تربیت ذهن

 

به نام خدا

20 نکته برای تربیت ذهن

(مهارت درس خواندن)

نویسنده: عبدالله یزدانی

سر شناسه                       : یزدانی، عبدالله، 1353-

عنوان و نام پدید آور           : 20 نکته برای تربیت ذهن (مهارت درس خواندن)/ نویسنده عبدالله  یزدانی.

مشخصات نشر                 : ورامین: دوقلوها، 1397.

مشخصات ظاهری             : 175 ص.: مصور 5/14 * 5/21 س م.

شابک                           : 10000ریال2–43–8739-600–978

وضعیت فهرست نویسی      : فیپا

وضعیت گسترده               : بیست نکته برای تربیت ذهن (مهارت درس خواندن)

موضوع                        : پرورش ذهن – راهنمای آموزشی (ابتدایی)

موضوع                        : (Mental discipline – study and teaching Elementary)

موضوع                        : یادگیری

موضوع                        : Learning

موضوع                        : یادگیری -- روانشناسی

موضوع                        : Learning Psychology of

رده بندی کنگره                : 1397 9 ه 4 ی / 145 PN

رده بندی دیویی                : 42076 / 153

شماره کتابشناسی ملی         : 5137800

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1397

شمارگان: 1000

شابک: 2 – 43– 8739 – 600 – 978

قیمت : 10000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

تلفن: [phone] – 0919

مقدمه................................................................................................................13

نکات کلیدی آموزش......................................................................................14

هدف های آموزشی........................................................................................15

تربیت دانش آموزان.......................................................................................15

تأثیرگذاری محبت در تربیت.......................................................................15

دانش آموزان نگرش های معلم را یاد می گیرند.....................................15

رمز موفقیت.....................................................................................................16

فن ارتباط با دانش آموز................................................................................16

دانش آموزان دوست داشتن را از نگاه معلم می آموزند.........................17

مراقب رفتارتان باشید....................................................................................18

رأفت آموختنی است......................................................................................18

کمک به دانش آموز.......................................................................................19

دوری از طعنه و تمسخر...............................................................................19

از صدای طبیعی خود کمال استفاده را کنید..........................................20

عدم استفاده از بازخوردهای پیام های غیر کلامی.................................20

تبسم و نگاه کردن.........................................................................................21

زمینه سازی دانایی و درک زندگی و فلسفه ی آن.................................21

سلامت روانی دانش آموز..............................................................................22

کوشش برای رشد شخصیت........................................................................22

رابطه ای صمیمانه و محترمانه برقرار کنید..............................................23

به دانش آموزان بیاموزید که مستقل فکر کنند......................................23

ذهن دانش آموز را به فرایند تفکر علاقمند کنید...................................23

به دانش آموزان یاد دهید با ذهن خود فکر کنند...................................24

الگوی حل مسأله............................................................................................24

دانش آموزان چه می آموزند........................................................................25

اشتباهات دانش آموز.....................................................................................25

توجه دانش آموز را به آثار رفتارش جلب کنید.......................................26

بهداشت روانی.................................................................................................26

الگوی معنوی..................................................................................................27

آموزش گفتار و رفتار با دیگران..................................................................27

همراهی دانش آموز در اوقات یادگیری....................................................28

به دانش آموزان کمک کنید تا با زورگویی مقابله کنند.......................28

اصلاح رفتار غیرمستقیم: (بازی درمانی)............................................................29

مقایسه ی تعلیم و تربیت بر اساس بینش انسانی..................................30

نمونه هایی از رفتارهای مطلوب.................................................................31

بازی های نمایشی..........................................................................................32

یک کلمه و مفاهیم بسیار.............................................................................32

علاقه مند کردن دانش آموز به کتاب خواندن.........................................32

کتابخوانی.........................................................................................................33

فواید کتاب خواندن........................................................................................33

آیا می دانید چگونه کتاب بخوانید..............................................................33

به نحوه ی نگارش و خواندن هر مطلب توجه کنید................................34

الهام گرفتن از داستان های قرآن و داستان های بزرگان......................34

ذکر داستان.....................................................................................................34

توانایی حل مسأله..........................................................................................35

سخن گفتن با دانش آموز............................................................................35

فضایی محترمانه.............................................................................................35

با محبت نگاه کنید.........................................................................................36

فعالانه به شاگرتان گوش دهید....................................................................37

توهین نکنید....................................................................................................37

داد زدن ممنوع................................................................................................38

استفاده از زور ممنوع.....................................................................................38

مثبت باشید......................................................................................................39

طرز بیان...........................................................................................................39

 محیط یادگیری.............................................................................................41

نقش معلم........................................................................................................41

دانش آموز یک معدن غنی حیاتی است....................................................41

محبت و عشق ورزیدن...................................................................................41

صداقت با دانش آموز......................................................................................42

ایجاد احساس امنیت در دانش آموزان.......................................................42

آنچه معلم باید در کلاس انجام دهد...........................................................42

رفتار معلم در قبال دانش آموز.....................................................................43

به رشد خلق و خوی دانش آموز کمک کنید............................................43

لحن معلم.........................................................................................................43

با اعتماد به نفس از بحران ها، فرصت های طلایی بسازید....................44

دانش آموزان دوست دارند مورد اعتماد باشند.........................................44

تشویق دانش آموزان به مطالعه...................................................................45

تابلوی اعلانات مدرسه فقط مخصوص نمرات برتر نیست......................45

کمک به رشد دانش آموز..............................................................................45

نقش معلم در ایجاد اعتماد به نفس در دانش آموزان.............................47

رسالت سنگین تعلیم و تربیت......................................................................48

از سختگیری بیجا بپرهیزید.........................................................................48

اهمیت خانواده.................................................................................................49

رشد وجدان، اخلاق و مقیاس ارزش ها......................................................52

تنظیم برنامه برای دانش آموز.......................................................................53

اولویت بندی کارهای روزانه..........................................................................54

بی انضباطی شخصی و عدم برنامه ریزی...................................................54

زمان بندی مناسب.........................................................................................54

دو شکل از برنامه ریزی روزانه.....................................................................55

نقش و اهمیت کتاب و مطالعه در افزایش هوش.....................................55

حرکات چشم هنگام خواندن........................................................................56

متن چیست؟...................................................................................................57

اصطلاح داستان گونه.....................................................................................57

چه چیزی در یک متن اهمیت دارد؟.........................................................58

مجموعه ی مفاهیم متن...............................................................................59

درخت حافظه..................................................................................................61

از عنوان کتاب چه مطالبی را می توان فهمید ؟.....................................61

کشف منظور نویسنده....................................................................................62

پیدا کردن جملات مهم و اساسی...............................................................62

پیدا کردن مقاصد نویسنده...........................................................................62

پیدا کردن استدلال ها...................................................................................63

پیدا کردن راه حل ها.....................................................................................63

روش استدلال کردن......................................................................................63

چه جاهایی باید نه بگویید............................................................................64

کلید دستور زبان متن متضمن این موارد است.......................................64

روش ترکیب اجزاء متن.................................................................................66

قاعده ی منظم کردن.....................................................................................68

قاعده ی ترکیب کردن...................................................................................69

قاعده ی تلفیق.................................................................................................69

نتیجه گیری.....................................................................................................70

کارنامه ی تحصیلی.........................................................................................70

اهمیت ارتقاء هوش.........................................................................................72

توصیف هوش...................................................................................................72

ارتباطات چندگانه ی حافظه برهوش.........................................................73

توانایی دانش آموزان در ده مقوله متفاوت بررسی می شود..................73

افزایش رشد هوش با صمیمیت...................................................................74

ذهن به منزله ی سیستم الگو ساز..............................................................75

تقویت هوش.....................................................................................................75

مهارت های هوشی به شکل پیچیده با یکدیگر همکاری می کنند......77

استفاده از دفتر یادداشت...............................................................................77

یادداشت برداری در کلاس...........................................................................78

بعضی از روش های گوناگون برای یاداشت نویسی..................................78

خلاصه نویسی..................................................................................................79

روش خواندن درس........................................................................................79

شناخت مفهوم کلمات درسی مهمتر از شناخت مفهوم جمله ها........80

مفهوم تعلیم.....................................................................................................81

هنگامیکه برای اولین بار می خواهید یک فصل از کتابی را مطالعه کنید.................82

روش تقسیم و منها و لوزی برای فهمیدن درس.....................................83

طبقه بندی و رده بندی اطلاعات................................................................84

طبقه بندی اطلاعات......................................................................................84

دسته بندی اطلاعات......................................................................................85

مرتب کردن مطالب........................................................................................85

سیستم هشت مرحله ای مطالعه.................................................................86

آموزش عکاسی................................................................................................88

تقسیم درس به اجزاء کوچک تر..................................................................89

تقسیمات واقعی...............................................................................................89

گزینش اجزاء اصلی و فرعی.........................................................................90

روش بکارگیری از تکنیک درخت حافظه به این صورت است..............92

هنر داستان گونه ی متن علمی...................................................................93

گوش دادن به جزئیات...................................................................................93

پیش بینی داستان..........................................................................................94

استفاده از پرسش و پاسخ.............................................................................94

خواندن مطالب با ریتم و حس و حالت......................................................94

آگاهی از نظام واجی.......................................................................................95

ترکیب شنیداری.............................................................................................96

کارت های گزارش..........................................................................................96

نقش و اهمیت شادی.....................................................................................97

استفاده ی مثبت از نظم و انضباط در مورد دانش آموز.........................97

انواع تنظیم وقت: (تعیین وظایف روزانه)...................................................98

وقت شناسی.....................................................................................................99

تنظیم وقت و زمان.........................................................................................99

کمک به دانش آموز برای برنامه ریزی زمان............................................100

آموزش امر به معروف و نهی از منکر.........................................................101

چگونه مطالعه را آغاز کنید؟........................................................................101

حرکات چشم و توقف های آن....................................................................103

کلیات را قبل از جزئیات درک کنید..........................................................103

نکات کلیدی هر درس..................................................................................104

چند روش خلاقانه برای حفظ مطالب.......................................................105

ریاضی را به دنیای واقعی مربوط سازید....................................................106

چگونه در هنگام خرید به تمرین ریاضی بپردازید..................................106

تمرین ریاضی به هنگام پختن غذا.............................................................108

تمرین خط.......................................................................................................109

آموزش خط.....................................................................................................109

برای ترمیم نارسا نویسی...............................................................................109

مشکل غلط املائی.........................................................................................110

مشکل بدخطی دانش آموزان......................................................................110

آموزش حروف فارسی و انگلیسی به وسیله ی دایره..............................111

بد خطی دانش آموزان..................................................................................112

آموزش خطاطی به شیوه ای ساده.............................................................113

نقاشی کردن....................................................................................................114

آموزش نقاشی.................................................................................................114

آموز نقاشی به دانش آموزان........................................................................115

تمرین نقاشی برای نوآموزان........................................................................115

 آموزش الفبای فارسی به شیوه ای خلاقانه...............................................117

آموزش حروف انگلیسی به شیوه ای خلاقانه.............................................119

تفاوت های حروف فارسی و انگلیسی.........................................................120

چگونگی فهم زبان انگلیسی..........................................................................120

آموزش خواندن...............................................................................................121

راه های افزایش هوش...................................................................................121

آموزش نظم و دقت به وسیله ی مثال.......................................................123

تمرین مناسب، تمرکز حواس.......................................................................124

معجزه ی مغز..................................................................................................125

تفاوت مغز پسرها و دخترها.........................................................................125

ارتباط دو نمیکره ی مغز...............................................................................127

آموزش ریتم.....................................................................................................128

آموزش ریتم به وسیله ی طبل....................................................................129

اکنون اجرای نت ها را با استفاده از دو دست انجام دهید....................130

جدول تمرین ریتم.........................................................................................131

خواندن..............................................................................................................132

تمرین حس بیان............................................................................................132

آموزش ریتم خواندن......................................................................................134

تقلید صدا.........................................................................................................134

زنگ ورزش.......................................................................................................135

با ریتم طناب بزنید.........................................................................................135

هماهنگی اعضای بدن....................................................................................135

شناخت الگوی حرکتی صحیح.....................................................................136

ورزش.................................................................................................................136

انواع ورزش های ضروری...............................................................................137

ورزش کردن.....................................................................................................137

اجرای حرکت های ورزشی............................................................................138

مسیر اجرای حرکت.........................................................................................138

خاصیت ورزش چیست؟.................................................................................139

انرژی درونی تان را کنترل کنید..................................................................139

تمرین و حرکت...............................................................................................140

انتخاب رشته ی ورزشی.................................................................................146

سعی کنید ورزش کنید..................................................................................146

زدن ضربه با  دست ها....................................................................................146

سه رُکن اصلی برای ضربه زدن به توپ......................................................147

آموزش فعالیت های حرکتی.........................................................................147

محوریت تربیت بدنی......................................................................................148

انواع مهارت های پایه......................................................................................148

مهارت های پایه در ورزش............................................................................148

چگونگی فهم کتاب درسی............................................................................154

طبقه بندی اطلاعات......................................................................................155

نتیجه گیری از مطالب خوانده شده............................................................155

شناخت روابط..................................................................................................155

به فرایند روند حل مسأله دقت کنید.........................................................155

به چند هفته ی زندگی تان فکر کنید.......................................................156

ارزیابی عملکرد هفتگی.................................................................................156

دانش آموزان باید بدانند................................................................................157

به ارزش ها توجه کنید..................................................................................157

میزان تلاش افراد............................................................................................158

نظر سنجی درباره ی همکلاسی ها............................................................159

با همکلاسی های نادان چکار کنید...........................................................159

اجرای نکات کلیدی آموزش........................................................................161

مقدمه

تربیت و برخورد با دانش آموز، بر خلاف آنچه گمان می رود، کار ساده ای نیست، بلکه بسیار پیچیده و حساس است و هزار نکته ی باریکتر از مو دارد. از جمله خطاهای برخورد با کم سال ها این است که آنها را دست کم می گیریم و خود را کامل می دانیم و به دلیل اینکه ما بزرگتر هستیم و دانش آموزان کوچکتر، آنها باید بی چون و چرا آنچه ما می گوییم بپذیرند. تربیت درست نیاز به راه و روش درست دارد. به قول معروف تربیت درست مستلزم جدی ترین، ساده ترین و صمیمانه ترین روش هاست. این سه خصلت باید در امر آموزش واقعی ما باشد.

سعی کنید رفتارتان با دانش آموز به نحوی نباشد که احساساتش را جریحه دار، روحشان آزرده و قلبشان پرکینه شود. زیرا باید فضائل انسانی را به دانش آموز بیاموزید و صفات بد را از آنها دور کنید.

به طور کلی می توان گفت معلم خوب، دانش آموز خود را طوری تربیت می کند که با خود و اجتماع سازگار گردد.

عده ای با خود سازگارند ولی با اجتماع سازگار نیستند و در مقابل
عده ای دیگر با اجتماع سازگاری دارند و در نتیجه از زندگی خود راضی و شاد نیستند.

نکات کلیدی آموزش:

1- آموزش خواندن (ریتم خواندن / فن بیان یعنی هر  جمله با احساس خودش)

2- آموزش نوشتن (ریتم نوشتن با اشکال هندسی /دایره)

3- آموزش نقاشی (ریتم اجرای خطوط)

4- آموزش تأتر (ریتم در اجرای بیان و ریتم در اجرای حرکت بدن)

5- آموزش خطاطی (نقاشی خط)

6- آموزش حرکت های ریتمیک

7- آموزش تمرینات پایه  ورزشی (اجرای نرمش های ریتمیک)

8- آموزش با توپ (فوتبال، والیبال، بسکتبال، هندبال)

9- آموزش فرهنگ کتابخوانی

10- آموزش زبان انگلیسی ( کلمات مرتبط در متن)

11- آموزش الگوبرداری از دیگران

12- آموزش مفاهیم قرآنی

13- آموزش مهارت های اجتماعی

14- آموزش نه گفتن

15- آموزش مدیریت کارهای روزانه (به وسیله ی دفترگزارش روزانه)

16- آموزش قدرت تجزیه و تحلیل موضوعات

17- آموزش تفکر منطقی (استدلال کردن)

18- آموزش روش حل مسأله با استدلال علمی ودلایل منطقی

19- آموزش وقت شناسی

20- آموزش درس خواندن و نکته برداری از مطالب درسی

هدف های آموزشی:

هدف آموزش و پرورش ، ایجاد عادت پسندیده، روحیه ی اجتماعی و آماده کردن دانش آموزان، برای مشارک در زندگی اجتماعی است. به همین دلیل در این مراکز استعدادهای نهفته ی آنان را آشکار می شود.

تربیت دانش آموزان:

دانش آموزان را باید طوری تربیت کرد که مظهر تصمیم و نمونه ی
اراده ی کامل باشند و استقلال روحی داشته باشند. با مغز دیگران فکر نکنند، به فکر کردن عادت کنند و دنبال کردن یک فکر را یاد بگیرند.

زندگی آنها باید طوری پر شود که هر از گاهی درباره ی خود قضاوت کنند و بر نقائص خود آگاهی یابند، خود را فریب ندهند و نسبت به خود منصف و صادق باشند و استعدادهای خود را رشد دهند.

تأثیرگذاری محبت در تربیت:

معلمی که در تربیت دانش آموز، نگاه و سخنی مهر آمیز دارند و دوستانه برخورد می کنند، کامیابی روز افزون دارند. هرگونه بی احساسی، خشونت و بی حوصلگی را کنار می گذارد و بر اثر ارتباط صمیمانه ای که با
دانش آموز خود دارد، آگاهانه چاره اندیشی می کند و آنان را از خطرها و آسیب ها آگاه می کند. از طرفی محبت معلم سبب می شود تا دانش آموز به ورطه ی لج بازی و ستیزه جویی نیفتد و در مورد نظرهای خیرخواهانه معلم بیندیشد.

دانش آموزان نگرش های معلم را یاد می گیرند:

دانش آموزان فقط چیزهایی را که معلم به آنها می گوید، یاد نمی گیرند. بلکه از رفتارها و صحبت های معلم الگوبرداری می کنند. اگر با آنها با خشونت و توهین رفتار کنید، آنها یاد می گیرند در آینده با افراد جامعه همانگونه رفتار کنند.

رمز موفقیت:

آنچه موفقیت تحصیلی دانش آموزان را بالا می برد، ایجاد ارتباط گرم و صمیمی بین معلم و دانش آموزان است. معلم و دانش آموزان باید یاد بگیرند که به هم اعتماد کنند و یکدیگر را دوست داشته باشند. لازم نیست با یکدیگر کلنجار بروند، ولی این اتفاق زمانی می افتد که احساس امنیت و دوستی بین آنها حاکم باشد.

نکته: یادیگری پسرها تنها وقتی اتفاق می افتد که آنها علاقه ی واقعی معلم به خود را با تمام وجود حس کنند. وقتی از علاقه ی ملم به خودشان مطلع شوند، این اتفاق پشتوانه ی معلم برای راهنمایی و کمک به رشد آنها می باشد.

فن ارتباط با دانش آموز:

ارتباط با دانش آموز اگر بر اساس دوستی و صمیمیت استوار باشد، اعتماد به نفس را در او تأمین و تضمین می نماید و اگر با فشار و خشونت با او رفتار کنید، ممکن است موجب اختلال عصبی و دشواری های روانی او شود و دیگر هیچ وقت درباره ی مشکلاتش با شما مشورت نمی کند. سعی کنید با کودک و نوجوان دوستانه صحبت کنید و به صخنان او با علاقه گوش دهید و بدانید که خوب گوش کردن به سخنان آنها مرز ارتباط مؤثر با اوست.

امام علی (ع) می فرماید:

با خشم تربیت ممکن نیست.

دانش آموزان دوست داشتن را از نگاه معلم می آموزند:

دانش آموزان حتی دوست داشتن را هم از نگاه معلم به خودشان یاد
می گیرند. وقتی معلم با محبت حرف می زند و یا اینکه او را سرزنش
می کند و یا...

احترام گذاشتن به دانش آموز بسیار حائز اهمیت است. عزت نفس و
پرهیز از جر و بحث های ناخوشایند و مسخره کردن چه فایده ای دارد. دانش آموزان به چشم خود می بینند که معلم با آنها چگونه رفتار می کند. در عین حال با برخورداری از دو گوش، استدلال می کنند که حرف هایی که از دهان معلم بیرون می آید به صلاح آنهاست یا خیر؟

دانش آموزان احساسات را از نگاه معلم به خودشان یاد می گیرند. همانطور که معلم سر کلاس احساسات مختلف خود را بروز می دهد. دانش آموزان نیز با نگاه کردن به آنها یاد می گیرند با دیگران چگونه رفتار کنند. در اصل رفتار و حرکات معلم، الگوی دانش آموز می شود. دانش آموزان نحوه ی بروز احساسات خود را از والدین و معلم خود می آموزند. بنابراین رفتار تند و خشن به آنها می آموزد که با دیگران همانگونه رفتار کنند.

اکیدا توصیه می شود، معلم ها هنگام بروز احساساتشان در مقابل دانش آموز کاملا مراقب باشند. والدین و معلم ستون های دنیای کودک و نوجوان هستند. بنابراین هر چه دانش آموز از معلم خود می بیند، تقلید می کند. آنها تحت تأثیر رفتارهای دیگران قرار می گیرند و آنها الگوبرداری
می کنند.

نکته: دانش آموزان احساسات و خلقیاتشان را و رفتارهایشان منطبق بر مشاهداتشان است و آنها را در قالب رفتار بیرونی بروز می دهند. برای همین با رفتارتان احترام به دیگران را به دانش آموزان بیاموزید. متأسفانه معلمان کم تجربه به این جنبه ی نقش خود توجهی نمی کنند.

مراقب رفتارتان باشید:

برخی معلم ها حوصله ی خوبی دارند و برخی تحمل دیدن یا
شنیدن کوچکترین خطایی از طرف دانش آموزان را ندارند. پیدا کردن
نقطه ی تعادل میان رفتار ملایم و جدی امر مهمی است. شاید مسأله ی مهم این باشد که منظورتان را چگونه و روشن بیان کنید. این امر به هیچ وجه ربطی به استفاده از قدرت و یا زور ندارد. به جای اینکه اشتباهاتش را زیر سئوال ببرید به آنها راه حل منطقی رفع اشتباه را ارائه دهید. از این جهت قدرت شما برای ساختن شخصیتی محکم و دارای اعتماد به نفس در او چند برابر می شود. پس هیچ وقت با قیافه ی عبوس، با لحنی تند و یا سایر جنبه های ظاهری منفی از او ایراد نگیرید.

اگر به او راه حل مناسبی ارائه می دهید. در چشم دانش آموز فردی قابل تحسین، باهوش و با ارزش هستید. آن وقت می بینید که اکثر مواقع سعی در اصلاح رفتار خود می کند. این سرمایه ی کمی نیست.

رأفت آموختنی است:

شکی نیست که دانش آموز به هر میزان از رأفت و محبت معلم برخوردار شود، در بزرگسالی به انسان هایی دلسوز و دوست داشتنی تبدیل
می شوند. خوش رفتاری و محبت به دانش آموز موجب می شود که آنان در برابر وسوسه ی مسخره کردن و صدمه زدن به دیگران واکسینه شوند.

کمک به دانش آموز:

معلمان در صورت مشاهده ی ناهنجاری های دانش آموز، سعی کنند با گفتگو، مسأله را تحلیل کرده و برطرف کند. نه معلم پلیس است و نه پلیس می تواند در همه جا و همه حال همراه نوجوان باشد.

معلم باید دانش آموز را به گونه ای تربیت کند که بتواند بد و خوب خویشتن را تشخیص دهد و دوستار سلامت و شخصیت و نیک فرجامی خود و دیگران باشد. به عبارتی دیگر، معیارهایی را به او بیاموزد که او را در ارزیابی ها توانمند و آگاه کند.

گفتنی است که ارتباط عاطفی معلم، باید تکریم و شخصیت دانش آموز را به همراه داشته باشد. دلسوزی های زودگذر که غالبا با تحقیر و ملامت کردن دانش آموز همراه بوده است – نمی تواند ارتباطی سودمند و کارساز میان معلم و دانش آموز برقرار کند. به هر گونه که ممکن است باید احساس و نگاه و زبان دانش آموزان را شناخته و از این ابزار به گونه ای شایسته استفاده کرد و آن را بکار گرفت.

نکته: معلمان باید از دخالت های بیجا خودداری کرده و تا آنجا که
می توانند با دانش آموزان رفتاری دوستانه داشته باشند. البته باید نقش هدایتی – حمایتی فراموش نشود.

دوری از طعنه و تمسخر:

معلم باید از تنبیه، تمسخر و طعنه زدن به شدت دوری کند. همچنین
از هر گونه خود محوری پرهیز کند و به هیچ وجه نباید با رفتارش دانش آموزان را نادان جلوه دهد. بلکه باید به ایشان شخصیت داده و هر پاسخ ناقص دانش آموز را بعد از اصلاح به عنوان پاسخ آنها تلقی کند و از طعنه زدن خودداری کند و بدین وسیله موجبات تشویق آنها را فراهم کند. یادتان باشد تربیت به تشویق های پرخرج و بی مایه و یا تنبیه های پرآزار و بی محتوی نیاز ندارد.

از صدای طبیعی خود کمال استفاده را کنید:

لحن گفتار معلم خیلی مهم است. صدای بلند و تحریک شده یا صدایی خشن و خشمگین حتی پیام درست اگر پیامتان درست باشد، مخرب است. احتمالا نتیجه ی دلخواهتان را بدست نخواهید آورد. هنگام گفتگو باید بر همه چیز کنترل داشته باشید و از دست دادن کنترل فایده ای ندارد. باید بدانید دقیقا چه می خواهید و با لحن محکم و جدی و با وقار و با صدای طبیعی (نمایش بیان) پیام خود را بیان کنید.

افکار مثبت با لحن خشن بیان نمی شوند. لازم نیست فریاد بزنید یا صدایتان را بلند کنید تا دانش آموز متقاعد شود. منظورتان همان است که گفته اید. در صورت لزوم، جلوی آینه تمرین کنید. آیا حالت چهره و حرکات صورت و بدنتان خوشایند است.

عدم استفاده از بازخوردهای پیام های غیر کلامی:

پیام های غیر کلامی نظیر نوع نگاه کردن، وضعیت ایستادن و خم شدن می تواند تأثیر متفاوتی داشته باشد. در غیراینصورت موجب دور شدن
از مسیر سخن گفتن با دانش آموز می شوید. ممکن ا ست
با حرکتی نامناسب (نوع نگاه کردن) موجب کاهش محبوبیت نزد
دانش آموز خود شوید. در این صورت تأثیر کلامتان شوید. در نتیجه
دانش آموز با دقت در رفتار معلم، ارتباط مؤثری برقرار نمی شود.

تعادل در حساسیت – در برقراری ارتباط مؤثر کمک می کند. فقدان رفتار درست، بازخوردهای غیر قابل پیش بینی به همراه دارد. بنابراین فرم و حالت چهره یکی از عواملی است که در ارتباط با دانش آموز مؤثر است و باید بتوانید آن را کنترل و مدیریت کنید. تحقیقات نشان می دهد، حرکات دست و صورت معلم در هنگام صحبت کردن تأثیرشان در دانش آموز چندین برابر است. حرکات دست و میمیک صورت و نوع نگاه کردن در هنگام صحبت کردن از عوامل مهم یک ارتباط مؤثر است.

نکته: حرف هم مثل غذا باید بپزد و پخته شود. پختگی کلام به آن است که بر پایه ی عقل و منطق استوار باشد.

تبسم و نگاه کردن:

باید با چشمانتان بتوانید بر دانش آموز نفوذ داشته باشید. با این کار
می توانید ایجاد صمیمیت کنید. همچنین با تبسم می توانید بحرانی ترین شرایط را کنترل کنید. همیشه نگاهی متبسمانه داشته باشید. حتی صحبت های جدی خود را با تبسم بگویید.

بعد از این باید چگونه حرف بزنید تا حرف هایتان تأثیرگذار باشد؟ چطور با صحبت هایتان ایجاد صمیمیت کنید؟ از طرفی نوع رفتار و گفتارتان را هماهنگ کنید. با متانت و آرامش صحبت کنید. حتی اگر با لحن تند
مورد خطاب قرار گرفتید. از بیان جمله های نسنجیده که ناخواسته به زبان می آیند خودداری کنید. مطمئن باشید هر جمله ای که ادا می کنید بیانگر شخصیت شماست.

زمینه سازی دانایی و درک زندگی و فلسفه ی آن:

معلم با گفتگوی صمیمانه می تواند، بلوغ فکری را برای دانش آموز فراهم کند. در این مرحله ذهن و روان دانش آموز، آمادگی پذیرش حقیقت ها و فضیلت ها را دارد.

آموختن راه و رسم زندگی در قالب داستان و شعر، اثر بسزایی در
شکل گیری شخصیت و معرفت دانش آموز خواهد داشت. بدین گونه
جهت گیری آنها در زندگی مشخص می شود و رتفارهای مناسب را از
دانش آموز مشاهده خواهید کرد.

سلامت روانی دانش آموز:

اولین اولویت معلم ، به طور قطع مراقبت از سلامت روانی
دانش آموز است. حدود پنجاه سال قبل این موضوغ هنوز مورد توجه بسیاری از معلمان قرار نگرفته بود. اما امروزه یکی از مسائل اساسی و ضروری می باشد. وظیفه ی معلم این است که حس اعتماد به نفس مسئولیت پذیری در دانش آموزانی که باید زندگی خود را در دنیای رقابتی به شکلی موفق بسازند، پرورش دهد.

زمانیکه دانش آموز درک کند که معلم دوستش دارد و برایش ارزش قائل است، بسیار خوشحال می شود و در دلش حس اعتماد به نفس بالایی
به وجود می آید و از نظر روحی نسبت به افرادی که دوست داشته
نمی شوند، ثبات بیشتری پیدا می کند.

کوشش برای رشد شخصیت:

رشد شخصیت دانش آموز در گرو تدبیر آگاهانه است. باید دید که چه چیزهایی در روان او شوق و رغبت می آفریند. گاه با تشکر کردن از
دانش آموز و اظهار رضایت از کار او، یا نگاهی محبت آمیز و گاه با
ستایش از او نزد دیگران و هدیه یا جایزه. در مجموع، بهترین و کارسازترین روش تربیتی، تشویق همه جانبه و همیشگی و عادلانه است.

بسیاری از افرادی که در دوران کودکی و نوجوانی زیر فشار و توهین و آزار و اذیت والدین سخت گیر بوده اند. در بزرگسالی رفتارهای نامتعادلی دارند و در آنها عقده ها و گره های روحی مشاهده می شود.

رابطه ای صمیمانه و محترمانه برقرار کنید:

پژوهش ها نشان می دهد که دانش آموزان بیشتر از همه تحت تأثیر اشخاصی قرار می گیرند که بیشترین علاقه و احترام را برایشان قائل هستند. آنها معمولا باورهای رفتاری معلم را تقلید می کنند. یکی از مطمئن ترین راه ها برای تقویت اخلاقیات دانش آموزان برقراری رابطه ی صمیمانه و پر مهر با اوست.

به دانش آموزان بیاموزید که مستقل فکر کنند:

بسیاری از معلمان فکر می کنند که دانش آموز باید تابع محض باشد و هر آنچه که آنها می گویند، بپذیرند و در مورد چگونگی و چرایی مطالب سئوالی نپرسند.

متأسفانه افرادی که با این فلسفه پیش می روند، دانش آموزانی را پرورش می دهند که استقلال فکری ندارند. با تشویق دانش آموزان به پرسیدن سئوالات و یافتن جواب های متناسب با آن، آنها را به موضوعات مختلف علاقه مند کنید تا میزان یادگیری در آنها سریع تر و عمیق تر شود.
دانش آموزی که با گفته های معلم خود در تمام موارد موافقت می کند، بدون اینکه تأملی در مورد آنها داشته باشد، استقلال فکری ندارد. پس بهتر است دانش آموزان را تشویق کنید تا سئوال بپرسند و جواب سئوالاتشان را با توجه به کتاب های مورد نظر بدست آورند.

ذهن دانش آموز را به فرایند تفکر علاقمند کنید:

برخی از دانش آموزان اهل حرف زدن هستند و می توانند برای هر کاری که انجام می دهند به اندازه ی کافی دلیل بیاورند. برخی دیگر نسبت به افکار خود هوشیاری کمتری دارند یا نمی توانند به راحتی درباره ی آنها صحبت کنند. برای چنین دانش آموزانی انجام (مدل فکری) مراحل رشد تفکر منطقی و شرح ابعاد مختلف موضوع مفید است. در این روند خلاقیت او را در یافتن راه های جایگزین برانگیزید.

به دانش آموزان یاد دهید با ذهن خود فکر کنند:

ذهن انسان مانند مدارات الکترونیکی، سیستم پردازش خاص خودش را دارد. در شرایط منفی، مدارهای قشر جلویی پیشانی راست مغز به تکاپو می افتند، در حالی که در شرایط مثبت تر، نیمکره ی چپ مغز فعال است. ابتدا دانش آموز نیاز دارد خود را راهنمایی کند. مثل خلبانی که هواپیمایش دچار نقص فنی شده و به دنبال راهکاری می گردد تا خودش و مسافران را نجات دهد. کار دیگری که می توانید بکنید این است که دو تلوزیون را در نظر بگیرید که یکی کانال های مخشوش دارد و دیگری تمام کانال های تلوزیون را صاف و شفاف نشان می دهد.

برای دانش آموزان توضیح دهید که افکار منفی، مثل مطالبی هستند که در کامپیوتر وجود دارند و ما آنها را داخل سطل زباله می ریزیم و از سوی دیگر مطالب خوب را داخل حافظه ی کامپیوتر مرتب و منظم نگهداری
می کنیم.

نکته: یکی از راه های پرورش فکر، رویارویی با مشکلات و یافتن راه حل مناسب است.

الگوی حل مسأله:

گام اول: مسأله را شناسایی کنید.

گام دوم: با همفکری راه حل هایی پیدا کنید.

گام سوم: بهترین گزینه را انتخاب و آن را تمرین کنید.

به یاد داشته باشید هدف واقعی این نیست که هر چه زودتر بهترین راه حل را پیدا کنید. هدف شما این است که به دانش آموز کمک کنید تا یاد بگیرد چگونه از موانعی که در زندگی با آنها روبه رو می شود نجات یابد و از خود مراقبت کند. هنگامی دانش آموز به حرف های شما گوش می دهد که فکر کند می خواهید به او کمک کنید.

نکته: راه حل هایی که با ملایمت و بی طرفی ارائه می شود –
دانش آموز را در پیدا کردن راه حل مناسب کمک می کند. یعنی به
دانش آموز کمک کنید تا ذهنیت خود را از نو تنظیم کند.

دانش آموزان چه می آموزند:

وقتی دانش آموزبا سرزنش و انتقاد روبرو می شود، می آموزد که
با افسردگی و ترس زندگی کند. وقتی مورد تمسخر دیگران قرار
می گیرد، می آموزد که نسبت به دیگران بی اعتماد باشد. وقتی با خشونت و آزار با او برخورد می شود، می آموزد که پرخاشگر باشد. اگر با
بی اعتمادی با آنها برخورد می شود، می آموزند که به دیگران اعتماد نداشته باشد. اگر با بی احترامی با آنها برخورد می شود، می آموزد تا به دیگران بی احترامی  کند. اگر با توهین و سرزنش با آنها برخورد می شود، می آموزند با دیگران چنین کند. اما اگر با شکیبایی، صبر، تدبیر و اعتماد و دوستی و محبت و انصاف با آنها برخورد شود، می آموزد در دنیا چگونه زندگی کنند. یک محیط فرهنگی دوستانه جایی است که تلاش های دانش آموز شناخته می شود و مورد توجه و تشویق قرار می گیرد. معلم واقعی درباره ی زندگی هر دانش آموز احساس مسئولیت می کند

اشتباهات دانش آموز:

معلمان باید خواستار رویارویی با مشکلاتی باشند که به واسطه ی اشتباهات و سهل انگاری های دانش آموز ایجاد شده اند. در این میان با پرهیز از خشونت، دانش آموز را در مسیر شناسایی اشتباهات قرار دهید. بنابراین در راستای شکوفایی ارتباط منسجم تر و بهتر، معلمان باید به دور از هر گونه سرکوفت و سرزنش، طوری رفتار کنند که معقول و منطقی باشد.

توجه دانش آموز را به آثار رفتارش جلب کنید:

یکی از بهترنی راهکارهای پرورش اخلاق این است که به تأثیر رفتار دانش آموز بر افراد دیگر اشاره کنید. (ببین دوستت را ناراحت کردی) و احساسات شخص دیگر را مورد توجه قرار دهید. شما به دانش آموزتان کمک می کنید تا واقعا تجسم کند که اگر جای طرف مقابل بود چه احساسی داشت. برای نمونه می توانید ضمن اجرای نمایش از او بپرسید: چه احساسی پیدا کردی؟ آیا این کار خوبی است؟ چرا؟ اگر دانش آموز بزرگتر است، می توانید بدون نقش بازی کردن از او سئوال کنید و بخواهید وقتی می خواهد پاسخ سئوال را بدهد، خودش را جای طرف مقابل بگذارد.

بهداشت روانی:

بهداشت روانی دانش آموز را نباید از نظر دور داشت. معلمان باید در جهت بهداشت روانی دانش آموز همت ورزند و رنج آن را تحمل کند. گفتارها و رفتارهای معلم، می بایست به گونه ای باشد که سبب پیش گیری از آسیب روانی دانش آموز گردد. معلمانی که جانب حرکت و ادب را در رفتارهای خود نگاه نمی دارند، دانش آموز را دچار افسردگی و اضطراب و ناکامی شخصی و اجتماعی می کنند. کشمکش های لفظی و تکراری معلم،
دانش آموز را از آسایش خاطر دور کرده و همواره در یک وضع بی ثبات و نگران کننده نگاه می دارد. پرهیز از ناسزاگویی هاف درشت گویی ها، بهتان و بدبینی ها، به میزان چشم گیری از دشواری های روانی دانش آموز
می کاهد. افت تحصیلی دانش آموز و نیز ناکامی های آنان در انتخاب ها و گرایش ها و فعالیت های اجتماعی، بی ارتباط با نادیده انگاشتن اصول بهداشت روانی دانش آموز نیست. بی تردید مشکلات پدید آمده بر سر راه دانش آموز، ثبات شخصیت آنان را تهدید می کند. آیا می دانید علت محصول نهایی رفتار دانش آموز چیست؟

مناسبت ترین روش و راه برخورد این است که استقلال فردی
دانش آموز را حرمت نهید و با برخوردی حکیمانه و مشفقانه و بدون برخورد جابرانه و جاهالانه مثل یک فرمانروای عادل (نه با زبان زور و تهدید) با زبان نرم و خدایی با آنان صحبت کنید.

بالاخره نشست های دوستانه جواب خواهد داد و دانش آموز با
عیب های خود آشنا می شود در اصلاح خوش می کوشد. بی آنکه کار به موضع گیری و نزاع کشیده شود. در این راستا تأثیر معلم را نباید نادیده گرفت.

الگوی معنوی:

اگر چه رابطه ی بین معلم و دانش آموزدر حوزه ی معنوی
قرار می گیرد و معلم می تواند الگوی مناسبی را برای رفتارش با
دانش آموز اختیار کند. همانند الگویی که خادم نسبت به مخدومش اعمال
می کند.

آموزش گفتار و رفتار با دیگران:

آموزش شیوه ی صحیح گفتار و رفتار با دیگران بر عهده ی والدین و معلم است. دانش آموزان باید یادبگیرند با دیگران محترمانه رفتار کنند. حتی اگر با فردی مخالف هستند، باید بیاموزند که چگونه با شیوه ای صحیح رفتار کنند. برای این کار خودتان رفتاری با ملاحظه با آنان داشته باشید. یعنی با احترام گذاشتن به او نشان دهید که فردی با ملاحظه هستید.

همراهی دانش آموز در اوقات یادگیری:

بسیاری از خصلت های ستوده در گردش های دسته جمعی، شناخته و تقویت می شوند. از دیگر سو صفت های نکوهیده و کارکردهای ناپسند خود و دیگران را می نگریم و در جهت رفع آنها می کوشیم.

برخی ملعمان بی تجربه، نیاز خود و دانش آموز را به شادی و خندیدن و همچنین بازی  و هیجان، نادیده می گیرند. حال این برخوردهای افراطی و نامعقول، چه ثمری خواهد داشت. مسلما دلسردی و افسردگی در کلاس درس حاکم می شود و شاگرد را از معلم دور می کند. بیایید شادی زیستن و خندیدن را از دانش آموزان نگیریم و تا آنجا که می توانیم روحیه ی آنها را شاد و را از غم و یأس نگه داریم.

نکته: با سخنان حکیمانه، روان دانش آموز را نشاط بخشید.

به دانش آموزان کمک کنید تا با زورگویی مقابله کنند:

بسیاری از متخصصین معتقدند که زورگویی و تهدید لفظی یا فیزیکی، نباید نادیده گرفته شود. بلکه باید راه های مقابله با آن را پیدا کنید:

- با آرامش در برخورد با زورگویی و پرخاشگری صحبت کنید

- دانش آموز خاطی را در دفتر مدرسه و یا پشت در دفتر کمی در انتظار بگذارید تا بیشتر فکر کند (حدود 10 تا 20 دقیقه)

- به دانش آموز خاطی بگویید، به چه دلیل این کار را انجام داده است

- به او بگویید آیا با این کار، همکلاسی های دیگر او را قبول دارند

- آیا همکلاسی های او از کارهای او راضی و خشنود هستند

- آیا در آینده با دید مثبت در خیابان و مدرسه و... با او برخورد
می کنند و یا اینکه بی تفاوت از کنارش می گذرند

- آیا به عواقب انظباطی کارش فکر کرده است و...

اصلاح رفتار غیرمستقیم: (بازی درمانی)

بر این اساس دانش آموز در درون خود توانایی لازم برای حل مسأله ی مربوط به خود را دارد. با جایگزین کردن الگوی رفتاری مطلوب و با استفاده از عامل نمایش و تقلید به کار برده می شود. بسیاری از مشکلات دانش آموزان به صورت لحظه ای است و طبق علائم رفتاری خاص توسط والدین یا معلم امکان بروز می یابد. در واقع بسیاری از مشکلات به دلیل ناتوانی در درک چگونگی ایجاد رابطه با یکدیگر است.

کاربردهای دیگر بازی درمانی عبارتند از: درک تشخیص، برقراری
رابطه ی کاری، یافتن سازوکارهای دفاعی جدید، تغییر بیان کلامی، کنترل مطالب ناخودآگاه، کم کردن تنش از طریق کنترل ذهن، یافتن راهکارهای برخودر صحیح، توصیف وضعیت موجود، گردآوری اطلاعات و داده های موجود، کشف برخوردهای ناصحیح و...

مقایسه ی تعلیم و تربیت بر اساس بینش انسانی

تعلیم: به روشنایی رساندن است	تربیت: کشف کردن است
تعلیم: به حکمت رساندن است	تربیت: دانشمند بارآوردن است
تعلیم: عالم کردن است	تربیت: رویه ی پژوهشی و تحقیق درباره ی مسائل
تعلیم: به ادراک رساندن است	تربیت: صاحب تشخیص شدن است
تعلیم: به شعور رساندن است	تربیت: عاقلانه رفتار کردن است
تعلیم: به فهم رساندن یا تفهیم کردن است	تربیت: با فکر بارآمدن است
تعلیم: به مشاهده و شهود رساندن است	تربیت: فهم خوب دیدن است
تعلیم: به فکر واداشتن است	تربیت: بررسی بر اساس جهات مختلف
تعلیم: به معرفت رساندن است	تربیت: کشف و شهود کردن است
تعلیم: به قضاوت درست رساندن است	تربیت: عدالت داشتن است
تعلیم: به استقلال آشنا کردن است	تربیت: مستقل بارآوردن است
تعلیم: تحریک قوه ی ابتکار است	تربیت: مخترع ساختن است
تعلیم: به حقیقت رساندن است	تربیت: عدالت خواه بارآمدن است
تعلیم: به تشخیص رساندن است	تربیت: قدرت تشخیص داشتن است
تعلیم: کشف مطلب است	تربیت: جستجوگر بارآوردن است
تعلیم: به تعمق و تفکر واداشتن است	تربیت: عمیق فکر کردن است
تعلیم: به تعقل و اندیشه واداشتن است	تربیت: عقل و اندیشه داشتن است
تعلیم: به درک رساندن است	تربیت: عاقل بارآوردن است
تعلیم: رسیدن به حقیقت است	تربیت: سلسله مباحث بر اساس شواهد

نمونه هایی از رفتارهای مطلوب

تعاون و همکاری	عدالت و ا نصاف	مهر و محبت	مراقبت از خود
امانتداری	توکل	انفاق و گذشت	دعا و نیایش
دقت	الهام	خویش دوستی	همنشینی با دانشمندان
صلابت	صداقت و راستگویی	خیر خواهی	ایمان و اراده
زیباشناسی و خوش ذوقی	غیرت	انس و الفت با خویشان	رضای پروردگار
عشق و ایثار	متانت و وقار	عزم و اراده	وفای به عهد
اعتماد به نفس	خویشتن داری	نظم و انضباط	اراده انجام کار
فروبرنده ی خشم	نرمی و خشرویی	گزیده گویی	مشورت با دیگران
خلاقیت و ابتکار	سرعت انتقال	رازپوشی و عیب پوشی	مقاومت و صبر
حس حقیقت جویی	جستجوگری و کاوش	شیرین سخنی	فهم مدارا
کلام خوشایند و زیبا	صبر و حوصله	راستی و یکرنگی	عبادت و بندگی
تواضع و فروتنی	حس نوع دوستی	صفا و صمیمیت	پی بردن به ارزش علم
حق طلبی و حق جویی	ثله رحم	اخلاص در عمل	مهربانی با کودکان
دفاع از مظلوم	نیکی به پدر و مادر	نظافت و بهداشت	مردم داری
عفت و پاکدامنی	ولایت	حیا و عفت	بی نیازی و عزت
رعایت حقوق دیگران	امانت داری	حضور قلب	حسن ظن
مؤمن و پارسا	جوانمردی	اطاعت و بندگی	آرامش و اطمینان
قناعت	روحیه ی گذشت	خردمندی و عاقبت اندیشی	هنر و فرهنگ
معرفت	تلاش و پشتکار	نرم خویی و رأفت	علم و دانایی
ایثار و گذشت	حفظ ارزش های اخلاقی	عبادت و بندگی	سخاوت
ترحم	ایمان و پاکدامنی	توبه و طلب آمرزش	عفو و بخشش

نکته: ظهور و بروز این رفتارها در شاگرد، وظیفه ی آموزگار است. از آنجا که این رفتارها با پرورش نیروی عقلی، قلبی، ارادی، جسمی، غریزی و ذهنی ارتباط کاملی دارد. در نتیجه بروز رفتارهای پنج گانه در  فعالیت های پرورشی و تربیتی گنجانده شده است.

بازی های نمایشی:

مسلم است که بسیاری از مفاهیم در قالب کلمات نمی گنجند و آموزش آنها نیز با درج در صفحات کتاب (دوستی، ایثار، گذشت و...) قابل تحقق نیست که باید با ابزار هنر و در قالب نمایش به شکل استادانه ای طراحی و عرضه شود.

یک کلمه و مفاهیم بسیار:

به دانش آموز بیاموزید هر کلمه مفاهیم مختلفی دارد. سعی کنید او را به مفاهیم مختلف یک کلمه آشنا کنید و برای یک کلمه چندین معنی پیدا کنید.

علاقه مند کردن دانش آموز به کتاب خواندن:

برای علاقه مند کردن دانش آموز به خواندن باید خودتان را علاقه مند به کتاب خواندن نشان دهید. اگر دانش آموز معلم خود را علاقه مند به کتاب ببیند و بفهمد که خواندن کتاب را دوست دارید، او هم از معلم خود تقلید می کند.

به والدین توصیه کنید جلسات خواندن کتاب را به گونه ای که کودک دریابد خواندن یک امر حیاتی و تفریحی و بخشی از زندگی اوست.

سرنخ هایی در تصاویر، کلمات و کلمات ترکیبی بیابید. جستجوی کودک در کشف تصاویر سبب می شود تا کودک اطلاعات جدیدی کشف کند و با بیان کلمات و نکات توصیفی بیشتر می توانید ذهن کودک را بسته و موضوعات مختلف شکفته تر شود.

سئوالاتی را درباره ی متن کتاب ارائه دهید و به سئوالات او به
ساده ترین و کامل ترین شکل ممکن جواب دهید. اما جواب گمراه کننده به او ندهید که بسیار خطرناک است.

کتابخوانی:

کتابخوانی و ایجاد عادت به مطالعه، از اصلی ترین اهداف آموزش در تمامی رشته های علوم است.

آموزش مفاهیم اخلاقی، تنها در قالب زنگ اخلاق، غیرقابل تحقق است. اساسا آموزش بسیاری از آرمان های تربیتی و اجتماعی در قالب سرود امکان پذیر است.

فواید کتاب خواندن:

1- مطالب جدید با استدلال های درست می آموزید

2- از وقت خود مفید استفاده می کنید

3- کتاب خواندن سرگرم کننده  است

4- ایده های جدید را یاد می گیرید

نکته: افرادی که بیشتر کتاب می خوانند، انسان های عاقل تری هستند.

آیا می دانید چگونه کتاب بخوانید:

1- ابتدا باید بدانید کتاب چند فصل دارد و هر فصل چه هدف هایی را دنبال می کند. یعنی باید به طور خلاصه (حدود 1 دقیقه) توضیح مختصری درباره ی هدف اصلی مطالب هر فصل کتاب بدهید.

2- باید بتوانید نکات کلی هر فصلا را بیان کنید. برای این کار حدود (3 تا 5 دقیقه) زمان در نظر بگیرید.

3- هنگام خواندن زبان انگلیسی و زبان عربی، باید بتوانید کلمات مرتبط با محتوای درس (بین 10 تا 20 کلمه ی مهم و مرتبط به تیتر اصلی یا موضوع اصلی درس) را یاد بگیرید. سپس متوجه شوید که نکات دستوری هر فصل کدام است و چه نقشی در جمله دارد.

نکته: نکات اصلی مانند اتوبان می باشد و نکات فرعی مانند جاده های فرعی که از اتوبان به شهرها و یا شهرک ها و یا بخش های کوچک و بزرگ وصل می شوند.

به نحوه ی نگارش و خواندن هر مطلب توجه کنید:

سعی کنید مطالب را شمرده، شمرده بخوانید و حس و آهنگ کلمات را به درستی ادا کنید. در جاهایی که لازم است مکث (سکوت) کنید و فراز و فرود کلمات و جمله ها را رعایت کنید. شناختن ریتم کلمات در این راه کمک زیادی خواهد کرد.

الهام گرفتن از داستان های قرآن و داستان های بزرگان:

درباره ی داستان های قرآنی و افراد برجسته ی جهان داستان های شنیدنی برای دانش آموز بگویید. در این داستان ها که زمینه ی اخلاقی، علمی، امید، تلاش، موفقیت، سخت کوشی و... نیروی تلاش دانش آموز را بر می انگیزد. بدین وسیله سبب رشد بخش تحلیل گر مغز او می گردد.

ذکر داستان:

بیان داستان های ملامت بار و سرزنش آمیز افرادی که در مسیر اشتباه
گام برداشته اند برای دانش آموز هوشیار دهنده است. داستاه ها باید به دانش آموز نشان دهد که عاقبت اعمال ناشایست ویران کننده است. باید به او گفت که عمل بد مورد رضایت خداوند نیست. باید به او هشدار داد که این امر کاری زشت و ناپسندی است. آبروی آدم را می برد و دامنه ی آن به خانواده می رسد.

بدیهی است که معلمان آگاه سعی می کنند در صورت اشتباه
دانش آموز، ابتدا تذکر و اخطار بدهند. در صورتی که پند و موعظه هم مؤثر واقع نشد به ناچار باید اقدامات دیگر صورت بگیرد.

و سخن آخر اینکه سعی کنید نیروی ایمان را در قلب دانش آمو زنده کنید. چرا که ایمان واقعی جلوی اشتباهات بعد را می گیرد و خودش از کارش پشیمان می شود. زیرا اگر دانش آموز را با زور و تهدید مجبور به انجام کاری کنید، اثر نامطلوبی در روحیه ی او خواهد داشت.

توانایی حل مسأله:

یادگیری توانایی حل مسأله به دانش آموز کمک می کند تا مسائل زندگی را به نحو مطلوب حل کند و اگر مسائل فهم زندگی دانش آموز حل نشده باقی بماند با فشار روانی روبرو خواهد شد و به راحتی سلامتی روانی و جسمانی او تهدید می شود. در این مرحله آموزش مهارت های تصمیم گیری  به دانش آموز کمک می کند که به طور صحیح در مورد اعمال و رفتارش تصمیم بگیرد و جوانب مختلف انتخاب ها و پیامدهای مثبت و منفی هر یک از آنها را در نظر بگیرد. چرا که تصمیم گیری مناسب و واقع بینانه موجب افزایش سطح سلامت روانی فرد می شود.

سخن گفتن با دانش آموز:

روانشناسان و متخصصین علوم تربیتی می گویند صبحت کردن با دانش آموزمهارت تکلم دانش آموز را افزایش می دهد. حتی اگر کودک سن کمی داشته باشد. زمانیکه صدای شما را می شوند، سعی می کند شبیه شما با دیگران رفتار کند. بنابراین مهارت های زبانی و کلامی خودرا از معلم و والدین خود می آموزد.

فضایی محترمانه:

هنگام عنوان کردن اشتباهات شاگرد، ملایمت رفتاری و گفتاری را فراموش نکنید. سر او داد نکشید. با توهین یا کلمات نامناسب اشتباهش را یادآور نشوید. تنها گفتن این جمله که " چرا این کار را کردی " درست نیست و ممکن است زمینه ی لجبازی و یا بدتر از آن زمینه ی الگوبرداری شاگرد از این نوع برخورد را یاد بگیرید و او نیز با دیگران همین رفتار را نشان دهد.

ابتدا علت ناراحتی تان را عنوان کنید و بعد رفتار درست را بازگو کنید. اگر دانش آموز پی به اشتباهش برد لازم نیست ادامه دهید و موضوع را پست سر هم تکرار نکنید.

وقتی اشتباهی عنوان شد، به دانش آموز فرصت دهید و اگر اشتباه دیگری انجام داد، اشتباه قبلی را پیش نکشید، بلکه با لحن و بیان مناسب مسیر درست را نشان دهید. اما در مواقع لازم محروم کردن را فراموش نکنید.

با محبت نگاه کنید:

هیچ چیزی نمی تواند بیش از یک انتقاد منفی از شاگرد بر رابطه ی معلم و شاگرد تأثیر بد داشته باشد. پس در اکثر مواقع شاگرد خود را سرزنش نکنید. ارتباط صحیح به تعاملات مثبت بستگی دارد که همانا با محبت نگاه کردن است. نقدهای منفی و آزار دهنده و غرزدن ها را فراموش کنید. هنگامیکه نق می زنید و با لحن بد با دانش آموز صحبت می کنید، این حرکات رابطه ی معلم و شاگرد را تضعیف می کند. پژوهشگران حتی معتقدند که اگر هنگام مکالمه یکی از طرفین به حرف دیگری اهمیت ندهد و به او نگاه نکند و چشم از او بردارد، می توان تمامی این نشانه ها را از دلایل اصلی ارتباط غلط به حساب آورد.

مواظب انتقاد کردن از شاگردتان باشید. حتی به حرف زدن و حرکات احمقانه ی شاگرد عکس العمل نشان ندهید. یادتان باشد که شما
می خواهید بیماری را درمان کنید. به جای این کار به نقاط مثبت شاگرد گوش زد کنید و تعریف و نقد مثبت فرصت بیشتری برای تغییر شاگرد ایجاد می کند. اگر قصد دارید شاگردتان تغییر کند، با جملات مثبت و تکیه بر نکات و توانایی های مثبت او آغاز کنید.

فعالانه به شاگرتان گوش دهید:

گوش دادن معلم به صحبت های شاگرد، حس مهم بودن و اعتماد به نفس را در او ایجاد می کند. صادق باشید ولی هر آنچه به ذهنتان
می رسد، نگویید. به چشمان او نگاه کنید و به دقت و سخاوتمندانه به حرف های او گوش دهید. وقتی در مورد شاگردتان سخاوتمندانه رفتار کنید. احساس خوبی در او ایجاد می شود و شاگرد در صدد تغییر خود برخواهد آمد.

نکته: هنگامیکه سرحال نیستید با شاگرد خود گفتگو نکنید. یادتان باشد ارتباط خوب پایه و اساس یک رابطه ی خوب است.

توهین نکنید:

هنگام گفتگو به هیچ عنوان به دانش آموز توهین نکنید و او را با الفاض زننده صدا نکنید. توهین به دانش آموز و استفاده از الفاظ نامناسب به شخصیت انسانی او لطمه وارد می کند. وقتی معلم عمدا به شاگرد توهین کند و شخصیت او را زیر سؤال ببرد. در واقع به صورت ضمنی به او می فهماند که او در کنار شما امنیت ندارد و شما هر گاه که بخواهید و به هر طریق ممکن کاری می کندی که نتیجه به نفع خودتان تغییر ند.

نکته: اگر دانش آموزی تکلیفش را انجام نداده بود و یا اینکه گفت: انجام داده ام، اما فراموش کردم به مدرسه بیاورم. به او توهین نکنید: خیلی آرام و با لبخند به او بگویید: اشکالی ندارد. بیا پای تخته و چند تمرین حل کن، ببینم مهارت حل مسائل را داری یا خیر. در این صورت دانش آموزی که می خواهد تکلیف انجام ندهد، روزهای دیگر تکالیفش را انجام می دهد و....

داد زدن ممنوع:

داد و فریاد کردن فقط شرایط را بحرانی تر و مشکلات را بیشتر
می کند. تجربه نشان می دهد زمانیکه معلم بیش از حد احساساتی یا عصبانی است، توانایی حل منطقی مشکلات را از دست می دهد. اگر شما عصبانی هستید و دوست دارید داد بزنید، سریعا او را از کلاس بیرون کنید تا زمانیکه آرامش خود را دوباره به دست آورید. به یاد داشته باشید که گاه تن صدایی که از نظر شما داد زدن محسوب نمی شود، از نظر دیگران داد زدن محسوب می شود. ممکن است شما در خانواده ای بزرگ شده اید که همه ی اعضای خانواده با صدای بلند با یکدیگر صحبت می کرده اند. در نتیجه شما نیز عادت کرده اید که با صدای بلند صحبت کنید. سعی کنید تا می توانید آرام صحبت کنید. هسته ی اصلی هر ارتباطی، جملاتی است که طرفین از یکدیگر دریافت می کنند. اگر به هر دلیل ناراحتی زیاد
نمی توانید شدت صدای خود را کنترل کنید. فعلا از موضوع فاصله بگیرید.

نکته: شاگردتان را تهدید نکنید، شاگردان از تسلیم شدن بیزارند.

استفاده از زور ممنوع:

استفاده ی فیزیکی از زور یا تهدید به آن، مشت کردن دست، با انگشت تهدید کردن، چشم غره رفتن، هُل دادن و...) در هر شرایطی غیر قابل قبول است. مهارت های خود کنترلی خود را تقویت کنید و سعی کنید قبل از اینکه به این مرحله برسید، عصبانیت خود را کنترل کنید. اگر به هر دلیلی به زور فیزیکی متوسل شدید باید سریعا به روانپزشک و مشاور مراجعه کنید.

مثبت باشید:

سعی کنید در کلام و در عمل مثبت باشید، حتی در جایی که دانش آموز خطا می کند، از مسیر مثبت خارج نشوید. زیرا ممکن است دانش آموز با توجه به افکار منفی تان، رغبتی برای ترمیم اشتباهاتش نداشته باشد.

طرز بیان:

آیا می دانید نوع و عمق نگاه، نوع بلندی یا کوتاهی صدا، رنگ و شکل و شمایل لباس و... هر کدام حامل پیام های خاصی هستند. روانشناسان، عمیقا بر این باورند که نقش و تأثیر مهارت های غیر کلامی، از مهارت های کلامی بیشتر و مؤثرتر است. به همین دلیل می گویند، نوع حالت چشم ها، لبخند، گفتار، حس و حالت بدن و... از جمله موارد با اهمیتی هستند که ضمن مشخص نمودن پندار تو، که برخوردارند، در اینجا به ابزار پنج گانه تأثیر گذار می پردازیم.

1- حالت لب ها: لب های خندان برای هر دردی دوا هستند. هیچ شک و شبهه ای به خود راه ندهید که چهره ی شاداب و خندان، همیشه به دورن راه می یابد. البته هر از گاهی و تحت شرایطی خاص، می توان از طریق اخم، ناراحتی خود را نشان داد. ولی همانگونه که گفتم این کار به ندرت قابل اعمال می باشد. اما تبسمی و شادابی می تواند در بدترین شرایط، جواب مطلوب و مؤثر داشته باشد. بنابراین لبخند زدن و برخورداری از شیوه های موزون و آرام در صدا و نگاه و لبخند از عوامل مؤثر در برقراری ارتباط مؤثر و درست با شاگردان است.

2- چشم ها: هیچ چشمی بدون سخن نیست. روانشناسان معتقدند، هر نگاهی می تواند آرام بخش و یا تهاجمی باشد. بنابراین چشم با
اهمیت ترین ابزار غیر کلامی، در ارتباط میان معلم و شاگرد باشد. چشم منبع تأثیر و جایگاهی برای انعکاس علاقمندی، اعتماد به نفس، صداقت، و یا برعکس آن باشد. بنابراین با نگاهتان دانش آموز را سرشار از احترام کنید. بنابراین نگاه می تواند پیام های مختلفی بفرستد.

3- گفتار: توجه به محتوای اینکه چه می گوییم، در چه زمانی
می گوییم، و برای چه کسی می گوییم و به چه دلیل می گوییم، موضوعات بسیار با اهمیتی هستند. بر این اساس محتوا و درون مایه ی گفتار تنظیم می شود. بنابراین بسیار ضروری است که با انتخاب درست کلمات و جمله ها، ارتباطی مؤثر را تدارک ببینید.

4- گفتار: کلام موزون و آرام و مهارت در مکث ها بین کلمات و جمله ها، لطافت و نرمی گفتار، همه و همه از عوامل زمینه ساز یک ارتباط مؤثر است. به همین خاطر است که گفتن و بیان نمودن با دقت، حرارت، آرامش و... نتایج متفاوتی خواهد داشت. اما همه چیز به احساس اشتراک بین گوینده و شنونده و تعلق و پیوند متقابل بستگی دارد.

5- لباس مناسب: هر چند نمی توانید از طریق وضعیت ظاهری و لباس اشخاص به تحلیل همه جانبه و مشخصی از شخصیت فرد پرداخت، ولی هر کسی با توجه به دیدن نوعی نگرش نسبت به دیگران پیدا می کند. بنابراین وضعیت ظاهری می تواند پایه های قدرتمندی برای قضاوت دیگران نسبت به یکدیگر محسوب شود. همین موضوع می تواند
در انتخاب کلمه ها و جمله ها اهمیت داشته باشد و باید به کلمه ها و جمله هایی که می گویید، دقت کنید.

 محیط یادگیری:

محیط یادگیری نباید خسته کننده باشد، بلکه باید به گونه ای باشد که یادگیری را برای دانش آموزان لذت بخش باشد و آنان را برانگیزد. معلمان درباره ی چگونگی بالا بردن ظرفیت های دانش آموزان برای انسان کامل شدن  در دنیای صنعتی ساخته شده اند.

نقش معلم:

امروزه در جامعه ی معلمان نقش ویژه ای در آموزش دانش آموزان بر عهده دارند. به هر حال اغلب  والدین در برابر این مسئولیت از اطلاعات و دانش کافی برخوردار نیستند و مشتاق اند که بدانند چه باید بکنند.

دانش آموز یک معدن غنی حیاتی است:

دانش آموز را یک معدن که بررسی زمین شناسی بر روی آن صورت نگرفته مقایسه کنید. اگر شما (منظور معلم) یک مهندس معدن توانمند باشید، مسلما پس از چندی مطالعه و بررسی به میزان و عیار مواد
موجود در معدن خود پی می برید و راه های اکتشاف و بهره برداری از آن را می یابید.

محبت و عشق ورزیدن:

هر دانش آموز به محبت و دوست داشتن نیاز دارد. این یک نیاز دائمی و حیاتی است. دانش آموزی که دوست داشته نشده، کامیاب نخواهد شد.

برخی والدین فکر می کنند که بهتر است علائم عاطفی در همان دوران نوپایی تحول کودک خاتمه یابند. همچنین معلمان فکر می کنند، هنگامیکه
دانش آموزان به دوره ی راهنمایی می رسد، دیگرنیازی به محبت ندارند. آنها (دانش آموزان) احتمالا جلوه های بی مورد عشق و محبت را دنبال خواهند کرد. دلیل این امر آن است که دانش آموز از محبت و عاطفه لبریز نشده است.

صداقت با دانش آموز:

دانش آموزان در تشخیص بی صداقتی بسیار تیزند و به همین جهت
هم حقیقت ناقص یا سفسطه را زود تشخیص می دهند. آنها خیلی دلشان می خواهد که به بزرگسالان اعتماد کنند. اما اگر یکی دو بار متوجه شوند که باید درباره ی آنها شک کنند، عقب نشینی می کنند. سعی کنید در کوچکترین چیزها هم صداقت را رعایت کنید.

ایجاد احساس امنیت در دانش آموزان:

دانش آموزان نسبت به میزان علاقه و عشق و مودت معلم دلگرم
می شوند و با راحتی خیال در کلاس درس حاضر می شوند. داشتن یک تصویر ذهنی مثبت از معلم، موجب احساس امنیت قلبی و ایمنی در دانش آموزان می شود.

به یاد داشته باشید، اگر به دنبال نقاط ضعف دانش آموزان باشید خطای بزرگی مرتکب شده اید. کلید رمز موفقیت در ارتباط سالم با
دانش آموز آن است که به همان اندازه خودمان را دوست داریم، آنها را دوست داشته باشیم و درکشان کنیم. این عین توانمندی است.

آنچه معلم باید در کلاس انجام دهد:

اگر بتوانید محیط کلاس را به نوعی شاد و فعال نگه دارید، بسیار
مهم است. با این کار خلاقیت دانش آموز به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد و تا حد امکان در مورد رفتارهای کودکانه ی دانش آموز خود را ناراحت نکنید. یعنی تا جایی که نظم کلاس مختل نشود و اگر پیشرفت دانش آموز کند است او را ناامید نکنید.

رفتار معلم در قبال دانش آموز:

دانش آموز تحت تأثیر رفتار معلم خود قرار می گیرد. اگر معلم مضطرب، آشفته، جنجالی، پر سرو صدا و از همه چیز ناراضی باشد، دانش آموز نیز زود خشم و بدخلق و خود خواهد شد و اگر برعکس معلم آرام و ساکت باشد او نیز فردی ساکت و آرام بار خواهد آمد.

می دانیم که دانش آموز مخصوصا در دوران دبستان و بین 7 تا 15 سالگی به مسائل مختلف با دید تردید می نگرد و به درستی نمی داند در برابر هر عکس العمل چه رفتاری انجام دهد.

اگر معلم را ترسان و یا خشمگین ببیند، دچار ترس و وحشت می شود. در نتیجه ترسو و عبوس بار می آید. اگر معلم را آرام و مهربان مشاهده کند، مطمئن و مهربان و اجتماعی می شود و اثر رفتار معلم به تدریج در خلق و خوی شاگرد رسوخ می کند.

به رشد خلق و خوی دانش آموز کمک کنید:

دانش آموز فقط از لحاظ جسمانی و عقلی رشد نمی کند، بلکه خلق و خوی او نیز باید رشد و تکامل پیدا کند. او باید به تدریج عاقل و کامل شود. معلم سرمشق خوبی در این سیر ب طرف کمال هستند، پس معلم می تواند در این راه به دانش آموز کمک کند.

لحن معلم:

معلم – هر چه زودتر – باید یک لحن آرام – یکنواخت، دوستانه ولی محکم انتخاب کند. معلم می تواند با دانش آموز خود حتی شوخی کند. نباید با خشم و قهر و داد و فریاد و برانگیختگی و با عصبانیت ادامه دهید.

چنین لحنی رابطه ای غیر عاطفی و سرد ایجاد می کند. من معتقدم که یک لحن موقر و آرام می تواند تأثیرگذار باشد. برای پرورش صحیح
دانش آموز و رشد احترام و دوستی بین معلم و شاگرد بیان مناسبت امر مهمی است. باید سخنانتان منطقی و با معنی باشد. بنابراین توصیه
می کنم حتی المقدور از تنبیه بپرهیزید و قبل از هر چیزی ذهن دانش آموز را احیاء کنید و آگاهی و خرد او را درباره ی موضوع مورد نظر ارتقاء دهید.

با اعتماد به نفس از بحران ها، فرصت های طلایی بسازید:

بسیاری از معلمان موفق، تصمیم های جدی و حیاتی خود را در نامطلوب ترین شرایط ممکنه ی آن گرفته اند. به خصوص انسان هایی که از شهرت جهانی برخوردارند. مثال در این مورد بسیار است. گاندی، نلسون ماندلا و نظایر آنها.

اما کم نیستند که در جامعه ی ما در سطوح مختلف آن، در شرایط بحرانی با اتکا و اعتماد به نفس خود وتوانمندی های بالقوه ای که در لحظات بسیار نامساعد و نامطلوب، تصمیم های جدی و کارآمدی گرفته اند.

دانش آموزان دوست دارند مورد اعتماد باشند:

دانش آموزان دلشان می خواهد، بزرگترها به آنها اعتماد کنند. آنها  دوست دارند که قبولشان داشته باشند. آنها دوست دارند خود را تا حد انتظار بزرگترها بالا بکشند. بدون شک آنها دوست دارند، دیگران احساس کنند وجودشان مفید است. در چنین مواردی باید مسئولیت را متناسب با سن و شخصیت او واگذار کنیم. باید کارهایی به او بدهید که در حوزه ی توانایی اوست. در این صورت دانش آموز اعتماد به نفس پیدا می کند.

تشویق دانش آموزان به مطالعه:

دانش آموزی که به مطالعه عادت دارد و کتاب های زیادی می خواند، سطح معلومات، سواد و فکر خود را پیوسته بالاتر می برد. بنابراین باید دانش آموزان را به سمت مطالعه و کتاب خواندن تشویق کنید تا مطالعه یکی از عادت های روزانه آنها شود.

تابلوی اعلانات مدرسه فقط مخصوص نمرات برتر نیست:

ابتدا دانش آموزان مدرسه را از نظ استعدادها و مهارت های مختلف (موسیقی، نقاشی، ورزش، صنایع دستی و...) شناسایی کنید. از جمله عکس های جذابی از قهرمانی دانش آموز، نقاشی های کشیده، اثر هنری خلق کرده و... جمع آوری کرده وهر کدام را به نوبت بر روی تابلوی اعلانات بچسبانید. حتی اگر دانش آموز یک کتاب به کتابخانه مدرسه هدیه کرده است و یا اینکه دانش آموز مؤدب و با شخصیتی است، می تواند مورد تقدیر قرار بگیرد. با این کار الگوی مناسبی برای دیگر دانش آموزان نشان داده اید.

کمک به رشد دانش آموز:

واضح است که در روش های تعلیم و تربیت جدید، روش
شخصیت سازی خاصی وجود دارد. هرگز نباید روح و حساسیت درونی دانش آموز را نادیده بگیرید. بنابراین مشکل اساسی تعلیم و تربیت و یا بهتر بگویم بزرگترین مسأله در برخوردها با دانش آموزان این است که شخصیت دانش آموز نادیده گرفته شده است. در میان تمام ضروریاتی که دانش آموز به آنها نیاز دارد، آنچه که بیشتر از همه اهمیت دارد، چیزی است که انسان بودن او را تعیین می کند. اگر معلم شخصیت دانش آموز را نادیده بگیرد، مرتکب بزرگترین خطا شده است. هنگامیکه این خصوصیت نادیده گرفته می شود، حتی با تنبیه بدنی منجر به بیماری روانی دانش آموزان می شوید. تا کنون قضاوت های بی رحمانه ای در مورد نارسایی ها و ضعف های دانش آموزان صورت پذیرفته است. اما اکنون باید نقشی را که بسیار متعادل تر و میانه رو تر است را اختیار کنید. در حقیقت معلم کم تجربه با نظارت و سیطره ی دائمی خود با نصایح بی وقفه و فرامین و دستورات خشک، رشد کودک را مختل می کند. به این ترتیب، تمام انرژی حیاتی دانش آموز در فرایند اصلاح سرکوب می شود.

از طرف دیگر معلم باید یک چیز را در ذهن خود روشن کند و آن اینکه آزادی دادن به شاگرد به مفهوم واگذاشتن او به خودش و یا نادیده گرفتن و فراموش کردن او نیست. بلکه برعکس معلم باید رشد او را با جدیت و مراقبت و مهربانی مورد حمایت قرار دهد. زیرا معلم می خواهد دنیای جدیدی برای شاگرد خلق کند. بنابراین معلم باید محیطی را به وجود آورد که در آن، شاگرد با دستورات خشک و یکنواخت خسته نشود. هر قدر معلم و مربی فعالیت های خود را با خلوص نیت انجام دهد، محبوبت تر می شود.

نقش اصلی معلم  جهت دادن و استفاده از انرژی عظیمی است که در شاگرد نهفته است. در اینجا دانش آموز بی نظم و شلوغ به یک موجود منظم تبدیل می شود. زیرا به این ترتیب است که می تواند توانایی های خود را ظاهر کند. همه چیز به معلم بستگی دارد. یعنی همسو کردن
دانش آموز به منظور کمک کردن به رشد عقلانی طراحی شود. در این صورت مطمئن باشید که از این لحظه به بعد، شاگرد تمام تلاش خود را بکار خواهد بست  تا برای حل مسائل اشتباهات خود را جبران کند. به این ترتیب رفتار اجتماعی دانش آموز شکل می گیرد. البته علاقه ی معلم به دانش آموز حوزه ی فعالیت مربوط به نیازهای درونی را شناسایی می کند. تمام آن چیزهایی که برای رسیدن به هدف لازم است و حتی بیش از آنچه که لازم است را خواهد یافت.

معلم باید نقش یک راهنما را داشته باشد و فقط کمک کند، قدرت های نهفته ی دانش آموز آشکار شود. او باید آگاهانه محیطی را به وجود آورد و شاگرد را با دقت و محبت فراوان با جنبه های علمی مختلف آشنا کند. آنچه از معلم نوین انتظار می رود این است که بتواند خود را وقف اصلاح انسانیت کند.

نقش معلم در ایجاد اعتماد به نفس در دانش آموزان:

روح دانش آموز تشنه ی تقدیر، تحسین و تشویق بوده و تکرار مجدد آن لذت بخش خواهد بود. چنین حالتی در نتیجه ی قدردانی فعالیت های مختلف شاگردان مؤثر خواهد بود و بعضا بی اعتنایی و سرزنش
بی مورد موجب از دست دادن اعتماد به نفس دانش آموز می شود. به طوری که مأیوس و افسرده شده و خود را از انجام هر اموری ناتوان و عاجز می بیند.

والدین و معلم مهمترین عامل از دست دادن اعتماد به نفس دانش آموز هستند. تشویق نکردن و توجه به نقاط ضعف کمبودها، بی کفایتی و شکست های تحصیلی و بر شمردن آنها به طور مکرر دلایل اصلی از دست دادن اعتماد به نفس است. زیرا تصویر ذهنی منفی در دانش آموز ایجاد می کند و بر آینده ی اجتماعی او تأثیر نامطلوبی خواهد گذاشت. بسیاری از بیمارهای روحی روانی در سنین کودکی و نوجوانی ایجاد می شود.

دانش آموزی که اعتماد به نفس خود را از دست می دهند به
سختی می تواند آن را بدست آورد. به طور یقین در بروز هر گونه حالت مشکل ساز در دانش آموز نقش والدین و معلم به وضوح دیده می شود.

ارزش دادن به دانش آموز، کسب نظر او، دادن فرصت اظهار نظر پیرامون مسائل مختلف، دادن مسئولیت در خور او و... از عواملی هستند که از بروز پدیده ی اُفت تحصیلی جلوگیری می کند.

رسالت سنگین تعلیم و تربیت:

یکی از عوامل گمراهی جوانان جهل و نادانی (عدم آگاهی) می باشد. در نتیجه آن دقت و احتمامی که در حل مسائل زندگی باید داشته باشند، کسب نکرده اند.

جوانان بدون برخورداری از راهنمایی های سودمند، تکامل جسمی آنها با رشد روحی توأم نمی گردد. لذا به آسانی دچار گرفتاری های اخلاقی و روحی می شوند. این امر در اثر عدم درک و آگاهی بزرگترها، موجب انحطاط و سقوط جوانان می شود.

برای همین بر اثر جهل و نادانی برخی از والدین که چنین گمان
می کنند که موضوع تعلیم و تربیت با سخت گیری انجام می گیرد.

از سختگیری بیجا بپرهیزید:

سختگیری و مؤاخذه ی بی جا در ساختار شخصیت دانش آموز تأثیر منفی به جا می گذارد و همان گونه که باید از دانش آموز مراقبت کرد، باید
از شدت عمل در تعلیم و تربیت خودداری کرد. هنگامیکه
دانش آموز در عرصه ی تعلیم وتربیت گام می گذارد و در آن پیش می رود، نیاز به راهنمایی دارد تا بتواند ثبات و استحکام لازم را بدست آورد. به این ترتیب شخصیت دانش آموز به تدریج قوام یافته و
کامل تر می شود. به بیان دیگر دانش آموز امکان می یابد تا رابطه ی خویش را با دنیای واقعی سازماندهی کند و روحیات و تمایلات نفسانی خود را شکل دهد. مقصود بدست آوردن نوعی رفتار منطقی است تا بتواند هویت خود را در شالوده ای محکم پی ریزی کند. صد البته اعمال قانون مستلزم سختگیری بیجا و افراطی نیست. اگر رفتار والدین با شدت عمل و قدرت نمایی مفرط همراه باشد، طبعا دانش آموز هرگز نخواهد توانست شخصیت واقعی خود را بدست آورد. در نتیجه تعادل روحی او از میان می رود و موجب ایجاد رفتارهای نامناسب در کودک می شود. این امر در نهایت موجب ترس، احساس ضعف و ناتوانی و حقارت و خودکم بینی و گنه کاری می شود.

اهمیت خانواده:

خانواده محیط امن و آرام بخشی است که مهترین نیازهای دانش آموزان را فراهم می کند. نهاد فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی دانش آموز و نظام آموزشی به صورت مجزا فعالیت نمی کنند و با همدیگر در ارتباط هستند
و هر یک بر میزان رشد و موفقیت دانش آموز تأثیر می گذارند. گاهی دانش آموز علت تجدید شدن خود را نمی داند و اگر هم اطلاع داشته باشد نمی داند که در رفع نارسایی و کاستی ها چه قدم هایی بردارد تا موفق تر عمل کند.

مسئولیت خانواده، مدرسه و معلم باید بتوانند زمینه های موفقیت درسی را برای دانش آموز فراهم کند تا آنها هم با ممارست خود کاستی ها را جبران کنند. باید دانست که فرزندان  اهل مطالعه در آینده موفق تر هستند. باید بکوشیم  تا دانش آموزان را اهل مطالعه بارآوریم. بررسی مربیان تربیتی حاکی از آن است که دانش آموزانی که اهل مطالعه و کتاب خوانی هستند در آینده و در کارهای اجتماعی موفق تر هستند. اما مشکل اینجاست که نمی توان دانش آموز را به مطالعه وادار کرد و تا خودش به این کار علاقه مند نشود، اتفاق خاصی رخ نخواهد داد. بهتر است برای اینکه دانش آموزان را به مطالعه کردن عادت دهید از خودتان شروع کنید. یعنی معلم و والدین با برگزاری کارگاه های کتاب خوانی در خانه و مدرسه با صدای بلند کتاب را برای آنها بخوانید و آنها را به تفکر وادار کنید. حتی می توانید کتابی را که مطالعه کرده اید به دانش آموز معرفی کنید و درباره ی مطالب اصلی کتاب چند دقیقه صحبت کنید. با این کار به تدریج دانش آموزان علاقه مند به مطالعه می شوند.

والدین باید سعی کنند که مطالعه را به امری جالب توجه برای فرزندان تبدیل کنند. دانش آموزانی که اهل مطالعه نیستند در دروس علمی مانند ریاضیات، فیزیک و شیمی بیشتر شکست می خورند. شاید لازم باشد با یک مشاور روانشناس تحصیلی مشورت کنید تا شما را در پیدا کردن بهترین راه حل و علت مشکل کمک کند.

بسیاری از افرادی که به مراکز مشاوره و خدمات روانشناسی مراجعه
می کنند، دانش آموزانی هستند که در املاء و نوشتن و ریاضیات مشکل دارند. احتمالا به جای اینکه به دانش آموز املاء بگویید، بهتر است
از دانش آموز بخواهید تا بیشتر مطالعه کند و با روخوانی  کتاب،
صندوقچه ی ذهنی (تصاویر کلمات) بیشتر بدست آورد. همینطور برای اینکه ساختار نوشتاری اش، تصحیح شود باید شیوه ی صحیح نوشتن کلمات را با یک روش استاندارد به او آموزش دهید و برای درک بهتر ریاضی، مفاهیم یادگیری نظم، منطق (روش نظم فردی و اجتماعی) در زندگی را به او بیاموزید. همچنین آموزش شطرنج، شناخت توازن و تقارن، شناخت علت اشتباهات گذشته و... دانش آموز را به راه حل های منطقی هدایت می کند. باید دانش آموز راه حل مناسبی را برای تمام اشتباهات خود پیدا کند و توانایی های جدیدی بدست آورد. در غیر اینصورت
دانش آموز با درس نخواندن و کتاب را به گوشه ای پرت کردن، نمی تواند موفق شود. به این طریق میزان دقت و هوش دانش آموز افزایش می یابد و جزئیات هر درس را بهتر فرا می گیرد. بالاخره متوجه شدید مشکلات فرهنگی و شخصیتی تأثیر مستقیم بر افت تحصیلی دارد.

برخی از والدین فکر می کنند با مطالعه ی بیش از اندازه کاستی ها جبران می شود. با این کار رغبت مطالعه را در او از بین خواهید برد. سعی کنید با پیدا کردن نقطه ضعف های  دانش آموز به بازسازی  و سازماندهی ذهن او کمک کنید. نگذارید نگرانی و اضطراب در دانش آموز ایجاد شود و از هر گونه برداشت نابجا و حالت ناراحتی و انزجار از او دوری کنید. بلکه به او اعتماد به نفس و شخصیت بدهید. مثلا با دیدن کارنامه ی او بگویید. از تو توقع بیشتری داشتم. تو با استعدادی که داری می توانی نمره های بهتری بگیری. نه اینکه با ناراحتی و حالت اعتراضی او را سرزنش کنید. چرا که با این کار روحیه او را ضعیف کرده اید و شاید با خودش بگوید. حالا که والدین من از نمرات کارنامه ی من راضی نیستند....

برای رفع هر گونه مشکل، ابتدا به پاسخ های او گوش دهید و خود را به جای او قرار دهید. یعنی می خواهید همین سؤال را جواب دهید. فکر کنید یک پرسش ناقص و ضعیف بهتر از هیچ است. سعی کنید علت پاسخ مبهم و نامشخص را برای او بیشتر توضیح دهید و اگر نکاتی را در حین پاسخ دادن (کلامی یا نوشتاری) فراموش کرده است به او توضیح دهید.

سعی کنید عجله ای برای دادن پاسخ نداشته باشید و تا آنجا که
می توانید از دادن پاسخ خودداری کنید و دانش آموزان را وادار به فکر کردن کنید. حتی گاهی لازم است تا کتاب را در اختیار دانش آموز بگذارید و از او بخواهید جواب سؤال را از داخل متن کتاب پیدا کند. با این کار روح جستجوگری و کنجکاوی او را بیشتر می کنید. ذهن او اکنون دارای ادراک است و مفاهیم کم کم به وسیله ی ذهن تکمیل می شود. آنچه در ذهن دانش آموز شکل می گیرد، رفع کاستی ها و پیدا کردن راه حل منطقی تر است.

امروزه ثابت شده است که هر دانش آموز با نردبان و صفات شخصیتی و دانش و آگاهی خود راه تکامل و پیشرفت را پیموده و با پشتکار به موفقیت دست می یابد.

رشد وجدان، اخلاق و مقیاس ارزش ها:

کودک در ابتدای تولد، نه (وجدان) دارد و نه مقیاس برای ارزش ها دارد. غذای گرم برای او ارزش اساسی دارد. به تدریج ارزش ها را درک می کند و خوب و بد را از هم تمیز می دهد. در دوره ی کودکی، کودک چون رشد کافی ندارد، باید کودک را از انجام کارهای بد منع کرد و به کارهای خوب تشویق کرد. باید به تدریج بچه ها را متوجه عمل خود کرد و به او کمک کرد تا خود و رفتار خویش را از هم جدا کند و متوجه شود اعمال گاهی خوب و زمانی بد است. ازاین طریق کودک متوجه قصد و اختیار می شود و به جای اینکه بعد از عمل متوجه نتیجه ی کار خود شود، قبل از اقدام آن را مورد بررسی قرار می دهد. وجدان اخلاقی همان قوه ی تشخیص است که به تدریج در کودک به وجود می آید. بعضی وجدان را میزانی
می دانند که اعمال را هدایت می کند. میزان های اخلاقی ابتدا به
وسیله ی والدین، بعد به وسیله ی گروه هم سن و معلم و سپس از طریق مطالعه در بچه ها به وجود می آید. وقتی پدر و مادر می خواهند در زمینه ی اخلاقی به بچه ها کمک کنند باید خود نیز اعمال خویشتن را کنترل کنند. کودکان به طور کلی مراقبت اعمال بزرگسالان هستند و در اثر مشاهده ی رفتار آنها بسیاری از کارهایی را که در میان بزرگسالان معمول است را فرا می گیرند. مثلا بچه ها از والدین خود یاد می گیرند کجا دروغ بگویند، چگونه دیگران را فریب دهند، چگونه ریشخند کنند و یا اینکه چطور مانند یک مرد سنجیده عاقلانه رفتار کنند. این کار را از راه شبیه ساختن رفتار خود با والدین و ایفا کردن نقش آنها در خود تلاش
می کنند. بنابراین کودکی که در حال رشد و نمو است، باید مقیاسی از ارزش ها برای خود به وجود آورد و در انتخاب ارزش ها از آن مقیاس استفاده کند.

تنظیم برنامه برای دانش آموز:

اولین قدم برای نیل به موفقیت در زمنیه های لازم برای رشد طبیعی دانش آموز، آشنا کردن او به عادت ها است که تنها در شرایط رعایت برنامه ی صحیح روزانه میسر است. از این رو برنامه ی روزانه ی او باید بر قاعده ی صحیح تنظیم شود. شایسته است هنگام تنظیم برنامه ی روزانه دانش آموز ویژگی های هر مرحله ی سنی و نوع فعالیت های فوق
برنامه ی او مورد توجه قرار بگیرد.

ایجاد تغییرات در برنامه ی روزانه ی دانش آموز باید به تدریج و با احتیاط صورت بگیرد. در صورتی که دانش آموز قبل از دوران دبستان به رعایت اصول برنامه ریزی عادت کند، راحت تر می تواند از رفتار متعادل برخوردار شود و در نتیجه در مقابل اصول تعلیم و تربیت انعطاف پذیرتر خواهد بود.

اولویت بندی کارهای روزانه:

از دانش آموزان بپرسید که فردا چه کارهایی را باید انجام دهند. به آنها بگویید اگر تصمیم دارید مثلا کاری را فردا انجام دهید، ابتدا کمی فک کنید. آیا می توانید تمام آن کارها را فردا انجام دهید. با کمی دقت متوجه می شوید که فقط می توانید مثلا پانزده تای انها را انجام دهید. مثلا آنهایی که زیاد مهم نیستند را کنار بگذارید و بقیه را اولویت بندی کنید. اما هنگام برنامه ریزی دقت کنید کارهای سخت و مشکل و کارهای راحت را یکی در میان انجام دهید تا ذهن کمی استراحت کند. با این کار از توان و انرژی بدن و ذهن خود به درستی استفاده کرده اید و در طول روز با نشاط و سرحال هستید.

بی انضباطی شخصی و عدم برنامه ریزی:

تا چه حد به انضباطی اهمیت دهید؟ آیا منضبط و دقیق هستید وبا نظم کارهای محوله را انجام می دهید، یا از آن دسته افرادی هستید که وقت خودتان را حدر می دهید. اگر در انجام کارهای محوله با مشکل مواجه هستید، عادت بی نظمی را از خودتان دور کنید. واقعیت این است که راه علاج این مشکل خود شما هستید.

نکته: افراد موفق مقید به نظم هستند.

زمان بندی مناسب

نکته: در طول روز، هفته، ماه و.... کارهای خود را روی نظم و انضباط انجام دهید تا هنگام امتحان به دردسر نیفتید.

دو شکل از برنامه ریزی روزانه:

الف- برنامه ریزی کالواسی: یعنی کارهای روزانه را مانند برش های کالواس تقسیم بندی کنید.

ب- برنامه ریزی پنیری: یعنی در هنگام اجرای هر کاری (مطالعه، ورزش و...) مانند سوراخ های روی پنیر، لحظاتی ( 3 تا 7 ثانیه) را برای استراحت به مغز قرار دهید.

نقش و اهمیت کتاب و مطالعه در افزایش هوش:

اگر از من خواسته شود که فقط یک روش برای غنی سازی ذهن کودک و کمک به رشد ذهنی او انتخاب کنم، خواندن کتاب را توصیه می کنم. بنابراین مطالعه بسیار مهم است. بین میزان مطالعه و رشد ذهنی کودک ارتباط نزدیکی وجود دارد. با خواندن کتاب، کودک احساسات، نظرات و افکار خود را رشد می دهد و تقویت می کند.

به علاوه کتاب ها با توصیف مسائل، تجربه ای موفق و لذت بخش هستند. بنابراین سعی کنید تا هر روز یا حداقل هفته ای چند صفحه کتاب بخوانید و خود را به انجام این کار عادت دهید. کتاب هایی را انتخاب کنید تا با سطح علایق و توانایی های دانش آموز تناسب داشته باشد.

برای اینکه دانش آموزان را تشویق به خواندن کتاب کنید، همزمان با خواندن، انگشت خود را زیر کلمات حرکت دهید. ولی فرزندتان را مجبور نکنید به کلمات نگاه کند یا انگشت شما را دنبال کند. کتاب هایی را انتخاب کنید که واژگان آنها برای کودک قابل فهم باشد. برای اینکه میزان علاقه ی آنها را به کتاب بیشتر کنید، سعی کنید از آنها بخواهید تا راجع به مطالبی که برایش خوانده اید اظهار نظر (صحبت) کند. هر زمان که فرزندتان نشان داد برای مطالعه آمادگی دارد، کتاب های آشنا و مورد علاقه ی او را برایش بخوانید. هر چند که چندین بار آن را برایش خوانده باشید. حتی زمانی که فرزندتان توانایی کتاب خواندن را پیدا کرد. از کتاب خواندن برای او دست برندارید. با این کار، فرزندتان از گوش دادن لذت
می برد. ترتیبی اتخاذ دهید تا همیشه کتاب های متنوعی در اختیار او باشد.

حرکات چشم هنگام خواندن؛

چشم خواننده مبتدی هنگام خواندن یک خط در هر دفعه، حداکثر عبارات دو یا سه کلمه ای را می بیند و می خواند. اما مغز برای فهم می تواند چند جمله و یا حتی یک پاراگراف را بخواند. البته مشروط بر اینکه چشم اطلاعاتی را که مغز لازم دارد فراهم آورد. مثلا در هر جمله کلمه مهم و کلیدی وجود دارد که باید پی آن برود.

برای از بین بردن مکث زیاد چشم، هیچ طرحی مناسب تر از به کاربردی انگشت دست وجود ندارد. یعنی می توان از انگشت سبابه برای علامت استفاده کرد و آن را زیر خطوط کتاب با سرعتی بیش از سرعت چشم حرکت داد. در این حال بکوشید، حرکت انگشت را با چشم تعقیب کنید. بزودی مشاهده خواهید کرد که سرعت خواندن دو یا سه برابر شده است. گذاشتن انگشت در زیر کلمات نه تنها سرعت خواندن را زیاد می کند بلکه تمرکز حواس را نیز بیشتر می کند.

با تردید می توان گفت. اگر کسی بتواند یک صفحه از کتابی را زمان بگیرد و مثلا بگوید در چند دقیقه (مثلا 5 دقیقه) کتاب را خوانده است. در کل صفحات کتاب حساب کند که این کتاب در چند ساعت خوانده
می شود.

متن چیست؟

اگر بخواهیم تعریف ساده و روشنی از یک متن ارائه دهیم، می توانیم بگوییم که آن مبنای نوشتاری یک موضوع است. بسیاری از نویسندگان متن را به نقشه ی راه شبیه می کنند. این تعریف سودمندی است. چون فرد را تشویق می کند که تشبیهات، استعارات و کنایات را درک کند. بنابراین درک متن همچون یک سفر خیال گونه است. این نگاه معمارانه سودمند است. زیرا که بر ساختار و هدفی تأکید می کند. به روشنی معلوم می شود که هر متنی (داستان علمی، سیاسی، تاریخی، تربیتی و...) قصد روایت دارد و همچنین طریقه ی روایت گونه ی آن تا حدودی سلیقه ای است تا آنجا که به مفهوم متن لطمه ای وارد نکند.

اصطلاح داستان گونه:

تمام رویدادهای موضوع متن، که توسط نویسنده ارائه می شود دارای هویت و مفاهیم مستقل به خود می باشد. رویدادهایی که به تدریج آشکار می شود {مانند تدوین فیلم که داستان به تدریج بسط و گسترش می یابد و به نتیجه می رسد} و به تدریج کامل تر می شود. رویدادهایی که به انتخاب نویسنده ی موضوع به شکل پلکانی نوشته شده است.

به طور کلی، هر جزء جزء موضوع به تدرج ماهیت و هویت موضوع اصلی متن را تکمیل می کند. بنابراین در تعریف متن نخست می توانید بگویید که یک متن پس از ارائه ی مفاهیم و دلایل منطقی (علمی) به تدریج کامل تر می شود.

یک عروسک ساز ممکن است به طور وسواس اجزاء عروسک را بسازد. اما با اینکه ممکن است دست و صورت را بهتر ساخته باشد، ممکن است تنه و پاها را متناسب با سر و دست نساخته باشد. یعنی نتواند مفاهیم و جزئیات را به ترتیب و آنگونه که هست به درستی بیان کند. در این رابطه شاعر مفاهیم رامصرع به مصرع، بیت به بیت و بند به بند بیان می کند و به تدریج مفاهیم را کامل می کند تا به نتیجه گیری می رسد. اما متن علمی از داستان و شعر متفاوت است. یک متن علمی باید به چیز دیگری که در آزمایشگاه انجام شده، تکمیل می شود. می توان متن علمی را به پیله ی کرم ابریشمی تشبیه کرد که در نهایت این پروانه است که راه خود را به جهان می گشاید.

چه چیزی در یک متن اهمیت دارد؟

بی تفاوتی نسبت به اجزاء متن، ممکن است نسبت به اجزاء دیگر متن قضاوت درستی ارائه ندهد. برخی اجزاء متن نسبت به اجزاء دیگر نقش کلیدی دارند. بی اهمیتی نسبی نسبت به موضوعات راه برقراری ارتباط با متن را کم می کند. به عبارت دیگر متن در مقام مرشد و راهنما- ارتباط نویسنده ی متن را با خواننده ی متن برقرار می کند.

اصطلاح:

روایت: فرایند تعریف یک موضوع به صورت نوشته به نکته ی دوم در متن منتهی می شود. در وهله ی نخست روایتی از مفاهیم و ساختار کلی ارائه می شود و به تدریج به جزئیات می پردازد.

اما روایت موضوع به تصویر سازی ذهنی ودرک ترکیب اجزاء متن با یکدیگر تکمیل می شود. روایتی که مفاهیم آنها تا حد زیادی
از طریق کلمات منتقل می شوند و کلمات کلیدی هسته ی متن را شکل می دهند و همچنین نقطه ی تمرکز موضوع اصلی را در بر می گیرد.

اصطلاح:

ترکیب: جملاتی که به هنگام دنبال کردن موضوع اصلی متن طی
می شود، مانند مسیر جاده ای برای رسیدن به مقصد خاصی است. اساسا در مفاهیم متن تناقض هایی وجود دارد که به نتایج جالبی منتهی
می شود.

نویسنده ی متن باید موضوع را طوری بنویسد که خواننده ی متن
بتواند موضوع اصلی را همراه با جزئیات در ذهن خود تصویر کند و
خواننده ی متن بتواند تناقضات و تشابهات و تضادها را به درستی با یکدیگر پیوند بزند.

مجموعه ی مفاهیم متن:

یک داستان نویس، یک شاعر، یک عالم دینی و یک پژهشگر علمی، دلایل، سئوالات و جواب های موضوع اصلی را به شکلی ساختارمند و منطقی به صورت جملات در کنار هم قرار می دهد. در تمام این موارد نویسنده با بکارگیری جملات، کلمات و موضوعات را به یکدیگر پیوند می دهد. برای تکمیل این نکته باید گفت که نویسنده ی متن با استفاده از کلمات (مهمترین ابزار نویسنده) مقصود و هدف موضوع را به بهترین شکل بیان می کند.

حتی یک نویسنده ی علمی باید پیش از همه یک داستان سرا باشد. در دنیای امروز ما انواعداستان سرایان وجود دارد. رمان نویس، تاریخ نویس، نمایشنامه نویس، روزنامه نگار، و حتی نویسندگان کتاب های علمی تخیلی. آنچه نویسندگان مطالب علمی را از سایر داستان سرایان جدا
می کند، داشتن یک حس آشکار تصویری و قدرت تخیل در خلق مفاهیم انتزاعی است که در بیشتر مواقع با چشم غیرعادی قابل مشاهده نیستند.

البته، انتقال یک موضوع به مخاطب چیزی فراتر از متن است. باید طرحی منسجم و اطلاعات و جزئیات مجاب کننده ای وجود داشته باشند. بنابراین یک محقق علمی باید در فن نویسندگی تبحر داشته باشد.

اصطلاح:

طرح: انتخاب رویدادهایی که در کنار هم موضوع اصلی را تداعی
می کند. این فن از ترکیبی از استعداد و دانش حاصل می شوند.
دانش درباره ی جزئیات. به طور کلی، روایت داستان گونه، به طور خاص است. این نگرش به نوعی درون آمیزی هنری می انجامد. در نهایت مفاهیم با ترکیبی هنرمندانه از یکدیگر تأثیر می گیرند. هر چقدر درک این جزئیات گسترده تر باشد، انطباق و درک جزئیات موضوع آسان تر خواهد بود.

بالاخره اینکه، خواننده ی متن از روحیه ی کنجکاون و جستجوگری برخوردار می باشد. خواننده ی متن در راستای درک مفاهیم متن باید بتواند پیچیدگی های موضوع را درک کند و مسئولیت های هر جزء متن را نسبت به اجزاء دیگر درک کند. اکنون او به روشنی می تواند موضوع متن را بازخوانی کند. در این مرحله می تواند مانند یک مربی فوتبال، بازیکنان را به یک هدف و سمت و سوی خاص، برای رسیدن به مقصد و موضوع مورد نظر راهنمایی و هدایت می کند.

اصطلاح:

هدفگذاری: شناخت جزئیات اصلی و فرعی در یک روند برنامه ریزی و زمان بندی شده به طریقی با یکدیگر ارتباط دارند که اجزاء در یکدیگر ادغام می شوند. این کار مستلزم آشنایی هدفمند با فرآیند موضوع
می باشد. در واقع درک موضوع بدست می آید.

لایه های متن و سطوح تفسیری و محصول نهایی که هدف نویسنده بوده است. اکنون به عنوان یک خواننده ی باید از خود بپرسید که آیا به واقع موضوعات را در جای خود فهم کرده اید یا خیر. اگر با این مسأله راحت نیستید، به دنبال یک رابطه ی عینی و سالم بین تک تک اجزاء بگردید. بعد شناخت مفاهیم، آنها را با یکدیگر ترکیب و ادغام کنید. اکنون شما آماده ی پذیرش چالش هایی هستید که مختص نویسنده است. این فرصت را خواهید یافت که مانند نویسنده ی متن فکر کنید. 

درخت حافظه:

یکی از مهمترین کارهایی که باید در سیستم مطالعه کاربردی انجام دهید، ثبت اطلاعات و استفاده ی صحیح و به جا از آنهاست. دانش آموز برای یادگیری، یاد سپاری و تداعی بهتر آموخته ها، نیاز به الگویی دارد. الگوی یادآوری که ما به شما معرفی می کنیم  درخت حافظه است. همواره به یاد داشته باشید در طول مراحل مطالعه کاربردی باید از درخت حافظه استفاده کنید و اطلاعات اصلی و فرعی را ثبت کنید.

از عنوان کتاب چه مطالبی را می توان فهمید ؟

تعداد افرادی که به عنوان کتاب توجه می کنند بسیار کم است. معمولا بسیاری از افراد تصور می کنند عنوان کتاب را می فهمند. در صورتی که تعداد بسیار کمی هستند که عنوان کتاب را با دقت می خوانند و به مفهوم اصلی آن می اندیشند. به عبارتی با خواندن عنوان کتاب می توان اطلاعات لازم را قبل از خواندن کتاب کسب کرد.

کشف منظور نویسنده:

نویسنده ممکن است با طرح یک یا چند سئوال و مطرح کردن
جواب هایی شروع کند. اگر نویسنده این سئوال ها و جواب ها را مطرح نکند. وظیفه شما به عنوان خواننده این است که حتی الامکان این
سئوال ها را با دقت تنظیم کنید. باید قادر باشید آن پرسشی که کتاب
می خواهد پاسخ دهد تعیین کنید. همچنین اگر سئوالی پیچیده است و شامل سئوال های فرعی دیگری می باشد، باید بتوانید آن سئوال ها را مشخص کنید. شما باید درک خوبی از سئوال ها داشته باشید و این
پرسش ها را به طور منطقی و قابل فهم منظم کنید. یعنی باید بدانید به کدام سئوال در مرحله ی اول و به کدام سئوال در مرحله بعدی پاسخ دهید.

پیدا کردن جملات مهم و اساسی؛

چگونه شخص مهمترین جملات کتاب را تعیین می کند؟ چگونه این جملات را تفسیرمی کند و به معنی یا معانی آن پی می برد؟

وقتی می گوییم در یک کتاب جملات مهم نسبتا کم هستند. منظور این نیست که به دیگر جملات نباید توجهی کرد. بدیهی است که هر جمله ای را باید فهمید.

پیدا کردن مقاصد نویسنده:

حالا جملات مهم را تعیین کنید. قدم بعدی کشف معنی یا معانی در این جملات است. با درک معانی واژه های اصلی به معنی جمله پی خواهید برد. اگر کسی نتواند برای مطلبی که فکر می کند آن را فهمیده از عبارات مترادف استفاده کند باید گفت که او نیز منظور نویسنده را درک نکرده است.

پیدا کردن استدلال ها:

سلسله جملاتی که باعث روشن شدن مطلب می شود استدلال می گویند. بعضی استدلال ها به چند حقیقت معین اشاره می کنند تا نتیجه کلی را اثبات کنند. معمولا توانایی تشخیص این مطلب بسیار دارای اهمیت است.

پیدا کردن راه حل ها:

هنگامی که معانی کلمه ها و نظرها و استدلال های نویسنده را
دریافته اید و راه هایی را برای حل مسائلش شناختید در این صورت با نویسنده به توافق رسیده اید. حالا متوجه شده اید که نویسنده چه گفته است. اکنون توجه کامل خود را به بررسی آنچه که فهمیده اید بپردازید و به سئوال های نویسنده پاسخ دهید. خواننده ی خوب مانند نویسنده ی خوب باید بداند که مسئله حل شده است یا خیر.

روش استدلال کردن

نکته: آیا روی صندلی ای که سه پایه دارد می نشینی و اگر یک پایه ی آن لق یا شکسته باشد می نشینی. بنابراین هر کاری را که می خواهی انجام بدهی، چهار دلیل برای انجام آن داشته باش.

چه جاهایی باید نه بگویید

نکته: مراقب باشید.

کلید دستور زبان متن متضمن این موارد است:

1- رابطه ی میان ساختار جمله بندی ها و ارتباط آنها با یکدیگر

2- رابطه ی میان اجزاء متن با یکدیگر

3- رابطه بین اجزاء کلیدی متن با یکدیگر

4- رابطه ی میان سطح کم اهمیت تر با یکدیگر

فهم خواننده ی متن ناگاه که یک یک کلمات و جمله ها را به دقت بررسی می کند تا بتواند تمامی مفاد و قوانین آن را کشف کند. زیرا متن به تدریج در یک مسیر مشخص پیش می رود تا به نتیجه دست یابد. و در هر سطحی که به جلو می رود، فقط به دنبال روشن کردن اطلاعات با ادله ی صحیح است. در اینجا دستور زبان نیز با انعطاف و نرمش به کمک
خواننده ی متن می آید. تنها چیزی که سبب می شود مفاهیم امری مهم یا بی اهمیت تلقی شوند، نوع ارتباط آنها با یکدیگر است.

بنابراین فهم مطلب بستگی به فهم اجزاء متن با یکدیگر است. اگر ما مطلب را بد فهمیدیم، از آن روست که تصویر ناقصی از وجه دیگر آن به دست آورده ایم. نتیجتا دچار کج فهمی شده ایم.

نکته: کمله، جمله، پاراگراف، چنانچه جدا و مستقل از یکدیگر در نظر گرفته شوند، هیچ یک حامل معنای کاملی نیستند. فهم مطلب دارای چهارچوب و طرحی کلی است که در اختیار ما قرار دارد

بنابراین یادتان باشد که متن نظام مند و هدفمند است و جزئیات
و کلیاتی در کنار هم قرار دارند که در ارتباط با یکدیگر معنا پیدا
می کنند. (گاهی اوقات درهم ریختگی در متن می تواند خواننده ی متن را سردرگم کند.)

مطلب روشن است، روابط بین اجراء متن و نیروهای آن بیان جوهر و اساس را بر عهده دارند. این روابط دیگر مجزا از یکدیگر نیستند، بلکه هر کدام می تواند روابط اجزاء دیگر را نشان دهد.

اصول منطقی و عملکرد عناصر تشکیل دهنده ی متن ما را می تواند در (شیوه ی طراحی ذهنی) و شکل بخشیدن و نظم دادن (زبان ادراک) متن به صورت یک سلسله قوانین و قواعد منظم شده در فرایند تحول و تنوع در شکل و ساختار متن، جهان بینی وسیعی به ما عرضه کند و امکانات متعددی را در اختیار ما قرار دهد.

در همین رابطه است که اصل تطابق، اصل تغییر، اصل ترکیب جایگاه و اهمیت خویش را می یابد. زیرا ذهن نقش واسطه را بازی می کند. واسطه بین قضاوت در عملکرد اجزاء متن، واسطه بین عرضه و تقاضا، بین دلیل و مدلول، واسطه بین عمل و عکس العمل ها، واسطه بین پرسش و پاسخ، دلیل و برهان و...

معانی اجزاء متن زمانی امکان تجلی می یابند که با اصول و قواعد حاکم بر کل متن آشنایی یابید. ذهن اگر خوب عمل کند آن معانی به خوبی درک می شوند.

یادگیری اصول و قواعد متن، نیازمند نیروی خلاق ذهنی و قدرت تحلیل زبان تفاهم اجزاء متن (وحدت کل) می باشد. واسطه ای که
می تواند به شکل معنی داری در خدمت متن قرار بگیرد.

هدف از خواندن متن، تنها سرگرم شدن نیست. بلکه آگاهی بر تفکر طراح متن (نویسنده یا ویراستار) است. زیرا نویسنده ی متن با اشراف و آگاهی قابل قبولی، اجزاء مختلف موضوع را با زبان نوشتار در اختیارمان قرار
می دهد.

روش ترکیب اجزاء متن:

این روش آغاز مرحله ی ذهنی است. با این روش، اجزاء متن از کوچک (کم اهمیت) تا بزرگ (مهمتر)، طبق اولویت بندی خاصی در کنار یکدیگر قرار می گیرند.

هر فرد با توجه به برداشت خود، می تواند این کار را انجام دهد.
می توان اجزاء متن را با توجه به عملکرد یکدیگر (در ارتباط با هم) در کنار هم قرار داد. در این شیوه، رابطه ی هر جزء متن با جزء کناری (قبل با بعدی) در نظر گرفته می شود.

با این روش خواننده ی متن به طور ناخودآگاه تمامی نیروهای ذهنی خود را دسته بندی و اولویت بندی متن بکار می گیرد. پرورش تخیل در محدوده ی ترکیب اجزاء متن آغاز می شود و این روش یکی از سریع ترین و آسان ترین روش ها در پرورش قوه ی تخیل است. با این روش شور و شوق خاصی در کشف موضوعات مختلف متن خواهید داشت و معانی
تازه ای را کشف خواهید کرد. در مرحله ی بعد ترکیب بندی اجزاء متن اهمیت دارد. اما این مرحله نیاز به محاسبه و دقت بسیار دارد.

در اینجا قوانین و قواعد حاکم بر متن کشف می شوند. (تحلیل و بررسی) در بیان قواعد و قوانین متن، ا بتدا کلیدهای اصلی و سپس جزئیات سرونشت ساز مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرند. این کار همراه با شرحی مختصر انجام می گیرد. یعنی برای اثبات قواعد کلی متن نیاز به تحلیل و بررسی قواعد جزئی پیرامون قاعده ی اصلی اهمیت دارد. در خاتمه باید گفت: این شویه شما را به نتایج موفقیت آمیزی رهنمون خواهد کرد.

در مقام تحلیل موضوع اینکه، نمی توان اجزاءمتن را منفک و مجزا از یکدیگر ارزیابی کنید. بنابراین چه بسا اتفاق می افتد که تحلیل یک جزء، تمام تا بخشی از اصول کلی متن را آشکار می کند. چرا که قواعد و قوانین هر جزء در ارتباط با یکدیگر هستند و تغییر و تحولات در متن را به شکلی خاص پیش می برند.

این شیوه در فهم متن می تواند حرکت جدید را در فهم محتوای درس ایجاد کند. در همین راستا قوای حسی با برداشت های متنوع از اجزاء متن به تدریج با قواعد اصلی متن آشنا می شوند و با کنار هم قرار دان اجزاء متن، کلیه ی مفروضوات متن را طراحی ذهنی می کنند.

تلاش برای دست یافتن، از قواعد ساده به قواعد پیچیده که یادگیری را آسان تر می کند.

در بیان جزئیات، ابتدا هر قسمت از متن را با واژه های کلیدی مطابقت
می دهند. این کار با توجه به درک نکات کلیدی توسط خواننده ی متن انجام می شود. چرا که اجزاء متن در ارتباط با یکدیگر به گونه ای عمل
می کنند تا با هم در ارتباط با هم به نتیجه ی اصلی دست یابند.

لازم به توضیح است که اگر چه اجزاء متن به طور جداگانه مورد بررسی قرار می گیرند. اما آنها در کنار هم و با هم در ارتباط هستند. در این زمینه زمانی موفق خواهید بود که بتوانید ارتباط درست و منطقی بین اجزاء متن برقرار کنید و این ارتباط در جهت بیان معنی اصلی متن قرار بگیرد.

در این راستا، شناخت ارتباط درست و منطقی بین اجزاء متن در جهت بیان معنای خاص انجام می پذیرد. این کار نیاز به شرح و تفضیل قواعد در رسیدن به قواعدی کلی (نتیجه ی نهایی) دارد.

قاعده ی منظم کردن:

با این روش کلیه ی اجزاء متن به صورت نظام مند و هدفمند پشت سر هم طوری قرار می گیرند که به صورت مرحله به مرحله و تدریجی نتیجه ی اصلی بدست می آید. در اینجا نظم اجزاء اهمیت دارد. این کار سبب
می شود تا ذهن راحت تر مسائل را به خاطر بسپارد و با سرعت بیشتری مطالب را درک کند.

در راستای فهم کلیدهای اصلی حاکم بر متن، قوانین یکی پس از دیگری کشف می شوند. با این شیوه ساختمان و شکل هندسی متن مشخص
می شود. آنوقت می توانید به ابعاد بیشتری از متن پی ببرید.

نکته: در امر تدریس، باید نکته ی اصلی را مطرح کرد و سپس به ارتباط اجزاء مرتبط با نکته ی اصلی پرداخت. با استفاده از این روش فهم بیشتری از تحرک و انرژی اجزاء متن با یکدیگر خواهید داشت. به این ترتیب تصویر ذهنی ایجاد شده از تحرک، ریتم و انرژی خاص برخوردار خواهد بود. انرژی ایجاد شده از قوی ترین انرژی های ذهنی به شمار می آید و از نیروی شگفتی برخوردار است.

قاعده ی ترکیب کردن:

این قاعده در واقع نحوه ی ترکیب اجزاء متن را مشخص می کند. این اصل با نحوه ی تخیل، رابطه ی اساسی و بنیادین دارد. این بار با توجه به معانی هر جزء به نحوه ی ارتباط اجزاء متن با یکدیگر پی می برید. در واقع با این شیوه، طراحی ذهنی متن و نحوه ی ارتباط اجزاء متن با یکدیگر کشف
می شود.

در اصل ترکیب، استفاده از نیروی تخیل به اوج توان و غنای خویش
می رسد و امکانات کاملتری در اختیار ما قرار می دهد. در پایان لازم به ذکر است که ترکیب کردن قواعد با یکدیگر از اهمیت خاصی برخوردار است و مراحل جدیدی از جهان تخیل را به ارمغان می آورد. رعایت ترتیب مناسب با یادگیری درست و سریع قواعد کمک می کند.

قاعده ی تلفیق

منظور این است که خواننده ی متن بتواند دو یا چند موضوع مرتبط را به گونه ای خاص با یکدیگر ادغام کند که هر جزء با توجه به ویژگی های خاص آن، به نحو ثمر بخشی با یکدیگر ارتباط منطقی برقرار کنند. و در اصل با یکدیگر تلفیق شوند. بدین ترتیب مفاهیم کلیدی در جهتی خاص قرار می گیرد. در اینجا معنای هر جزء در تلفیق با جزء دیگر در معنی و حالت با یکدیگر ادغالم می شوند. این قاعده در تمام قسمت های متن بکار گرفته می شود.

نتیجه گیری

خواننده ی متن باید انرژی های درون متن را بشناسد و درک کند. (تأثیر هر جزء بر جزء دیگر) این شناخت نیازمند درک انرژی ها و نیروهای درون متن است که در ارتباط و نظام خاصی فعالانه با یکدیگر در ارتباط هستند و هر جزء درک درستی از جزء دیگر دارد.

در واقع طراحی ذهن هنر زبان تصویری متن است. زیرا اصول و قوانین حاکم بر متن بر اساس اندیشه ی اصلی متن پایه گذاری شده است و نیازمند درک جمعی است.

این کشف و شهود با توجه به شناخت ابعاد مختلف متن میسر است. تنها می توانید با شناخت نیروها و حالت های هر قسمت از متن و درک صحیح از آن ارتباط اجزاء متن با یکدیگر بهتر درک کنید.

در این کتاب سعی کردیم با توجه به طراحی متن کتاب به خصوصیات (گرایش ها و کشش ها) در متن اشراف بیشتری داشته باشید تا قوانین حاکم بر متن را بهتر بشناسید.

نکته: در متن فضاهای جدیدی ایجاد می شود. فضایی که نشانه ای از حقایق که جایی در درون متن دارد. فضایی که از نظم، حرکت، شور و شعور و عواطف و احساسات بی نصیب نیست.

کارنامه ی تحصیلی:

نباید شخصیت فرزندان خود را به خاطر نمره ی ضعیف تخریب کنید. دریافت کارنامه ی تحصیلی معمولا برای دانش آموز و والدین آنها با اضطراب و استرس همراه است. بدون شک همه ی دانش آموزان در امتحانات، نتایج دلخواه و مناسب را به دست نمی آورند و علت این مسأله نیز به عوامل مختلف بستگی دارد.

ویژگی های فردی دانش آموز، عوامل خانوادگی و اجتماعی، نقش معلم و مدرسه و... می تواند در نحوه ی نتیجه گیری دانش آموز مؤثر باشد. بدون توجه به این مسائل نمی توانید به فرزندان خود برچسب ناروایی بزنید. تنها ایراد گرفتن از دانش آموز نمی تواند کمکی برای پیشرفت تحصیلی
دانش آموز بکند، بلکه در اغلب موارد دانش آموز از اشتیاق به تحصیل باز می دارد. یک برخورد نامناسب می تواند همه ی تلاش های والدین و معلم و مسئولان مدرسه را با ناکامی روبرو کند. کارشناسان تربیتی توصیه
می کنند. هنگام دریافت کارنامه و به محض اطلاع از نمرات ضعیف فرزندان از سخت گیری و بی احترامی به آنان پرهیز کنید. مواظب شخصیت فرزند خود باشید و به او برچسب هایی مانند: تنبل، کودن،
بی عرضه و... نزنید. بلکه سعی کنید توانمندی های او را مورد توجه قرار دهید.

اگر نمره ی دانش آموز ضعیف است، تنها او را مقصر ندانید و این
پرسش ها را از خود بپرسید. آیا برای او (معلم و والدین) الگوی تلاش و جدیت بوده اید؟ آیا محیط خانواده برای درس خواندن او آماده بوده است؟ آیا تا حدی روش های تعلیم و تربیت را می شناسید و آن را بکار برده اید؟ آیا با مشاور یا روانشناس تحصیلی مشورت کرده اید؟ آیا به جای سعی در تکرار درس به او کمک کرده اید تا روش مطالعه ی هر درس را بیاموزد؟

کارنامه ی تحصیلی دانش آموز تنها یک کاغذ نیست که در آن اعداد و ارقامی به چشم بخورد، بلکه این کاغذ کارنامه ی خانواده، نظام اجتماعی، اقتصادی و آموزشی می باشد. کارنامه، بازتاب اقدامات و فعالیت های
دانش آموز، معلم و خانواده است. هر یک از این روابط بر نظام آموزشی دانش آموز تأثیر می گذارد. گاهی دانش آموز با صرف مدت زمان زیادی راه حل مناسبی را برای یادگرفتن و آموختن مطالب درسی خود پیدا نکرده است. در اینجا نقش معلم و والدین برای انتخاب راه های جدید مفید می باشد. هنگامیکه دانش آموز نمی داند در رفع نارسایی ها و کاستی ها چه قدم هایی بردارد تا موفق تر عمل کند. آیا فکر کرده اید که نقش معلم و والدین برای جبران کاستی ها چیست؟

باید دانست که فرزندانی که اهل مطالعه هستند در آینده موفق تر
هستند. بررسی ها حاکی از آن است که دانش آموزانی که اهل مطالعه و
کتاب خوانی هستند در یادگیری موفق تر می باشند.

اهمیت ارتقاء هوش:

هنگامیکه فرد توانایی خود را در جنبه های مختلف هوشی بالا ببرد. در حقیقت کیفیت جنبه های مختلف زندگی خود را بالاتر برده است. زیرا فرد می تواند با ارتباط دادن اطلاعات جدید خود با طرح ها و مدل های پیشین، پایه ی دانش خود را گسترش دهد. یعنی بهتر می تواند رابطه و پیوستگی مسائل مختلف را شناسایی کند. یعنی هر مسأله را در قالب مدل خاصی قرار دهد

توصیف هوش:

منظور از هوش سبک خاصی از تفکر، طرز رفتار خاص در شرایط مختلف و قدرت تصمیم گیری در شرایط سخت است. آزمون هوش این نیست که تا چه حد می دانیم، یا چه باید کرد؟ بلکه این است در شرایطی که
نمی دانیم چه باید کرد، چه رفتاری داریم، باهوش کسی است که می تواند دانش خود را در شرایط مناسب بکار گیرد و در شرایط مختلف راه های متفاوت داشته باشد.

ارتباطات چندگانه ی حافظه برهوش:

توانایی دانش آموزان در ده مقوله متفاوت بررسی می شود:

1- هوش زبانی: یعنی توانایی بکارگیری ماهرانه ی لغات (معنا شناختی) به شیوه ای خاص برای آگاهی دادن موضوعی خاص به دیگران.

2- هوش منطقی – ریاضی: یعنی توانایی و بیان استدلالات منطقی و درست. این نوع هوش مستلزم شناسایی الگوها و روابط منطقی و
طبقه بندی کردن، رده بندی کردن، استنباط، تعمیم، محاسبه، آزمون و... می باشد.

3- هوش مکانی: یعنی توانایی درک فضا و درک رابطه ی عوامل موجود و توانایی تجسم (هندسه فضایی) و بازنمایی گرافیکی را شامل می شود.

4- هوش حرکتی – جسمانی: یعنی مهارت در بکارگیری اجزای بدن از قبیل تعادل، هماهنگی، چالاکی، قدرت، انعطاف پذیری، سرعت و سهولت در بکارگیری مهارت حرکتی می باشد.

5- هوش موسیقایی: یعنی مهارت در شناسایی ریتم، ملودی، هارمونی، طنین یک قطعه ی موسیقی می باشد.

6- هوش میان فردی: یعنی تواایی درک حالات روحی، انگیزه ها، احساسات و هدف ها و مقاصد دیگران. این هوش مستلزم شناخت حالات چهره، صدا، ریتم و حرکات بدن، شناخت باورهای اخلاقی، ایما و اشارات و... می باشد. (شناخت عقاید دیگران با یک الگوی خاص)

7- هوش درون فردی: یعنی درک شناخت خود و داشتن تصویر روشن از توانایی ها و محدودیت ها و آگاهی از خلق و خو، خویشتن داری، انضباط فردی و... می باشد.

8- هوش طبیعت گرا: یعنی مهارت در شناخت و طبقه بندی گونه های مختلف گیاهی و جانوری و توانایی تشخیص اشیاء را شامل می شود.

9- هوش اخلاقی: یعنی مهارت در شناخت عملکرد فردی با معیارهای الهی

10- هوش هویتی: یعنی مهارت در ارتباط بین موسیقی، نقاشی، معماری محلی و ملی

به اعتقاد من، روش های مختلفی که معلمان و مربیان در امر آموزش (موسیقی، نقاشی، ورزش) بکار می گیرند از جمله عوامل مشوق برای بالا بردن هوش فردی دانش آموز مفید می باشد. زیرا هر کدام از این مهارت ها بخش های خاصی از مغز را فعال می کنند. بدون آنکه روی بقیه ی قسمت های مغزی اثری داشته باشند. پس از آموزش این مهارت ها به استدلالاتی در مورد ده سیستم مغزی نسبتا مستقل خواهیم داشت. یعنی استدلالات کارآمد و پیچیده به مدل یادگیری (راست مغز – چپ مغز) مربوط می شود. نوابغی که می توانند مسائل بسیار پیچیده را درک کنند و قابلیت های بیشتری از خود نشان دهند.

افزایش رشد هوش با صمیمیت:

معلمان باید کاملا مراقب رفتار خود با دانش آموزان باشند. زیرا رفتارهای خشونت آمیز و تنبیه بر هوش آنها اثر منفی می گذارد. از آنجا که
سلول های مغز دائما در حال رشد است، هرگز به خودتان اجازه ندهید دانش آموز را  تنبیه کنید. ضمن اینکه برقراری رفتار عاطفی، صحبت کردن با ملاطفت، گوش کردن به صحبت های آنان و در کل احترام متقابل باعث ارتقاء مهارت های وی در گفتار و رفتارش می شود و رشد ذهنی آنان را تسریع می کند.

ذهن به منزله ی سیستم الگو ساز:

ذهن سیستمی الگوساز است. سیستم اطلاعات ذهن در جهت خلق الگو و شناسایی آنها عمل می کند. این کار وابسته است به ترتیب و آرایش کلمات کلیدی متن. این بازشناسی با استفاده از بخشی از الگو
امکان پذیر است. کارآمدی الگوها با استفاده از شناسایی بخشی از آنها امکان پذیر است. به محض اینکه الگوها شکل گرفتند، ساز و کار آنها آشکار می شود. می توان گفت عملکرد ذهن به صورت فعالانه اطلاعات را دسته بندی می کند ودر قالب الگوهای مختلف سازماندهی می کند. در اینجا ذهن رفتار الگوها را شناسایی می کند. ذهن محیط ویژه ای را فراهم می کند تا اطلاعات خود – سازماندهی شوند. نتیجه ردی است که باقی می ماند. مثل اینکه بگوییم نقشه ی زمین یک ردی از حافظه است. در مورد یک منظره توصیف مشخصات تصویر، چگونه بر یکدیگر اثر
می گذارند. بنابراین خصوصیات تصویر بیانگر مفهوم تصویر می باشد. این کار به منزله ی سازماندهی اطلاعات در قالب الگوهاست.

تقویت هوش:

مقوله ی تقویت هوش از طریق شرکت در فعالیت های (فرهنگی، هنری، ورزشی) به تحرک واداشته می شود و پیشرفت فرد در این فعالیت ها، استدلالات ذهن را به اوج خود می رساند. از سوی دیگر لزومی ندارد که فرزند خود را به صورت حرفه ای وارد عرصه های مذکور کنیم. بلکه شناخت مفاهیم پایه (3 تا 6 ماه) کفایت می کند.

بنابراین سنجش هوش برای کودکان بر پایه ی هوش زبانی، هوش منطقی، ریاضی – هوش مکانی و هوش حرکتی – جسمانی می باشد. از این رو ترکیب هوش زبانی با هوش ریاضی – منطقی توانایی قابل توجهی است که نشان می دهد فرد با ترکیب توانایی های خاص به یادگیری و حفظ کردن دست می یابد. . این امر می تواند سطوح متفاوتی از مهارت را در هر یک از افراد بروز کند و تأثیر عملکرد هر کدام در افراد مختلف متفاوت است. چرا که هر انسانی با دیگری تفاوت دارد. به این علت که هر کدام از ترکیب هوشی متفاوتی برخوردار می باشند. این امر موجب می شود تا در حل مسائل برخورد متفاوتی داشته باشند. البته این مقولات در هر یک از افراد به گونه ای خاص بروز می کند و به نظر می رسد که تمام یا بیشتر زمنیه های هوشی در برخی افراد از کیفیت بالاتری برخوردار است. از طرف دیگر به نظر می رسد برخی از افراد که در مرکز روانی نگهداری می شوند. فاقد تمام این هوش ها و یا در ابتدایی ترین جنبه های آنها می باشند. بیشتر ما بین این دو حالت قرار داریم. یعنی در برخی هوش ها کاملا رشد یافته، در برخی اندکی رشد یافته و در برخی دیگر تقریبا رشد نیافته ایم. هر چند بعید است که فردی در تمام موارد هوشی از مهارت بالایی برخوردار باشد و یا اینکه بتواند به درستی آنها را با یکدیگر ترکیب کند. اما هر فرد قادر خواهد بود هر یک از مقوله های هوشی خود را تا سطح قابل قبولی از عملکرد توسعه دهد. آنگاه از طریق ترکیب مهارت های مختلف می تواند به سطح بالایی از مهارت تفکر دست یابد. به هر حال هدف رسیدن به سطحی از عملکرد ذهن است تا بتوانیم بهتر زندگی کنیم.

همانطور که یک برنامه ی کامپیوتری برای اجرا، نیازمند
مجموعه ای از عملیات است. هر مقوله ی هوشی نیز مجموعه ای از عملیات اصلی و فرعی دارد که وظیفه ی آنها، انجام فعالیت خاص
می باشد. یکی از بهترین شاخص های عملکرد مغز، قابلیت تخیل است. در واقع حل هر مسأله روش یا سیستم خاص خود را دارد.

مهارت های هوشی به شکل پیچیده با یکدیگر همکاری می کنند:

هیچ نوع مهارت هوشی به تنهایی موجودیت نمی یابد. (به جز موارد بسیار نادر) مهارت های هوشی همواره بر یکدیگر تأثیر می گذارند. برای مثال، برای تهیه ی یک وعده غذا، نخست باید دستورالعمل تهیه ی آن را مطالعه کرد. (زبانی) شاید لازم باشد آن را به بخش های مختلفی تقسیم کنید (منطقی - ریاضی) و فهرستی از غذاهای مختلف تهیه کرد که تمام
اعضای خانواده از آن رضایت داشته باشند. (مهارت میان فردی) و آنگاه به وسیله ی آن رضایت خود را فرونشاند. (مهارت درون فردی) به همین ترتیب فردی که مشغول بازی فوتبال است. برای شوت کردن توپ، نیازمند هوش حرکتی - جسمانی (برای دویدن، زدن توپ و...) هوش مکانی (برای تعیین جهت و پیش بینی محل افتادن توپ) و هوش زبانی و میان فردی (برای داشتن دلایلی در اجرای حرکت در جریان بازی) است. حالا فکر کنید فوتبالیستی که از موسیقی (ریتم) و نقاشی (کشیدن خطوط صاف، منحنی، مورب و...) آگاهی لازم را ندارد، چگونه می تواند حتی یک ضربه ی کاشته را با ریتم مشخص و با یک منحنی دلخواه که در ذهن خود تصویر سازی ذهنی می کند به شیوه ای صحیح اجرا کند.

استفاده از دفتر یادداشت:

دانش آموزان باید در نظر داشته باشند که همواره بر روی میز نیمکت خود، دفترچه یادداشتی برای ثبت گفته های معلم داشته باشند. ثبت منظم سخنان معلم به دانش آموز این امکان را می دهد که تمرکز بیشتری بر روی درس داشته باشد. چرا که بیست درصد یادگیری از طریق چشم انجام می گیرد و بخش اعظم یادیگری از طریق حس شنوایی انجام می شود. در هنگام ثبت سخنان معلم چشم، گوش هم زمان با تمرکز بیشتری فعالیت می کنند.

علاوه بر این مشاهدات و یادداشت برداری، روش مناسب دیگری جهت دستیابی به اطلاعات بدست می دهد.

یادداشت برداری در کلاس:

دانش آموزان معمولا به شیوه ی سنتی، جمله های معلم را یادداشت
می کنند. با نوشتن سخنان معلم، عملا از گوش دادن و درک جمله ی بعدی غافل خواهید شد. دانش آموزان باید به صورت اشاره ای مختصر، واژه های کلیدی را یادداشت برداری کنند. اینگونه می توان هم زمان با تدریس معلم، یادداشت برداری کنید. با این کار ذهن دانش آموز همچنان باز و گسترده و خالی نگه داشته می شود و لحظه به لحظه نکته ای را که فرا می گیرد یادداشت برداری می کند.

دانش آموز باید یادداشت برداری را جدی بگیرد. نه اینکه به خودش بگوید من همه ی این مطالب را هم اکنون به خاطر می سپارم و نیازی نیست که یادداشت کنم و...

بعضی از روش های گوناگون برای یاداشت نویسی؛

- زیر مطالب اصلی یا عبارات مهم خط بکشید.

- ستاره یا دیگر علایم در حاشیه صفحات بگذارید و برای اینکه این
محل ها زود مشخص شوند، می توانید گوشه آن صفحات را تا بزنید.

- سئوال هایی در داخل کتاب بنویسید.

- در حاشیه صفحات کتاب، عدد بنویسید. این کار نشان دهنده ی تسلسل مطالبی که نویسنده در کدام صفحه همین مطلب را عنوان کرده است و یا نشان دادن نکاتی است که با مطالب این صفحه در ارتباط یا در تضاد است.

- زیر کلمات کلیدی کتاب خط بکشید

- در حواشی یا بالا یا پایین صفحات سئوال هایی را بنویسید که از خواندن کتاب در ذهن به وجود می آید. یاد داشت کردن و خلاصه کردن یک بحث پیچیده در خود کتاب که با مراجعه به آن روش تحلیلی نویسنده را مورد بررسی قرار دهد.

- باید توجه داشت که عنوان کتاب مربوط به ساختار کتاب است و ارتباط با اصل و ریشه کتاب دارد. همچنین مقدمه کتاب که منظور نویسنده و چگونگی تحلیل ساختار آن را به ما نشان می دهد.

خلاصه نویسی:

خلاصه نویسی یعنی فشرده کردن یک متن کم و بیش طولانی به
کوتاه ترین مقدار ممکن. این کار مستلزم درک جوهر متن و در
درجه ی اول مستلزم درون سازی کامل موضوع آن و سپس آفرینش یک رشته فرمول های خلاصله ای است که به روشنی حاوی
اندیشه های اساسی موجود در آن باشد.

در آغاز برای خلاصه کردن باید از متن کمک بگیرید. سپس باید بکوشید تا فقط به یاری حافظه آن را خلاصه کنید. سپس به بهبود ترکیبات ذهنی (اولویت بندی) دقت کنید. عجله نکنید و محتوای درس را تا می توانید یک دست و روشن ثبت کنید.

روش خواندن درس:

تقریبا اکثر دانش آموزان نحوی مطالعه ی درس را نمی دانند. از طرف دیگر در بسیاری از موارد، شیوه ی مطالعه ی دانش آموزان شبیه به هم است و یا حداقل اصول کلی شیوه ی مطالعه و مرور درس یکسان است.

در مقام یک مشاور می گویم که شیوه ی مطالعه ی سنتی اگر چه
می تواند مفید باشد، ولی وقت گیر و شاید نتوانید نتیجه ی مورد نظر را کسب کنید. باید شیوه ای بسیار خاص و البته قابلیت انطباق با درک مطلب داشته باشد.

شناخت مفهوم کلمات درسی مهمتر از شناخت مفهوم جمله ها:

هنگامی که فصلی از کتاب را مطالعه می کنید. باید به مفهوم کلمه های اصلی متن توجه خاصی داشته باشید. مثلا شروع فصل جغرافیای سال هفتم با کلمه (منابع آب و خاک) مواجه می شوید. در اینجا معنی تک تک کلمات را می دانید. مثلا معنی (منابع) یعنی چه؟ مسلما معنی کلمه منابع انسان را به یاد منبع و موجودی و یا سرمایه و منبع آب بالای پشتبان که ذخیره ی آب می باشد. دقت کنید که کلمه ی منبع معنی و مفهوم گسترده ای دارد. حال به دو کلمه ی دیگر یعنی (آب , خاک) توجه کنید. آیا می دانید به چه منظور نویسنده این دو کلمه را در کنار هم قرار داده است. مسلما آب برای حیات موجودات زنده ضروری است و اگر خاک هم وجود نداشته باشد. گیاهان رشد نمی کنند و ما نمی توانیم گیاهان را که منبع اصلی غذای انسان ها و سایر موجودات هستند، رشد و نمو کنند. اکنون متوجه می شوید که ارتباط این دو کلمه چقدر لازم و ملزوم یکدیگر هستند و هر کدام چه نقشی در برابر دیگری ایفا می کند. بعد از این مرحله به یاد منابع آب و خاک می افتیم که منابع آب متنوع است. مثلا رودخانه ها، دریاچه ها، آب پشت سدها، چشمه ها، چاه ها (سفره های زیر زمینی)، قنات ها (به دست بشر ساخته شده اند) و... و منابع خاک هم شامل خاک دشت ها، مراتع، جنگل ها و... می باشد. حال توجه کنید که این منابع چگونه بقا می بایند.

هنگامیکه آب از دریاها، دریاچه ها و رودخانه ها و ... بخار می شود بر روی کوه ها به صورت انبار یخ حفظ می شود و در تابستان با گرمای خورشید به تدریج ذوب می شود و در اختیار ما قرار می گیرد. رودخانه هایی که از طریق کوه های البرز تأمین می شود به حوزه ی آبریز دریای خزر می ریزد و رودخانه هایی که از کوه های زاگرس تأمین می شود به حوزه ی آبریز خلیج فارس می ریزد و رودخانه هایی که به باتلاق ها، دریاچه ها (مثلا دریاچه ی ارومیه) می ریزند به حوزه ی آبریز داخلی معروف هستند. اکنون می توانید ارتباط  آب، بخار، باران، برف، رودخانه ها، دریاها،
دریاچه ها، زمین های حاصلخیز و... را کشف کنید و این فصل کتاب را با دیدی روشن مطالعه بررسی کنید و روابط موجود بین این اجزاء را بهتر بشناسید و کشف کنید. بنابراین رابطه ی اجزاء یک متن درسی را با شناخت کلمات کلیدی و مهم و فهم و درک ساختار کلماتی که نقش اصلی را ایفا می کنند، تمام متن را در یک چهارچوب خاص بررسی و کشف کنید. حتی می توانید فراتر از کتاب راه حل های منطقی و مفیدی برای بقاء و بالاتر شدن کیفیت این منابع بشناسید.

مفهوم تعلیم:

تعلیم یعنی رساندن شاگرد به مرحله ای که حقیقت موضوع مورد نظر را طوری درک کند که بتواند مفهوم مورد نظر را در ذهن خویش تصورکند

هنگامیکه برای اولین بار می خواهید یک فصل از کتابی را مطالعه کنید، بهتر است:

1- برای کی بار کل فصل را روزنامه وار نگاه کنید. در این مرحله فهمیدن مطالب چندان اهمیت ندارد. همین که بفهمید موضوع در مورد چی است و یک دسته بندی اولیه در ذهنتان ایجاد کنید، کافی است.

در این حالت تیترهای مختلف آن فصل را خوب بررسی و در ذهنتان اسکن کنید که متن زیر این تیتر چه چیزی می گوید و در مورد چه چیزی توضیح داده است. همچنین تصاویری که در زیر آن تیترها قرار دارند را در ذهنتان کنار هم قرار دهید. فایده ی این کار این است که بعدا اگر سئوالی از آن صفحه مطرح شود، سریعا تصاویر موضوع در ذهن شما نقش می بندد و احتمالا ذهن شما زیاد خسته نمی شود.

2- در این مرحله آن فصل را مجددا مطالعه کنید و با یک مداد و یا ماژیک های لایت زیر موارد خاص و نکات مهم خط بکشید. به همین ترتیب جملات با درجه ی اهمیت متوسط و یا کم اهمیت تر را با رنگ دیگری نشان دهید. سعی کنید تصاویری که در کنار متن ها است را بیشتر بفهمید.

3- در نوبت سوم که آن فصل را می خوانید، باید به موارد قبلی که مشخص کرده اید، توجه بیشتری کنید. در این مرحله سعی کنید مطالب همان فصل را در یک دفتر مخصوص دسته بندی کنید. می توانید نمودارد درختی از مطالب تهیه کنید.

4- در این مرحله مطالب موجود در آن فصل را با هم ترکیب کنید. ممکن است برخی نکات فقط از شکل ها استنباط گردند.

5- در این مرحله تمام مطالب را به صورت پیوسته و البته با دیدی ترکیبی (مفهوم گرا) بررسی کنید.

6- در این مرحله فقط با نگاه کردن به کلمات کلیدی، مطالب را یادآوری کنید. هر موضوعی که با هم ارتباط دارد در کنار هم قرار دهید. حالا
می توانید مطالب را دسته بندی و خلاصه نویسی کنید.

نکته: اصلا نگران نباشید و دید وسواس گونه به درس نداشته باشید. در هر مرحله از خواندن مطلب واضح تر و روشن تر می شود. به یک نقاش دقت کنید که ابتدا با خطوط کم رنگ و نازک، طرح خود را می کشد و بعد از آن در مرحله ی بعد روی خطط را پر رنگ می کند و در مرحله ی بعد
رنگ های مختلف را بکار می گیرد و سر جای خودش قرار می دهد و در مرحله ی بعد سایه ها را می گذارد و در مرحله ی بعد خطوط و سایه های ظریف را اجرا می کند و در نهایت تابلوی کاملی را ارائه می دهد.

روش تقسیم و منها و لوزی برای فهمیدن درس:

در این روش تقسیم، ابتدا مطلب مورد مطالعه را به چند قسمت مجزا تقسیم می کنیم و هر بخش را به طور مجزا مطالعه می کنیم و بعد از یادگیری هر قسمت اجزای مختلف را به ترتیب پلکانی با یکدیگر مقایسه می کنیم و عوامل ارتباط هر بخش را با بخش دیگر بررسی می کنیم. اما در روش منها، ابتدا یک جزء اصلی را منها کرده و کنار می گذاریم و اجزای دیگر را با توجه به جزء اصلی با یکدیگر مقایسه می کنیم. برای مثال اگر بخواهید نقش قلب را در بدن بشناسید. ابتدا عضو قلب را از اجزای دیگر منها می کنید و هر عضو دیگر را با توجه به کار کرد قلب مورد مطالعه قرار می دهید. یعنی قلب با هر یک از اجزاء بدن قیاس می کنیم و در پایان نتیجه گیری می کنیم.

اما در روش لوزی ابتدا شروع مطلب را شناسایی کرده و به تدریج دامنه ی اطلاعات خود را درباره ی موضوع مورد نظر پیدا کرده با یکدیگر مقایسه می کنیم. به تدریج حجم اطلاعات بیشتر می شود و هنگامیکه به
انتهای یادگیری (نتیجه گیری) می رسید از حجم اطلاعات کاسته شده و نتیجه ی اصلی را بدست خواهید آورد.

طبقه بندی و رده بندی اطلاعات:

یک ذهن منطقی، هر زمان که اطلاعات را بر پایه ی یک ساختار عقلانی ببیند، برانگیخته و به فعالیت واداشته می شود. بنابراین دانش آموزانی که از هوش منطقی بالایی برخوردارند، نه تنها در یادگیری دروس، بلکه در کل مراحل زندگی موفق تر هستند.

بسیاری از ساختارهای آموزشی از ترکیب اطلاعات مجزا (اجزاء) حول موضوع اصلی (کلیدی) سازماندهی می شود. به این ترتیب، اندیشیدن و یادگیری اطلاعات را تسهیل می کند. اینکه انسجام مطالب به چه نحوی شکل می گیرد و شیوه های حل منطقی با استفاده از یک راه حل
مناسب بر اساس چه اصول و قواعدی استوار است. برای یافتن راه حل باید نقشه های منطقی را در نظر بگیرید تا با استفاده از آن، راه حل خود را در قلمرو مسائل ناآشنا بیابید.

طبقه بندی اطلاعات:

برای فهم طبقه بندی اطلاعات، ذهن دانش آموز را به نظم وسایل آشپزخانه معطوف کنید. برای مثال وقتی که قاشق ها و کاردها و چنگال ها و دیگر وسایل خانه را جدا کرده و سر جای مخصوص خودش قرار
می دهید. همچنین از آنها بخواهید مواد غذایی داخل یخچال را مرتب کنند. آنها می توانند کتاب های قفسه ی کتابخانه را هم مرتب کنند. همچنین از کودکان بخواهید جوراب ها را جفت کنند و در محل جای خودش قرا دهد. به آنها یادآوری کنید که اگر جای اشیاء سر جای خودش نباشد چه اتفاقی می افتد. مثلا اگر کنترل تلوزیون در جای ثابتی نباشد، همه ی اعضاء خانواده در هر نوبت باید به دنبال آن در یک گوشه ای اتاق بگردند و این کار را مشکل می کند. بنابراین منطقی است که هر وسیله ای سر جای خودش باشد.

البته ما می توانیم طبقه بندی های آگاهانه تری را به کودک بیاموزیم. به تدریج کودک می آموزد که بر اساس فرم و محتوای نکات درس، به شیوه ای درست آنها را در کنار هم قرار دهد.

دسته بندی اطلاعات:

هنگامیکه می خواهید پول ها را دسته کنید تا بشمارید، ابتدا اسکناس های ده هزار تومانی و بعد اسکناس های پنج هزار تومانی و بعد اسکناس های دو هزار تومانی و هزار تومانی و پانصد تومانی را روی هم قرار می دهید. یعنی از اسکناس ها را از بزرگ به کوچک دسته بندی می کنید. در این مرحله هنگام مطالعه ی کتاب (مطلب درسی) ابتدا کلمه ی کلیدی و مهم را در یک پاراگراف یا یک مطلب (موضوع درسی) پیدا کنید و سپس به ترتیب کلماتی که به کلمه ی کلیدی مربوط است را پیدا کنید و ارتباط آنها را با یکدیگر کشف کنید و محاسن و معایب و محدودیت ها را پیدا کنید.

مرتب کردن مطالب:

وقتی کودک می خواهد چند جلد کتاب را داخل قفسه قرار دهد، ناچار است آنها را مرتب کند تا کتاب ها به طور خاصی در کنار یکدیگر قرار بگیرند. بسیاری از مفاهیم علمی دارای ترتیب معینی هستند. کودک برای درک مطلب، باید مفهوم ترتیب را درک کند. او می تواند مطالب را بر حسب صفات آنها مرتب کند. در اینجا هر جزء از مسأله نیازمند ارتباط با جزء دیگر است تا مفهوم خاصی را القاء کند. انجام این مقایسه نه تنها به درک مفهوم کل مطلب کمک می کند، بلکه تجربیاتی در درک اجزاء به هم مرتبط به دست می آورد.

سیستم هشت مرحله ای مطالعه:

1- نگاه اجمالی به کل کتاب:

در ابتدای سال تحصیلی که تازه می خواهید شروع به درس خواندن کنید. در این مرحله کتاب را با یک بررسی اجمالی و مختصر به این صورت که بدانید درباره ی چیست؟ چند فصل دارد؟ کتاب چند صفحه دارد؟ هر فصل چند صفحه دارد؟ ارتباط فصل ها با یکدیگری چیست؟ هر فصل چند تیتر اصلی و فرعی دارد؟ مفهوم تیترهای اصلی و فرعی در هر فصل چیست؟ اکنون یک سری سؤالات از این دست را بدست آورده اید. این مرحله ممکن است یک دقیقه طول بکشد، ممکن است دو دقیقه طول بکشد و یا شاید پنج دقیقه یا بیشتر زمان نیاز داشته باشد. مدت زمان این مرحله بستگی به حجم کتاب دارد و باز هم تکرار می کنم بعد از اولین بار هر دفعه که خواستید مطالعه کنید نیازی به انجام این مرحله نیست، فقط یک بار برای اولین و آخرین بار کافی است.

2- بررسی اولیه ی فصل یا یک بخش از کتاب:

در مرحله ی دوم آن فصل یا بخشی را که قصد مطالعه ی آن را دارید، انتخاب کنید. بعد عنوان فصل را نگاه کنید. تیترها و جاهایی که
درشت تر از کلمه ها یا جمله های دیگر هستند را مورد توجه قرار دهید و در انتهای هر فصل هم اگر خلاصه یا نتیجه گیری یا پرسشی وجود دارد به آنها هم نگاهی بیندازید. در این مرحله به هیچ عنوان متن را نمی خوانید. فقط یک سری اطلاعات اولیه از این فصل را بدست می آورید تا ذهن نسبت به آن حساس شود. منظور از اطلاعات اولیه این است که بدانید موضوع مطالب این فصل درباره ی چیست؟

3- سؤال گذاری:

در مرحله ی سوم با توجه به اطلاعاتی که در مرحله ی دوم از فصل مورد نظر بدست آورده اید، چند سؤال در ذهنتان طرح کنید. شاید این سئوالات خیلی کلی و مبهم باشند و یا شاید اساسا جواب آنها درون متن نباشد. هدف از این طرح کردن سؤال ایجاد تمرکز و کنجکاوی در هنگام مطالعه است. چرا که با این کار در مراحل بعد که خواندن متن را انجام می دهید با تمرکز و کنجکاوی بیشتری مطالب را می خوانید.

ضمنا توجه داشته باشید که این کارها اصلا وقت گیر نیست و به زمان زیادی نیاز ندارد. البته هر کدام از مراحل را چند دقیقه یا چند ساعت و یا حتی یک روز فاصله دادن انجام دهید. چرا که می خواهید ابتدا با کلیات کتاب آشنا شوید.

4- خواندن متن:

در این مرحله به هر نکته ی کلیدی که می رسید آن را همان لحظه یادداشت کنید. (ساختار درختی) اما در خواندن هر قسمت، اگر آن را نمی فهمید مکث نکنید و روی آن معطل نشوید و یا به عقب برنگردید که دوباره آن را بخوایند. اما در این مرحله نکات مهم را به صورت ساختار درختی پشت سر هم یادداشت کنید. یعنی با این روش به علت پیوستگی حلقه های زنجیر مطالب به هم پیوسته (علت و معلول) اطلاعات را به راحتی به حافظه می سپارید و به آسانی یادآوری می شوند.

5- بازنگری:

در این مرحله نکاتی که در مرحله ی قبل یادداشت کرده بودید را یک بررسی مجدد کنید. یعنی ببینید با دیدن این نکات می توانید جملات و مطالب مربوط به آن را به یاد آورید یا نه؟ اگر نتوانستید، مجددا به متن مراجعه کنید.

6- یادآوری:

در این مرحله مطالبی که در مرحله ی چهارم یادداشت کرده اید را بر روی طرح شبکه ای یا درخت حافظه دسته بندی و سازماندهی کنید.

7- طرح سئوالات امتحانی:

در این مرحله یک امتحان از خودتان بگیرید. یعنی الگویی که در مرحله ی قبل رسم کرده بودید و متشکل از نکات کلیدی است، ارتباط نکات کلیدی را در کل و جزء یادآوری کنید.

8- مرور درس:

در این مرحله الگویی که رسم کرده بودید را همانند یک معلم برای خودتان یا شخص دیگر توضیح دهید.

آموزش عکاسی:

هنگامیکه دانش آموز با کادر یک عکس آشنا می شود و اجزاء یک تصویر را می شناسد که چگونه در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. به این نتیجه
می رسد که اجزای یک مسأله  را چگونه در کنار یکدیگر قرار دهد و آن را حل کند. با دیدن تصویر خطوط آسمان و زمین، قرار گرفتن اشیاء با کوچکی و بزرگی و در زاویه های مختلف در کنار یکدیگر، زاویه ی دید کادر، مقدار نور تصویر، طرز قرار گرفتن خطوط افقی و عمودی در کنار یکدیگر، خطوط ضخیم و نازک، بیان احساس تصویر و...

اکنون به این نتیجه می رسد که برای حل هر مسأله ای باید بتواند اجزاء آن را به خوبی شناسایی کند و آنها را مانند چیدن یک پازل به درستی در کنار یکدیگر قرار دهد. بنابراین شناخت حل یک مسأله اهمیت دارد.

تقسیم درس به اجزاء کوچک تر:

مطالب درس با خصوصیات منفرد در کنار یکدیگر قرار می گیرند. همچنین الگوهای علمی ممکن است به واسطه ی گسترش بزرگ شوند. یا اینکه دوالگوی مجزا به هم بپیوندند و یک الگوی واحد بزرگ تری را به وجود آورند. شناخت و توصیف خصوصیات منفرد در کنار یکدیگر وضعیت جدیدی را توصیف می کند که مقصود خاصی را نشان می دهد. همینکه این اتفاق افتاد یک الگوی متعارف جدید شناخته می شود. این الگوی جدید بدون ارجاع به تک تک خصوصیات اجزاء شناخته نمی شود.

هر چه یک الگو واضح تر باشد، یکپارچگی در آن آگاهانه تر است. نگریستن به این وضعیت، رابطه ی اجزاء را به صورت های مختلف امکان پذیر می کند. چرا که با کنار هم قرار دادن اجزاء به روش های مختلف افکار خلاقانه تری بدست خواهید آورد. در اینجا نوآوری در تقسیم اجزای درس، آرایه های جدیدی را شکل می دهند و مفاهیم جدیدی بدست
می آورند.

اگر دانش آموز درسی را در نظر بگیرد و آن را به اجزای کوچکتر تقسیم کند. سپس با فهم اجزای درس با یکدیگر و در کنار هم قرار دادن آنها به شیوه ای جدید و خلاقانه می توان به درک بهتری رسید.

تقسیمات واقعی:

دانش آموز تلاش می کند تا روابط بین اجزاء را کشف کند. چون اجزاء گرایش دارند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند تا الگوی خاصی را به وجود آورند. این الگوها با کنار هم قرار دادن اجزاء، برانگیزاننده اطلاعات خاصی هستند. آن چیزی است که به منظور خاصی شکل گرفته است و برای این منظور هر نوع تقسیم  جایز نیست. بنابراین در تجزیه ی مسأله تجزیه ی اجزاء به شیوه ای درست تقسیم می شود. این الگوی یکپارچه و منسجم ارائه دهنده و توصیف کننده ی مسأله است. یعنی در هر مسأله فلسفه و منطق وجود دارد که باید به درستی تحلیل شوند. بنابراین انجام یک تقسیم بهتر از این است که بنشینیم و هیچ کاری نکنیم. در اینجا معلوم می شود که اجزاء مجزا از هم نیستند. بلکه تا حد قابل ملاحظه ای یکدیگر را همپوشانی می کنند. مزیت این تکنیک این است که تشخیص اجزائ موضوع اصلی را قابل درک می کند ونتیجه بخش خواهد بود. چرا که اجزاء برای ترغیب و القاء بر یکدیگر تلاش می کنند تا وضعیت جدیدی بدست آید. برای مثال آگاهی از خصوصیات فردی و فیزیکی 11 بازیکن فوتبال باعث می شود تا مربی با شناخت بیشتری این 11 بازیکن را با یکدیگر هماهنگ کند و بدین منظور به هدف اصلی دست یابد.

گزینش اجزاء اصلی و فرعی:

در اینجا موضوع اصلی گزینش اجزاء اصلی و فرعی و بررسی تفاوت ها و شباهت های ویژگی هر کدام از آنهاست. به نظر می رسد تفاوت اجزاء ماهیت اصلی ساختار کلی را به وجود می آورد. سپس نتیجه ی روند نهایی بررسی می شود.

تقسیم اجزاء روشی سودمند است برای آفرینش شیوه های نگریستن به یک مسأله است. نتیجه این است که اجزاء در کنار هم قرار می گیرند و برداشتی منطقی را از وضعیت شکل می دهند. اما گزینش اجزاء برداشتی متعارف از وضعیت را شکل می دهند. این یک بازآرایی برانگیزاننده اطلاعات است.

دانش آموز باید سراغ آرایش جدید از اطلاعات برود. آرایش جدید از اطلاعات انگیزشی است که نتایجی را به بار می آورد. هر چه ترتیب اجزاء قاعده مندتر باشد، امکان بیشتری برای فهم مسأله وجود خواهد داشت. سعی کنید مسأله را به اجزاء درست تقسیم کنید و سپس این اجزاء را به شیوه هایی درست در کنار هم قرار دهید. می توانید واژگونه سازی را بیاموزید. قاعده مندی مسأله این امکان را می دهد که با توجه به ابعاد مسأله تفکر کنید. باید تلاش کنید تا اجزاء مسأله را با یکدیگر مرتبط کنید. همچنین می توان جنبه های مختلف مسأله را برجسته کنید. دلیل کارآمدی این تکنیک این است که خط فکری مسأله را کشف کنید. اگر نقطه ی واضحی وجود داشته باشد، کار آسان می شود. در پایان با
مقایسه ی تک تک اجزاء از یک مسأله ی واحد، برداشت های مختلفی به عمل آورید.

دانش آموز از درون یک الگوی تثبیت شده، خط سیر طبیعی تحول مسأله را دنبال می کند. در این روند ممکن است گونه ای بازسازی الگو حاصل شود. به محض اینکه انتخاب یک جزء صورت گیرد، ارتباطی در کار هست و تأثیر درونداد نتیجه ی مسأله اهمیت دارد.

در کنار هم قرار دادن اجزاء واحدی کامل را به وجود می آورد. وقتی
مسأله ای (مجموعه ای از اجزاء) با تقسیم یک وضعیت کلی یا با در کنار هم قرار دادن واحدها با هم بدست می آید، دانستن وضعیت اجزاء مختلف، همچون الگویی مستقل و متکی به خود و نه صرفا بخشی از یک الگو عمل می کند. اما همه ی اجزاء در تأثیر و تأثر بر یکدیگر عمل می کند. همینطور فهم کل واحد، درک بیشتری از تک تک اجزاء می دهد. همچنین داشتن فهم از عملکرد مسأله، وضوح بیشتری از اجزاء هم جوارش خواهد داد. مخصوصا برای تلفیق اجزای مجاور با یکدیگر جهت شناخت عملکردهای مختلف سودمند است. در اینجا مفهوم ثبات و یکپارچگی عملکرد معین برای ارتباط اجزاء اهمیت دارد. این کار برای فهم وضعیت مفید است. با این حال برای درک مسأله می توان اجزاء را در کنار هم قرار داد.

روش بکارگیری از تکنیک درخت حافظه به این صورت است:

در هنگام شروع مطالعه از تکنیک درخت حافظه در یادداشت برداری کمک بگیرید. یعنی موضوع اصلی را به عنوان ریشه ی درخت و نکات اصلی و فرعی را به عنوان شاخه های اصلی و فرعی ترسیم کنید و در پایان یادداشت نویسی، سعی کنید میزان درک خود را آزمایش کرده و خلاصه ی درس را در گوشه ی صفحه یادداشت، به زبان ساده بنویسید.

اکنون اطلاعاتی را بدست آورده اید که در درخت حافظه ثبت
کرده اید. یعنی موضوع اصلی را در تنه ی درخت بنویسید و
نکته های اصلی دیگر را به عنوان شاخه های اصلی ترسیم کنید. سپس نکته های فرعی را که مربوط به یکی از موضوع های اصلی
می باشد به ترتیب مراحل مطالعه به شاخه ها بیفزایید و سرانجام با سازماندهی مجدد، این الگوی یادآوری (درخت حافظه) نواقص و کمبودها را تکمیل کنید و با دقت این اطلاعات را مطالعه کنید.

این تکنیک به دانش آموز کمک می کند تا حین خواندن مطالب به ذهن، آنها را سازماندهی و نظم بدهد و به طور منسجم و سازمان یافته اطلاعات را دسته بندی کند.

هنر داستان گونه ی متن علمی:

معلم انشاء باید روش مطالعه ی یک داستان را به دانش آموزان بیاموزد. برای مثال اگر یک داستان 50 صفحه ای را مطالعه کردید. بر روی محور مختصات ابتدای داستان را در سمت چپ محور مختصات و انتهای داستان را در سمت راست محور مختصات به اختصار بنویسید. سپس موضوع وسط داستان را مشخص کنید و در وسط محور مختصات در یک کلمه بنویسد. سپس بین موضوع اول دوم  (اول و وسط) را تعیین کنید و بعد از آن بین موضوع دوم و سوم (وسط و آخر) را تعیین کنید و در یک کلمه بنویسید. همینطور پیش بروید و بین موضوعات را مشخص کنید تا اینکه حداقل بین 20 تا 40 موضوع را بر روی محور مختصات مشخص کرده باشید. اکنون نوبت آن رسیده است که زنجیره ی اطلاعات بدست آمده را بررسی کنید. سپس تحلیل و بررسی خود را به طور تصادفی بررسی کنید. یعنی موضوع اول با موضوع پنجم چه ارتباطی دارد و موضوع سوم با موضوع یازدهم یا آخر چه ارتباطی دارد و چه نقشی را بر عهده دارد. اگر چند داستان را با این روش تحلیل و بررسی کنید. شاید بتوانید خودتان داستان نویس شوید. (شناخت روابط اجزاء یک موضوع داستانی)

گوش دادن به جزئیات:

داستانی برای دانش آموز بخوانید و درباره ی جزئیات داستان از او سئوال کنید. عبارت پرسش شما ممکن است به صورت سئوال هایی مانند چه کسی، چه چیزی، چه موقع، کجا و چگونه و... باشد.

پیش بینی داستان:

قسمتی از داستانی را که دانش آموز به آن آشنایی ندارد را بخوانید.
در نقطه ای حساس و هیجانی خواندن داستان را متوقف کنید و از
دانش آموز بخواهید اتفاقات بعدی را حدس بزند. یا اینکه داستان را تا آخر بخوانید و از دانش آموز بپرسید چه پایانی برای داستان بهتر بود.

استفاده از پرسش و پاسخ:

معلم با خواندن یک داستان از دانش آموز سئوالاتی می پرسد که داخل داستان وجود دارد. دانش آموزان با جواب دادن به سئوالات به تدریج نظام پرسش و پاسخ را می آموزند.

بنابراین ویژگی های بارز سخن گویی دانش آموز، راهی برای تمرین در استفاده از مفاهیم کلامی و رشد زبان محسوب می شود. هر چقدر تمرینات، تصورات و تخیلات وسیع تر و گسترده شوند، سهولت و مهارت و شایستگی های کلامی و زبانی دانش آموز در آینده بیشتر خواهد شد. مطالعات نشان داده اند دانش آموزانی که در این مرحله، از سخن گویی و تجربیات کلاس تا حدود معنی داری محروم بوده اند، تأخیرهای جبران ناپذیر و غیر قابل برگشت پیدا خواهند کرد. غیر از رشد بارز سخن گویی، به علت نوع تفکر در مرحله ی پیش عملیاتی، آنها قادر به درک استدلال و منطق بزرگترها نیستند. این نوع تفکر است که به دانش آموز اجازه
می دهد تا موانع موجود در دنیای واقعی را از سر راه خود بردارند. 

خواندن مطالب با ریتم و حس و حالت:

هدف از اجرای تأتر ایجاد توانایی در اجرای حرکت بدن، بیان درست کلمات و جمله، بیان احساسات( غم، شادی، گریه، فریاد، ترس و...)
می باشد. همینطور ارزش هر بازیگر در تقابل و رابطه با سایر بازیگران سنجیده می شود. توصیف و جاری شدن نقش در زمان با زنجیره ی گفتار و حرکات و لحن و ژست های مختلف بدن و صورت بدست می آید. اینکه ارتباط بین آنها با یکدیگر وابسته است و در تعیین ارزش متقابل با یکدیگر مؤثر است. به بیان دیگر تأتر نظام هماهنگ بین حرکات، کلام و مفاهیم غیرکلامی را با یکدیگر پیوند می دهد. یعنی تأتر ابزاری می شود تا بازیگران به وسیله ی آن اندیشه ها، احساس، عاطفه و عقاید موضوع اصلی را در قالب واژه ها جاری کنند. در این مرحله است که نقش شعور پیدا
می کند و نقش از یک نظر آفریده می شود. در اینجا حرکت بدن (فیگور بدن برای نقش های مختلف مثل پیر، جوان، بیمار، مجنون و... ) و آهنگ صدا (خوشحال، ناراحت، ترس، شجاعت و...) ظهور می یابد. بنابراین تأتر توصیفی است از حالات و حس های مختلف صدا و بدن که به کمک بازیگر می آید تا نقش خود را به واقعیت نزدیک تر کند. در اینجا بازیگر بیان اندیشه و پیام ارتباطی خود را با دقت و شرح جزئیات در یک زمان معین به اجرا می گذارد. یعنی در چهارچوبی و قالبی به اجرای نقش خود
می پردازد.

آگاهی از نظام واجی:

یکی از توانایی ها و استعدادهای لازم برای یادگیری خواندن توانایی تشخیص این مسأله است که کلماتی که می شنویم از ترکیب حروف و صداهای منفرد ساخته شده اند. این مهارت آگاهی از نظام واجی نامیده می شود. به طور مثال وقتی واژه ی خداوند را می شنویم. گوش آن را همچون ضرباتی از صدا می شنود. فردی که آگاهی واژی دارد،
می داند که واژه ی خداوند از شش صدا (یا واج) خ / د / ا / و / ن / د  ساخته شده است. کودکی که آگاهی واجی ندارد فاقد دستگاهی است که تشخیص دهد که واژه ی خداوند پنج صدای مجزا دارد. دانش آموزانی که در یادگیری خواندن مشکل دارند، اکثر اوقات نمی دانند صداهای مختلف را چگونه با هم ترکیب کنند. آنها از تفکیک صداهای واژه ها و فهم ریتم هر کلمه ناتوان هستند.

ترکیب شنیداری:

توانایی  ترکیب عناصر آوایی منفرد یا واج ها به صورت ریتم خوانی انجام می شود. معلم می تواند با ضربه زدن ته خودکار بر روی میز، کودکان را با ریتم کلمات آشنا کند. برای مثال کلمه ی خ / دا / وند. یعنی ضربه ی اول و دوم نزدیکتر به هم و کمی مکث ضربه ی سوم  را بر روی میز بزنید. در این نوع ارتباط کلمات با یکدیگر، ریتم خاصی را ایجاد می کند. (مهارت سریع خواندن با آهنگ  لحن مناسب)

نکته: بعد از تمرین چند کلمه، می توانید ریتم جمله ها را تمرین کنید.

کارت های گزارش:

برخی معلمان از والدین، می خواهند تا بر روی کارت گزارش کامل یک هفته ی دانش آموز را هر روز از صبح چه ساعتی از خواب بیدار می شود و تا شب چه موقع می خوابد و در طول روز در چه ساعت هایی کارهای شخصی (مسئولیت های درسی) و در چه ساعت هایی به تفریح پرداخته است را یادداشت برداری کنند. گاهی اوقات این یادداشت ها، راهنمای خوبی برای راهنمایی و تصحیح عملکرد کودکان می باشد. باید به کودکان فهماند هنگامیکه از مدرسه به خانه برگشتند، ابتدا باید تکالیف روز بعد را انجام دهند و مثل ساعت های کلاس و زنگ تفریح، برای خود بعد از ظهر خود را زمان بندی کنند. با این کار عملکرد مثبت و منفی دانش آموز ارزیابی می شود و به تدریج متوجه می شود که هر کاری را باید با نظم خاصی انجام دهد. این کار نباید برای مچ گیری و سرزنش کودک بکار گرفته شود. بلکه با استفاده از این روش چگونگی عملکرد بهتر را گوش زد کنید. بعد از اینکه گزارش های هفتگی به مدت یک ماه مطلوب ومناسب بود، می توانید کارت های گزارش را کاملا کنار بگذارید. به کودکتان بگویید که کارت های گزارش را قطع کرده و کنار گذاشته اید. به خاطر اینکه رفتارش بسیار خوب بوده است. البته به کودکان بگویید اگر مجددا مشکلاتی مشاهده شود، بار دیگر از کارت های گزارش استفاده خواهید کرد. این کار بیشتر برای کودکان دبستانی توصیه می شود.

نقش و اهمیت شادی:

دانش آموز شاد معمولا سالم و پر انرژی است و شادکامی به خودی خود انگیزه ی نیرومندی برای انجام کارها دارد. روی هم رفته
دانش آموزان شاد سعی می کنند راهی برای عبور از موانع پیدا کنند. از سوی دیگر اندوه و ناراحتی توان و انرژی دانش آموز را تحلیل
می دهد و سلامت روانی فرد را کمتر می کند.

استفاده ی مثبت از نظم و انضباط در مورد دانش آموز:

انضباط چیزی فراتر از انجام کارهاست. یکی از معانی آن کمک به
دانش آموز در جهت رشد ذهنی، عاطفی و جسمانی است.

به یاد داشته باشید که باید عملکرد دانش آموز را در ساعات مختلف اصلاح کنید. بدون اینکه انتظار داشته باشید، دقیقا به همان روش کارهایش را انجام دهد. بلکه به تدریج می آموزد که هر کاری را به وقت و زمان مشخصی انجام دهد. هدف معلم فهماندن نظم و انضباط با آهنگ منظم از صبح تا شب می باشد. مانند زمان خوردن غذا، زمان بازی، زمان درس خواندن، زمان مسواک زدن، زمان استحمام، زمان خواب نیمروز، زمان دیدن برنامه های تلوزیون، زمان مهمانی رفتن و... زمان خواب شب.

دانش آموزان با استفاده از الگو و آهنگ زندگی منظم شکوفا می شوند. نظم در زندگی سریعا به عادت، آن هم عادتی بسیار لذت بخش، تبدیل
می شود. زیرا نظم  وقت کافی برای انجام همه ی کارها فراهم
می کند. این مفهوم را می توانید با عباراتی مثل (حالا وقت
غذا خوردن است، حالا وقت درس خواندن است، حالا وقت بازی است
و ... ) در کودتان تقویت کنید.

انواع تنظیم وقت: (تعیین وظایف روزانه)

1- اوقات بیدار شدن از خواب

2- اوقات درس خواندن

3- اوقات غذا خوردن

4- اوقات تفریح و بازی

5- اوقات رفتن به رختخواب و...

بسیار مهم است که دانش آموزان یاد بگیرند همه ی این کارها را در یک نظم و آهنگ مشخص انجام دهند. با استفاده از این قوانین به
دانش آموز کمک می کنید که عقایدی برای خود شکل دهد. با این کار منطق او را تقویت می کنید و به او یاد می دهید که مسائل مختلف را به نحو مطلوب انجام دهد. همه این کارها به دانش آموز کمک می کند تا آینده نگری بهتری را در نظر بگیرد. این موضوع به قوه ی تشخیص و قضاوت و بلوغ اجتماعی او کمک می کند.

وقت شناسی:

انسان های عاقل افراد وقت شناسی هستند. آنها برای زندگی خود برنامه ریزی و هدف دارند و از وقت خود به درستی استفاده می کنند. یعنی برای انجام هر کاری، وقت خاصی را در نظر می گیرند و برای وقت و عمر خود ارزش زیادی قائل هستند.

نکته: اگر مشاهده کردید که فردی عمر خود را به بطالت و
سرگرمی های کاذب می گذراند، مراقب باشید با چنین افرادی دوستی نکنید.

تنظیم وقت و زمان:

به دانش آموزان گوش زد کنید که مهمترین و با ارزش ترین ثروت هر فرد زمان است و نباید آن را بیهوده حدر دهد. مثلا افرادی که در کنکور رتبه های بالایی گرفته اند علاوه بر استعدادی که داشته اند، با مطالعه و سخت کوشی مستمر به نتیجه دلخواه دست یافته اند. اما همین افراد تفریح وگردش و سرگرمی هم داشته اند. اما هر کاری را سر وقت و زمان خاصی انجام داده اند تا به موفقیت رسیده اند.

نکته: با یک برنامه ریزی درست هم درس بخوانید و هم بازی و تفریح کنید. در پایان هم هب موفقیت های بزرگ دست خواهید یافت.

نکته: موفقیت افراد، نتیجه ی تلاش گذشته است.

کمک به دانش آموز برای برنامه ریزی زمان:

معلم و والدین باید به دانش آموز یاد بدهند که چگونه هر کاری را در زمان تعیین شده انجام دهد.

برای مثال:

1- خواندن درس مورد نظر---------- مثلا 30 دقیقه

2- استراحت بعد از درس ----------- مثلا 10 دقیقه

3- استفاده از کامپیوتر -------------- مثلا 30 دقیقه

4- استفاده از تبلیت و بازی های کامپیوتری------- مثلا 30 دقیقه

به دانش آموزان بگویید برای انجام هر کاری باید زمانی را تعیین کنید. اما به خودتان دروغ نگویید و قولتان را زیر پا نگذراید. حالا اگر یک دقیقه کم و زیاد شد اشکالی ندارد. اما سعی کنید به قول خودتان وفادار باشید و دقیق عمل کنید.

نکته: به نظر شما کدام دانش آموز آینده ی بهتری خواهد داشت و در آینده کدام دانش آموز خودش را سرزنش خواهد کرد.

آموزش امر به معروف و نهی از منکر:

دانش آموزان باید یاد بگیرند که چگونه باید رفتار زشت و ناپسند را امر به معروف و نهی از منکر کنند. باید بدانید که امر به معروف و نهی از منکر با نکوهش و سرزنش و طعنه زدن نتیجه نمی دهد. بلکه در بیشتر مواقع نتیجه ی معکوس دارد. بنابراین امر به معروف و نهی از منکر باید در لحظات و زمان های بعد آن هم با مثال و روش های غیر مستقیم بیان شود.

یادتان هست که امام حسن (ع) و امام حسین (ع) چگونه با پیرمردی که درست وضو نمی گرفت برخورد کردند. آنها با مشاهده ی وضوی اشتباه پیرمرد نزد او رفتند و به ایشان گفتند. وضوی ما دو برادر را نگاه کن و اگر اشکالی در وضوی ما دیدی به ما بگو. هنگامیکه پیرمرد وضوی آنها را مشاهده کرد، فهمید که وضوی خودش اشتباه است. بنابراین امر به معروف و نهی از منکر باید با ظرافت و با دقت و با هنرمندی انجام شود.

چگونه مطالعه را آغاز کنید؟

 شروع صحیح یکی از شرایط مطالعه ی ثمربخش است. اینکه چگونه و از کجا مطالعه را شروع کنید، بسیار مهم است. در مطالعه برای شروع از خواندن فهرست مطالب هر فصل کتاب شروع کنید. مثلا کتابی را که برای مطالعه انتخاب کرده اید را باز کنید  فقط و حدود 20 تا 30 دقیقه تیترهای هر فصل را بخوانید و کتاب را ورق بزنید و تا انتها پیش بروید. سپس چند ساعت و یا روز بعد دوباره به سراغ کتاب بروید و با تعین
نقشه ی کتاب و شناختن فصل ها و بخش های مختلف از مضمون کلی کتاب آگاه شوید. در این مرحله به تصاویر کتاب توجه کنید و به یک شناخت کلی دست یابید. شاید بهتر باشد نگاهی به پرسش های هر فصل بیندازید. سپس در ادامه و در جلسه ی بعد به سراغ مطالب مشکل و سخت بروید. بنابراین در مطالعه سعی کنید، یکدفعه شروع به خواندن کتاب نکنید. بلکه 2 جلسه و گاهی تا 5 جلسه به کنکاش و بررسی کل کتاب بپردازید و با شناختی که از کل کتاب بدست می آورید، شروع به مطالعه ی کتاب کنید. اما خواندن پیشگفتار و مقدمه ی کتاب را فراموش نکنید. این روش برای خواندن کتاب های علمی بسیار مفید است. اما برای خواندن داستان و رُمان چنین کارهایی لازم نیست و شما می توانید صفحه به صفحه و مرحله به مرحله از همان ابتدا شروع به خواندن داستان کنید.

اگر معلمان در اولین جلسه کتاب درسی را فصل به فصل یک مرور کلی کنند و دانش آموزان را با فضای کتاب آشنا کنند و نکات اصلی هر فصل را یادآوری کنند. روند یادگیری دانش آموزان بهتر خواهد شد.

همینطور استراحت دادن به مغز یکی دیگر از شرایط مطالعه است. هیچگاه برای مدت طولانی و پیوسته مطالعه نکنید و در فاصله ی زمانی 30 تا 40 دقیقه چند دقیقه استراحت کنید. مواظب باشید مطالعه ی بیش از اندازه می تواند موجب ضعیف شدن چشم ها شود. همینطور نور زیاد و کم هر دو برای چشم مضر هستند. همچنین خواب کافی هم یکی دیگر از عوامل مهم در مطالعه ی ثمربخش است. خواب یعنی شارژ دوباره. با یک خواب کوتاه (حدود نیم ساعت) به اصطلاح شارژ شوید. اما خواب زیاد هم می تواند برای ذهن ضرر داشته باشد.

همینطور تغذیه ی مناسب بر میزان کیفیت یادگیری تأثیر می گذارد. یعنی زیاد خوردن می تواند باعث کرختی و سستی بدن شود و کیفیت مطالعه را پایین بیاورد. عامل دیگر انجام ورزش های هوازی است. مانند دویدن، راه رفتن و...

یکی دیگر از شرایط مطالعه ی خوب، مکانی است که در آن مطالعه
می کنید. همینطور وضعیت بدن هنگام مطالعه خیلی مهم و مؤثر است.

حرکات چشم و توقف های آن:

حرکت چشم به هنگام خواندن آرام و یکنواخت نیست، بلکه
مجموعه ای از جهش ها می باشد. با توجه به جهش ها و تثبیت ها و منقطع ها پی به فهم جمله می بریم. این عامل تعیین کننده ی نحوه ی پردازش اطلاعات است که توسط مغز انجام می شود.

کلیات را قبل از جزئیات درک کنید:

اگر بخواهیم دانش آموزان جزئیات درس را درک کنند، باید از همان آغاز توجهشان را به کل موضوع فصل جلب کنید و برای فکر کردن به آنها فرصت کافی بدهید. در این صورت هر چه بیشتر جزئیات را بازگو کنید، بهتر آن را درک می کنند. برای مثال هنگامیکه معلم ادبیات در اولین روز تدریس وارد کلاس می شود می تواند درباره ی کل فصل های کتاب یک دید کلی در اختیار دانش آموزان قرار دهد و به اجمال درباره ی هر فصل نکات کلیدی را بازگو کند و در پایان منظور مؤلف را از تألیف کتاب حاضر بیان کند و از دانش آموزان بخواهد که سخنان معلم را یادداشت برداری کنند. حتی می تواند درباره ی کتاب سال قبل یک نگاه کلی و اجمالی به دانش آموزان نشان دهد و منظور و هدف کلی کتاب سال قبل را بازگو کند. با این کار دانش آموزان دید کلی نسبت به کل موضوع پیدا می کنند و معلم در جلسات آینده که به تدریس هر بخش یا هر فصل از کتاب را تدریس می کند، ابتدا چند دقیقه به نکات کلی و کلیدی بپردازد. سپس به جزئیات توجه کند و در حین تدریس سئوالات مورد نظر را از دانش آموزان بپرسد تا توجه و علاقه ی دانش آموزان را به موضوع مورد بحث جلب کند. اگر دانش آموزان بخواهند ریزه کاری های درس را فرا بگیرند، باید آن فصل را با دقت بخوانند و به سئوالات آن پاسخ دهند.

بنابراین دستورات بالا را به کار می بریم تا بتوانیم به پیشرفت نیروی ادراک دانش آموزان کمک کنیم و اگر بخواهیم دانش آموزان فهم و ادراک بیشتری بدست آورند، باید نخست اطمینان پیدا کنید که آنچه به آنان عرضه کرده اید، برایشان قابل فهم و درک می باشد و با تجارب قبلی آنها سازگاری دارد.

نکات کلیدی هر درس

نکته: هنگام مطالعه کردن نکات کلیدی را یادداشت برداری کنید.

چند روش خلاقانه برای حفظ مطالب:

سؤال: بلند ترین کوه در سلسله کوه های زاگرس چه نام دارد؟

جواب: زرد کوه

روش به خاطر سپردن: یاد زرده ی تخم مرغ افتادم

سؤال: طولانی ترین خط آهن جهان در کدام کشور قرار دارد؟

جواب: کشور روسیه

روش به خاطر سپردن: حتما به دلیل استخراج طلا در سیبری از این خط آهن استفاده می شود.

سؤال: روش کار قلب چگونه است؟

جواب: خون از یک طرف قلب به طرف دیگر می رود. این کار معکوس یکدیگر انجام می شود. یعنی سمتی که منقبض می شود، در همان لحظه سمت دیگر منبسط می شود.

روش خلاقانه به خاطر سپردن: هر دو طرف قلب کاری مجزا و مخالف هم انجام می دهند. اما با این کار بقای زندگی را باعث می شود.

سؤال: کارکرد ریه ها در بدن انسان چیست؟

جواب: هنگامیکه نفس می کشیم، اکسیژن از طریق ریه ها وارد خون انسان می شود و دی کسید کربن دفع می شود.

روش خلاقانه به خاطر سپردن: این کار در درختان توسط برگ ها انجام می شود. اما این کار را درخت در روز با گرفتن دی اکسید کربن و تولید اکسیژن انجام می دهد. اما شب ها برعکس عمل می کند.

ساختار مولکول ها از اتم است، اکنون بگویید ساختار اتم ها چیست؟

جواب: اتم ها از الکترون ها و نوترون ها و پروتون ها تشکیل
شده اند.

روش به خاطر سپردن: الکترون ها و نوترون ها (مثبت و منفی) مثل دو طرف باطری که (مثبت و منفی) است که این کار باعث جریان برق می شود، برای بقای مولکول ها تلاش می کنند. حالا از خودتان بپرسید که تعداد الکترون ها بیشتر است یا نوترون ها و اینکه نقش پروتون ها چیست؟

در اینجا دانش آموز می تواند برای یادگیری مطالب جواب یک سؤال را با یک موضوع دیگر مقایسه کند. بنابراین در بیشتر مواقع در یک موتور ماشین و یا هر دستگاه دیگری (حتی برنامه نویسی کامپیوتر) بعضی کارها برای بقا و حرکت ماشین در جهت مخالف یکدیگر اتفاق می افتد.

ریاضی را به دنیای واقعی مربوط سازید:

یک شکایت معمول دانش آموزان آن است که مواد درسی که به آنها آموزش داده می شود، آنچنان دور از ذهن و بی معناست که هیچ ارتباطی با زندگی واقعی ندارد. اگر چه بسیاری از مفاهیم  و مسائل ریاضی مفید و عملی هستند. اینجاست که معلم می تواند با نشان دادن نقش ریاضی در زندگی واقعی به دانش آموزان کمک کند.

- خرید از بقالی پُر از مسائل ریاضی است. خریداران اجناس را انتخاب
می کنند، کل قیمت ها را محاسبه می کنند و غیره.

چگونه در هنگام خرید به تمرین ریاضی بپردازید:

1- از بچه ها بخواهید با توجه به قیمت مواد غذایی صبحانه (نان، پنیر، شکر، چای و...) یک وعده صبحانه را محاسبه کند. همچنین هزینه ی
وعده های دیگر غذا (ناهار،شام، عصرانه، چاشت) را محاسبه کند.

2- از کودکان بخواهید با توجه به فیش آب، برق، گاز، تلفن، هزنیه ی یک ماه را محاسبه کنند. همچنین هزینه ی یک روز چگونه محاسبه می شود.

3- از کودکان بخواهید در وزن کردن اقلامی مانند سبزی، حبوبات و... به شما کمک کنند.

4- از کودکان بخواهید قیمت 5 عدد نان را با توجه به قیمت یک عدد نان محاسبه کنند و اگر پولی که به نانوا می دهند، بیشتر از قیمت نان است، چقدر از پول باقی می ماند. متذکر شوید که کمی ریاضی دانستن موجب آن می شود که کمتر سر شما کلاه برود.

5- به کودکان بگویید، چگونه به نسبت تعداد افرادی که در جشن تولد دعوت شده اند چه وسایلی باید خریداری شود و از هر کدام چقدر باید خریداری شود و چرا؟

6- از آنها بپرسید پختن یک تخم مرغ چقدر طول می کشد. برای یک کودک بسیاری از این مهارت ها تازه و جالب است.

7- از بچه ها بخواهید صفات آدم های خوب و بد را با هم مقایسه کنند.

8- از بچه ها بخواهید یک خط زمانی رسم کنند که نشان دهد هر کاری را در چه زمان باید شروع کنند تا بتوانند همه ی کارها را به موقع انجام دهند.

9- از آنها بخواهید اندازه ی اعضاء بدن یک بچه ی دو ساله با یک بچه ی ده ساله را با یکدیگر مقایسه کنند. همچنین وزن افراد نسبت به قد آنها چقدر است. آنها باید بدانند اضافه وزن منطقی نیست و چه معایبی دارد.

10- از کودکان بخواهید چگونه اندازه ی یک مهره ی پیچ را با انبرقفلی تنظیم می کنند.

11- بگذارید بچه ها مقایسه کنند صندلی کودکان با بزرگ سالان چه تفاوتی دارد.

تمرین ریاضی به هنگام پختن غذا:

1- اندازه ی ظرف پختن غذا برای 4 نفر چه اندازه است؟ از کودکان بخواهید تا هر ظرف و وسیله ی مناسب را شناسایی می کنند.

2- از کودکان بزرگتر بخواهید تا همه ی اندازه گیری های مواد لازم برای پختن غذا را با یک پیمانه و یا یک قاشق (نمک و ادویه) اندازه گیری کنند.

3- از کودکان بخواهید تا دستورالعمل یک نوع غذا را برای چهار نفر با دستورالعملی برای هشت نفر یا شش  نفر تبدیل کنند تا همه ی
اندازه های لازم را بدست آورند. یا اینکه دستورالعمل هشت نفر را برای چهار نفر (نصف) محاسبه کنند. این کاری است که در آن جمع و تفریق، ضرب و تقسیم مقادیر در زندگی واقعی آشکار می شود.

4- از کودکان بخواهید زمان پختن غذا را در نظر داشته باشند.

5- از آنها بپرسید یک ظرف شیرینی (کیک تولد) یا یک ظرف میوه را چگونه می توان برای هشت نفر به طور مساوی تقسیم کرد (تقسیم کردن دایره به هشت قسمت) تا تعداد مشخصی از قطعات شیرینی هم اندازه باشند. همچنین برای هر فرد با توجه به سن و وزن چه مقدار میوه و شیرینی لازم است. اجازه بدهید بچه ها محاسبه کنند.

6- از کودکان بخواهید زمان بندی مراحل تهیه غذا را مشخص کنند.

7- از کودکان بخواهید محاسبه کنند که برای هشت نفر مهمان چند قاشق و چنگال لازم است.

8- از بچه های بزرگ تر بخواهید تا اشیاء روی میز را کاملا و یا در حد امکان متقارن بچینند.

تمرین خط:

اصولا خط ناخوانا و جملات ناقص از جمله عواملی است که موجب می شود معلم مطالب درج شده در برگه ی امتحانی شما را به دقت مطالعه نکند و حتی به جواب های دقیق و صحیح دانش آموز نمره ی کامل ندهد.

آموزش خط:

قبل از اینکه به دانش آموزان روش صحیح نوشتن حروف الفبای فارسی را بیاموزید. سعی کنید به وسیله ی قلم به دانش آموزان کشیدن شکل های مختلف را بیاموزید. با این کار دانش آموزان تشویق می شوند تا شیوه های مختلف استفاده از قلم خطاطی را به وسیله ی سرگرمی بیاموزند.

برای ترمیم نارسا نویسی:

1- استفاده از روان نویس و کشیدن اشکال هندسی

2- استفاده از وایت برد یا گچ نرم

3- کشیدن خطوط با فشارهای مختلف به نوک قلم (کشیدن خطوط باید با فشار 10 درجه تا فشار 90 درجه  تمرین شود.

نکته: هنگام نوشتن دانش آموزان باید با کمترین فشار بر روی نوک قلم (10%) بنویسند. همینطور هنگام گرفتن قلم با انگشت سبابه و شصت، نباید فشار بیش از 10%  استفاده کنید. سعی کنید مچ دست ساعد و بازو راحت و آزاد باشد.

مشکل غلط املائی:

علت اصلی نمره ی پایین املاء در برخی دانش آموزان، کمبود مطالعه است. چرا که دانش آموزی که کمتر کتاب خوانده، چشمش با کلمات ناآشناست.

مشکل بدخطی دانش آموزان:

علت عمده ی بدخطی دانش آموزان این است که ما نتوانسته ایم با
شیوه ای ساده و درست به دانش آموزان کمک کنیم. در اینجا به کمک دایره حروف فارسی را آموزش می دهم.

آموزش حروف فارسی و انگلیسی به وسیله ی دایره:

نکته: شیوه ای که برای روان نویسی دانش آموزان ارئه شده،
می تواند در ورزش هم بکار رود. مثلا توپ والیبال را با 10 درصد فشار با دو دست به زمین بزنید و به تدریج در هر نوبت فشار را 10 درصد بیشتر کنید تا به 100 درصد برسید. همینطور در ورزش کشتی می توانید به وسیله ی دست ها فشار وارد شده به حریف را از 10 درصد شروع کنید و در دفعات بعد در هر نوبت اجرا 10 درصد فشار را افزایش دهید.

بد خطی دانش آموزان:

بد نیست بدانید برای تمام کارهایی که انتظار دارید دانش آموز درست انجام دهد، آموزش لازم است. مثلا خواندن کتاب، غذا خوردن، حرف زدن و... آیا تا به حال فکر کرده اید برای نوشتن چه مهارت هایی لازم است. شاید تا به حال فقط مجبور بوده است بنویسد. برخی از دانش آموزان آمادگی بیشتری دارند و زیباتر می نویسند و برخی نمی توانند و بسیار
بد خط می نویسند. بنابراین دانش آموز را سرزنش نکنید و راهکار ارائه دهید. (ابتدا از آنها بخواهید دایره بکشند. برای شروع به آنها بگویید یک بعلاوه بکشند و دور آن را یک دایره بکشند. همینطور کشیدن چهار دایره از کوچک به بزرگ لازم است) بنابراین دانش آموز را سرزنش نکنید و راهکار ارائه دهید. برای نوشتن به حرکات دورانی قلم نیاز دارید. اما دریغ از کوچکترین آموزش. شما حداقل کاری که می توانید انجام دهید، این است که نوشتن حروف الفبا را با دایره آغاز کنید و در آخر طرز صحیح قلم به دست گرفتن و کمترین فشار (صفردرصد) را به نوک قلم وارد کنید.

از همه مهمتر اینکه مبادا به علت بدخطی تکلیف دانش آموز را خط بزنید و او را سرزنش نکنید. هر چه باشد حاصل دسترنج دانش آموز است. سعی کنید روی تکالیف دانش آموزان خط نکشید، بلکه با یک امضاء و یک جمله و حتی کشیدن یک لبخند، نظر خود را اعلام کنید. زیرا هرگونه
بی حرمتی به دانش آموز، باعث دلسردی و ناامیدی می شود و ذهنیت بدی نسبت به معلم خود پیدا می کند.

در پایان نوشتن کلمات را با ریتم به دانش آموز یاد بدهید. مثلا برای نوشتن کلمه ی شنا، برای نوشتن هر دندانه یک (بام) بگویید. کلمه ی شنا از چهار دندانه تشکیل شده است و دندانه ی سوم کمی بزگتر است. برای همین هنگام نوشتن کلمه ی شنا، همزنان با نوشتن هر دندانه بگویید.
( بام – بام – بام – بام )

آموزش خطاطی به شیوه ای ساده:

باید توجه داشت، قبل از اینکه دانش آموزان را با نوشتن تک تک حروف فارسی (نستعلیق) آشنا کنید باید شیوه ی درست در دست گرفتن قلم خطاطی را به آنها آموزش بدهید. سپس با استفاده از چند مهارت ساده نحوه ی چرخش های مختلف قلم را به آنها آموزش دهید. سپس به سراغ نوشتن حروف به شیوه ی نستعلیق بپردازید. با این کار ذهن دانش آموز ابتدا با مهارت های مختلف حرکت دست و قلم آشنا می شود. سپس
آماده ی نوشتن حروف به شیوه ی نستعلیق خواهد شد. این مهارت ها را به دانش آموز آموزش دهید.

نکته: اکنون ایده های جدیدی را به وسیله ی قلم نقاشی کنید.

نقاشی کردن:

دانش آموز از طریق نقاشی و ترسیم آنچه می بیند و روابط زیادی که در خطوط و زوایا در رشد فعالیت ذهنی او کمک خواهد کرد.

آموزش نقاشی:

هدف از نقاشی ایجاد توانایی درک و تشخیص هر شکل از نظر اندازه و یا رنگ آن است.

برای ایجاد هماهنگی های حرکتی - دیداری باید تمرینات مناسب را ارائه دهید.

به عنوان مثال کودک باید شکل های مربع را با در نظر گرفتن اندازه و چگونگی قرار گرفتن آن در کنار اجزاء دیگر آشنا شود. این کار باعث تقویت کودک در درک هندسه می شود. استفاده از این نوع تمرینات برای کودکان 3 تا 7 ساله مفید می باشد.

در این شکل ها خطوط مستقیم و منحنی و زاویه دار وجود دارد تا هماهنگی مناسب در عملکرد حرکت های مختلف دست و بازو و انگشتان به وجود آید. همچنین باید عدم هماهنگی مناسب در عملکرد کودک مورد بررسی قرار گیرد. در این مرحله کودک با وصل کردن خطوط نقطه چین حالت های مختلف را رسم می کند. مهارت در این زمینه رفع مشکلات حرکتی را تقویت می کند. بنابراین کودک مهارت تشخیص و تجزیه تحلیل شکل های مختلف در یک موضوع نقاشی را پیدا می کند. تمام این تمرینات برای افزایش میزان دقت بسیار مهم است. در دوران دبستان
می تواند موضوعات مختلف درسی را از یکدیگر تمیز دهد.

آموز نقاشی به دانش آموزان:

سعی کنید به ساعت (ساعت واقعی)  خوب نگاه کنید و آن را بکشید. در پایان از معلم خود بخواهید به شما کمک کند و اشکالات و اجزائی را که نکشیده اید به شما یادآوری کند. (مثلا ثانیه شمار ساعت از دو عقربه ی دیگر نازک تر است و یا عقربه ی ساعت شمار از عقربه ی دقیقه شمار کوچکتر و کوتاه تر است و...)

نکته: این کار کمک زیادی به نحوه ی فکر کردن می کند.

تمرین نقاشی برای نوآموزان:

بعد از این مرحله توانایی دانش آموز در مهارت اجرای الگوهای خطی بکار برده می شود.

بعد از این مرحله توانایی کودک را در کشیدن نقاشی حروف فارسی
تقویت می کنیم. در این مرحله کودک با سمبل ها آشنا می شود. مثلا با حرف (و) یک بچه ی قنداق شده را می کشد و این شکل در ذهنش نقش می بندد.

آموزش الفبای فارسی به شیوه ای خلاقانه:

بعد از این مرحله تونایی کودک در نوشتن نقطه ی حروف می باشد. زیرا کودک توانایی ادراک جزئیات حروفی که قبلاً به خاطر سپرده و هنگام نوشتن آنها دچار اشتباه نمی شود. مثلاً تشخیص «س» از «ش» و «ک» از «گ» و «ف» از «ق» و سایر موارد مشابه.

در این مرحله از یادگیری، پرورش میزان دقت مؤثر می باشد. مثلاً کودک در بعضی موارد دندانه ها یا نقطه ها را کم یا زیاد می گذارد و یا اینکه نقطه را بالای حروف مناسب قرار نمی دهد. در این مرحله باید از کودک خواست که از کلی نگری پرهیز کند و اجزای تصویر را مشاهده کند. 

بسیاری از کودکان در به خاطر آوردن حروف یا ترتیب توالی حروف
در کلمه دشواری دارند. بنابراین مسائل توالی دیداری بر زمینه های مختلف تحصیلی بسیار مفید است. در این اشکال کودک شکل حروف را در یک تصویر مشاهده می کند و با به خاطر سپردن آن حروف در تصویر حافظه ی دیداری خود را تقویت می کند.

همچنین با توجه به ترتیب توالی اشکال و رنگ آمیزی اشکال، آنها را به همان ترتیب ادامه داده و تکمیل می کند.

در این مرحله برای انجام هر تمرین، زمان در نظر گرفته شود و اگر کودک بخواهد دوباره تمرین را انجام دهد، سعی کند در زمان کمتر و با سرعت بیشتری کشیدن تصویر را به پایان برساند. در نظر داشته باشید که کودک برای کشیدن شکل هایی که خطوط بیشتری دارند به زمان بیشتری نیاز دارد.

آموزش حروف انگلیسی به شیوه ای خلاقانه: 

در این نقاشی ها تشخیص شکل های قرینه و یا وارونه در جهت عکس یا مخالف تشخیص داده می شود.

همچنین کودک اشکالی که در جهت مخالف قرار دارند تشخیص
می دهد. کسب مهارت در وضعیت قرار گرفتن نمادهای کلامی که در جهت یکی مخالف جهت دیگری است. مانند:  بی و دی

نکته: برای فهم بهتر زبان بهتر است از کلمات مرتبط با یکدیگر استفاده کنید. مثلا آسمان، ابر، رعد و برق، باران و با این کلمات جمله بسازید. مثال دیگر: نجار، میخ، تخته، چکش...

تفاوت های حروف فارسی و انگلیسی:

چگونگی فهم زبان انگلیسی:

1- موضوع متن درس درباره ی چیست؟

2- لغات اصلی مربوط به موضوع درس کدام است؟

3- لغات فرعی کدام است؟

4- اهمیت لغات درس کدام است؟

5- آیا با فهم لغات اصلی می تواند لغات مشابه و معادلی پیدا کنید؟

6- آیا می توانید متوجه شوید که این لغات در چه جاهایی کاربرد دارد؟

7- چه نکات دستوری در جملات متن وجود دارد؟

8- قواعد دستوری هر فصل درباره ی چیست؟

9- آیا نکته ی خاصی در متن درس یا قواعد دستوری درس وجود دارد؟

10- آیا قاعده ای که در این جمله وجود دارد در چیدمان کلمات وجود دارد؟

آموزش خواندن:

تربیت کلام با اصول ریتم خوانی کلمه ها و جمله ها امکان پذیر است.

راه های افزایش هوش:

اگر می خواهید به هوش دانش آموز خود بیفزایید و آن را ارتقاء دهیدف روش زیر را دنبال کنید تا سلول های خاکستری مغز دانش آموز را افزایش دهید.

تحقیقات گسترده در اینباره نشان می دهند که برخلاف آنچه در گذشته تصور می شد سلول های مغزی جدید در طول زندگی نیز تولید
می شوند و نیز اینکه مغز در صورت استفاده ی هر چه بیشتر از آن
قابلیت رشد و افزایش دارد و تا حدود 130% به قشر خاکستری مغز افزایش می یابد. تحقیقات و مطالعات حاکی از آن است افرادی که با مهارتی بالا از دو دست استفاده می کنند، رابطه ی سلول های مغزی آنها افزایش می یابد. این امر به ذخیره سازی اطلاعات در مغز کمک می کند. به این طریق بیماری هایی نظیر آلزایمر و پارکینسون را کنترل می کنید. پس می توانید با استفاده از چند راه ساده توانایی های مغزی را حد ماکزیمم افزایش دهید.

حالا سلول های مغزی خود را به کار اندازید. تحقیقات دانشمندان ثابت کردهاست که پیاز مغز دخترها که زیر دو نیمکره ی مغز قرار دارد، دو برابر پیاز مغز پسرها می باشد. به خاطر همین است که خانم ها می توانند هم زمان با گوشی تلفن صحبت کنند، تلوزیون تماشا کنند و بدانند در اطرافشان چه می گذرد. برای اینکه هم زمان از دو طرف مغز خود استفاده می کنند. اما پسرها هم زمان فقط می توانند از یک طرف مغز خود استفاده کنند. این تمرین باعث می شود تا دو طرف مغز به فعالیت وادار شود. چرا که استفاده از دو دست در ریتم های مختلف سبب می شود تا دو طرف مغز فعال شود. یعنی دست راست، نیم کره ی چپ مغز را فعال می کند و دست چپ نیم کره ی راست را فعال می کند و با استفاده از این تمرین ها دقت، سرعت، مهارت، تمرکز حواس و... افزایش می یابد.

فعالیت زیر را در جهت پویای مغز دانش آموز بکار بگیرید:

تمرین (1):

با دست راست هر ثانیه (تیک/تاک) یک ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج، سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید.

تمرین (2):

با دست راست هر ثانیه (تیک/تاک) دو ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج، سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید. (1، 2 – 1، 2)

تمرین (3):

با دست راست هر ثانیه (تیک/تاک) سه ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج، سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید. (1، 2، 3 – 1، 2، 3)

تمرین (4):

با دست راست هر ثانیه (تیک/تاک) چهار ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج، سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید. (1، 2، 3، 4 – 1، 2، 3، 4)

نکته: تمام این کارها را با دست چپ خود هم تمرین کنید. بعد از این مرحله می توانید، تمرینات متنوعی با هر دو دست انجام دهید. مثلا با دست راست در ثانیه ی اول دو ضربه و در ثانیه ی دوم با دست چپ سه ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید. حتی می توانید با دست چپ در ثانیه ی اول دو ضربه و در ثانیه ی دوم با دست راست سه ضربه بر روی میز بزنید و هم زمان جای دست ها را جابجا کنید.

تمرین های دیگر:

دست راست: ثانیه ی اول 1 و ثانیه ی دوم 3 ضربه بزنید.

دست راست: ثانیه ی اول 2 و ثانیه ی دوم 1 ضربه بزنید.

دست راست: ثانیه ی اول 3 و ثانیه ی دوم 2 ضربه بزنید.

دست راست: ثانیه ی اول 4 و ثانیه ی دوم 3 ضربه بزنید.

دست چپ: ثانیه ی اول 1 و ثانیه ی دوم 3 ضربه بزنید.

دست چپ: ثانیه ی اول 2 و ثانیه ی دوم 1 ضربه بزنید.

دست چپ: ثانیه ی اول 3 و ثانیه ی دوم 2 ضربه بزنید.

دست چپ: ثانیه ی اول 4 و ثانیه ی دوم 3 ضربه بزنید.

اکنون می توانید تمرینات متنوعی را اجرا کنید....

نکته: اینگونه کارها کمک به خلاقیت و حافظه ی دانش آموز است.

آموزش نظم و دقت به وسیله ی مثال:

1- تیک تاک ساعت (ثانیه ها با فاصله ی مساوی طی می شوند)

2- درخت کاری (فاصله ی درخت ها با نظم خاصی است)

3- ضربان قلب

4- پله های ساختمان (فاصله ی پله ها با هم برابر است)

5- نبردبان (فاصله ی پله های نبردبان با هم برابر است)

6- پایه های صندلی (اندازه و قطر پایه ها با هم برابر است)

7- بال های هواپیما (بال های هواپیما با هم برابر و قرینه است)

8- یقه و آستین لباس ( با هم برابر و قرینه ی یکدیگرند)

9- چرخ های ماشین (چرخ های ماشین به یک سایز و اندازه است)

10- درجه حرارت بدن (باید یک درجه ی معین باشد)

11- فشار خون بدن (باید در یک درجه ی معین باشد)

12- فاصله ی نوشته تا چشم ( باید در یک فاصله ی معین باشد)

تمرین مناسب، تمرکز حواس:

در هر ثانیه با تَه خودکار بر روی میز بزنید.  بعد از مهارت و تمرکز کافی، اینبار در هر ثانیه دو بار  با تَه خودکار روی میز بزنید. بعد از مهارت و تمرکز کافی اینبار در هر ثانیه سه بار با تَه خودکار روی میز بزنید. بعد از مهارت و تمرکز کافی اینبار در هر ثانیه چهار بار با تَه خودکار روی میز بزنید. در پایان در ثانیه ی اول با تَه خودکار یک بار و در ثانیه ی دوم دو بار و در ثانیه ی سوم سه بار و در ثانیه ی چهارم، چهار بار این کار را انجام دهید.

نکته: اکنون می توانید در هر ثانیه هر عددی (بین 1 تا 4) به دلخواه به بر روی میز بزنید. با این کار دقت و تمرکز حواس شما تقویت می شود.

معجزه ی مغز:

بخش تکلم در مغز تا سن سیزده سالگی کامل نمی شود. به همین دلیل است که خواندن مستمر کتاب تا پایان سال های دوره ی ابتدایی بسیار مهم و مورد تأیید است.

تفاوت مغز پسرها و دخترها:

یکی از تفاوت ها این است که مغز پسرها کندتر از مغز دخترها رشد
می کند. تفاوت دیگر این است که نیم کره های چپ و راست مغز پسرها به خوبی با هم مرتبط نیستند.

مغز همه ی حیوانات دارای دو نیم کره است. در حیوانات ابتدایی (مانند مارمولک یا پرندگان) همه ی اطلاعات در هر دو نیم کره موجود هستند. اگر به سر آنها ضربه ای وارد شود و بخشی از یکی از نیم کره ها از بین برود، نیم کره ی دیگر قادر به انجام وظایف کل مغز است. اما در انسان ها که باید به چیزهای فراوانی بیندیشند، هر نیم کره دارای وظایف تخصصی است. یک نیم کره به تکلم و استدلال اختصاص دارد و تخصص نیم کره ی دیگر در مدیریت حرکت، احساسات و حس فضا و مکان است. هر دو نیم کره از طریق یک دسته بزرگ مرکزی از رشته هایی موسوم به جسم پینه ای با هم ارتباط دارند. اندازه ی جسم پینه ای در مغز پسرها نسبتا کوچکتر است و رشته ی کمتری دو نیم کره را به هم متصل می کند.

در تحقیقات سال های اخیر معلوم شده است که پسرها تنها با استفاده از یک نیم کره ی مغزشان برخی مسائل مانند هجا یا جدول کلمات را حل می کنند، در حالی که دخترها هر دو نیم کره را به کار می گیرند. این پدیده با استفاده از فناوری اسکن مغز ثابت شده است. یعنی تمام مغز دخترها فعال است در حالی که در مغز پسرها تنها در بخشی از یک نیم کره موضع می گیرد.

نیمه ی چپ کورتکس مغز همه ی انسان ها آهسته تر از نیمه ی راست رشد می کند و البته سرعت رشد  کورتکس چپ در پسرها هم
آهسته تر است. به علت تستسترون جاری در جریان سن بلوغ پسرها موجب این کندی می شود. اما استروژن در جریان خون دخترها، عملا محرکی برای افزایش سرعت رشد سلول های مغز آنهاست.

نیمه ی راست کورتکس در حین رشد خود می کوشد تا با نیمه ی چپ مغز ارتباطاتی برقرار سازد. نیمه ی چپ مغز پسرها هنوز آماده ی دریافت ارتباطات نیست. لذا سلول های عصبی که از نیمه ی راست آمده اند به نیمه ی راست بازگشته و در همان جای قبلی خود مستقر

می شوند. در نتیجه نیمه ی رسات مغز پسرها به لحاظ ارتباطات داخلی وضعیت بهتری دارد. اما ارتباطش با نیمه ی چپ ضعیف تر می باشد. این یکی از علل احتمالی موفقیت بیشتر پسرها در ریاضیات است که عموما در نیمه ی راست مغز انجام می شود. روشن است که تمرین و ممارست (آموزش ریتم با دو دست) به ایجاد ارتباطات و اتصالات دائمی و بیشتر بین دو نیم کره مغز کمک می کند.

دانستن تفاوت های مغز پسرها و دخترها کمک مؤثری است در توضیح علل برخی از دشواری های عملی آنها و نحوه ی حل آن مشکلات. اگر اتصالات ضعیفی بین دو نیم کره ی مغز برقرار باشد، در اینجا کارهایی که نیازمند به کارگیری هر دو نیم کره ی مغز است به زحمت می افتد، از جمله مهارتهایی مانند (خواندن، بیان احساسات و...) و حل مسائل از طریق (ارتباطات درون مغزی) با مشکل مواجه می شود. حالا به اهمیت ارتباط اجزاء مغز پی خواهید برد.

نکته: آیا ناهماهنگی های بدنی (آموزش مهارت های پایه ی حرکتی مانند پریدن، دویدن، استفاده از توپ و...) و آموزش مهارت های توپی به رشد ارتباط فعالیت دو طرف مغز کمک می کند. این کار باعث
می شود مغز را وادار کنید تا به بهترین وجه ممکن کار کند.

ارتباط دو نمیکره ی مغز:

سئوالاتی درباره ی توانایی های دو نیمکره ی مغز برای یادگیری مهارت های کلامی، استدلالی در دانش آموز مطرح شده است. بر اساس این عقیده هر دو طرف مغز باید به یکدیگر کمک کنند. با این فرض ناتوانی در استدلال به دلیل عدم تقابل دو طرف مغز می باشد. این اشکال باعث عدم تمرکز در دانش آموز می شود. بر طبق این دیدگاه جنبه های خاصی از رشد مغزی شکل می گیرد. بسیاری از کودکان دچار ناتوانایی های یادگیری، ضعف در زمان بندی دارند. آنها نمی توانند یک جزء از مسأله را با اجزای دیگر ارتباط دهند و درک درستی از کنار هم قرار دادن اجزای یک متن یا مسأله ندارند.

دو نمیکره ی مغز از یکدیگر جدا بوده و عملکردهای متفاوتی دارند. اما درعین حال با یکدیگر از طریق منطقه ای از مغز که دو نیم کره را به هم وصل می کنند، ارتباط دارند.

تحقیقات نشان می دهد، هنگامیکه یادگیری در نیمکره ی چپ مغز انجام می شود، نمیکره ی راست مغز به کمک نیمکره ی چپ می آید. مثلا هنگام خواندن نیمکره ی چپ مسئول فرایند کلامی است در حالی که نیمکره ی راست وظایفی شامل ملودی ها، ریتم ها، تکالیف بینایی، فضایی و سایر فعالیت های غیر کلامی، سروکار دارد. بنابراین بهتر است که به کودکان آموزش ریتم خوانی به وسیله سازهایی مثل طبل آموزش داده شود.

آموزش ریتم:

تیک تاک ساعت                 گوش کن با دقت

با یک تیک یک ضرب         می زنم به درب

با یک تیک دو ضرب           می زنم به درب

با یک تیک سه ضرب          می زنم به درب

با یک تیک چهار ضرب       می زنم به درب

حالا شناختی ریتم را             تمرین بکن تو حالا

با یک تیک یک ضرب         بزن به درب

با یک تیک دو ضرب           بزن به درب

با یک تیک یک ضرب         بزن به درب

با یک تیک سه ضرب          بزن به درب

با یک تیک دو ضرب           بزن به درب

با یک تیک سه ضرب          بزن به درب

و....

شاعر: عبدالله یزدانی

آموزش ریتم به وسیله ی طبل:

اگر هر دایره را یک ضرب در نظر بگیریم (یعنی کودک یک ضربه بر روی طبل بزند) با تقسیم دایره به ضرب های مساوی (مثلا دو قسمت یا سه قسمت و یا چهار قسمت) آنها را اجرا می کنید. برای مثال اگر یک دایره را به سه قسمت مساوی تقسیم کرده باشید باید در یک ضرب سه نت (با ارزش مساوی) اجرا کنید. به این روش تقسیم کالواسی می گویند. انگار شما یک رول کالواس را به دو یا سه و یا چهار قسمت مساوی تقسیم کرده اید. در این صورت باید اجرای ارزش نت ها شما (مثلا سه ضربه) با تقسیمات درست اجرا شود. یعنی برای زدن دو ضربه در زمان واحد (مثلا یک ثانیه ساعت) زمان را دو قسمت می کنیم.

توجه: باید سعی کنید ارزش هر نت را به درستی اجرا کنید. برای این کار بهتر است از مترونم استفاده کنید. اگر مترونم ندارید، بهتر است با ثانیه شمار ساعت این کار را انجام دهید و در هر ثانیه یک ضربه و در ثانیه ی بعد دو ضربه بر روی طبل بزنید. در آخر شما می توانید ریتم های متنوعی را بنوسید و اجرا کنید. برای مثال با دست چپ در ثانیه اول (یک ضربه) در ثانیه ی دوم (سه ضربه) در ثانیه ی سوم (دو ضربه) و در ثانیه ی چهارم (یک ضربه) بر روی طبل بزنید. سعی کنید قدرت ضربه ی شما بر روی طبل 50% باشد. یعنی بر روی ضرباتی که به طبل وارد می کنید، کنترل داشته باشید تا صدای دلنشینی شنیده شود.

اکنون اجرای نت ها را با استفاده از دو دست انجام دهید:

نکته: حرف (چ) یعنی با دست چپ بر روی میز ضربه بزنید و حرف (ر) یعنی با دست راست بر روی میز ضربه بزنید.

جدول تمرین ریتم

راست	چپ	چپ	راست
1	1	1	1
2	1	2	1
3	1	3	1
4	1	4	1
1	2	1	1
1	2	2	1
2	2	1	2
1	1	3	2
2	2	2	2
2	1	1	2
3	1	1	3
2	2	3	3
1	1	3	3
3	3	1	3
4	1	1	4
2	4	2	4
2	3	1	4
1	2	2	4
....	....	....	....

نکته: اکنون می توانید هر عدد را بین 1 تا 4 داخل ستون ها قرار دهید و ریتم های جدیدی را بسازید. سعی کنید هر خانه را در یک ثانیه اجرا کنید. مثلا اگر در خانه ی اول عدد (1) نوشته شده است در ثانیه اول یک ضربه بر روی میز بزنید و اگر در خانه ی دوم عدد (3) نوشته شده است در ثانیه ی دوم سه ضربه بر روی میز بزنید و....

خواندن:

قبل از اینکه به دانش آموز نوشتن یاد دهید. نسبت به خواندن توجه بیشتری داشته باشید. شاید لازم باشد، دانش آموز صدها جلد کتاب
را خوانده باشد تا بعد از آن نوشتن را آغاز کند و املاء بنویسد. زیرا صندوقچه ی ذهنی لغات کودک از طریق دیدن کلمات کامل تر می شود.

تمرین حس بیان:

ابتدا یک پاراگراف (متن کوتاه) را به صورت عادی بخوانید.
دقت کنید که هر کلمه را در ثانیه ی اول ساعت و کلمه ی بعدی را در ثانیه ی دوم ساعت (تیک/ تاک) بخوانید و ادامه دهید و ته خودکار را در هر کلمه روی میز بزنید. بعد از اینکه متن کوتاه تمام شد، یک بار دیگر با همان روش اما کمی تند تر بخوانید. سعی کنید هنگامیکه سرعت خود را کمی تند تر می کنید، مانند فاصله ی درخت ها که با فاصله های مساوی کاشته می شوند. ایندفعه فاصله ی درخت ها را کمی به هم نزدیک تر کنید. یعنی ضرباتی که با انتهای خودکار به میز می زنید، هماهنگ و مساوی یکدیگر باشد.

نکته: متن کوتاه را در پنج نوبت بخوانید ودر هر نوبت سرعت را کمی
تند تر کنید.

اکنون آمادگی آن را دارید که متن را با حس های مختلف بخوانید. سعی کنید در هر نوبت از خواندن با یک احساس خواص بخوانید:

1- احساس معمولی

2- احساس خوشحالی

3- احساس ناراحتی

4- احساس غصه

5- احساس عصبانیت

6- احساس سرعت و...

نکته: اکنون می توانید متن دلخواهی را با ترکیب حس های مختلف بخوانید.

اکنون سعی کنید متنی را که می خوانید با ریتم مناسبی بخوانید.
برای مثال جمله ی حسن به مدرسه ی می رود که ریتم آن می شود. (با- بام - - با - - بام– با – بام - - بام – با – بام ) یعنی با ته خودکار ریتم ایجاد کنید. یادتان باشد که کلمات ایرانی چه نوشتن و چه خواندن آنها باید ریتم (آهنگین) داشته باشد. برای مثال برای نوشتن کلمه ی شنا، سعی کنید هنگام نوشتن ریتم آن را بگویید. بنابراین این ریتم نوشتن کلمه ی شنا اینگونه می شود. (بام – بام – بام – بام ) یعنی کلمه شنا از سه حرف (ش – ن – ا ) تشکیل شده است. اما به خاطر
دندانه ی حرف شین ما برای نوشتن چهار موج ایجاد می کنیم.
(1- 2- 3- 4)

نکته: حتی می توانید خودکاری را به دانش آموز بدهید تا هنگام خواندن کتاب هم زمان با خواندن هر کلمه، ضربه ای با ته خودکار به روی میز بزند. (بهتر است با توجه به ثانیه های ساعت این کار را انجام دهد) البته صدای ضربه نه آهسته باشد و نه بلند و ریتم ضربات هم تقریبا
هماهنگ هم باشد. (مثل فاصله ی پله های نبردبان) با این کار ذهن و جسم دانش آموز آماده ی پذیرش نظم می شود.

آموزش ریتم خواندن:

اگر دانش آموز در خواندن با مشکل مواجه است و توانای شناخت لغات را ندارد. ولی هوش او هم عادی است، حتما او دارای اختلال خواندن است.

باید توجه داشته باشید هنگام خواندن هر کلمه در جمله با ته خودکار یک ضربه بر روی میز بزنید. سعی کنید ضربه زدن تقریبا با ثانیه های ساعت هماهنگ باشد.

هنگامیکه یک پاراگراف از متن کتاب را تمام کرد، برای بار دوم و سوم کمی سرعتش را زیاد کند و در مرحله ی چهارم ریتم هر کلمه را با ته خودکار ادا کند. مثلا جمله ی حسن به مدرسه می رود. ریتم آن می شود. حسن (ت تق) به (تق) مدرسه (تق ت تق) می رود (تق ت تق) یعنی ریتم آن می شود. ت تق – تق - تق ت تق - تق ت تق

تقلید صدا:

اگر خواندن متن درس برایتان کسل کننده شده است، می توانید ابتکار به خرج دهید. مثلا از صدای کارتون هایی که دیده اید تقلید کنید و متن را با صدای کاراکتری خاص بخوانید. با این کار تنوع و خلاقیت در خواندن درس جذابیت بیشتری ایجاد می کند. شاید هم روزی دوبلور رادیو و تلوزیون شدید و توانستید با صدایتان به مردم خدمت کنید.

زنگ ورزش:

بسیاری از معلمین تصور می کنند که زنگ ورزش فقط برای تفریح و سرگرمی  می باشد. حالا آنکه واقعیت این است که زنگ ورزش نقش بسیار مهمی در شکوفایی رشد ذهنی دانش آموز دارد. زیرا انواع مختلف قوانین را می آموزد و با برد و باخت صبر و تحمل افزایش می یابد. همچنین به دانش آموز کمک می کند تا رشد مهارت های اجتماعی را گسترش دهد. بنابراین زنگ ورزش توانایی تفکر منطقی و چگونه با هم بودن را به آنها یاد می دهد.

به عنوان معلم، وظیفه دارید که دانش آموزان را با مهارت های پایه ی ورزش های مختلف (فوتبال، والیبال، بسکتبال، دومیدانی، تنیس روی میز و...) آشنا کنید. چرا که با بالا رفتن مهارت های ورزشی، شادی و اعتماد به نفس در آنها بیشتر می شود. و بدین ترتیب احتمال صدمه دیدن کمتر می شود.

با ریتم طناب بزنید:

هنگامیکه طناب می زندی با توجه به ثانیه های ساعت این کار را انجام دهید. یعنی سعی کنید با هر ثانیه ساعت یک بار طناب را از زیر پای خود رد کنید. با افزایش مهارت سعی کنید در ثانیه ی اول یک بار طناب را از زیر پای خود رد کنید و در ثانیه ی دوم، دوبار این کار را انجام دهید.

نکته: سعی کنید طبق یک نظم خاصی طناب بزنید.

هماهنگی اعضای بدن:

هنگام اجرای فن، هماهنگی اعضای بدن، هم زمان میان کشیدگی پاها، پشت، شانه ها، آرنج و خم کردن بدن را شامل می شود. همه ی این حرکات با ریتمی معین انجام می گیرد.

نکته: برای اجرای هر حرکت ریتم مناسبی را در نظر بگیرید. با هماهنگی اعضای بدن در ریتمی هماهنگ شکل حرکت کاملتر می شود. به این منظور شناخت شکل کلی حرکت به هماهنگی اعضاء حرکت کمک
می کند.

شناخت الگوی حرکتی صحیح:

با شناخت الگوی حرکتی صحیح، حرکت شما نظم بیشتری خواهد گرفت. در این نوع روش، شکل حرکت و ترکیبات اجزاء آن سازماندهی می شوند. در این روش مسیر حرکت از قبل طراحی شده است.

ورزش:

ورزش برای سلامتی بدن بسیار مفید است و فواید بی شماری دارد. اما آیا فکر کرده اید که چه ورزشی را تجربه کنید. لازم است بدانید که در
دوره ی تحصیل از ابتدایی تا دبیرستان و حتی دانشگاه، ورزش های مختلفی را تجربه می کنید. بنابراین لازم است که مهارت های پایه را یاد بگیرید. برای همین توصیه می شود. حداقل یک ترم (3 ماهه) در
چند ورزش مهارت های اولیه دست یابید. این کار باعث می شود که مهارت های مختلفی را تجربه کنید. این کار به شما کمک می کند تا رشته های مورد علاقه ی خود را بشناسید. با این کار اعتماد به نفس بیشتری خواهید داشت و در زنگ ورزش نسبت به دیگران مهارت بالاتری خواهید داشت.

انواع ورزش های ضروری:

1- ژیمناستیک

2- شنا

3- فوتبال

4- والیبال

5- بسکتبال

6- پینگ پنگ

7- دفاع شخصی

8- بوکس

9- کشتی

10- شطرنج

نکته: می توانید در هر تابستان دو رشته ی ورزش را انتخاب کنید.

ورزش کردن

نکته: هر روز حدود نیم ساعت ورزش کنید.

اجرای حرکت های ورزشی

نکته: هنگام اجرای حرکت های ورزشی، حرکت ها را به چند مرحله تقسیم کنید.

مسیر اجرای حرکت

نکته: مسیر اجرای حرکت را از قبل پیش بینی کنید. (تصویر سازی ذهنی)

خاصیت ورزش چیست؟

نکته: تمیرینات ورزشی باعث تقویت قلب می شود.

انرژی درونی تان را کنترل کنید

نکته: هنگام ورزش کردن انرژی حرکتی خود را کنترل کنید و ریتم حرکتی مناسبی داشته باشید.

تمرین و حرکت:

تمرین 1

ابتدا به حالت ایستاده قرار بگیرید. حالا دست ها را کنار بدن قرار داده و کمی خم کنید. در این حالت یار تمرینی شما در کنار شما قرار دارد و آنرج ها را همانند حلقه در یکدیگر بیندازید و 2 تا 3 بار بکشید. این حرکت را با طرف دیگر بدنتان انجام دهید.

تمرین 2

در حالی که از پله ها پایین می آیید. ابتدا پایتان را مقداری به سمت جلو بکشید، اما روی پله ی پایینی نگذارید. دوباره پایتان را بالا بیاورید و مجددا پایین آورده و روی پله ی پایینی قرار دهید. حالا همین کار را با پای دیگر انجام دهید.

تمرین 3

به حالت گارد قرار می گیرید. سپس پای جلو را کمی به بالا آورده و
2 تا 4 ثانیه نگه دارید و سپس پای جلو را روی زمین بگذارید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید. در همان حالت همین حرکت را با پای عقب انجام دهید.

تمرین 4

به حالت گارد قرار می گیرید. سپس پای جلو را کمی به بالا آورده و به سمت جلو پرتاب می کنید. به همان اندازه که پای جلو به سمت جلو پرتاب شد، پای عقب را به سمت جلو بکشید. این حرکت را با هر دو پا انجام دهید.

تمرین 5

ابتدا هر دو ورزشکار به حالت ایستاده در فاصله ی حدود 1 متر روبروی یکدیگر قرار می گیرند. سپس هر دو در حالی که فاصله ی بین پاهایشان به اندازه ی یک وجب است، روی پاها کمی خم می شوند و دست ها را به سمت جلو قرار می دهند. حالا یک ورزشکار دست یار تمرینی را گرفته و به سمت خودش می کشد و خودش را یک قدم به سمت عقب پرتاب
می کند. در همان حالت یار تمرین هر دو دست رقیب را می کشد و
همین حرکت را انجام می دهد. به ترتیب هر کدام از ورزشکاران این حرکت را 10 بار تکرار می کنند.

تمرین 6

در حالت گار قرار گرفته و پای جلو را یک قدم به سمت جلو گذاشته و به جای اینکه پای عقب را به همان اندازه به جلو ببرید، پای عقب را کنار پای جلو گذاشته و در حالی که هر دو پا خم هستند، یک جهش انجام دهید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید و با پای دیگر انجام دهید.

تمرین 7

خیلی سریع و با گام های کوچک بدوید و ناگهان بر روی دو پا جهش کنید. بهتر است که بدانید روی عدد فرد یا عدد زوج جهش را انجام دهید.

تمرین 8

ابتدا روی دو پا بایستید، سپس پای راست را به سمت جلو تا نزدیکی زمین آورده و روی زمین نگذارید و دوباری سر جای اولش بگذارید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید و با پای دیگر این حرکت را انجام دهید.

تمرین 9

ابتدا با یار تمرینی به صورت گار روبروی یکدیگر قرار بگیرید. حالا کمی راست شوید و هم زمان که یک قدم به جلو بر می دارید کمی به جلو خم شوید و با دست هایتان حریف را با یک حرکت سریع به سمت عقب هُل دهید. در این حالت حریف شما باید با تمرکز و اراده ی خودش یک قدم به سمت عقب جهش کند. این حرکت را 10 بار تکرار کنید و جایتان را با حریف عوض کنید. حتی می توانید با گار مخالف این حرکت را تکرار کنید.

تمرین 10

ابتدا با یار تمرینی روبروی یکدیگر به حالت گارد قرار بگیرید و پای جلو را کمی به جلو گذاشته و با شانه ی خود یار تمرینی را به سمت عقب هُل دهید.

تمرین 11

ابتدا روی دو پا بایستید. سپس پاها را به اندازه ی دو برابر عرض شانه باز کنید و در حالی پاها را به طور آهسته کمی خم کنید (15 تا 30 درجه)، ناگهان به سمت بالا جهش کنید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید.

تمرین 12

ابتدا با یار تمرینی به حالت گارد روبروی یکدیگر قرار بگیرید. سپس یار تمرینی سعی می کند که با کف دست شانه ی شما را در اختیار بگیرید و شما با لرزش شانه و حرکت شانه سعی می کنید، نگذارید حریف دستش را روی شانه ی شما مستقر کند.

تمرین 13

ابتدا در حالت گارد قرار بگیرید. سپس پای جلو را بالا آورده و بر روی پای عقب (45 یا 90 درجه) می چرخیم. هنگام چرخش باید روی پنجه ی پای عقب قرار گرفته باشید.

ابتدا به حالت گارد قرار بگیرید. سپس یکی از پاها را کمی از زمین بلند کنید. حالا پای راست را به طرف چپ و سر را به سمت راست (حرکت معکوس) حرکت دهید و بچرخید. این حرکت را می توانید هم با پای جلو و هم با پای عقب انجام دهید.

تمرین 14

ابتدا با یار تمرینی به حالت گار روبروی یکدیگر قرار بگیرید. سپس کف دست ها را روی کف دست یار تمرینی گذاشته و فشا دهید. حالا کاملا با تمرکز و آهسته دست ها را به سمت بالا ببرید. این حرکت را می توانید از کنار بدن انجام دهید. یعنی همانطوری که کف دست ها روی کف
دست های حریف قرار دارند، دست ها را به طرفین باز کنید.

تمرین 15

ابتدا به حالت گارد قرار بگیرید و کف دست ها را روی ران های پا قرار دهید. سپس کمی پاها را خم کنید و در یک لحظه به طرف عقب جهش کنید. درتمرین بعدی می توانید وقتی به سمت عقب جهش می کنید، به همان سرعت کف دست ها به سمت بالا حرکت کنند. اما در این حرکت باید کمی بیشتر خم شوید و کف دست ها از روی ران ها سُر خورده و روی زانوها قرار بگیرند.

تمرین 16

ابتدا به حالت گارد قرار بگیرید و دست ها را از طرفین باز کنید و شبیه به الاکلنگ (حدود 30 درجه) به سمت چپ و راست با سرعت های مختلف بالا و پایین کنید.

تمرین 17

ابتدا روی دو پا بایستید. سپس پای چپ را بلند کنید و قوزک پای چپ را جلوی پنجه ی پای راست بگذارید. حالا پای راست را بلند کنید و قوزک پای راست را جلوی پنجه ی پای چپ بگذاید. این کار را به همین صورت ادامه دهید.

تمرین 18

ابتدا روی دو پا بایستید. سپس پای چپ را تا زاویه ی 90 درجه بالا بیاورید. حالا همینطور که پا را پایین و به سمت جلو می آورید، کمر را به سمت جلو کمی خم کنید.

تمرین 19

ابتدا روی دو پا بایستید. سپس پاها را به اندازه ی عرض شانه باز کنید. حالا همینطور که زانوها را تا زاویه ی 90 درجه خم می کنید، دست ها را از طرفین باز کنید. معکوس این حرکت را انجام دهید.

تمرین 20

ابتدا با یار تمرینی به حالت گار روبروی یکدیگر قرار بگیرید. سپس
یار تمرینی شانه ی شما را با کف دست می گیرد و مانع پیشروی شما
می شود. شما باید خیلی آهسته و با قدرت و به تدریج به صورت گارد به سمت جلو حرکت کنید.

تمرین 21

ابتدا روی دو پا بایستید. سپس شانه ها را کمی بالا آورده و به سمت جلو جهش می کنید. هنگامی که به سمت بالا جهش می کنید، همه ی عضلات بدن باید در یک جهت و به سمت بالا حرکت کنند و با هم هماهنگی داشته باشند.

تمرین 22

ابتدا روی دو پا بایستید و پاها را به اندازه ی عرض شانه باز کنید. سپس در حالی که یار تمرینی دست های شما را گرفته و به سمت خودش می کشد، آهسته پاها را خم کنید (حدود 45 درجه) و با کنترل خودتان به سمت جلو جهش کنید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید. سعی کنید با تمام بدن جهش کنید و دوباره به حالت اول برگردید. این حرکت را با هُل دادن تمرین کنید.

تمرین 23

ابتدا روی دو پا بایستید و پاها را به اندازه ی عرض شانه باز کنید. سپس در حالی که دست یار تمرنی پشت گردن شما قرار دارد و شما را به سمت خودش می کشد، آهسته پاها را خم کنید (حدود 40 درجه) و با کنترل خودتان یک جهش به سمت جلو داشته باشید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید. سعی کنید با تمام بدن جهش کنید و دوباره به حالت اول برگردید.

تمرین 24

ابتدا روبروی یکدیگر بایستید. سپس دست ها را روی شانه های یکدیگر قرار دهید و یکی در میان به بالا بپرید و یا اینکه هم زمن هر دو به بالا بپرید.

انتخاب رشته ی ورزشی:

 بدون تردید ورزش برای سلامت بدن و پرورش آنها مفید است. با همه ی اینها بسیاری از افراد در انتخاب رشته ی ورزشی، دچار اشتباه می شوند و پس از گذشت سالیان دراز درمی یابند. که نوع ورزشی را که برای خود برگزیده اند به حال آنها مفید نبوده، بلکه زیان هایی را هم داشته است.

نکته ی اساسی این است که هر فردی باید سعی کند، با در نظر گرفتن تناسب جسمی و روحی، ورزشی که برای او نافع است را انتخاب کند. نه اینکه این انتخاب را بر اساس هوی و هوس و ناآگاهانه باشد. مثلا بچه ای که وزن زیادی دارد را به رشته ی شنا نفرستید و یا بچه ای که قد کوتاهی دارد را به رشته ی والیبال نفرستید.

سعی کنید ورزش کنید:

ورزش برای سلامتی بدن بسیار مفید است. اما در انجام هر کاری افراط و تفریط نکیند و یک کار را فدای کار دیگری نکنید. بلکه تعادل در انجام کارهایتان داشته باشید تا بتوانید همه ی کارهایتان را به درستی و سر وقت انجام دهید. بنابراین افرادی که فقط به یک کار می پردازند و کارهای دیگر را زیاد جدی نمی گیرند به احتمال زیاد به دردسر می افتند. برای مثال اگر دو طرف ملخ هواپیما تعادل نداشته باشد (قرینه) و یک طرف بزرگتر از طرف دیگر باشد، ملخ هواپیما کارش را به درستی انجام
 نمی دهد.

زدن ضربه با  دست ها:

ابتدا با کف یک دست به کف دست دیگر ضربه ی آهسته (10%) بزنید. این کار را با تمرکز انجام دهید. در نوبت دوم (20%) و به تدریج این کار را تا (100%) انجام دهید.

شاید از خودتان بپرسید این کار چه فایده ای دارد. برای مثال وقتی
می خواهید توپ را شوت کنید باید با توجه به فاصله ی فردی که
می خواهید توپ را به طرف او هدایت کنید، این کار را انجام دهید. (مثلا 2 متر فاصله، با (20%) نیرو این کار را انجام دهید. همینطور در ورزش والیبال ابتدا با (10%) نیرو توپ را به زمین بزنید و به تدریج نیرو ها زیاد کنید. (این کار را از نیروی 10% تا 100%  در 10 ضربه انجام دهید و در هر نوبت 10% به فشار و ضربه اضافه کنید. همچنین به صدای ضربه هایی که به زمین برخورد می کند به دقت گوش کنید. همینطور هنگامی که می خواهید نقاشی را رنگ کنید، می توانید نیروی نُک قلم را کنترل کنید.

نکته: اگر این کارها را با ثانیه های ساعت انجام دهید، بهتر است.

سه رُکن اصلی برای ضربه زدن به توپ:

برای اینکه توپ به نقطه ی دلخواه بردس باید سه ویژگی داشته باشد:

1- مقدار نیرو (مثلا 30%)

2- زاویه ی حرکت توپ

3- ریتم حرکت و شکل حرکت

نکته: باید بتوانید مسیر حرکت توپ را در ذهنتان ترسیم کنید (شکل حرکت)

آموزش فعالیت های حرکتی:

آموزش فعالیت های حرکتی باعث به وجود آمدن تعادل بدنی و همچنین ایجاد هماهنگی لازم بین حرکات بدنی دانش آموز می شود. از طریق تمرینات منظم مانند راه رفتن، رژه رفتن، دویدن، خم شدن، بلند شدن، نفس کشیدن (دم و بازدم)، پریدن، جهیدن، تاب خوردن، حرکات موزون و دیگر حرکات ژیمیناستیکی ساده و...

محوریت تربیت بدنی:

معلمان هنگام آموزش به دانش آموز، گاهی فراموش می کنند که
دانش آموزان باید بدوند و از عضلات خود استفاده کنند. بهتر است در زمان های مختلف به دانش آموزان آموزش دهید تا اندام خود را چگونه با ریتم خاصی حرکت دهند. کودکان باید خوب بدوند، بالا و پایین بپرند، روی یک پا بایستند، بچرخند، بپرند، بجهند و... این فعالیت ها واقعا حیاتی هستند. البته تمام اینها باید با ریتم مناسبی انجام شود.

انواع مهارت های پایه:

1- آموزش پریدن

2- آموزش پرتاب کردن و گرفتن توپ

3- آموزش حرکات موزون

4- اجرای انواع بازی های با قاعده

5- اجرای حرکت های تعادلی

6- هماهنگی در استفاده ی مطلوب ازدست ها و...

مهارت های پایه در ورزش:

1- توپ والیبال را با یک دست نگه دارید و دست دیگر را ثابت نگه داشته با دستی که توپ را نگه داشته اید محکم به کف دست دیگر بزنید. مثلا توپ را با دست راست گرفته اید. حالا با دستی که توپ را گرفته اید (دست راست) توپ را محکم به کف دست چپ بزنید. این کار را 10 الی 20 بار انجام دهید.

2- به کمک هر دو دست توپ را به دور کمر بچرخانید. سپس توپ را دور پای راست و بعد دور پای چپ و در آخر در سر و گردن بچرخانید.

3- با یک دست توپ را به سمت بالا پرتاب کرده و هنگامیکه توپ به سمت پایین آمد، با دستان کشیده به سمت بالا بپرید (این کار را به نرمی انجام دهید) و طوری که دست ها و بدنتان کاملا کشیده شده است در بالاترین نقطه توپ را بگیرید. باید تلاش کنید، هنگامیکه به سمت بالا
می پرید دستانتان کاملا کشیده باشد.

نکته: هنگامیکه توپ را به سمت بالا پرتاب کردید می توانید با هر دو دست یک ضربه و یا دو ضربه کف دستهایتان را به هم بکوبید و سپس به سمت بالا جهش کنید و توپ را در بالاترین نقطه با بدن و دستان کشیده بگیرید. اما هنگامی که به بالا می پرید کمی به پاهایتان زاویه بدهید (باید پاها را کمی خم کنید)

4- در جایی که سقف دارد (اتاقی با سقف بلند) توپ را به سمت بالا پرتاب کنید، طوری که تماس خیلی کمی با سقف داشته باشد، سپس مثل مرحله ی قبل توپ را بگیرید. این کار باعث می شود که کنترل دستتان بیشتر شود.

5- توپ والیبال را با هر دو دست گرفته و به سمت زمین رها کنید (به صدای برخورد توپ به زمین دقت کنید) اکنون مبنای این صدا را (10%) فرض کنید. حالا نوبت دوم توپ را کمی محکم تر (20%) به سمت زمین بزنید. باید این کار را در (10) نوبت انجام دهید و در هر نوبت ضربه را کمی محکم تر کنید. یعنی ابتدا فشار (10%) باشد و نوبت بعد (20%) و نوب سوم (30%) تا.... نوبت دهم (100%) نیرو به توپ وارد کنید.

نکته: اکنون می توانید در هر نوبت کمی به سمت جلو جهش کنید. اما ضربه هایتان در هر نوبت نباید (10%) بیشتر شود. بلکه این کار را یکنواخت انجام دهید.

6- حالا توپ را با هر دو دست گرفته طوری جلوی دیوار بایستید که اگر توپ را را دستان کشیده به سمت دیوار گرفتید، توپ تماس کمی با دیوار تماس پیدا کند. اکنون دستان خود را به سمت عقب بیاورید و توپ را نزدیک پیشانیتان کنید. سپس دستان خود را باز کرده تا نزدیکی دیوار ببرید و همین که دستانتان کاملا باز شد و توپ ضربه ی کمی به دیوار باورد کرد و به عقب برگشت در همان حالی که دستانتان کشیده است توپ را بگیرید و با کنترل به سمت عقب بیاورید. البته باید توپ را در ناحیه ای به دیوار بکوبید که حدود (10 سانتی متر) بالاتر از پیشانیتان برخورد کند. این کار را (10 الی 20 بار) انجام دهید.

نکته: هنگامیکه این کار را انجام می دهید باید ابتدا دو انگشت سبابه ی دست چپ و راست و دو انگشت شصت دست چپ و راست را به هم بچسبانید، طوری که شکل یک مثلث به وجود آید. حالا کمی انگشتان را از هم دور کنید. با این شکل دست ها باید توپ را به سمت دیوار هدایت کنید.

7- حالا همین کار را شبیه پرتاب توپ بسکتبال به سمت دیوار انجام دهید. یعنی مثل مراحل قبل کار را ادامه دهید، تنها تفاوت این است که توپ را در کفت یک دست قرار دهید و کف دست دیگر را در کنار توپ قرار دهید. (زاویه ی کف دست چپ و کف دست راست 90 درجه است)

8- حالا کمی به دیوار نزدیک شوید و با یک دست توپ را کمی (حدود 5 الی 10 سانتی متر) بالاتر از سرتان پرتاب کنید و با ضربه ی سر توپ را به دیوار بکوبید و هنگامیکه توپ به سمت شما می آید با هر دو دست توپ را بگیرید. این کار را حدود 10 الی 20 بار انجام دهید.

نکته: هنگامیکه این مهارت را یاد گرفتید می توانید توپ را 2 الی 3 بار با سرتان مهار کنید. (حرکت کنترلی)

9- همین کار را می توانید با شانه ی سمت راست و شانه ی سمت چپ انجام دهید و مانند مرحله ی (8) توپ را به سمت دیوار هدایت کنید.

10- اکنون می توانید در فاصله ی (30 سانتی متری) پشت به دیوار بایستید و توپ را با هر دو دست کشیده به سمت دیوار پرتاب کنید و بعد از آن، سریعا با یک جهشت (180درجه ای) به سمت دیوار برگشته و توپ را بگیرید. این کار را 10 بار انجام دهید.

11- اکنون می توانید با کف یک دست توپ را به سمت بالا پرتاب کنید و با بازوی همان دست توپ را کنترل کنید. این کار را با دست دیگر هم انجام دهید.

12- اکنون می توانید مانند مرحله ی (6) توپ را در هر نوبت به فاصله ی (5 سانتی متر) بالاتر به دیوار بکوبید. این کار باعث می شود تا دقت و تمرکز شما بیشتر شود.

13- اکنون می توانید دو نفری در فاصله ی حدود (2متری) روبروی هم بایستید وتوپ را طوری به زمین بکوبید که در فاصله ی (1 متری) بین شما و یار مقابل برخورد کند. این کار را با هر دو دست انجام دهید و یار مقابل هم باید با هر دو دست توپ را بگیرد.

نکته: اگر فاصله ی شما بیشتر شد (مثلا 3متر) باید توپ را وسط فاصله ی خودتان و یار مقابل (یعنی 5/1 متری) به زمین بکوبید.

14- اکنون کف چپ را روی کف دست گذاشته و هر دو انگشت شصت را کنار هم بگذارید ودستان خود را به جلو (زاویه ی 45 درجه رو به پایین) بکشید. در این حرکت نباید آرنج ها خم باشد، بلکه باید مثل خطوط راه آهن هر دو دست کشیده باشد. حالا توپ والیبال را روی دست هایتان بگذارید و با بالا و پایین کردن دست توپ را مانند حرکت قطار روی خط آهن به سمت جلو و عقب هدایت کنید.

15- بعد از این مرحله حدود 40 سانتی متری دیوار بایستید و در حالی که دست هایتان را بالا و پایین می آورید (مثل حرکت قبل دستانتان کشیده و توپ بین دو دستانتان به راحتی جلو و عقب برود) توپ را به سمت دیوار هدایت کنید و هنگامیکه توپ به سمت عقب برگشت با هر دو دست توپ را بگیرید. این کار را 10 الی 20 بار انجام دهید.

نکته: هنگامیکه به مهارت بالاتری رسیدید، می توانید به جای گرفتن هر دو دست هنگام برگشت توپ با همان حالت توپ را به سمت دیوار هدایت کنید.

16- اکنون توپ فوتبال با در فاصله ی (1 متری) دیوار بگذارید و با پا ضربه ای (حدود 10%) به توپ وارد کنید و هنگامیکه توپ به سمت شما برگشت، توپ را کنترل کرده و با جلوی پا توپ را نگهدارید.

17- اکنون همین کار را در فاصله ی دو متری انجام دهید و با پا ضربه ای (حدود 20%) به توپ وارد کنید و در مسیر برگشت توپ آن را با کف پا کنترل کنید.

18- بعد از این مرحله شما می توانید فاصله ی توپ را بیشتر کنید و این کار را در (10 مرحله) انجام دهید و با فاصله گرفتن از دیوار مقدار شدت ضربه تان را بیشتر کنید.

19- اکنون موانعی را روی زمین به فاصله ی (30 سانتی متری) روی زمین در یک خط صاف قرار دهید و با توپ فوتبال از میان موانع بگذرید.

20- اکنون می توانید به کمک یک یار کمکی توپ را با سینه و یا سر کنترل کنید و هنگامیکه توپ به سمت زمین می آید و ضربه ی پا توپ را به سمت دیوار شوت کنید.

 21- اکنوت توپ را با هر دو دست می گیرید و توپ را بالای سر پای راست رها می کنید. هم زمان پای خود را بالا می آورید و طوری که ران پای راست در (زاویه ی 90) قرار بگیرد به توپ ضربه ی کنترل شده ای وارد می کنید تا توپ به سمت بالا هدایت شود. آنگاه با هر دو دست توپ را می گیرید. این کار را (10 الی 20 بار) با پای مخالف هم انجام دهید.

22- روی دیوار یک مستطیل بزرگ می کشید و آن را به مربع های کوچک تقسیم می کنید و توپ را در فاصله ی مشخصی قرار می دهید و سعی می کنید توپ را به سمت یکی از مربع هایی که از قبل تعیین
کرده اید، شوت کنید. (ماسبقه ی لذت بخش)

نکته: همین کار را می توانید به کمک یک دوست انجام دهید. در این مرحله در فاصله ی مشخصی در دیوار قرار می گیرید و یار کمکی توپ را با دست یا پا به سمت سر و یا سینه ی شما شوت می کند و شما به کمک سر توپ را به سمت یکی از مربع ها هدایت می کنید.

23- با هر دو دست توپ را به سمت روی پنجه ی پا رها کنید و با روی پا توپ را به سمت دیوار شوت کنید و هنگامیکه توپ به سمت شما برگشت با هر دو دست توپ را بگیرید.

24- یک حلقه را روی یک چهار پایه قرار می دهید و توپ را به سمت حلقه شوت می کنید تا از داخل آن عبور کند.

25- خیلی آهسته توپ را به کمک پای راست وچپ به سمت جلو هدایت کنید.

چگونگی فهم کتاب درسی:

1- این کتاب چند فصل دارد؟

2- هر فصل چه نکات اصلی مهمی دارد؟

3- هر فصل چه نکات فرعی دارد؟

4- نکات اصلی و فرعی چه ارتباطی با هم دارند؟

5- فرمول های هر فصل کدام است و کاربرد هر کدام چیست؟

6- نکات کلیدی هر فصل کدام است؟

7- ارتباط نکات درس با یکدیگر چگونه است؟

8- چگونگی مراحل فهم یک مطلب (شیوه ی پلکانی)

9- نکات انحرافی و نکات بسیار مهم کدام است؟

10- پرسش های اصلی و فرعی کدام است؟

11- کدام قسمت های درس مهمتر هستند؟

12- کدام سئوالات بیشتر در امتحان می آیند؟

13- با چه روشی هر قسمت درس را بخوانم؟

14- با چه سرعت و با چه ریتم خاصی مطلب مورد نظر را بخوانم؟

15- آیا فصل های کتاب با یکدیگر ارتباطی دارند؟

16- آیا می توانم داستان هر فصل را به صورت مختصر و خلاصه بیان کنم؟

17- آیا می توانم قصد و منظور نویسنده را بفهمم؟

18- آیا نگاه کلی و جزء نگر نسبت به مطالب کل کتاب بدست
آورده ام؟

19- آیا با روش منطقی و مرحله ای به فهم مطالب درسی دست
یافته ام؟

20- آیا با سرعت عمل مناسب برای بیان مطالب دست یافته ام؟

21- آیا می توانم در مورد هر فصل کتاب چند دقیقه ای صحبت کنم؟

22- آیا بعضی از فصل های کتاب با یکدیگر ارتباطی دارند و اگر این ارتباط وجود دارد، این ارتباط چگونه است؟

نکته: مطالبی که می خوانید نباید آشفته باشد و در هر نوبت خواندن باید نظم بیشتری در آن پیدا کنید.

طبقه بندی اطلاعات:

سعی کنید یاد بگیرید که اطلاعات کتاب را طبقه بندی کنید.

نتیجه گیری از مطالب خوانده شده:

نتیجه گیری کار بسیار ارزشمندی است. یعنی از همه ی آنچه هنگام مطالعه آموخته اید، نتیجه گیری کنید.

شناخت روابط:

روابط بین اجزاء یک مسأله اهمیت دارد. باید بتوانید رابطه ی بین اجزاء یک مسأله را کشف کنید.

مطالبی که می خوانید دسته بندی و طبقه بندی کنید به هم ریختگی ذهنی مشکلات رایج نفهمیدن درس است.

به فرایند روند حل مسأله دقت کنید:

- از کجا شروع شد؟

- چگونه شروع شد؟

- چگونه ادامه یافت؟

- چه اتفاقی افتاد؟

- چگونه تغییر و تحول یافت؟

- چگونه به سمت نتیجه و هدف رسید؟

- چگونه تکامل یافت و به هدف رسید؟

- چگونه نتیجه ی نهایی حاصل شد؟

نکته: اکنون با دسته بندی مطالب خوانده شده، مشکلات را حل کنید.

به چند هفته ی زندگی تان فکر کنید:

1- چه روندی داشته است؟

2- باید چه تغییراتی بدهید

3- چه تجربیاتی کسب کرده اید؟

4- چگونه باید با مشکلات برخورد کنید

5- چه اشتباهاتی مرتکب شده اید؟

6- از اشتباهات چه درس هایی گرفته اید؟

7- به عملکردتان چه نمره ای می دهید؟

8- چه برنامه ریزی جدیدی دارید؟

نکته: مهمترین عامل برای رسیدن به موفقیت این است که با افراد نادان و بی ادب دوستی نکنید.

ارزیابی عملکرد هفتگی:

هر هفته عملکردتان را ارزیابی کنید و نمره ی (1تا10) به آن بدهید. این کار باعث می شود که بیشتر فکر کنید و شاید بخواهید در برخی از رفتارها و کارهایتان تجدید نظر کنید.

دانش آموزان باید بدانند:

1- چه وقت بخوابند

2- چه وقت از خواب بیدار شوند

3- در روز چه کارهایی باید انجام دهند

4- در چه مواقعی صحبت کنند

5- در چه مواقعی سکوت کنند

6- چه وقت ورزش کنند

7- چقدر غذا بخورند

8- چه مواد غذایی را نخورند

9- چگونه دوستان خوبی انتخاب کنند

10- با بزرگترها چگونه رفتار کنند

11- در چه مواقعی (نه) بگویند و....

به ارزش ها توجه کنید:

باید بدانید که هر عملی انجام می دهید، بازتاب مثبت یا منفی دارد. یادتان باشد یک علف هرز جوانه می زند و به تدریج گیاهان کناری خود را خشک می کند. بنابراین هر گونه کار منفی را کنار بگذارید. برای اینکه بفهمید چه کاری خوب است یا نه، به فطرت درونی خود (اخلاق) توجه کنید.

میزان تلاش افراد:

افراد با توجه به میزان تلاش و پشتکاری که دارند می توانند به موفقیت هایی دست یابند. هر چه بیشتر تلاش کنید، در آینده موفق تر خواهید بود. بنابرانی بهتر است از همین امروز با برنامه ریزی بهتر، تلاش هدفمندی داشته باشید. افرادی که تلاش بیشتری کرده اند، بیشتر به بالای هرم مثلت نزدیک می شوند در نتیجه از امکانات بیشتری برخوردارند و بهتر فکر می کنند. اما هر چه بیشتر به نُک هرم نزدیک می شویم تعداد افرادی که در آنجا قرار می گیرند کمتر می شوند.

نکته: اگر تلاش کنید در هرم به درجات بالاتری می رسید و حقوق و مزایای بیشتری خواهید داشت.

نظر سنجی درباره ی همکلاسی ها:

آیا فکر کرده اید، اگر یک برگه ی سفید به همکلاسی هایتان بدهند و از آنها بخواهند که درباره ی شما چند سطر بنویسند، چه خواهند نوشت. بنابراین رفتار شما با دیگران سبب می شود تا آنها درباره ی خصوصیات رفتاری و طرز صحبت و برخورد شما با دیگران نظر بدهند. البته منظورم دانش آموزان عاقل و دانا است و شاید دانش آموزان بی ادب و نادان نظر دیگری داشته باشند. به هر حال هر فردی حتی اگر هم بد باشد دوست دارد با افراد عاقل و دانا دوست باشد و حتی شاید به دلیل حسادت با شما دوستی کند تا شما را فریب دهد و شما را مثل خودش بد دهن (فحش) و تشویق به کارهای بد کند. بنابراین از چنین افرادی فاصله بگیرید و با آنها دوستی نکنید. اما این کار را خیلی زیرکانه انجام دهید، طوری که متوجه نشود که شما دوست ندارید با چنین فردی دوستی کنید. یعنی سعی کنید در مسیر راه او قرار نگیرید و اگر خواست به شما نزدیک شود، شما با مهارت و زیرکی خاصی خداحافظی کنید و دور شوید.

با همکلاسی های نادان چکار کنید:

1- با آنها به سمت مدرسه نروید

2- در مسیر برگشت با آنها همراه نشوید

3- در حیاط مدرسه در کنار آنها قرار نگیرید

4- سعی کنید با آنها هم صحبت و همنشین نشوید

5- اگر زنگ ورزش با آنها در یک تیم هستید، سعی کنید بعد از ورزش با آنها دوستی نکنید. یعنی ورزش کردن بهانه ای برای دوستی با آنها نشود.

6- سعی کنید گول خنده ها و سخنان آنها را نخورید و....

نکته: همکلاسی بد، الگوی مناسبی برای شما نیست. بنابراین سعی کنید از آنها فاصله بگیرید. همینطور بچه هایی که با دیگران دعوا و کتک کاری می کنند، اصولا آنها در خانواده هایی رشد کرده اند که کتک خورده اند و آنها را توهین و سرزنش و تنبیه کرده اند. همین رفتار را با دیگران انجام می دهند. بنابراین برای اصلاح چنین دانش آموزانی ابتدا باید والدین آنها اصلاح شوند. (داشتن الگوی غلط)

اجرای نکات کلیدی آموزش:

تمرین تمرکز حواس:

ابتدا از دانش آموز بخواهید به عقربه ی ثانیه شمار ساعت نگاه کند. سپس در ثانیه ی اول یک قدم به جلو بردارد و در ثانیه دوم هر دو کف دست را به هم بزند. این کار را یک تا دو دقیقه ا نجام دهد.

تمرین مناسب، تمرکز حواس:

در هر ثانیه با تَه خودکار بر روی میز بزنید.  بعد از مهارت و تمرکز کافی، اینبار در هر ثانیه دو بار  با تَه خودکار روی میز بزنید. بعد از مهارت و تمرکز کافی اینبار در هر ثانیه سه بار با تَه خودکار روی میز بزنید. بعد از مهارت و تمرکز کافی اینبار در هر ثانیه چهار بار با تَه خودکار روی میز بزنید. در پایان در ثانیه ی اول با تَه خودکار یک بار و در ثانیه ی دوم دو بار و در ثانیه ی سوم سه بار و در ثانیه ی چهارم، چهار بار این کار را انجام دهید.

نکته: اکنون می توانید در هر ثانیه هر عددی (بین 1 تا 4) به دلخواه به بر روی میز بزنید. با این کار دقت و تمرکز حواس شما تقویت می شود.

تمرین حس بیان:

ابتدا یک پاراگراف (متن کوتاه) را به صورت عادی بخوانید.
دقت کنید که هر کلمه را در ثانیه ی اول ساعت و کلمه ی بعدی را در ثانیه ی دوم ساعت (تیک/ تاک) بخوانید و ادامه دهید و ته خودکار را در هر کلمه روی میز بزنید. بعد از اینکه متن کوتاه تمام شد، یک بار دیگر با همان روش اما کمی تند تر بخوانید. سعی کنید هنگامیکه سرعت خود را کمی تند تر می کنید، مانند فاصله ی درخت ها که با فاصله های مساوی کاشته می شوند. ایندفعه فاصله ی درخت ها را کمی به هم نزدیک تر کنید. یعنی ضرباتی که با انتهای خودکار به میز می زنید، هماهنگ و مساوی یکدیگر باشد.

نکته: متن کوتاه را در پنج نوبت بخوانید ودر هر نوبت سرعت را کمی
تند تر کنید.

ترکیب شنیداری:

توانایی  ترکیب عناصر آوایی منفرد یا واج ها به صورت ریتم خوانی انجام می شود. معلم می تواند با ضربه زدن ته خودکار بر روی میز، کودکان را با ریتم کلمات آشنا کند. برای مثال کلمه ی خ / دا / وند. یعنی ضربه ی اول و دوم نزدیکتر به هم و کمی مکث ضربه ی سوم  را بر روی میز بزنید. در این نوع ارتباط کلمات با یکدیگر، ریتم خاصی را ایجاد می کند. (مهارت سریع خواندن با آهنگ  لحن مناسب)

نکته: بعد از تمرین چند کلمه، می توانید ریتم جمله ها را تمرین کنید.

اکنون سعی کنید متنی را که می خوانید با ریتم مناسبی بخوانید.
برای مثال جمله ی حسن به مدرسه ی می رود که ریتم آن می شود.
(با- بام - - با - - بام– با – بام - - بام – با – بام ) یعنی با ته خودکار ریتم ایجاد کنید.

آموزش ریتم خواندن:

اگر دانش آموز در خواندن با مشکل مواجه است و توانای شناخت لغات را ندارد. ولی هوش او هم عادی است، حتما او دارای اختلال خواندن است.

باید توجه داشته باشید هنگام خواندن هر کلمه در جمله با ته خودکار یک ضربه بر روی میز بزنید. سعی کنید ضربه زدن تقریبا با ثانیه های ساعت هماهنگ باشد.

هنگامیکه یک پاراگراف از متن کتاب را تمام کرد، برای بار دوم و سوم کمی سرعتش را زیاد کند و در مرحله ی چهارم ریتم هر کلمه را با ته خودکار ادا کند. مثلا جمله ی حسن به مدرسه می رود. ریتم آن می شود. حسن (ت تق) به (تق) مدرسه (تق ت تق) می رود (تق ت تق) یعنی ریتم آن می شود. ت تق – تق - تق ت تق - تق ت تق

خواندن مطالب با ریتم و حس و حالت:

هدف از اجرای تأتر ایجاد توانایی در اجرای حرکت بدن، بیان درست کلمات و جمله، بیان احساسات( غم، شادی، گریه، فریاد، ترس و...)
می باشد. همینطور ارزش هر بازیگر در تقابل و رابطه با سایر بازیگران سنجیده می شود. توصیف و جاری شدن نقش در زمان با زنجیره ی گفتار و حرکات و لحن و ژست های مختلف بدن و صورت بدست می آید. اینکه ارتباط بین آنها با یکدیگر وابسته است و در تعیین ارزش متقابل با یکدیگر مؤثر است. به بیان دیگر تأتر نظام هماهنگ بین حرکات، کلام و مفاهیم غیرکلامی را با یکدیگر پیوند می دهد. یعنی تأتر ابزاری می شود تا بازیگران به وسیله ی آن اندیشه ها، احساس، عاطفه و عقاید موضوع اصلی را در قالب واژه ها جاری کنند. در این مرحله است که نقش شعور پیدا
می کند و نقش از یک نظر آفریده می شود. در اینجا حرکت بدن (فیگور بدن برای نقش های مختلف مثل پیر، جوان، بیمار، مجنون و... ) و آهنگ صدا (خوشحال، ناراحت، ترس، شجاعت و...) ظهور می یابد. بنابراین تأتر توصیفی است از حالات و حس های مختلف صدا و بدن که به کمک بازیگر می آید تا نقش خود را به واقعیت نزدیک تر کند. در اینجا بازیگر بیان اندیشه و پیام ارتباطی خود را با دقت و شرح جزئیات در یک زمان معین به اجرا می گذارد. یعنی در چهارچوبی و قالبی به اجرای نقش خود
می پردازد.

آگاهی از نظام واجی:

یکی از توانایی ها و استعدادهای لازم برای یادگیری خواندن توانایی تشخیص این مسأله است که کلماتی که می شنویم از ترکیب حروف و صداهای منفرد ساخته شده اند. این مهارت آگاهی از نظام واجی نامیده می شود. به طور مثال وقتی واژه ی خداوند را می شنویم. گوش آن را همچون ضرباتی از صدا می شنود. فردی که آگاهی واژی دارد،
می داند که واژه ی خداوند از شش صدا (یا واج) خ / د / ا / و / ن / د  ساخته شده است. کودکی که آگاهی واجی ندارد فاقد دستگاهی است که تشخیص دهد که واژه ی خداوند پنج صدای مجزا دارد. دانش آموزانی که در یادگیری خواندن مشکل دارند، اکثر اوقات نمی دانند صداهای مختلف را چگونه با هم ترکیب کنند. آنها از تفکیک صداهای واژه ها و فهم ریتم هر کلمه ناتوان هستند.

تقلید صدا:

اگر خواندن متن درس برایتان کسل کننده شده است، می توانید ابتکار به خرج دهید. مثلا از صدای کارتون هایی که دیده اید تقلید کنید و متن را با صدای کاراکتری خاص بخوانید. با این کار تنوع و خلاقیت در خواندن درس جذابیت بیشتری ایجاد می کند. شاید هم روزی دوبلور رادیو و تلوزیون شدید و توانستید با صدایتان به مردم خدمت کنید.

حرکات چشم هنگام خواندن؛

چشم خواننده مبتدی هنگام خواندن یک خط در هر دفعه، حداکثر عبارات دو یا سه کلمه ای را می بیند و می خواند. اما مغز برای فهم می تواند چند جمله و یا حتی یک پاراگراف را بخواند. البته مشروط بر اینکه چشم اطلاعاتی را که مغز لازم دارد فراهم آورد. مثلا در هر جمله کلمه مهم و کلیدی وجود دارد که باید پی آن برود.

برای ترمیم نارسا نویسی:

1- استفاده از روان نویس و کشیدن اشکال هندسی

2- استفاده از وایت برد یا گچ نرم

3- کشیدن خطوط با فشارهای مختلف به نوک قلم (کشیدن خطوط باید با فشار 10 درجه تا فشار 90 درجه  تمرین شود.

نکته: هنگام نوشتن دانش آموزان باید با کمترین فشار بر روی نوک قلم (10%) بنویسند. همینطور هنگام گرفتن قلم با انگشت سبابه و شصت، نباید فشار بیش از 10%  استفاده کنید. سعی کنید مچ دست ساعد و بازو راحت و آزاد باشد.

مشکل بدخطی دانش آموزان:

علت عمده ی بدخطی دانش آموزان این است که ما نتوانسته ایم با
شیوه ای ساده و درست به دانش آموزان کمک کنیم. در اینجا به کمک دایره حروف فارسی را آموزش می دهم.

ریتم نوشتن:

یادتان باشد که کلمات ایرانی چه نوشتن و چه خواندن آنها باید ریتم (آهنگین) داشته باشد. برای مثال برای نوشتن کلمه ی شنا، سعی کنید هنگام نوشتن ریتم آن را بگویید. بنابراین این ریتم نوشتن کلمه ی شنا اینگونه می شود. (بام – بام – بام – بام ) یعنی کلمه شنا از سه حرف
(ش – ن – ا ) تشکیل شده است. اما به خاطر دندانه ی حرف شین ما برای نوشتن چهار موج ایجاد می کنیم. (1- 2- 3- 4)

نکته: حتی می توانید خودکاری را به دانش آموز بدهید تا هنگام خواندن کتاب هم زمان با خواندن هر کلمه، ضربه ای با ته خودکار به روی میز بزند. (بهتر است با توجه به ثانیه های ساعت این کار را انجام دهد) البته صدای ضربه نه آهسته باشد و نه بلند و ریتم ضربات هم تقریبا
هماهنگ هم باشد. (مثل فاصله ی پله های نبردبان) با این کار ذهن و جسم دانش آموز آماده ی پذیرش نظم می شود.

با ریتم طناب بزنید:

هنگامیکه طناب می زندی با توجه به ثانیه های ساعت این کار را انجام دهید. یعنی سعی کنید با هر ثانیه ساعت یک بار طناب را از زیر پای خود رد کنید. با افزایش مهارت سعی کنید در ثانیه ی اول یک بار طناب را از زیر پای خود رد کنید و در ثانیه ی دوم، دوبار این کار را انجام دهید.

نکته: سعی کنید طبق یک نظم خاصی طناب بزنید.

زدن ضربه با  دست ها:

ابتدا با کف یک دست به کف دست دیگر ضربه ی آهسته (10%) بزنید. این کار را با تمرکز انجام دهید. در نوبت دوم (20%) و به تدریج این کار را تا (100%) انجام دهید.

شاید از خودتان بپرسید این کار چه فایده ای دارد. برای مثال وقتی
می خواهید توپ را شوت کنید باید با توجه به فاصله ی فردی که
می خواهید توپ را به طرف او هدایت کنید، این کار را انجام دهید. (مثلا 2 متر فاصله، با (20%) نیرو این کار را انجام دهید. همینطور در ورزش والیبال ابتدا با (10%) نیرو توپ را به زمین بزنید و به تدریج نیرو ها زیاد کنید. (این کار را از نیروی 10% تا 100%  در 10 ضربه انجام دهید و در هر نوبت 10% به فشار و ضربه اضافه کنید. همچنین به صدای ضربه هایی که به زمین برخورد می کند به دقت گوش کنید. همینطور هنگامی که می خواهید نقاشی را رنگ کنید، می توانید نیروی نُک قلم را کنترل کنید.

نکته: اگر این کارها را با ثانیه های ساعت انجام دهید، بهتر است.

تمرین با توپ والیبال:

توپ والیبال را با هر دو دست گرفته و به سمت زمین رها کنید (به صدای برخورد توپ به زمین دقت کنید) اکنون مبنای این صدا را (10%) فرض کنید. حالا نوبت دوم توپ را کمی محکم تر (20%) به سمت زمین بزنید. باید این کار را در (10) نوبت انجام دهید و در هر نوبت ضربه را کمی محکم تر کنید. یعنی ابتدا فشار (10%) باشد و نوبت بعد (20%) و نوب سوم (30%) تا.... نوبت دهم (100%) نیرو به توپ وارد کنید.

نکته: اکنون می توانید در هر نوبت کمی به سمت جلو جهش کنید. اما ضربه هایتان در هر نوبت نباید (10%) بیشتر شود. بلکه این کار را یکنواخت انجام دهید.

سه رُکن اصلی برای ضربه زدن به توپ:

برای اینکه توپ به نقطه ی دلخواه بردس باید سه ویژگی داشته باشد:

1- مقدار نیرو (مثلا 30%)

2- زاویه ی حرکت توپ

3- ریتم حرکت و شکل حرکت

نکته: باید بتوانید مسیر حرکت توپ را در ذهنتان ترسیم کنید (شکل حرکت)

اصطلاح داستان گونه:

تمام رویدادهای موضوع متن، که توسط نویسنده ارائه می شود دارای هویت و مفاهیم مستقل به خود می باشد. رویدادهایی که به تدریج آشکار می شود {مانند تدوین فیلم که داستان به تدریج بسط و گسترش می یابد و به نتیجه می رسد} و به تدریج کامل تر می شود. رویدادهایی که به انتخاب نویسنده ی موضوع به شکل پلکانی نوشته شده است.

به طور کلی، هر جزء جزء موضوع به تدرج ماهیت و هویت موضوع اصلی متن را تکمیل می کند. بنابراین در تعریف متن نخست می توانید بگویید که یک متن پس از ارائه ی مفاهیم و دلایل منطقی (علمی) به تدریج کامل تر می شود.

ذهن دانش آموز را به فرایند تفکر علاقمند کنید:

برخی از دانش آموزان اهل حرف زدن هستند و می توانند برای هر کاری که انجام می دهند به اندازه ی کافی دلیل بیاورند. برخی دیگر نسبت به افکار خود هوشیاری کمتری دارند یا نمی توانند به راحتی درباره ی آنها صحبت کنند. برای چنین دانش آموزانی انجام (مدل فکری) مراحل رشد تفکر منطقی و شرح ابعاد مختلف موضوع مفید است. در این روند خلاقیت او را در یافتن راه های جایگزین برانگیزید.

الگوی حل مسأله:

گام اول: مسأله را شناسایی کنید.

گام دوم: با همفکری راه حل هایی پیدا کنید.

گام سوم: بهترین گزینه را انتخاب و آن را تمرین کنید.

آموزش گفتار و رفتار با دیگران:

آموزش شیوه ی صحیح گفتار و رفتار با دیگران بر عهده ی والدین و معلم است. دانش آموزان باید یادبگیرند با دیگران محترمانه رفتار کنند. حتی اگر با فردی مخالف هستند، باید بیاموزند که چگونه با شیوه ای صحیح رفتار کنند. برای این کار خودتان رفتاری با ملاحظه با آنان داشته باشید. یعنی با احترام گذاشتن به او نشان دهید که فردی با ملاحظه هستید.

بازی های نمایشی:

مسلم است که بسیاری از مفاهیم در قالب کلمات نمی گنجند و آموزش آنها نیز با درج در صفحات کتاب (دوستی، ایثار، گذشت و...) قابل تحقق نیست که باید با ابزار هنر و در قالب نمایش به شکل استادانه ای طراحی و عرضه شود.

علاقه مند کردن دانش آموز به کتاب خواندن:

برای علاقه مند کردن دانش آموز به خواندن باید خودتان را علاقه مند به کتاب خواندن نشان دهید. اگر دانش آموز معلم خود را علاقه مند به کتاب ببیند و بفهمد که خواندن کتاب را دوست دارید، او هم از معلم خود تقلید می کند.

آیا می دانید چگونه کتاب بخوانید:

1- ابتدا باید بدانید کتاب چند فصل دارد و هر فصل چه هدف هایی را دنبال می کند. یعنی باید به طور خلاصه (حدود 1 دقیقه) توضیح مختصری درباره ی هدف اصلی مطالب هر فصل کتاب بدهید.

2- باید بتوانید نکات کلی هر فصلا را بیان کنید. برای این کار حدود (3 تا 5 دقیقه) زمان در نظر بگیرید.

3- هنگام خواندن زبان انگلیسی و زبان عربی، باید بتوانید کلمات مرتبط با محتوای درس (بین 10 تا 20 کلمه ی مهم و مرتبط به تیتر اصلی یا موضوع اصلی درس) را یاد بگیرید. سپس متوجه شوید که نکات دستوری هر فصل کدام است و چه نقشی در جمله دارد.

نکته: نکات اصلی مانند اتوبان می باشد و نکات فرعی مانند جاده های فرعی که از اتوبان به شهرها و یا شهرک ها و یا بخش های کوچک و بزرگ وصل می شوند.

چگونگی فهم زبان انگلیسی:

1- موضوع متن درس درباره ی چیست؟

2- لغات اصلی مربوط به موضوع درس کدام است؟

3- لغات فرعی کدام است؟

4- اهمیت لغات درس کدام است؟

5- آیا با فهم لغات اصلی می تواند لغات مشابه و معادلی پیدا کنید؟

6- آیا می توانید متوجه شوید که این لغات در چه جاهایی کاربرد دارد؟

7- چه نکات دستوری در جملات متن وجود دارد؟

8- قواعد دستوری هر فصل درباره ی چیست؟

9- آیا نکته ی خاصی در متن درس یا قواعد دستوری درس وجود دارد؟

10- آیا قاعده ای که در این جمله وجود دارد در چیدمان کلمات وجود دارد؟

پیدا کردن جملات مهم و اساسی؛

چگونه شخص مهمترین جملات کتاب را تعیین می کند؟ چگونه این جملات را تفسیرمی کند و به معنی یا معانی آن پی می برد؟

وقتی می گوییم در یک کتاب جملات مهم نسبتا کم هستند. منظور این نیست که به دیگر جملات نباید توجهی کرد. بدیهی است که هر جمله ای را باید فهمید.

خلاصه نویسی:

خلاصه نویسی یعنی فشرده کردن یک متن کم و بیش طولانی به
کوتاه ترین مقدار ممکن. این کار مستلزم درک جوهر متن و در
درجه ی اول مستلزم درون سازی کامل موضوع آن و سپس آفرینش یک رشته فرمول های خلاصله ای است که به روشنی حاوی
اندیشه های اساسی موجود در آن باشد.

اولویت بندی کارهای روزانه:

از دانش آموزان بپرسید که فردا چه کارهایی را باید انجام دهند. به آنها بگویید اگر تصمیم دارید مثلا کاری را فردا انجام دهید، ابتدا کمی فک کنید. آیا می توانید تمام آن کارها را فردا انجام دهید. با کمی دقت متوجه می شوید که فقط می توانید مثلا پانزده تای انها را انجام دهید. مثلا آنهایی که زیاد مهم نیستند را کنار بگذارید و بقیه را اولویت بندی کنید. اما هنگام برنامه ریزی دقت کنید کارهای سخت و مشکل و کارهای راحت را یکی در میان انجام دهید تا ذهن کمی استراحت کند. با این کار از توان و انرژی بدن و ذهن خود به درستی استفاده کرده اید و در طول روز با نشاط و سرحال هستید.

کارت های گزارش:

برخی معلمان از والدین، می خواهند تا بر روی کارت گزارش کامل یک هفته ی دانش آموز را هر روز از صبح چه ساعتی از خواب بیدار می شود و تا شب چه موقع می خوابد و در طول روز در چه ساعت هایی کارهای شخصی (مسئولیت های درسی) و در چه ساعت هایی به تفریح پرداخته است را یادداشت برداری کنند.

انواع تنظیم وقت: (تعیین وظایف روزانه)

1- اوقات بیدار شدن از خواب

2- اوقات درس خواندن

3- اوقات غذا خوردن

4- اوقات تفریح و بازی

5- اوقات رفتن به رختخواب و...

جدول تمرین ریتم

راست	چپ	چپ	راست
1	1	1	1
2	1	2	1
3	1	3	1
4	1	4	1
1	2	1	1
1	2	2	1
2	2	1	2
1	1	3	2
2	2	2	2
2	1	1	2
3	1	1	3
2	2	3	3
1	1	3	3
3	3	1	3
4	1	1	4
2	4	2	4
2	3	1	4
1	2	2	4
....	....	....	....

نکته: اکنون می توانید هر عدد را بین 1 تا 4 داخل ستون ها قرار دهید و ریتم های جدیدی را بسازید. سعی کنید هر خانه را در یک ثانیه اجرا کنید. مثلا اگر در خانه ی اول عدد (1) نوشته شده است در ثانیه اول یک ضربه بر روی میز بزنید و اگر در خانه ی دوم عدد (3) نوشته شده است در ثانیه ی دوم سه ضربه بر روی میز بزنید و....

حالا سلول های مغزی خود را به کار اندازید. تحقیقات دانشمندان ثابت کردهاست که پیاز مغز دخترها که زیر دو نیمکره ی مغز قرار دارد، دو برابر پیاز مغز پسرها می باشد. به خاطر همین است که خانم ها می توانند هم زمان با گوشی تلفن صحبت کنند، تلوزیون تماشا کنند و بدانند در اطرافشان چه می گذرد. برای اینکه هم زمان از دو طرف مغز خود استفاده می کنند. اما پسرها هم زمان فقط می توانند از یک طرف مغز خود استفاده کنند. این تمرین باعث می شود تا دو طرف مغز به فعالیت وادار شود. چرا که استفاده از دو دست در ریتم های مختلف سبب می شود تا دو طرف مغز فعال شود. یعنی دست راست، نیم کره ی چپ مغز را فعال می کند و دست چپ نیم کره ی راست را فعال می کند و با استفاده از این تمرین ها دقت، سرعت، مهارت، تمرکز حواس و... افزایش می یابد.

پرورش تفکر در دانش آموز

 

به نام خدا

پرورش تفکر در دانش آموز

نویسنده: عبدالله یزدانی

سر شناسه                     : یزدانی، عبدالله، 1353-

عنوان و نام پدید آور         : پرورش تفکر در دانش آموز/ نویسنده، عبدالله یزدانی.

مشخصات نشر               : ورامین: دوقلوها، 1396.

مشخصات ظاهری           : 60 ص.: مصور؛ 5/14 * 5/21 س م.

شابک                         : 40000ریال 8–25–8739-600–978

وضعیت فهرست نویسی    : فیپا

موضوع                      : شاگردان – ایران – راهنمای مهارت های زندگی

موضوع                      : Studenhs – iran – Life skills guides

رده بندی کنگره              : 1396 4 پ 43 ی/3607 LB

رده بندی دیویی              : 10955/378

شماره کتابشناسی ملی       : 4657281

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1396

شمارگان: 1000

شابک:8 – 25 – 8739 – 600 – 978

قیمت : 6000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

تلفن: [phone] – 0919

مقدمه..............................................................................7

اول تفکر، بعد تصمیم به انجام کاری کنید..................................8

مهارت کنترل زمان.............................................................8

هدفگذاری شخصی..............................................................8

قواعد هدفگذاری.................................................................8

آموزش برقراری ارتباط با دیگران..........................................9

سبک زندگی......................................................................9

چه چیزهایی مهم هستند؟......................................................10

وظایف ضروری یا حیاتی....................................................10

سیستم پاداش به خودتان.......................................................10

چگونه معاشرت و روابط بی مورد را حذف کنید........................11

انجام کارهای بی مورد........................................................11

کارهای خارج از برنامه ی روزانه........................................11

بی انضباطی شخصی و عدم برنامه ریزی...............................12

پنج موقعیتی که نه گفتن به دیگران ضروری است.....................12

ده گام رسیدن به موفقیت.....................................................13

متن چیست؟....................................................................14

اصطلاح داستان گونه........................................................14

چه چیزی در یک متن اهمیت دارد؟......................................15

روایت...........................................................................15

ترکیب...........................................................................15

مجموعه ی مفاهیم متن.......................................................15

طرح............................................................................16

هدفگذاری......................................................................17

هنگام مطالعه:  (فرایند منظم و هماهنگ در تحلیل درس)...........17

سلسله مراتب حل مسأله.....................................................17

درخت حافظه..................................................................19

ریاضی را به دنیای واقعی مربوط سازید...............................20

تمرین ریاضی به هنگام پختن غذا........................................20

برای ریاضی دلایل عملی ارائه دهید....................................21

برنامه ریزی مسافرت ها را محاسبه کنید..............................21

تخمین..........................................................................22

برای خودتان برنامه ریزی کنند..........................................22

دو شکل از برنامه ریزی روزانه........................................22

طبقه بندی اطلاعات........................................................23

مرتب کردن مطالب........................................................23

ویژگی های نکات کلیدی..................................................23

حرکات چشم و توقف های آن............................................23

آموزش شیوه ی مطالعه...................................................24

کلیات را قبل از جزئیات درک کنید....................................24

سیستم هشت مرحله ای مطالعه..........................................24

یادداشت برداری در کلاس...............................................26

تأثیر شباهت ها و تفاوت ها در آموختن................................27

زنجیره ی اطلاعاتی.......................................................27

دانش آموز می تواند بین زنجیره ی اطلاعات، ارتباط برقرار کند......27

نگاه اجمالی و دقیق.........................................................27

کنترل تفکر...................................................................28

روش تقسیم و منها و لوزی برای فهمیدن درس......................29

خلاصه نویسی...............................................................29

چگونگی احاطه بر درس.................................................30

مسائل کلی درس............................................................30

روش حل مسأله: (آغاز و پایان مسأله)................................30

انتخاب رشته ی ورزشی..................................................31

سخنان ناب...................................................................33

عقل............................................................................33

اصلاح خود..................................................................33

صداقت........................................................................33

شرم و حیا....................................................................34

کسب و روزی حلال.......................................................34

احسان و نیکوکاری........................................................34

اعتراف به ندانستن.........................................................34

هوشیاری....................................................................34

اندیشیدن درباره ی عاقبت کار..........................................35

نظم در کارها..............................................................35

کمک به افراد فقیر........................................................35

دوری از کارهای باطل..................................................36

اندیشیدن....................................................................36

صبر.........................................................................37

مسئولیت پذیری...........................................................37

دوری از ظلم..............................................................37

تغافل و تجاهل............................................................37

پرهیز از امور غیر ضروری.........................................38

مدارا با مردم.............................................................38

محبت.......................................................................39

برخورد با نادان..........................................................39

خویشتنداری...............................................................39

حفظ حرمت دیگران.....................................................40

پرهیز از سخنان نسنجیده...............................................40

گمان بد.....................................................................40

دخالت کردن در امور دیگران.........................................41

راز داری..................................................................41

حد و مرزها...............................................................41

پرهیز از جدال............................................................42

عذر خواهی و عذر پذیری.............................................42

تشکر و سپاس گذاری...................................................42

قضاوت بیجا..............................................................43

شوخی......................................................................43

دخالت بیجا................................................................43

حرمت شکنی.............................................................43

تحمل دیگران.............................................................43

استفاده از نظر دیگران.................................................44

کم گویی و گزیده گویی.................................................44

ادب و کمال...............................................................44

خوش رفتاری با دیگران...............................................45

همنشینی با عاقلان.......................................................45

نیکی کردن به دیگران..................................................45

تندی نکردن...............................................................45

وقار و متانت..............................................................45

امیدواری...................................................................46

ثابت قدم بودن.............................................................46

دوری از خودخواهی....................................................46

آلودگی ها و گناه..........................................................46

بدگویی از دیگران........................................................46

مردم آزاری...............................................................47

آدم های شرور............................................................47

خشم.........................................................................47

زخم زبان زدن............................................................47

سرزنش کردن.............................................................48

افراط و تفریط.............................................................48

همنشینی و معاشرت......................................................48

آموزش مهارهای خلاقانه................................................49

آموزش خطاطی به شیوه ای ساده......................................49

تمرین نقاشی ساده.........................................................50

آموزش الفبای فارسی به شیوه ای خلاقانه...........................51

آموزش حروف انگلیسی به شیوه ای خلاقانه:......................54

تفاوت های حروف فارسی و انگلیسی................................55

برای ترمیم نارسا نویسی................................................55

مشکل بدخطی دانش آموزان............................................56

آموزش حروف فارسی و انگلیسی به وسیله ی دایره..............56

آموزش ریتم به نوآموزان...............................................57

اکنون اجرای نت ها را با استفاده از دو دست انجام دهید.........58

جدول تمرین ریتم (تقویت حافظه).....................................59

تمرین ریتم به وسیله ی انگشتان: (تقویت حافظه).................60

مقدمه

این کتاب، مجموعه ای است کاربردی که به مسائل و مشکلات آموزش دانش آموزان می پردازد. در این کتاب راهنمایی های ارزنده ای به دانش آموزان شده است.

اول تفکر، بعد تصمیم به انجام کاری کنید:

بیشتر دانش آموزانی که مشاجره و دعوا می کنند، بدون اینکه بدانند چه رفتار غلطی را انجام می دهند، این کار را انجام می دهند و بعد فکر می کنند چرا این کار را انجام داده اند و ای کاش بهتر بود
از روش دیگر (گفتگو) با موضوع برخورد می کردند. همینطور
 بچه هایی که تفکر منطقی ندارند، اول بازی می کنند و بعد تصمیم
می گیرند که درس بخوانند. در صورتی که باید اول درس بخوانند و هنگامیکه خسته شدند، برای اینکه خستگی وکسالت آنها برطرف شود، حدود نیم ساعد ورزش یا تفریح کنند تا بعد از رفع خستگی، دوباره شروع به درس خواندن کنند.

مهارت کنترل زمان:

هر فرد، به شکلی متفاوت از زمان استفاده می کند. برخی افراد
در فعالیت های ورزشی (رابطه ی عقل و جسم)، عده ای دیگر در فعالیت های علمی و درسی، عده ای دیگر در فعالیت های هنری در ابعاد گسترده تر به پیش می روند.

هدفگذاری شخصی:

افرادی هستند که با دانستن دقیق آنچه می خواهند، بر روی آنچه
می خواهند، تمرکز می کنند. هدفگذاری علمی، تدبیر بلند مدت و بصیرتی کوتاه مدت می طلبد. از طریق تنظیم اهداف به شیوه ای درست و عملی، می توانید میزان دستیابی به اهدافتان راسنجیده و پیش بروید.

قواعد هدفگذاری:

1- انگیزه های درونی

2- واقعی بودن اهداف

3- تنظیم فعالیت های روزانه

4- رفتار شناسی اطرافیان

5- انتظاراتی که از اهداف خود دارید؟

6- اندازه گیری و سنجش موفقیت ها

7- تجارب بدست آمده

نکته: هدفگراری باید برای شما از لحاظ روانی، آرامش و احساس راحتی ایجاد کند. همینطور باید بدانید گاهی شکستی که در راه رسیدن به هدف متحمل می شوید، به اهمیت چیزی است که از آن می آموزید. به یاد داشته باشید که اهداف همراه با رشد و کسب تجربه تغییر خواهند کرد. لذا باید تجاربی را که از شکست خود کسب کرده اید در هدفگذاری بعدی مورد استفاده قرار دهید.

آموزش برقراری ارتباط با دیگران:

به این نکته توجه داشته باشید که هر فردی ناچار به برقراری ارتباط با دیگران است. مسأله ای که اینجا مطرح است اینکه این ارتباط تا چه حد باید باشد و برقراری رابطه ی اجتماعی با دیگران در زندگی طبیعی و کارهای روزانه اختلال ایجاد می کند. اکنون این سئوال مطرح می شود. آیا برقراری ارتباط با دیگران در مسئولیت هایی که بر عهده دارید، بی نظمی، آشفتگی و اتلاف وقت ایجاد می کند؟

نکته: راهزن وقت خود نباشید.

سبک زندگی:

از جمله عواملی که باعث اتلاف وقت می شود، مدل سبک زنگی هر فرد است. برای اینکه راندمان و کیفیت فعالیت روزانه را بالاتر ببرید، مراقب اتلاف وقت باید. شما باید بدانید هر کاری که پیش آمد را نباید، انجام دهید. این مسأله باعث می شود، کارهای مهمتر را نتوانید انجام دهید. قبول این مسأله که چه چیزهایی مهمتر هستند: (طبقه بندی وظایف)

1- وظایفی هستند که حتما باید انجام دهید.

2- وظایفی که مهم هستند اما می توانند به تعویق بیفتند،اما همان روز باید انجام شوند.

3- وظایفی هستند که می توانید بعدا انجام دهید.

4- وظایفی هستند که سود و منفعتی در آن نیست. اما بدون ضرر هستند.

5- کارهایی که انجام آنها خوب نیست و با ضرر همراه هستند. مانند:

- دوستی با افراد ناباب

- استفاده از اینترنت به روش غیر اخلاقی

- انجام کارهای خطرناک و ریسکی

نکته: فرایند وظایفتان را در یک دفترچه یادداشت کنید. سپس آنها را بر اساس اهمیت یا نیاز به انجام مرتب کنید.

چه چیزهایی مهم هستند؟

نسبت به اهمیت وظایف مختلف چگونه تصمیم می گیرید:

در ادامه پنج معیاری که می تواند در اولویت بندی وظایف بکار گرفته شوند عبارتند از:

1- منفعت بالا: کدام وظیفه بیشترین منفعت را فراهم می کند.

به خاطر داشته باشید این وظایف می توانند نفع مادی و غیرمادی داشته باشند. (درس خواندن، کمک به والدین، کمک به دوستان و کمک به معلم و...)

2- وظایفی که شما را به اهدافتان نزدیکتر می کند و وظایفی که انجام آنها حیاتی هستند.

3- وظایفی که انجام آنها باعث بیشترین سود مادی و معنوی به همراه دارند و به همراه آن شارژ روحی می شوید و اعتماد به نفس پیدا
می کنید.

4- کدام وظایف (والدین، معلم و...) مهم هستند؟

5- کدام وظایف بر عهده ی شما واگذار شده است. مثلا خرید نان، کمک به برادر و خواهر کوچکتر و...)

وظایف ضروری یا حیاتی:

یک وظیفه زمانی ضروری و مهم است که آینده و رشد شما به آن متصل است. به عبارت دیگر با انجام چنین وظایفی در آینده مزایای بیشتری بدست خواهید آورد. مسلما مهمترین وظیفه ی دانش آموز درس خواندن است.

سیستم پاداش به خودتان:

به طور خلاصه سیستم پاداش دهی این نکته را مطرح می کند که با انجام هر وظیفه ای که درست انجام داده اید یک پاداش مناسب به خودتان بدهید. مثلا اگر بعد از مطالعه ی کتاب درسی خسته شده اید، می توانید به خودتان پاداش دهید و نیم ساعت تلوزیون تماشا کنید و...

نکته: جای تعجب است برخی دانش آموزان نمی توانند منظم و مرتب باشند و دچار اختلال و بی نظمی در انجام وظایفشان هستند. اگر برای خودتان جدول روزانه ترسیم کنید، آنوقت می فهمید چه مقدار از زمانتان را به درستی و چقدر از آن را بیهوده مصرف کرده اید و همچنین چگونه آن را تلف کرده اید. بنابراین منفعت شما از طریق استفاده ی صحیح و مؤثر از زمانتان است.

چگونه معاشرت و روابط بی مورد را حذف کنید:

نه گفتن، عادت کنید به هر درخواستی پاسخ مثبت ندهید. اگر
خواسته های دوستانتان نامعقول و از اولویت پایینی برخوردار هستند، بهترین کار نه گفتن به دوستتان خواهد بود. شاید لازم باشد آن را به زمانی دیگر موکول کنید، از نه گفتن دریغ نکنید.

نکته: پیشنهاد می کنم افرادی که وقتتان را زیاد می گیرند، مستقیما به چشمان آنها نگاه نکنید و حرف های آنها را تأیید و یا تکذیب نکنید و با سکوت کردن سعی کنید موضوع را خاتمه دهید. شاید لازم باشد خودتان را مشغول کاری کنید تا خودش متوجه شود.

انجام کارهای بی مورد:

به مثال زیر توجه کنید، هنگام درس خواندن، تلفن زنگ می خورد. آیا باید به آن پاسخ دهید؟ بعید به نظر می رسد.

اما در زمانی که در حال انجام یک کار مهم و با اولویت بالا هستید به تماس های تلفنی کم اهمیت پاسخ ندهید. آیا تا به حال کارهای مهمتان را کنار نگذاشته اید و مثلا در یک زمان نامناسب با دوستتان به دوچرخه سواری رفته اید؟

اما راه حل چیست؟ از دوستانتان بخواهید از شما وقت قبلی بگیرند. اگر موفق به انجام آن شدید، آثارش را در کاهش اتلاف وقت در بلند مدت خواهید دید. در غیراینصورت منتظر باشید زمان های مهم شما توسط دیگران به سرقت برود.

کارهای خارج از برنامه ی روزانه:

کارهای برنامه ریز نشده از جمله مسائلی هستند که به تنهایی از بزرگترین اتلاف کنندگاه زمان هستند که اگر به درستی مدیریت نشوند با ایجاد وقفه های طولانی، زمان زیادی را می گیرند.

نکته: ویژگی های شخصیتی دانش آموز، در کاهش یا زیاد شدن اتلاف وقت مؤثراست. اگر دوست دارید به دیگران کمک کنید یا وقت خود را با صحبت کردن موضوعات غیر ضروری با دوستانتان سپری کنید. برای اینکه وقت خودتان را حدر بدهید، تعداد از رفتارها و عادت های خود را تغییر دهید.

سعی کنید برای هر روز اهداف مشخص تنظیم نمایید و کارهایتان را در زمان و وقت مناسب انجام دهید. زمانیکه کار را به پایان رساندید به خودتان پاداش بدهید. این عادت را در خود تقویت کنید که دربرابر ایجاد کنندگان وقفه (اتلاف وقت) مقاومت کنید.

از جمله دلایل رد نکردن درخواست دیگران، واقف نبودن به ارزش واقعی زمان خویش است. به درخواست کنندگان گوش دهید و آنچه از شما خواسته می شود را دریابید.

بی انضباطی شخصی و عدم برنامه ریزی:

تا چه حد به انضباطی اهمیت دهید؟ آیا منضبط و دقیق هستید وبا نظم کارهای محوله را انجام می دهید، یا از آن دسته افرادی هستید که وقت خودتان را حدر می دهید. اگر در انجام کارهای محوله با مشکل مواجه هستید، عادت بی نظمی را از خودتان دور کنید. واقعیت این است که راه علاج این مشکل خود شما هستید.

نکته: افراد موفق مقید به نظم هستند.

پنج موقعیتی که نه گفتن به دیگران ضروری است:

1- زمانی که خواسته و تقاضای طرف مقابل نامعقول است.

2- زمانیکه کار درخواست شده از اولویت کمتری برخوردار است.

3- زمانیکه مهارت و دانش کافی برای انجام آن کار را ندارید.

4- زمانیکه از لحاظ روحی در وضعیت مناسبی نیستید. (عصبانی، خسته)

5- زمانیکه تمرکز و کافی برای انجام چنین کاری را ندارید.

نکته: مراقب باشید، زمانیکه خواسته ای نامعقول در لباس و ظاهری فریبنده پیشنهاد می شود، باید توجه داشت هدف درخواست کننده چیست. چرا که انجام کارها باید در چهارچوب عقل و منطق باشد. یادتان باشد هر چه داناتر شوید، از دست دادن زمان برایتان آزار دهنده می شود.

ده گام رسیدن به موفقیت:

1- تعیین فعالیت:

در گام نخست به تعریف و تعیین فعالیت ها بپردازید.

2- طبقه بندی فعالیت ها:

در گام دوم فعالیت های علمی، اجتماعی، هنری و... را طبقه بندی کنید. این کار با درنظر گرفتن تنوع فعالیت ها انجام می شود.

3- اولویت بندی فعالیت ها:

پس از تعیین انواع فعالیت ها، اولویت بندی کنید.

4- ارزش گذاری فعالیت ها:

دراین گام، با در نظر گرفتن ضرورت ها به جایگاه آن فعالیت نسبت به سایر فعالیت ها اقدام کنید.

5- ترسیم جدول زمانی:

در این مرحله، نحوه ی اجرای فعالیت ها و تشریح چگونگی انجام فعالیت اهمیت دارد.

6- تعیین زمان اتمام فعالیت:

بدین معنا که با در نظر گرفتن توانایی های خود و آمادگی روحی و روانی خود به تعیین زمان اتمام آن فعالیت بپردازید.

7- تکمیل معایب و نواقص:

در این گام باید به ارزیابی احتمالات و نواقص پرداخت

8- تعیین جدول زمانی عملکرد:

پس از ارزیابی فعالیت، شناسایی کاستی ها و ضعف ها ضروری است.

9- تجزیه و تحلیل:

اگر فرض کنید کار و فعالیتی را افراد مختلف انجام می دهند، تجزیه و تحلیل قابلیت های فردی و محیطی (فرصت ها و تهدیدها) از اهمیت بسیاری برخوردار است.

10- تدبیر و کنترل عملکرد:

با توجه به انجام فعالیت این نکته بهنظر می رسد که نحوه ی تعیین تحقق اهداف، چه راهکار و استراتژی انجام پذیر است.

متن چیست؟

اگر بخواهیم تعریف ساده و روشنی از یک متن ارائه دهیم، می توانیم بگوییم که آن مبنای نوشتاری یک موضوع است. بسیاری از نویسندگان متن را به نقشه ی راه شبیه می کنند. این تعریف سودمندی است. چون فرد را تشویق می کند که تشبیهات، استعارات و کنایات را درک کند. بنابراین درک متن همچون یک سفر خیال گونه است. این نگاه معمارانه سودمند است. زیرا که بر ساختار و هدفی تأکید می کند. به روشنی معلوم می شود که هر متنی (داستان علمی، سیاسی، تاریخی، تربیتی و...) قصد روایت دارد و همچنین طریقه ی روایت گونه ی آن تا حدودی سلیقه ای است تا آنجا که به مفهوم متن لطمه ای وارد نکند.

اصطلاح داستان گونه:

تمام رویدادهای بطنی موضوع متن، که توسط نویسنده ارائه می شود دارای هویت و مفاهیم مستقل به خود می باشد. رویدادهایی که به تدریج آشکار می شود {مانند تدوین فیلم که داستان به تدریج بسط و گسترش می یابد و به نتیجه می رسد} و به تدریج کامل تر می شود. رویدادهایی که به انتاب نویسنده ی موضوع به شکل پلکانی نوشته شده است.

به طور کلی، هر جزء جزء موضوع به تدرج ماهیت و هویت موضوع اصلی متن را تکمیل می کند. بنابراین در تعریف متن نخست می توانید بگویید که یک متن پس از ارائه ی مفاهیم و دلایل منطقی (علمی) به تدریج کامل تر می شود.

یک عروسک ساز ممکن است به طور وسواس اجزاء عروسک را بسازد. اما با اینکه ممکن است دست و صورت را بهتر ساخته باشد، ممکن است تنه و پاها را متناسب با سر و دست نساخته باشد. یعنی نتواند مفاهیم و جزئیات را به ترتیب و آنگونه که هست به درستی بیان کند. در این رابطه شاعر مفاهیم رامصرع به مصرع، بیت به بیت
و بند به بند بیان می کند و به تدریج مفاهیم را کامل می کند تا به
نتیجه گیری می رسد. اما متن علمی از داستان و شعر متفاوت است. یک متن علمی باید به چیز دیگری که در آزمایشگاه انجام شده، تکمیل می شود. می توان متن علمی را به پیله ی کرم ابریشمی تشبیه کرد که در نهایت این پروانه است که راه خود را به جهان می گشاید.

چه چیزی در یک متن اهمیت دارد؟

بی تفاوتی نسبت به اجزاء متن، ممکن است نسبت به اجزاء دیگر متن قضاوت درستی ارائه ندهد. برخی اجزاء متن نسبت به اجزاء دیگر نقش کلیدی دارند. بی اهمیتی نسبی نسبت به موضوعات راه برقراری ارتباط با متن را کم می کند. به عبارت دیگر متن در مقام مرشد و راهنما- ارتباط نویسنده ی متن را با خواننده ی متن برقرار می کند.

اصطلاح:

روایت: فرایند تعریف یک موضوع به صورت نوشته به نکته ی دوم در متن منتهی می شود. در وهله ی نخست روایتی از مفاهیم و ساختار کلی ارائه می شود و به تدریج به جزئیات می پردازد.

اما روایت موضوع به تصویر سازی ذهنی ودرک ترکیب اجزاء متن با یکدیگر تکمیل می شود. روایتی که مفاهیم آنها تا حد زیادی
از طریق کلمات منتقل می شوند و کلمات کلیدی هسته ی متن را شکل می دهند و همچنین نقطه ی تمرکز موضوع اصلی را در بر می گیرد.

اصطلاح:

ترکیب: جملاتی که به هنگام دنبال کردن موضوع اصلی متن طی
می شود، مانند مسیر جاده ای برای رسیدن به مقصد خاصی است. اساسا در مفاهیم متن تناقض هایی وجود دارد که به نتایج جالبی منتهی می شود.

نویسنده ی متن باید موضوع را طوری بنویسد که خواننده ی متن بتواند موضوع اصلی را همراه با جزئیات در ذهن خود تصویر کند و خواننده ی متن بتواند تناقضات و تشابهات و تضادها را به درستی با یکدیگر پیوند بزند.

مجموعه ی مفاهیم متن:

یک داستان نویس، یک شاعر، یک عالم دینی و یک پژهشگر علمی، دلایل، سئوالات و جواب های موضوع اصلی را به شکلی ساختارمند و منطقی به صورت جملات در کنار هم قرار می دهد. در تمام این موارد نویسنده با بکارگیری جملات، کلمات و موضوعات را به یکدیگر پیوند می دهد. برای تکمیل این نکته باید گفت که نویسنده ی متن با استفاده از کلمات (مهمترین ابزار نویسنده) مقصود و هدف موضوع را به بهترین شکل بیان می کند.

حتی یک نویسنده ی علمی باید پیش از همه یک داستان سرا باشد. در دنیای امروز ما انواعداستان سرایان وجود دارد. رمان نویس، تاریخ نویس، نمایشنامه نویس، روزنامه نگار، و حتی نویسندگان کتاب های علمی تخیلی. آنچه نویسندگان مطالب علمی را از سایر داستان سرایان جدا می کند، داشتن یک حس آشکار تصویری و قدرت تخیل در خلق مفاهیم انتزاعی است که در بیشتر مواقع با چشم غیرعادی قابل مشاهده نیستند.

البته، انتقال یک موضوع به مخاطب چیزی فراتر از متن است. باید طرحی منسجم و اطلاعات و جزئیات مجاب کننده ای وجود داشته باشند. بنابراین یک محقق علمی باید در فن نویسندگی تبحر داشته باشد.

اصطلاح:

طرح: انتخاب رویدادهایی که در کنار هم موضوع اصلی را تداعی
می کند. این فن از ترکیبی از استعداد و دانش حاصل می شوند. دانش درباره ی جزئیات. به طور کلی، روایت داستان گونه، به طور خاص است. این نگرش به نوعی درون آمیزی هنری می انجامد. در نهایت مفاهیم با ترکیبی هنرمندانه از یکدیگر تأثیر می گیرند. هر چقدر درک این جزئیات گسترده تر باشد، انطباق و درک جزئیات موضوع
آسان تر خواهد بود.

بالاخره اینکه، خواننده ی متن از روحیه ی کنجکاون و جستجوگری برخوردار می باشد. خواننده ی متن در راستای درک مفاهیم متن باید بتواند پیچیدگی های موضوع را درک کند و مسئولیت های هر جزء متن را نسبت به اجزاء دیگر درک کند. اکنون او به روشنی می تواند موضوع متن را بازخوانی کند. در این مرحله می تواند مانند یک مربی فوتبال، بازیکنان را به یک هدف و سمت و سوی خاص، برای رسیدن به مقصد و موضوع مورد نظر راهنمایی و هدایت می کند.

اصطلاح:

هدفگذاری: شناخت جزئیات اصلی و فرعی در یک روند برنامه ریزی و زمان بندی شده به طریقی با یکدیگر ارتباط دارند که اجزاء در یکدیگر ادغام می شوند. این کار مستلزم آشنایی هدفمند با فرآیند موضوع می باشد. در واقع درک موضوع بدست می آید.

لایه های متن و سطوح تفسیری و محصول نهایی که هدف نویسنده بوده است. اکنون به عنوان یک خواننده ی باید از خود بپرسید که آیا به واقع موضوعات را در جای خود فهم کرده اید یا خیر. اگر با این مسأله راحت نیستید، به دنبال یک رابطه ی عینی و سالم بین تک تک اجزاء بگردید. بعد شناخت مفاهیم، آنها را با یکدیگر ترکیب و ادغام کنید. اکنون شما آماده ی پذیرش چالش هایی هستید که مختص نویسنده است. این فرصت را خواهید یافت که مانند نویسنده ی متن فکر کنید.  

هنگام مطالعه:  (فرایند منظم و هماهنگ در تحلیل درس)

1- روی موضوع مورد نظر تفکر کنید. (موضوع کلی)

2- هنگام مطالعه اطلاعات را به بهترین روش دسته بندی کنید. (اجزاء)

3- مرتب کردن اطلاعات (اولویت بندی یا طبقه بندی اطلاعات)

4- مطالب را در یک قالب و چهارچوب خاص قرار دهید

5- ارتباط کلمات کلیدی را با سایر قسمت ها شناسایی کنید

6- مسائل اصلی و فرعی را تفکیک کنید. (شناسایی جاده های اصلی و فرعی)

7- ترتیب و آرایش نکات چه معنایی دارند

8- شناخت الگوی خاصی از مطلب

9- مؤثرترین روش جهت خلق الگوی منطقی (ریاضی) با استفاده از اطلاعات درس

10- سیستم بکارگیری الگوی خاص با توجه به اطلاعات موجود

11- شناخت یک نظام رمزی در قالب یک الگوی سازماندهی

12- یافتن راه حل علمی در طبقه بندی کردن اطلاعات

سلسله مراتب حل مسأله: (شیوه ای نو برای نگریستن به یک مسأله)

1- ایده ی مسلط و سازمان دهنده

2- هدف از مجزا کردن عامل تعیین کننده

3- تقسیم الگوی یکپارچه

4- همپوشانی اجزاء با یکدیگر

5- تقسیم به واحدهای همگرا

6- گزینش اجزاء (اصلی و فرعی)

7- روش واژگونه سازی (مختل کردن شیوه ی اولیه)

8- تبادل متقابل

9- داوری معقول

10- ارزیابی عملکرد

11- صورت بندی مسأله (شناخت شیوه ی پرداختن به مسأله)

12- توجه به یک شیوه و موقعیت خاص

13- عملیات ریاضت کانالی (شناخت تغییر و تحول مسأله)

14- نحوه ی هدایت مسأله ی اصلی (شرح مسأله)

15- مرتب ساختن مسائل اصلی و فرعی

16- کارکردها، فرایندها، مناسبات

17- بررسی مسأله ی واحد

18- هویت مسأله (واحد کل)

19- انتخاب نقطه ی شروع و گسترش مسأله

20- گستره ی توجه (شناخت وضعیت هر بخش از مسأله)

21- تعیین روند مسأله

22- مسأله ی واحد برای مسائل متنوع

23- شناخت روندهای تصادفی (اینکه هیچ چیز حقیقتا بی ربط نیست)

24- قرار گرفتن در معرض ایده های متنوع

25- مرتبط ساختن مسائل مختلف

26- محدودیت های سیستم حل مسأله

27- تحلیل دقیق هر یک از مراحل درس

28- شناخت الگوهای جدید

29- شناخت الگوهای ثابت و داوری اطلاعات

30- هر آرایه از اطلاعات چگونه با یکدیگر همنشینی می کنند (قطبی سازی)

31- شناخت نوع کارکرد

32- فهم الگوهای کلیشه ای (واکنش ها، چالش ها، مقابله ها،
تقسیم ها، کارکردها، سازوکارها)

33- سعی کنید راه های دیگری را برای نگریستن به مسأله پیدا کنید

34- تقسیم ها، طبقه بندی ها، مقررات، مقولات

35- شناخت هدف هر مسأله (کشمکش های برانگیخته)

36- مسأله نکات را القاء می کند

37- کاربرد دستوری

38- توانایی شناخت کیفیت عملکرد

39- توضیح کلی درباره ی کاربرد

40- یافتن دلیل منطقی برای حل مسأله

41- سر هم بندی مسائل مختلف مسأله (شناخت تنه ی اصلی سیستم)

42- بکارگیری الگوهای کلیشه ای (استفاده از فرمول)

43- توصیف حل مساله (نمایان ساختن نحوه ی فهم مسأله)

44- طراح سیستم عملکرد

45- توصیف مسائل مجزا (اجزاء) و توضیح نحوه ی عملکرد آنها با یکدیگر

46- بهترین معیار برای توصیف مناسب

47- برای حل مسائل محدود، پاسخ معینی وجود دارد (مسائل مکانیکی ساختار ساده و از نوع محدودند)

48- طراحی حل مسأله (روند مورد خاص از مسأله)

49- مقایسه ی چگونگی عملکرد اجزاء بر یکدیگر

50- کل مسأله ممکن است یک واحد کلیشه ای باشد (کارکرد اصلی)

51- تلفیق اجزاء به شیوه ای درست و رسیدن به مسأله ی اصلی

52- اهداف کلی مسأله (تفکر مرحله ای)

53- نحوه ی رویکرد مسأله ی خاص از کارکرد مسأله (ریاضیات عالی)

54- درک جامع و هوشمندانه از مسأله

درخت حافظه:

یکی از مهمترین کارهایی که باید در سیستم مطالعه کاربردی انجام دهید، ثبت اطلاعات و استفاده ی صحیح و به جا از آنهاست.
دانش آموز برای یادگیری، یاد سپاری و تداعی بهتر آموخته ها، نیاز به الگویی دارد. الگوی یادآوری که ما به شما معرفی می کنیم  درخت حافظه است. همواره به یاد داشته باشید در طول مراحل مطالعه کاربردی باید از درخت حافظه استفاده کنید و اطلاعات اصلی و فرعی را ثبت کنید.

ریاضی را به دنیای واقعی مربوط سازید:

یک شکایت معمول دانش آموزان آن است که مواد درسی که به آنها آموزش داده می شود، آنچنان دور از ذهن و بی معناست که هیچ ارتباطی با زندگی واقعی ندارد. اگر چه بسیاری از مفاهیم  و مسائل ریاضی مفید و عملی هستند. اینجاست که معلم می تواند با نشان دادن نقش ریاضی در زندگی واقعی به دانش آموزان کمک کند.

- خرید از بقالی پُر از مسائل ریاضی است. خریداران اجناس را انتخاب می کنند، کل قیمت ها را محاسبه می کنند و غیره.

تمرین ریاضی به هنگام پختن غذا:

1- اندازه ی ظرف پختن غذا برای 4 نفر چه اندازه است؟ فکر کنید تا هر ظرف و وسیله ی مناسب را شناسایی کنید.

2- برای پختن غذا همه ی اندازه گیری های مواد لازم برای پختن غذا را با یک پیمانه و یا یک قاشق (نمک و ادویه) اندازه گیری کنید.

3- دستورالعمل یک نوع غذا را برای چهار نفر با دستورالعملی برای هشت نفر یا شش  نفر تبدیل کنید تا همه ی اندازه های لازم را بدست آورید. یا اینکه دستورالعمل هشت نفر را برای چهار نفر (نصف) محاسبه کنید. این کاری است که در آن جمع و تفریق، ضرب و تقسیم مقادیر در زندگی واقعی آشکار می شود.

4- اکنون زمان پختن غذا را در نظر داشته باشید.

5- فکر می کنید یک ظرف شیرینی (کیک تولد) یا یک ظرف میوه را چگونه می توان برای هشت نفر به طور مساوی تقسیم کرد (تقسیم کردن دایره به هشت قسمت) تا تعداد مشخصی از قطعات شیرینی هم اندازه باشند. همچنین برای هر فرد با توجه به سن و وزن چه مقدار میوه و شیرینی لازم است.

6- اکنون، زمان بندی مراحل تهیه غذا را مشخص کنید.

7- حالا محاسبه کنید که برای هشت نفر مهمان چند قاشق و چنگال لازم است.

8- حالا می توانید اشیاء روی میز را کاملا و یا در حد امکان متقارن بچینید.

برای ریاضی دلایل عملی ارائه دهید:

عمدتا کارهای دستی (انواع ماکت ها، سفال گری، طراحی و...) اغلب نیازمند پیگیری گام به گام دستورالعمل است. اینان ابزار بسیار خوبی برای یادگیری حساب می آیند. بنابراین رشد و توسعه ی فکری مدام و پیوسته نیاز به تجربه و آزمایش دارد.

قبل از اینکه آمادگی ساده ترین جمع وتفریق را روی کاغذ بدست آورید، باید هزاران تجربه ی فیزیکی با اشیاء واقعی داشته باشید. طرح این سئوال ها کمک می کند تا بین مفاهیم مختلف ارتباط برقرار کنید و شناختی بنیادی از دنیای واقعی اطراف خود کسب کنید. باید از این مرحله ی تجربی رشد و پیشرفت عبور کنید تا بتوانید پس از آن به تفکر انتزاعی برسید. تفکری که در بسیاری از مقوله های ریاضی به آن احتیاج دارید.

برنامه ریزی مسافرت ها را محاسبه کنید:

1- ابتدا قصد و مدت زمان مسافرت را تعیین کنید

2- فکر می کنید چه وسایلی برای مسافرت لازم است؟

3- فکر می کنید اگر مقصد مسافرت 1000 کیلومتر با شهر شما فاصله داشته باشد و ماشین شما درهر 100 کیلومتر نیاز به 5 لیتر بنزین داشته باشد، چند لیتر بنزین تا مقصد لازم است

4- اگر باک ماشین 40 لیتر بنزین ظرفیت داشته باشد و قیمت هر لیتر بنزین 700 تومان باشد، پر کردن باک خالی اتومبیل چقدر هزینه دارد؟

4- قبل از پر کردن باک ماشین اگر 500 کیلومتر با اتومبیل رانندگی کرده باشید، چقدر بنزین مصرف می شود؟

5- اگر با سرعت 80 کیلومتر در ساعت رانندگی می کنید، چند ساعت طول می کشد تا مسافت 300 کیلومتری را طی کنید؟

6- درباره ی علائم راهنمایی رانندگی آگاهی دارید  و این علائم با جاده ها چه تناسبی دارند؟

7- نقشه ی راه ها را بررسی کنید و مسیر مسافرت را مشخص کنید و نزدیک ترین شهر بعدی را پیدا کنید. اینها راه های خوبی برای مطرح کردن ریاضی در زندگی عملی است.

تخمین:

کنار یک جاده توقف کنید و مدت 1 دقیقه تعداد اتومبیل هایی که از جاده عبور می کنند را شمارش کنید و آن را در یک ساعت و یک روز و یک هفته و یک ماه تخمین بزنید.

برای خودتان برنامه ریزی کنند:

یکی از راه های رشد فهم بهتر زمان، برنامه ریزی برای کارها و وقایعی است که برایتان اهمیت دارد. در اینجا چند نمونه را ارائه
می دهیم:

1- بر اساس برنامه درسی، برای خود برنامه ریزی کنند.

2- بر اساس فهرست برنامه های تلوزیون و ساعاتی که در روز مجاز به دیدن تلوزیون هستند، حق انتخاب برنامه های تلوزیونی را دارید.  در صورت عدم دقت در اجرای برنامه های خود مجبورهستید به جای تماشای تلوزیون کار عقب افتاده را جبران کنید.

3- درباره ی کارهای مختلف روزانه و مدت زمان انجام هر کدام از آنها برنامه ریزی کنید.

4- اگر آماده شدن برای رفتن به مدرسه سخت است. یک خط زمانی برای خود رسم کنید تا هر کار لازم را در مدت زمان مناسب انجام دهید. اما خط زمان را متناسب با واقعیت ها رسم کنید.

دو شکل از برنامه ریزی روزانه:

الف- برنامه ریزی کالواسی: یعنی کارهای روزانه را مانند برش های کالواس تقسیم بندی کنید.

ب- برنامه ریزی پنیری: یعنی در هنگام اجرای هر کاری (مطالعه، ورزش و...) مانند سوراخ های روی پنیر، لحظاتی ( 3 تا 7 ثانیه) را برای استراحت به مغز قرار دهید.

طبقه بندی اطلاعات:

برای فهم طبقه بندی اطلاعات، ذهن خود را به نظم وسایل آشپزخانه معطوف کنید. برای مثال وقتی که قاشق ها و کاردها و چنگال ها و دیگر وسایل خانه را جدا کرده و سر جای مخصوص خودش قرار
می دهید. همچنین مواد غذایی داخل یخچال را مرتب کنید. اکنون
 می توانند کتاب های قفسه ی کتابخانه را هم مرتب کنید. همچنین از جوراب ها را جفت کنید و در محل جای خودش قرا دهید. فکر می کنید اگر جای اشیاء سر جای خودش نباشد چه اتفاقی می افتد. مثلا اگر کنترل تلوزیون در جای ثابتی نباشد، همه ی اعضاء خانواده در هر نوبت باید به دنبال آن در یک گوشه ای اتاق بگردند و این کار را مشکل می کند. بنابراین منطقی است که هر وسیله ای سر جای خودش باشد.

به تدریج می آموزید که بر اساس فرم و محتوای نکات درس، به
شیوه ای درست آنها را در کنار هم قرار دهید.

مرتب کردن مطالب:

وقتی می خواهید چند جلد کتاب را داخل قفسه قرار دهید، ناچار هستید آنها را مرتب کنید تا کتاب ها به طور خاصی در کنار یکدیگر قرار بگیرند. بسیاری از مفاهیم علمی دارای ترتیب معینی هستند. برای درک مطلب، باید مفهوم ترتیب را درک کنید. می توانید مطالب را بر حسب صفات آنها مرتب کند. در اینجا هر جزء از مسأله نیازمند ارتباط با جزء دیگر است تا مفهوم خاصی را القاء کند. انجام این مقایسه نه تنها به درک مفهوم کل مطلب کمک می کند، بلکه تجربیاتی در درک اجزاء به هم مرتبط به دست می آورد.

ویژگی های نکات کلیدی:

کلمه یا نکته ی کلیدی همان طور که از نامش پیداست، همچون کلیدی است که بدون آن قفل مطالب باز نمی شود.

حرکات چشم و توقف های آن:

حرکت چشم به هنگام خواندن آرام و یکنواخت نیست، بلکه
مجموعه ای از جهش ها می باشد. با توجه به جهش ها و تثبیت ها و منقطع ها پی به فهم جمله می بریم. این عامل تعیین کننده ی نحوه ی پردازش اطلاعات است که توسط مغز انجام می شود.

آموزش شیوه ی مطالعه:

1- ابتدا نگاهی کلی به مطلب داشته باشید و برداشتی کلی از موضوعات و قسمت های مهم بدست آورید و مطالب را سازماندهی کنید.

2- در این مرحله خواننده ی کتاب، سؤال هایی درباره ی هر بخش مطرح می کند

3- در این مرحله خواننده ی کتاب، باید هر بخش را به دنبال پاسخ دادن به سؤال بخواند. این بخش جستجو و پیدا کردن پاسخ مطلوب است.

4- در این مرحله خواننده کتاب به دنبال بسط معنایی و ایجاد رابطه بین قسمت های مخلتف است

5- در این مرحله خواننده ی کتاب به دنبال نتیجه گیری می باشد

البته در هنگام مطالعه، نگاه کردن، تغییر ریتم و سرعت در جاهای مختلف، تغییر صدا، تأکید بر یک کلمه و ... در به خاطر سپردن کمک می کند. علاوه بر این روش ها، یادداشت برداری مانند حاشیه نویسی، خط کشیدن زیر مطالب، استفاده از علائم، خلاصه کردن مطلب و ... می تواند جهت حفظ بهتر فهمیدن مطلب بکار گرفته شود.

کلیات را قبل از جزئیات درک کنید:

اگر بخواهید جزئیات درس را درک کنید، باید از همان آغاز توجهتان را به کل موضوع فصل جلب کنید و برای فکر کردن به آنها فرصت کافی به مغز بدهید. در این صورت بهتر می توانید جزئیات را درک کنید.

سیستم هشت مرحله ای مطالعه:

1- نگاه اجمالی به کل کتاب:

در ابتدای سال تحصیلی که تازه می خواهید شروع به درس خواندن کنید. در این مرحله کتاب را با یک بررسی اجمالی و مختصر به این صورت که بدانید درباره ی چیست؟ چند فصل دارد؟ کتاب چند صفحه دارد؟ هر فصل چند صفحه دارد؟ ارتباط فصل ها با یکدیگری چیست؟ هر فصل چند تیتر اصلی و فرعی دارد؟ مفهوم تیترهای اصلی و فرعی در هر فصل چیست؟ اکنون یک سری سؤالات از این دست را بدست آورده اید. این مرحله ممکن است یک دقیقه طول بکشد، ممکن است دو دقیقه طول بکشد و یا شاید پنج دقیقه یا بیشتر زمان نیاز داشته باشد. مدت زمان این مرحله بستگی به حجم کتاب دارد و باز هم تکرار می کنم بعد از اولین بار هر دفعه که خواستید مطالعه کنید نیازی به انجام این مرحله نیست، فقط یک بار برای اولین و آخرین بار کافی است.

2- بررسی اولیه ی فصل یا یک بخش از کتاب:

در مرحله ی دوم آن فصل یا بخشی را که قصد مطالعه ی آن را دارید، انتخاب کنید. بعد عنوان فصل را نگاه کنید. تیترها و جاهایی که
درشت تر از کلمه ها یا جمله های دیگر هستند را مورد توجه قرار دهید و در انتهای هر فصل هم اگر خلاصه یا نتیجه گیری یا پرسشی وجود دارد به آنها هم نگاهی بیندازید. در این مرحله به هیچ عنوان متن را نمی خوانید. فقط یک سری اطلاعات اولیه از این فصل را بدست می آورید تا ذهن نسبت به آن حساس شود. منظور از اطلاعات اولیه این است که بدانید موضوع مطالب این فصل درباره ی چیست؟

3- سؤال گذاری:

در مرحله ی سوم با توجه به اطلاعاتی که در مرحله ی دوم از فصل مورد نظر بدست آورده اید، چند سؤال در ذهنتان طرح کنید. شاید این سئوالات خیلی کلی و مبهم باشند و یا شاید اساسا جواب آنها درون متن نباشد. هدف از این طرح کردن سؤال ایجاد تمرکز و کنجکاوی در هنگام مطالعه است. چرا که با این کار در مراحل بعد که خواندن متن را انجام می دهید با تمرکز و کنجکاوی بیشتری مطالب را می خوانید.

ضمنا توجه داشته باشید که این کارها اصلا وقت گیر نیست و به زمان زیادی نیاز ندارد. البته هر کدام از مراحل را چند دقیقه یا چند ساعت و یا حتی یک روز فاصله دادن انجام دهید. چرا که می خواهید ابتدا با کلیات کتاب آشنا شوید.

4- خواندن متن:

در این مرحله به هر نکته ی کلیدی که می رسید آن را همان لحظه یادداشت کنید. (ساختار درختی) اما در خواندن هر قسمت، اگر آن را نمی فهمید مکث نکنید و روی آن معطل نشوید و یا به عقب برنگردید که دوباره آن را بخوایند. اما در این مرحله نکات مهم را به صورت ساختار درختی پشت سر هم یادداشت کنید. یعنی با این روش به علت پیوستگی حلقه های زنجیر مطالب به هم پیوسته (علت و معلول) اطلاعات را به راحتی به حافظه می سپارید و به آسانی یادآوری
می شوند.

5- بازنگری:

در این مرحله نکاتی که در مرحله ی قبل یادداشت کرده بودید را یک بررسی مجدد کنید. یعنی ببینید با دیدن این نکات می توانید جملات و مطالب مربوط به آن را به یاد آورید یا نه؟ اگر نتوانستید، مجددا به متن مراجعه کنید.

6- یادآوری:

در این مرحله مطالبی که در مرحله ی چهارم یادداشت کرده اید را بر روی طرح شبکه ای یا درخت حافظه دسته بندی و سازماندهی کنید.

7- طرح سئوالات امتحانی:

در این مرحله یک امتحان از خودتان بگیرید. یعنی الگویی که در مرحله ی قبل رسم کرده بودید و متشکل از نکات کلیدی است، ارتباط نکات کلیدی را در کل و جزء یادآوری کنید.

8- مرور درس:

در این مرحله الگویی که رسم کرده بودید را همانند یک معلم برای خودتان یا شخص دیگر توضیح دهید.

یادداشت برداری در کلاس:

دانش آموزان معمولا به شیوه ی سنتی، جمله های معلم را یادداشت
می کنند. با نوشتن سخنان معلم، عملا از گوش دادن و درک جمله ی بعدی غافل خواهید شد. دانش آموزان باید به صورت اشاره ای مختصر، واژه های کلیدی را یادداشت برداری کنند. اینگونه می توان هم زمان با تدریس معلم، یادداشت برداری کنید. با این کار ذهن
دانش آموز همچنان باز و گسترده و خالی نگه داشته می شود و لحظه به لحظه نکته ای را که فرا می گیرد یادداشت برداری می کند.

دانش آموز باید یادداشت برداری را جدی بگیرد. نه اینکه به خودش بگوید من همه ی این مطالب را هم اکنون به خاطر می سپارم و نیازی نیست که یادداشت کنم و...

تأثیر شباهت ها و تفاوت ها در آموختن:

طبق تحقیقات صورت گرفته، مشخص شده که هر چه شباهت ها و تفاوت های بین مطالب را کشف کنید و تأثیر هر جزء از اجزای متن را بر یکدیگر شناسایی کنید، آنوقت می توان گفت که چگونه همبستگی مطالب با یکدیگر اتفاق می افتد.

زنجیره ی اطلاعاتی:

معلمان باید به دانش آموزان بگویند: هنگامیکه در حال مطالعه و مرور درس ها هستید و مغزتان متوجه ی یادگیری و دسته بندی اطلاعات اولیه است. به تدریج دانسته ها و اطلاعات به شکل
زنجیره ای در می آیند. اینکه اطلاعات به صورت زنجیره ای پشت سر هم قرار می گیرند. در این هنگام کلید واژه ها نقش مهمی ایفا
می کنند.

دانش آموز می تواند بین زنجیره ی اطلاعات، ارتباط برقرار کند:

دانش آموز باید بتواند بین حلقه های این زنجیره ی اطلاعات ارتباط برقرار کند. به این ترتیب کلید واژه ها را به یکدیگر متصل می کند (مثل ارتباط خیابان های اصلی و فرعی با یکدیگر)

هنگامیکه دانش آموز ارتباط بین زنجیره ی اطلاعاتی را شناخت، معنایش این است که مطلب را به خوبی درک کرده است.

نگاه اجمالی و دقیق:

از روش نگاه اجمالی به مطالب استفاده کنید و به دنبال کلمات مهم (کلید واژه ها) باشید. وقتی به کلید واژه برخوردید، کمی مکث کنید
(3 تا 7 ثانیه) و از خود بپرسید: (درباره ی این موضوع چه چیزهایی می دانم؟)

کنترل تفکر:

گاهی اوقات به مسائلی فکر می کنید که نیازی بر تفکر روی آن
مسأله ی خاص ندارید و یا اینکه فعلا نباید به آن موضوع فکر کنید. برای اینکه بتوانید افکار خود را مهار کنید. فکر کنید بر قطاری سوار هستید و داخل یک کوپه ی قطار نشسته اید و نباید به کوپه های دیگر قطار سرک بکشید و یا اینکه فکر کنید. اگر لازم است به موضوع خاصی فکر کنید. سعی کنید زمان خاصی را برای فکر کردن روی آن موضوع در نظر بگیرید. سپس ابعاد مختلف موضوع را بررسی کنید و در آخر نتیجه گیری کنید. در آخر اگر نتوانستید راه حل مناسبی برای آن موضوع بدست بیاورید با یک فرد خبره و با تجربه در آن زمینه مشورت کنید. حتی لازم است با یک روانشناس مسأله ی خود را در میان بگذارید. در زمان های گذشته نقش روانشناس را بزرگترهای خانواده و افراد مسن تر به کمک افراد می آمدند. اما امروزه لازم است با یک روانشناس مشورت کنید. به هر حال اگر نمی توانید به موضوع فکر نکنید به خودتان تلقین کنید که این فکر مانند کبوتری است که باید آن را پرواز دهید و از آن رها شوید. مثلا به خودتان بگویید من دیگر نباید به این موضوع فکر کنم و یا اینکه این فکر از ذهن من برو بیرون و من دیگر به تو فکر نمی کنم و می خواهم ذهنم آزاد باشد. شاید این تجربه را بارها امتحان کرده باشید. هنگامی که کنار ساحل می روید، یک نشاط و شادابی خاصی در لحظات اول در انسان به وجود می آید. دلیل اصلی این است که جاذبه ها و زیبایی های دریا بر همه ی افکار تسلط پیدا می کند و ذهن شما را برای چند لحظه از مسائل دیگر دور می کند. اما اگر چند روز در کنار ساحل بمانید، دیگر آن جاذبه ی لحظات اول حاصل نمی شود و به تدریج دیدن ساحل به امری عادی مبدل می شود. بنابراین هر انسانی باید سعی کند در هر روز برای خود جاذبه های مثبت پیدا کند و از آنها لذت ببرد. مثلا دیدن دوستان، تمرین موسیقی، نقاشی و ورزش، تمرین خط، دعا و عبادت، انجام کارهای مثبت و کمک به فقیران و ...

روش تقسیم و منها و لوزی برای فهمیدن درس:

در این روش تقسیم، ابتدا مطلب مورد مطالعه را به چند قسمت مجزا تقسیم می کنیم و هر بخش را به طور مجزا مطالعه می کنیم و بعد از یادگیری هر قسمت اجزای مختلف را به ترتیب پلکانی با یکدیگر مقایسه می کنیم و عوامل ارتباط هر بخش را با بخش دیگر بررسی می کنیم. اما در روش منها، ابتدا یک جزء اصلی را منها کرده و کنار می گذاریم و اجزای دیگر را با توجه به جزء اصلی با یکدیگر مقایسه می کنیم. برای مثال اگر بخواهید نقش قلب را در بدن بشناسید. ابتدا عضو قلب را از اجزای دیگر منها می کنید و هر عضو دیگر را با توجه به کار کرد قلب مورد مطالعه قرار می دهید. یعنی قلب با هر یک از اجزاء بدن قیاس می کنیم و در پایان نتیجه گیری می کنیم.

اما در روش لوزی ابتدا شروع مطلب را شناسایی کرده و به تدریج دامنه ی اطلاعات خود را درباره ی موضوع مورد نظر پیدا کرده با یکدیگر مقایسه می کنیم. به تدریج حجم اطلاعات بیشتر می شود و هنگامیکه به انتهای یادگیری (نتیجه گیری) می رسید از حجم اطلاعات کاسته شده و نتیجه ی اصلی را بدست خواهید آورد.

خلاصه نویسی:

خلاصه نویسی یعنی فشرده کردن یک متن کم و بیش طولانی به
کوتاه ترین مقدار ممکن. این کار مستلزم درک جوهر متن و در
درجه ی اول مستلزم درون سازی کامل موضوع آن و سپس آفرینش یک رشته فرمول های خلاصله ای است که به روشنی حاوی
اندیشه های اساسی موجود در آن باشد.

در آغاز برای خلاصه کردن باید از متن کمک بگیرید. سپس باید بکوشید تا فقط به یاری حافظه آن را خلاصه کنید. سپس به بهبود ترکیبات ذهنی (اولویت بندی) دقت کنید. عجله نکنید و محتوای درس را تا می توانید یک دست و روشن ثبت کنید.

چگونگی احاطه بر درس:

1- آگاهی از نقشه های ذهنی نویسنده (درک مطلب)

2- بررسی دقیق نظام پنداره

3- یافتن عناصر و مباحث بحث

4- تقسیم مطالب به مراحل کوچک تر و کنترل پذیر

5- ایجاد مهارت ارتباط بین مطالب

6- استفاده از کانال های تجسمی

7- تفسیر نمودن و اداره کردن مطالب

8- توجه به نقطه نظرهای گوناگون

9- شیوه های درک مسائل مختلف

10- شناسایی قصد و هدف مجموعه ی مطالب

11- ایجاد باورهای ذهنی متعادل

12- احساس و برداشت شخصی از مأموریت مطلب

13- برداشت یا پنداره ی شخصی از نظام وسیع تری از موضوع

14- پیدا کردن نقش هر جزء در ارتباط با اجزاء دیگر

15- همخوانی اجزاء مطلب در بخش های مختلف درس

16- روابط میان اجزاء مطلب در ارتباط با هدف

17- سطح منطقی مطالب در چهارچوب درس

18- هماهنگی بین نتایج و کاربردهای گوناگون مطلب

مسائل کلی درس:

1- اهداف چگونه اجزاء را درک می کنند (ادراک مرتبط)

2- روابط اجزاء در یک روند مشترک چگونه است (شیوه ها و شگردها)

3- چگونه اجزاء درس در کنار یکدیگر قرار می گیرند (معیار گروه منسجم)

4- نسبت تقابل اجزاء درس با یکدیگر

5- نسبت تضاد اجزاء با یکدیگر

روش حل مسأله: (آغاز و پایان مسأله)

1- شناسایی فضای مسأله

2- مشخص نمودن اجزاء در محدوده ی فضای مسأله

3- شناخت شرایط موجود و هدف مسأله

4- شناخت راه مناسب برای رسیدن به هدف (الزامات اصلی و فرعی)

5- شناخت روابط و عملکرد اجزاء در کنار یکدیگر (مجموعه عوامل)

6- تدوین خط مشی حل مسأله (راه حل منسجم)

7- پیدا کردن راه حل مناسب با توجه به شرایط (یافتن دستورالعمل)

8- ارزیابی نیازها در حالت مطلوب (تجزیه در برابر تلفیق)

9- چگونگی ارزیابی و داوری مسأله (ضوابط و معیارها)

10- مفهوم مأموریت سازمانی برای حل مسأله (ترکیب کردن اجزاء)

11- راه یا خط مشی رسیدن به هدف

12- شناخت ابعاد گوناگون مسأله (شناخت روش ها یا راه حل های دیگر)

13- سلسله اقداماتی که باید رعایت شود

14- متعادل ساختن روابط اجزاء با یکدیگر (دقت در محاسبه)

15- مدیریت کردن اجزاء یک مسأله (یافتن و حل مسأله)

16- شناخت علت های اصلی و سبب های ناگزیر در حل مسأله

17- یافتن نظام مناسب (شناخت فرمول خاص) برای حل مسأله

18- همسویی وهدایت اجزاء مسأله برای رسیدن به یک هدف (نتیجه گیری ها)

19- رهبری و ارتباط مؤثر بین اجزاء مسأله

20- مهارت طرز استفاده از اجزاء مطلب برای رسیدن به هدف

21- شناخت بهتر روابط اجزاء با یکدیگر

22- شناخت الگوی راه حل

23- ارزیابی و تقویت اجزاء با یکدیگر (چگونگی رابطه ی پیوند اجزاء با یکدیگر)

انتخاب رشته ی ورزشی:

 بدون تردید ورزش برای سلامت بدن و پرورش آنها مفید است. با همه ی اینها بسیاری از افراد در انتخاب رشته ی ورزشی، دچار اشتباه
می شوند و پس از گذشت سالیان دراز درمی یابند. که نوع ورزشی را که برای خود برگزیده اند به حال آنها مفید نبوده، بلکه زیان هایی را هم داشته است.

نکته ی اساسی این است که هر فردی باید سعی کند، با در نظر گرفتن تناسب جسمی و روحی، ورزشی که برای او نافع است را انتخاب کند. نه اینکه این انتخاب را بر اساس هوی و هوس و ناآگاهانه باشد. مثلا بچه ای که وزن زیادی دارد را به رشته ی شنا نفرستید و یا بچه ای که قد کوتاهی دارد را به رشته ی والیبال نفرستید.

سخنان ناب

عقل: (بحارالانوار، ج75، ص 7)

تنها با یاری عقل می توان بر مشکلات پیروز شد.

و این همان بهره گیری صحیح از عقل است. زیرا بسیاری از رفتارهای نادرست، نتیجه ی بکار نبردن صحیح عقل است. یعنی اعمال و رفتار خود را سنجیده و حساب شده انجام نمی دهند.

پیامبر (ص) می فرماید:

از عقل هدایت و راهنمایی بخواهید تا راه درست را بیابید و هرگز از آن نافرمانی نکنید که پشیمان می شوید.

در جای دیگری فرموده اند: (غرالحکم، ص 51)

عقل راهنمایی می کند و انسان را نجات می دهد.

نکته: اصلاح امور زندگی به عقل وابسته است. این امر میسر
نمی شود، مگر با مطالعه و دوراندیشی.

امام علی (ع) می فرماید:

عقل مایه ی دوراندیشی است.

یعنی قل از اینکه کاری را انجام دهید، اول خوب فکر کنید و مسائل پیرامون مسأله را بررسی کنید. کمی احتیاط کنید و با عجله تصمیم نگیرید و پس از روشن شدن مسأله، با احتیاط تصمیم بگیرید و انجام دهید.

اصلاح خود:

از همه خردمند تر کسی است که به عبوب خود آگاه باشد.

در حقیقت انسانی که نواقص و عیوب خود را نشناسد، در صدد رفع آن بر نمی آید.

صداقت:

امام علی (ع) می فرماید:

صداقت نتیجه ی عقل است.

از مشکلات اجتماعی، نبود صداقت است. افسوس افرادی هستند که تقلب و دورویی را زرنگی می دانند. در صورتی که دو رویی و چند چهره داشتن از صفات منافقان است و اساس اعتماد اجتماعی را سست می کند و آرامش و امنیت را از بین می برد و مشکلات روحی و روانی (اضطراب، دلهره و..) بر جامعه حاکم می شود.

شرم و حیا:

امام علی (ع) می فرماید:

خردمند ترین مردم، با حیاترین آنهاست. (غرالحکم، ص 256 )

بی تردید شرم و حیا، ریشه ی همه ی زیبایی ها و کمالات و
خوبی هاست.

اصولا گناهان و زشتی ها از بی حیاها سر می زند. ممکن نیست آدم بی حیا از گناهی دریغ کند. بنابراین هر چه رتبه ی کمال و عقل بیشتر باشد، حیا نیز بیشتر جلوه می کند.

نکته: نباید به بهانه ی آزادی هر فیلمی نمایش داده شود یا هر کاری خواستیم آزادیم انجام دهیم. این کارها به نفع هیچ کس نیست.

کسب و روزی حلال:

امام علی (ع) می فرماید:

هیچ عبادتی (تقوایی) مانند پرهیز از مال و غذای حرام نیست.

مال حرام مانع قبولی اعمال می شود و دعای چنین افرادی مستجاب نمی شود و این بدترین عقوبت و بلاست. بنابراین نشانه ی مؤمن کسب روزی حلال است.

احسان و نیکوکاری:

بی تردید نشانه ی مؤمن احسان و نیکوکاری به مردم می باشد.

اعتراف به ندانستن:

امام علی (ع) می فرماید: (نهج البلاغه)

اگر از شما چیزی را پرسیدند که نمی دانید، شرم نکنید و بگویید نمی دانم

بنابراین اگر چیزی را از تو پرسیدند که نمی دانی، خیلی راحت و بدون حراس بگو، نمی دانم.

هوشیاری:

خداوند متعال در قرآن می فرماید:

ای اهل ایمان! اگر آدم فاسقی خبری برای شما آورد، درباره ی آن تحقیق و بررسی کنید. (سوره ی حجرات، آیه 6)

بسیاری از گرفتاری ها و مشکلا، بر اثر سخن چینی افرادی است
که بین این و آن واسطه می شوند و سخنی را از فردی به دیگری
می رسانند و یا موضوع دروغی را از فردی به دیگری منتقل
می کنند. مراقب باشید!!!

اندیشیدن درباره ی عاقبت کار:

امام علی (ع) می فرماید:

عاقل ترین مردم بیشتر از همه به پایان کار می نگرد.

نکته: انسان های باهوش اول فکر می کنند و با افراد خبره مشورت می کنند و بعد تصمیم می گیرند.

انسان کوته فکر درست به آینده نمی نگرد و دور اندیش نیست و خسارت فراوانی می بیند. برخلاف آنها، افراد عاقل از بسیاری خسارت هاو آفت ها در امان هستند. چقدر خوب است جوانان عزیز از عقل خود بهره جویند و به فرجام کارها بیشتر توجه کنند. آن لحظه که دوستت گناه را توصیه می کند، به فرجام کار بنگر.

نکته: قدری تأمل و تعقل و نگاه به آثار و عواقب کار، راه درست را نشان می دهد.

نظم در کارها:

امام علی (ع) در وصیت خود پس از سفارش به تقوا به نظم در امور توصیه می فرماید. آنجا که می فرماید:

شما را به تقوای الهی و نظم در کارهایتان سفارش می کنم.

نکته: نخستین شرط موفقیت داشتن نظم و برنامه ریزی درست است.

کمک به افراد فقیر:

امام علی (ع) می فرماید:

بد حراج کردن، کلید فقر است.

بعضی افراد مراقب دخل و خرج خودشان نیستند و همیشه نیازمند و گرفتار و محتاج هستند. عدم سوء مدیریت در دخل و خرج، موجب مشکلات فراوانی می شود.

در سخن دیگر می فرمایند:

کسی که هنگام داشتن و نداشتن، صرفه جویی و میانه روی کند، خود را برای رویارویی با سختی های زندگی آماده کرده است.

نکته: بنابراین عاقل ترین مردم، افرادی هستند که بهتر برای خرج کردن برنامه ریزی می کنند.

دوری از کارهای باطل:

امام علی (ع) می فرماید: (بحارالانوار، ج 75، ص89)

خردمند کسی است که به کلی امور باطل و بی هدف را کنار بگذارد.

انسان عاقل در زندگی دارای هدف است. آیا فکر کرده اید هیچ چیز در عالم هستی بی هدف خلق نشده است.

بنابراین انسانی که از قدرت عقل برخوردار است، هرگز نباید
بی هدف زندگی کند. هر چقدر انسان عقلش کاملتر باشد، از امور لغو و بیهوده دوری می کند. قرآن مؤمنان را به دوری از لغو (کارهای بیهوده) دعوت می کند. (سوره ی مؤمنان، آیه 3)

آنان که از امور بیهوده روی می گردانند.

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 54)

انسان عاقل کسی است که وقت خود را در امور غیر سودمند ضایع نکند.

بنابراین شرط زندگی سالم، در انتخاب راه و هدف درست و پرهیز از امور بیهوده است که نتیجه ای جز از دست رفتن وقت و آبرو و عقب ماندگی و پشیمانی نخواهد داشت.

به راسیت افرادی که مواد مخدر، قلیان، سیگار و... مصرف می کنند، وقت و سرمایه ی خود را حدر نمی دهند. جوانان عزیز باید بیشتر به اهدف مثبت توجه کنند.

اندیشیدن:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 52)

اندیشیدن، اساس عقل است که نتیجه ی آن، سلامت از شکست ها و ناکامی ها است. انسان در مرتبه ای است که هیچ موجودی به پای آن نمی رسد. تفکر در امور سبک و سنگین کردن آنها، ویژگی عقل سالم است.

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 57)

اندیشیدن مقصد و نتیجه ی درست را نشان می دهد.

در سخن دیگر می فرماید:

پیش از آنکه تصمیم بگیری، بیندیش و پیش از آنکه اقدام کنی مشورت کن و پیش از ورود به هر کاری تدبیر کن.

نکته: انسان عاقل بدون تفکر دست به کاری نمی زند.

صبر:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 283)

صبر، مقدمه ی پیروزی است.

بی گمان زندگی دارای فراز و نشیب هایی است که فرد باید با
سختی هایش مدارا کند. انسان کم طاقت و بی صبر شکست می خورد و هیچگاه نمی تواند به مقصد برسد.

مسئولیت پذیری:

مسئولیت پذیری از صفات پسندیده ی انسان دانا می باشد. فردی که
به پیشرفت و تعالی کشورش علاقه مند است، از هیچ تلاشی دریغ
نمی کند.

از این رو، روحیه ی تلاش و احساس مسئولیت در افراد، ضامن موفقیت است.

دوری از ظلم:

امام علی (ع) می فرماید: (نهج البلاغه، نامه 27)

یار مظلوم و دشمن ستگر باشید.

دوستی با افراد ظالم و شرور کار عاقلانه ای نیست و عواقب این کار گریبان خودتان را خواهد گرفت. بنابراین، خداوند دوست ندارد با افراد ظالم و گناه کار دوستی و معاشرت کنید.

تغافل و تجاهل:

خداوند در قرآن کریم می فرماید: (سوره ی فرقان، آیه 63)

بندگان (خاص) خدای رحمان آنان هستند که بر روی زمین ره به تواضع روند و هر گاه مردم جاهل به آنها خطاب کنند به سلامت نفس جواب دهند.

خداوند در قرآن کریم می فرماید: (سوره ی قصص، آیه 55)

چون سخن بیهوده بشنوند، ازآن روی گردانند.

در سخن دیگر: (غررالحکم، ص 451)

تغافل کن تا کارهایت خوش فرجام شود.

از امام سجاد (ع) است که در وصیت خود به فرزندش امام محمد باقر (ع) فرموده اند: (میزان الحکمه)

فرزندم، بدان که همه ی دنیا در دو کلمه است. اصلاح امر زندگی و تغافل که تغافل یک سوم ظرف دنیا و زندگی را پرمی کند.

بنابراین یک سوم امر زندگی به شیوه ی برخورد انسان با مردم و رفتار آنان، نسبت به بسیاری از مسائل باید خود را به بی خبری بزنید. یعنی نباید به رویش بیاورید و باید کاملا خود را به بی خبری و
بی توجهی بزنید و از کنار آن بگذرید. البته این به معنای امر به معروف و نهی از منکر کردن با افراد فاجر و فاسق نیست.

پرهیز از امور غیر ضروری:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 129)

هر کس خود را به کارهای غیر لازم مشغول کند، کارهای لازم را تباه می کند.

نکته: انسان وقتش محدود و فرصت ها چون برق و باد می گذرند. از این رو، همیشه به کارهای مهم و اولویت بندی شده بپردازید.

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 477)

هر کس به غیر از کارهای ضروری مشغول شود، منافع خود را از دست خواهد داد.

نکته: پس مراقب باش، سرمایه ی عمر و فرصت ها از دست نرود. زیرا نتیجه ای حاصل نمی شود.

مدارا با مردم:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 53)

میوه ی عقل، سازگار بودن با مردم است.

ستیزه جویی، نزاع، ایراد گرفتن به کارهای دیگران، جز تلخ کردن زندگی نتیجه ی دیگری ندارد. نه خودشان روز خوش دارند نه اطرافیان آنها.

مؤمن باید در هر شرایطی در گناهان آنان شریک نشود و مراقب باشد خلق و خوی بد آنان را نگیرد و با مدارا و فاصله گرفتن از خود مراقبت کند.

امام صادق (ع) در تفسیر آیه ی ( وَ قُولو لِلناسِ حُسنا) فرمودند:

یعنی با مؤمنان با روی گشاده و با مخالفان با مدارا برخورد کنید تا آنان را به سمت ایمان (کارهای صالح) جذب کنید.

از این حدیث معلوم می شود که گاهی لازم است آدمی در برابر دشمن کوتاه بیاید و مدارا کند. البته مدارا غیر از سازش با آنان است. با این رفتار درست می توانید الگوی مناسبی برای امر به معروف و عمل به آن باشید.

محبت:

امام علی (ع) می فرماید: (بحار، ج 68، ص 349)

محبت به مردم، نیمی ازعقل است.

تجربه نشان داده است که افراد مهربان و با محبت، بیشتر مورد
توجه اند تا آدم های خشن و سخت گیر. حتی دانش آموز بیشتر از آموزگارانی خوشش می آید که مهربان باشند.

برخورد با نادان:

اگر دیگران به هر دلیل (درست یا غلط) با شما مخالفت کردند، با
شیوه ای مسالمت آمیز و برخوردی شایسته و سازنده برخورد کنید.

خداوند در قرآن می فرماید: (سوره ی فرقان، آیه 63)

وقتی مورد خطاب و اهانت جاهلان قرار می گیرند، با ملایمت و ملاطفت سلام می کنند.

بی تردید رفتار خشونت آمیز و تند با نادان نتیجه ی منفی دارد. ولی اگر این برخورد با مدیریت و سازش همراه باشد،امیدی هست که موضوع به سلامت ختم به خیر شود. در بیشتر مواقع سکوت و فاصله گرفتن بهترین شیوه است.

خویشتنداری:

امام علی (ع) می فرماید:

خردمند کسی است که در شادمانی و نگرانی، خویشتن دار باشد.

خویشتنداری و بر نفس خویش حاکم و مالک بودن از صفات بارز انسان خردمند است که عقل قوی و نیرومند او توانسته بر رفتار ناهنجار غلبه کند. بنابراین کنترل احساسات توسط عقل، دلیل بر رشد و بلوغ عقلانی است.

حفظ حرمت دیگران:

امام علی (ع) می فرماید: (بحارالنوار، ج 75، ص 232)

خردمند کسی را خوار نمی کند.

در اینجا حفظ حرمت اشخاص واجب است و حتی شخص مستحق مجازات، مستحق تحقیر نیست. بدانید اهانت و تحقیر دیگران
واکنش های بدی دارد که خوشایند نیست.

معلم باید حرکت دانش آموز را حفظ کند و شخصیت او را به ویژه نزد دیگران خرد نکند. چنانچه دانش آموز هم باید حرمت بزرگترها را نگاه دارد.

پرهیز از سخنان نسنجیده:

امام علی (ع) می فرماید: (بحارالنوار، ج1، ص 130)

خردمند، سخن غیر معقول نمی گوید و خود را در معرض اتهام قرار نمی دهد.

یکی از مواردی که بسیار سفارش شده، پرهیز از سخنان نسنجیده است. از این رو ممکن است باعث فتنه و آشوب شود.

گمان بد:

خداوند در قرآن کریم سوء ظن  و بدگمانی را یک اخلاق زشت و مردود می داند و می فرماید: (سوره ی حجرات، آیه ی 12)

از بدگمانی نسبت به افراد و قضاوت از روی گمان پرهیز کنید که بعضی گمان ها گناه است.

توجه داشته باشید که سوء ظن به افراد جامعه کار بدی است و انسان را ذرکیر کناه و غیبت و تهمت می کند.

از این رو شک و بدگمانی از وسوسه های شیطان است و باید به خداوند پناه برید.

امام علی (ع) می فرماید:

هر گاه صلاح و خوبی همه جا بر مردم حاکم گردد و عموم مردم درستکار شوند، سوء ظن بد است. اما اگر فساد و نیرنگ حاکم گردد و مردم اهل فساد و نیرنگ باشند، حسن ظن و اعتماد بیجا فریب و نابودی است. البته احتیاط شرط عقل است.

دخالت کردن در امور دیگران:

امام صادق (ع) می فرماید: (بحارالنوار، ج 75، ص 204)

در آنچه به تو مربوط نیست دخالت نکن وگرنه خوار می شوی.

بنابراین، افرادی که در مسائل دیگران دخالت و اظهار نظر می کنند، ایجاد کدورت و دشمنی می کنند. از این رو تأکید شده  مؤمن به آنچه به او مربوط نیست، دوری کند. مگر اینکه خودش به هم فکری و کمک تو نیاز داشته باشد و یا اینکه نیاز باشد امر به معروف و نهی از منکر کنید.

راز داری:

امام صادق (ع) فرموده اند: (بحارالنوار، ج 75، ص 229)

فاش ساختن راز در حکم سقوط زندگی است.

البته رازداری باید به عنوان یک اصل در زندگی باشد و همانطور که مؤمن باید راز دیگران را حفظ کند، لازم است رازهای خود را نیز بپوشاند و اجازه ندهد کسی چه دوست و چه دشمن از رازهای زندگی او آگاه شوند.

بنابراین عقل اقتضا می کند که انسان خود حافظ اسرار خود باشد و اسرار دیگران را فاش نکند.

حد و مرزها:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 233)

کسی که از حد و مرز خود تجاوز کند و منزلت خود را نداند، اهل خرد نیست.

انسان عاقل کسی است که حد و مرز خود را بشناسد و با کارهای ناشایست جایگاه اجتماعی خود را از دست ندهد. چرا که مورد
بی مهری و بی علاقگی دیگران قرار می گیرد. بنابراین قدر و منزلت خویش را بشناس و از حد و مرز خود تجاوز نکن.

پرهیز از جدال:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 463)

بگو مگو کردن مایه ی شر است.

برخی افراد، سر هر موضوعی با دیگران به جر و بحث می پردازند. بدانید بگو و مگوهای بیهوده، بسیار مذموم و از خرد به دور است. این کار بذر کینه و کدورت را بیشتر می کند.

انسان فهمیده و عاقل از بحث و جدل دوری می کند و حالات روحی و روانی خود را خراب نمی کند.

در سخن دیگر می فرماید:

ایمان کسی کامل نمی شود و به حقیقت ایمان نمی رسد، مگر وقتی که جدال را ترک کند، هر چند حق با او باشد.

بنابراین انسان عاقل وقت خود را با بحث های بیهوده حدر نمی دهد.

خداوند در قرآن کریم می فرماید: (سوره ی فرقان، آیه 72)

مؤمنان به امور لغو برخورد می کنند، با بزرگواری از کنارش
می گذرند.

عذر خواهی و عذر پذیری:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 447)

عذرخواهی و عذر پذیری دلیل بر خرد است.

به هر حال اگر اشتباهی مرتکب شدید، معذرت خواهی کنید. همینطور عذر دیگران را بپذیرید و خطایش را نادیده بگیرید. بنابراین، عذر پذیری نه تنها از مقام انسان نمی کاهد، بلکه نشان دهنده ی بزرگواری و کمال انسان است.

تشکر و سپاس گذاری:

امام علی (ع) می فرماید: (بحارالنوار، ج75، ص 246)

جا دارد خردمند اهل تشکر و سپاسگذاری باشد تا شایسته ی نعمت بیشتر باشد.

سپاسگذاری موجب محبوبیت و بهره وری بیشتر از داشته های دیگران می شود. بنابراین چه زیباست که انسان به جای روحیه ی طلبکاری، دارای روحیه ی شکر و سپاسگذاری باشد.

قضاوت بیجا:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 58)

نخست اندیشه کن، آنگاه سخن بگو تا ازلغزش در امان بمانی.

درباره ی آنچه نمی دانید سخن نگویید. کم نیستند افرادی که با داوری ناحق، حق دیگران راضایع می کنند.

شوخی:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 222)

شوخی آفت هیبت آدمی است.

در سخن دیگر:

هر چیزی بذری دارد و بذر دشمنی مزاح است.

نکته: شوخی در حد بسیار کم و مشروع و بدون فعل حرام بد نیست و گاه مطلوب نیز هست.

دخالت بیجا:

نشانه ی عاقل آن است که از دخالت بیجا در اموری که به او مربوط نیست وارد نشود و اگر دید دو نفر با هم سخن می گویند، وارد نشود. مگر خودشان او را دعوت کنند و دوست داشته باشند با او مشورت کنند.

حرمت شکنی:

پیامبر (ص) فرموده اند: (الکافی، ج 2، ص 233)

مسلمان کسی است که مسلمانان ازدست و زبان او در امان باشند. هیچ کس دوست ندارد، دیگران حرمتش را نگه ندارند. بدیهی است کسی که به دیگران احترام می گذارد، خشنود می شود. بنابراین اگر شخصی را نزد دیگران سبک کردی، آبرویش را ریختن، او را ملامت کردن و... حرمت شکنی است و عواقب منفی آن کینه و دشمنی است.

نکته: حتی والدین و مربیان نباید شخصیت دانش آموز را خُرد کنند.

تحمل دیگران:

امام جواد (ع) می فرماید: (تحف العقول، ص 409)

همسایه ی خوب بودن به این نیست که همسایه را آزار ندهی، بلکه به این است که آزارش را تحمل کنی.

بنابراین، تحمل یک حرف، تحمل یک عقیده، تحمل یک رقیب و...
می تواند صلح و صفا و صمیمیت را برقرار کند.

استفاده از نظر دیگران:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 55)

سزوار است که شخص خردمند، رأی خردمندان را بر رأی خویش بیفزاید. از نشانه های خردمندی این است که آدمی تنها به رأی خود متکی نباشد و گاهی فکر خود را متهم کند و از فکر دیگران بهره جوید و خود خواه نباشد. بنابراین، بهره گیری از نظر دیگران و مشورت با افراد با تجربه و فهمیده کلید موفقیت است.

کم گویی و گزیده گویی:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 54)

خردمند کسی است که زبان خود را به بند کشد.

در سخن دیگر می فرماید: (غررالحکم، ص 212)

پر حرفی باعث سرافکندگی است.

سخن دیگر: (غررالحکم، ص 214)

زیاده گویی همنشین را خسته و بزرگان را بی حرمت می کند.

سخن نیکو:

امام علی (ع) می فرماید: (سوره ی بقره، آیه 83)

با مردم نیکو سخن بگویید.

سخنان زشت از وقار تو می کاهد و به گناهت می افزاید. اگر با دشمن هم می خواهی سخن بگویی، با نرمی و لطافت بگو و از زشت گویی و سخن ناثواب پرهیز کن.

پس زیبا و با ادب سخن گفتن، آثار اجتماعی بسیاری دارد.

نکته: مهارت، افکار زیبا، گفتار زیبا، و رفتارزیبا و پندار زیبا را در خود تقویت کنید.

ادب و کمال:

امام علی (ع) می فرماید: (بحارالنوار، ج 75، ص 111)

آنکه عقل ندارد، ادب ندارد.

بی تردید شخصیت هر فرد، تابع ادب و کمال انسانی اوست.

در سخن دیگر می فرماید:

هیچ زیبایی بالاتر از ادب نیست.

خوش رفتاری با دیگران:

امام حسن (ع) می فرماید: (بحارالنوار، ج75، ص111)

برخورد نیکو با دیگران، اساس خردمندی است.

در احادیث آمده است. انسان مؤمن موظف است که با مردم اخلاق و رفتار نیکو داشته باشد.

همنشینی با عاقلان:

چنانچه همنشینی با افراد جاهل و شرور موجب عقب افتادگی، بدنامی و دیدگاه بد دیگران نسبت به شما خواهد شد. هر فرد می تواند با همنشینی با افراد باهوش و عاقل گام های بلندتر و مؤثرتری در زندگی بردارد.

نیکی کردن به دیگران:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 384)

کار نیک اندوخته ای جاودانه و همیشگی است.

البته باید سعی شود، این نیکی به اهلش برسد و در راه صحیح به مصرف برسد. چنانچه اگر به افراد نادان و جاهل و خیانت کار نیکی کنید، مثل این است که به گرگ درنده و مریضی پناه داده اید!!! و عاقبت و فرجام کار معلوم است.

تندی نکردن:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 265)

درشتی کردن با دیگران، اساس سبک عقلی است.

همیشه درشتی و تندخویی نتیجه ی معکوس دارد و باید در بحران ها با روش عاقلانه برخورد کنید. بنابراین زبان ادبی از شرایط لازم و ضروری در زندگی است. آیا فکر کرده اید که یک انسان عاقل و دانشمند در شرایط اضطراری و بحران ها چگونه صحبت می کند؟

وقار و متانت:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 250)

وقار، نشانه ی عقل است.

انسان باید در همه حال باوقار و سنگین باشد. بدون اینکه دچار غرور و تکبر شود. بنابراین رفتار بچه گانه آدمی را سبک و بی ارزش نشان می دهد. همینطور متانت در برخورد با دشمن، بسیار کارساز و سازنده است.

امیدواری:

امام علی (ع) می فرماید:

امید، مونس و رفیق آدمی است.

ناامیدی و یأس و غصه خوردن نه تنها مشکلی را حل نمی کند، بلکه بر مشکلات می افزاید. ولی امید به آینده می تواند بسیاری از گره ها را باز کند.

ثابت قدم بودن:

در امور زندگی و کارهای محوله ثابت قدم باش، به تدریج پله های ترقی را یکی پس از دیگری طی خواهی کرد.

دوری از خودخواهی:

از نشانه های افراد نادان این است که خود را گرفتار خوی زشت خودخواهی کرده اند. این نوع خلق و خو بسیار زیان بار است و موجب دور شدن دوستان می شود.

نکته: افراد مغرور از دیگران ایراد می گیرند، و عیوب خود را
نمی بینند.

آلودگی ها و گناه:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 54)

عاقل کسی است که خود را از گناه و عیوب پاک گرداند.

انسان های عاقل سراغ فساد و گناه نمی روند. هر فرد باید مراقب باشد با چه افرادی دوستی می کند. چرا که دوستان ناباب بر روی خلق و خوی شما تأثیر می گذارند.

بدگویی از دیگران:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 54)

خردمند کسی است که زبان خویش را از بدگویی پشت سر دیگران باز نکند.

شخص عاقل بهتر است از بازگو کردن عیب دیگران و ریختن آبرویش خوددای کند.

مردم آزاری:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 465)

به دست آوردن عقل، یعنی آزار نرساندن.

مردم آزاری امری زشت و نکوهیده است. ولی برخی افراد با زبان و یا برخورد های زشت و زننده، سعی می کنند دیگران را برنجانند و از این کار لذت می برند. هرگز با چنین افرادی دوستی نکنید.

آدم های شرور:

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 431)

کسی که با بدان هم نشین باشد، عاقل نیست.

انسان های مختلفی در جامعه وجود دارند. (خوب، بد، عاقل، نادان و...) اگر بخواهید در چشم مردم عزیز باشید، باید از دوستی و مراوده با بدان بپرهیزید. هرگز عاقلانه نیست که انسان افراد عاقل را رها کند و با بدان همنشین شود. در غیراینصورت به عواقب کار خود فکر کرده اید.

امام علی (ع) می فرماید: (غررالحکم، ص 413)

دوست آدمی دلیل بر عقل اوست

خشم:

امام صادق (ع) می فرمایند: (میزان الحکمه، ج5، ص 500)

خشم، کلید همه ی بدی ها است.

خشمگین شدن در امور روزانه و عکس العمل های تند نشان دادن بر سعادت و سرنوشت انسان بسیار اثر می گذارد.

زخم زبان زدن:

امام علی (ع) می فرماید: (بحارالنوار، ج6، ص 286)

زخم زبان از زخم نیزه بدتر است.

بنابراین مبادا به خودت اجازه دهی کسی را شماتت کنی، حتی اگر دشمن تو باشد.

سرزنش کردن:

یکی از مسائل اخلاقی این است که نباید کسی را به دلیل کار بدی که انجام داده سرزنش کنید. بلکه سعی کنید با اخلاق خوش او را راهنمایی کنید.

افراط و تفریط:

امام رضا (ع) می فرماید:

بهترین کارها میانه ی آنهاست.

میانه روی در هر کاری، خوردن،آشامیدن، خوابیدن، خرج کردن، تفریح کردن، درس خواندن، تلوزیون تماشا کردن، کتاب خواندن، صحبت کرن و حتی عبادت کردن کار عاقلانه ای است. خوب است که در هر کاری جانب اعتدال را در نظر بگیرید.

همنشینی و معاشرت:

انسان برای اینکه بتواند یک زندگی خوب داشته باشد، نیازمند آن است که دوستانی داشته باشد.

حضرت علی (ع) می فرمانید:

معاشرت با خردمندان بر شرافت انسان می افزاید و معاشرت با سفیهان موجب فساد اخلاق می شود.

سقراط می گوید:

مصاحبت با خردمند گنج است و معاشرت با جاهل رنج

حق همنشین این است که اگر تصمیم به گناهی گرفت او را از آن باز داری و اگر توجه نکرد از او فاصله بگیرد.

امام علی (ع) می فرمایند:

دوست آدم نادان در رنج و سختی است

سخن دیگر:

همنشین بی خرد مباش که کار زشت خود را زیبا جلوه داده، دوست دارد تو هم مانند او بشوی

آموزش مهارهای خلاقانه

آموزش خطاطی به شیوه ای ساده:

باید توجه داشت، قبل از اینکه دانش آموزان را با نوشتن تک تک حروف فارسی (نستعلیق) آشنا کنید باید شیوه ی درست در دست گرفتن قلم خطاطی را به آنها آموزش بدهید. سپس با استفاده از چند مهارت ساده نحوه ی چرخش های مختلف قلم را به آنها آموزش دهید. سپس به سراغ نوشتن حروف به شیوه ی نستعلیق بپردازید. با این کار ذهن دانش آموز ابتدا با مهارت های مختلف حرکت دست و قلم آشنا می شود. سپس آماده ی نوشتن حروف به شیوه ی نستعلیق خواهد شد. این مهارت ها را به دانش آموز آموزش دهید.

نکته: اکنون ایده های جدیدی را به وسیله ی قلم نقاشی کنید.

تمرین نقاشی ساده:

آموزش الفبای فارسی به شیوه ای خلاقانه:

بعد از این مرحله تونایی کودک در نوشتن نقطه ی حروف می باشد. زیرا کودک توانایی ادراک جزئیات حروفی که قبلاً به خاطر سپرده و هنگام نوشتن آنها دچار اشتباه نمی شود. مثلاً تشخیص «س» از «ش» و «ک» از «گ» و «ف» از «ق» و سایر موارد مشابه.

در این مرحله از یادگیری، پرورش میزان دقت مؤثر می باشد. مثلاً کودک در بعضی موارد دندانه ها یا نقطه ها را کم یا زیاد می گذارد و یا اینکه نقطه را بالای حروف مناسب قرار نمی دهد. در این مرحله باید از کودک خواست که از کلی نگری پرهیز کند و اجزای تصویر را مشاهده کند. 

بسیاری از کودکان در به خاطر آوردن حروف یا ترتیب توالی حروف در کلمه دشواری دارند. بنابراین مسائل توالی دیداری بر زمینه های مختلف تحصیلی بسیار مفید است. در این اشکال کودک شکل حروف را در یک تصویر مشاهده می کند و با به خاطر سپردن آن حروف در تصویر حافظه ی دیداری خود را تقویت می کند.

همچنین با توجه به ترتیب توالی اشکال و رنگ آمیزی اشکال، آنها را به همان ترتیب ادامه داده و تکمیل می کند.

در این مرحله برای انجام هر تمرین، زمان در نظر گرفته شود و اگر کودک بخواهد دوباره تمرین را انجام دهد، سعی کند در زمان کمتر و با سرعت بیشتری کشیدن تصویر را به پایان برساند. در نظر داشته باشید که کودک برای کشیدن شکل هایی که خطوط بیشتری دارند به زمان بیشتری نیاز دارد.

آموزش حروف انگلیسی به شیوه ای خلاقانه:  

در این نقاشی ها تشخیص شکل های قرینه و یا وارونه در جهت عکس یا مخالف تشخیص داده می شود.

همچنین کودک اشکالی که در جهت مخالف قرار دارند تشخیص
می دهد. کسب مهارت در وضعیت قرار گرفتن نمادهای کلامی که در جهت یکی مخالف جهت دیگری است. مانند:  بی و دی

نکته: برای فهم بهتر زبان بهتر است از کلمات مرتبط با یکدیگر استفاده کنید. مثلا آسمان، ابر، رعد و برق، باران و با این کلمات جمله بسازید. مثال دیگر: نجار، میخ، تخته، چکش...

تفاوت های حروف فارسی و انگلیسی:

برای ترمیم نارسا نویسی:

1- استفاده از روان نویس و کشیدن اشکال هندسی

2- استفاده از وایت برد یا گچ نرم

3- کشیدن خطوط با فشارهای مختلف به نوک قلم (کشیدن خطوط باید با فشار 10 درجه تا فشار 90 درجه  تمرین شود.

نکته: هنگام نوشتن دانش آموزان باید با کمترین فشار بر روی نوک قلم (10%) بنویسند. همینطور هنگام گرفتن قلم با انگشت سبابه و شصت، نباید فشار بیش از 10%  استفاده کنید. سعی کنید مچ دست ساعد و بازو راحت و آزاد باشد.

مشکل بدخطی دانش آموزان:

علت عمده ی بدخطی دانش آموزان این است که ما نتوانسته ایم با
شیوه ای ساده و درست به دانش آموزان کمک کنیم. در اینجا به کمک دایره حروف فارسی را آموزش می دهم.

آموزش حروف فارسی و انگلیسی به وسیله ی دایره:

نکته: شیوه ای که برای روان نویسی دانش آموزان ارئه شده،
می تواند در ورزش هم بکار رود. مثلا توپ والیبال را با 10 درصد فشار با دو دست به زمین بزنید و به تدریج در هر نوبت فشار را 10 درصد بیشتر کنید تا به 100 درصد برسید. همینطور در ورزش کشتی می توانید به وسیله ی دست ها فشار وارد شده به حریف را از 10 درصد شروع کنید و در دفعات بعد در هر نوبت اجرا 10 درصد فشار را افزایش دهید.

آموزش ریتم به نوآموزان:

تیک تاک ساعت                 گوش کن با دقت

با یک تیک یک ضرب         می زنم به درب

با یک تیک دو ضرب           می زنم به درب

با یک تیک سه ضرب          می زنم به درب

با یک تیک چهار ضرب       می زنم به درب

حالا شناختی ریتم را             تمرین بکن تو حالا

با یک تیک یک ضرب         بزن به درب

با یک تیک دو ضرب           بزن به درب

با یک تیک یک ضرب         بزن به درب

با یک تیک سه ضرب          بزن به درب

با یک تیک دو ضرب           بزن به درب

با یک تیک سه ضرب          بزن به درب

و....

شاعر: عبدالله یزدانی

نکته: اکنون می توانی در جاهایی از ریتم سکوت قرار دهی.

اکنون اجرای نت ها را با استفاده از دو دست انجام دهید:

نکته: حرف (چ) یعنی با دست چپ بر روی میز ضربه بزنید و حرف (ر) یعنی با دست راست بر روی میز ضربه بزنید.

جدول تمرین ریتم (تقویت حافظه)

راست	چپ	چپ	راست
1	1	1	1
2	1	2	1
3	1	3	1
4	1	4	1
1	2	1	1
1	2	2	1
2	2	1	2
1	1	3	2
2	2	2	2
2	1	1	2
3	1	1	3
2	2	3	3
1	1	3	3
3	3	1	3
4	1	1	4
2	4	2	4
2	3	1	4
1	2	2	4
....	....	....	....

نکته: اکنون می توانید هر عدد را بین 1 تا 4 داخل ستون ها قرار دهید و ریتم های جدیدی را بسازید. سعی کنید هر خانه را در یک ثانیه اجرا کنید. مثلا اگر در خانه ی اول عدد (1) نوشته شده است در ثانیه اول یک ضربه بر روی میز بزنید و اگر در خانه ی دوم عدد (3) نوشته شده است در ثانیه ی دوم سه ضربه بر روی میز بزنید و....

تمرین ریتم به وسیله ی انگشتان: (تقویت حافظه)

نکته: اعصاب هر انگشت به صورت مستقل عمل می کند و هر
کدام از انگشتان از یک قسمت از مغز فرمان می گیرند. با این تمرین می توانید هم زمان از فضای چند قسمت مغز استفاده کنید.

روش تمرین: ابتدا با توجه به تیک تاک عقربه ی ساعت در هر ثانیه اعداد را با توجه به شماره ی انگشتان دست راست یا چپ اجرا کنید. این تمرین را روزی 5 دقیقه انجام دهید. به تدریج سرعت انگشتانتان زیاد می شود. در هر نوبت با یک دست این کار را انجام دهید. هنگامیکه به مهارت لازم رسیدید، با استفاده از هر دو دست همزمان این کار را انجام دهید. همچنین می توانید عددگذاری های مختلفی را طراحی و اجرا کنید. یادتان باشد که انگشتانتان را روی میز بگذارید و هر انگشتی را که بلند می کنید، انگشتان دیگر روی میز باشند و بلند نشوند.  

تمرین دست راست : 3512 – 234 – 123

                          3521 – 234 – 123

تمرین دست چپ : 3154 – 432 – 543

                        3145 – 432 – 543

نکته های خوب برای بچه های خوب

 

به نام خدا

نکته های خوب، برای بچه های خوب

نویسنده: عبدالله یزدانی

دنیا به افرادی نیاز دارد که در زمینه های علمی و اخلاقی بالاتر باشند

شابک                         : 80000ریال1–99–6432-600–978

شماره کتابشناسی ملی       : 4272583

عنوان و نام پدید آور         : نکته های خوب، برای بچه های خوب  / نویسنده، عبدالله  یزدانی.

مشخصات نشر               : ورامین: دوقلوها، 1395.

مشخصات ظاهری           : 125 ص.: مصور؛ 5/14 * 5/21 س م.  

موضوع                      : آموزش و پرورش دوران اولیه کودکی

موضوع                      : Early childhood education

موضوع                      : اخلاق اجتماعی    

موضوع                      : social ethics

موضوع                      : کودکان – راهنمای مهارت های زندگی     

موضوع                      : Children – life skills guides

موضوع                      : کودکان - روانشناسی    

موضوع                      : Child psychology

رده بندی دیویی              : 21/372

رده بندی کنگره              : 1395 8 ن 4ی  / 1117 LB

سر شناسه                     : یزدانی، عبدالله، 1353-

وضعیت فهرست نویسی    : فیپا

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1395

شمارگان: 1000

شابک:1 - 99- 6432- 600 - 978

قیمت : 8000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

با چنین افرادی دوستی نکنید...........................................7

تنظیم انرژی بد............................................................8

اعتماد به نفس بالا.........................................................9

دانش آموز برای حل مشکلاتش به دنبال کشف راه حل باشد.....10

اساس زندگی بر احترام متقابل است...................................11

انتخاب دوستان خوب.....................................................12

خوردن چای................................................................13

آشنایی با احساس ها و حالت های مختلف چهره.....................14

دوری از توهین و سرزنش..............................................15

با ریتم طناب بزنید........................................................16

تنظیم افکار.................................................................17

بازی گله و شکایت.......................................................18

تفاوت کلام بین زن و مرد...............................................19

هنگامیکه استرس دارید، باید چکار کنید .............................20

برای دوری از استرس چکار کنید.....................................21

نگاه – بیان – لحن و طرز راه رفتن...................................22

بازی های تکراری........................................................23

هنگام مشاجره و درگیری................................................24

هنگام انجام کارها، چکار باید بکنید....................................25

هنگام صحبت کردن به چند فاکتور دقت کنید.........................26

لذت بردن از زندگی.......................................................27

چه عواملی خطرات کوچک را بزرگ و بزرگتر می کند.........28

آینده نگری...................................................................29

کنترل افکار.................................................................30

دانش آموزانی که دیگران را آزار و اذیت می کنند.................30

عواقب بد رفتاری با دیگران............................................30

هر فردی حق انتخاب دارد..............................................31

چگونگی فهم کتاب درسی...............................................32

قوانین درس خواندن......................................................33

طبقه بندی اطلاعات......................................................34

نتیجه گیری از مطالب خوانده شده.....................................34

شناخت روابط..............................................................34

به فرایند روند حل مسأله دقت کنید.....................................34

زمانی را برای تبادل نظر با همکلاسی ها بگذارید.................35

خانواده ی خوشبخت......................................................36

داشتن هدف.................................................................36

معاشرت با افراد خوش فکر و خوش اخلاق و مرد عمل نه حرف.....37

نکته هایی برای بهبود روند زندگی....................................38

چگونگی فهم زبان انگلیسی.............................................42

راز زندگی شاد............................................................43

حالات انسان ها............................................................44

ورزش......................................................................45

مهارت های پایه در ورزش............................................. 46

چگونه حیوانات از خود دفاع می کنند................................51

انسان های نادان چگونه از خود دفاع می کنند......................51

انسان های عاقل چگونه از خود دفاع می کنند......................51

تصویر افکار غلط........................................................52

تصویر افکار درست.....................................................52

خصوصیات شخصیتی افراد مختلف..................................53

میزان تلاش افراد.........................................................54

به چند هفته ی زندگی تان فکر کنید.................................. 55

دانش آموزان باید بدانند..................................................56

نظر سنجی درباره ی همکلاسی ها...................................57

آیا می دانید چگونه کتاب بخوانید......................................58

سطح انرژی فیزیکی خود را کنترل کنید............................59

تنفس عمیق.................................................................60

سطح استرس خود را مدیریت کنید....................................61

شناسایی بحران ها........................................................62

از تجربه های دیگران درس بگیرید..................................63

تا جایی که قانون مدرسه اجازه می دهد، عمل کنید................64

کسب اطلاعات............................................................65

حل اختلافات...............................................................66

تمرکز بر نشانه های مربوط............................................67

دانش آموز با تجربه......................................................68

چگونه می توان جواب یک مسأله را یافت..........................69

سبک کشف و شهود در حل مسأله....................................72

القاء تدریجی عادت به خلاقیت........................................76

تفسیر مسأله................................................................77

دسته بندی اطلاعات........................................................78

انواع تفکر....................................................................79

انواع آگاهی ها...............................................................79

موارد استفاده از لبخند.....................................................79

وقت شناسی..................................................................80

تصویر ذهنی از خودتان..................................................81

اعتدال در دوستی...........................................................82

مهارت نه گفتن..............................................................82

لبخند زدن نشانه ی چیست؟..............................................83

به نظرات دیگران نگاه ویژه ای داشته باشید.........................84

شناخت محیط اطراف خود...............................................85

بررسی رفتار آدم های آلوده و گنهکار................................86

آینده ی شغلی................................................................87

حق انتخاب با شما است...................................................88

بستن تیم فوتبال.............................................................89

تنظیم وقت و زمان.........................................................90

کمک به دانش آموز برای برنامه ریزی زمان......................91

آموزش امر به معروف و نهی از منکر..............................92

کنجکاوی....................................................................93

آموزش نظم و دقت به وسیله ی مثال.................................94

برای جلوگیری از چاق شدن............................................95

زدن ضربه با  دست ها..................................................96

سه رُکن اصلی برای ضربه زدن به توپ...........................96

درجه بندی کردن از (1تا 10)........................................97

با چنین افرادی دوستی نکنید...........................................98

آموز نقاشی به دانش آموزان...........................................99

اهمیت ساعت.............................................................100

احتمال لغزش و اشتباه..................................................101

نگاه کردن به آینه........................................................102

اذیت و آزار حیوانات...................................................103

احترام گذاشتن به دیگران..............................................104

تمرینی برای تفکر مثبت...............................................104

راز در امان ماندن از خطر...........................................105

هنگامیکه اشتباهی را مرتکب شدید چه کار باید بکنید..........106

اگر با فردی به مشکل برخورد کردید باید چکار کنید..........107

هدف از کسب علم و سواد............................................108

فکر کنید بعد عمل کنید................................................109

استفاده از پول توجیبی................................................110

گزینش و انتخاب.......................................................111

بررسی احتمالات......................................................112

علت سرماخوردگی...................................................113

موارد قابل ارزیابی...................................................114

ارزیابی عملکرد هفتگی.............................................116

روش رسیدگی به مشکلات مدرسه...............................117

راه حل مناسب برای برطرف کردن اختلاف بین دو نفر....119

باید رفتار دانش آموز چگونه باشد................................120

کارهای خوب..........................................................121

کارهای بد..............................................................121

ارزیابی عملکرد دیگران...........................................122

فواید کتاب خواندن...................................................123

رمز موفقیت...........................................................124

شادی و سرگرمی....................................................125

 

با چنین افرادی دوستی نکنید:

1- ظالم: اگر دوستتان حق دیگری را پایمال کرده باشد (مثلا پول قرض کرده باشد و به صاحبش برنگردانده باشد و یا شخصی را آزار و اذیت کرده باشد و توبه نکرده باشد و...) در چنین مواقعی اگر امر به معروف نکنید، در گناه ایشان شریک هستید.

2- احمق: فردی که دست به کارهای پوچ و بیهوده می زند

3- جاهل: افرادی که مطالعه ی کمی دارند و نمی دانند چه کاری دارند انجام می دهند و زشتی اعمال و رفتارشان را نمی فهمند

4- مغرور: فردی که فکر می کند ویژگی خاصی دارد و می تواند با آن به دیگران فخر فروشی کند

5- دروغگو: فردی که برای دست یافتن به هر چیزی دروغ می گوید

6- زورگو: فردی که می خواهد با زور و تهدید دیگران را گوش به فرمان خود کند.

7- بی ادب: فردی که از کلمات زشت و ناپسند استفاده می کند

8- متلک پران: فردی که با حرف هایش دیگران را ناراحت می کند

9- علاف: فردی که هدفی در زندگی ندارد

10- بی تربیت: فردی که آداب دوستی و همنشینی را نمی داند.

نکته: ابتدا به چنین افرادی تذکر دهید، بعد اگر تغییر نکردند، با آنها دوستی نکنید (از آنها فاصله بگیرید)

داستان موسی و نگرفتن ماهی در روزهای شنبه:

خداوند به حضرت موسی (ع) وحی فرستاد که به قومت بگو در روزهای شنبه از دریا ماهی نگیرند. آنها سه دسته شدند. گروه اول ماهی می گرفتند و می گفتند که این حرف ها را قبول نداریم. گروه دوم در روز شنبه قلاب ها و تورهایشان را داخل دریا می گذاشتند و به قول خودشان زرنگی می کردند و روز بعد ماهی ها را می گرفتند و گروه سوم افرادی که روزهای شنبه ماهی نمی گرفتند، اما می گفتند ما به دیگران کاری نداریم (امر به معروف و نهی از منکر
نمی کردند) و هر کس مسئول اعمال خودش است. اما گروه چهارم افرادی بودند که خودشان ماهی نمی گرفتند و دیگران را امر به معروف می کردند. در آخر خداوند سه گروه اول را عذاب کرد.

تنظیم انرژی بدن:

دانش آموزان باهوش به دلیل توانمندی های بیشتری که دارند، معمولا انرژی بدن خود را در حد زیادی مصرف نمی کنند. به نظر می رسد که دانش آموزان دیر فهم، از روی کم عقلی اقدام به فعالیت های شدید می کنند. آنها به دنبال فعالیتی هستند که فعالیت جسمانی بیشتری در آن دخالت داشته باشد. در حالی که بچه های باهوش قوای ذهنی خود را فعال تر می کنند و بیشتر از قوای ذهنی کمک می گیرند.

اعتماد به نفس بالا:

افرادی که کارهای زشت می کنند و... به تدریج اعتماد به نفس آنها کاهش می یابد و افراد دیگر به آنها بدبین می شوند و دیگر به آنها اعتماد نمی کنند. چرا که عملکرد آنها درست نبوده است.

این کارها اعتماد به نفس را بالا می برد:

1- با ادب صحبت کردن

2- جواب توهین دیگران را به روش مناسب دادن (برخورد منطقی)

3- ورزش کردن (شرکت در مسابقات ورزشی)

4- مطالعه ی کتاب های مختلف

5- معاشرت و همنشینی با دوستان خوب

6- مراقبت از سلامتی و بهداشت فردی

7- رژیم غذایی مناسب و وزن متعادل

8- آموزش هنرهای مختلف

9- مسافرت های تفریحی و گردش های علمی

10- داشتن اخلاق نیکو

11- دوری از بدخلقی و کج اندیشی

12- داشتن تفکر مثبت

13- رعایت نظم و انظباط فردی

14- تفکر در مسائل ضروری و سنجیدن جوانب کارها

15- دانستن آداب معاشرت و همنشینی

16- احترام به پدر و مادر

17- پیدا کردن راه حل برای مشکلات

18- آینده نگری و عاقبت اندیشی

19- مشارکت در کارهای گروهی

20- کمک به دیگران در حد ضرورت و...

دانش آموز برای حل مشکلاتش به دنبال کشف راه حل باشد:

هنگامیکه با مشکلی روبرو می شوید باید به دنبال راه حل باشید. مثلا اگر با همکلاسی با مشکلی برخورد کردید (مشاجره / دعوا) چه کاری باید انجام دهید:

1- دقت در علت مشاجره

2- طرز بیان مناسب

3- دلیل و استدلال منطقی

4- پیدا کردن راه حل

5- کمک گرفتن از بزرگترها (معلم، مدیر، والدین)

6- در صورت لزوم قطع رابطه

نکته: دانش آموز نباید با همکلاسی های بی ادب دوستی کنند.

اساس زندگی بر احترام متقابل است:

سعی کنید با دیگران خوش رفتار و خوش برخورد باشید و اگر اشتباهی از دوستان خود دیدید با خشونت و خشم رفتار نکنید. در لحظات حساس مراقب رفتارتان باشید و مراقب باشید با سخنان نسنجیده به دردسر نیفتید. زیرا در اکثر مواقع با رفتار منطقی مشاجره و دعوا ختم به خیر می شود. در مرحله ی اول سعی کنید علت مشاجره را شناسایی کنید. در مرحله ی بعد میزان ناراحتی طرف مقابل را بسنجید (مثلا 30% از دست من ناراحت است) سپس سعی کنید رفتاری را انجام دهید که مسأله ختم به خیر شود. یعنی می توانید با رفتار و سخنان سنجیده درست صحبت کنید و درست عمل کنید. در پایان اگر مشاهده کردید که چنین فردی برای دوستی مناسب نیست، در روزهای بعد در مسیر چنین فردی قرار نگیرید.

نکته: از دوست خود بپرسید اگر جای او بود چه کاری انجام می داد. این کار باعث می شود که تجربه ی بیشتری به دست آورید.

اگر طرف مقابل با شما بد سخن بگوید، شما باید رفتار شایسته ای داشته باشید. اگر فردی به شما فحش داد یا زد و خورد کرد، اگر همان کار را با او بکنید، او را توجیح کرده اید که کارش را (کتک زدن و ناسزا گفتن) ادامه دهد.

انتخاب دوستان خوب:

دوست و رفیق، معرف شخصیت آدمی است. اگر هر فردی مدتی از عمرش را صرف اصلاح افکار و رفتار خود کند، آنوقت افراد شایسته علاقمند می شوند تا با او دوست شوند. در غیر اینصورت هیچ انسان عاقلی با فرد زورگو، دروغگو، بداخلاق، تندخو، بد دهن و... دوستی نمی کند.

پیامبر فرموده اند:

افراد را به دوستانشان بشناسید. چرا که انسان با کسی که از عملش خوشش می آید دوست می شود.

نکته: دوست واقعی زحمت افزا نیست، بلکه رحمت آفرین است.

خوردن چای:

آیا فکر کرده اید، هنگامی که صبح از خواب بیدار می شوید و زمان کمی دارید تا صبحانه بخورید و چای داغ است، چکار می کردید؟

1- چای نمی خوردم: برخی افراد مسأله را پاک می کنند و فکر
می کنند بهتر است صبحانه نخورند.

2- چای می خورم: در این مرحله برخی دانش آموزان چای را داغ می خورند. با این کار دهانشان زخم می شود. حتی در مراحل خطرناک تر موجب زخم معده و سرطان معده می شود.

اما دانش آموزان باهوشی هستند که راه حل های مختلفی را کشف
می کنند. آنها با این کار بهترین راه حل را انتخاب می کنند.

راه های مختلف برای خنک کردن چای داغ:

1- صبر کردن

2- فوت کردن

3- آب خنک ریختن

4- شیر سرد ریختن

5- هم زدن

6- ایجاد لرزش در استکان جای

7- گذاشتن لیوان چای داخل ظرف آب

8- ریختن در یک ظرف آهنی

9- گذاشتن دو قاشق غذا خوری داخل لیوان چای به مدت 30 ثانیه

10- هم زدن چای و ریختن چای در لیوان دیگر

نکته: اساس تفکر پیدا کردن بهترین راه حل است. اکنون متوجه
می شوید که برای انجام هر کاری راه حل های مختلفی وجود دارد و شما می توانید بهترین راه حل را انتخاب کنید.

آشنایی با احساس ها و حالت های مختلف چهره:

آیا می دانید به کمک شناخت احساس های مختلف افراد، می فهمید که چگونه با آنها برخورد کنید. مثلا اگر فردی غمگین یا عصبانی است، چکار باید بکنید.

نکته: تصویر چهره ی آدم ها نشانه ی تفکر و درونیات آنهاست. همچنین چهره ی آدم های بی سواد، کم سواد، با سواد و... تفاوت دارد.

دوری از توهین و سرزنش:

اساس زندگی بر احترام متقابل است. اما گاهی مشاهده می شود، افرادی بر سر یک موضوع خاص با یکدیگر مشاجره و جر و بحث می کنند و سخنانی را به زبان می آورند که اصلا با موضوع مورد نظر ربطی ندارد. لطفا شما این کار را نکنید و در بحث و مشاجره شرکت نکنید.

با ریتم طناب بزنید:

هنگامیکه طناب می زندی با توجه به ثانیه های ساعت این کار را انجام دهید. یعنی سعی کنید با هر ثانیه ساعت یک بار طناب را از زیر پای خود رد کنید. با افزایش مهارت سعی کنید در ثانیه ی اول یک بار طناب را از زیر پای خود رد کنید و در ثانیه ی دوم، دوبار این کار را انجام دهید.

نکته: سعی کنید طبق یک نظم خاصی طناب بزنید.

تنظیم افکار:

افرادی هستند که می توانند موضوعات مختلف را در ذهن خود دسته بندی و طبقه بندی کنند. با این کار می توانید راحت تر موضوعات را کشف کنید.

یک روش خلاقانه: ابتدا موضوع را در یک ربع دایره قرار دهید. سپس مشابه موضوع را به روش خلاقانه پیدا کنید. سپس سئوال هایی را مطرح کنید و جواب را پیدا کنید.

بازی گله و شکایت:

باید دقت داشته باشید با کوچکترین مشکلی دست به خشونت و دعوا نزنید و مراقب باشید. در این تمرین یکی از دانش آموزان مشکل خود را ارائه می دهد و سایر دانش آموزان راه حل های مختلف ارائه
می دهند و بالاخره بهترین راه حل انتخاب می شود. در این روش دانش آموزان یاد می گیرند که چگونه موضوع را دنبال کنند.

نکته: باید راه حلی ارائه شود که دور از تنش و  استرس باشد.

- اغلب مشکلات می توانند با راه حل مناسب حل شوند. از اعضای کلاس بخواهید حداقل دو راه حل برای حل مشکل پیشنهاد کنند و آن را روی تخته سیاه بنویسند و سپس این راه حل ها را با صدای بلند بخوانند.

- دانش آموزی که مشکل را مطرح کرده باید راه حل ها را (به همراه راه حل های خودش) بخواند و هر کدام را خواست انتخاب کند.

- هر فردی که بهترن راه حل را ارائه داده است، هفته ی بعد قاضی می شود و بهتر است مورد تشویق قرار بگیرد.

- اگر احساس می کنید مشکلات به مرحله ای رسیده که همه ی این کارها نتیجه نمی دهند، بهتر است به دنبال یک مشاور خوب یا روانپزشک مجرب باشید.

تفاوت کلام بین زن و مرد:

هنگامی که با دوست خود صحبت می کنید، گاهی حرف هایی را
می زنید و او را نقد و بررسی می کنید و طرف مقابل هم با روی باز آن حرف ها را می پذیرد. اما همین حرف ها را اگر به یک غریبه بزنید از شما ناراحت می شود. بنابراین هنگام حرف زدن رعایت سن و سال و میزان دوستی خودتان با طرف مقابل را بکنید.

همینطور هنگام صحبت کردن با خانم ها با ادب و متانت بیشتری سخن بگویید. روح حساس و ظریف خانم ها هر حرفی را تاب
نمی آورد و برای گفتن جملات دقت بیشتری کنید. برای مثال" شیر آب باز مانده است" ، (لطفا شیر آب را ببندید)

نکته: هر وقت با ادب و احترام صحبت کنید، هیچ وقت ضرر نخواهید کرد.

هنگامیکه استرس دارید، باید چکار کنید:

خوب می توانید، احساسات خود را تغییر دهید. این کار به سادگی تغییر شبکه ی تلوزیون است. برای این کار از مثال های زیر کمک بگیرید.

1- خاطره ی خوب را به درون و خاطره ی بد را به بیرون هدایت کنید

2- چشمان خود را ببندید و فکر کنید پرنده ی سفیدی (افکاری که دوست ندارید) از ذهنتان پرواز می کند و دور می شود.

3- آرامش را به درون و استرس را به بیرون هدایت می کند.

4- شجاعت را به درون و ترس را به بیرون هدایت کنید. برای مثال اگر معلم از شما ناراحت است، سعی کنید با شجاعت اشتباهات خود را قبول کنید و به خودتان قول دهید که دیگر آن کار را تکرار نکنید.

سپس سعی کنید با نفس های عمیق و آرم بخش احساسات خود را تا جایی که امکان دارد تغییر دهید. مثبت اندیشه باشید و بدانید هیچ انسان موفقی بدون سختی به جایی نرسیده است.

نکته: هنگامیکه استرس دارید، می توانید از یک عطر خوش بو استفاده کنید. همچنین با تکرار کلماتی مانند من قوی هستم، من مهربان هستم، من شجاع هستم، من امروز بهتر عمل می کنم، من بالاخره موفق می شوم، من باید آرامشم را حفظ کنم و... به خودتان کمک کنید. سعی کنید انرژی های مثبت (افکار مثبت) را جذب کنید و افکار منفی را از خود دور کنید. (مثلا به سخنان مأیوس کننده، حرف های زشت و...) گوش ندهید. سعی کنید در لحظات سخت لبخند زدن را فراموش نکنید.

متن مخصوص دوری از استرس: (ذهن و جسمتان را یکی کنید)

آرامشت را حفظ کن، همه ی استرس ها را از درونت بیرون کن، افکار مثبت داشته باش، سعی کن با آرامش راه حل مناسبی پیدا کنی، سعی کن عجله نکنی، لبخند زدن را فراموش نکن، ریتم تنفسی مناسب و کنترل شده ای داشته باش و...

نکته: امدادگر خودت باش و درب را به روی خودت نبند.

برای دوری از استرس چکار کنید:

1- به دنبال راه حل های مختلف برای حل مشکلتان باشید. (حداقل دوراه حل)

2- روش سالم برای زندگی برگزینید.

الف- باید به مقدار غذایی که مصرف می کنید، دقت داشته باشید. اگر غذای اضافی مصرف کنید (پرخوری) مطمئنا انرژی بیشتری در بدن ذخیره می شود و این باعث می شود که به ذهن و جسمتان فشار وارد شود. (اگر باطری موبایلتان را بیش از اندازه شارژ کنید چه اتفاقی
می افتد، مطمئنا باطری زودتر خراب می شود)

ب- به قدر کافی بخوابید:

خواب کم و مخصوصا خواب بیش از اندازه می تواند در فرد افسردگی و استرس ایجاد کند.

پ- ورزش کنید:

هنگامیکه ورزش می کنید، شاداب تر و سرحال تر هستید. بنابراین حداقل هفته ای 3 جلسه (30 دقیقه ) ورزش کنید.

ت- بیش از حد از کامپیوتر و موبایل و تلوزیون استفاده نکنید:

باید مراقب باشید که از کامپیوتر، موبایل و تلوزیون به درستی و عاقلانه استفاده کنید.

4- معنویت:

هنگام مشکلات و گرفتاری ها یاد خداوند دل ها را آرام می کند و...

نگاه – بیان – لحن و طرز راه رفتن:

هنگام گفتگو با دیگران با ادب و متانت و با لحن و بیان زیبا سخن بگویید.

لحن و بیان:

لحن و بیان زیبا از مواردی است که هر انسان می تواند با مهارتی که در سخن وری به دست می آورد دیگران را به خود جلب کند. اما در طول تاریخ افرادی بوده اند که با کسب چنین مهارتی مردم را گول زده اند. مانند معاویه و شمر و یزید و هیتلر و صدام و... بنابراین مراقب باشید گول حرف های قشنگ دیگران را نخورید. بلکه عمل ایشان و صحبت مردم هم تا اندازه ای اهمیت دارد.

موارد استفاده از بیان و صحبت:

1- فهماندن مطلب و موضوع خاص

2- نقل داستان های مختلف

3- خواندن آواز

4- فریب دادن

5- امر به معروف و نهی از منکر

نکته: انسان های عاقل با یک اشاره متوجه مسائل مختلف می شوند و گول خیلی از حرف ها را نمی خورند.

بازی های تکراری:

آیا می دانید که حرکات تکراری، یعنی تکرار مدام یک فعالیت، باعث می شود که مغز شما یک ماده ی شیمیایی تولید کند که به حفظ آرامش کمک می کند؟ به خاطر همین است که بچه ها را در گهواره می خوابانند تا تاب خوردن مدام و تکراری آنها در گهواره باعث می شود آرام شوند.

خیلی از فعالیت های سرگرم کننده به همین اصل ساخته شده اند و اگر فردی مضطرب شود می تواند با این بازی ها آرامش پیدا کند. مثلا به هر دست عددی بدهید. (دست راست 2 ضربه – دست چپ 1 ضربه – دست چپ 2 ضربه – دست راست 3 ضربه) یعنی سعی کنید در هر ثانیه ساعت عدد هر دست را اجرا کنید. در اینجا در ثانیه ی اول 2 ضربه با دست راست و در ثانیه ی دوم یک ضربه با دست چپ و در ثانیه ی سوم دو ضربه با دست چپ و در ثانیه ی چهارم سه ضربه با دست راست بر روی میز بزنید و به تدریج سرعت خود را زیاد کنید. اکنون می توانید، اعداد دیگری را جای عددهای قبلی (بین 1 تا 4) قرار دهید. با این کار حدود 130% به قشر خاکستری مغزتان اضافه می شود. این کار برای تمرکز بیشتر داشتن، تقویت حافظه، دوری از آلزایمر، یادگیری بهتر درس ها و... مفید است.

برخی بازی های آرامش بخش عبارتند از:

1- پینگ پنگ

2- بیلیارد

3- تاب بازی

4- الاکلنگ

5- بازی با یویو

6- پانتومیم

7- ریتم و آواز

نکته: داشتن سرگرمی های هنری مهمترین راه حل برای کاهش استرس هستند. همچنین اضطراب را می توانید به شوخی تبدیل کنید. یا اینکه هب عکس های خنده دارد نگاه کنید و یا یک فیلم طنز بامزه ببینید. حتی می توانید یک لطیفه ی بامزه بگویید. به نظر شما شوخی کردن سرگرم کننده و بامزه نیست؟ سعی کنید شوخی شما باعث آزار و نارحتی شخص و فرد و یا گروهی نشود.

هنگام مشاجره و درگیری:

تا آنجا که می توانید سعی کنید، فضای بحث را مدیریت کنید.

1- سعی کنید متوجه شوید که طرف مقابل به چه دلیل عصبانی است

2- سعی کنید چقدر ناراحت شده است. (مثلا 30% ناراحت است)

3- طرز بیان خود را مدیریت کنید (لحن آرام و رسا)

4- نوع نگاه کردن (منطقی و با آرامش)

5- در جاهایی سکوت کنید

6- شاید معذرت خواهی لازم باشد

7- آیا طرف مقابل از کار زیاد خسته است؟ این موضوع سبب
می شود تا طرف مقابل بی جهت ناراحت شده باشد و علت ناراحتی موضوع شما نیست، بلکه شاید خستگی، فشار عصبی کار، استرس و... باشد.

نکته: مهار کردن لحظه های بحرانی، نیاز به مهارت کلامی و داشتن روشی هنرمندانه است.

هنگام انجام کارها، چکار باید بکنید:

قبل از هر چیز مسأله را بررسی کنید. سپس تمام جوانب را در نظر بگیرید. (خوب و بد موضوع را بررسی کنید) یعنی اول فکر کنید که چه کاری می خواهید انجام دهید و این کار را به چه دلیل و با چه شیوه و روشی باید انجام دهید. سپس تصمیم بگیرید آن کار را انجام دهید.

نکته: افرادی که عکس این کار را انجام می دهند به دردسر می ا فتد.

هنگام صحبت کردن به چند فاکتور دقت کنید:

1- کلام: جملات ساده و روشن باشد

2- حالت چهره: حالت چره معقول و منطقی و به دور از خشونت باشد

3- حرکات بدن: به حرکات بدن خود توجه کنید. برخی اوقات حرکات بدن و حالت چهره باعث تحریک طرف مقابل می شود

4- احساس بیان: آیا کلمات و جمله ها را با دقت انتخاب کرده اید و آیا کلمات و جمله ها را به درستی تلفظ (ادا کردن کلمات به شیوه ای مناسب) کرده اید.

نکته: توجه داشته باید که گاهی حرف معقول و منطقی را با چهره ی عصبانی و خشن انجام می دهید که صحیح نیست. باید مراقب حرکات و حالت چهره و لحن صدای خود باشید تا فردی منطقی به نظر برسید.

لذت بردن از زندگی:

برای اینکه از زندگی لذت ببرید، نیاز دارید که ابتدا درست فکر کنید و انتخاب های درست داشته باشید.

انواع انتخاب های درست یا غلط:

1- انتخاب دوست

2- انتخاب کتاب

3- انتخاب زمان مناسب برای انجام کارها (برنامه ریزی مناسب)

4- انتخاب خانه

5- انتخاب مدرسه

6- انتخاب لباس

7- انتخاب وسایل مورد نیاز

8- انتخاب ورزش مناسب

9- انتخاب معلم خوب و...

نکته: برای انجام هر کاری باید دلیل منطقی داشته باشید. در غیراینصورت به دردسر می افتید.

چه عواملی خطرات کوچک را بزرگ و بزرگتر می کند:

1- عدم تفکر منطقی

2- پیش بینی نکردن

3- تجربه ی کم

4- دقت به حرف های بزرگترها

5- ماجراجویی

6- انتخاب دوست مناسب

7- غرور و خود بزرگ بینی

8- برنامه ریزی نامناسب

9- انتخاب های غلط (در هر مورد)

10- عدم عقل و تدبیر (عقل عاقبت اندیش)

آینده نگری:

هر فردی در زندگی باید هدف داشته باشد و بدون هدف شبیه یک انسان مُرده است.

نکته: بین درس خواندن و بازی و تفریح تعادل ایجاد کنید.

از زندگی روزانه ی تان یک نقشه ی ذهنی بسازید:

ایجاد یک نقشه ی زندگی روزمره تان نیاز به کار زیاد و توجه فراوان به جزئیات دارد. دانش آموزی که چنین نقشه ای را به عنوان منبع دارد، می بیند که چه کارهایی را باید انجام دهد و چه کارهایی را نباید انجام دهد. اینها فرصت های خوبی برای راهنمایی دانش آموزان
می باشد.

نکته: آیا هنگام بررسی روند زندگی روزانه ی تان نیاز به صداقت با خودتان دارد. به یاد داشته باشید، هدف شناخت بهتر خودتان است.

کنترل افکار:

هنگامیکه بتوانید افکارتان را کنترل کنید، آنوقت می توانید بر رفتارتان کنترل داشته باشید. در این صورت انسان خوشبختی هستید و جامعه روی شما حساب خواهد کرد.

نکته: آیا هنگامیکه صحبت می کنید، متوجه ی عکس العمل های روحی طرف مقابلتان هستید؟

دانش آموزانی که دیگران را آزار و اذیت می کنند:

چنین افرادی در خانواده و محیط جامعه مورد سرزنش قرار گرفته اند. یا اینکه به علت نمرات کم می خواهند خودشان را یک جوری نشان دهند.

عواقب بد رفتاری با دیگران:

اگر با دیگران بد رفتاری کنید، توقع نداشته باشید تا دیگران با شما خوش رفتار باشند. بنابراین سعی کنید که از سخنان توهین آمیز و سرزنش کردن و مسخره کردن دیگران دوری کنید و مراقب حالت چهره و لحن صدایتان باشید.

نکته: اگر به آینه با اخم نگاه کنید، تصویر شما در آینه چگونه به شما نگاه می کند.

هر فردی حق انتخاب دارد:

- آیا هنگام خرید لباس، لباس کهنه می خرید.

- آیا هنگام خرید کفش، کفش کهنه و پاره می خرید.

- آیا هنگام خرید میوه، میوه ی کرمو یا گندیده می خرید.

- آیا هنگام خرید مواد غذایی، مواد غذایی فاسد می خرید.

- آیا هنگام انتخاب دوست........................................!!!

نکته: برای انتخاب دوست چه معیاری هایی دارید؟

چگونگی فهم کتاب درسی:

1- این کتاب چند فصل دارد؟

2- هر فصل چه نکات اصلی مهمی دارد؟

3- هر فصل چه نکات فرعی دارد؟

4- نکات اصلی و فرعی چه ارتباطی با هم دارند؟

5- فرمول های هر فصل کدام است و کاربرد هر کدام چیست؟

6- نکات کلیدی هر فصل کدام است؟

7- ارتباط نکات درس با یکدیگر چگونه است؟

8- چگونگی مراحل فهم یک مطلب (شیوه ی پلکانی)

9- نکات انحرافی و نکات بسیار مهم کدام است؟

10- پرسش های اصلی و فرعی کدام است؟

11- کدام قسمت های درس مهمتر هستند؟

12- کدام سئوالات بیشتر در امتحان می آیند؟

13- با چه روشی هر قسمت درس را بخوانم؟

14- با چه سرعت و با چه ریتم خاصی مطلب مورد نظر را بخوانم؟

15- آیا فصل های کتاب با یکدیگر ارتباطی دارند؟

16- آیا می توانم داستان هر فصل را به صورت مختصر و خلاصه بیان کنم؟

17- آیا می توانم قصد و منظور نویسنده را بفهمم؟

18- آیا نگاه کلی و جزء نگر نسبت به مطالب کل کتاب بدست
آورده ام؟

19- آیا با روش منطقی و مرحله ای به فهم مطالب درسی دست
یافته ام؟

20- آیا با سرعت عمل مناسب برای بیان مطالب دست یافته ام؟

21- آیا می توانم در مورد هر فصل کتاب چند دقیقه ای صحبت کنم؟

22- آیا بعضی از فصل های کتاب با یکدیگر ارتباطی دارند و اگر این ارتباط وجود دارد، این ارتباط چگونه است؟

نکته: مطالبی که می خوانید نباید آشفته باشد و در هر نوبت خواندن باید نظم بیشتری در آن پیدا کنید.

قوانین درس خواندن:

1- مشاهده کردن

2- شنیدن

3- تحلیل کردن

4- مقایسه کردن

5- اندازه گیری کردن

6- محاسبه کردن

7- نتیجه گیری کردن

8- بررسی کردن

9- شناخت روند موضوع

10- شناخت نکات اصلی و فرعی

11- شناخت اجزاء کلیدی

12- اطلاعات و آمار (مفهوم درس، تعداد فرمول ها و...)

13- توضیح مفاهیم درس به شیوه ی داستان

14- شناخت اهداف درس

15- بازبینی اطلاعات درسی

16- آگاهی به اهداف درسی

17- فهم نکات کلیدی

18- شناخت ارتباط اجزاء درس با یکدیگر

19- آشنایی با ریزه کاری ها

20- مهارت مرور درس

21- بازبینی نکات اصلی و فرعی

نکته: هنگامیکه مطلبی را می خوانید باید بتوانید آن را تفسیر کنید.

هنگام یادگیری یادگیری مطالب جدید، بهتر است نخست نگاهی به کل مطلب بیندازید. سپس به بررسی بخش های مختلف آن اقدام کنید و در پایان بار دیگر، کل اطلاعات را به دقت بررسی کنید.

هنگامیکه اطلاعات متن کتاب به شیوه ای معنادار و منظم، سازماندهی شوند، همیشه آسان تر از زمانی که کلمات به صورت تصادفی در کنار هم  قرار می گیرند به ذهن سپرده می شوند. چرا که در یک روند منظم رو به جلو اطلاعات در کنار هم قرار می گیرند و اگر روزی شروع یا پایان مطلبی را فراموش کردید با یاد آوری یکی از کلمه ها می توانید کلمات قبلی و بعدی آن را به راحتی به یاد آورید.

نکته: ابتدا ایده های کلی را در نظر بگیرید، سپس به فهم جزئیات بپردازید.

طبقه بندی اطلاعات:

سعی کنید یاد بگیرید که اطلاعات کتاب را طبقه بندی کنید.

نتیجه گیری از مطالب خوانده شده:

نتیجه گیری کار بسیار ارزشمندی است. یعنی از همه ی آنچه هنگام مطالعه آموخته اید، نتیجه گیری کنید.

شناخت روابط:

روابط بین اجزاء یک مسأله اهمیت دارد. باید بتوانید رابطه ی بین اجزاء یک مسأله را کشف کنید.

مطالبی که می خوانید دسته بندی و طبقه بندی کنید به هم ریختگی ذهنی مشکلات رایج نفهمیدن درس است.

به فرایند روند حل مسأله دقت کنید:

- از کجا شروع شد؟

- چگونه شروع شد؟

- چگونه ادامه یافت؟

- چه اتفاقی افتاد؟

- چگونه تغییر و تحول یافت؟

- چگونه به سمت نتیجه و هدف رسید؟

- چگونه تکامل یافت و به هدف رسید؟

- چگونه نتیجه ی نهایی حاصل شد؟

نکته: اکنون با دسته بندی مطالب خوانده شده، مشکلات را حل کنید.

زمانی را برای تبادل نظر با همکلاسی ها بگذارید:

- ابتدا مهارت های شنیداری و دیداری خود را تقویت کنید.

- تخیل و ترسیم ذهنی خود را تقویت کنید.

باید بتوانید جملات را تجزیه و تحلیل و یا ترکیب کنید. و کلمات و جمله های خاص را ارزش گذاری کنید. نتیجه گیری نمایید و به دانش و فهم خود بیفزایید. کم کم استعداد بیشتری در این زمینه بدست خواهید آورد.

خانواده ی خوشبخت:

خانواده ی خوشبخت، خانواده ای است که در کارها به یکدیگر کمک می کنند.

داشتن هدف:

- برای زندگی خود اهداف کوتاه مدت و دراز مدت داشته باشید.

- به عقاید دیگران توجه کنید و دوست و دشمن شناس باشید.

نکته: هر فردی با توجه به نظراتش نیات و عملکرد شخصی خود را نشان می دهد. البته اگر مانند منافقین حرف های خوب بزند و خودش به آنها عمل نکند.

نکته: اساس زندگی بر نظم و تفکر منطقی است.

معاشرت با افراد خوش فکر و خوش اخلاق و مرد عمل نه حرف:

یکی از مواردی که می تواند به دانش آموز کمک کند، استفاده از تجربیات افراد عالم و خلاق است. اگر دانش آموزی ببیند که چگونه معلم در کلاس رفتار می کند، دانش آموز هم دقیقا از او تقلید می کند. البته دانش آموزان باهوش، بهترین رفتارها را الگوبرداری می کنند.

نکته هایی برای بهبود روند زندگی:

1- عصبانیت خود را کنترل کنید، قبل از اینکه عصبانیت شما را کنترل کند.

2- روی زندگی آنی و لحظه ای تمرکز کنید تا بیشتر لذت ببرید. (تفکر در زمان حال)

3- روابط منطقی و خوب با دیگران داشته باشید.

4- گروه های منفی را رها کنید. (افرادی که سخنان مأیوس کننده
می گویند)

5- هنگام فکر کردن و صحبت کردن مراقب هیجانات خود باشید. (ناراحتی به شما کمک نمی کند)

6- خودتان را افسرده، مضطرب و خشمگین نکنید.

7- توقع نداشته باشید که از همه ی جهات انسان کاملی باشید.

8- خودتان را سرزنش نکنید، بلکه سعی کنید رفتار ناقصتان را اصلاح کنید.

9- قانون احتمالات را بپذیرید.

10- جایزالخطا بودن خود را بپذیرید. سعی کنید رفتار های خطا را اصلاح کنید.

11- دنبال راه حل های مؤثر باشید نه راه حل های کاملا اتفاقی.

12- هنگامیکه دنبال راه حل هایی برای رفع مشکل هستید، سعی کنید خودتان را ناراحت نکنید. آدم هایی را پیدا کنید که معلولیت و گرفتاری دارند (معلولین، نابینایان، فقرا و...) ولی خودشان را مضطرب و افسرده نمی کنند.

13- اگر از تصمیمتان نتیجه نگرفتید، شکست خود را بپذیرید ولی خودتان را تحقیر و سرزنش نکنید.

14- اگر متوجه شدید خودتان را برای ناراحت کردن خودتان ناراحت می کنید، مسأله و یا راه حل را زیر سئوال ببرید نه خودتان را.

15- برای کم کردن اضطراب، فرض کنید یک سال بعد اتفاق خواهد افتاد یا پنج سال قبل اتفاق افتاده است.

16- برای تسکین خودتان، فکر کنید دیگران هم گرفتاری های خاص خودشان را دارند.

17- از گرفتاری ها فرار نکنید، بلکه آنها را منطقی قبول کنید و خودتان را بیش از حد بابت آنها ناراحت نکنید.

18- برای انجام هر کاری اول فکر کنید، بعد احساس کنید، بعد انجام دهید.

19- از خودتان توقع نسبی داشته باشید نه توقع مطلق.

20- جواب های واقع گرایانه و منطقی داشته باشید نه مطلق و ایده آل.

21- باورهای نامعقول خودتان را زیر سئوال ببرید. (همیشه متعادل فکر کنید)

22- دوری از نجواهای درونی مخرب با توکل به خدا و ذکر گفتن، خواندن قرآن و مطالعه ی کتاب برای بیشتر شدن تجربه.

23- متوجه ی مسخره بودن بعضی از باورهای مطلق باشید. (مثل من امروز اصلا اشتباه نکرده ام)

24- باید از اشتباهات درس گرفتن نه اینکه غصه خورد.

25- احساسات منفی را با عصبانیت و تأسف و دلسردی هماهنگ نکنید. بلکه سعی کنید اشتباهات را تکرار نکنید.

26- در زندگی نقش یک بازیگر عاقل را داشته باشید نه یک بازیگر ایده آل.

27- استفاده از شوخی برای زیر سئوال بردن مشکل.

28- برخی از ضعف های انسان ها همگانی و جهانی هستند.

29- در زمینه ی تحمل ناکامی به طرز احمقانه ای فکر نکنید.

30- سعی کنید ببینید که برخی اشتباهات چقدر مزحک و خنده دار است.

31- فکر کنید باید فوق کامل باشید یا ابله به تمام معنا (اندیشه ی افراطی)

32- شما به کمک واقع بینی می توانید اوضاع را رو به راه کنید.

33- هر روز درس بزرگی برای اصلاح خودم است.

34- به موضوعات زندگی حساسیت نداشته باشید، بلکه سعی کنید کمی بهتر شوید.

35- از وضعیت های بد خودتان را خلاص کنید.

36- دوری از تناقض گویی نسبت به باورهای غلط.

37- سعی در بهتر شدن روش های واقع گرایانه و منطقی.

38- هیچ وقت خودتان را تحقیر نکنید، بلکه عملکردتان را زیر سئوال ببرید. شما می توانید تغییر کنید.

39- متوقف کردن توقعات افراطی از خودتان (خودتان را ناراحت نکنید)

40- تشخیص سود و زیان نسبت به انجام کارها.

41- با خودتان غیر منصفانه رفتار نکنید. (گاهی زندگی نیاز به تجربه کردن دارد)

42- برای بهتر زندگی کردن راه حل های جدیدی برای خودتان تعریف کنید. (شاید راه حل هایتان نقص داشته باشد. با این حال رو به جلو هستید) ( هیچ کسی نمی تواند به همه ی سئوال ها پاسخ دقیقی بدهد)

43- افکار مخرب را با واقعیت ها عوض کنید.

44- ناکامی ها می توانند تجربه های جدیدی را حاصل کنند (چشم ها را باید شست، طوری دیگری باید دید)

45- برای بهتر کردن زندگی، نیاز به تلاش است.

46- انتخاب های هوشیارانه نیاز به گزینه های مفید دارد. (واقع گرایانه فکر کنید)

47- انتخاب ارزش های اجتماعی مهمتر از ارزش های فردی است.

48- گاهی جهت تغییر کردن مشخص نیست و نیاز به قطب نما است.

49- ایجاد تعادل بین تمایلات و اجتناب از افراط وتفریط.

50- ترجیح دادن سلامتی به اختلالات روانی واجب است.

51- اهداف بزرگ را به چند اهداف کوچک تقسیم کنید (روش پلکانی)

52- به خودتان کمک کنید تا احساس بهتری داشته باشید.

53- دنبال قواعد مطلق و ثابت نباشید. هیچ چیز مطلقی وجود ندارد و مقصد قابل تغییر است. امروز دنبال مقصد و هدفتان باشید، اما در مسیر راه گاهی اهداف تغییر می کنند. برای مثال فکر کنید برای سفر به شیراز آماده می شوید و در مسیر راه، برای رسیدن به مقصد متوجه می شوید که مسیر بسته است و شما فکر می کنید از مسیر دیگری سفرتان را ادامه دهید و یا به سمت شهر دیگری تغییر مسیر دهید و یا... (اگر چه تغییر گاهی سخت است، اما امکان پذیر است. باید بیندیشید که صلاح شما و دیگران در چیست؟، خودتان آن را کشف کنید!)

نکته: افسوس گذشته را نخورید و نگران آینده نباشید، بلکه تلاش کنید تا امروز یک پله پیشرفت کنید.

چگونگی فهم زبان انگلیسی:

1- موضوع متن درس درباره ی چیست؟

2- لغات اصلی مربوط به موضوع درس کدام است؟

3- لغات فرعی کدام است؟

4- اهمیت لغات درس کدام است؟

5- آیا با فهم لغات اصلی می تواند لغات مشابه و معادلی پیدا کنید؟

6- آیا می توانید متوجه شوید که این لغات در چه جاهایی کاربرد دارد؟

7- چه نکات دستوری در جملات متن وجود دارد؟

8- قواعد دستوری هر فصل درباره ی چیست؟

9- آیا نکته ی خاصی در متن درس یا قواعد دستوری درس وجود دارد؟

10- آیا قاعده ای که در این جمله وجود دارد در چیدمان کلمات وجود دارد؟

راز زندگی شاد:

1- داشتن خانواده ی خوب

2- داشتن دوست خوب

3- داشتن هدف

4- داشتن تفکر مثبت

5- داشتن فهم کار خوب و بد

6- داشتن ایمان و عمل

7- داشتن درک دست از جهان اطراف

8- داشتن تفکر و اندیشه ی درست در مسائل مختلف (استدلال منطقی)

9- داشتن روحیه ی گذشت

10- شناخت دوست و دشمن و...

حالات انسان ها:

1- پرهیاهو

2- ساکت

3- فعال

4- تنبل

5- آرام

6- از نظر عاطفی ناپایدار

7- نق نقو

8- بی اعتنا

9- حساس

10- راحت

11- ناراحت

12- غمگین

13- جسور

14- محتاط

15- مصمم

16- فرمانبردار

17- کله شق

18- خودسر

19- فراموشکار

20- گیج

21- نیرنگ باز

22- لاف زن

23- ترسو

24- کم رو

25- قلدر

26- قهر

27- خشمگین

28- نازک نارنجی

29- خجالتی

30- گریه کن

31- بسیار حساس و زود رنج

32- بهانه گیر

33- جروبحث

34- بی خیال، مغروز، افاده ای و...

نکته: آیا می دانید با کدام افراد دوستی کنید.

ورزش:

ورزش برای سلامتی بدن بسیار مفید است و فواید بی شماری دارد. اما آیا فکر کرده اید که چه ورزشی را تجربه کنید. لازم است
بدانید که در دوره ی تحصیل از ابتدایی تا دبیرستان و حتی دانشگاه،
ورزش های مختلفی را تجربه می کنید. بنابراین لازم است که مهارت های پایه را یاد بگیرید. برای همین توصیه می شود. حداقل یک ترم (3 ماهه) در چند ورزش مهارت های اولیه دست یابید. این کار باعث می شود که مهارت های مختلفی را تجربه کنید. این کار به شما کمک می کند تا رشته های مورد علاقه ی خود را بشناسید. با این کار اعتماد به نفس بیشتری خواهید داشت و در زنگ ورزش نسبت به دیگران مهارت بالاتری خواهید داشت.

انواع ورزش های ضروری:

1- ژیمناستیک

2- شنا

3- فوتبال

4- والیبال

5- بسکتبال

6- پینگ پنگ

7- دفاع شخصی

8- بوکس

9- کشتی

10- شطرنج

نکته: می توانید در هر تابستان دو رشته ی ورزش را انتخاب کنید.

مهارت های پایه در ورزش:

1- توپ والیبال را با یک دست نگه دارید و دست دیگر را ثابت نگه داشته با دستی که توپ را نگه داشته اید محکم به کف دست دیگر بزنید. مثلا توپ را با دست راست گرفته اید. حالا با دستی که توپ را گرفته اید (دست راست) توپ را محکم به کف دست چپ بزنید. این کار را 10 الی 20 بار انجام دهید.

2- به کمک هر دو دست توپ را به دور کمر بچرخانید. سپس توپ را دور پای راست و بعد دور پای چپ و در آخر در سر و گردن بچرخانید.

3- با یک دست توپ را به سمت بالا پرتاب کرده و هنگامیکه توپ به سمت پایین آمد، با دستان کشیده به سمت بالا بپرید (این کار را به نرمی انجام دهید) و طوری که دست ها و بدنتان کاملا کشیده شده است در بالاترین نقطه توپ را بگیرید. باید تلاش کنید، هنگامیکه به سمت بالا می پرید دستانتان کاملا کشیده باشد.

نکته: هنگامیکه توپ را به سمت بالا پرتاب کردید می توانید با هر دو دست یک ضربه و یا دو ضربه کف دستهایتان را به هم بکوبید و سپس به سمت بالا جهش کنید و توپ را در بالاترین نقطه با بدن و دستان کشیده بگیرید. اما هنگامی که به بالا می پرید کمی به پاهایتان زاویه بدهید (باید پاها را کمی خم کنید)

4- در جایی که سقف دارد (اتاقی با سقف بلند) توپ را به سمت بالا پرتاب کنید، طوری که تماس خیلی کمی با سقف داشته باشد، سپس مثل مرحله ی قبل توپ را بگیرید. این کار باعث می شود که کنترل دستتان بیشتر شود.

5- توپ والیبال را با هر دو دست گرفته و به سمت زمین رها کنید (به صدای برخورد توپ به زمین دقت کنید) اکنون مبنای این صدا را (10%) فرض کنید. حالا نوبت دوم توپ را کمی محکم تر (20%) به سمت زمین بزنید. باید این کار را در (10) نوبت انجام دهید و در هر نوبت ضربه را کمی محکم تر کنید. یعنی ابتدا فشار (10%) باشد و نوبت بعد (20%) و نوب سوم (30%) تا.... نوبت دهم (100%) نیرو به توپ وارد کنید.

نکته: اکنون می توانید در هر نوبت کمی به سمت جلو جهش کنید. اما ضربه هایتان در هر نوبت نباید (10%) بیشتر شود. بلکه این کار را یکنواخت انجام دهید.

6- حالا توپ را با هر دو دست گرفته طوری جلوی دیوار بایستید که اگر توپ را را دستان کشیده به سمت دیوار گرفتید، توپ تماس کمی با دیوار تماس پیدا کند. اکنون دستان خود را به سمت عقب بیاورید و توپ را نزدیک پیشانیتان کنید. سپس دستان خود را باز کرده
تا نزدیکی دیوار ببرید و همین که دستانتان کاملا باز شد و توپ
ضربه ی کمی به دیوار باورد کرد و به عقب برگشت در همان حالی که دستانتان کشیده است توپ را بگیرید و با کنترل به سمت عقب بیاورید. البته باید توپ را در ناحیه ای به دیوار بکوبید که حدود (10 سانتی متر) بالاتر از پیشانیتان برخورد کند. این کار را (10 الی 20 بار) انجام دهید.

نکته: هنگامیکه این کار را انجام می دهید باید ابتدا دو انگشت سبابه ی دست چپ و راست و دو انگشت شصت دست چپ و راست را به هم بچسبانید، طوری که شکل یک مثلث به وجود آید. حالا کمی انگشتان را از هم دور کنید. با این شکل دست ها باید توپ را به سمت دیوار هدایت کنید.

7- حالا همین کار را شبیه پرتاب توپ بسکتبال به سمت دیوار انجام دهید. یعنی مثل مراحل قبل کار را ادامه دهید، تنها تفاوت این است که توپ را در کفت یک دست قرار دهید و کف دست دیگر را در کنار توپ قرار دهید. (زاویه ی کف دست چپ و کف دست راست 90 درجه است)

8- حالا کمی به دیوار نزدیک شوید و با یک دست توپ را کمی (حدود 5 الی 10 سانتی متر) بالاتر از سرتان پرتاب کنید و با
ضربه ی سر توپ را به دیوار بکوبید و هنگامیکه توپ به سمت شما می آید با هر دو دست توپ را بگیرید. این کار را حدود 10 الی 20 بار انجام دهید.

نکته: هنگامیکه این مهارت را یاد گرفتید می توانید توپ را 2 الی 3 بار با سرتان مهار کنید. (حرکت کنترلی)

9- همین کار را می توانید با شانه ی سمت راست و شانه ی سمت چپ انجام دهید و مانند مرحله ی (8) توپ را به سمت دیوار هدایت کنید.

10- اکنون می توانید در فاصله ی (30 سانتی متری) پشت به دیوار بایستید و توپ را با هر دو دست کشیده به سمت دیوار پرتاب کنید و بعد از آن، سریعا با یک جهشت (180درجه ای) به سمت دیوار برگشته و توپ را بگیرید. این کار را 10 بار انجام دهید.

11- اکنون می توانید با کف یک دست توپ را به سمت بالا پرتاب کنید و با بازوی همان دست توپ را کنترل کنید. این کار را با دست دیگر هم انجام دهید.

12- اکنون می توانید مانند مرحله ی (6) توپ را در هر نوبت به فاصله ی (5 سانتی متر) بالاتر به دیوار بکوبید. این کار باعث
می شود تا دقت و تمرکز شما بیشتر شود.

13- اکنون می توانید دو نفری در فاصله ی حدود (2متری) روبروی هم بایستید وتوپ را طوری به زمین بکوبید که در فاصله ی (1 متری) بین شما و یار مقابل برخورد کند. این کار را با هر دو دست انجام دهید و یار مقابل هم باید با هر دو دست توپ را بگیرد.

نکته: اگر فاصله ی شما بیشتر شد (مثلا 3متر) باید توپ را وسط فاصله ی خودتان و یار مقابل (یعنی 5/1 متری) به زمین بکوبید.

14- اکنون کف چپ را روی کف دست گذاشته و هر دو انگشت شصت را کنار هم بگذارید ودستان خود را به جلو (زاویه ی 45 درجه رو به پایین) بکشید. در این حرکت نباید آرنج ها خم باشد، بلکه باید مثل خطوط راه آهن هر دو دست کشیده باشد. حالا توپ والیبال را روی دست هایتان بگذارید و با بالا و پایین کردن دست توپ را مانند حرکت قطار روی خط آهن به سمت جلو و عقب هدایت کنید.

15- بعد از این مرحله حدود 40 سانتی متری دیوار بایستید و در حالی که دست هایتان را بالا و پایین می آورید (مثل حرکت قبل دستانتان کشیده و توپ بین دو دستانتان به راحتی جلو و عقب برود) توپ را به سمت دیوار هدایت کنید و هنگامیکه توپ به سمت عقب برگشت با هر دو دست توپ را بگیرید. این کار را 10 الی 20 بار انجام دهید.

نکته: هنگامیکه به مهارت بالاتری رسیدید، می توانید به جای گرفتن هر دو دست هنگام برگشت توپ با همان حالت توپ را به سمت دیوار هدایت کنید.

16- اکنون توپ فوتبال با در فاصله ی (1 متری) دیوار بگذارید و با پا ضربه ای (حدود 10%) به توپ وارد کنید و هنگامیکه توپ به سمت شما برگشت، توپ را کنترل کرده و با جلوی پا توپ را نگهدارید.

17- اکنون همین کار را در فاصله ی دو متری انجام دهید و با پا ضربه ای (حدود 20%) به توپ وارد کنید و در مسیر برگشت توپ آن را با کف پا کنترل کنید.

18- بعد از این مرحله شما می توانید فاصله ی توپ را بیشتر کنید و این کار را در (10 مرحله) انجام دهید و با فاصله گرفتن از دیوار مقدار شدت ضربه تان را بیشتر کنید.

19- اکنون موانعی را روی زمین به فاصله ی (30 سانتی متری) روی زمین در یک خط صاف قرار دهید و با توپ فوتبال از میان موانع بگذرید.

20- اکنون می توانید به کمک یک یار کمکی توپ را با سینه و یا سر کنترل کنید و هنگامیکه توپ به سمت زمین می آید و ضربه ی پا توپ را به سمت دیوار شوت کنید.

 21- اکنوت توپ را با هر دو دست می گیرید و توپ را بالای سر پای راست رها می کنید. هم زمان پای خود را بالا می آورید و طوری که ران پای راست در (زاویه ی 90) قرار بگیرد به توپ ضربه ی کنترل شده ای وارد می کنید تا توپ به سمت بالا هدایت شود. آنگاه با هر دو دست توپ را می گیرید. این کار را (10 الی 20 بار) با پای مخالف هم انجام دهید.

22- روی دیوار یک مستطیل بزرگ می کشید و آن را به مربع های کوچک تقسیم می کنید و توپ را در فاصله ی مشخصی قرار می دهید و سعی می کنید توپ را به سمت یکی از مربع هایی که از قبل تعیین کرده اید، شوت کنید. (ماسبقه ی لذت بخش)

نکته: همین کار را می توانید به کمک یک دوست انجام دهید. در این مرحله در فاصله ی مشخصی در دیوار قرار می گیرید و یار کمکی توپ را با دست یا پا به سمت سر و یا سینه ی شما شوت می کند و شما به کمک سر توپ را به سمت یکی از مربع ها هدایت می کنید.

23- با هر دو دست توپ را به سمت روی پنجه ی پا رها کنید و با روی پا توپ را به سمت دیوار شوت کنید و هنگامیکه توپ به سمت شما برگشت با هر دو دست توپ را بگیرید.

24- یک حلقه را روی یک چهار پایه قرار می دهید و توپ را به سمت حلقه شوت می کنید تا از داخل آن عبور کند.

25- خیلی آهسته توپ را به کمک پای راست وچپ به سمت جلو هدایت کنید.

چگونه حیوانات از خود دفاع می کنند:

1- شاخ

2- سم

3- چنگال

4- دندان

5- گاز گرفتن و...

انسان های نادان چگونه از خود دفاع می کنند:

1- مشت زدن

2- کتک زدن

3- فحاشی

4- داد و فریاد

5- ناسزاگویی و...

انسان های عاقل چگونه از خود دفاع می کنند:

1- طرف مقابل چند درصد خشمگین است

2- چرا ناراحت است؟

3- چطور خشم او را مهار کنم؟ (با گفتن چه جملاتی)

4- علت؟

5- آیا آمادگی شنیدن حرف های شما را دارد یا خیر؟

6- آیا سکوت کنم یا ...

7- آیا لازم است از بزگترها کمک بگیرم

8- لازم است عواقب رفتار غلطش را تذکر دهم؟ (عاقبت اندیشی)

9- هشدار دادن!

10- اشاره به عواقب و نتایج رفتار بد

11- در صورت لزوم شکایت کردن (مراجع قضایی)

تصویر افکار غلط:

نکته: افکار غلط دارای هیچ نظام و منطق خاصی نیست و هیچ اسلوب و مبنای خاصی در آن رعایت نشده است.

تصویر افکار درست:

نکته: افکار درست دارای نظام و شبکه ی هدفمند و معناداری است که هر جزء، جزء دیگر را کامل تر می کند. افکار منطقی و درست دارای نظم و هدف خاصی است که تک تک اجزاء به درستی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند.

خصوصیات شخصیتی افراد مختلف:

آتیشی	بی رحم	دست و پا چلفتی	عبوس	مشکوک
آرام	بی سر وصدا	دعوایی	عجول	مضحک
آزار رسان	بی صبر و بی قرار	دلخور	عصبانی	مغرور
آشفته	پر جنب و جوش	دلسرد	علاقه مند	مهربان
احساساتی	پرخاشگر	دلسوز	عیب جو	ناآرام
احمق	پریشان	دلواپس	غضب آلود	ناامید
اخمالو	تخس	دمدمی مزاج	غیر قابل اعتماد	ناجور
افسرده	ترسو	دمغ	قابل ترحم	ناخوش
امیدوار	تنبل	دو دل	قانع	نادان
ایرادگیر	تندخو	دیوانه	کم تحرک	ناراحت
با احساس	جسور	زود رنج	کمرو	ناراضی
با اعتماد به نفس	حساس	زیاده خواه	کم طاقت	ناکام
با پشتکار	حسود	سراسیمه	کنجکاو	نامطمئن
با شهامت	خجالتی	سر در گم	گیج	نترس
با محبت	خسیس	سست	مات و مبهوت	نگران
بامزه	خشمگین	شجاع	مأیوس	نوع دوست
بداخلاق	خشن	شرور	متعجب	نیش دار
بدبین	خوب	شکمو	متنفر	وحشت زده
بدگمان	خوشحال	شوخ طبع	محتاط	وحشی
بی توجه	خونگرم	شیطون	مخالف	ویری
بی حوصله	درمانده	صمیمی	مردد	هراسان
هیجان زده	دستپاچه	عالی	مسخره	هول

نکته: باید با کدام خصوصیت اخلاقی دوستی کنید؟

میزان تلاش افراد:

افراد با توجه به میزان تلاش و پشتکاری که دارند می توانند به موفقیت هایی دست یابند. هر چه بیشتر تلاش کنید، در آینده موفق تر خواهید بود. بنابرانی بهتر است از همین امروز با برنامه ریزی بهتر، تلاش هدفمندی داشته باشید. افرادی که تلاش بیشتری کرده اند، بیشتر به بالای هرم مثلت نزدیک می شوند در نتیجه از امکانات بیشتری برخوردارند و بهتر فکر می کنند. اما هر چه بیشتر به نُک هرم نزدیک می شویم تعداد افرادی که در آنجا قرار می گیرند کمتر
می شوند.

نکته: اگر تلاش کنید در هرم به درجات بالاتری می رسید و حقوق و مزایای بیشتری خواهید داشت.

به چند هفته ی زندگی تان فکر کنید:

1- چه روندی داشته است؟

2- باید چه تغییراتی بدهید

3- چه تجربیاتی کسب کرده اید؟

4- چگونه باید با مشکلات برخورد کنید

5- چه اشتباهاتی مرتکب شده اید؟

6- از اشتباهات چه درس هایی گرفته اید؟

7- به عملکردتان چه نمره ای می دهید؟

8- چه برنامه ریزی جدیدی دارید؟

نکته: مهمترین عامل برای رسیدن به موفقیت این است که با افراد نادان و بی ادب دوستی نکنید.

دانش آموزان باید بدانند:

1- چه وقت بخوابند

2- چه وقت از خواب بیدار شوند

3- در روز چه کارهایی باید انجام دهند

4- در چه مواقعی صحبت کنند

5- در چه مواقعی سکوت کنند

6- چه وقت ورزش کنند

7- چقدر غذا بخورند

8- چه مواد غذایی را نخورند

9- چگونه دوستان خوبی انتخاب کنند

10- با بزرگترها چگونه رفتار کنند

11- در چه مواقعی (نه) بگویند و....

نظر سنجی درباره ی همکلاسی ها:

آیا فکر کرده اید، اگر یک برگه ی سفید به همکلاسی هایتان بدهند و از آنها بخواهند که درباره ی شما چند سطر بنویسند، چه خواهند نوشت. بنابراین رفتار شما با دیگران سبب می شود تا آنها درباره ی خصوصیات رفتاری و طرز صحبت و برخورد شما با دیگران نظر بدهند. البته منظورم دانش آموزان عاقل و دانا است و شاید دانش آموزان بی ادب و نادان نظر دیگری داشته باشند. به هر حال هر فردی حتی اگر هم بد باشد دوست دارد با افراد عاقل و دانا دوست باشد و حتی شاید به دلیل حسادت با شما دوستی کند تا شما را فریب دهد و شما را مثل خودش بد دهن (فحش) و تشویق به کارهای بد کند. بنابراین از چنین افرادی فاصله بگیرید و با آنها دوستی نکنید. اما این کار را خیلی زیرکانه انجام دهید، طوری که متوجه نشود که شما دوست ندارید با چنین فردی دوستی کنید. یعنی سعی کنید در مسیر راه او قرار نگیرید و اگر خواست به شما نزدیک شود، شما با مهارت و زیرکی خاصی خداحافظی کنید و دور شوید.

با همکلاسی های نادان چکار کنید:

1- با آنها به سمت مدرسه نروید

2- در مسیر برگشت با آنها همراه نشوید

3- در حیاط مدرسه در کنار آنها قرار نگیرید

4- سعی کنید با آنها هم صحبت و همنشین نشوید

5- اگر زنگ ورزش با آنها در یک تیم هستید، سعی کنید بعد از ورزش با آنها دوستی نکنید. یعنی ورزش کردن بهانه ای برای دوستی با آنها نشود.

6- سعی کنید گول خنده ها و سخنان آنها را نخورید و....

نکته: همکلاسی بد، الگوی مناسبی برای شما نیست. بنابراین سعی کنید از آنها فاصله بگیرید. همینطور بچه هایی که با دیگران دعوا و کتک کاری می کنند، اصولا آنها در خانواده هایی رشد کرده اند که کتک خورده اند و آنها را توهین و سرزنش و تنبیه کرده اند. همین رفتار را با دیگران انجام می دهند. بنابراین برای اصلاح چنین
دانش آموزانی ابتدا باید والدین آنها اصلاح شوند. (داشتن الگوی غلط)

آیا می دانید چگونه کتاب بخوانید:

1- ابتدا باید بدانید کتاب چند فصل دارد و هر فصل چه هدف هایی را دنبال می کند. یعنی باید به طور خلاصه (حدود 1 دقیقه) توضیح مختصری درباره ی هدف اصلی مطالب هر فصل کتاب بدهید.

2- باید بتوانید نکات کلی هر فصلا را بیان کنید. برای این کار حدود (3 تا 5 دقیقه) زمان در نظر بگیرید.

3- هنگام خواندن زبان انگلیسی و زبان عربی، باید بتوانید کلمات مرتبط با محتوای درس (بین 10 تا 20 کلمه ی مهم و مرتبط به تیتر اصلی یا موضوع اصلی درس) را یاد بگیرید. سپس متوجه شوید که نکات دستوری هر فصل کدام است و چه نقشی در جمله دارد.

نکته: نکات اصلی مانند اتوبان می باشد و نکات فرعی مانند جاده های فرعی که از اتوبان به شهرها و یا شهرک ها و یا بخش های کوچک و بزرگ وصل می شوند.

سطح انرژی فیزیکی خود را کنترل کنید:

در بیشتر مواقع دانش آموزان با داد و فریاد (سر و صدا) ورزش
می کنند. همچنین مطالعه ی افراطی و یا خوردن غذای زیاد، استراحت زیاد و ... سطح انرژی فیزیکی بدن را افزایش یا کاهش
می دهد. با این کار به ذهن و قلب شما فشار زیادی وارد می شود. در نتیجه راندمان و میزان بازده ی فعالیت شما دچار اختلال می شود. همچنین با مصرف کم مواد غذایی، کمبود خواب، ورزش نکردن و... دچار کسالت، ضعف و اضطراب می شوید. با این روش زندگی دیگر نمی توانید کارهایتان را درست انجام دهید. نتیجه اینکه در هیچ کاری افراط و تفریط نکنید و مراقب سلامتی خود باشید.

تنفس عمیق:

اکسیژن برای سلامتی فیزیکی بدن بسیار ضروری است. کمبود اکسیژن، عملکرد طبیعی بدن را مختل می کند. متأسفانه بسیاری از مردم تنفس سطحی دارند که فقط اکسیژن لازم برای زندگی را فراهم می کند. اینگونه افراد پوستی شاداب، چشمان هوشیار و سرحال، بدنی سالم و آماده ندارند.

اگر هفته ای سه جلسه ورزش کنید و هر روز صبح تنفس خود را چند بار کنترل کنید، سلامتی شما کمتر به خطر می افتد. آنوقت می توانید به راحتی بر روی تثبیت سطح انرژی بدنتان کنترل داشته باشید. مخصوصا هنگام مطالعه، هر وقت خسته شدید، با چند تنفس عمیق
(3 تا 5 بار) اکسیژن بیشتری به خون خود برسانید.

سطح استرس خود را مدیریت کنید:

استرس بخش طبیعی از زندگی است و ما نمی توانیم آن را به طور کلی حذف کنیم. اما می توانیم یاد بگیریم تأثیرات منفی استرس را به حداقل برسانیم. اگر چه ورزش روزانه ابزار مناسبی برای کنترل استرس است.. اما یکی دیگر از راه های مدیریت سطح استرس، یادگیری در نحوه ی فکر کردن به موضوعات و طبقه بندی کردن اطلاعات است. اینکه به هر موضوعی بیهوده فکر نکنید و برای هر موضوع زمان خاصی (مثلا حدود 5 دقیقه) در نظر بگیرید. اگر دوست داشته باشید می توانید به دم و بازدم خود فکر کنید.

نکته: از عواملی چون سر و صدا، گرسنگی، تشنگی، استرس، افکار منفی و... دوری کنید. همچنین سعی کنید خاطرات بد را برای دیگران بازگو نکنید. با این کار هم خودتان ناراحت می شوید و هم طرف مقابل دچار شُک و ناراحتی می شود. اگر می خواهید موضوعی را تعریف کنید که ناراحت کننده است، می توانید با چاشنی طنز این کار را انجام دهید. با این کار میزان فشار و استرس کمتر خواهد شد.

شناسایی بحران ها:

در بسیاری از موارد، یکی از جنبه های بسیار سخت در اولین مرحله  برخورد با بحران و توانایی شناسایی بحران می باشد. یعنی بتوانید اتفاقی که در حال وقوع است را شناسایی کنید و به چگونگی مهار کردن بحران و چگونگی رفتارتان در موقعیت های خاص آگاه باشید و نشانه های هشدار دهنده را شناسایی کنید.

از تجربه های دیگران درس بگیرید:

هنگامی که می خواهید کاری را انجام دهید، کمی فکر کنید، بیندیشید دیگران این کار را انجام داده اند و به چه نتایجی رسیده اند. گاهی نگاه کردن به تجربه ی دیگران، به ما کمک می کند. در اینجا ما متوجه ی عواقب و نتایج کاری که می خواهیم انجام دهیم، خواهیم شد.

نکته: افرادی که بدون فکر ماجراجویی می کنند، شکست خواهند خورد.

تا جایی که قانون مدرسه اجازه می دهد، عمل کنید:

به یاد داشته باشید، رفتار خلاف قوانین (قانون شکنی) شرایط را
سخت تر می کند. بهترین کار این است که با وجود شرایط موجود، بکوشید با توجه به قوانی مدرسه تصمیم بگیرید.

نکته: دانش آموز عاقل خودش را به دردسر نمی اندازد.

کسب اطلاعات:

در هر جا و موقعیتی که قرار می گیرید، سعی کنید اطلاعات لازم را کسب کنید تا دچار اشتباه نشوید. مثلا مقررات و قوانین مدرسه را در نظر بگیرید. فضاهای مختلف مدرسه و کاربردهای هر یک را بشناسید و با توجه به صلاح دید مدیر و ناظم مدرسه اقدام کنید. نه اینکه خودتان تصمیم بگیرید و خودسرانه کاری را انجام دهید. با این روش هیچ گاه به دردسر نخواهید افتاد.

حل اختلافات:

اگر با فردی دچار اختلاف شدید، سعی کنید علت را شناسایی کنید و نوع برخورد با موضوع را بررسی کنید. شاید حق با طرف مقابل باشد و شاید هم لازم باشد موضوع را با بزرگترها در میان بگذارید.

دقت کنید که برنده شدن در یک مشاجره کسب مدال قهرمانی نیست. بلکه در عوض برای رسیدن به راه حل مناسب و منطقی تلاش کنید.

هنگامیکه مشکل را شناسایی کردید، متوجه می شوید که بسیار راحت تر از مورد مبهم می توانید مسأله را بررسی کنید و راه حل منطقی ارائه دهید.

پرسش در این موارد بسیار کمک خواهد کرد:

- مشکل اصلی چیست؟

- چرا این موضوع یک مشکل است؟

- چه راه حلی برای مشکل وجود دارد؟

- با افراد زورگو و قلدر چکار باید کرد؟ باید آنها را دست قانون سپرد

اگر فکر می کنید طرف مقابل راه حل منطقی (حرف حساب) را قبول نمی کند، از وی فاصله بگیرید و با او دوستی تان را ادامه ندهید.

نکته: گاهی گذشت همه چیز را حل می کند.

تمرکز بر نشانه های مربوط:

افرادی که تنها یک راه حل برای حل یک مسأله دارند، اغلب در وضعیت های بغرنج و دشوار قرار می گیرند و نمی دانند چه کاری باید انجام دهند. اما آنهایی که احساس می کنند گزینه های متعددی برای حل مسأله در اختیار دارند، تلاش می کنند، صبوری کنند و با زیرکی و تیزبینی موضوع را حل کنند.

اگر نخستین تلاش با شکست روبرو شد، سعی کنید راه حل دیگری پیدا کنید و به شیوه ی دیگری متوسل شوید. اگر باز هم شکست خوردید از نو با روشی دیگر کوشش کنید و...

از ادیسون سئوال کردند، در طی شکست های متعدد در ساختن لامپ، اکنون نظر شما چیست؟ پاسخ داد: 1000 روش جدید یادگرفته ام که با آن 1000 روش نمی توان لامپ را اختراع کرد.

دانش آموز با تجربه:

دانش آموز با تجربه رابطه ی جاذبه و دافعه ی کلمات را با اصول و معیارهای متن در نظر می می گیرد. آنوقت می تواند تصور کند (تصویر سازی ذهنی) چگونه با کل متن ارتباط برقرار کند. این روش اصول بازی در ذهن به صورت زنده جلوه می کند.

تنها یک روش برای یادگیری و آموختن وجود ندارد، بلکه سبک های مختلفی برای یادگیری وجود دارد. بهترین روش و ایده تابع سلیقه ی شخصی است. یک روش اصولی انتخاب کلمه ی مهم در متن است و به تدریج تجزیه و تحلیل متن پیرامون آن کلمه ی اصلی می باشد. یا اینکه آن کلمه ی مهم را طوری تفسیر کنید که به مفهوم زوایای متن بپردازید.

کلام آخر اینکه، هر راهی را که فکر می کنید برای شما مفید است و شما را به نتیجه ی دلخواه می رساند، انتخاب کنید. اما باید بتوانید با روشی که انتخاب کرده اید موضوعات را به درستی تجزیه و تحلیل کنید. باید بتوانید با انواع طرح ها و ایده های نویسنده آشنا شوید و سپس به جزئیات نظر بیندازید و مدل سازی درستی در ذهن خود ترسیم کنید. در پایان بتوانید قضاوت های خود را مورد تصدیق قرار دهید.

چگونه می توان جواب یک مسأله را یافت: (ابزار تفکر)

جواب را باید در نقطه ی قبل و بعد آن رُخداد مجهول جستجو کنید. باید بتوانید به پیامدهای روند مسأله توجه کنید. شاید جواب در
پی گیری رُخدادهای قبلی یا در اثر کشق چگونهگی نتیجه جستجو شود. جزئیات مسائل به یکدیگر می چسبند و مراحل ادامه می باند تا به نتیجه ی مطلوب تشویق شوند.

شاید مضمون خاص تاکتیک روند مسأله که در روند مطالب اتفاق
می افتد، توجه کرد.

از لحاظ روانشناسی روند حل مسأله بر اساس اصل لازم و ملزوم (وحدت کل) بکار می افتد.

شاید با توجه به شناخت پیامدهای رفتاری هر جزء از مسأله به تحلیل مسأله بپردازید.

شاید لازم باشد پیش بینی روند شکل گیری مسأله را از نقطه ی خاص جستجو کنید.

شاید اجزاء در تقابل با یکدیگر در سیر شکل گیر روند خاص مشارکت دارند. (تک به تک)

شاید تلاشی در جهت یافتن اجزاء زوج (دو به دو) هر دو جزء به جزء دیگر مربوط می شود. (مثل پیوند عناصر شیمیایی)

شاید برداشت صحیح از یک جزء ارشد (اصلی) جریان بررسی روند حل مسأله را آسان کند.

شاید دلایل واقعی شکل گیری یک جریان واقعی (از ابتدا تا انتها) بتواند، مسیر صحیح را شناسایی کند.

شاید بتوانید برای حل مسأله بین دو موضوع یکی را انتخاب کنید و حدس بزنید.

شاید بتوان با شناخت نتیجه ی مسأله، بتوانید به شکل گیر روند
حل مسأله کمک کنید.

شاید یافتن اجزاء اصلی و فرعی بتواند به شناخت حل مسأله کمک کند.

شاید بتوانید دغدغه ی اصلی مسأله و تنگناهای موجود در آن را شناسایی کنید.

شاید با یافتن علت های مختلف راه حل های متفاوتی پیدا کنید.

شاید تجوزیز دستورالعملی خاص در شکل گیری روند مسأله کمک کند.

شاید بتوانید جستجوی اقدامات تک تک اجزاء و طبقه بندی کردن انواع الزامات بتواند کمک کند.

شاید با تجزیه وتحلیل رابطه میان علت و معلول (تک تک اجزاء) منبع روان شناخت محاسبات را شناسایی کنید.

در تصویر سازی ذهنی واقعی تحلیل روند مسأله به شکل طبیعی در ذهن دنبال می شود.

شاید علت های مختلف کنار هم قرار گرفتن اجزاء، بتواند راه حل های متفاوتی برای حل مسأله داشته باشد.

شاید با شناخت گزینه ی مناسب (پیدا کردن اجزاء اصلی) به تشخیص شکل گیری روند حل مسأله کمک کند.

شاید بهتر است بر اساس داده های اصلی (اجزاء کنار هم) و تجزیه و تحلیل رفتارهای طبیعی به نتیجه دست یابید.

شاید دلایل متعددی برای به اشتراک گذاشتن اجزاء در کنار یکدیگر اتصالات اصلی و فرعی را مشخص کند.

شاید با شناخت راه حل های رفع مشکل، پیام های اصلی (پیامدها) شناسایی شوند.

شاید در روند حل مسأله یک جزء اصلی در روند حل مسأله محوریت داشته باشد.

شاید با شناسایی شاخه های اصلی و فرعی اجزاء مسأله نتیجه را کشف کنید.

شاید ناآشنایی به شکل گیری روند، شکل گیری اجزاء در رسیدن به هدف (نتیجه) کمک کند.

شاید با شناسایی توانایی های اجزاء، رشد نظام مند مسأله را کشف کنید.

اغلب اجزاء مسأله حول مدارهای مشخصی به دور جزء اصلی مسأله (پیدا کردن مجهول) دور می زند. کاملا منطقی است که نگاهی هم به فرایندهای ذهنی درونتان بیندازید.

اندیشیدن درباره ی تفکر فراشناختی (روابط اجزاء با یکدیگر) چگونه باید در وضعیت مطلوب قرار بگیرند و به نتیجه برسند؟ از کدام راه حل مسأله باید استفاده کنید؟ یا....

تأمل درباره ی فرایند تک تک اجزاء برای ارزیابی عملکرد کلی (چگونگی روند شکل گیری همه ی اجزاء در کنار یکدیگر) مفید
می باشد.

با فهمیدن روند شکل گیری تک تک اجزاء و هدایت فکرمان در یک نظام طبقه بندی شدهف در بررسی و بازآفرینی سودای ارتباط اجزاء با یکدیگر سود جست.

شاید با شناخت منفعت جانبی درباره ی تأثیر تک تک اجزاء
بر یکدیگر بتوانید درباره ی چیزهایی که می دانید و چیزهایی که
نمی دانید؟

شاید بتوانید با کمک فرضیه هایی که از تک تک اجزاء یک مسأله دارد، پیش بینی هایی از طبیعت و محدودیت های مسأله داشته باشید.

شاید با بررسی عادت های تک تک اجزاء و چگونگی بازی طبیعی آنها با یکدیگر (برای مثال سرعت و جرم رابطه ی معکوس دارند) به نتیجه گیری درباره ی اینکه چرا تک تک اجزاء به نوع خاصی از شکل گیری روند مسأله کمک می کنند. (مانند شکل گیری جنین در یک روند منطقی) یا متوجه می شوید در موقعیت های خاص چه
شیوه های منطقی دیگری شکل می گیرند.

نکته: ما فقط یک مغز داریم. اما مغز ما قادر است به شیوه های متفاوتی بیندیشید. شیوه ی منطقی تفکر از جمع آوری نظام مند اطلاعات (تک تک اجزاء) و تجزیه و تحلیل آنها و نتیجه گیری آنها منشعب می شود، تشکیل شده است.

سبک کشف و شهود در حل مسأله:

در این سبک قصد دارید حقیقت را با توجه به هویت تک تک اجزاء بسنجید. چرا که نبود هر جزء می تواند اجزاء دیگر را به چالش بکشد و تأثیر بیشتر بر یک جزء، روند حل مسأله را در مسیر دیگری سوق دهد.

از نقطه نظر روانشناسی رفتار تک تک اجزاء (هویت درونی) با توجه به پیشینه و عملکرد هر کدام نه صرفا رفتار یک جزء بر کل اجزاء تأثیر می گذارد.

با نگاهی دقیق تر به هر یک از اجزاء مسأله، مزایا و نواقص هر یک را متذکر می شود. یعنی باید خاصیت هر جزء را در زمان مقتضی درک کنید.

در تفکر منطقی شیوه ی عملی بررسی تک تک اجزاء در کنار یکدیگر در یک مسیر مشخص به طور هماهنگ در مسیر مشخص روند رو به رشد دارد.

شناخت روند شروع مسأله بر پایه ی منطق و اسلوب خاص تا حدودی به پیش بینی روند مسأله کمک می کند.

باید بتوانید به درک رابطه ی اجزائ یک مسأله (چه عایدشان
می شود) به درک درستی برسید. یعنی در ارتباط با دو جزء چه تصمیم و اتفاقی در حال رُخ دادن است.

تکیه کردن بر روابط اجزاء در کنار یکدیگر، فرصتی برای محاسبه و ارزیابی کل مسأله دست می دهد. در اینجا به دید ترکیبی می رسید. یعنی راه حل درست بر اساس روابط و قوانین حاکم بر آن به صورت طبیعی و منطقی اتفاق می افتد.

هر چه بیشتر درباره ی رابطه ی اجزاء آگاهی داشته باشید به اصول حاکم بر روند مسأله پی خواهید برد.

تفکر شهودی (تفکر بر سر روابط اجزاء در کنار هم و رند شکل گیری حل مسأله برای رسیدن به نتیجه ی خاص) برای جمع آوری دلایل محکم در روند شکل گیری مراحل مختلف و شکل گیری یک سلسله عملیات کمک می کند.

کشف و شهود به شما کمک می کند تا تأثیر هر جزء را به اجزاء دیگر بهتر درک کنید.

مدل درونی روند شکل گیری مسأله (واقعیت عینی ارتباط اجزاء با یکدیگر) به پاسخ مثبت و راضی کننده می رسید.

مسأله مفهومی مبهم است (معلومات و مجهولات) که با تصویر ذهنی و تخیل، ابتکار و خلاقیت و خیال پردازی تداعی می شود.

شناخت تأثیر تک تک اجزاء بر یکدیگر به کشف رابطه ی معنی دار آنها با یکدیگر کمک می کند و کارکردهای مختلف شناخته می شود.

گاهی تفکر واگرا در جهات مختلف گسترش پیدا کرده و ایده های طراح سئوال را برملا می کند؟ (پیدا کردن چراها)

ادراک وضعیت اجزاء در کنار یکدیگر و قصد همه ی اجزاء در یک وحدت کل در گستره ای از فعالیت جمعی (تک تک اجزاء) به نتیجه مثبت می رسد.

گاهی تفکر خلاقانه می تواند به نکات ظریفی در رابطه ی اجزاء با یکدیگر کمک کند.

گاهی پیدا کردن ایده های تک تک اجزاء به منظور داشتن هدفی خاص و منتظر مانده برای رسیدن به شرایط مساعد حکایت می کند.

باید بتوانید ایده ی روند شکل گیری حل مسأله را کمک کنید و گاهی اوقات برای پی بردن به حقیقت نیاز دارید تا به بیراهه سر بکشید.

حل مسأله مانند ورزشکاری که دیگر تمایلات و کشمکش های مختلف است که بازی هر جزء بیان درگیری آن با اجزاء دیگر آنها تفسیر
می گردد. در این راه نحوه ی نمادین موضوعات را به طور دائم تفسیر می شود. اولویت برای آن دسته از اجزائی است که در موقعیت تحلیلی پذیرفته شده اند که از طریق تداعی آزاد رُخ می دهد.

تفکر روانشناسانه به ایده های خلاق شکل گیر روند طبیعی مسأله کمک می کند و مسأله را به سر منزل مقصود می رساند. یعنی تأثیر و تأثری که هر جزء با یکدیگر به اشتراک می گذارند  و مفهوم کلی را بسط و گسترش می دهند.

تفکر خلاق در روند حل مسأله به دنبال شناخت جریان هایی است که با توجه به هویت تک تک اجزاء در کنار یکدیگر شکل می گیرند و در جریان و نبرد جانانه در کنار یکدیگر به بقاء یکدیگر کمک می کنند. یعنی هر جزء از جزء دیگر منفعت می گیرد و هویت یکدیگر را کامل می کنند. در حالی که یک جزء به تنهایی مفهوم خاص وتک بُعدی دارد. اما در کنار هم قرار گرفتن هر جزء با جزء دیگر، تا جایی پیش می رود که هویت یک جزء به خاطر جزء دیگر اهمیت و ارزش صد چندان پیدا می کند. (مانند اجزاء یک پُل که با هم مفهوم کاملی را می رسانند و به تنهایی هویت پُل معنایی ندارد)

با در نظر گرفتن احساس اجزاء در کنار یکدیگر که جدا جدا هستند اما در کنار یکدیگر تفکر خاصی را شکل می دهند تا به وضعیت و هویت مشخصی دست یابند. در این صورت جدا از یک رویکرد تک بُعدی و معمولی با به اشتراک گذاشتن هویت هر جزء با دیگری رفتارهای متفاوتی شکل می گیرد. این سبب می شود که رفتارهای متفاوتی را شاهد باشید.

هر مسأله متشکل از ارتباط چند جزء جدا از یکدیگر است که استراژی کلی در سراسر اجزائ هویت خاصی را شکل می دهد و نتیجه ی هدفمندی را دنبال می کند.

گاهی اوقات فقط بعد از تجزیه و تحلیل و محاسبه ی تک تک اجزاء مقصود و هدف مسأله آشکار می شود. در این زمان، توصیف نظم و ترتیب مراحل از تعیین اهداف قابل فهم است.

تفکر مانند یک درخت تنه ای اصلی و فرعی دارد. یعنی ذهن
می تواند مسأله ی اصلی و فرعی را از یکدیگر تمیز دهد و به مفاهیم جدیدی دست یابد و از الگوها و مدل های منطقی پیروی کند.

کلید معمای مسأله پیدا کردن، داشتن نوعی فعالیت یادگیری درون اجزاء بی ساختار و کشف ساختار می باشد. لازم است دانش آموز احساس کند اجزاء درس روند طبیعی و هدف خاصی را دنبال می کند. برای مثال چند تیرآهن به ابعاد مختلف را در نظر بگیرد که پشت یک کامیون قرار گرفته اند و مفهوم مبهمی را نشان می دهند و هر فردی را متوجه ی این سئوال می کند، این قطعات مختلف تیرآهن به چه کاری می آید. تا اینکه این کامیون در کنار رودخانه توقف می کند و با کنار هم قرار دادن اصولی اجزاء پُل در نهایت شکل پُل کامل
می شود. در حقیقت متن درس هم در نگاه اول یک شکل بی ساختار را نشان می دهد و بعد از اینکه درباره ی محتویات اجزاء متن دقت کردید، به تدریج شکل فرم اصلی متن نمایان می شود و متوجه
می شوید نویسنده چه قصد و هدفی را دنبال کرده است. نتیجه اینکه اجزاء درس با کنار هم قرار دادن منطقی شکل و ساختار محتوای درس را مشخص می کند.

القاء تدریجی عادت به خلاقیت:

معلم حتی بیش از والدین فرصت هایی بدست می آورد که به
دانش آموز در زمینه ی یادگیری مهارت فکر کردن به وسیله ی الگو قرار دادن آن مهارت ها کمک کند.

هنگامیکه راه های مختلف انجام یک فعالیت را مورد توجه قرار
می دهید، اجازه دهید دانش آموزان صدای بلند فکر کردن شما را بشنوند. (مثلا دست خود را جلوی دهانتا بگذارید و کمی خیره شوید و با حالت فکر کردن، آهسته طوری که دانش آموزان پیوسته جملاتی این چنین بشنوند: (بیایید یک راه واقعا خلاق برای این کار پیدا کنیم)  و یا (به چه طریق دیگر می توانیم از این استفاده کنیم؟) و (بیایید تا حد امکان هر تعداد ایده ی جدید می توانیم تدبیر کنیم) آنها نیز به تدریج و به شکل یک عادت، روش تفکر خلاق تری در پیش خواهند گرفت.

نکته: اجازه دهید دانش آموزان 2 به 2 یا بیشتر با یکدیگر مشورت کنند و ایده های جدیدی را ارائه دهند.

تفسیر مسأله: (روابط اجزاء با قاعده در کنار یکدیگر قرار دارند)

به نظر می رسد رشد هوش تحلیلی به کمک دو فرایند مربوط به هم یعنی درون سازی و برون سازی، صورت می گیرد. در فرایند درون سازی و برون سازی به طور مدام، اطلاعاتی را از جهان خارج
می گیرد و آن را با آنچه از گذشته در ذهن خود تنظیم کرده، تطبیق می دهد. در مواجه با مسأله دانش آموز با یک سری رویدادهای منطقی مواجه می شود. فعالیتی که دانش آموز را، در موقعیت ها و شرایط مختلف قرار می دهد. این نوع آشنایی با نوعی تخلیه ی انرژی ذهنی همراه است. در این راستان خیال پردازی و خلاقیت نقش
ارزنده ای دارد.

نکته: حل مسأله فعالیتی منطبق در منطق است نه فعالیتی بر حسب تصادف

مثال خانواده در مسأله:

اگر یک خانوده را اجزاء یک مسأله بدانیم. همیشه اجزاء (پدر و مادر) بر اجزاء دیگری برتری دارد و نقش اصلی را ایفا می کند. و هر جزء در کنار جزء دیگر کامل تر می شود و در ارتباط زنجیره ای با اجزاء دیگر رشد می یابد و به تکامل می رسد.

نکته: هر جزء نسبت به جزء دیگر واضح تر و روشن تر می شود.

- طبیعی است که برخی مسائل رمزی و معما گونه هستند.

- تفکیک موضوعات از یکدیگر

دسته بندی اطلاعات:

هنگامیکه می خواهید پول ها را دسته کنید تا بشمارید، ابتدا اسکناس های ده هزار تومانی و بعد اسکناس های پنج هزار تومانی و بعد اسکناس های دو هزار تومانی و هزار تومانی و پانصد تومانی را روی هم قرار می دهید. یعنی از اسکناس ها را از بزرگ به کوچک دسته بندی می کنید. در این مرحله هنگام مطالعه ی کتاب (مطلب درسی) ابتدا کلمه ی کلیدی و مهم را در یک پاراگراف یا یک مطلب (موضوع درسی) پیدا کنید و سپس به ترتیب کلماتی که به کلمه ی کلیدی مربوط است را پیدا کنید و ارتباط آنها را با یکدیگر کشف کنید و محاسن و معایب و محدودیت ها را پیدا کنید.

انواع تفکر:

1- تفکر انتقادی

2- تفکر منفی

3- تفکر مثبت

4- تفکر قیاسی

5- تفکر متضاد

6- تفکر هماهنگ

انواع آگاهی ها:

1- آگاهی های فردی

2- آگاهی های اجتماعی

3- آگاهی های اخلاقی

4- آگاهی های علمی

5- آگاهی های تربیتی

موارد استفاده از لبخند:

1- خوشحالی

2- پوزخند زدن

3- مسخره کردن

4- فریب دادن (گاهی برخی افراد با لبخند زدن دیگران را فریب می دهند)

5- محبت کردن

وقت شناسی:

انسان های عاقل افراد وقت شناسی هستند. آنها برای زندگی خود برنامه ریزی و هدف دارند و از وقت خود به درستی استفاده می کنند. یعنی برای انجام هر کاری، وقت خاصی را در نظر می گیرند و برای وقت و عمر خود ارزش زیادی قائل هستند.

نکته: اگر مشاهده کردید که فردی عمر خود را به بطالت و
سرگرمی های کاذب می گذراند، مراقب باشید با چنین افرادی دوستی نکنید.

تصویر ذهنی از خودتان:

کمی فکر کنید و کارهایی که انجام می دهید را در نظر بگیرید و برخورد دیگران را نسبت به کارهایی که انجام می دهید، ارزیابی کنید. حالا بهتر متوجه می شوید که چه کارهایی را باید انجام دهید و یا چه کارهایی را نباید انجام دهید. اما دقت کنید خودتان را نقد منصفانه کنید.

نکته: هنگام قضاوت کردن عادلانه به خودتان رأی بدهید.

اعتدال در دوستی:

هنگامیکه با فردی دوستی می کنید، سعی کنید اعتدال را رعایت کنید. یعنی باید هر دو طرف سعی کنند، حرمت و احترام یکدیگر را مراعات کنند. در دوستی نه افراط کنید و نه تفریط.

مهارت نه گفتن:

اگر با فردی دوست هستید و از شما خواسته ای دارد و شما تشخیص می دهید که به او (نه) بگویید. سریعا این کار را بکنید و با دلیل منطقی به او (نه) بگویید.

لبخند زدن نشانه ی چیست؟

شاید از خودتان بپرسید که این چه سئوالی است، مسلما لبخند زدن نشانه ی شادی و خوشحالی است. آیا تا به حال اتفاق نیفتاده که به حرف بی ربط فردی بخندید و به خودتان بگویید، عجب حرف
بی ربطی زد. درست است که لبخند زدن برای شادی و خوشحالی است. اما کاربردهای دیگری هم دارد. یکی از کاربردهای لبخند برای فریب دادن دیگران است. افرادی هستند که با لبخند زدن کلاه دیگران را می برند و به آنها خیانت می کنند. آنها سعی می کنند با لبخند زدن اعتماد دیگران را جلب کنند. شاید از خودتان بپرسید با این افراد چه کاری باید کرد. بهترین روش آن ا ست که هر فردی در جامعه با بررسی عملکرد گذشته ی افراد، متوجه می شوید که او چه آدمی بوده است. شاید جلوی شما وانمود کند که از گذشته ی خود پشیمان است!

موارد استفاده از لبخند:

1- خوشحالی

2- پوزخند زدن

3- مسخره کردن

4- فریب دادن

5- محبت کردن

به نظرات دیگران نگاه ویژه ای داشته باشید:

انسان عاقل نظات دیگران را خوب گوش می کند و درباره ی آنها تحقیق می کند. اگر چند فرد عاقل و با تجربه آن حرف را تأیید کردند و خودتان هم با فکر کردن به همان نتیجه رسیدید آن کار را انجام دهید.

نکته: آینده از آن افرادی است که درست فکر می کنند و درست عمل می کنند.

شناخت محیط اطراف خود:

گاهی به سبب فقر و یا موارد دیگر به اجبار در محیطی زندگی
می کنید که از لحاظ فرهنگی و فکری و اخلاقی و... شرایط مناسبی ندارد. سعی کنید در خارج از این محیط ها دوستانی برای خود انتخاب کنید. شاید بهتر باشد که در مکان هایی مانند مسجد، فرهنگسرا، کتابخانه، مکان های ورزشی و... با افراد مناسب دوست شوید. در هر صورت کمی مراقبت باشید و با دقت این کار را انجام دهید.

بررسی رفتار آدم های آلوده و گنهکار:

افراد آلوده و گنهکار هم مانند افراد خوب، ابتدا با لبخند، جُک و خنده، وانمود کردن که من آدم خوبی هستم (مثلا داستان هایی از خودش
می گوید چقدر آدم خوبی بوده است) ابتدا خودش را آدم موجه و خوبی جلوه می دهد. (مانند روباه گول می زند) به تدریج نیت پلید خود را رو می کند. اگر تجربه ی کمی داشته باشید و با یکی از آنها دوستی کنید، مطمئن باشید بعد از مدتی به دردسر خواهید افتاد. بنابراین مراقب باشدی و با چنین افرادی دوستی نکنید و سریع از آنها فاصله بگیرید. شاید لازم باشد از بزرگترهای آگاه مشورت بگیرید. به تدریج هر چه بزرگتر شوید و درست فکر کردن را بیاموزید، بهتر علم خواهید کرد.

آینده ی شغلی:

افرادی که ادب و اخلاق و امانت داری و علم بیشتری دارند، در جامعه مورد پسند مردم قرار می گیرند و در کسب و کار و فعالیت های اجتماعی موفق تر هستند. اما از همه مهمتر اخلاق نیکوست. چرا که افرادی هستند که به مدارج علمی بالایی دست یافته اند، اما از لحاظ اخلاقی رشد نکرده اند. چنین افرادی مورد قبول و تأیید عموم مردم نیستند.

حق انتخاب با شما است:

هنگامیکه می خواهید لباس بخرید، ابتدا به چند مغازه می روید و
جنس ها و قیمت های مختلف را بررسی می کنید و در آخر لباس مورد نظر خود را انتخاب می کنید. همینطور هنگامیکه بزرگتر شدید در انتخاب شغل، انتخاب همسر، انتخاب خانه و... حق انتخاب دارید که فکر کنید و با توجه به درآمد و فکر خود موارد ذکر شده را انتخاب کنید. بنابراین افرادی که برای انجام هر کاری ابتدا تمام جوانب را در نظر می گیرند و با دیگران مشورت می کنند (افراد با صلاحیت) و سپس تصمیم می گیرند که آیا آن کار را انجام دهند یا نه، موفق تر هستند. بنابراین درست است که دنیا جای تجربه کردن است، اما با مشورت و فکر و اندیشه به دردسر کمتری خواهید افتاد.

اما شما باید مراقب باشید تا فریب چنین افرادی را نخورید. آنها منتظر فرصتی هستند تا سر صحبت را باز کنند (مثلا در بازی فوتبال، یا گرفتن یک پاکن و...) آنها می خواهند با هر نوع ارتباط و با هر کلک و حقه ای که شده با شما دوست شوند.

بستن تیم فوتبال:

اگر بخواهید تیم فوتبال درست کنید، آیا از بهترین بازیکن ها استفاده می کنید یا هر فردی را در تیم خود راه می دهید. این نکته را گفتم تا بدانید برای انتخاب دوست باید افراد خوب و شایسته را انتخاب کنید. در غیر اینصورت خیلی زود به دردسر خواهید افتاد. اما این نکته را فراموش نکنید که اگر می خواهید دوستان خوبی داشته باشید، ابتدا باید خودتان انسان خوب با ویژگی های عالی باشید. یعنی باید سعی کنید ویژگی های مثبت را در خود تقویت کنید تا افرادی که مثل خودتان هستند، دوست داشته باشند با شما دوست شوند. یادتان باشد که افراد بد با ویژگی های منفی، آرزو دارند با افراد خوب دوست شوند. اما این دوستی مانند دوستی شیر و کفتار است که عاقبت خوبی ندارد.

نکته: افراد خوب مورد طمع افراد بد قرار می گیرند.

تنظیم وقت و زمان:

به دانش آموزان گوش زد کنید که مهمترین و با ارزش ترین ثروت هر فرد زمان است و نباید آن را بیهوده حدر دهد. مثلا افرادی که در کنکور رتبه های بالایی گرفته اند علاوه بر استعدادی که داشته اند، با مطالعه و سخت کوشی مستمر به نتیجه دلخواه دست یافته اند. اما همین افراد تفریح وگردش و سرگرمی هم داشته اند. اما هر کاری را سر وقت و زمان خاصی انجام داده اند تا به موفقیت رسیده اند.

نکته: با یک برنامه ریزی درست هم درس بخوانید و هم بازی و تفریح کنید. در پایان هم هب موفقیت های بزرگ دست خواهید یافت.

نکته: موفقیت افراد، نتیجه ی تلاش گذشته است.

کمک به دانش آموز برای برنامه ریزی زمان:

معلم و والدین باید به دانش آموز یاد بدهند که چگونه هر کاری را در زمان تعیین شده انجام دهد.

برای مثال:

1- خواندن درس مورد نظر---------- مثلا 30 دقیقه

2- استراحت بعد از درس ----------- مثلا 10 دقیقه

3- استفاده از کامپیوتر -------------- مثلا 30 دقیقه

4- استفاده از تبلیت و بازی های کامپیوتری------- مثلا 30 دقیقه

به دانش آموزان بگویید برای انجام هر کاری باید زمانی را تعیین کنید. اما به خودتان دروغ نگویید و قولتان را زیر پا نگذراید. حالا اگر یک دقیقه کم و زیاد شد اشکالی ندارد. اما سعی کنید به قول خودتان وفادار باشید و دقیق عمل کنید.

نکته: به نظر شما کدام دانش آموز آینده ی بهتری خواهد داشت و در آینده کدام دانش آموز خودش را سرزنش خواهد کرد.

آموزش امر به معروف و نهی از منکر:

دانش آموزان باید یاد بگیرند که چگونه باید رفتار زشت و ناپسند را امر به معروف و نهی از منکر کنند. باید بدانید که امر به معروف و نهی از منکر با نکوهش و سرزنش و طعنه زدن نتیجه نمی دهد. بلکه در بیشتر مواقع نتیجه ی معکوس دارد. بنابراین امر به معروف و نهی از منکر باید در لحظات و زمان های بعد آن هم با مثال و روش های غیر مستقیم بیان شود.

یادتان هست که امام حسن (ع) و امام حسین (ع) چگونه با پیرمردی که درست وضو نمی گرفت برخورد کردند. آنها با مشاهده ی وضوی اشتباه پیرمرد نزد او رفتند و به ایشان گفتند. وضوی ما دو برادر را نگاه کن و اگر اشکالی در وضوی ما دیدی به ما بگو. هنگامیکه پیرمرد وضوی آنها را مشاهده کرد، فهمید که وضوی خودش اشتباه است. بنابراین امر به معروف و نهی از منکر باید با ظرافت و با دقت و با هنرمندی انجام شود.

کنجکاوی:

گاهی کنجکاوی کار دست ما می دهد. بنابراین قبل از انجام هر کاری، کمی فکر کنید و تمام جوانب آن را در نظر بگیرید و خطرات احتمالی آن را بسنجید. (مشورت کردن یادتان نرود)

آموزش نظم و دقت به وسیله ی مثال:

1- تیک تاک ساعت (ثانیه ها با فاصله ی مساوی طی می شوند)

2- درخت کاری (فاصله ی درخت ها با نظم خاصی است)

3- ضربان قلب

4- پله های ساختمان (فاصله ی پله ها با هم برابر است)

5- نبردبان (فاصله ی پله های نبردبان با هم برابر است)

6- پایه های صندلی (اندازه و قطر پایه ها با هم برابر است)

7- بال های هواپیما (بال های هواپیما با هم برابر و قرینه است)

8- یقه و آستین لباس ( با هم برابر و قرینه ی یکدیگرند)

9- چرخ های ماشین (چرخ های ماشین به یک سایز و اندازه است)

10- درجه حرارت بدن (باید یک درجه ی معین باشد)

11- فشار خون بدن (باید در یک درجه ی معین باشد)

12- فاصله ی نوشته تا چشم ( باید در یک فاصله ی معین باشد)

برای جلوگیری از چاق شدن:

اگر انرژی درونی خود را به درستی تنظیم نکنید (مثلا انرژی خود را در ورزش، درس خواندن و کارهای دیگر) تنظیم نکنید و بیش از اندازه از انرژی بدن خود استفاده کنید، قند خون پایین می آید، آنوقت مجبور می شوید مواد غذایی بیشتری مصرف کنید.

زدن ضربه با  دست ها:

ابتدا با کف یک دست به کف دست دیگر ضربه ی آهسته (10%) بزنید. این کار را با تمرکز انجام دهید. در نوبت دوم (20%) و به تدریج این کار را تا (100%) انجام دهید.

شاید از خودتان بپرسید این کار چه فایده ای دارد. برای مثال وقتی
می خواهید توپ را شوت کنید باید با توجه به فاصله ی فردی که
می خواهید توپ را به طرف او هدایت کنید، این کار را انجام دهید. (مثلا 2 متر فاصله، با (20%) نیرو این کار را انجام دهید. همینطور در ورزش والیبال ابتدا با (10%) نیرو توپ را به زمین بزنید و به تدریج نیرو ها زیاد کنید. (این کار را از نیروی 10% تا 100% 
در 10 ضربه انجام دهید و در هر نوبت 10% به فشار و ضربه اضافه کنید. همچنین به صدای ضربه هایی که به زمین برخورد
می کند به دقت گوش کنید. همینطور هنگامی که می خواهید نقاشی را رنگ کنید، می توانید نیروی نُک قلم را کنترل کنید.

نکته: اگر این کارها را با ثانیه های ساعت انجام دهید، بهتر است.

سه رُکن اصلی برای ضربه زدن به توپ:

برای اینکه توپ به نقطه ی دلخواه بردس باید سه ویژگی داشته باشد:

1- مقدار نیرو (مثلا 30%)

2- زاویه ی حرکت توپ

3- ریتم حرکت و شکل حرکت

نکته: باید بتوانید مسیر حرکت توپ را در ذهنتان ترسیم کنید (شکل حرکت)

درجه بندی کردن از (1تا 10):

1- باز کردن شیر آب به مقدار لازم از (10% تا 100%)

2- تنظیم صدای رادیو یا تلوزیون از (10% تا 100%)

3- درجه بندی کردن طیف رنگ ها از (10% تا 100%)

4- درجه بندی کردن نور اتاق از (10% تا 100%)

5- درجه بندی کردن صدای دست زدن (10% تا 100%)

6- درجه بندی کردن شوت کردن توپ فوتبال

7- درجه بندی کردن رنگ آبی در جاهای مختلف نقاشی (10% تا 100%)

8- درجه بندی کردن زمین زدن توپ والیبال از (10% تا 100%)

9- درجه بندی کردن دمای اتاق

10- درجه بندی کرد آدم ها (بد، خوب، متوسط، عالی، بسیارعالی)

11- درجه بندی کردن کیفیت لوازم التحریر

12- درجه بندی کردن کیفیت اتومبیل های مختلف

13- درجه بندی کردن کیفیت لباس های مختلف از (10% تا 100%)

14- درجه ی نور از صبح تا شب

15- درجه ی حرارت از صبح تا شب

16- درجه ی زبری و نرمی پارچه

17- درجه ی نرمی و سختی فلز

18- درجه ی طیف رنگ های مختلف

19- درجات مختلف خنده و گریه

20- درجه ی انتقاد پذیری خودتان و دیگران

21- درجه ی میزان گذشت نسبت به اشتباهات دیگران

22- درجه ی میزان رضایت والدین و معلم

23- درجه ی میزان شناسایی رفتارهای درست و غلط

نکته: آیا دوستان خود را درست انتخاب کرده اید.

با چنین افرادی دوستی نکنید:

1- دروغگو

2- غیبت کننده

3- مال مردم خور

4- افرادی که کارهای زشت می کنند و...

نکته: باید گفت افرادی که سه گزینه ی اول را دارند، احتمالا روزی به شما هم خیانت می کنند. لطفا با چنین افرادی دوستی نکنید.

آموز نقاشی به دانش آموزان:

سعی کنید به ساعت (ساعت واقعی)  خوب نگاه کنید و آن را بکشید. در پایان از معلم خود بخواهید به شما کمک کند و اشکالات و اجزائی را که نکشیده اید به شما یادآوری کند. (مثلا ثانیه شمار ساعت از دو عقربه ی دیگر نازک تر است و یا عقربه ی ساعت شمار از عقربه ی دقیقه شمار کوچکتر و کوتاه تر است و...)

نکته: این کار کمک زیادی به نحوه ی فکر کردن می کند.

اهمیت ساعت:

1- اگر آشپز سر ساعت معینی برنج یا خورشت خود را روی اجاقگاز نگذارد، غذا یا خوب درست نمی شود و یا اینکه غذا می سوزد.

2- اگر پزشک به بیمار قرص و دوا می دهد باید سر ساعت مصرف شود.

3- اگر قطار سر ساعت معین وارد ایستگاه نشود، مسافران منتظر
می مانند و وقتشان حدر می شود.

4- اگر معلم سر وقت به مدرسه نیاید و سر کلاس حاضر نشود،
دانش آموزان اُفت تحصیلی پیدا می کنند.

5- اگر نیروهای مرزبانی سر ساعت پستشان را عوض نکنند، احتمال خطر وجود دارد

6- اگر کشاورز زمینش را سر وقت معینی آبیاری نکند، محصولش نابود می شود.

7- اگر ورزشکار تمریناتش را منظم (سر وقت معین) انجام ندهد، به موفقیت نخواهد رسید.

8- اگر قلب کارش را درست انجام ندهد، فرد می میرد

9- اگر زمین با نظم خاصی دور خورشید نچرخد، شب و روز با نظم خاصی انجام نمی شود.

نکته: اگر هر دانش آموز کارهایش را سر وقت انجام دهد، در آینده موفق تر خواهد بود. بنابراین هیچ فرد بی نظمی به موفقیت نخواهد رسید.

نکته: ترموستات آب گرم کن چه کاری انجام می دهد. این وسیله را می توانید طوری تنظیم کنید طوری که آب در درجه ی حرارت معینی قرار گرفت، به صورت اتوماتیک شعله ی آتش خاموش شود. بعد از مدت زمان معینی دوباره شعله ی آتش روش می شود. (تنظیم زمان)

احتمال لغزش و اشتباه:

برای انجام هر کاری احتمال لغزش و اشتباه وجود دارد. اما اگر قبل از انجام هر کاری، کمی فکر کنید، احتمال لغزش کمتر می شود. باید بتوانید جوانب و احتمالات را در نظر بگیرید و بهتر است با فرد خبره و با تجربه ای مشورت کنید. بنابراین برای انجام هر کاری، ابتدا باید مهارت فکر کردن (مهارت تفکر منطقی) را داشته باشید.

نگاه کردن به آینه:

تا به حال خودتان را در آینه مشاهده کرده اید. به خودتان خوب نگاه کنید. از خودتان بپرسید آیا از کارهایی که تا به حال انجام داده اید از خودتان راضی هستید و یا اینکه باید تغییراتی در زندگی تان انجام دهید و خودتان را اصلاح کنید. یادتان باشد اولین معلم هر فرد، خودش است. یعنی خودم را هر روز ارزیابی کنم و هر روز بهتر از روز قبل باشم.

نکته: شاید انسان اشتباه کند، اما انسان عاقل یک اشتباه را دو بار تکرار نمی کند. آنوقت هیچ توجیهی قابل قبول نیست.

اذیت و آزار حیوانات:

باید یادآور شد که حیوانات مخلوقات خداوند هستند و هیچ انسانی حق ندارد آنها را مورد آزار و اذیت قرار دهد. مگر حیوانات مضری که برای انسان ها خطر دارند و باید به روش و شیوه ای مخصوص از بین بروند.

احترام گذاشتن به دیگران:

باید یادآور شد که راز سلامتی و نشاط، داشتن تفکر مثبت و احترام گذاشتن به دیگران است. اما اگر فهمیدید که دوستتان کار بدی انجام می دهد، ابتدا او را امر به معروف کنید و اگر تغییر نکرد از او فاصله بگیرید.

تمرینی برای تفکر مثبت:

ابتدا دستان خود را از دو طرف باز کنید و هم زمان نفس عمیقی بکشید و این جمله را بگویید. من خیلی خوشحالم و باید کارهایم را سر وقت انجام دهم.

راز در امان ماندن از خطر:

افرادی که سراغ کارهای بد مثل (قلیان، سیگار و...) می روند، ابتدا هیچ کدام چنین کارهایی انجام نمی دانند، بلکه با آشنا شدن با افرادی که چنین اعمالی را انجام می داند به تدریج آلوده شده اند. یعنی فرد مقابل یکدفعه به شما پیشنهاد نمی کند بیا این کار را انجام بده، (مثلا بیا قلیان بکش) بلکه ابتدا چند روز و یا چند هفته با شما دوستی می کند و یک روز به شما می گوید من می خواهم قلیان بکشم و تو فقط بیا و کنارم بنشین و بعد از چند جلسه که دید شما وسوسه نمی شوید با شوخی و خنده می گوید، یک پُک بزن اشکالی ندارد، بیا امتحان کن ببین چه جوری است و اگر شما باز هم این کار را نکنید به شما
می گوید، چقدر مغرور هستی، بچه ننه و... تا شما را تحریک کند.

بنابراین بهتر است هنگامیکه متوجه شدید فردی که با او دوست
شده اید، قلیان می کشد، سریعا از او فاصله بگیرید و دوستی خود را با او قطع کنید. شما نباید با چنین افرادی دوستی کنید، اگر انسان عاقلی هستید.

نکته: آیا فکر کرده اید افرادی که هر ماه دویست هزار تومان پول سیگار و یا قلیان می دهند، سالی چقدر پول حدر می دهند. شاید این پول می توانست سرنوشت فرزندش را برای موفقیت تغییر دهد.

هنگامیکه اشتباهی را مرتکب شدید چه کار باید بکنید:

هنگامیکه اشتباهی را مرتکب شدید، ذهن خود را با حرف های بیهوده توجیه نکنید. بلکه درست و عادلانه قضاوت کنید و اگر متوجه شدید اشتباه کرده اید به خودتان قول دهید که دیگر آن اشتباه را تکرار نکنید. نه اینکه کار خود را توجیه  کنید. (مثلا چون همه این کار را کردند، من هم انجام دادم و یا نه کار من درست است ویا دلم می خواهد به هیچ کسی ربطی ندارد و...) یادتان باشد که این حرف ها عاقلانه نیست.

اگر با فردی به مشکل برخورد کردید باید چکار کنید:

اگر فکر می کنید مورد آزار و اذیت دانش آموزی قرار گرفتید و او حرف های بی منطقی می زند و می خواهد با شما دعوا کند، منطقی نیست که شما هم با همان شیوه برخورد کنید. بهتر است ابتدا با صحبت او را آرام کنید و اگر قبول نکرد، موضوع را با مدیر و ناظم و یا معلم و والدین خود در میان بگذارید. یادتان باشد اگر مردم در جامعه با یکدیگر به مشکل برخورد کنند با پلیس 110 تماس می گیرند و یا به دادگاه شکایت می کنند نه اینکه خودشان اقدام کنند. اما اگر به سمت شما حمله کرد، سعی کنید از خودتان دفاع کنید. اما مراقب باشید به طرف مقابل صدمه نزنید. سعی کنید اشتباه طرف مقابل را به رُخش نکشید و به قول معروف از اشتباه او (آتو) نگیرید و یک سر به رویش نیاورید.

نکته: با شیوه و روش منطقی و درست می توانید موفق شوید. یعنی این کار را بدون سرزنش و توهین طرف مقابل انجام دهید.

هدف از کسب علم و سواد:

دانش آموزان باید این موضوع را متوجه شوند که هدف از علم آموزی، شناخت بهتر زندگی کردن است. هر چه بر دانش و علم شما افزوده شود، در آینده موفق تر خواهید بود و بین افراد جامعه قابل احترام هستید.

همینطور اصولا افرادی که علم و دانش بیشتری دارند با همسر و فرزندان خود به شیوه ی بهتری برخورد و رفتار می کنند. اکثر این آدم ها از رفتارهای خشونت آمیز و غیر منطقی دوری می کنند.

فکر کنید بعد عمل کنید:

اگر سنگ بزرگی سر راه جاده ای باشد با دو دست آن را بلند می کنید و یا اینکه راه حل دیگری را انتخاب می کنید. بهترین راه این است که به کمک ماشین های مکانیکی (جرثقیل) و یا اهرم کردن میله ای این کار را انجام دهید. البته افراد بی فکر با بلند کردن سنگ احتمالا کمردرد  تا پایان عمر همراه آنها خواهد بود. بنابراین اول فکر کنید، بعد عمل کنید.

استفاده از پول توجیبی:

اگر فکر می کنید، می توانید مواد خوراکی سالم تر و بهتری را از خانه به مدرسه بیاورید، حتما این کار را انجام دهید. بنابراین خوردن چیپس و پفک و ساندویچ و کیک های روغنی می تواند ضرر داشته باشد. متوجه باشید که اگر غذاهای سالم نخورید، در میان سالی به مریضی های مختلفی مثل ناراحتی های قلبی، درد معده و انواع بیماری های مختلف دچار می شوید.

گزینش و انتخاب:

هر فردی در طول روز می تواند، انتخاب های مختلفی داشته باشد. مثلا افراد عاقل برای دیدن تلوزیون برنامه ریزی می کنند و وقت خود را طوری تنظیم می کنند که به کارهای دیگرشان هم برسند. نه اینکه هر ساعت و هر وقت دلتان خواست تلوزیون تماشا کنید. همینطور در مسائل مختلف مثل انتخاب دوست، انتخاب مواد غذایی سالم، انتخاب لباس و کفس و کیف و غیره تفکر کنید و بهترین را انتخاب کنید. اگر شما از لحاظ نظم و ادب و تلاش و علم و هنر بهترین نباشید، توقع نداشته باشید تا با بهترین و موفق ترین افراد جامعه دوست و هم نشین شوید.

بررسی احتمالات:

هنگامیکه خوب روی موضوعی فکر کردید، احتمالات را هم در نظر بگیرید. در این صورت ابعاد مختلف یک مطلب را به خوبی درک خواهید کرد. اکنون موقع عمل به کاری است که تصمیم به انجام آن دارید هست. سعی کنید از تجارب بزرگترها و افراد خبره استفاده کنید. در غیر اینصورت در مشقت و سختی گرفتار خواهید شد.

علت سرماخوردگی:

علت اصلی سرماخوردگی دانش آموزان این است که وقتی جنب و جوش می کنند و به این طرف و آن طرف می دوند و عرق می کنند. لحظه ای که متوقف می شوند وبدن آنها یکدفعه سرد می شود، احتمال سرماخوردگی بیشتر است. همچنین در مواقعی به علت گرمای بدن نباید لباس های اضافه را درآورید و یا صورت خود را با آب بشویید. بهتر است عرق خود را با یک دستمال پاک کنید. شاید بهتر باشد هنگامیکه دمای بدن شما بالا رفته است، چند دقیقه قدم بزنید تا به تدریج دمای بدنتان کاهش یابد.

موارد قابل ارزیابی:

1- کیفیت برنامه ریزی درسی

2- کیفیت مدیریت بر وظایف شخصی

3- کیفیت ارتباط سالم و مؤثر با دیگران

4- کیفیت تفکر مثبت (بهترین راه حل)

5- کیفیت ارتباط صحیح و سالم با همکلاسی ها

6- کیفیت رفتار مناسب با افراد مسن

7- کیفیت رفتار مناسب با اعضای خانواده

8- کیفیت رفتار مناسب با خواهر و برادر

9- کیفیت احترام متقابل

10- کیفیت عملکرد ورزشی

11- کیفیت آموزش های هنری (موسیقی، نقاشی، ورزش)

12- کیفیت تغذیه ی مناسب

13- کیفیت برخورد مناسب با مشکلات

14- کیفیت عملکرد مناسب در مواقع بحرانی و تنش و دعوا و...

15- کیفیت آداب اجتماعی

16- کیفیت فرائض دینی و الهی

17- کیفیت میزان مطالعه ی غیر درسی

18- کیفیت بهداشت و سلامت

19- کیفیت نظم و انظباط (انجام کارها سر وقت)

20- در این هفته چقدر به علم خود افزوده ام

21- چگونه می توانم موارد ذکر شده را ارتقاء دهم

22- از اشتباهات خود چه درس هایی گرفته ام

23- چگونه می توانم محیط زیست خود را سالم نگه دارم

24- چگونه می توانم صرفه جویی کنم (صرفه جویی کم مصرف کردن نیست، به اندازه مصرف کردن است)

25- میزان ارتقاء رشد اخلاقی

26- میزان ارتقاء مهارت های علمی، فرهنگی، هنری

27- شناخت محیط پیرامون و تفکر بر موارد قابل پیش بینی

28- میزان مشورت با بزرگترها

29- میزان مقبولیت بین همکلاسی ها

30- میزان رفتار منطقی در مکان ها و فضاهای مختلف

31- آگاهی از خصلت ها و رفتارهای مثبت و منفی افراد مختلف و چگونگی برخورد منطقی با آنها

32- و موارد دیگر....

ارزیابی عملکرد هفتگی:

هر هفته عملکردتان را ارزیابی کنید و نمره ی (1تا10) به آن بدهید. این کار باعث می شود که بیشتر فکر کنید و شاید بخواهید در برخی از رفتارها و کارهایتان تجدید نظر کنید.

روش رسیدگی به مشکلات مدرسه:

1- ابتدا به رهنمودهای معلم، ناظم و مدیر خوب گوش کنید

2- تا صحبت های معلم و ناظم و مدیر تمام نشده است، صحبت نکنید

3- اگر پرسشی از دانش آموز شد، صحبت کنید. در غیراینصورت سکوت کنید

4- در هنگام صحبت کردن هیجان زدن نشوید و با داد و فریاد حرف نزید. بلکه ادب را رعایت کنید

5- اگر متوجه اشتباهت شدی، اقرار به اشتباهتان کنید و بگویید دیگر تکرار نمی شود.

6- اگر از قوانین اطلاعی نداشتید به معلم، مدیر یا ناظم بگویید
نمی دانستم و دیگر تکرار نمی شود.

7- کار اشتباه خودتان را توجیه نکنید. (مثلا نگویید اول او شروع کرد)

8- ذر صورت بروز مشکل به مدیر و ناظم و یا معلم خود اطلاع دهید و خودتان اقدامی نکنید.

9- قبل از اینکه به مدیر و معلم موضوع را بگویید به فرد خطاکار تذکر دهید.

10- عواقب اشتباهش را به او بگویید.

11- در هنگام مواجه با دردسر و مشکل، ابتدا کمی فکر کنید و بهترین راه حل را انتخاب کنید. نه اینکه سریع دست به خشونت بزنید.

12- در هنگام مواجه با مشکلات وقار و منش بزرگان داشته باشید و تا آنجا که می توانید گذشت کنید. نه اینکه خودتان مسأله ی کوچکی را با اشتباه بزرگتری (دعوا و کتک کاری) تلافی کنید.

14- اگر اشتباه از طرف خودتان است، با یک معذرت خواهی جبران کنید.

15- به او بگویید که آتش را با آب خاموش می کنند نه با نفت و بنزین. یعنی باید در مواقع پرتنش خونسردی خود را حفظ کنید و مراقب باشید با کلمات زشت اوضاع را متشنج تر نکنید. (مهارت برقراری ارتباط سالم)

16- در بیشتر مواقع آرام صحبت کردن و با عقل و تدبیر حرف زدن مسأله ختم به خیر می شود.

17- با نگاه خشونت آمیز و با لحن داد و فریاد با طرف مقابل حرف نزید، حتی اگر حق با شما باشد. بلکه با آرامش مسأله را دنبال کنید و اگر طرف مقابل به طرف شما حمله کرد، فقط از خودتان دفاع کنید. نه اینکه مهاجم باشید و به طرف مقابل صدمه بزنید.

19- در اسرع وقت مسأله را با مدیر و معاون و یا معلم خود در میان بگذارید.

20- در حین گفتگو، ارزیابی کنید که چه راه حلی بهتر و منطقی تر است.

21- حتی می توانید بعد از آن فکر کنید و راه حل بهتری را پیدا کنید. چرا که می توانید راه حل های مختلفی را بررسی کنید و اگر خدای نکرده دفعه ی بعد مشکلی پیش آمد، عملکرد بهتری داشته باشید.

22- باید متوجه باشید که در شرایط بحرانی عقل انسان از زور بازو و کلام های نامربوط بهتر عمل می کند.

23- اگر موضوع بحرانی را درست مدیریت کنید، دیگران به تفکر و ایده و روش شما احترم می گذارند.

24- باید مراقب رفتارتان نسبت به طرف مقابل باشید، حتی اگر او رفتار ناشایستی دارد. شاید او مثل شما فرد با فکر و مؤدبی نیست.

25- هر روز سعی کنید بهتر از روز قبل فکر کنید.

26- شاید در دوستی با او حد و مرز را رعایت نکرده اید و با فرد مقابل زیاد دوستی (خودمانی) و نزدیک شده اید. بنابراین در افکارتان تجدید نظر کنید.

27- یادتان باشد که ادب و احترام نشانه ی شخصیت افراد است و حتی کار بد دیگران را نباید با کار بد تلافی کرد.

نکته: هنگامیکه از رفتار ناشایست طرف مقابل آگاهی پیدا کردید، متوجه می شوید که شاید از لحاظ  تربیت خانوادگی درست آموزش ندیده است.

راه حل مناسب برای برطرف کردن اختلاف بین دو نفر:

1- ابتدا مسأله را خوب بررسی کنید.

2- اگر طرف مقابل فردی تندخو، زودرنج، زورگو و فردی است که شوخی های نابجا می کند، بهتر است به او تذکر دهید و در صورت تکرار سعی کنید از او فاصله بگیرید. (افراد بی ادب)

3- به دنبال راه حل مناسب باشید (امر به معروف یا کناره گیری و...)

4- ببینید دیگران (دوستان دیگر) با چنین فردی چگونه برخورد
می کنند.

باید رفتار دانش آموز چگونه باشد:

1- راه رفتن با وقار و با آرامش نه تند و خشن

2- کلام زیبا و دلنشین نه حرف های تند و زننده

3- صدای مهربان و مؤدب (آهنگ صدا نه بلند و نه آهسته)

4- حرکات دست و بدن هماهنگ و درست

5- به دوستانتان لبخند بزنید و از توهین کردن و سرزنش کردن بپرهیزید.

6- چهره ای شاد وسرحال نه گرفته و خسته

نکته: رفتار سرزنش کننده و خشونت آمیز را کنار بگذارید.

کارهای خوب:

1- مهربانی

2- امانت داری

3- راستگویی

4- آهسته صحبت کردن

5- اجازه گرفتن و...

کارهای بد:

1- سروصدا

2- بی نظمی

3- با صدای بلند حرف زدن

4- دعوا و مشاجره کردن

5- جروبحث

6- مسخره کردن

7- سرزنش کردن و...

ارزیابی عملکرد دیگران:

هر فردی می تواند با ارزیابی عملکرد رفتاری، انظباطی، اخلاق، فکری، عقیدتی، خانوادگی و... همکلاسی مناسب را برای دوستی انتخاب کند.

نکته: حرف زدن هنر نیست، درست حرف زدن هنر است.

فواید کتاب خواندن:

1- مطالب جدید با استدلال های درست می آموزید

2- از وقت خود مفید استفاده می کنید

3- کتاب خواندن سرگرم کننده  است

4- ایده های جدید را یاد می گیرید

نکته: افرادی که بیشتر کتاب می خوانند، انسان های عاقل تری هستند.

رمز موفقیت:

آیا آنچه که دلمان می خواهد باید انجام دهیم، یا آنچه که به مصلحتمان است و باعث موفقیت و پیروزی ما می شود. هر دانش آموز باید فکر کند که برای آینده ی خود چه هدف هایی را دنبال کند و باید فکر کند که چه کارهایی را باید انجام دهد و چه کارهایی را نباید انجام دهد. در ضمن کارهایی که می خواهد انجام دهد، اولویت بندی کند.

شادی و سرگرمی:

همه ی افراد بشر شادی و سرگرمی را دوست دارند. اما باید مراقب باشید برای اینکه خودتان شاد باشید دیگران را ناراحت نکنید مثلا هنگام مسابقه ی فوتبال به دیگران زور نگویید، دعوا نکنید، سروصدا نکنید، جرزنی نکنید، حرف های توهین آمیز نزنید و...

مسئولیت معلم

 

به نام خدا

مسئولیت معلم

نویسنده: عبدالله یزدانی

ترجیح می دهم اگر حسی هست از درونم برخیزد و به دانش آموزانم هدیه کنم. باید بتوانم کلمات و جملات را درست درک کنم. اگر تمرکز داشته باشم و همه ی تلاش خود را بکنم، آنوقت موفق می توانم دانش آموزان شادابی را به جامعه تحویل دهم. کار فوق العاده ای است...

شابک                         : 90000ریال9–93–6432-600–978

شماره کتابشناسی ملی       : 4274043

عنوان و نام پدید آور         : مسئولیت معلم  / نویسنده، عبدالله  یزدانی.

مشخصات نشر               : ورامین: دوقلوها، 1395.

مشخصات ظاهری           : 98 ص.: مصور؛ 5/14 * 5/21 س م. 

موضوع                      : معلمان – روابط با شاگردان 

موضوع                      : Teachers – student relationships

موضوع                      : معلمان – اخلاق حرفه ای     

موضوع                      : Teacher effectiveness

موضوع                      : معلمان – اثربخشی       

موضوع                      : Teacher effectiveness

رده بندی دیویی              : 1023/371

رده بندی کنگره              : 1395 5 م 4ی  / 1033 LB

سر شناسه                     : یزدانی، عبدالله، 1353-

وضعیت فهرست نویسی    : فیپا

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1395

شمارگان: 1000

شابک: 9- 93- 6432- 600 - 978

قیمت : 90000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

مقدمه.......................................................................9

شناخت فرهنگ خانوادگی دانش آموز.....................................11

خانواده یکی از مهمترین محیط های الگوپذیر می باشند...............11

شخصیت معلم و تأثیر آن به دانش آموز از جهت پذیرش الگو...............12

روش تربیت دانش آموز......................................................12

نقش رفتار و گفتار معلم......................................................13

شرایط اجرای روش منطقی.................................................14

ایجاد قانون برای دانش آموزان.............................................14

زبان تشویق.....................................................................15

نکته ی مهم در زمینه ی تشویق و تنبیه...................................16

تفکر منفی.......................................................................16

زنگ ورزش...................................................................17

آگاهی دادن......................................................................17

ذکر داستان......................................................................17

رمز خوشبختی.................................................................18

تأثیرگذاری محبت در تربیت................................................18

کمک به دانش آموز...........................................................18

زمینه سازی دانایی و درک زندگی و فلسفه ی آن......................19

زمینه سازی خودباوری.....................................................19

کوشش برای رشد شخصیت...............................................20

بهداشت روانی................................................................21

همراهی دانش آموز در اوقات یادگیری..................................22

اصلاح رفتار غیرمستقیم....................................................22

نحوه ی برخورد صحیح با دانش آموز...................................23

راه حل های پیشنهادی.......................................................23

حرف زدن با دانش آموزان.................................................24

چگونه به دانش آموز یاد دهید که رفتاری توأم با احترام داشته باشد؟......26

مهارت محبت کردن..........................................................27

برخورد با دانش آموز........................................................29

کلاس درس و خلاقیت........................................................30

چرا دانش آموز بی حوصله و بداخلاق می شود؟.......................30

مقررات کلاس درس..........................................................32

رفتار معلم یک الگو...........................................................33

چگونه معلم به کارهای دانش آموز صبور باشد.........................34

اعتماد به نفس دانش آموز چگونه تقویت می شود.......................36

تلاش معلم نسبت به شاگرد...................................................37

ضروری ترین نیاز دانش آموز.............................................37

نیازهای روانی دانش آموزان...............................................38

عوامل روحی و روانی منجر به بروز چه مشکلاتی می شود.......39

چگونه به دانش آموز خود کمک کنید.....................................42

فن ارتباط با دانش آموز......................................................42

اصلاح محیط کلاس..........................................................43

سرزنش کردن.................................................................43

مسخره کردن..................................................................43

بگو مگو و جر و بحث.......................................................44

مقایسه کردن....................................................................44

الگو گرفتن از والدین.........................................................44

معجزه ی مغز..................................................................45

تفاوت مغز پسرها و دخترها.................................................45

رمز موفقیت....................................................................46

کمک به رشد...................................................................46

دانش آموزان نگرش های معلم را یاد می گیرند........................47

دانش آموزان دوست داشتن را از نگاه معلم می آموزند...............47

مراقب رفتارتان باشید........................................................48

برقراری تعادل................................................................48

معلم ها واقعا مهم هستند، اگر قدر خودشان را بدانند...................49

رأفت آموختنی است..........................................................49

باید در رفع مشکلات انظباطی مشارکت کنید...........................49

جایگاه حساس مدیریت.......................................................49

چگونه نقاط ضعف دانش آموز را به نقطه ی قوت تبدیل کنید؟......50

دانش آموز از الگوها یاد می گیرد.........................................50

نکات کلیدی درباره ی دانش آموزان......................................50

چگونه خلق و خوی معلم بر رفتار دانش آموز اثر می گذارد.........51

دانش آموز از معلم خود می آموزد.........................................52

آموزش اثر بخش...............................................................52

ویژگی پیام های روشن........................................................54

از صدای طبیعی خود کمال استفاده را کنید...............................55

پیش از شروع به صحبت کردن، جنگ قدرت را متوقف کنید........56

مهارت های کلامی در ارتباط با دانش آموز..............................56

شش مهارت کلامی در ساختار ارتباط مؤثر با دانش آموز............56

عدم استفاده از بازخوردهای پیام های غیر کلامی.......................57

تبسم و نگاه کردن...............................................................57

احترام متقابل.....................................................................58

عباراتی از این قبیل می تواند مانع گفتگوی منطقی شود................59

اشتباهات متداول در ارتباط کلامی با دانش آموز.........................59

ارائه ی الگویی مناسب برای دانش آموز..................................60

خشونت به شکل تخلیه ی انرژی............................................60

مهارت کنترل مشاجره.........................................................61

تربیت بدون خشونت............................................................61

مدیریت رفتار دانش آموز......................................................62

مبارزه با مشکلات...............................................................62

ذهن دانش آموز را به فرایند تفکر علاقمند کنید............................63

به دانش آموزان یاد دهید با ذهن خود فکر کنند.............................63

افکار منفی..........................................................................63

مشکلات قابل تغییرند.............................................................64

کمک به فهم اشتباهات دانش آموز.............................................64

اظهار نظر درباره ی مشکلات دانش آموز..................................65

چگونه کلام منفی منجر به عملکرد منفی می شود..........................65

تمرین تفکر منطقی................................................................65

الگوی حل مسأله...................................................................66

سود مهربانی.......................................................................66

با احساس دانش آموز همدلی کنید..............................................66

شش راه ساده برای تقویت احساسات دانش آموز...........................67

پنج راه با نشاط برای کمک به دانش آموز برای درک عواطف غیر کلامی..68

سرمشق اخلاقی خوبی باشید....................................................68

رابطه ای صمیمانه و محترمانه برقرار کنید................................69

تشخیص درست از نادرست....................................................69

با آرامش برخورد کنید..........................................................69

بررسی کنید چرا آن کار اشتباه است.........................................69

توجه دانش آموز را به آثار رفتارش جلب کنید............................70

با تشویق دانش آموز به جبران خطایش، اشتباهش را اصلاح کند.............70

آموزش خویشتن داری..........................................................70

برای مسلط شدن به خود واژگان مثبت را گسترش دهید.................71

به دانش آموز یاد بدهید مؤدبانه مخالفت کند................................72

دانش آموزان درگیر مشاجره را بخشی از راه حل کنید..................72

آموزش نگرش منطقی...........................................................72

چگونه اراده ی قوی به وجود می آید.........................................73

دانش آموز را پُر انرژی کنید...................................................73

بازی کامل کردن داستان........................................................73

برقراری ارتباط با دانش آموز خطاکار......................................73

چگونه خشونت به وجود می آید...............................................74

خصوصیات افراد خشونت گرا................................................75

پاسخگوی عاطفه ی دانش آموزان باشید.....................................76

شناسایی دانش آموزان منفعل..................................................76

خصوصیات دانش آموزان شرور............................................76

دانش آموزان خشونت گرا.....................................................77

فرار از خشونت.................................................................77

سخن گفتن با خود...............................................................77

الگوی رفتاری خوبی برای دانش آموز باشید.............................78

فهم بازخورد رفتار و گفتار...................................................78

دانش آموز کم تجربه است....................................................78

همکاری با دانش آموزان......................................................78

راهنمای عاطفی چیست.......................................................79

آیا تربیت بدون سرزنش و تنبیه امکان پذیر است........................79

بر سر دوراهی..................................................................81

برخورد دوستانه................................................................81

تنظیم تکالیف با ساعت.........................................................82

تربیت سازنده، تربیت ویرانگر...............................................83

آموزش گفتار و رفتار با دیگران.............................................84

درک رفتار منطقی..............................................................84

نتایج راهنمایی عاطفی گامی مهم.............................................84

معلمان مدرن.....................................................................85

رشد درک روانشناختی دانش آموز..........................................85

تأثیر انضباط عاطفی بر اعصاب.............................................87

گزارش عاطفی چیست..........................................................88

حمایت از دانش آموز...........................................................88

نسبت به عواطف دانش آموز هوشیار باشید...............................89

عاطفه را فرصتی برای صمیمیت و آموزش در نظر بگیرید..........89

با همدلی به گفته های دانش آموز گوش کنید...............................90

ضمن گوش دادن برای حل مسأله، حد تعیین کنید.........................91

از انتقاد کردن بیش از حد، کلام تحقیرآمیز یا مسخره کردن دانش آموزتان خودداری کنید..92

با دانش آموزان صبور باشید..................................................92

برای دانش آموزان احترام قائل شوید........................................93

جایگاه قدرت عاطفه.............................................................93

شرایط راهنمایی عاطفی........................................................94

خانواده های ناآرام...............................................................94

کمک گرفتن از تجربیات.......................................................94

اولویت های آموزش............................................................95

اهمیت تشویق و تحسین........................................................95

مواجه با مشکل..................................................................97

مقدمه

معلم به عنوان الگوی دانش آموز در تربیت و چگونگی رفتارهای دانش آموز مهمترین نقش را دارا می باشد. مخصوصا نسبت به عملکرد اجتماعی

چنانچه رفتار معلم مبتنی بر صداقت، دوستی، احترام و پذیرش اشتباهات دانش آموز نباشد، او احساس امنیت و آرامش نمی کند و از ابتلا به بسیاری از نابسامانی ها محفوظ نمی ماند. از سوی دیگر، انتقادهای بیجا و بی مورد به بسیاری از اختلافات رفتاری دامن می زند. بدین لحاظ معلم باید با روش های صحیح تربیت دانش آموز به خوبی آشنا باشد تا بتواند از وقوع مشکلات پیشگیری کند.

معلمان باید با فنون تربیت یعنی شیوه های عملی و اجرایی تربیت بر اساس قوانین و قواعد مشخص آشنا باشند تا با توجه به موقعیت های خاص بتوانند از بین آنها مناسب ترین روش را انتخاب کنند و در مورد دانش آموزان بکار ببندند. به بیان دیگر معلم پس از آشنایی با روش های گوناگون تربیت و بررسی نیازهای دانش آموز، باید آن را با توجه به اوضاع و شرایط تناسب دهد و انتخاب کند و پس از اجرا، نتایج حاصله را به دقت مورد ارزیابی قرار دهد.

به طور کلی می توان گفت معلم خوب، دانش آموز خود را طوری تربیت
می کند که با خود و اجتماع سازگار گردد.

عده ای با خود سازگارند ولی با اجتماع سازگار نیستند و در مقابل عده ای دیگر با اجتماع سازگاری دارند و در نتیجه از زندگی خود راضی و شاد نیستند.

شناخت فرهنگ خانوادگی دانش آموز: (طبقه ی اجتماعی)

در شناخت فرهنگ خانوادگی دانش آموز توجه به سه عامل ضرورت دارد که عبارتند از:

1- شناخت ساختار خانواده ی دانش آموز:

ساختار خانواده ی دانش آموز و نحوه ی تربیت او تأثیر انکار ناپذیری دارد. برای این منظور مشخصات خانواده ی شهری و روستایی را مورد بررسی و تحلیل قرار می دهیم:

در زمینه ی تنبیه کودک و نوجوان بین خانواده ی روستایی و شهری تفاوت آشکاری وجود دارد. در خانواده های روستایی بیشتر بر تنبیه های بدنی و جسمانی تأکید می شود. در حالی که در خانواده های شهری، تنبیهات بیشتر جنبه ی کلامی به خود می گیرد.

2- طبقه ی اجتماعی خانوادگی دانش آموز:

با شناخت طبقه ی اجتماعی خانواده ی دانش آموز به آسانی می توان به ارزش های خانواده پی برد. زیرا هر طبقه ی اجتماعی ارزش های خاص و مربوط به خود را داراست. تحقیقات و مشاهدات روزمره نشان می دهند که شغل والدین و طبقه ی اجتماعی نقش مهمی در نحوه ی تربیت کودک و نوجوان دارد.

3- خصوصیات شخصیتی والدین:

برای شناخت بیشتر و بهتر خانواده ها و پی بردن به خصوصیات آنها، گفتگو با افراد خانواده و مشاهده ی رفتار آنها با یکدیگر از ارزش های مناسب به شمار می رود. مهمترین نکته در مصاحبه با افراد خانواده این است که سئوالات به طور غیر مستقیم مطرح گردند تا جواب های صحیح تری فراهم آید. مثلا به جای اینکه از والدین سئوال کنید: آیا شما کودکتان را تنبیه
می کنید؟ بهتر است از آنها بپرسید، اگر کودکتان اشتباهی بکند، چکار
می کنید؟

خانواده یکی از مهمترین محیط های الگوپذیر می باشند:

خانواده نخستین محیط یادگیری کودک است. کودک بر اثر تماس نزدیک با خانواده، رفتارهای والدین در وی نقش می بندد و در درجه ی اول او را به شقاوت یا سعادت می رساند و هر بذری را که بخواهند در زمین پاک وی
می کارد.

پس آنچه در اینجا حائز اهمیت است، الگوپذیری کودک از والدین است. این خانواده است که هم می تواند یک الگوی صحیح باشد و هم می تواند یک الگوی ناصحیح و ناپسند. بنابراین رفتار کودک آئینه ی تمام نمای والدین است که هر خوبی و بدی با آنچه را در آنجا می بیند و می شنود در خود منعکس می کند. به امید آنکه والدین بتوانند الگویی صحیح برای فرزندان خود باشند.

شخصیت معلم و تأثیر آن به دانش آموز از جهت پذیرش الگو:

شخصیت و تعادل روانی معلم بیش از سایرین مورد توجه دانش آموز است. زیرا یکی از الگوهای مؤثر برای دانش آموز معلم است و لذا از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زیرا معلم به عنوان الگو می تواند در دانش آموزان واکنش های مثبت و سازنده و یا منفی و مخرب ایجاد کنند.

رابطه ی نزدیک معلم با دانش آموز و نفوذی که بر آنها دارد، نقش مهمی در سلامت فکری و روانی ایشان ایفا می کند. این تأثیر و نفوذ ممکن است به صورت های گوناگون مانند تقلید، الگوسازی و گاهی همانند سازی بروز کند.

زیرا شخصیت دانش آموز هنوز شکل نگرفته است، نقش پذیرند و عدم تعادل روانی معلم اثرات بدی در آنها خواهد داشت. دانش آموزان نه تنها مطالب معلم را مستقیم می آموزند، بلکه رفتار، حرکات و نگرش ها، مهارت و خلاصه کل شخصیت معلم در آنهان به طور مستقیم و غیر مستقیم تأثیرگذار است.

شاید رفتار و شیوه ی این مسأله در این است که چشم دانش آموز بر حرکات و رفتار و گوش دانش آموز بر گفتار معلم دقت دارد  ناخاسته تقلید می کند. بنابراین معلم باید دارای صفاتی برجسته باشد. اکنون متوجه می شوید که نقش معلم چقدر حساس است که با توجه به حساس بودن نقش معلم و تأثیرپذیری او بر روی دانش آموز و الگو بودن او برای دانش آموز سرمشق اوست.

روش تربیت دانش آموز:

بهتر است معلم در روش برخورد با اشتباهات دانش آموز، روشی مناسب را انتخاب کند. در اکثر موارد دانش آموز فقط مذمت یا نصیحت می شود، بدون آنکه راه کاری برای تغییر رفتارش ارائه شود.

معلمین در ارتباط با دانش آموز به سه گروه تقسیم می شوند و هر گروه در رابطه با دانش آموز روش جداگانه ای را در پیش می گیرند. این سه گروه در زیر توضیح داده می شوند.

الف- گروه معلمین برنده:

معلمان گروه برنده آنهایی هستند که می خواهند به هر نحوی ولو با زور و اجبار در رابطه با دانش آموز خود برنده شوند. در اینگونه موارد، هر موقع بحث و گفتگو بین معلم و شاگرد اتفاق بیفتد، معلم برنده است!!! به عبارت بهتر، معلم عقاید و نظریات خود را به دانش آموز به زور تلقین می کند، برای دانش آموز تا حد امکان محدودیت قائل می شود، دستور می دهد و آنها را به شدت تنبیه می کند.

ب- گروه معلمین بازنده:

معلمین بازنده تعدادشان به مراتب کمتر از گروه معلمین برنده است. این گروه در نقطه ی مقابل معلمین برنده قرار می گیرند و به دانش آموز خود آزادی زیادی اعطا می کنند. این گروه معلمین معتقدند که محروم کردن دانش آموز از ارضای نیازهایش روش مناسبی است و به دانش آموز ضرر می زند.

پ- گروه معلمین مردد:

در ارتباط با دانش آموز گاهی برنده و گاهی بازنده می شوند. زمانی دانش آموز را محدود می کنند و زمانی آزاد می گذارند. اینان فلسفه ی درهمی از علم تعلیم و تربیت دارند. این گروه از معلمان رفتار ثابتی با دانش آموز ندارند و در اکثر موارد با احساس دوگانه مواجه هستند. در این مواقع
دانش آموز نمی داند معلم از او چه می خواهد. دانش آموز در این گروه نیز در اکثر موارد مضطرب و مشوش است. زیرا نمی داند معلم در برابر رفتارش چه عکس العملی خواهد داشت.

مهمترین مشکل تربیت دانش آموز این است که اکثر موارد در ارتباط صحیح با دانش آموز مواجه می شود و این روش های تربیتی نتیجه ی معکوس خواهد داشت. باید معلم و دانش آموز با رفتاری مسالمت آمیز و طبق قوانین و ضوابط خاص برای حل مشکل راه حلی ارائه دهد و نتایج راه حل ها را توضیح دهد و بررسی کند.

نقش رفتار و گفتار معلم:

معلم با رفتار و گفتار خود شخصیت دانش آموز را پایه گذاری می کند. معلم باید بداند که هر دانش آموز با روش خاص و متناسب با خصوصیاتش برانگیخته می شود و رفتار معینی را انجام می دهد و نباید انتظار داشت که حتی دو دانش آموز در برابر یک محرک، یکسان پاسخ ارائه دهند.

از این رو موضوع تفاوت های فردی بین دانش آموزان مطرح می شود که توجه آن از طرف معلم امری لازم و ضروری است. متأسفانه گاهی معلم به این امر مهم بی توجه است و با مقایسه ی رفتارهای دانش آموز با یکدیگر موجب رفتارهایی غیر منطقی را فراهم می کند. اینگونه معلمان سعی
می کنند، دانش آموز را تحت فشار قرار دهند تا برنده شوند و در دانش آموز احساس حقارت و عدم اعتماد به نفس ایجاد می کنند.

شرایط اجرای روش منطقی:

در روش برخورد منطقی با مشکلات دانش آموز، مسائل زیر را در نظر بگیرید.

1- معایب رفتار دانش آموز از زوایای مختلف بررسی می شود و حق انتخاب و تصمیم گیری به دانش آموز داده می شود. معلم باید همواره برای حل مشکلات بیش از یک راه به دانش آموز پیشنهاد کند و او را آزاد بگذارد تا یکی از آنها را به میل خود برگزیند.

2- دلیل ا شتباه دانش آموز فهمیده و درک شود. یکی از عواملی که موجب موفقیت معلم می شود، شناسایی علل رفتار دانش آموز است.

3- چنانچه کاربرد روش منطقی با شکست مواجه شد، باید به تجزیه و تحلیل علل شکست اقدام کرد. گاه اشکال در بازگو کردن مشکل می باشد. یعنی مسأله به خوبی برای دانش آموز تفهیم نشده است.

4- در صورت عدم همکاری دانش آموز در اجرای روش منطقی باید تذکر دهید و پیامدهدی رفتار غیر منطقی اش را گوش زد کنید.

5- باید سعی کنید که در هر موقعیت فقط یک مشکل را مورد بررسی قرار دهید. در غیر اینصورت هم معلم و هم دانش آموز سردرگم خواهند شد.

6- معلم باید توجه داشته باشد که در اجرای روش منطقی تسلیم نشود و در عین حال به جنگ و ستیز با دانش آموز نپردازد. بلکه حالتی معقول و منطقی به خود بگیرد.

ایجاد قانون برای دانش آموزان:

قوانین معمولا زندگی را فرم می بخشند و روابط را ساده تر و قابل فهم تر می کنند و دانش آموز را برای قبول مسئولیت آماده می کنند. رعایت
و اجرای قانون برای دانش آموزان لازم است. اما این قوانین با توجه به توانایی های دانش آموز تنظیم شود. برای اینکه قوانین برای دانش آموز قابل اجرا باشد باید موارد زیر رعایت شود.

1- قوانین باید حتی الامکان به طور خلاصه و ساده بیان شوند.

2- قوانین نباید سخت گیرانه باشند.

3- معلم باید مطمئن شود که قوانین برای دانش آموز مفید است. به عبارت دیگر قانون باید برای دانش آموز فایده داشته باشد.

نکته: به گذشته بنگرید. من معتقدم که هیچ کس با تنبیه بدنی اصلاح نشده است و عواقب آن کاملا روشن است. در مواردی که تنبیه بدنی با خشونت تمام اعمال می شود، آنچنان اثرات بدی می گذارد که بعد از آن، دانش آموز عمل صحیح را انجام نمی دهد. معمولا ضعیف ترین معلمان از تنبیه بدنی استفاده می کنند. بدانید چوب وسیله ای متعلق به عصر بربریت است.

جرج برناو شاو می نویسد:

تنبیه کردن یعنی آسیب رسانده، نه مداوا کردن. تنبیه کردن مبارزه با معلول است و نه مبارزه با علت. تنبیه باعث خشم کودک می شود و این احساس را در وی به وجود می آورد که هیچ کس او را درک نمی کند که تقریبا حقیقت دارد.

دقت کنید، دانش آموزان تنها با رفتارهای هیجانی و عاطفی خویش پاسخ می دهند. اما بزرگسالان می توانند به شکل های مختلف قدرت خود را نشان دهند. بدتر از همه می توانند تنبیه کنند و کودکان قدرت تلافی کردن ندارند. بسیاری از تنبیه ها و مجازات های کودکان غیر عادلانه و صرفا به خاطر عصبانیت است. باید گفت آیا کسانی که دست به تنبیه می زنند، برای عمل خود دلیل منطقی دارند. معلم و والدین با تنبیه کودک، از لحاظ عاطفی و جسمی ارضاء می شوند. با مشاهده ی فردی که در حال تنبیه کردن است. احساس ارزای دیگر آزاری در چهره ی او مشاهده می شود. اما تنبیه، سرزنش و تکذیب باعث ایجاد یأس و پایین آمدن اعتماد به نفس در
دانش آموز می شود. به نظر می رسد استمرار تنبیه در دانش آموز به شکل عادتی خوش آیند در می آید و آنها از تنبیه شدن احساس رضایت و لذت
می کنند.

زبان تشویق:

دانش آموز هم در عالم خود نیازمند تشویق است. محرکی می خواهد تا او
را به کار و فعالیت وادارد، تلاش او را مفهوم و جهت دهد و قوت قلبی در ادامه ی فعالیت های بعدی او باشد. تجربه نشان داده است که فرد یا جامعه ای که در برابر فعالیت های خالصانه ی خود جز بی تفاوتی نمی بیند واکنشی را نمی یابد که عملش را تأیید کند به ادامه ی کار و فعالیت بی علاقه می شود.

دانش آموز با خود حساب می کند. این چه کاری است که فقط اشتباهاتم دیده می شود و موارد مثبت دیده نمی شود. به نظر می رسد معلم باید ابتدا نکات مثبت دانش آموز را بازگو کند (مثلا بگوید تو فرد خوش اخلاقی هستی) و با تکیه بر نقطه ی مثبت که در او یافته است وی را به تلاش و کوشش و یا حذف کار منفی تشویق کند. بنابراین نسبت به کارهای مثبت او احترام بگذارد و سپس به معایب او بپردازد.

نکته ی مهم در زمینه ی تشویق و تنبیه:

ابتدا از لحن محبت آمیز، گفتار نرم و ملایم، ارشاد و هدایت و نصیحت و مداوا، تذکر و موعظه استفاده کنید و در صورت عدم توجه دانش آموز عواقب رفتارش را و کیفر تنبیه را گوش زد کنید. ضمنا این نکته را نیز فراموش نکنید که اساس تربیت تکهی بر تشویق بیشتر از تکیه بر تنبیه است. اصل حیات متکی بر محبت و تفاهم است و آنگاه اگر سودی نبخشید، مسأله ی انذار و تنبیه مطرح خواهد شد.

میزان تحصیلات پدر و مادر در شیوه ی رفتار دانش آموز تأثیر فراوانی دارد. پدران و مادرانی که از تحصیلات عالی تر و عمیق تری برخوردارند در مقایسه با والدین معمولی، رفتار دوستانه تر و آزادانه تری با فرزندان خود دارند.

تفکر منفی:

انسان می اندیشد، از اندیشه های دیگران سود می جوید و حاصل اندیشه ی خویش را به دیگران منتقل می کند. امروزه این امر پذیرفته شده است که جوامع پیشرفته و موفق، جوامعی هستند که مردم آنها بهتر فکر می کنند. در هنگام برخورد با مسائل بهتر می اندیشند و راه حل های بهتری ارائه می دهند و با شیوه های موفقیت آمیز بر مسائل فایق می آیند.

پرورش عادت صحیح فکر کردن، یکی از وظایف مهم والدین به ویژه معلمان است. ایجاد شرایط مطلوب برای اندیشیدن، تحریک، تشویق و راهنمایی دانش آموزان برای کسب مهارت صحیح تفکر و تفکر در فرایند فهم درس، گریز ناپذیر است. بدین ترتیب، در فرایند یادگیری باید ایجاد توانایی اندیشه و تفکر در دانش آموزان را محور اصلی قرار دهید. نباید این امر را از نظر دور داشت که در حل مسأله، مطالب به گونه ای منطقی، عمیق و پایدارتر یادگرفته می شود. از طریق حل مسأله، دانش آموز به
شیوه ای موفقیت آمیز، بر مسائل و مشکلات زندگی فردی و اجتماعی خویش فائق می آید. برخی از این نگرش ها عبارت است از: پرسش سازی، مقایسه، شک و...

در رویکرد حل مسألهف اطلاعات به عنوان ابزاری برای حل مسأله، ناگزیر در کنار یکدیگر مقایسه و ارزیابی می شوند. از این رو اجزاء مسأله و چگونگی قرار گرفتن اجزاء در کنار یکدیگر (مسئولیت هر جزء در کل مسأله) به شناخت اجزاء در کنار یکدیگر می پردازد.

زنگ ورزش:

زنگ ورزش از ارزش مفیدی برخوردار است. امروزه ورزش درمانی جایگاه خود را در امر تشخیص مسائل و مشکلات روانی دانش آموزان و درمان آنها پیدا کرده است. متخصصین روانشناسی به کمک این تکنیک با فراهم کردن جلسات ورزشی برای دانش آموزان، رفتارهای آنها را زیر نظر گرفته و ضمن دستری به ریشه های مشکلات آنان به درمان آن مشکلات
می پردازند.

برای درمان دانش آموز بایستی شخصیت کلی کودک و نوجوان و محیط زندگی او مورد توجه و دقت کافی قرار بگیرد و نحوه ی برخورد والدین و معلم باید مورد ارزیابی دقیق قرار بگیرد.

آگاهی دادن:

باید به دانش آموز یاد داد که زبان مسأله چیست و چه نتایجی را به دنبال دارد. جهل بلای بزرگی برای همه و به خصوص افراد نادان است. معلم از این بابت نباید چیزی را از دانش آموز خود مخفی کند و باید مسائل حال و آینده را به او بگوید. بنابرانی باید تذکرات لازم را به دانش آموز بدهد و به او تفهیم شود چه عواقبی به دنبال کارهای ناشایست به وجود می آید. مراقب باشید با توپ و تشر زدن مسأله حل نمی شود و دانش آموز اگر فرصتی به دست آورد...

ذکر داستان:

بیان داستان های ملامت بار و سرزنش آمیز افرادی که در مسیر اشتباه گام برداشته اند برای دانش آموز هوشیار دهنده است. داستاه ها باید به دانش آموز نشان دهد که عاقبت اعمال ناشایست ویران کننده است. باید به او گفت که عمل بد مورد رضایت خداوند نیست. باید به او هشدار داد که این امر کاری زشت و ناپسندی است. آبروی آدم را می برد و دامنه ی آن به خانواده
می رسد.

بدیهی است که معلمان آگاه سعی می کنند در صورت اشتباه دانش آموز، ابتدا تذکر و اخطار بدهند. در صورتی که پند و موعظه هم مؤثر واقع نشد به ناچار باید اقدامات دیگر صورت بگیرد.

و سخن آخر اینکه سعی کنید نیروی ایمان را در قلب دانش آمو زنده کنید. چرا که ایمان واقعی جلوی اشتباهات بعد را می گیرد و خودش از کارش پشیمان می شود. زیرا اگر دانش آموز را با زور و تهدید مجبور به انجام کاری کنید، اثر نامطلوبی در روحیه ی او خواهد داشت.

رمز خوشبختی:

خوشبختی و تیره بختی هر فرد را باید در رابطه با تربیت فردی و خانوادگی او جستجو کرد. دانش آموزی که در محیط سالم پرورش یافته است، بی گمان از خرد ورزی و محبت بهره برده است و آنان که از تربیت فکری و رفتاری پسندیده بی نصیب بوده اند و از محیط ها و هم نشین های ناپسند اثر
پذیرفته اند، همواره گرفتار و سرگردان اند. دانش آموز با انتخاب خویش نشان می دهد که چه اندازه از تربیت برخوردار بوده است.

بدین ترتیب آینده ی زندگی هر دانش آموز را روشن می سازد و او را در تلاطم های زندگی توانمند می گرداند. البته عوامل دیگری، مانند وراثت و جامعه و پول و حرفه و رفاقت در زندگی افراد تأثیرگذارند.

تأثیرگذاری محبت در تربیت:

معلمی که در تربیت دانش آموز، نگاه و سخنی مهر آمیز دارند و دوستانه برخورد می کنند، کامیابی روز افزون دارند. هرگونه بی احساسی، خشونت و بی حوصلگی را کنار می گذارد و بر اثر ارتباط صمیمانه ای که با
دانش آموز خود دارد، آگاهانه چاره اندیشی می کند و آنان را از خطرها و آسیب ها آگاه می کند. از طرفی محبت معلم سبب می شود تا دانش آموز به ورطه ی لج بازی و ستیزه جویی نیفتد و در مورد نظرهای خیرخواهانه ی معلم بیندیشد.

کمک به دانش آموز:

معلمان در صورت مشاهده ی ناهنجاری های دانش آموز، سعی کنند با گفتگو، مسأله را تحلیل کرده و برطرف کند. نه معلم پلیس است و نه پلیس

می تواند در همه جا و همه حال همراه نوجوان باشد.

معلم باید دانش آموز را به گونه ای تربیت کند که بتواند بد و خوب خویشتن را تشخیص دهد و دوستار سلامت و شخصیت و نیک فرجامی خود و دیگران باشد. به عبارتی دیگر، معیارهایی را به او بیاموزد که او را در ارزیابی ها توانمند و آگاه کند.

گفتنی است که ارتباط عاطفی معلم، باید تکریم و شخصیت دانش آموز را به همراه داشته باشد. دلسوزی های زودگذر که غالبا با تحقیر و ملامت کردن دانش آموز همراه بوده است – نمی تواند ارتباطی سودمند و کارساز میان معلم و دانش آموز برقرار کند. به هر گونه که ممکن است باید احساس و نگاه و زبان دانش آموزان را شناخته و از این ابزار به گونه ای شایسته استفاده کرد و آن را بکار گرفت.

نکته: معلمان باید از دخالت های بیجا خودداری کرده و تا آنجا که می توانند با دانش آموزان رفتاری دوستانه داشته باشند. البته باید نقش هدایتی – حمایتی فراموش نشود.

زمینه سازی دانایی و درک زندگی و فلسفه ی آن:

معلم با گفتگوی صمیمانه می تواند، بلوغ فکری را برای دانش آموز فراهم کند. در این مرحله ذهن و روان دانش آموز، آمادگی پذیرش حقیقت ها و فضیلت ها را دارد.

آموختن راه و رسم زندگی در قالب داستان و شعر، اثر بسزایی در
شکل گیری شخصیت و معرفت دانش آموز خواهد داشت. بدین گونه
جهت گیری آنها در زندگی مشخص می شود و رتفارهای مناسب را از
دانش آموز مشاهده خواهید کرد.

زمینه سازی خودباوری:

دانش آموز در شرایط مناسب تربیتی رشد می کند. همانگونه که محبت و احترام، به روند شخصیت دانش آموز کمک می کند، اعتماد آفرینی در
روان آنان، نقش تعیین کننده ای دارد. یک دانش آموز موفق، باید خود و توانمندی هایش را باور داشته باشد و از آن بهره ببرد. دانش آموز موفق و غیر موفق، بر اساس خودباوری یا اعتماد به نفس، شناخته و دسته بندی
می شوند.

از این رو، پرورش روحیه ی خودباوری از هدف های تربیتی آموزش و پرورش می باشد. دانش آموزی را مشاهده کنید که استعدادهایی دارد ولی چون اعتماد به خویشتن را از دست داده از آن موهبت بی خبر و محروم است. باید میدانی در برابر آنان گشوده شود و احساس و ایمان داشته باشد که می تواند به موفقیت برسد.

این مسئولیت معلم است که با فراخواندن وی به کار و وظیفه ای در خور توان او، اعتماد به نفس را در وی ایجاد کند. لازم است که میدان عمل را فراهم آورید و دانش آموز را به همکاری دعوت کنید. در این حرکت هاست که دانش آموز خود را فردی ارزشمند و توانا احساس می کند.

در دوران تحصیل، کودکان و نوجوانانی را سراغ داریم که به سبب برخوردهای نامناسب والدین و معلم، کاری کرده اند که اعتماد به نفس از روان کودک و نوجوان رخت بربسته است و او را به خویشتن و درس و زیستن بی رغبت کرده است.

معلم شایسته از همان آغاز پیدایش آثار افت تحصیلی در جهت چاره اندیشی و ریشه یابی برآمده و دانش آموز را کم کمک به خودباوری و کوشش ترغیب می کند. روشن است که هر دانش آموزی از امتیازهایی در شخصیت و تحصیل برخوردار است و کمبودهایی نیز دارد. باید هنرها و توامندی های دانش آموز را به او شناساند و زمینه را برای پیشرفت وی مهیا کنید.

بدیهی است که معلم با مشاهده ی کارنامه ی تحصیلی متفاوت از دیگر همکلاسی ها به دنبال علت ها بوده و او را از اعتماد به نفس و جدیت
بهره مند می سازد.

معلم مسئولیت شناس، بهتر از هر فرد دیگری به جهان درونی دانش آموز راه می یابد و او را درک می کند. او با متانت و نرم خویی، راهکارهای مناسبی برای پیشرفت تحصیلی وی دارد. بدیهی است بی اعتنایی معلم سبب می شود که دانش آموز، به ورطه ی خودباختگی و خودکم بینی فرو افتد و از رشد بایسته باز ماند. در اینگونه موارد که دانش آموز را شکست خورده و
بی اعتماد به خویشتن می نگریم، چه کسی مقصر است؟

کوشش برای رشد شخصیت:

رشد شخصیت دانش آموز در گرو تدبیر آگاهانه است. باید دید که چه چیزهایی در روان او شوق و رغبت می آفریند. گاه با تشکر کردن از
دانش آموز و اظهار رضایت از کار او، یا نگاهی محبت آمیز و گاه با
ستایش از او نزد دیگران و هدیه یا جایزه. در مجموع، بهترین و کارسازترین روش تربیتی، تشویق همه جانبه و همیشگی و عادلانه است.

در مجموع فطرت و اثرپذیر بودن دانش آموز، به خصوص در سالیان پیش از بلوغ، راه ارتباط معلم را با آنان چنان هموار ساخته که حتی می توان با سخن گفتن، تغییر و تحولی اساسی پدید آورد. اگر از برخی موارد کم شمار بگذریم، باید گفت معلمانی که به تنبیه و توبیخ و تهدید و آزار جسمی
دانش آموز می پردازند و به تشویق های معقول و حساب شده تمایلی نشان نمی دهند، موفقیت چندانی کسب نخواهند کرد.  

نکته: دانش آموزانی که از معلمان با ایمان بهره مند هستند. آرام آرام متمایل به امور متعالی و معنوی می شوند. تردیدی نیست که معلمان سخت گیر و
تند خو، در معنویت گرایی دانش آموزان، نقش و تأثیر معکوس دارند. اگر تمایل معنوی و مذهبی در دانش آموز برانگیخته نشود، برخورد اجباری اثر مثبت نخواهد داشت.

بسیاری از افرادی که در دوران کودکی و نوجوانی زیر فشار و توهین و آزار و اذیت والدین سخت گیر بوده اند. در بزرگسالی رفتارهای نامتعادلی دارند و در آنها عقده ها و گره های روحی مشاهده می شود.

بهداشت روانی:

بهداشت روانی دانش آموز را نباید از نظر دور داشت. معلمان باید در جهت بهداشت روانی دانش آموز همت ورزند و رنج آن را تحمل کند. گفتارها و رفتارهای معلم، می بایست به گونه ای باشد که سبب پیش گیری از آسیب روانی دانش آموز گردد. معلمانی که جانب حرکت و ادب را در رفتارهای خود نگاه نمی دارند، دانش آموز را دچار افسردگی و اضطراب و ناکامی شخصی و اجتماعی می کنند. کشمکش های لفظی و تکراری معلم،
دانش آموز را از آسایش خاطر دور کرده و همواره در یک وضع بی ثبات و نگران کننده نگاه می دارد. پرهیز از ناسزاگویی هاف درشت گویی ها،
بهتان و بدبینی ها، به میزان چشم گیری از دشواری های روانی دانش آموز می کاهد. افت تحصیلی دانش آموز و نیز ناکامی های آنان در انتخاب ها و گرایش ها و فعالیت های اجتماعی، بی ارتباط با نادیده انگاشتن اصول بهداشت روانی دانش آموز نیست. بی تردید مشکلات پدید آمده بر سر راه دانش آموز، ثبات شخصیت آنان را تهدید می کند. آیا می دانید علت محصول نهایی رفتار دانش آموز چیست؟

اگر شخصیت و رفتار هر کس را چنان که هست – محترم بشمارید، از بسیاری تنش های اجتماعی کاسته خواهد شد. البته این سخن مفهومش این نیست که ا نتقادهای خیرخواهانه در جهت رشد دانش آموز، گریزان باشید. به شرطی که از تحمیل سلیقه ها و ایده های خود دست بردارید و ادب به ورزید و با خلوص نیت و بدون سرزنش آنها را راهنمایی کنید.

مناسبت ترین روش و راه برخورد این است که استقلال فردی دانش آموز را حرمت نهید و با برخوردی حکیمانه و مشفقانه و بدون برخورد جابرانه و جاهالانه مثل یک فرمانروای عادل (نه با زبان زور و تهدید) با زبان نرم و خدایی با آنان صحبت کنید.

پیامبر اسلام فرموده اند:

اگر فردی مرتکب گناهی حتی زنا شد، حق ندارید او را توهین کنید، بلکه با زبان منطق او را محاکمه و دادگاهی کنید و بدون کینه و خشونت رأی مناسب را برای او در نظر بگیرید.

بالاخره نشست های دوستانه جواب خواهد داد و دانش آموز با عیب های خود آشنا می شود در اصلاح خوش می کوشد. بی آنکه کار به موضع گیری و نزاع کشیده شود. در این راستا تأثیر معلم را نباید نادیده گرفت.

همراهی دانش آموز در اوقات یادگیری:

بسیاری از خصلت های ستوده در گردش های دسته جمعی، شناخته و تقویت می شوند. از دیگر سو صفت های نکوهیده و کارکردهای ناپسند خود و دیگران را می نگریم و در جهت رفع آنها می کوشیم.

برخی ملعمان بی تجربه، نیاز خود و دانش آموز را به شادی و خندیدن و همچنین بازی  و هیجان، نادیده می گیرند. حال این برخوردهای افراطی و نامعقول، چه ثمری خواهد داشت. مسلما دلسردی و افسردگی در کلاس درس حاکم می شود و شاگرد را از معلم دور می کند. بیایید شادی زیستن و خندیدن را از دانش آموزان نگیریم و تا آنجا که می توانیم روحیه ی آنها را شاد و را از غم و یأس نگه داریم.

نکته: با سخنان حکیمانه، روان دانش آموز را نشاط بخشید.

اصلاح رفتار غیرمستقیم: (بازی درمانی)

بر این اساس دانش آموز در درون خود توانایی لازم برای حل مسأله ی مربوط به خود را دارد. با جایگزین کردن الگوی رفتاری مطلوب و با استفاده از عامل نمایش و تقلید به کار برده می شود. بسیاری از مشکلات دانش آموزان به صورت لحظه ای است و طبق علائم رفتاری خاص توسط والدین یا معلم امکان بروز می یابد. در واقع بسیاری از مشکلات به دلیل ناتوانی در درک چگونگی ایجاد رابطه با یکدیگر است.

طرح درمانی شامل ملاقات با والدین یا معلم، برای مدت 15 دقیقه تا در مورد رفتارش در منزل یا کلاس در خلال هفته ی گذشته صحبت شود. سپس به مدت 15 دقیقه روش های بازی درمانی (نوعی رفتار مناسب جایگزین رفتار قبلی) عملی شرکت گردد. بدین ترتیب رفتار غلط به تدریج تغییر خواهد کرد. چرا که شیوه ی رفتار بزرگترها تغییر کرده است. در نتیجه کوچکترها الگوی مناسبی خواهند داشت.

نکته: می توانید از دانش آموز بخواهید همان رفتار را جلوی آینه تکرار کنند تا به ارزش خوب یا بد بودن آن پی ببرند.

کاربردهای دیگر بازی درمانی عبارتند از: درک تشخیص، برقراری
رابطه ی کاری، یافتن سازوکارهای دفاعی جدید، تغییر بیان کلامی، کنترل مطالب ناخودآگاه، کم کردن تنش از طریق کنترل ذهن، یافتن راهکارهای برخودر صحیح، توصیف وضعیت موجود، گردآوری اطلاعات و داده های موجود، کشف برخوردهای ناصحیح و...

نحوه ی برخورد صحیح با دانش آموز:

1- علت رفتار غلط دانش آموز را شناسایی کنید.

2- میزان مخرب بودن رفتار دانش آموز را تعیین کنید.

3- درباره ی چیزهایی که باعث بروز چنین رفتاریهایی می شود، تفکر کنید و حرف بزنید.

4- بازی درمانی (نقش و عملکرد دانش آموز را به صورت نمایش اجرا کنید و نحوه ی عملکرد صحیح را در موقعیت های مختلف نشان دهید)

5- تکرار مراحل ذکر شده با شیوه های مختلف (مثلا جلوی آینه بایستد و رفتارش را تکرار کند. با مشاهده ی رفتارش متوجه اشتباهش خواهد شد)

6- مشاوره با خانواده و اولیاء مدرسه

7- سعی کنید درک صحیح و درستی از دانش آموز داشته باشید.

8- سعی کنید مقررات کلاس از حالت خشک و یکنواخت بیرون بیاید.

9- دانش آموزان را بیشتر مورد تشویق قرار دهید.

10- مهارت های درست را به او آموزش دهید (شیوه ی رفتار صحیح)

11- همیشه از در دوستی، گشاده رویی و محبت با او رفتار کنید.

نکته: ابراز نگرانی معلم باعث رفع عیب نمی شود. بلکه باید بتوانید به
دانش آموز راهکارهای مناسب ارائه دهید. بنابراین موفقیت دانش آموز، بستگی به درایت و هوشمندی معلم دارد. همچنین تشخیص آگاهانه و متکی بر تجارب دانش آموز و تجربه معلم اهمیت دارد. وقتی عقل و منطق در مسیر درست هدایت شوند، آنگاه درمان مؤثر می افتد. یادتان باشد که دانش آموزان شیفته ی محبت، دوستی، آموختن، جنب و جوش، فعالیت، تلاش و همه ی راهکارهای مثبت هستند.

راه حل های پیشنهادی:

1- سعی کنید در ارتباط با دانش آموز بردبار و شکیبا باشید.

2- سعی کنید، فرصتی فراهم کنید تا مشکلاتش را با شما در میان بگذارد.

(برقراری ارتباط دوستانه در زنگ تفریح یا ساعت ورزش و هنر می تواند در این راه به شما کمک کند)

3- او را در فعالیت های مدرسه شرکت دهید.

4- او را تهدید نکنید.

5- سعی کنید درک صحیحی از خانواده ی او داشته باشید. (مشکلات خاص دانش آموز، به محبت و توجه شما نیاز دارد) بنابراین اصلاح دانش آموز هیچگاه با تهدید یا بی توجهی برآورده نخواهد شد. بنابراین متناسب با شرایط روحی و عقلی او با او برخورد کنید.

6- مهارت های فرهنگی و هنری و ورزشی به او آموزش دهید. این کار تأثیر خوبی در روحیه ی او خواهد داشت.

7- با گشاده رویی و دوستی با او رفتار کنید. حتی اگر می دانید اشتباهات زیادی دارد. با این روش شاید بتوانید به او کمک کنید.

8- از او بخواهید در فعالیت های فوق برنامه شرکت کند. (شرکت در گروه سرود یا تهیه ی و تنظیم روزنامه دیواری و...)

9- فعالیت های او را مورد تشویق قرار دهید.

10- بعد از گذشت چند هفته عملکردتان را مورد تجزیه و تحلیل (نتیجه گیری) قرار دهید.

حرف زدن با دانش آموزان:

به این باور برسید که اکثر رفتارهای دانش آموزان کاملا نرمال و طبیعی است. نباید مرتب به دانش آموزان یادآوری کنید که اخلاق و رفتارتان را تغییر دهید. با پی بردن به این مطلب، نمی توان انتظار داشت که دانش آموز دبستانی طوری رفتا کند که بیست ساله یا مثل بزرگسال فکر و رفتار کند. دانش آموز در هر زمان و به هر طریقی به محبت، عشق و مراقبت نیاز دارد. توقع خود را بر اساس گروه سنی دانش آموز تنظیم کنید. تربیت دانش آموز و پرورش صحیح به توجه و دقت زیادی نیاز دارد.

معلم به طور معمول دلایل زیادی برای نصیحت کردن و راهنمایی
دانش آموز نیاز داد. اما دانش آموز معمولا از توجه کردن به نکته های عبرت آموزی که معلم به او تذکر می دهد خودداری می کند. طرز بیان کردن (حالت جر و بحث یا سرزنش کردن) نصایح، باعث می شود، بچه ها
عکس العمل بدی از خود نشان دهند. از نظر دانش آموز، هر گفت و گویی که جنبه ی سخنرانی داشته باشد، قابل شنیدن نیست. مثلا تو باید این کا را کنار بگذاری، من خوبی تو را می خواهم و... این راه حل های کلی نتیجه ای ندارد. معمولا دانش آموزان اینگونه حرف ها را نخواهند پذیرفت و در برابر آنها خشمگین و آشفته می شوند. مسلما این رفتارهای بد سبب ناراحتی دانش آموز می شود و انگیزه اش را برای تلاش از دست می دهد.

معلم می خواهد فکر خود را به دانش آموز منتقل کند، اما نمی داند چگونه باید این کار را بکند. معلم های کم تجربه در چنین مواقعی عصبانی، خشن و پر توقع می شوند. زیرا می ترسند که آنها نتوانند افکار خود را کنترل کنند. برای همین سخت گیرانه تر عمل می کنند معمولا معلم و دانش آموز در اینگونه مواقع ناراحت هستند و گاهی نصیحت شبیه میدان جنگ می شود. آیا نمی شود با لطف و صفا رهنمودهای خود را بیان کنید؟

معلم باید دوستانه با دانش آموزان صحبت کند و به حرف های آنها با حوصله گوش دهد و با روش احترام متقابل با یکدیگر برخورد کنند. در قدم اول اجازه دهید دانش آموز نظرات و افکار خود را مطرح کند، حتی اگر این افکار با عقاید شما متفاوت باشد. اگر دانش آموز حرفی می زند که عاقلانه نیست، فورا به او نگویید: ساکت شو! تو نمی فهمی! دیگه حرف نزن و... بلکه صبر کنید صحبت هایش تمام شود و عقیده ی خود را بیان کند.

در این هنگام، می توانید با خواسته ی او موافقت کنید یا آن را نپذیرید. این حقیقت که شما به حرف های او با دقت گوش داده اید، باعث می شود او

آسان تر به افکار و نظرات شما اعتماد کند. وقتی با دانش آموز خود صحبت می کنید به تن صدا و کلمه هایی که به کار می برید دقت کنید. وقتی از کلمات خشن و تحقیر آمیز استفاده کنید، سبب می شود دانش آموز حالت دفاعی به خود بگیرد و اگر فرصت حرف زدن با او را پیدا کنید، فقط از خودش دفاع می کند.

ولی اگر دوستانه و آرام با او صحبت کنید و با ملایمت و دلسوزی با او رفتار کنید، ممکن است در این مورد دانش آموز به حرف های شما گوش دهد و سعی کند به حرف های شما عمل کند. همینطور یک نمونه از صحبت های توأم با احترام را تجربه می کند تا از الگو برداری کند.

برای اینکه نتیجه ی بهتری از گفتگو با دانش آموز بگیرید، باید قبل از اینکه نظرات خود را بگویید، از او چند سئوال بپرسید. مثلا دلیل این کاری که انجام دادی چه بود؟ و یا...

در حالی که با دانش آموز صحبت می کنید، به خودتان توجه کنید، مخصوصا به حالت چهره و نوع بیان (مهربان، عصانی، اخمو و...) چند لحظه صبر کنید و درباره ی صبحت هایی که می خواهید به دانش آموز بگویید، فکر کنید. چون این کار شما را آرام تر می کند و دانش آموز هم این فرصت را پیدا می کند که درباره ی کارهایش کمی فکر کند. اگر می خواهید یک موضوع ناخوشایند را بیان کنید با لحنی زیبا و با اقتدار صبحت کنید. مثلا وقتی این کار را انجام می دهدی (شلوغ کردن در کلاس)، می دانی روی
بقیه ی افراد داخل کلاس چه تأثیری می گذارد.

به این صورت، او آمادگی بهتری برای گوش دادن به عقاید و افکار ارائه شده ی شما دارد. تا اینکه بدون مقدمه و ناگهانی و با لحنی تند به او بگویید (ساکت شو، اینقدر شلوغ نکن، بی تربیت، نفهم و از این قبیل حرف ها) مسلما اینگونه حرف ها نتیجه ی معکوس خواهد داشت. اگر دانش آموز حس نکند که به او توهین شده است و کرامت انسانی او در نظر گرفته شده است، به تدریج پاسخ مناسب می دهد.

معمولا معلمین نگران این هستند که اگر اجازه دهند، دانش آموز افکارش را بیان کند، کنترل خود را به عنوان معلم از دست خواهد داد. اما اجازه ی صحبت دادن به دانش آموز خللی در توانایی معلم ایجاد نمی کند. در مقابل این کار، محیطی آرام و توأم با احترام متقابل ایجاد می کند و دانش آموز تحت تأثیر رفتار و افکار شما قرار می گیرد.

دانش آموز در طور زندگی با افرادی روبرو خواهد شد که افکار و نظرات مختلفی دارند و معلم برای دانش آموز می تواند نمونه و الگویی از رفتار مثبت باشد. الگو بودن معلم به دانش آموز کمک می کند در آینده با همسر و فرزندان خود و دیگر افراد جامعه درست برخورد کند.

چگونه به دانش آموز یاد دهید که رفتاری توأم با احترام داشته باشد؟

این طور به نظر می رسد که اگر بخواهید دانش آموز رفتاری محترمانه داشته باشد، معلم باید الگوی مناسبی باشد. دانش آموز می تواند با مشاهده ی رفتار معلم، یاد بگیرد با دیگران رفتاری دوستانه و محترمانه داشته باشد. آنها با دیدن و شنیدن (الگوبرداری) یاد می گیرند. شبیه معلم خود رفتار می کنند و درباره ی اثر رفتارشان بر دیگران فکر می کنند. با همه ی این تفاضیل، آنها نمی توانند لذت نشان دادن رفتار محترمانه را درک کنند، مگر طعم این رفتار را چشیده باشند. اگر دانش آموزان به دلیل نوع رفتاری که از والدین و معلم دیده اند، برخورد مؤدبانه ای با دیگران ندارند و عکس العمل شدید همراه با خشم و عصبانیت بروز می دهند، مقصر کیست!!!

بچه ها معمولا از رفتار دیگران (والدین، معلم، اطرافیان، جامعه) الگو
می گیرند و اگر رفتارش مورد انتقاد و تمسخر قرار بگیرد، او هم با افراد دیگر همین کار را خواهد کرد. برای مثال مادری می خواست به فرزندش تذکر دهد که بی ادب نباشد، به او گفت: خفه شو، دهنت را ببند، مرا تنها بگذار و...) مادر دیگری مرتب اشتباهات فرزندش را به او گوش زد
می کرد: چرا اینقدر تنبل هستی؟ چرا اینقدر بی نظم هستی؟ بچه ها شنیدن این حرف ها و رفتارهای والدین، الگو برداری می کنند. فضای مدرسه هم
می تواند محیط دیگری برای یادگیری برخی مفاهیم باشد.

نکته: از کوزه همان برون تراود که در اوست.

بعضی از معلم ها قانونی در مورد رفتاری که دانش آموز بی ا دب در کلاس دارد، استفاده می کنند. خودشان سر دانش آموز داد می زنند و او را تحقیر می کنند و مرتب امر و نهی می کنند. اما معلمانی هستند که لحن صحبتشان مؤدبانه است و مهربان هستند. آنها همیشه با دانش آموزان دوستانه رفتار
می کنند.

نکته: رفتار بی ادبانه ی دانش آموزان را با بی ادبی پاسخ ندهید. بدترین حالت این است که رفتار بد دانش آموز را با کتک زدن پاسخ دهید. کمی
فکر کنید. آیا روش مناسبی را انتخاب کرده اید. لحظه ای خودتان را جای دانش آموز بگذارید تا بهتر این موضوع را درک کنید.

اغلب دانش آموزانی که به آنها بی احترامی شده است، سعی می کنند در جامعه با دیگران به همان شیوه رفتار کنند. تا وقتی که با دانش آموز به
شیوه ی محترمانه رفتار نشود، نمی توان توقع داشت که او درس مهم
(تفاهم با دیگران) را یاد گرفته باشد.

اگر دلتان می خواهد دانش آموز رفتاری محترمانه داشته باشد، محدودیت هایی را در برخورد با آنها در نظر بگیرید. اینکه مرتب به او بی ادبی کنید (به هر دلیلی) و به او اعتراض کنید، مطمئن باشید که حرف های شما نتیجه نمی دهد. بلکه باید دانش آموز فرق بین زبان توهین آمیز و زبان محترمانه را بفهمد. به او یاد بدهید که طرز صحبت و کلماتی را که انتخاب می کند و به کار می برد تا چه حد اهمیت دارد.

هر گاه با دانش آموزان در محیط کلاس بی ادبانه رفتار کنید، تفکر بدی نسبت به شما پیدا خواهد کرد. باید با ملایمت و آرامش، رفتار بدش را متذکر شوید یا اخطار دهید. بنابراین خشن برخورد نکنید. باید مانند یک مربی ورزش روحیه ی ورزشکار را تقویت کنید و به او تذکر دهید.

مهارت محبت کردن:

صحبت کردن خوب، نقش مهمی در کی برخورد ایده آل دارد. در اکثر مواقع صحبت کردن، نگرش دانش آموز را درباره ی معلم تغییر می دهد. هر اندازه با دانش آموز دوستانه و منطقی صحبت کنید، بهتر می پذیرد و برای زندگی واقعی آمادگی بیشتری پیدا می کند.

کلاس درس، مکانی برای دیدن و شنیدن رفتارهای پسندیده است. زیرا در مدرسه معمولا محیط را برای حفظ نظم و ترتیب و آموزش مهارت های منطقی درست فکر کردن و درست عمل کردن آماده می کنند. فرصت برای بحث و گفتگو وجود دارد و اطلاعات زیادی به دانش آموز داده می شود. در نتیجه دانش آموز می تواند خود را محک بزند و افکار و عقاید مختلف را تحلیل و نقد و بررسی کند.

برخی از معلمان کم تجربه، بسیار تحت تأثیر تجارب دوران کودکی خود هستند. اگر آنها در مدرسه ای درس خوانده اند که توهین و کتک و سرزنش بوده است، همان رفتار را با دانش آموز خود  خواهند داشت. یادتان باشد محیط مدرسه جایی است که دانش آموز یاد می گیرد که چطور با دیگران رفتار کند. او به این صورت از معلم خود سرمشق می گیرد.

نکته: اگر با دانش آموز به شیوه ای خصمانه رفتار کنید. او سعی می کند مشکلاتش را پنهان کند و یاد می گیرد که برای حل مشکلات از دیگران کمک نگیرد. به این ترتیب او می آموزد که حرف زدن درباره ی مشکلاتش با دیگران موجب درد سر او می شود. او یاد می گیرد که مشکلاتش باید به صورت اسرار در درون نهفته بماند. به همین دلیل دید او نسبت به افراد بزرگسال منفی می شود.

اکثر دانش آموزان از رفتار معلم شکایت می کنند، برای همین در بیشتر مواقع به حرف های آنان بی توجهی نمی کنند و درباره ی آنها بی ادبانه حرف می زنند. اما در مورد برخی دانش آموزان نشانه هایی از آشفتگی و پریشانی مشاهده می شود.

در کمترین قسمت این رابطه دید منفی معلم نسبت به نگاه و طرز فکر
دانش آموز است. چرا که دانش آموز به راحتی تحت تأثیر طرز صحبت کردن یا رفتار نامهربانانه قرار می گیرد و علاقه اش نسبت به معلم کاسته
می شود. سپس با دید منفی به جامعه نگاه می کند. این دید منفی احتمالا از تحقیر کردن معلم نشأت می گیرد. برخی معلم ها هم نسبت به این موضوع بی توجه هستند. آنها فکر می کنند بدرفتاری بهترین روش است که می تواند دانش آموز را اصلاح کند. دانش آموزای که حس کند معلمش عصبانی، تند خود و پرخاشگر است به دشواری می تواند با او ارتباط دوستانه ای برقرار کند. در نتیجه کیفیت و راندمان کلاس پایین می آید. چرا که علاقه به تلاش و تحصیل کاهش می یابد. برای همین سعی کنید رفتار منفی را کم کنید. بهتر است از خودتان سئوال کنید، آیا بیش از حد معمول او را کنترل کرده ام؟ آیا طرز صحبت کردن من بیش از اندازه با خشونت همراه است؟ آیا با نگاه سرد و بی روح دانش آموز را دلسرد نکرده ام؟ آیا شرایط خانوادگی و اقتصادی او را در نظر گرفته ام؟ آیا من الگوی خوبی برای او هستم؟ باید به او فرصت دهید به اشتباهاتش فکر کند.

اگر شما با دانش آموز خود گفتگوی محترمانه نداشته باشید، مشکلات بیشتری در آینده گریبان دانش آموز را خواهد گرفت. پس از آن امکان دارد به دلیل نرسیدن به رشد و بلوغ فکری (تدبیر زندگی) در آینده با مشکلات جدی مواجه شود.

برای این کار لازم است رفتاری محترمانه با او داشته باشید و برخورد خود را تغییر دهید و در عین حال محدودیت هایی هم اعمال کنید. دانش آموز باید بداند که شما چگونه رفتاری از او انتظار دارید. (حالا از روابط بین خودم و تو بیشتر لذت می برم)، (به نظرم رفتاری منفی تو کمتر شده است)، (این کارت خیلی عالی بود)، (من به تو افتخار می کنم). با صبوری و کوشش بیشتر، شما می توانید زندگی همراه با آرامش و اعتماد متقابل و تفاهم و هم زیستی را به او آموزش دهید.

نکته: شاید بتوانید با اخم و تختم چند ساعیت کلاس را آرام نگه دارید، اما به تدریج نتیجه ی معکوس خواهید گرفت.

برخورد با دانش آموز:

صادق بودن با دانش آموز و روشن حرف زدن، کم کم رابطه ی بین معلم و شاگرد را تقویت می کند. توقع نداشته باشید که رفتار دانش آموزان مثل هم باشد. کوشش کنید که بین آنها تفاهم و همکاری ایجاد کنید. طوری که با وجود تفاوت علاقه و شخصیتی و مهارت هایشان هر کدام احساس کنند که فردی با اهمیت و با ویژگی خاص هستند در نهایت دانش آموزان را تشویق کنید که هم مهربان باشند و هم خوب رفتار کنند. حرکات خوب و رفتارهای مهربانانه ی آنها نسبت به یکدیگر را تمجید کنید و با عکس العمل خوب خود، به آنها نشان دهید که یک فرد شایسته است.

برای دانش آموز مهم است که معلم درباره ی او چه فکر می کند. مخصوصا هنگامیکه معلم با او محترمانه رفتار می کند، لذت می برد و دوست ندارد این لحظه ی شیرین و رابطه ی صمیمی از بین برود. دو دلی دانش آموز از عملکرد معلم و کم توجهی باعث ناراحتی وی می شود.

طبیعی است که دانش آموز دوست ندارد که مورد توهین و سرزنش قرار بگیرد. باید سعی کنید به نظرات او احترام بگذارید و با یکدیگر به توافق برسید.

کوشش کنید طرز برخورد خود را با دانش آموز متعادل کنید. دانش آموزان به ادب و احترام معلم نسبت به خودشان آگاه هستند و برای آنها خیلی اهمیت دارد. مسلما اگر رابطه ی خود را با آنها بهتر کنید، دانش آموز حس بهتری نسبت به کلاس درس پیدا می کند. اگر معلم کمی انعطاف پذیر باشد، کیفیت آموزش افزایش می یابد. همینطور که دانش آموزان بزرگ تر می شوند، در آینده معلم را به خاطر می آورد و در طور زندگی از فکر کردن به آنها لذت می برد.

نکته: غیب کردن گناه بزرگی است. اما غیب کردن کسی که دوستش داریم بسیار شیرین است.

کلاس درس و خلاقیت:

کلاس درس بدون خلاقیت، کسل کننده است و دانش آموز مجبور است وقت خود را بدون پرسش و پاسخ و با گوش دادن پر کند. یک بازی خسته کننده و یک طرفه بدون شور و هیجان نتیجه ی چندانی ندارد. احتمالا دانش آموز منتظر است که زنگ بخورد. همچنین نبودن صمیمیت در کلاس مشکلات زیادی ایجاد می کند. باید بعضی رفتارها را کنار بگذارید و با بیشتر کردن رابطه ی خود با دانش آموز و با لبخند و نگاهی مهربان درس را آغاز کنید. سعی کنید تمام توجه خود را به آنها معطوف کنید. سعی کنید به او بفهمانید که وقتی در کلاس درس هستید، اوقات شیرین و پر اهمیتی خواهید داشت.

هر هفته یک کتاب به آنها معرفی کنید و به آنها نشان دهید که کتاب چه فوایدی دارد. حتی می توانید چند سطر از کتاب را بخوانید و درباره ی کتاب با آنها گفتگو کنید و ارزش اهدای کتاب را به آنها بگویید. به حرف های آنها با دقت گوش دهید و علاقه مندی خود را به آنها ثابت کنید. در زمانیکه عیب و نقصی از آنها می بینید، آنها را سرزنش نکنید، بلکه راه حل ارائه دهید. در اکثر مواقع، معلم زمانی با دانش آموز حرف می زند که می خواهد به او تذکر دهد. در صورتی که می توانید اوقات شادی را با آنها بگذرانید که بسیار با ارزش است.

هنگام مشکل و گرفتاری و اشتباه، دانش آموز به همراهی و هم فکری و مشورت معلم خود نیاز دارد. این روش مهمی برای محکم تر شدن رابطه بین شما و دانش آموزان است.

چرا دانش آموز بی حوصله و بداخلاق می شود؟

ممکن است در ارتباط با دوستان یا در درس هایش مشکل داشته باشد. اما معلم باید در کلاس دقیق باشد و با مشاهده ی اثر افسردگی و ناراحتی با او حرف بزند.

کوشش کنید از فشار روانی دانش آموز بکاهید. در صورت لزوم توقع کمتری از او داشته باشید و مرتب او را تشویق کنید و مورد توجه قرار دهید.
دانش آموزی که مرتبا مورد انتقاد و سرزنش قرار می گیرد عصبی و
دل آزرده می شود و دیگر به حرف های شما گوش نمی دهد. به همین دلیل دانش آموزان به ادب و رفتار معلم اهمیت می دهند و در این شرایط احساس نگرانی و ناراحتی می کنند. آنها به صحبت ها و رفتارهای معلم نگاه
می کنند. اگر معلم روحیه ی شاد و خوبی داشته باشد و با دانش آموزان ارتباط خوبی برقرار کند و با آنها راحت و صمیمی باشد، دوست دارد تلاش بیشتری کند.

معلم می تواند برخی از رفتارهای خود را تغییر دهد یا کم کند تا نشان
دهد برای احساسات دانش آموز احترام قائل است. با همه ی این تفاضیل نگرانی های دانش آموز کاسته می شود. او احساس می کند باید تلاش کند. برای محکم کردن روابط مثبت با آنها، از روش گفتگو، اهمیت به علاقه ی او و راهنمایی و احترام استفاده کنید.

اغلب دانش آموزان با چیزهای جزئی دچار نگرانی و پریشانی می شوند. اما سعی می کند احساسات خود را بروز ندهد و از ترس عصبانیت معلم آنها را مخفی می کند. در این موقعیت دانش آموز آشفته و سردرگم شده و تمرکزش پایین می آید و چون نمی خواهد موضوع را بیان کند، احساس خود را پنهانن می کند و در نهایت اکثر عواطف او سرکوب می شود. زیرا در کنار معلم احساس آرامش نمی کند.

طبیعی است که همه ی دانش آموزان دوست دارند معلم به آنها با احترام رفتار کند و وقتی می بیند نمی توند به آرزوی خود برسد، احساس نگرانی می کند. دانش آموز در این جریان (جنگ روانی) فشار زیادی را تحمل
می کند و متوجه می شود شرایط او به طر ناخوشایندی تهدید می شود. شاید در آینده همین رفتار را با دیگران انجام دهد و اینگونه تلافی کند. گاهی به صورت عصبانیت با دیگران حرف می زند. به این صورت فکر می کند شرایط برایش ایده آل نیست.

اگر او احساس کند که می تواند راحت و آسان با معلم خود صحبت کند، نگرانی و اضطرابش کمتر می شود. او همیشه آرزو دارد، ای کاش معلم با من خوب بود.

با وجود این، باید به دانش آموزان این امکان را بدهید که بعضی اوقات از خود واکنش نشان دهند. ولی عکس العمل های بی ادبانه و بی احترامی به دیگران را نپذیرید. هنگامیکه از کلمات نامناسب استفاده می کند، به او تذکر دهید. (من خیلی از طرز حرف زدنت ناراحت شدم)، (باید عصبانیت خود را کنترل کنی) احتمالا او بداخلاقی و عصبانی شدن خود را بد نمی داند. باید به او بفهمانید که رفتار منفی او پسندیده نیست.

بهتر است رفتار خودتان را هم بررسی کنید و در صورت لزوم آن را عوض کنید و تغییر دهید. اگر فورا عصبانی می شوید یا اکثر اوقات بدرفتاری
می کنید، ممکن است دانش آموز نیز از شما الگو بگیرد. در مورد
جریان هایی که باعث ناراحتی او می شود. مانند: ناتوانی در انجام دادن تکالیف مدرسه، تنش با دیگران یا فشارهای عصبی بیش از اندازه فکر کنید. سعی کنید اعتماد به نفس او را به روش های مختلف بالا ببرید. بدین ترتیب اخلاق و رفتار الو بهتر و پیشرفت مثبتی خواهد داشت.

هر گاه دانش آموز خوشحال و شاداب است و سعی می کند که به بقیه کمک کند، از او تعریف کنید و اکثر مواقع به او بگویید: بچه ی خوبی هستی. کوشش کنید در برابر رفتارهای او با شوخ طبعی برخورد کنید. اگر چه ممکن است دشوار باشد، اما سعی کنید با او مهربان باشید و همچنان صبر و بردباری از خود نشان دهید.

ممکن است دانش آموز در برابر تذکر شما، عکس العمل های متفاوتی از خود بروز دهد که به رشد، بلوغ، تربیت خانوادگی و... بستگی دارد. به
روش های گوناگون به او کمک کنید و مرتب آنها را تشویق کنید. او باید بداند که شما او را دوست دارید. به او کمک کنید تا فشارهای عصبی که در
زندگی اش وجود دارد، کاسته شود. با این کار او اعتماد به نفس پیدا می کند و از درگیر کردن ذهنش به موضوعات مختلف خودداری می کند.

مسلما با دانش آموزان اختلاف سلیقه دارید، اما می توانید نگاه مثبتی نسبت به آن داشته باشید. البته محدودیت ایجاد کردن گاهی ضروری است. سعی کنید توجه او را به علاقه و توانایی هایی که دارد معطوف کنید.

نکته: اگر رابطه ی والیدن با فرزندشان خوب و شایسته باشد، در مدرسه وضعیت خوبی خواهد داشت و با همکلاسانش مشکلی ندارد.

مقررات کلاس درس:

دانش آموزان در لحظاتی خاص، مقررات وضع شده در کلاس درسی را از یاد می برند، احتمالا به خاطر رفتار برخی همسالان یا علاقه به انجام کارهای پر شور و هیجان دوران کودکی و جوانی است. باید از دانش آموزان به تناسب سن و شرایطی که دارند، توقع داشته باشید. طبیعی است که یک کودک 10 ساله به فعالیت و شادی بیشتری نیاز دارد تا یک نوجوان 16 ساله.

در مورد رعایت کردن موارد ایمنی و چگونگی رفتارش به او تذکر دهید. مهم این است که دانش آموزان درباره ی مقرراتی که برای آنها وضع
کرده اید، آگاهی کافی پیدا کنند. ممکن است او بعضی از آنها را از یاد ببرد یا نادیده بگیرد و بعضی از اوقات به آنها عمل نکند. اما تا وقتی که شما بر عملکرد و رفتارش نظارت کافی داشته باشید، مسلما مسئولیت کارهایش را بر عهده می گیرد. اما بیش از اندازه برای دانش آموزان محدودیت ایجاد نکنید. بلکه تا آنجا که امکان دارد از او مراقبت کنید و او را راهنمایی کنید تا حد لزوم به او استقلال بدهید تا امنیت و سلامتی او به مخاطره نیفتد.

بنابراین تا حدودی انعطاف پذیر باشید و بیش از حد معمول سخت گیری نکنید. چون باعث رنجش او می شود. لازم است به او یاد بدهید که چگونه ذهن خود را مدیریت کند و مسئولیت اعمال و رفتارش را به عهده بگیرد. ولی نباید موضوع را با تنش و احساس گناه در او به پایان برسانید. به او بفهمانید که انجام رفتار خوب می تواند موجب خوشحالی و خوشبختی شود. اما لازم است بدانید دانش آموزان به نظارت و شرکت در فعالیت های فوق برنامه نیاز دارند.

نکته: حس انتقال جویی به دانش آموز نداشته باشید. در بیشتر موارد حساسیت زیاد نداشته باشید. سعی نکنید دانش آموز را آزرده کنید. بلکه سعی کنید ذهنش را بیدار کنید. از بکار بردن جمله های منفی و تند خودداری کنید. حتی اگر فکر می کنید رفتار دانش آموز صحیح نیست. آیا می توانید روش دیگری را انتخاب کنید؟

رفتار معلم یک الگو:

بهترین روش برای ثبات رفتارهای مثبت دانش آموزان این است که معلم الگوی رفتار مؤدبانه برای او باشد. اگر معلم همیشه با دانش آموزان و بقیه ی افراد محترمانه رفتار کند، او ناخودآگاه آداب معاشرت را می آموزد و در نتیجه از رفتار معلم به عنوان یک الگوی خوب سرمشق می گیرد و به آن عمل می کند.

اگر می خواهید رفتار دانش آموز بهتر از قبل شود، باید رابطه ی خود را
با او محکم تر کنید. هر چقدر با او صمیمی تر و مهربان تر باشید، بیشتر
می توانید بر وجدان او اثر بگذارید و به او کمک کنید. یکی از فعالیت هایی که او دوست دارد انتخاب کنید، بداند که شما افکار و احساساتش را درک
می کنید.

با وجود این، اگر اشتباهی از دانش آموز سر بزند، ناراحتی خود را ابراز کنید. اما به او اهانت نکنید و از کلمات تحقیر آمیز و منفی استفاده نکنید. این روش تا حدودی برای خجالت کشیدن یا احساس گناه در او مؤثر است و به او کمک می کند که رفتار درست را انجام دهد.

در مورد رفتا ر بد دانش آموز با او حرف بزنید. سعی کنید به پاسخ او گوش کنید، پس از آن برایش توضیح دهید که چه قسمتی از کارش اشتباه بوده و سرانجام آن چگونه خواهد بود. سعی کنید با او صحبت کنید، اما سخنرانی نکنید. اگر شما بخواهید پشت سر هم حرف بزنید و او مجبور باشد فقط به نق نق های شما گوش کند، عکس العمل منفی از خود نشان خواهد داد.

برای او تنبیه بدنی در نظر نگیرید. این کار شما باعث می شود که رفتارش بدتر از قبل شود و خشمگین و عصبانی شده و به بدرفتاری خود ادامه دهد و عقده ی خود را در جای دیگر (بر سر دوستانش) خالی کند و در نهایت وحشی، پرخاشگر و از خود  راضی می شود.

باید بدانید که تنبیه بدنی مؤثر نیست. اما باید به او بفهمانید که بدرفتاری او عاقبت خوبی ندارد. ولی محدودیت هایی برایش قائل شوید. بعضی از امکانات را از او بگیرید.

مطمئن باشید تنبیهی که برایش در نظر می گیرید، تأثیر زیادی بر خلقیاتش نداشته باشد. یعنی اینکه او را به فکر کردن در مورد رفتارش و مطلوب کردن آن سوق دهد. اما اگر شما همیشه تنبیه بدنی در نظر بگیرید. شاید
نتیجه ی چندانی نداشته باشد. چون می داند این تنبیه، دوباره و چند باره اتفاق می افتد و بی ادبی و بدرفتاری خود را ادامه می دهد. به هر حال بهتر است بیش از حد لازم خشن و سخت گیر نباشید. اگر تنبیه او ناعادلانه باشد، رفتار بی ادبی اش  را عوض نمی کند. اگر باز هم تنبیه ادامه پیدا کند، بدرفتاری خود را به گونه ای دیگر نشان می دهد و شاید منزوی و خشن، سرکش یا موزی شود.

در نهایت در مورد عواقب تنبیه از خود انعطاف بیشتری نشان دهید. اگر روش مؤثر نیست، روشی دیگر را امتحان کنید. ممکن است احتیاج داشته باشید، بیشتر در مورد کارهایش با او صحبت کنید و تنبیه کمتری برایش در نظر بگیرید. سعی کنید دلیل رفتار بد او را پیدا کنید. ممکن است لازم باشد به یک روانشناس مراجعه کنید تا ریشه ی مشکلات تربیتی او را پیدا کند.

چگونه معلم به کارهای دانش آموز صبور باشد:

صبور نبودن معلم به اشکال مختلفی ظاهر می شود. بنابراین عکس العمل بد می تواند تأثیر منفی بر دانش آموز بگذارد و در آنها احساس خشم و تنفر به وجود آورد.

گاهی معلمان بی تجربه بردباری خود را از دست می دهند و از دانش آموز انتقاد بی مورد و بی احترامی می کنند. معلمانی که بردبار نیستند، اصولا تحمل ناملایمات زندگی را ندارند و ممکن است دائما بر سر دانش آموز داد بزنند و یا با تمسخر با آنها حرف بزنند و صفت های ناپسند و منفی به آنها نسبت دهند. (چرا تو نمی فهمی؟)، (چند بار بهت گفتم این کار را نکن؟)

معمولا معلمان انتظار زیادی از دانش آموزان دارند و دوست دارند همه چیز بر طبق مرادشان پیش برود و کنترل همه ی امور را بدست بگیرند. آنها
می خواهند همه چیز ایده آل باشد و اگر دانش آموز بر طبق میل آنها عمل نکند، عکس العمل بدی همراه با خشونت از آنها سر می زند و بدین ترتیب به اعتماد به نفس دانش آموز صدمه می زنند و باعث می شوند دانش آموز میل همکاری با آنان نداشته باشد. زیرا دانش آموز الگوی منفی را نمی پذیرد.

مسلما معلمانی که صبور نیستند و از خود بردباری نشان نمی دهند، نباید توقع داشته باشند که رفتار دانش آموز درست و عاقلانه باشد. برای بهتر و ایده آل شدن دانش آموز، معلم باید مشکلات دانش آموز را درک کند و با جواب دادن به سئوال های دانش آموز و به نیازها و علاقه های آنها توجه کند. اما معلمین کم تجربه به نیازها و علاقه مندی دانش آموزان توجه نمی کنند و در این مورد بی تفاوت می باشند و ترجیح می دهند فقط درس دهند.

اگر می خواهید موفق تر باشید، بهتر است رفتار همیشگی خود را تغییر دهید. اگر زود عصبی و خشمگین می شوید، کوشش کنید سطح توقعات خود را پایین بیاورید و از کارهای استرس زا بپرهیزید. اگر ساعات دلپذیری را در کنار دانش آموز بگذرانید، موفق تر می شوید. سعی کنید از روش های کم کردن استرس بهره ببرید.

هنگامیکه با دانش آموز صحبت می کنید، از لحن ملایم و آرام استفاده کنید. شما باید به همان صورتی حرف بزنید که دوست دارید او با شما حرف بزند. این طرز صحبت (منفی) به شما کمک نمی کند. (احمق، نفهم و...)

می توانید به جای این حرف ها، بگویید: (خیلی دوست دارم پیشرفت کنی)، (امیدوارم بیشتر تلاش کنی و...). هر چه بیشتر به احساسات دانش آموز خود توجه کنید، مسلما رفتارش مؤدبانه تر می شود و در آینده با لحن مؤدبانه و آرام با دیگران برخورد می کند.

ممکن است بلافاصله نتیجه نگیرید، اما در نهایت پاداش کار خود رادریافت خواهید کرد. او شما را به عنوان فردی پر تحمل، صبور و بردبار می بیند و احساس بهتری نسبت به شما پیدا می کند. به این ترتیب رابطه ی دوستانه، سبب می شود، بیشتر تلاش کند.

نکته: معلم باید الگوی مناسبی برای دانش آموز باشد. اگر سعی کنید رفتاری متواضعانه و برخوردی مناسب داشته باشید، مسلما رفتار دانش آموز تغییر می کند.

اعتماد به نفس دانش آموز چگونه تقویت می شود:

وظیفه ی اصلی و مهم معلم این است که عمیقا به دانش آموز بفهمانید که او شایستگی زیادی دارد و دوست داشتنی و با ارزش است و برای جامعه اهمیت زیادی دارد. زیاد شدن اعتماد به نفس دانش آموز، تا حد زیادی به عملکرد و رفتا والدین و مخصوصا معلم بستگی دارد. اگر معلم، نشان دهد که برای شاگردش ارزش قائل است، دانش آموز هم حس خوبی نسبت به خودش پیدا می کند. اما اگر معلم اشتباهات دانش آموز را بزرگ کند، احتمالا احساس ضعف و کمبود خواهد کرد. البته لازم است دانش آموز بعضی از عقاید و طرز فکر خود را تغییر بدهد و در موارد متعددی نسبت به اعمال و رفتار خود دچار شک و تردید می شود. اما معلم باید بر نقاط مثبت آنها بیشتر از نقاط ضعف آنها پافشاری کند. برداشتی که دانش آموز از خودش دارد، چه نقاط قوت و چه نقاط ضعف به او کمک می کند تا در مسیر درستی گام بردارد.

معلمان کم تجربه انعطاف پذیر نیستند و از دانش آموز درست پشتیبانی
نمی کنند. آنها کوشش می کنند تا رفتار و آشفتگی خودشان را برطرف کنند و در این وضعیت با خشم و توهین صحبت می کنند. (خیلی تنبل هستی؟)، (چند بار بهت گفتم؟)، (برو دنبال کارت؟)، (مثل اینکه نمی خوای آدم بشی و...) دانش آموزی که این پیام های منفی را می شنود، حس می کند که هیچ وقت نمی تواند کاری کند که معلم از او راضی باشد. در چنین مواقعی عزت نفس خود را ازدست می دهد و زندگی برایش سخت تر می شود.

معلمینی که همیشه طرز برخورد و لحن صحبت آنها منفی است، احتمالا خودشان در دوران تحصیل دائما از طرف معلم خود مورد سرزنش و تنبیه قرار گرفته اند و بدون اعتماد به نفس بزرگ شده اند. مسلما همان روش تربیتی که فرا گرفته اند را در مورد دانش آموزان خود به اجرا می گذارند.

معلم می تواند نگرش دانش آموز از خودش را تقویت کند. مدارس معمولا چندان تلاشی برای بالا بردن اعتماد به نفس یا تشویق دانش آموز نمی کنند و در اکثر مواقع، دانش آموز به علت اشتباهات و رعایت نکردن قوانین مورد توهین و سرزنش قرار می گیرد. (تو هیچ وقت به جایی نمی رسی)

سعی کنید برایش ارزش قائل شوید و موفقیت هایش را تشویق و تمجید کنید و استعداد و توانایی هایش را بسنجید و آن را تأیید کنید. دانش آموز را دائما تحسین کنید و هنگام مشکلات در کنارش باشید.

مشوق باشید و سعی کنید او را وادار کنید در زمینه های رایانه، موسیقی و نقاشی و ورزش و هنر هم شانس خود را امتحان کند. این کار باعث می شود به توانایی هایش افزوده شود.

هر گاه رفتار معلم با دانش آموز صمیمی و مهربان باشد، تغییرات زیادی در رفتار و برداشت او از زندگی خواهید دید و او با اعتماد به نفس بیشتری رفتار می کند و خوشحال و شادمان می شود. در نتیجه با دوستان، همسالان، خانواده، جامعه رفتار بهتری خواهد داشت.

زیرا نگرش او نسبت به خودش تغییر کرده است و چون اعتماد به نفس اش تقویت شده است، موفق تر، راضی تر و خوشحال تر خواهد بود.

تلاش معلم نسبت به شاگرد:

بهتر است معلم در یادگیری دانش آموز با او همکاری لازم را داشته باشد و تلاش او را تشیوق کند و در انجام تکالیف و دشوار او را راهنمایی کنید. در مورد فراگیری دروس شفاهی با او صحبت کنید، همیشه پشتیبان او باشید، حتی وقتی نمره ی خوبی نمی گیرد. انگیزه ی لازم برای درس خواندن را در او ایجاد کنید. این کار شما باعث می شود که به علاقه مندی ها و مهارت های او افزوده شود. اگر پای درد و دل دانش آموزان بنشینید خواهند گفت: کاش هیچ وقت دانش آموز تحقیر نشود.

مسلما اگر برخوردی آرام و محترمانه داشته باشید، آنها مشتاقانه به
حرف هایتان گوش می دهند. معمولا دانش آموزان از واکنش معلم خود هراس دارند. اما اکثر معلمان نسبت به دانش آموزان مسئولیت پذیر و مهربان هستند. اما با همه ی این تفاضیل، باید تغییرات مثبت را در نظر بگیرید. بهتر است انتظار نداشته باشید به سرعت تغییر و تحولی در دانش آموز صورت گیرد. در حالی که می توانید کاری کنید که دانش آموز به فرا گرفتن دانش بیشتر علاقمند شود.

ضروری ترین نیاز دانش آموز:

آشنایی با مسائل، نیازها، ویژگی ها و مشکلات دانش آموز و بیش از هر چیز آشنایی با شیوه ی برخورد با آنان، از ابتدایی ترین و ضروری ترین نیازها و ابزاری برای معلم است که به نحوی با دانش آموز برخورد می کند. زیرا هر گونه ناآشنایی و غفلت، موجبات تشدید مشکلات آنان را فراهم می کند. نگاه پیامبر گرامی اسلام به کودک و نوجوان، همراه با تکریم شخصیت و توجه به قلب پاک و احساسات زلال آنهاست.

نیازهای روانی دانش آموزان:

بی توجهی به نیازهای روانی دانش آموزان موجب اختلالات شخصیتی و بیماری های روانی می شود. بسیاری از مردم آزاری ها، نافرمانی ها،
بزه کاری ها، پرخاشگری ها و بدبینی ها، نتیجه ی عدم ارضای کافی و به موقع این نوع از نیازها در دانش آموز است. نتیجه عدم به موقع این نوع نیازها است.

1- نیاز به محبت:

بر پایه ی همین نیاز است که از معلم خود انتظار دارد با او دوستانه رفتار کند و این حس  دوست داشته شدن برای او احساس امنیت می آورد. به همین خاطر وی در جستجوی محبت به هر سویی می رود. زیرا هر کودک و نوجوانی دوست دارد که به دیگران محبت کند و از دیگران محبت ببیند. عدم ارضای این حس سبب می شود که وی به کانون های منحرف در خارج از خانه و مدرسه جذب شود و در دام آنها گرفتار شود.

پس بر معلم لازم است که دانش آموز را در کانون پر مهر و محبت بدون افراط قرار دهد. تا دانش آموز دچار گره های روحی خطرناک نشود. باید با دانش آموز محبت کلامی و عملی داشته باشید تا در او حالت اعتدال روحی و روانی ایجاد کنید.

دانش آموز برخوردار از محبت کلامی و عملی معلم، سلامتی روانی ندارد. دانش آموزی که با کمبود محبت روبرو می شود، نوعی احساس هیجان منفی پیدا می کند. دانش آموزی که با کمبود محبت روبرو است، به ناراحتی هایی مانند: از دست دادن شادابی، رنگ پریدگی، افسردگی، گوشه گیری و ... دچار می شود.

با محبت به دانش آموز، اعتماد به نفس او افزایش می یابد. زیرا محبت به دانش آموز، احساس ارزشمند بودن را در وی ایجاد می کند.

نکته: با محبت به دانش آموز، می توان از بسیاری از انحراف ها که او را تهدید می کند، جلوگیر کرد. زیرا کمبود محبت در بیشتر موارد یکی از عوامل بسیار قوی گرایش دانش آموز (کودک و نوجوان) به خشونت است.

2- نیاز به توجه:

از جمله نیازهای اساسی دانش آموز نیاز به احترام و توجه به آنهاست. همانطور که عدم توجه معلم باعث تضعیف روحیه و شخصیت دانش آموز می شود و در مواردی موجب عدم توجه به درس و انجام تکالیف می شود. در مقابل، توجه و احترام به ایشان، موجب تقویت روحیه و حضور مؤثر و فعال در جامعه و مدرسه است. دانش آموز اگر مورد توجه معلم قرار نگیرد، انرژی هایش را در مسیر سازنده بکار نمی اندازد.

هر دانش آموز تلاش می کند که به معلم بفهماند فردی باهوش، آگاه و قابل اعتماد است. از این رو از هر نوع بی توجهی آزرده خاطر می شود.

نکته: اگر دانش آموز سهوا اشتباهی انجام داد، فورا به رویش نیاورید.

3- نیاز به عدالت:

نیاز اصلی دانش آموز برقراری عدالت در میان دانش آموزان است. بنابراین معلم نباید برخی از دانش آموزان را بر برخی دیگر ترجیح و امتیاز دهد (حتی در لبخند زدن، نگاه کردن، توجه کردن و کلمات محبت آمیز و...) چرا که این موضوع منجر به بیزاری برخی از دانش آموزان نسبت به معلم خود می شود، در نتیجه راندمان کلاس پایین می آید.

4- نیاز به تشویق:

هر دانش آموز علاقمند است تنها رفتارهای مسئولانه اش مورد توجه قرار بگیرد و از خطاهایش چشم پوشی شود. این کار موجب اعتماد به نفس، احساس با ارزش بودن، توانایی، موفقیت و شایستگی می شود.

نکته: تا آنجا که می توانید از خطاهای آنها چشم پوشی کنید و در برخی مواقع به آنها تذکر دهید و در مسائل مهم هشدار (با لحن مؤدبان اخطار) دهید و در معدود مسائل خطرناک از تنبیه استفاده کنید.

5- نیاز به امنیت:

هر دانش آموز نیازمند به امنیت و آرامش است و در مواقع اضطراب و هراس همواره در پی یافتن پناهگاه و یاور و پشتیبان است که از او در برابر ناملایمات دفاع کند. در این لحظات می توانید خود را بیشتر به او نزدیک کنید. چرا که دانش آموز متوجه می شود که می خواهید او را از گرفتای نجات دهید.

نکته: معلم به دانش آموزان بگوید، هر وقت نیاز به کمک داشتید روی من حساب کنید.

عوامل روحی و روانی منجر به بروز چه مشکلاتی می شود:

1- احساس خود کم بینی:

دانش آموز به دلیل داشتن کمبود ها و مشکلات خانوادگی، شکست ها، محرومیت ها، سرزنش های پی درپی دیگران و تمسخر دوستان و هم سالان، به عدم اعتماد به نفس و احساس حقارت دچار می شود. این احساس حقارت موجب به کار افتادن مکانیسم های دفاعی (خود آزاری، دیگر آزاری) یا گوشه گیری می شود.

اما هادی (ع) می فرماید:

من هانت علیه نفسه فلا تأمن شره

از شر آن کس که دچار خود کم بینی است ایمن نباش.

2- رفتارهای عصبی:

فشارهای گوناگون، نبود تجربه ی کافی، منجر به رفتارهای عصبی در
دانش آموز می شود. زود رنجی، بدبینی، گریه، فریاد، رفتارهای تهاجمی از جمله رفتارهایی است که می تواند مشاهده کرد.

3- خشم:

واکنش خشم در دانش آموز الگویی است که از دیگران (والیدن / همسالان و...) آموخته است.

نکته: در اغلب موارد خشم تجربه ای است که از دیگران آموخته است. چرا که دانش آموز نیاموخته است که مشکلاتش را با تفکر حل کند و هر گاه منافع و مصالح شخصی اش به خطر می افتد، طبق الگوی آموخته شده، دست به خشونت می زند.

4- افسردگی:

از جمله اختلالات رایج در میان دانش آموزان افسردگی است. این حالت غالبا با گوشه گیری همراه است و موجب  کم رویی، تردید در رفتارها، کم حرفی و عدم مشارکت می شود.

5- به هم ریختگی ارتباط با دیگران:

فشارهای روانی، عاطفی و اجتماعی در دانش آموز موجب می شود که او با خودش، با خانواده اش، با دوستانش و به طور کل با همه رابطه اش مختل شود و احساس ترس و دلهره و به هم ریختگی می کند.

6- عدم کنترل بر هیجانات:

به دلیل عدم رشد عاطفی و علمی و تجربه ی کم در سنین پایین تر، نوجوان اندوخته ی درستی برای تفکر و حل مسائل بزرگتر ندارد و در نوعی نمی تواند انرژی درونی (فکری و جسمی) خود را به شیوه ای درست تنظیم کند. برای مثال نمی داند با پرخوری تنظیم  انرژی درونی بدن به هم می ریزد و این امر سبب می شود که نتواند هیجانات خود را کنترل کند و یا به دلیل عدم مطالعه و درک درست از مسائل (فقر فرهنگی، فقر خانوادگی، فقر علمی، فقر مالی و...) نمی تواند به درستی مسائل را پیش بینی کند و راهکار مناسبی داشته باشد. یعنی بر امور و مسائل فردی خود تسلط کامل ندارد. به قول معروف در هر مسأله و مشکلی به چه کنم چه کنم می افتد.

نکته: در خانواده هایی که از سواد و معلومات کمتری برخوردار هستند با کوچکترین اشتباه فرزند را زیر فخش و کتک و بی احترامی قرار می دهد. اما در خانواده هایی با معلومات و فرهنگ بالا، اشتباهات فرزند خود را نقد و بررسی می کنند و با صحبت های سازنده و ارائه ی راهکارهای مناسب، سبب می شوند تا در آینده فرزندشان در مواجه با مشکلات حتی بزرگتر دچار نگرانی و استرس و پریشانی نشود. چرا که فرزندشان مانند سربازی ورزیده، مسائل و مشکلاتش را پیش بینی می کند و برای هر کدام برنامه وراهکاری دارد. در نتیجه اینگونه افراد در جامعه موفق تر خواهند بود. چرا که در برابر مسائل مختلف راهکار مناسبی می یابد.

7- واکنش های دفاعی و پرخاشگری:

به علت عدم آموزش مناسب در دوران کودکی و نوجوانی و داشتن الگوهای غلط (رفتار بد والدین و...) دانش آموز با هر نوع مشکل و مسأله ای دست به خشونت و پرخاشگری می زند به تعبیر دیگری او می خواهد به هر نحوی به خواسته اش دست یابد و به قول معروف حرف و خواسته اش را به زور (دعوا و خشونت و...) به طرف مقابل تحمیل کند.

8- انکار:

به دلیل عدم رشد بلوغ فکری در کودک و نوجوان، دانش آموز هر اشتباهش را به تفسیری که دلخواه خودش است، تعبیر و تفسیر می کند. او دوست دارد با انکار واقعیت دیگران را فریب دهد. بنابراین شخص برای فرار به واقعیت به جعل می پردازد.

نکته: این افراد می خواهند به هر نحوی که شده تحت فشار و مؤاخذه قرار نگیرند.

9- توجیه:

دانش آموز هنگامی که تحت فشار و مؤاخذه قرار می گیرد. برای توجیه رفتار ناهنجارش دلیلی به ظاهر منطقی می اورد و به گمان خود عملکردش را درست جلوه می دهد. او سعی می کند از اعتراف به اشتباه و معذرت خواهی بگریزد و از اشتباه خود درس عبرت لازم را نمی گیرد. اینگونه افراد رفتار اشتباه خود را تکرار می کنند.

10- فرافکنی:

در این نوع واکنش، دانش آموز کاستی ها، اندیشه ها و انگیزه ها و رفتارهای ناپسند خود را به دیگران نسبت می دهد و خود را منزه نشان می دهد. به عنوان مثال: هنگامیکه دانش آموز تکلیفش را انجام نداده است، می گوید: دیشب مهمان داشتیم و نتوانستم تکلیفم را انجام دهم. یا هنگامیکه نمره ی پایینی گرفته است، می گوید: معلم از من بدش می آید.

چگونه به دانش آموز خود کمک کنید:

از مؤثر ترین روش های تربیتی این است که مسائل و مشکلات دانش آموز را بزرگ نشان ندهید و او را به دلیل رفتارهایش دائم بازخواست نکنید. بلکه در برخورد با مسائل و مشکلاتش از خودش کمک بگیرید. او باید این واقعیت را بداند که نخستین مسئول حل مشکل او، خودش است و برای حل آن باید به دنبال راه حل مناسب باشد و معلم وظیفه ی راهنمایی را دارد که از عواقب تصمیم خودش مطلع شود.

همچنین دانش آموز باید متوجه باشد که تحت تأثیر سخنان و رفتار دیگران قرار نگیرد. چرا که به سبب کم تجربگی به سرعت افکار دیگران را پذیرفته، دچار مشکل می شود.

فن ارتباط با دانش آموز:

ارتباط با دانش آموز اگر بر اساس دوستی و صمیمیت استوار باشد، اعتماد به نفس را در او تأمین و تضمین می نماید و اگر با فشار و خشونت با او رفتار کنید، ممکن است موجب اختلال عصبی و دشواری های روانی او شود و دیگر هیچ وقت درباره ی مشکلاتش با شما مشورت نمی کند. سعی کنید با کودک و نوجوان دوستانه صحبت کنید و به صخنان او با علاقه گوش دهید و بدانید که خوب گوش کردن به سخنان آنها مرز ارتباط مؤثر با اوست.

امام علی (ع) می فرماید:

با خشم تربیت ممکن نیست

در سخن دیگر می فرمایند:

پند پذیری انسان به وسیله ی ادب و تربیت است. در نتیجه با خشم تربیت ممکن نیست.

با مشاهده ی برخی ضعف ها و مشکلات او را تحقیر و سرزنش نکیند. بلکه بیشتر سعی کنید برای از بین بردن ضعف هایش با او هم فکری کنید. او باید بیاموزد که از مشکلاتش گریزان نباشد. بلکه برای حل مشکلاتش به دنبال کشف راه حل باشد.

نکته: نباید عقایدتان را به او تحمیل کنید. بلکه بایستی تا آنجا که می توانید او را تحمل کنید و با مشورت دادن او را به استقلال فکری برسانید. به علت برخوردهای نامناسب، دانش آموزان نمی توانند مشکلاتشان را مطرح کنند. در نتیجه در بیشتر موارد دچار اشتباه می شوند.

اصلاح محیط کلاس:

برای سالم سازی کلاس درس، معلم باید اصلاح را از خود شروع کند. به عبارتی، بزرگترها اول باید خود را اصلاح و عیوب خویش را برطرف نمایند تا بتوانند به عنوان الگوی قابل قبول دانش آموز مطرح شوند. نمی شود که بزرگترها رفتار غلطی انجام دهند و آنگاه انتظار داشته باشند که فقط با موعظه و نصیحت موفق به هدایت دیگران شوند.

نکته: ابتدا سعی کنید مشکلات خودتان را حل کنید. چگونه می توان با
دانش آموز بد صحبت کرد و انتظار داشت دانش آموز اصلاح شود.

سرزنش کردن:

بعضی معلمین کم تجربه مدام دانش آموز را سرزنش می کنند و با این کار می خواهند رفتارهای منفی آنها را اصلاح کنند. ولی غافل از اینکه این نوع سرزنش ها اصلاح هیچ تأثیری در اصلاح دانش آموز ندارد، بلکه اثرات منفی فراوانی در رفتار آنها می گذارد.

امام علی (ع) می فرماید:

الا فراط فی الملامه یشب میزان اللجاج

زیاده روی در سرزنش، آتش لجاجت را شعله ور می کند

معلمین محترم باید توجه کنند که بهترین روش برای انتقاد کردن این است ابتدا نکات و ویژگی های مثبت دانش آموز را یادآور شوید و در پایان با اصطلاحات مثبت انتقاد کنید (مثلا به جای گفتن " این کارت اشتباه است " می توان گفت: به نظرم این کار را انجام می دادی بهتر بود)

امام علی (ع) می فرماید:

ایاک ان تکرر العبت فان ذلک یعزی بالذبت و یهون العقب

این که مکرر سرزنش کنی، پرهیز کن که این کار (طرف مقابلت را) بر گناه خویش جری نموده و عتاب (تو) را بی ارزش می کند.

در سخن دیگر می فرماید:

لا تکثرن العقاب فانه یورث الضغینه و یدعوا الی العبغضاء

زیاد سرزنش نکن، چرا که این کار کینه به دنبال دارد و موجب دشمنی
می شود.

مسخره کردن:

هر دانش آموز به دلیل حس اقتدار و استقلال، شدیدا از مسخره کردن بدش می آید و در مقابل آن واکنش نشان می دهد.

پس معلم نباید به دلیل خصوصیات رفتاری و کلامی، دانش آموز را مسخره کنید (حتی از روی محبت) مثلا از کلماتی هم چون، دست و پا چلفتی، خنگ، نابغه ی کم عقل، عقل کل و گیج و...

نکته: معلمی که دانش آموز را مسخره می کند نباید انتظار داشته باشد که بین آنها رابطه ی صمیمانه و دوستانه ای ایجاد شود.

بگو مگو و جر و بحث:

از مخالفت و جر و بحث با دانش آموز بپرهیزید. از جمله عواملی که باعث کاهش محبت رابطه بین معلم و شاگرد می شود، جر و بحث های دامنه دار است که هیچ فایده ای جز کدورت، دشمنی و کینه چیز دیگری به جا
نمی گذارد.

نکته: جر و بحث را ترک کنید، اگر چه بر حق باشید.

مقایسه کردن:

از جمله کارهای ناشایستی که برخی معلمین کم تجربه درباره ی دانش آموز انجام می دهند، مقایسه ی آنها با یکدیگر است. و با این کار به خیال خودشان می خواهند آنان را تشویق کنند. اما غافل از اینکه در مقایسه کردن روز به روز اعتماد به نفس، اراده و حرمت دانش آموز کمتر می شود.

نکته: به جای مقایسه کردن، بیشتر توجه خود را به توانایی و نقاط مثبت
تک تک دانش آموزان داشته باشید.

نکته دیگر: دانش آموزان را به هیچ وجه تحقیر نکنید و نسبت به همه ی شرایط دانش آموز، واکنش هایی انعطاف پذیر و حمایت گرانه نشان دهید. همچنین به گونه ای رفتار کنید که دانش آموز احساس کند با ارزش است.

الگو گرفتن از والدین:

اگر والدین هر بار که با استرس مواجه می شوند، عصبانی شوند و داد بزنند، همین را به بچه ها یاد می دهند و در واقع به آنها می آموزند که در مقابله با اضطراب چه برخوردی داشته باشند. اگر والدین زمانی را برای بهبود روح و روان خود صرف نکنند و به جسم و روحشان استراحت ندهند، چطور
از بچه ها انتظار دارند این کار را بکنن؟ به نظر می رسد بسیاری از ناراحتی ها و پرخاشگری های والدین و... به دلیل خستگی باشد.

نکته: بسیار مهم است که بدانید در چه مواقعی به شما استرس وارد می شود. در این صورت شاید با تغییر در افکارتان بخشی از استرس ها را کاهش دهید. علاوه بر این شاید لازم باشد به راهکارهای کاهش استرس بیندیشید.

سخن آخر اینکه دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که خنده کیمیای درمان بسیاری از بیماری های روحی و جسمی است. در حقیقت خنده اثر استرس را خنثی می کند و باعث کاهش فشار خون و تقویت سیستم ایمنی می شود.

معجزه ی مغز:

بخش تکلم در مغز تا سن سیزده سالگی کامل نمی شود. به همین دلیل است که خواندن مستمر کتاب تا پایان سال های دوره ی ابتدایی بسیار مهم و مورد تأیید است.

تفاوت مغز پسرها و دخترها:

یکی از تفاوت ها این است که مغز پسرها کندتر از مغز دخترها رشد می کند. تفاوت دیگر این است که نیم کره های چپ و راست مغز پسرها به خوبی با هم مرتبط نیستند.

مغز همه ی حیوانات دارای دو نیم کره است. در حیوانات ابتدایی (مانند مارمولک یا پرندگان) همه ی اطلاعات در هر دو نیم کره موجود هستند. اگر به سر آنها ضربه ای وارد شود و بخشی از یکی از نیم کره ها از بین برود، نیم کره ی دیگر قادر به انجام وظایف کل مغز است. اما در انسان ها که باید به چیزهای فراوانی بیندیشند، هر نیم کره دارای وظایف تخصصی است. یک نیم کره به تکلم و استدلال اختصاص دارد و تخصص نیم کره ی دیگر در مدیریت حرکت، احساسات و حس فضا و مکان است. هر دو نیم کره از طریق یک دسته بزرگ مرکزی از رشته هایی موسوم به جسم پینه ای با هم ارتباط دارند. اندازه ی جسم پینه ای در مغز پسرها نسبتا کوچکتر است و رشته ی کمتری دو نیم کره را به هم متصل می کند.

در تحقیقات سال های اخیر معلوم شده است که پسرها تنها با استفاده از یک نیم کره ی مغزشان برخی مسائل مانند هجا یا جدول کلمات را حل می کنند، در حالی که دخترها هر دو نیم کره را به کار می گیرند. این پدیده با استفاده از فناوری اسکن مغز ثابت شده است. یعنی تمام مغز دخترها فعال است در حالی که در مغز پسرها تنها در بخشی از یک نیم کره موضع می گیرد.

نیمه ی چپ کورتکس مغز همه ی انسان ها آهسته تر از نیمه ی راست رشد می کند و البته سرعت رشد  کورتکس چپ در پسرها هم آهسته تر است. به علت تستسترون جاری در جریان سن بلوغ پسرها موجب این کندی می شود. اما استروژن در جریان خون دخترها، عملا محرکی برای افزایش سرعت رشد سلول های مغز آنهاست.

نیمه ی راست کورتکس در حین رشد خود می کوشد تا با نیمه ی چپ مغز ارتباطاتی برقرار سازد. نیمه ی چپ مغز پسرها هنوز آماده ی دریافت ارتباطات نیست. لذا سلول های عصبی که از نیمه ی راست آمده اند به
نیمه ی راست بازگشته و در همان جای قبلی خود مستقر می شوند. در نتیجه نیمه ی رسات مغز پسرها به لحاظ ارتباطات داخلی وضعیت بهتری دارد. اما ارتباطش با نیمه ی چپ ضعیف تر می باشد. این یکی از علل احتمالی موفقیت بیشتر پسرها در ریاضیات است که عموما در نیمه ی راست مغز انجام می شود. روشن است که تمرین و ممارست (آموزش ریتم با دو دست) به ایجاد ارتباطات و اتصالات دائمی و بیشتر بین دو نیم کره مغز کمک
می کند.

دانستن تفاوت های مغز پسرها و دخترها کمک مؤثری است در توضیح علل برخی از دشواری های عملی آنها و نحوه ی حل آن مشکلات. اگر اتصالات ضعیفی بین دو نیم کره ی مغز برقرار باشد، در اینجا کارهایی که نیازمند به کارگیری هر دو نیم کره ی مغز است به زحمت می افتد، از جمله مهارتهایی مانند (خواندن، بیان احساسات و...) و حل مسائل از طریق (ارتباطات درون مغزی) با مشکل مواجه می شود. حالا به اهمیت ارتباط اجزاء مغز پی خواهید برد.

نکته: آیا ناهماهنگی های بدنی (آموزش مهارت های پایه ی حرکتی مانند پریدن، دویدن، استفاده از توپ و...) و آموزش مهارت های توپی به رشد ارتباط فعالیت دو طرف مغز کمک می کند. این کار باعث می شود مغز را وادار کنید تا به بهترین وجه ممکن کار کند.

رمز موفقیت:

آنچه موفقیت تحصیلی دانش آموزان را بالا می برد، ایجاد ارتباط گرم و صمیمی بین معلم و دانش آموزان است. معلم و دانش آموزان باید یاد بگیرند که به هم اعتماد کنند و یکدیگر را دوست داشته باشند. لازم نیست با یکدیگر کلنجار بروند، ولی این اتفاق زمانی می افتد که احساس امنیت و دوستی بین آنها حاکم باشد.

نکته: یادیگری پسرها تنها وقتی اتفاق می افتد که آنها علاقه ی واقعی معلم به خود را با تمام وجود حس کنند. وقتی از علاقه ی ملم به خودشان مطلع شوند، این اتفاق پشتوانه ی معلم برای راهنمایی و کمک به رشد آنها می باشد.

کمک به رشد:

مغز انسان، ابزاری هوشمند و همواره قادر به یادگیری است. معلم می تواند به دانش آموز کمک کند تا مهارت های زیر را یاد بگیرند. این کار به رشد مغز کمک می کند.

1- با نگاه کردن به حالت چهره ی اشخاص به احساسشان پی ببرید.

2- با دیگران گفتگو کنید و به افکارشان پی ببرید.

3- علایم و حالات بدنی خاص را تشخیص دهید. مثلا بدانید که دارد عصبانی می شود و علامت آن را کشف کنید.

4- کارنامه ی (گذشته) افراد را بررسی کنید تا بدانید فردی که می خواهید با او دوستی کنید چه گذشته ای دارد.

نکته: والدین و معلم باید تلاش کنند تا کودک و نوجوان را برای ورود به جامعه آموزش دهند و مسائل مختلف جامعه را به آنها بیان کنند (سیاه و سفید)

همچنین کودک و نوجوان دوست دارد از ماجراها و تجربیات دنیای بزرگترها سر در بیاورد.

دانش آموزان نگرش های معلم را یاد می گیرند:

دانش آموزان فقط چیزهایی را که معلم به آنها می گوید، یاد نمی گیرند. بلکه از رفتارها و صحبت های معلم الگوبرداری می کنند. اگر با آنها با خشونت و توهین رفتار کنید، آنها یاد می گیرند در آینده با افراد جامعه همانگونه رفتار کنند.

دانش آموزان دوست داشتن را از نگاه معلم می آموزند:

دانش آموزان حتی دوست داشتن را هم از نگاه معلم به خودشان یاد می گیرند. وقتی معلم با محبت حرف می زند و یا اینکه او را سرزنش می کند و یا...

احترام گذاشتن به دانش آموز بسیار حائز اهمیت است. عزت نفس و پرهیز از جر و بحث های ناخوشایند و مسخره کردن چه فایده ای دارد. دانش آموزان به چشم خود می بینند که معلم با آنها چگونه رفتار می کند. در عین حال با برخورداری از دو گوش، استدلال می کنند که حرف هایی که از دهان معلم بیرون می آید به صلاح آنهاست یا خیر؟

دانش آموزان احساسات را از نگاه معلم به خودشان یاد می گیرند. همانطور که معلم سر کلاس احساسات مختلف خود را بروز می دهد. دانش آموزان نیز با نگاه کردن به آنها یاد می گیرند با دیگران چگونه رفتار کنند. در اصل رفتار و حرکات معلم، الگوی دانش آموز می شود. دانش آموزان نحوه ی بروز احساسات خود را از والدین و معلم خود می آموزند. بنابراین رفتار تند و خشن به آنها می آموزد که با دیگران همانگونه رفتار کنند.

اکیدا توصیه می شود، معلم ها هنگام بروز احساساتشان در مقابل دانش آموز کاملا مراقب باشند. والدین و معلم ستون های دنیای کودک و نوجوان هستند. بنابراین هر چه دانش آموز از معلم خود می بیند، تقلید می کند. آنها تحت تأثیر رفتارهای دیگران قرار می گیرند و آنها الگوبرداری می کنند.

نکته: دانش آموزان احساسات و خلقیاتشان را و رفتارهایشان منطبق بر مشاهداتشان است و آنها را در قالب رفتار بیرونی بروز می دهند. برای همین با رفتارتان احترام به دیگران را به دانش آموزان بیاموزید. متأسفانه معلمان کم تجربه به این جنبه ی نقش خود توجهی نمی کنند.

مراقب رفتارتان باشید:

اگر در همان لحظه برای مشکلی که پیش آمده پاسخ و راه حلی به ذهن تان نمی رسد، دست به کاری نزنید و تأمل کنید. بنابراین حواستان را خیلی جمع کنید. اگر واقعا نمی دانید که بگویید و یا چه کاری انجام دهید، بگویید از این وضع راضی نیستم. اما راجع به موضوع حرفی نزنید. این واکنش به خوبی تأثیر خود را می گذارد.

نکته: شاید لازم باشد برای اشتباه دانش آموز، با والدینش مشورت کنید.

برقراری تعادل:

در جایی که در کلاس اوقات خوشی را برای دانش آموزان ساخته اید و در مراقبت و حمایت از آنها کوتاهی نکرده اید، این تلاش ها به منزله ی
پس اندازی در بانک ذهن دانش آموزان است. پس با این پشتوانه و ذهنیت خوب، دانش آموزان از شما ذهنیت خوبی دارند. اگراز شما ذهنیت خوبی داشته باشند، آنوقت شاید به حرف های شما توجه کنند.

برخی معلم ها حوصله ی خوبی دارند و برخی تحمل دیدن یا شنیدن کوچکترین خطایی از طرف دانش آموزان را ندارند. پیدا کردن نقطه ی تعادل میان رفتار ملایم و جدی امر مهمی است. شاید مسأله ی مهم این باشد که منظورتان را چگونه و روشن بیان کنید. این امر به هیچ وجه ربطی به استفاده از قدرت و یا زور ندارد. به جای اینکه اشتباهاتش را زیر سئوال ببرید به آنها راه حل منطقی رفع اشتباه را ارائه دهید. از این جهت قدرت
شما برای ساختن شخصیتی محکم و دارای اعتماد به نفس در او چند برابر می شود. پس هیچ وقت با قیافه ی عبوس، با لحنی تند و یا سایر جنبه های ظاهری منفی از او ایراد نگیرید.

اگر به او راه حل مناسبی ارائه می دهید. در چشم دانش آموز فردی قابل تحسین، باهوش و با ارزش هستید. آن وقت می بینید که اکثر مواقع سعی در اصلاح رفتار خود می کند. این سرمایه ی کمی نیست.

معلم ها واقعا مهم هستند، اگر قدر خودشان را بدانند:

نتایج تحقیقاتی که اهمیت معلم ها را به اثبات رسانده فوق العاده روشن و
بی پرده است. آمار و ارقام می گوید احتمال اعمال و رفتار خشن، آسیب های اجتماعی، بی فکری و دردسر آفرینی، ضعف درسی، ترک تحصیل و... به دلیل نداشتن والدین وظیفه شناس و معلم کم تجربه است.

داشتن معلم نمونه بالاترین نعمتی است که نصیب دانش آموز می شود. چرا که آینده ی بشریت در دستان معلم است.

نکته: عدم احترام به دانش آموز موجب صدمات روحی است.

رأفت آموختنی است:

شکی نیست که دانش آموز به هر میزان از رأفت و محبت معلم برخوردار شود، در بزرگسالی به انسان هایی دلسوز و دوست داشتنی تبدیل می شوند. خوش رفتاری و محبت به دانش آموز موجب می شود که آنان در برابر وسوسه ی مسخره کردن و صدمه زدن به دیگران واکسینه شوند.

باید در رفع مشکلات انظباطی مشارکت کنید:

متأسفانه شور و سرزندگی دانش آموزان غالبا به منزله ی تهدیدی دیده
می شود که باید آن را سرکوب کرد. این سرکوبی در زمان های گذشته با تنبیه بدنی و جریمه اجرا می شد. اکنون با تعلیق از مدرسه یا دردسر انظباطی برخورد می شود. این روش مبتنی بر روانشناسی مراقبت نیست. بلکه مدرسه باید مکانی آکنده از محبت، مشارکت و تعلق خاطر باشد. آیا دانش آموزی که نیاز به کمک دارد باید منزوی شود.

نکته: اگر به این شور و انرژی بهایی ندهیم و آن را در جهت درست بکار نگیریم، در قالب سوء رفتار و دردسر آفرینی متجلی می شود.

جایگاه حساس مدیریت:

مدیر مدرسه یا ناظم در ذهن دانش آموز هم چون شخصیتی نمادین است که جایگاهی بین حالت پدر و عمو و دایی را اشغال می کند. بنابراین مدیر مدرسه با علم به چنین موضوعی باید دانش آموزان پرخطر و دردسر آفرین را، مدت ها پیش از آنکه خود و دیگران را به دردسر بیندازند، بشناسند. زیرا هر گاه مشکلی پیش بیاید، رابطه ی آنها از قبل چنان محکم است که حل و فصل مشکل به راحتی صورت می گیرد.

نکته: نقش مدیر در آموختن مسئولیت پذیری در دانش آموزان نباید کوچک و بی اهمیت تلقی شود.

چگونه نقاط ضعف دانش آموز را به نقطه ی قوت تبدیل کنید؟

دانش آموزان اختصاصا از ناحیه ی زبان و بیان دچار ضعف می باشند. آنها برای تسلط بر ادبیات مکتوب، بیان احساسات خود در قالب کلام و استفاده از کلمات درست ضعف دارند.

نکته: تهدید فیزیکی، کتک زدن، صدمه زدن یا تحقیر کردن توسط دانش آموزان درشت تر پدیده ای است که در مدارس و جوامع ما وجود دارد. در واقع خشونت در بزرگسالی ریشه در خشونت های دوران کودکی دارد و باید از همان کودکی جلوی چنین عادت و رفتاری گرفته شود. اما نباید رفتار خشن دانش آموز را با رفتار خشن پاسخ دهید. بلکه باید با رفتار درست الگوی مناسبی باشید.

دانش آموزان ضعیف تر دچار احساس انزوا و نفرت می شوند و برای به دست آوردن عزت نفس و شخصیت خود به برخوردهای فیزیکی روی می آورند. یعنی وقتی مدارس خود روشی زورگویانه در برابر دانش آموزان در پیش می گیرند، آنها را تحقیر می کنند و اَنگ بی خاصیت و بی عرضه بر آنان می زنند و حتی کمک نمی کنند تا آنها راهی برای رفع ضعف یادگیری و کسب موفقیت بیابند، قلدری تشدید می شود.

باور شخصی من ایت است که قلدرهای خشن غالبا در خانه بسیار کتک
می خورند و از همان دوران کودکی میل به صدمه زدن به دیگران در آنها تشدید می شود. آنها همان رفتاری را با دیگران دارند که با خودشان شده است.

دانش آموز از الگوها یاد می گیرد:

مفهوم الگو یا سرمشق چیزی نیست که احتیاج به معرفی داشته باشد. با هر دانش آموزی که حرف می زنیم در صحبت هایش نقاط مثبت و منفی افراد را در ذهن دارد. اگلوگیری یکی از صفات دانش آموز است. یعنی دانش آموز هر آنچه که می بیند و می شنود، تقلید می کند. وقتی به اعمال و رفتار معلم نگاه می کند، آنها را در خود جذب و هضم می کند. نیازی نیست که حرف خاصی بزنید، بلکه دانش آموز با دیدن و شنیدن (مشاهدات) همه چیز را
می فهمد و الگو برداری می کند.

نکات کلیدی درباره ی دانش آموزان:

1- دانش آموز را باید سرگرم کرد

2- باید با دانش آموز جدید باشید

3- به فکر تلافی نباید بود

4- گاهی اذیت دانش آموز بدذاتی نیست

5- دانش آموزان تمایل به سر به سر گذاشتن یکدیگر دارند

6- برخی دانش آموزان فهم موقعیت ندارند

7- کشکش دانش آموز با همسالان طبیعی است

8- رفتار معلم در مورد ناکامی دانش آموز سخت گیرانه نباشد

9- در لحظات دشوار و بحرانی، صبور باشید و کمکشان کنید

10- درک واکنش های دانش آموز اهمیت دارد

11- دانش آموز می خواهد او را دوست داشته باشید

12- آیا فکر می کنید که سرزنش و تنبیه چاره ساز است

13- او را طوری تربیت کنید که بتواند از افکار معقول طبعیت کند

14- شناخت جنبه های مثبت و منفی مسائل مختلف به دانش آموز

15- درک موقعیت های دشوار

16- رفتار معلم چگونه در سرشت کودک تأثیر می گذارد

17- معلم با رفتارش به رشد خلق و خوی دانش آموز کمک می کند

18- چه چیزهایی را باید از دانش آموز (مقتضیات سن) توقع داشت

19- دانش آموزان به محبت نیاز شدیدی دارند

20- دانش آموز نیاز به یک معلم صمیمی و قابل اعتماد دارد

21- اجتناب از کشمکش در مواقع خاص

22- احساس راحتی و شادابی دانش آموز در کلاس

23- پیش بینی نتایج ناخوشایند

24- عدم دشمنی و کینه توزی در دانش آموز

25- چگونه باید با دانش آموز رفتار شود؟

26- آیا روش سرد و خشن منطقی است

27- اقتدار معلم مبتنی بر محبت و دوستی و ملایمت

چگونه خلق و خوی معلم بر رفتار دانش آموز اثر می گذارد:

خلق و خوی مانند نقشه ی رفتار است. به محض شناخت خلق و خوی
دانش آموز، می توانید درک کنید این نقشه را آغاز کنید. رفتار دانش آموز، رفته رفته معنی خود را آشکار می کند. دیگر پرسش این نیست که چرا این کار را می کند؟ پرسش تازه این است. هنگامی که چنین رفتاری می کند برای هدایت او چکار باید بکنید؟ بر اساس دانسته هایتان از خلق و خوی
دانش آموز، می توانید رفتار دانش آموز را پیش بینی کنید و روش هایی مؤثر برای هدایت رفتار او (کار پیشگیرانه) در پیش بگیرید.

بسیاری از معلمان می توانند به طرز دقیق پیش بینی کنند که دانش آموز در شرایط ویژه چه واکنشی نشان می دهد. اما معلمان کم تجربه به عوض هدایت و شکل دادن به رفتار دانش آموز، جنگیدن با آن را انتخاب می کنند. در صورتی که خلق و خوی دانش آموز را یک حقیقت زنده بدانید، درک رفتار و مدیریت آن آسان تر می شود.

نکته: نباید بگذارید رفتار دانش آموز بر رفتار شما تأثیر بگذارد. (احمقانه است!) همچنین اگر روش های شما مبهم و بی اثر باشد، می توانید منتظر مشکلات باشید. یعنی رفتار غیر منطقی دعوتی به مبارزه ی قدرت است.

دانش آموز از معلم خود می آموزد:

معلم این کار را به دو شیوه ی اصلی انجام می دهد. با گفتار و واژه ها و با اعمالی که انجام می دهد. هر دو روش چه چیزی  را آموزش می دهد. در واقع گفتار و رفتار معلم قوانین را در عمل به باور آنها تعریف می کند. یعنی تو هم با همین رفتاری که با تو دارم با دیگران رفتار کن.

نکته: کودک و نوجوان با حواس خود تجربه می کند و مسائل را می آموزد. (دیدن، شنیدن، احساس کردن) تعیین می کند که چگونه فکر کند و چگونه رفتار کند.

آموزش اثر بخش:

در صورتی که رفتار معلم با گفتارش هماهنگ باشد، دانش آموز یاد می گیرد که حرف های معلم را جدی بگیرد و قوانین را بپذیرد. اگر رفتار و گفتار معلم هماهنگ نباشد، دانش آموز یاد می گیرد حرف های معلم را نادیده بگیرد و عمل خود را بر اساس باورها ی خود تنظیم می کند.

اغلب دانش آموزان به نتیجه ای می رسند که با نتیجه ی مورد انتظار بزرگترها متفاوت است. چرا؟

به دلیل اینکه با اشتباهات کوچک و بزرگ آنها به یک شیوه برخورد شده است و تجربه به آنها ثابت کرده است که با بزرگترهای مهاجم و سلطه جو روبرو هستند.

گاهی دانش آموز می داند که این کار خوب نیست، اما می فهمد که رفتار دیگران هم خوب نیست. هنگامیکه با اتفاقات واقعی روبرو می شود، متوجه می شود همه ی داده ها و اطلاعاتی که بدست آورده است، خشم و خشونت اطرافیان است.

نکته: با رفتار غلط بزرگترها کودک و نوجوان مرزهایی را آزمایش می کند تا قوانین تازه ای را کشف کند. از طرف دیگر، دانش آموز مشکل دار متوجه می شود که با پیروی نکردن از قوانین با زور و تهدید مواجه می شود. او متوجه می شود اگر دیگری با او سازگاری ندارد یا مخالفت می کند، باید با او برخورد خشن کند. در صورتی که گفته های شما با اعمالتان هماهنگ باشد و دانش آموز گفتار شما را حجت تلقی کند و آن را جدی بگیرد. در این صورت گام بزرگی در جهت رشد او برداشته اید. اما هنوز باید از این امر مطئن شود که گفتار و رفتار شما درس هایی را که می خواهد آموزش می دهد.

نکته: اگر روش شما غیر مؤثر باشد. ممکن است او متقاعد نشود. همچنین روند آموزش به تقسیم عادلانه ی قدرت و آزادی و تقسیم مسئولیت میان معلم و شاگرد بستگی دارد. در نتیجه رویکرد استبدادی فایده ای جز سرپیچی نخواهد داشت.

اگر معلم مرتبا از رویکرد تنبیهی استفاده کند، خود را در نقش کارگاه، زندانبان، مأمور مجازات و... می یابد. اینگونه معلمان فقط رفتار نادرست را مورد کند و کاو قرار می دهند و اشتباهات را شناسایی می کنند و سرزنش می کنند و مجازات و جریمه تعیین می کنند که خشن و بیش از حد لازم ناعادلانه است. آنان روند حل مشکل را با سر و صدا، فریاد زدن، غر زدنف عصبانیت، خصومت و تنبیه دنبال می کنند. در چنین مواقعی آموزش معلم از طریق ترس و ارعاب تعیین می شود. این یک روند برنده – بازنده است. معمولا معلم برنده می شود.

باور اصلی رویکرد این است که قبل از اینکه دانش آموز خطاکار چیزی را بیاموزد، باید تنبیه شود. روش ها شامل تحقیق، بازجویی، اتهام، تهدید، انتقاد، سرزنش، تنبیه بدنی، محروم کردن به طور هم زمان است. مزایای این روش چیست!!! در چنین مواقعی بسیاری از دانش آموزان احساس خشم و مقاومت می کنند و روش ها را آسیب رسان، دردناک و تحقیرآمیز می یابند.
دانش آموز بی ادب تر می شود، جنگ قدرت، چه دستاوردی دارد؟

آیا دانش آموز یاد نگرفت که در صورت اختلاف با دیگری منازعه و درگیری و خشونت داشته باشد. برای اینکه آنها آموخته اند در صورت مشکل با دیگری، اینگونه رفتار کنند.

فکر می کنید اگر دانش آموز با فرد دیگری درگیر شود چه اتفاقی می افتد؟

به طور حتم، او هم با روش غیر منطقی رفتار می کند. (لحن بد، رفتاربد و...) یعنی همانگونه که آموخته است، عمل می کند.

اگر تصور کنید که با ماشین از چراغ راهنمایی عبور کرده اید، مأمور پلیس اتومبیل شما را در کنار جاده، متوقف می کند. در حالی که به طرف شما
می آید ناسزا می گوید و با عصبانیت قبض جریمه را می نویسد و هر طوری که دلش بخواهد با شما صحبت می کند. یا اینکه با رفتار منطقی فقط شما را جریمه می کند. آیا می توانید با کشی که برخوردی بی ادبانه با شما داشته است همکاری کنید؟

در صورتی که پای تحقیر شدن در میان باشد، دانش آموز نیز بسیار شبیه بزرگسال واکنس نشان می دهد.

بهترین اثر رویکرد تنبیهی در مورد دانش آموز، محترمانه رفتار کردن است. اما روش خشن هماهنگی ضعیفی با خلق و خوی دانش آموز دارد. اینگونه روش ها آنها را خشمگین می کند و آنها را به بی ادبی و تحقیر کردن دیگران وادار می کند. آیا فکر کرده اید با جریحه دار کردن احساسات دانش آموز چه بدست خواهید آورد؟

معلمانی که شیوه ی خشن را می پسندند این شیوه برایشان آشناست و آنها در مورد اثر بخشی آن تردید ندارند. آنها نمی دانند که علت مشکل است نه دانش آموز. بلکه باید مشکل را بررسی کنند، نه اینکه تنبیه کنند.

نکته: روش آسان گیری (احترام آمیز)، اما محکم و با اقتدار توصیه می شود. معلمین آسان گیر مرتب دنده عوض می کنند و از شیوه های گفتاری متفاوت استفاده و دانش آموز را تشویق به همکاری می کنند. باور اصلی این است که دانش آموز زمانی همکاری می کند که بداند همکاری تنها راه درست است (متقاعد کردن اصولی)

روش آسان گیری یعنی صحبت کردن درباره ی مشکل، راه حل ارائه دادن، یادآوری کردن، اخطار دادن، بحث و گفتگو، تشویق کردن، جریمه کردن، در آخر شاید تنبیه کردن لازم باشد. نتیجه اینکه تنبیه در مرحله ی آخر اجرا
می شود. سعی کنید سازگاری را امری اجراری ندانید. بلکه امری اختیاری بدانید.

باور اصلی این است که دانش آموز هنگامی بهتر می آموز که به آنها اجازه داده شود عواقب انتخاب و رفتار خود را ببینند و از تجربه ی خود بیاموزند.

ویژگی پیام های روشن:

یک پیام روشن با واژه آغاز می شود، اما اغلب ارتباط با خشم، ناراحتی، احساسات تند و... شکسته می شود. با این روش به آسانی پیام شما شکسته
می شود و احتمال همکاری را به شدت کاهش می دهد.

بیایید به طرز به کار بردن واژه ها دقت کنید. بدانید واژه هایی که بکار
می برید ابزار مهم تربیتی هستند. بنابراین با واژه های نادرست (بی ادبانه) خشم، ناراحتی و احساسات شدید به راحتی پیام شما تخریب می شود و احتمال همکاری را کاهش می دهد.

نه سرزنش، نه طعنه، نه فریاد زدن، نه نمایش، تصمیمی قابل قبول نیستند و دلیل اشتباهات را با کلامی آرام و متین توضیح دهید. کلید پیام دادن با لحن مناسبی باشد. آن را به صورتی روشن، محکم و احترام آمیز بگویید. یادتان باشد که فانوس دریایی دیدبان دریاهاست و چشمان معلم نشان دهنده ی محبت به دانش آموز است. هنگامیکه با دانش آموز صحبت می کنید، دانش آموز بلافاصله به چشمان شما نگاه می کند تا متوجه شود آیا دوست او هستید و
می خواهید به او کمک کنید و یا اینکه می خواهید سر او داد بزنید و او را سرزنش کنید و...

اولین هدف معلم در راهنمایی کردن رد رفتار غیرقابل قبول و نه توهین و سرزنش است. بنابراین باید پیام را به طرزی بیان کنید که تمرکز روی اصلاح روی رفتار غلط باشد. کاری به نگرش، رفتار و احساسات یا ارزش شخص نداریم. پیام هایی که حاوی طعنه و سرزنش، انتقاد و تحقیر هستند، کار به جایی نخواهند برد.

این پیام ها به همراه رفتار نادرست است که روشنی پیام را در ابهام نگه
می دارد. یعنی تمرکز پیام در جهتی نادرست است. به عنوان مثال، اگر
می خواهید دانش آموزی از آزار دانش آموز دیگر دست بردارد. یک پیام روشن چنین است. (لطفا دیگران را اذیت نکن!؟) یا وقتی این کار را می کنی دوست داشتنی نیستی. یا خداوند انسان های ظالم را دوست ندارد. اما اگر بگویید بی تربیت، نفهم، می دونم باهات چکار کنم، چرا اینقدر بد هستی و...

نباید چنین پیام هایی بدهید. اینگونه پیام ها مخرب هستند.

از صدای طبیعی خود کمال استفاده را کنید:

لحن گفتار معلم خیلی مهم است. صدای بلند و تحریک شده یا صدایی خشن و خشمگین حتی پیام درست اگر پیامتان درست باشد، مخرب است. احتمالا نتیجه ی دلخواهتان را بدست نخواهید آورد. هنگام گفتگو باید بر همه چیز کنترل داشته باشید و از دست دادن کنترل فایده ای ندارد. باید بدانید دقیقا چه می خواهید و با لحن محکم و جدی و با وقار و با صدای طبیعی (نمایش بیان) پیام خود را بیان کنید.

افکار مثبت با لحن خشن بیان نمی شوند. لازم نیست فریاد بزنید یا صدایتان را بلند کنید تا دانش آموز متقاعد شود. منظورتان همان است که گفته اید. در صورت لزوم، جلوی آینه تمرین کنید. آیا حالت چهره و حرکات صورت و بدنتان خوشایند است.

عادت گذشته را کنار بگذارید – باید روی آن کار کنید. مهار کردن خشم و احساسات قوی مهارتی است که می توانید بیاموزید. اما مانند بسیاری از مهارت های دیگر، روند یادگیری نیاز به زمان، شکیبایی و تمرین زیاد دارد. به یاد داشته باشید که دانش آموز رفتار ناپسنمد را نمی پسندد و به جای اینکه متوجه پیام سخنان شما باشد، متوجه رفتار غلط است. اگر انتظار دارید آنها افکارشان را تغییر دهند، ابتدا شما رفتارتان را تغییر دهید.

پیش از شروع به صحبت کردن، جنگ قدرت را متوقف کنید:

بهترین راه، اجرا نکردن نمایش خشن از همان ابتدای کار است. باید با بیان روشن آغاز کنید و در مقابل تحریکاتی که از سوی دانش آموز برای کشاندن شما به جنگ قدرت انجام می شود، صبور باشید و مقاومت کنید. باید با نرمی و ملایمت بر روی رفتارهای تند و خشن دانش آموز مقاومت کنید.
دانش آموزان مهارت عجیبی در ناراحت کردن دیگران دارند. اما شما گول نقشه ی آنها را نخورید. آنها دوست دارند، رفتار شما را به چالش بکشند. بنابراین روند صحبت هنگامی مفید است که دانش آموز واژه ها را درست بشنود، نه رفتار نادرست.

نکته: هنگامیکه کلمات با احساسات می آمیزد، قسمت هایی از مغز فعال شده در نتیجه منجر به قبول سخنان می شود. در اینجا کلمه ها بر احساسات تأثیر می گذارند. بنابراین با تغییر در حالت اصوات و نوع تلفظ کلمات، می توان جملات را به عباراتی مثبت و پرمحتوا و زیبا تبدیل کنید. سعی کنید تا حالت و احساس درون متن و آهنگ کلام را تعیین کنید.

مهارت های کلامی در ارتباط با دانش آموز:

بعضی کلمات که از زبان معلم خارج می شود، صمیمانه، سرزنده و گرم و دلنشین هستند و برخی سرد و بی روح و تند و خشن می باشند. در یک ارتباط سالم، صرفا خود کلمه اهمیت ندارد، بلکه لحن و شیوه ی بیان نیز حائز اهمیت است. پس ترکیب بندی کلمات و بیان آن با لحن مناسب نقش کلیدی در مهارت های کلامی به عهده دارد.

نکته: برای رسیدن به یک لحن گفتاری زیبا، بهترین مهارت شعر خوانی آهنگین است.

شش مهارت کلامی در ساختار ارتباط مؤثر با دانش آموز:

1- سعی کنید با استفاده از کلمات مناسب در گفتارتان، دانش آموز را نترسانید.

2- در هنگام ارایه ی سخن، صمیمی و با اقتدار باشید.

3- در هنگام گفتگو با دانش آموز، استدلال منطقی داشته باشید.

4- سعی کنید احساساتتان را در مهارت های کلامی کنترل کنید.

5- برای جذابیت بیشتر جریان سخن، مراقب شکل و فرم حالت چهر و حرکات بدن خود باشید.

6- در مسیر ارائه ی سخن، نیت و ابزار درونی خود را بروز دهید.

نکته: سعی کنید سخنانتان سرشار از استدلال و منطق باشد و عجولانه قضاوت نکنید.

نکته: برای بدست آوردن جوهره ی سخن، ریتمیک کردن کلام بسیار ضروری و سرنوشت ساز است.

عدم استفاده از بازخوردهای پیام های غیر کلامی:

پیام های غیر کلامی نظیر نوع نگاه کردن، وضعیت ایستادن و خم شدن
می تواند تأثیر متفاوتی داشته باشد. در غیراینصورت موجب دور شدن از مسیر سخن گفتن با دانش آموز می شوید. ممکن ا ست با حرکتی نامناسب (نوع نگاه کردن) موجب کاهش محبوبیت نزد دانش آموز خود شوید. در این صورت تأثیر کلامتان شوید. در نتیجه دانش آموز با دقت در رفتار معلم، ارتباط مؤثری برقرار نمی شود.

تعادل در حساسیت – در برقراری ارتباط مؤثر کمک می کند. فقدان رفتار درست، بازخوردهای غیر قابل پیش بینی به همراه دارد. بنابراین فرم و حالت چهره یکی از عواملی است که در ارتباط با دانش آموز مؤثر است و باید بتوانید آن را کنترل و مدیریت کنید. تحقیقات نشان می دهد، حرکات دست و صورت معلم در هنگام صحبت کردن تأثیرشان در دانش آموز چندین برابر است. حرکات دست و میمیک صورت و نوع نگاه کردن در هنگام صحبت کردن از عوامل مهم یک ارتباط مؤثر است.

نکته: حرف هم مثل غذا باید بپزد و پخته شود. پختگی کلام به آن است که
بر پایه ی عقل و منطق استوار باشد.

تبسم و نگاه کردن:

باید با چشمانتان بتوانید بر دانش آموز نفوذ داشته باشید. با این کار می توانید ایجاد صمیمیت کنید. همچنین با تبسم می توانید بحرانی ترین شرایط را کنترل کنید. همیشه نگاهی متبسمانه داشته باشید. حتی صحبت های جدی خود را با تبسم بگویید.

بعد از این باید چگونه حرف بزنید تا حرف هایتان تأثیرگذار باشد؟ چطور با صحبت هایتان ایجاد صمیمیت کنید؟ از طرفی نوع رفتار و گفتارتان را هماهنگ کنید. با متانت و آرامش صحبت کنید. حتی اگر با لحن تند مورد خطاب قرار گرفتید. از بیان جمله های نسنجیده که ناخواسته به زبان می آیند خودداری کنید. مطمئن باشید هر جمله ای که ادا می کنید بیانگر شخصیت شماست.

نکته: خود تلقینی را با صدای بلند بیان کنید. به دانش آموز بگویید، تو
می توانی. تو بهترین هستی، تو می توانی تغییر کنی و...

احترام متقابل:

مشکلات موجود در روابط دانش آموزان نتیجه ی فقدان احترام متقابل است. آنها اینگونه رفتارها را از چه کسی آموخته اند؟ برای برقراری ارتباط متقابل، باید با نشان دادن احترام متقابل شروع کنید. راه مناسب برای شروع، به حداقل رساندن صحبت های منفی است. انتقاد کردن، برخورد از بالا، قضاوت بی ادبانه و توهین آمیز و... رابطه ها را از بین می برد. هر اختلاف در روابط انسانی را می توان از راه مثبت و بدون توهین کردن مطرح کرد.

لازم است هنگام انتقاد کردن، ابزار محبت کلامی را فراموش نکنید. مهمترین عامل شکست در گفتگو، خشم و عصبانیت است. در نتیجه طرف مقابل هم خشمگین می شود و مقابله به مثل می کند و خدای نکرده کار به جاهای باریک می کشد.

با زیباترین و بهترین عبارت ها، دانش آموز را مورد خطاب قرار دهید. متأسفانه ما عادت داریم به هر که نزدیکتر باشیم، بیشتر حرمتش را بشکنیم. پس با دانش آموز با همان احترامی حرف بزنید که با دوستی صمیمی صحبت می کنید. زیرا احترام، احترام می آورد و دل ها را به هم نزدیک می کند.

هنگام صحبت کردن مراقب باشید که غرور جوانان را جریحه دار نکنید. اینگونه رفتارها تخریب کننده اند و اختلاف های بیشتری را به وجود
می آورد. حتی اگر مشاجره به ظاهر ختم شود.

هنگام گفتگو صادق باشید و جانب منطق و انصاف را نگه دارید. در این شرایط خود را جای دانش آموز بگذارید. او نیاز به کمک دارد.

لحنتان هنگام گفتگو باید مهربانانه باشد. وقتی لحن خصومت آمیز دارید یا سعی می کنید طرف مقابل را محاکمه کنید و سرجایش بنشانید، مطمئن باشید گفتگو را به شکست خواهید کشاند. باید به دانش آموز ثابت کنید، خیرخواه او هستید و به اصلاح امور او علاقه دارید. با این کار او را شرمنده می کنید. چنین رفتاری ما را به هدف اصلی می رساند.

در حین گفتگو باید از زخم زبان، گوشه و کنایه، تحقیر، تمسخر و تخطئه بپرهیزید. تهدید نکنید و خط و نشان نکشید. این رفتارهای منفی گفتگو را مسموم می کند.

از مقایسه کردن داشن آموزان با یکدیگر بپرهیزید و بر کارهای خوب آنها انگشت بگذارید و تأیید کنید که این اشتباهات ناشی از تجربه ی کم و عدم توجه کافی است و به راحتی حل می شود. او را همانطور که هست بپذیرید و با یک اشتباه تمام کارهای مثبت او را زیر سئوال نبرید و هرگز نخواهید در همان لحظه از طرف مقابل زهره چشم یا اعتراف بگیرید. این رفتار هم خطاست و هم عاری از ظرافت. همواره به یاد داشته باشید، برای رسیدن به هدف و اصلاح دانش آموز باید موضوع یا مشکل را حل کنید و راه حل ارائه دهید و بر سر آن به توافق برسید.

نکته: سعی کنید تعادل کلامی را در نظر بگیرید.

عباراتی از این قبیل می تواند مانع گفتگوی منطقی شود:

- باز دوباره چکار کردی

- حیف نونی که باهات بهت می ده

- دیگه از دستت خسته شدم

- اصلا فکر نمی کنم، عوض بشی و...

نکته: تحقیقات نشان داده است که هر چه بین معلم و شاگرد ارتباط و پیوند عاطفی بیشتر باشد، عملکرد دانش آموز رو به بهود می رود و فضایی ایجاد می شود تا دانش آموز به معلم اعتماد کند و آزادانه مسائل و مشکلاتش را با او در میان بگذارد.

اشتباهات متداول در ارتباط کلامی با دانش آموز:

کلمات و نحوه ی استفاده از آنها، تأثیر عظیمی بر دانش آموز دارد. معمولا بلندی صدا، تن صدا و آهنگ گفتار معلم به دانش آموز این پیام را منتقل
می کند که چه عکس العملی نشان بدهد. معلم باید تمرین کند تا با دانش آموز محترمانه صحبت کند. خیلی مهم است که با دانش آموز ارتباطی شرافتمندانه برقرار کنید تا متقابلا عکس العمل مثبت از او دریافت کنید.

بیشتر از اینکه معلم از چه کلمه ای استفاده می کند، طرز فکر و نگرش او در نحوه ی استفاده از آن کلمه های صحیح می تواند با دانش آموز ارتباط برقرار کند. در غیر اینصورت دانش آموز منظور معلم را به درستی درک نمی کند. یعنی اگر هنگام استفاده از کلمات با توجه و حس خوب باشد، هر چه صحبت می کنید مستقیم بر ذهن و قلب وجودی دانش آموز اثری مثبت برجای می گذارد.

نکته: با رفتارتان سعی کنید این باور را در دانش آموز به وجود آورید که من و تو می توانیم با صبر و حوصله ی کافی به حرف های یکدیگر گوش دهیم و به نتیجه ی درستی برسیم.

نکته: سخن گفتن با دانش آموزعاطفه ای بسیار قوی و احساسی شکوهمند
می خواهد.

ارائه ی الگویی مناسب برای دانش آموز:

تصور معلم کم تجربه این است که اگر با هر لحنی و با هر جمله ای با
دانش آموز صحبت کنم، دانش آموز متوجه ی اشتباهش می شود. آیا بر حسب عادت، خیلی تند و خشن صحبت می کنید؟ اگر چنین است باید کاملا متوجه باشید که نتیجه ای نخواهید گرفت. در این صورت دانش آموز از رفتار و گفتار شما تقلید خواهد کرد. دانش آموز هنگام گفتن پاسخ، دچار ناآرامی (ناروانی) کلامی می شود. بنابراین همواره سعی کنید تا آنجا که برایتان مقدور است با لحنی آرام و جدی و از جملات ساده و منطقی استفاده کنید. به یقین شما می توانید عادت کنید که واکنش و صحبت صبورانه داشته باشید.

نکته: به هنگام گوش دادن به صحبت های دانش آموز، نباید کلامش را قطع کنید و یا جلوی کلامش را بگیرید (حرف نزن!!) این کار که انجامش واقعا ضرورتی ندارد، بی جهت موجب افزایش اضطراب و فشار روانی
دانش آموز می شود.

البته اگر دانش آموز هم به نوبه ی خود بخواهد که در صحبت ها متکلم وحده باشد، به او نیز باید به گونه ای فهمانده شود که دیگران هم لازم است صحبت کنند. در هر صورت در این زمینه آنچه بسیار مهم است این است که از فراهم نمودن زمینه ها و تجارب دلسرد کننده و یأس آور برای دانش آموز اجتناب کنید.

نکته: عالی ترین الگوی کلامی، والدین و معلمین هستند.

خشونت به شکل تخلیه ی انرژی:

هنگامیکه به زبان بچه های قلدر گوش می کنیم متوجه می شویم که در گفتار و رفتار آنها خشونت به وضوح دیده می شود. من دریافته ام که خشونت جسمانی (نقص در زبان شفاهی) دارد و خیلی از کلماتی که برای ابراز احساسات بیان می شوند، محرک هستند.

این نوع واکنش ها اغلب در رفتار دانش آموزانی که دچار خلع تربیتی هستند، مشاهده می شود. همچنین زورگوترین بچه ها در مدرسه بیشتر اوقات
بچه هایی هستند که شکست درسی دارند (من می خواهم نشان بدهم که وجود دارم) این عادی بودن خشونت و استفاده از آن به عنوان راهکار، خطر در بر دارد.

در واقع مهارت ایجاد یک رابطه ی مسالمت آمیز و پرهیز از گفتن جملات تحریک کننده، طبیعی ترین راه کنترل بحث و مشاجره است.

همچنین مشکل خشونت بچه ها و جوانان، آن طور که اغلب مشاهده می ود، مشکل عدم برخورد صحیح والدین و مربیان آنهاست. زیرا همیشه وظیفه ی بزرگترها، کنترل رفتارهای تهاجمی آنهاست. نه اینکه خودشان رفتار خشونت آمیز و تهاجمی نشان دهند. یعنی بزگترها به گونه ای عمل می کنند که رفتار خشونت آمیز کودک و نوجوان تشدید می شود.

نکته: هرگز با خشونت کودکان به شیوه ی غلط (تند و خشن) برخورد نکنید. تجربه نشان داده است که بیشتر جوانان خشن و زورگو در خانواده هایی متولد شده اند و پرورش یافته اند که در آنجا خشونت حاکم بوده است. چون بچه ها همیشه خانواده اش را همانند آنچه که در اجتماع می بیند احساس
می کند و والدینش برایش نقش مرجع دارند. وقتی با او خشونت آمیز برخورد می شود، این در فکر و ذهنش پرورش پیدا می کند که خشونت یک نوع رفتار عادی است و برای او مشکل خواهد بود که از این عادت فاصله بگیرد.

مهارت کنترل مشاجره:

باید سعی کنید، اهل مشاجره و جروبحث نباشید. در این مورد، مسأله درک طرف مقابل است. یعنی متوجه باشید که طرف مقابل از چه درجه ای از درک و فهم برخوردار است و آیا رفتار و تفکر منطقی در وجودش مشاهده می شود. مقصود این است که یاد بگیرید مشاجره و برسرهر چیزی را کنترل کنید. قبل از اینکه بحرانی به وجود آید.

تربیت بدون خشونت:

اولین گام در جهت تربیت بدون خشونت، کنترل خشوت خودتان است. زیرا چطور والدین و معلم می تواند به یک کودک و نوجوان کم تجربه فهمانند که خشونت رفتاری غیر منطقی است. اما خودشان از راهکارهای خشن استفاده می کنند. نتیجه ی این خشونت ها برای تکامل شخصیتی دانش آموز بسیار خطرناک است.

نسبت به فردی که به نظر می رسد هر گونه مذاکره با او با شکست مواجه خواهید شد، جروبحث را ادامه ندهید.

همچنین این مسأله بسیار مهم است که والدین هرگز از راه های خشونت آمیز نسبت به بچه هایشان استفاده نکنند. این مستلزم آن است که بدانید از فرزندتان چه می خواهید و چگونه با او صحبت می کنید. اما باید به شکل آرام و راحت و بدون هیچ عصبانیتی وقت بگذارید.

نکته: هنر معلم بودن در نزدیک کردن عشق و قانون است.

-          دو نوع زندگی وجود دارد. یکی محترمانه و دیگری احمقانه.

مدیریت رفتار دانش آموز:

تحسین، تحسین، تحسین. بدیهی است که تقویت مثبت، بهترین راه برای آموزش رفتار به دانش آموز است. پس باید از هر فرصتی برای تحسین آنی رفتار مطلوب اسفتاده کرد. در مورد مشکلات جزئی بهتر است ابتدا به این رفتارها بی توجهی کنید و پس از اتمام آنها بلافاصله سعی در تشویق به رفتاری کنیم که دوست دارید، شاهد آن باشید.

نکته: همیشه نسبت به دانش آموزان توجه مهربانانه و مثبت نشان دهید، حتی اگر کاملا از روی صداقت نباشد و نیز زمانی که اوضاع مساعد نیست، صبر کنید تا تغییر کند و در شرایط مناسب راجع به آن بحث و گفتگو کنید.

مبارزه با مشکلات:

به نظر می رسد بسیاری از دانش آموزان، در برابر بازی های کامپیوتری انعطاف پذیری فراوانی از خود نشان می دهند. دقت می کنند، مراقب هستند، به دنبال راه حل های مختلف برای شکست دادن دشمن هستند. سریع تر از آنچه فکر کنید، از چنگ اژدها گریخته، گنج را یافته، جهان را نجات
می دهند و تغییر مسیر داده و در مسیرهای جدید پیش می روند. اما همین دانش آموز هنگامی که در مدرسه به مشکلی برخورد می کند، دستگاه کنترل خود را بر نمی دارد و برای دیدن گزینه های پیش رو به چپ و راست نگاه نمی کند. آنها نگران و ناراحت می شوند. دانش آموزان به این دلیل درباره ی کامپیوتری از انعطاف پذیری شناختی بهره می برند که به تدریج قوانین بازی را درک می کنند و پاداش و خطا را پیش روی خود می بینند و در آن ساختار و چهار چوب می خواهند برنده شوند. برای همین هنگام برخورد با مانع نه تنها ناامید و دلسرد نمی شوند، بلکه مصمم و توانا می شوند و هر دفعه از اشتباهاتشان درس می گیرند، بدون آنکه کسی آنها را سرزنش کند.

اگر می خواهید دانش آموزان در برابر مشکلات استقامت به خرج دهد، باید به آنها کمک کنید (هم فکری) تا در پی گزینه های مختلف باشند. تا در برابر چالش های زندگی خود فکر کنند، مقاومت کنند و پیروز شوند. آنها فقط باید (مغز باهوش) خود را صدا بزنند و داستان را به سمت مسیر نوید بخشی هدایت کنند. فقط نباید با فکر منفی شروع کنند. آنها می توانند افکار خود را انتخاب کنند. شاید لازم باشد با افکار منفی مانند فرضیه – یعنی پرسش ها یا نظریه هایی که لازم است ثابت یا رد شوند – روبرو شد نه مانند احکام محکم قطعی. موضوع پرورش ذهن در مسیر درست است.

به همان دلیل که نمی دانیم چه کسی می خواهد به ما تلفن بزند، نمی توانیم افکار منفی را کنترل کنیم که به سراغ ما نیایند. اما می توانیم انتخاب کنیم که با چه دقتی به آنها گوش ندهیم و شماره ی تلفن چه افرادی را به حافظه ی تلفن بسپاریم.

نکته: به صداهای منفی درونتان توجه نکنید. ناتوان کننده ترین بخش تفکر منفی این است که آن صداها بی سر و صدا از در پشتی وارد می شوند. میکروفن را به دست می گیرند و با احساسات ما بازی می کنند. ما در ذهن خود به نگهبانی نیاز داریم که اجازه ی ورود افکار منفی را ندهد.

ذهن دانش آموز را به فرایند تفکر علاقمند کنید:

برخی از دانش آموزان اهل حرف زدن هستند و می توانند برای هر کاری که انجام می دهند به اندازه ی کافی دلیل بیاورند. برخی دیگر نسبت به افکار خود هوشیاری کمتری دارند یا نمی توانند به راحتی درباره ی آنها صحبت کنند. برای چنین دانش آموزانی انجام (مدل فکری) مراحل رشد تفکر منطقی و شرح ابعاد مختلف موضوع مفید است. در این روند خلاقیت او را در یافتن راه های جایگزین برانگیزید.

به دانش آموزان یاد دهید با ذهن خود فکر کنند:

ذهن انسان مانند مدارات الکترونیکی، سیستم پردازش خاص خودش را دارد. در شرایط منفی، مدارهای قشر جلویی پیشانی راست مغز به تکاپو می افتند، در حالی که در شرایط مثبت تر، نیمکره ی چپ مغز فعال است. ابتدا
دانش آموز نیاز دارد خود را راهنمایی کند. مثل خلبانی که هواپیمایش دچار نقص فنی شده و به دنبال راهکاری می گردد تا خودش و مسافران را نجات دهد. کار دیگری که می توانید بکنید این است که دو تلوزیون را در نظر بگیرید که یکی کانال های مخشوش دارد و دیگری تمام کانال های تلوزیون را صاف و شفاف نشان می دهد.

برای دانش آموزان توضیح دهید که افکار منفی، مثل مطالبی هستند که در کامپیوتر وجود دارند و ما آنها را داخل سطل زباله می ریزیم و از سوی دیگر مطالب خوب را داخل حافظه ی کامپیوتر مرتب و منظم نگهداری
می کنیم.

نکته: یکی از راه های پرورش فکر، رویارویی با مشکلات و یافتن راه حل مناسب است.

افکار منفی:

برخی معلمان کم تجربه به دنبال شرایط تأسف بار می گردند. (برای نمون، متأسفانه دانش آموزان درس نمی خوانند) آیا تا به حال فکر کرده اید این همه فارغ التحصیل بیکار در جامعه از کجا آمده اند؟ آنها مدام با عینک بدبینی به دانش آموزان نگاه می کنند. به نظر می رسد ردیاب مغز آنها فقط برای هشدار دادن تنظیم شده است. در نتیجه نمی توانند، وضعیت های خوشایند را مشاهده کنند. چنین افرادی را اگر در باغی پر از گل هم ببرید، باز هم گله و شکایت می کنند. آنها مرتبا درباره ی بدی ها و ناکامی ها حرف می زنند.

نکته: کشتی گرفتن با افکار منفی کار عاقلانه ای نیست. شاید بهتر باشد افکار مثبت را جایگزین کنید. فکر نکنید تفکر خوش بینانه به معنای نادیده گرفتن مشکلات است.

مشکلات قابل تغییرند:

برای تغییر دادن رویدادهای ناخوشایند، بازی مداد و پاک کن را انجام دهید. ده وضعیت نامساعد دانش آموز و یک وضعیت را که نتایج مثبت دارند را در نظر بگیرید. در حالی که درباره ی وضعیت مثبت اظهار نظر می کنید، درباره ی چگونگی رفع موارد ناخوشایند تصمیم بگیرید. برای نمونه، اگر یک بار دانش آموز تکلیفش را انجام نداده بود. برای همه لغزش پیش می آید. با یک بار گذشت رابطه ی من با دانش آموز صمیمی تر می شود. دانش آموزی اگر یک بار در امتحان ضعیف عمل کرد، او می تواند نوبت دیگر جبران کند و...

اگر یک بار مشکلی پیش آمد، نتیجه و پیامدهای وضعیت نامطلوب را به او گوش زد کنید. بنابراین خوب انجام ندادن یک تکلیف، تجسم شکست نیست. بلکه عبرت گرفتن است.

نکته: لطفا بازی سرزنش کردن را کنار بگذارید. فرض کنید لبخند بزنید و از دانش آموز بخواهید، تلاش کند تا در جلسه ی بعد نمره ی منفی خود را جبران کند. به او بگویید اگر دو بار پشت سر هم نمره ی مثبت گرفت،
نمره ی منفی او را خط می زنید.

کمک به فهم اشتباهات دانش آموز:

به دانش آموز خود کمک کنید تا مانند یک کارآگاه وضعیت اشتباهش را بررسی کند. اگر چه نخست او بر اساس اینکه اشتباهش تقصیر دیگری است، قضاوت می کند. اما او را تشویق کنید بر اساس واقعیت ها در پی فکر دوم خود برود.

- برای پیشگیری از این وضعیت چه کار می توانستم بکنم؟

- چه مقدار من علت بودم؟

- آیا اگر فرد دیگری به جای من بود همین کار را می کرد؟

نکته: کنار هم گذاشتن عوامل منطقی در کنار یکدیگر، با فرایند منظم، کمک به رفع اشکال می کند. دانش آموز شما، پس از شناسایی موارد مشخص،
می تواند وارد مرحله ی تصمیم گیری شود. ( اگر لازم باشد، با او هم فکری کنید)

اظهار نظر درباره ی مشکلات دانش آموز:

گاهی اظهار نظرها را می توان با کمی شوخ طبعی با دانش آموز در میان گذاشت. به ویژه در مواقعی که دانش آموز مورد عیب جویی و قضاوت قرار دارد. بسیار مفید است که از آنها بخواهیم شاهدان بی طرف رویدادهای بیرون از خود باشند. برای مثال از دانش آموزی که درس نمی خواند. از او بپرسید در روز چند ساعت بازی می کند و چند ساعت درس می خواند. اگر
دانش آموز جواب داد روزی یک ساعت درس می خواند و روزی سه ساعت بازی می کند به او بگویید. اگر یک وزنه ی 3 کیلویی را داخل یک کفه ی ترازو بگذاریم و یک وزنه ی 1 کیلویی را داخل کفه ی دیگر قرار دهیم، کدام کفه سنگین تر است؟ آیا نُک شاقول ترازو با یکدیگر برابر هستند؟ آیا نباید درباره ی این موضوع کمی بیشتر فکر کنی؟

چگونه کلام منفی منجر به عملکرد منفی می شود؟

اینکه نسبت به موضوع (عملکرد غلط دانش آموز) تفکر منفی داشته باشید، مشکل به همین جا ختم نمی شود. بلکه یک مشکل می تواند، مشکلات متعددی را به وجود آورد. تفکر منفی افکا را مسموم و دانش آموز را از ادامه ی راه مأیوس می کند و در بیشتر مواقع هیچ نتیجه ی مثبتی حاصل
نمی شود.

دانش آموز دارای تفکر منفی به جای اینکه برانگیخته شود، ناامید می شود. هر چه تفکر دانش آموز دقیق تر شود. گزینه های بیشتری برای تغییر کردن به فکرش می رسد و احتمال موفقیت او افزایش می یابد.

نکته: اگر ماشین خراب شود، سرش فریاد می کشید یا اینکه به دنبال یافتن راه حلی برای عیب (اشکال) هستید. به یاد داشتن این نکته که کمک به دانش آموز (یافتن راه حل) معلم را زود تر به نتیجه می رساند. اگر می خواهید فردی را نابود کنید، اعتماد به نفس را از او بگیرید.

تمرین تفکر منطقی:

از دانش آموز پرسش کنید. با مشکلی شروع کنید که پاسخ دادن برای او راحت نباشد، نه آنکه او را به شدت منقلب کند.

به او بگویید تفکر کردن مثل سوار شدن بر قطار و رفتن به مقصدی مشخص است. چرا که قطار بر روی ریل به سمت مقصد در حرکت است.

اگر دان شآموز با دوستش دچار کشمکش است. شروع کردن با مشکل راه به جایی نمی برد. کمی به عقب تر برگردید. (زمانی که می خواستید
چمدان هایتان را ببندید تا برای سفر اماده شوید) چه وضعیت نامطلوبی در هر دو طرف مشاهده می شود. مثلا به هر دوی آنها بگویید. رفتارتان در برخی جاها اشتباه است. مثلا هنگام حرف زدن احترام طرف مقابل را نگه نمی دارید. هنگام صحبت کردن از کلمات مناسب استفاده نمی کنید. اصلا برای دوستی و رفاقت ارزش قائل نمی شوید. علت دوستی خود را نمی دانید و شاید بازگو کردن چند اشتباه از گذشته به آنها نشان دهد که با این گونه رفتارها با هر فرد دیگری هم دوستی کنند، روزی با مشکل مواجه خواهند شد. اکنون لازم است بیرون آمدن از بحران را به آنها یادآوری کنید که چگونه فکر کنند و چگونه عمل کنند. به آنها بگویید با فکر کردن به مقصد (روش درست) نزدیکتر می شوند.

الگوی حل مسأله:

گام اول: مسأله را شناسایی کنید.

گام دوم: با همفکری راه حل هایی پیدا کنید.

گام سوم: بهترین گزینه را انتخاب و آن را تمرین کنید.

به یاد داشته باشید هدف واقعی این نیست که هر چه زودتر بهترین راه حل را پیدا کنید. هدف شما این است که به دانش آموز کمک کنید تا یاد بگیرد چگونه از موانعی که در زندگی با آنها روبه رو می شود نجات یابد و از خود مراقبت کند. هنگامی دانش آموز به حرف های شما گوش می دهد که فکر کند می خواهید به او کمک کنید.

نکته: راه حل هایی که با ملایمت و بی طرفی ارائه می شود – دانش آموز را در پیدا کردن راه حل مناسب کمک می کند. یعنی به دانش آموز کمک کنید تا ذهنیت خود را از نو تنظیم کند.

سود مهربانی:

آن کسی که واقعا از مهربانی و توجه به دیگران سود می برد خود شخص است. ممکن است تصور کنید آن کسی که مورد مهربانی قرار می گیرد، سود برنده ی اصلی است. زیرا فایده ی اصلی آن به دیگران می رسد. این اشتباه است؟ در واقع سود حاصل از مهربانی، پیش از همه، توسط شخص مهرورز تجربه می شود.

با احساس دانش آموز همدلی کنید:

1- با احساس دانش آموز هماهنگ شوید و با همدلی گوش دهید

2- علت احساس را مشخص کنید

3- بر احساس دانش آموز نام بگذارید

4- بر طبق نیاز دانش آموز به نتیجه ای برسید

نکته: تحسین درونی را تشویق کنید و از دانش آموز بخواهید با هر موفقیت خود را تأیید کند.

1- با احساس دانش آموز هماهنگ شوید و با همدلی گوش دهید:

معمولا نخستین مرحله برای برقراری ارتباط مؤثر با دانش آموز، آن است
که با احساس او هماهنگ شوید. باید با آرامش و با چشم، گوش و دلتان به حرف های دانش آموز گوش دهید و پیام بدن او را دریافت کنید. معمولا حرکات و ژشت ها بسیار گویاتر از کلمات دانش آموز هستند.

2- علت احساس را مشخص کنید:

در این مرحله مشخص کنید چه شرایطی موجب شده دانش آموز دچار چنین احساسی شود. گاهی باید چند سئوال بپرسید تا مطمئن شوید که علت را
فهمیده اید.

3- بر احساس دانش آموز نام بگذارید:

این نام گذاری به دانش آموز کمک می کند تا ارتباط بهتری با او داشته باشید. برای نمونه (عصبی به نظر می رسی)، (آیا احساس آزردگی داری؟) (آیا کلافه هستی؟)

4- بر طبق نیاز دانش آموز به نتیجه ای برسید:

در پایان به دانش آموز کمک کنید تا نیاز عاطفی اش را برطرف کند. معمولا پاسخی دهید که نشانگر همدلی معلم با گرفتاری اوست. بسیار مفید است:
(می فهمم که چرا چنین احساسی داری) یا (اگر این اتفاق برای هر فرد دیگری می افتاد، همین احساس را پیدا می کرد؟) همیشه می توانید بپرسید: (می خواهی برا حل مشکل گفتگو کنیم؟)

شش راه ساده برای تقویت احساسات دانش آموز:

1- از رفتارهای پر مهر و با احساس استفاده کنید

2- احساس مسئولیت را نشان دهید

3- با حالت چهره و بدن، احساس خود را به او نشان دهید

4- از دانش آموز بپرسید، ا نسان های موفق چه احساسی دارند

5- توجه دانش آموز را به احساسات دیگران جلب کنید و از او بخواهید حدس بزند برای بهتر شدن حالشان به چه نیاز دارند

6- درباره ی احساسات مختلف صحبت کنید.

در فرصت هایی که پیش می آید شرح دهید چه احساس هایی وجود دار و چرا؟

( خیلی خوشحالم! کتاب خواندم / فیلم جذابی دیدم و...)، (خیلی خسته ام! دیشب دیر خوابیدم و...)

پنج راه با نشاط برای کمک به دانش آموز برای درک عواطف غیر کلامی:

توصیه ی روانشناسان این است که مهارت های دانش آموز را در خواندن پیام های غیر کلامی تقویت کنید. این کار مهارت های اجتماعی دانش آموزان را بالا می برد. بلکه رشد همدلی را نیز در او تقویت می کند. برای شروع به پنج توصیه ی زیر توجه کنید:

1- احساس دیگران را حدس بزنید:

به حالات چهره و بدن افراد دقت کنید

2- تصاویر احساسی درست کنید:

تصاویری را که افراد را با احساس های گوناگون نشان می دهند، از روزنامه و مجله ببرید. بنا به شکل و حالت بدن و چهره ی هر فرد، حدس بزنید چه احساسی دارد.

3- با احساس بخوانید:

این فعالیت به دانش آموز کمک می کند تا تشخیص دهد که لحن صدا، حال و هوای شخص را بیان می کند. متن کتاب فارسی را چند بار با حالات گوناگون (با توجه به موقعیت هر جمله / شاد، غمگین، تعجب و...) بخوانید.

4- فیلم های مختلف را بی صدا تماشا کنید:

صدای فیلم را قطع کنید و حدس بزندی بازیگر چه احساسی دارد. به رفتارهایی که برای نشان دادن احساسش انجام می دهد، توجه کنید. به رفتارهایی که افراد برای نشان دادن احساسشان انجام می دهند، اشاره کنید.

5- احساس دیگران را مشاهده کنید:

چهره و کلام بدن دیگران را مشاهده و سعی کنید حالت عاطفی شان را حدس بزنید. (اکنون بدن او چه حالتی دارد؟)، (به نظر تو او چه احساسی دارد؟)، (به لحن صدای او گوش دهید؟)، (به نظر تو چه احساسی دارد؟) (اخم روی پیشانی اش را می بینی؟)، (به نظر تو علت چیست؟) و...

سرمشق اخلاقی خوبی باشید:

معلم یکی از مهمترین آموزگار اخلاقی دانش آموز می باشد. او با مشاهده ی انتخاب ها و شنیدن حرف های شما، معیارهای اخلاقی را می آموزد. پس توجه کنید با دانش آموزان چه رفتارهایی می کنید؟ با تضادهای اخلاقی خودتان چه برخوردی دارید؟ دانش آموز به همه ی تصمیم ها و ویژگی های اخلاقی معلم با دقت نگاه می کند. از خودتان بپرسید اگر من تنها سرمشق یادگیری دانش آموز هستم، او امروز چه چیزی یاد گرفته است؟

رابطه ای صمیمانه و محترمانه برقرار کنید:

پژوهش ها نشان می دهد که دانش آموزان بیشتر از همه تحت تأثیر اشخاصی قرار می گیرند که بیشترین علاقه و احترام را برایشان قائل هستند. آنها معمولا باورهای رفتاری معلم را تقلید می کنند. یکی از مطمئن ترین راه ها برای تقویت اخلاقیات دانش آموزان برقراری رابطه ی صمیمانه و پر مهر با اوست.

درباره ی رویدادهای هر روزتان فکر کنید که شاید رفتارهای متناقضی انجام می دهید. (مثل اینکه معلم از خلق و خوی پیغمبر (ص) صحبت می کند و خودش !!!) مراقب باشید. دانش آموز بیشتر از آنچه تصور می کنید، شما را تماشا می کند. معمولا آنچه می بیند، همان چیزی نیست که می خواهید ببیند. از خودتان بپرسید. دانش آموز رفتار اخلاقی مرا چگونه برای دیگران توصیف می کند؟ آیا دوست دارم اینگونه توصیف شوم؟

تشخیص درست از نادرست:

همه ی ما می خواهیم دانش آموز درست و اخلاقی رفتار کند. اما معلوم است که هیچ دانش آموزی بی نقص عمل نمی کند. در واقع بخش بزرگی از یادگیری تبدیل اشتباهات به کارهای درست است. تحقیقات نشان داده
است واکنش معلم، عامل تعیین کننده ای در فهم اشتباهت و گسترش درک اخلاقی شان است. (فهم اخلاقی اکتسابی است و وظیفه ی والدین و معلم است که آن را آموزش دهد)

با آرامش برخورد کنید:

نخستین گام که از همه دشوار تر است، گوش دادن و آرام بودن است. سعی کنید نه تنها راه کار مناسب ارائه دهید. اما دانش آموز را تحت فشار قرار ندهید. بلکه وجدان او را بیدار کنید.

نکته: برای دانش آموز در تمام جهات نمونه و الگو باشید.

بررسی کنید چرا آن کار اشتباه است:

این گام بسیار مهمی است. باید توجه کنید دانش آموز به روشنی بداند که به چه علتی این کار اشتباه را انجام داده است تا بتواند از آن درس اخلاقی بگیرد. سعی کنید عصبانی، نگران، یا حتی مبهوت از اشتباه دانش آموز نشوید. اگر بدون بررسی علت اشتباه برای آنها سخنرانی یا تنبیهشان کنید، شاید هرگز متوجه نکته ی اخلاقی آن نشوند. فقط می فهمند که شما ناراضی شده اید. اما نمی فهمند که چرا کاری که کرده اند اشتباه بوده است.

اول از هم بپرسید: (کاری که کردی درست بود یا اشتباه؟) سعی کنید در ابتدا دیدگاههایتان را برای خودتان نگه دارید تا دانش آموز بتواند عقایدش را ابراز کند.

پژوهش ها نشان می دهند که اگر به توضیحات دانش آموز گوش دهید، استدلال اخلاقی او را بهتر درک خواهید کرد. هدف معلم این است که دانش آموز را به مرحله ی اخلاقی بالاتری بکشاند تا تأثیر رفتارش را درک کند. فقط بدانید که رشد اخلاقی بسیار تدرجی صورت می گیرد و انتظار نداشته باشید که دانش آموز یک شبه از این رو به آن رو می شود. به آنها بگویید عصبانیت، بدخلقی و بی فکری باعث پیری زودرس می شود و طول عمر انسان را کم می کند. باید بتوانید درست فکر کنید تا در زندگی فردی با نشاط و با اعتماد به نفس بالایی باشید.

توجه دانش آموز را به آثار رفتارش جلب کنید:

یکی از بهترنی راهکارهای پرورش اخلاق این است که به تأثیر رفتار دانش آموز بر افراد دیگر اشاره کنید. (ببین دوستت را ناراحت کردی) و احساسات شخص دیگر را مورد توجه قرار دهید. شما به دانش آموزتان کمک می کنید تا واقعا تجسم کند که اگر جای طرف مقابل بود چه احساسی داشت. برای نمونه می توانید ضمن اجرای نمایش از او بپرسید: چه احساسی پیدا کردی؟ آیا این کار خوبی است؟ چرا؟ اگر دانش آموز بزرگتر است، می توانید بدون نقش بازی کردن از او سئوال کنید و بخواهید وقتی می خواهد پاسخ سئوال را بدهد، خودش را جای طرف مقابل بگذارد.

با تشویق دانش آموز به جبران خطایش، اشتباهش را اصلاح کند:

دانش آموز باید بداند چه کند تا کار نادرستش اصلاح شود. این هدف نهایی انضباط اخلاقی است. برای دانش آموزی که اولین بار اشتباه کرده است یا در مواردی و فقط گفتگو کافی به نظر نمی رسد، واکنش ملایمی مفید است تا معیار اخلاقی شما را جدی بگیرد.

اگر رفتارش موجب آزار شده است، سعی کند جبران کند. با این کار او متوجه پیامدهای رفتارش می شود و می فهمد مسئول است.

آموزش خویشتن داری:

خویشتن داری به دانش آموز کمک می کند تا رفتارش را تنظیم کند و آنچه را در ذهنش می گذرد، کنترل کند. این سازوکار درونی، دانش آموز را راهنمایی می کند تا نه تنها ایمن تر، بلکه خردمندانه تر انتخاب کن. خویشتن داری به دانش آموز این فرصت را می دهد تا پیامدهای احتمالی رفتارش را تشخیص دهد و تقویت کند تا بر طبق افکار غلط عمل نکند. دانش آموز باید بفهمد که رفتارش ممکن است چه دردسرهایی برایش ایجاد کند. به خصوص دوری از عوامل بحران زا و خطرناک.

نکته: دانش آموز خویشتن داری را از رفتار والدین و معلم خود می آموزد. باید آنها یاد بگیرند که افکارشان را کنترل کنند. البته پیش از آنکه برای پرورش خویشتن داری در دانش آموزتان قدمی بردارید، به طور جدی درباره ی رفتارهایتان بیندیشید و بسنجید خودتان تا چه حدی سرمشق این نیکخویی هستید. این بدان معنی است که به جای اینکه فقط دانش آموز را پند و اندرز دهید باید به چگونگی رفتارتان (خویشتن داری) آگاه تر باشید.

نکته: به دانش آموز یاد دهید افکارش را کنترل و پیش از عمل فکر کند.

برای مسلط شدن به خود واژگان مثبت را گسترش دهید:

بسیاری از دانش آموزان فقط به این دلیل پرخاشگری می کنند که هیچ راه دیگری برای ابراز نارضایتی خود بلد نیستند. لگد زدن، فریاد کشیدن، فحاشی، کتک کاری و... شاید تنها راهی است که این دانش آموزان برای نشان دادن احساساتشان می دانند. دانش آموز در برابر رفتار ناشایست دیگران باید از جملات مناسب انتخاب کند. سپس به او کمک کنید تا
جملات خودش را مشخص کند. کارشناسان پیشنهاد می کنند برای تسلط بر احساسات، دانش آموز در شرایط پر تنش جملات مثبت و ساده به خود بگوید. برای نمونه: آرام باش، بر خودت مسلط باش، یک نفس عمیق بکش، می توانم خودم را کنترل کنم، اگر این حرف را بزنم تنش بیشتر می شود و...

هر چه دانش آموز یاد بگیرد پیش از عمل چند ثانیه سکوت کند و درنگ کند وزیر فشار عملی انجام ندهد وحرفی نزند که بعدا پشیمان شود، تفاوت مهمی را به وجود آورده است.

نکته این است که بی تردید دانش آموزان گاهی تصمیم های نامعقول
می گیرند. این بخشی از زندگی است. اگر دانش آموز انتخاب نابخردانه ای کرد، از آن فرصت استفاده کنید تا به او کمک کنید که فکر کند چه کاری را اشتباه انجام داده است. آنوقت می تواند دفعه ی بعد انتخاب بهتری داشته باشد. هدف معلم این نیست که برای او سخنرانی کند، بلکه باید او را راهنمایی کند تا تشخیص دهد در چه مواقعی رفتار او به بیراهه کشیده شده است و سپس به او کمک کند تا کفرک کند به جای کاری که کرده است، چه کاری می توانست انجام دهد.

نکته: هنگامی که دانش آموز در وضعیت بحرانی قرار دارد، پرسش های خود را مطرح نکنید.

به دانش آموز یاد بدهید مؤدبانه مخالفت کند:

مؤدب بودن به معنی همیشه موافق بودن با عقاید دیگران نیست. لازم است به دانش آموز یاد بدهید که مخالفت کردن منطقی اشکالی ندارد. اما نکته این است که مؤدبانه مخالفت کند و این مهارتی است که باید آموزش داده شود. این مرحله سه بخش دارد. بر رفتارت تمرکز کن، نظرت را قاطع اما با آرامش بگو، مؤدب و محترم باش.

نکته: معلمان باید خودشان سرمشق بردباری باشند.

دانش آموزان درگیر مشاجره را بخشی از راه حل کنید:

از دانش آموزان درگیر بپرسید که چه برنامه ای برای حل مشکل خود دارند. معمولا هنگامی که دانش آموز را بخشی از راه حل می کنید، صبر می کنند، فکر می کنند و آرام می شوند. درباره ی مورد گفتگو راهنمایی شان کنید. هیچ کس حرف آن یکی را قطع نکند. کسی آن یکی را تهدید نکند و فقط با صدای آرام صحبت شود. هنگامیکه دانش آموزان به نوبت حرف می زنند یاد می گیرند که با کلمات عقایدشان را بگویند و نه با خشونت.

نکته: به دانش آموزان راه های مبارزه با خشونت را بیاموزید. با این روش هوش اخلاقی دانش آموز نیز افزایش می یابد. همچنین به دانش آموزان کمک کنید تا آنجا که می توانند درباره ی این مشکل اطلاعات کسب کنند و راه
حل های مناسب را ارائه دهند. آنها باید همه ی راه حل های ممکن را در نظر بگیرند.

آموزش نگرش منطقی:

اگر واقعا دوست دارید دانش آموز از اشتباهش درس بگیرد، بپذیرید که هر آدمی مرتکب اشتباه خواهد شد. یادگیری از اشتباهات به بررسی تشخیص علت اشتباه نیاز دارد. معلم باید به دانش آموز کمک کند تا علت اشتباه را درک کند و راه های بهتری را برای دفعات بعد انتخاب کند. اما گفتگو باید در محیطی آرام و بدون نوامیدی انجام پذیرد. این یکی از شیوه های بسیار خوب برای تقویت نگرش منطقی در دانش آموز است.

نکته: پس از آنکه دانش آموز در ذهن نقشه ی رسیدن به هدف را کشید،
می تواند در ذهن خود آن را تحلیل کند. می توانید این شیوه را تجسم کردن بنامید. از دانش آموز بخواهید در ذهنش نقشه را اجرا کند و اگر مانعی به نظرش رسید، راه های جایگزین را انتخاب کند.

چگونه اراده ی قوی به وجود می آید:

تفکر نیروی اراده ی قوی را نمی توان با سرکوفت زدن و تنبیه به دست آورد. اما اگر دانش آموز را به دلیل تغییر کوچکی در رفتار و گفتارش، تشویق کنید. در وقع به او کمک می کنید تا نیروی اراده اش را تقویت کند.

دانش آموز را پُر انرژی کنید:

امید دادن به طور کلی نیروی اراده را تقویت می کند. هر چه دانش آموز شاداب تر و سرحال تر باشد، شارژ انرژی بیشتری برای تلاش دارد. چگونه می توانید تشخیص دهید که دانش آموز سالم و سرحال است؟ از چند طریق: آیا دانش آموز با شور و شوق به مدرسه می آید؟ آیا رفتارش نشانگر کمبود انگیزه است؟

در اینجا باید انگیزه را ایجاد کنید. اما اگر در پی تغییرات بزرگ هستید، نمی توانید به دانش آموز کمک کنید. به یاد داشته باشید تغییرات باید آرام و قدم به قدم پیش برود. اگر او باور کند که این تغییرات برای او مفید است، افکار و رفتارش را راحت تر تغییر می دهد.

نکته: امید را در دانش آموز تقویت کنید و او را فعال کنید. اما بدانید هیچ حرکتی، اگر لذت بخش نباشد، تداوم نمی یابد.

بازی کامل کردن داستان:

در این شیوه، معلم بخشی از داستان را برای دانش آموز می خواند و از
او می خواهد تا قدم بعدی شخصیت داستان را حدس بزند. در چند نقطه
دانش آموز می تواند رفتارهای پرامید یا کم امیدی برای شخصیت های داستان برگزیند. سپس با دنبال کردن داستان بر اساس رفتاری که انتخاب کرده است، م یتواند نتیجه ی انتخاب خود را ببیند. حالا داستان را بخوانید و در جاهایی که لازم است توضیحاتی درباره ی قسمت های حساس بدهید. با این شیوه می توانید طبق چهارچوب های داستان راه هایی برای رسیدن به هدف انتخاب کنید.

برقراری ارتباط با دانش آموز خطاکار:

بیشتر دانش آموزانی که دچار مشکلی شده اند،  انتظار دارند معلم با فهمیدن موضوع عصبانی نشود. طبیعی است که در چنین شرایطی اندوهگین، مضطرب و گیج  بشود. اما اگر معلم بتواند با همه ی ناراحتی، بدون تنش و در آرامش با دانش آموز صحبت کند، او را با رفتارش غافلگیر کرده اید و به احتمال زیاد می توانید گفتگوی پرمعنایی با او داشته باشید. پس بدون تعصب به سخنان دانش آموز گوش دهید. ماجرا را از نگاه او ببینید و به او کمک کنید بفهمد چه انتخاب هایی کرده که به این وضعیت منجر شده است.

بعضی از معلمان کم تجربه، فقط سیاه و سفید می بینند. یا دانش آموز آرام و منطقی است یا جنجالی و گناه کا. معملی که گمان می کند دانش آموز نباید مرتکب هیچ اشتباهی بشود، واقع بین نیست. هر انسان ممکن است دچار اشتباه و مشکل شود. از سوی دیگر معلمی که دانش آموز را (بد) می انگارد. او را ناخواسته به سوی بد بودن می کشاند. اگر معتقدید دانش آموزتان اغلب مقصر است، نباید آنها را رها کنید. دانش آموز به پشتیبانی معلم نیاز دارد. به خصوص هنگامیکه دچار گرفتاری بزرگی شده باشد. صمیمی بودن و رهنمودهای درست را شکل دهید و ارتباط خود را با دانش آموز تقویت کنید.

چگونه خشونت به وجود می آید:

 هنگامیکه رفتار و کلمات بدی را مشاهده می کنید که خطاب شما هستید به تدریج گرایش به خشونت افزایش می یابد. زیرا کلسترل خون افزایش می یابد و کنترل خوش را از دست می دهید. زیرا فعل و انفعالاتی در هورمون های بدن اتفاق می افتد که در رفتار خودش را نشان می دهد. سئوال این است که دانش آموز چگونه به آن پی می برد؟ به عقیده ی متخصصان والدین و معلم و اشخاصی که الگوی رفتاری دانش آموز به شمار می آیند، نقش مهمی در این زمینه ایفا می کنند. دانش آموزان در زندگی روزمره ی خود در می یابند که بزرگترها چگونه از طریق خشونت به خواسته های خویش می رسند. لذا از آنها تقلید می کنند. هنگامیکه والدین و معلم برای تسلیم کردن کودک و نوجوان از خشونت فیزیکی و لفظی استفاده می کنند، ناخودآگاه به کودک و نوجوان می آموزند که اعمال خشونت راهی مؤثر برای رسیدن به هدف است. به ویژه اگر بزرگتر و قوی تر بوده و توانایی زورگویی به دیگران را داشته باشیم.

بنابراین اگر دانش آموز از سوی معلم خود تحت خشونت فیزیکی یا لفظی قرار بگیرد، به نوبه ی خود دانش آموز فرد ضعیف تری را خواهد یافت تا نسبت به او خشونت نشان دهد. کودکان خشونت گرا، معمولا خود قربانیان خشونت بزرگتر و قوی تر از خودشان هستند و از آنها لطمه خورده اند. والدین خشونت گرا به فرزندانشان زور می گویند و فرزندان آنها نیز خشونت را از آنان آموخته و سایر کودکان را تحت فشار می گذارند. برای رهایی از این رفتار مخرب، می بایستی برنامه ای در خصوص برخورد مناسب والدین و مدارس با پدیده ی خشونت گرایی کودکان و تدوین و رائه شود.

نکته: با رفتار غلط الگوی غلط را به کودکان یاد ندهید.

خصوصیات افراد خشونت گرا:

افراد خشونت گرا مضطرب و نگران بوده و توانایی ضعیف تری در برقراری روابط اجتماعی دارند. آنان روحیه ی تهاجمی دارند و به هیچ وجه حاضر به سازش با دیگران نیستند و هنگامیکه دیگران را مورد آزار و اذیت قرار می دهند، لذت می برند. (بیماری سادیسم) و از این طریق باعث بروز خشم در دیگران می شوند. تشویق به مقابله به مثل نیز بدترین نوع توصیه است. زیرا دانش آموزان قربانی خشونت معمولا ضعیف تر و منزوی تر از دانش آموزان خشونت گرا بوده و در صورت مقابله به مثل، بی شک شکست خواهند خورد. همین شکست، به تسلط بیشتر دانش آموز خشونت گرا و ترس بیشتر قربانیان آنها منجر می شود.

اگر کودکی مشاهده کند که والدین و معلم او برای رسیدن به اهداف خود از خشونت استفاده می کند، احتمالا خود نیز چنین خواهد کرد. والدین و معلم باید سعی کنند اختلافات خانوادگی را بدون استفاده از خشونت حل کنند. کودکانی که از والدین خود کتک می خورند، عاقبت کودک ضعیف تری را خواهد یافت تا او را کتک بزند.

والدین و معلم باید از ریشخند کردن کودک و نوجوان و اهانت به آنها خودداری کنند تا آنها نیز چنین رفتاری با دیگران نداشته باشند.

والدین و معلم باید حس مسئولیت و کمک به همنوعان را در کودک و نوجوان تقویت کنند. اگر کودک و نوجوان به دیگران کمک می کند، آنها را تشویق کنید. به این ترتیب شرایط مناسبی فراهم می شود تا رفتار متعالی داشته باشد.

والدین و معلم باید به خصوصیات مثبت کودک و نوجوان بیشتر توجه کنند. بسیاری از والیدن به رغم اینکه الگوی رفتاری مناسبی برای کودک و نوجوان خود نیستند و حتی به طور ناخودآگاه باعث تقویت رفتارهای خشن در آنها می شوند، تمایلی ندارند که فرزندانی شرور داشته باشند. والیدن باید بیاموزند که برای تغییر رفتار در کودک و نوجوان، می بایست رفتار خود را تغییر دهند. این کار بدون کمک مسئولان مدرسه موفقیت آمیز نخواهد بود. زیرا مدرسه مکان مناسبی برای بروز خشونت بین دانش آموزان است.

نکته: والدین باید ارتباط مستمری با مسئولان مدرسه ی فرزندشان برقرار کنند و اطلاعات لازم را در اختیار آنان قرار دهند تا برنامه ای برای مبارزه با پدیده ی خشونت در محیط مدرسه تهیه شود و از این طریق به فرزند آنها کمک کند. رمز موفقیت در مقابله با این پدیده در همکاری تنگاتنگ اولیاء و مربیان نهفته است.

پاسخگوی عاطفه ی دانش آموزان باشید:

در این تردیدی نیست که دانش آموزان از مشاهده ی نگاه عادی معلم (از روی بی علاقگی و بی توجهی) ناراحت می شوند و احساس می کنند مورد علاقه ی معلم نیستند. دانش آموزان از حالت چهره و پیام های جسمانی معلم معلم، میزان عاطفه ی معلم نسبت به خودشان را درک می کنند. معلم باید رابطه اش را با دانش آموزان بهبود بخشد. اما هنگامیکه پاسخگوی عاطفه ی دانش آموز نباشد یا فقط به شیوه ای منفی پاسخ دهد به مرور زمان روی دانش آموزان چه تأثیری خواهد داشت. پس توصیه ی من به معلمین این است که به دانش آموزان توجه بیشتری کنید.

شناسایی دانش آموزان منفعل:

آنها معمولا سایر دانش آموزان را ناراحت و مسخره می کنند و حد ومرز هیچ چیز را رعایت نمی کنند. شوخی های آنها اغلب به مشاجره و دعوا ختم می شود و چون قادر نیستند از لحاظ لفظی درست رفتار کنند، همیشه به دردسر می افتند. متأسفانه، معلمان نیز چنین دانش آموزانی را دوست ندارند. این دانش آموزان، دچار کم توجهی دیگران بوده و نمی توانند بر نکات مهم تکالیف مدرسه تمرکز کنند. والدین و مسئولان مدرسه باید این نوع
دانش آموزان را شناسایی کنند و راهکارهای مناسب برای مشکلات آنها ارائه دهند.

نکته: باید بتوانید مشکلات آنان را پیش بینی کنید و سعی کنید اطلاعات لازم را به آنان ارائه دهید. نه اینکه با آنها با خشونت رفتار کنید. معلمین باید بیاموزند که وظیفه ی آنها تنها کمک کردن به دانش آموز برای برخورد با مشکلات است.

خصوصیات دانش آموزان شرور:

اکثر دانش آموزان ناسازگار، روحیه ای تهاجمی دارند و دیگران را تهدید یا کتک می زنند. دانش آموزان شرور از روش های متعددی استفاده می کنند که از نوع خفیف هُل دادن تا نوع شدید فحاشی و خشونت و دعوا و... استفاده می کنند. استفاده از خشونت لفظی و تهدید دیگران نیز شیوه ای رایج این نوع دانش آموزان به شمار می رود. عده ای از کارشناسان معتقدند که این دانش آموزان قادر به تحلیل افکار و رفتار خود نیستند و هر رفتاری را نوعی تهدید و بی احترامی علیه خویش می دانند. احتمالا اینگونه دانش آموزان خود قربانی خشونت هستند. در این خانواده ها، روابط بین والدین و کودک، دیکتاتور منشانه است و برخوردشان با مشکلات، بسیار پرخاشگرانه و خشونت آمیز می باشد.

نکته: برخی دانش آموزان ممکن است گاهی از شیوه های خشونت بار استفاده کنند. ولی نمی توان آنها را دانش آموزانی شرور و ناسازگار قلمداد کرد، زیرا رفتار خشونت بار ویژگی شخصیتی آنها را تشکیل نمی دهد.

دانش آموزان خشونت گرا:

دانش آموزان خشونت گرا فاقد مهارت های اجتماعی لازم برای برخورد مناسب با درگیری ها و مشاجرات می خواهند به هدفشان برسند. آنها برای فرار از این ناتوانی به رفتارهای خشونت آمیز پناه می برند و به دلیل عدم درک درست از مسائل دچار افت تحصیلی می شوند و مستعد خطاهای بزرگ هستند.

نکته: هنگامیکه با اینگونه دانش آموزان صحبت می کنید، تغییر حالت چهره و نوع حرکات خاص، الگوی رفتاری مختص آنهاست.

فرار از خشونت:

برخی متخصصان معتقد هستند با استفاده از شوخی کردن می توان از موقعیتی خطرناک گریخت. استفاده از این روش نیازمند مهارت است. بنابراین یکی از راه های گریز از ناسازگاری و خشونت، شوخ طبعی است. شاید لازم باشد از بزگترها (والدین/معلم) کمک بگیرید. آنها نباید به تنهایی با مشکل خشونت برخورد کنند.

نکته: گاهی گفتن جملاتی مثل تو زورگو هستی، فکر کردی می تونی مرا اذیت کنی و... می تواند باعث تحریک فرد زورگو شود. بهتر است از جملات تعدیل کننده استفاده کنید. برای مثال: کمی به رفتارت فکر کن، اگر خیلی ناراحت هستی، می توانم چند دقیقه ی دیگر با هم صحبت کنیم و...

دانش آموزانی که قدرت بیان خوبی دارند، در صورت رویارویی با دانش آموزان قلدر و زورگو، می توانند درباره ی غیر منطقی بودن خشونت با او گفتگو کنند. این شیوه در برخی موارد مؤثر است. به هر حال اگر به سگی که به شما پارس می کند، سنگ بزنید، چه اتفاقی می افتد!

سخن گفتن با خود:

برخی از دانش آموزان برای کاهش فشار روحی و تحمل موقعیتی که در آن قرار دارند، با خود سخن می گویند و خود را دلداری می دهند. آنها می توانند موقعیت را بسیار ساده تلقی کنند و به خود بگویند: اگر کمی آرامشم را حفظ کنم و حرف تند و برخورد زننده نکنم، اوضاع بهتر می شود. باید مراقب حرف زدنم باشم. شاید لازم باشد عاقلانه برخورد کنم. مثلا اگر کلاه شما را مسخره کرد. به او بگویید: من هم این کلاه را دوست ندارم، اما پدرم مجبورم می کند آن را روی سرم بگذارم. در این صورت دانش آموز ناسازگار
انگیزه ی خود را از دست خواهد داد.

نکته: اگر رفتار مناسب را از دانش آموز انتظار دارید، نوع رفتار را با عمل خود به او نشان دهید. بنابراین آموزش تنها با صحبت کردن و توضیح دادن انجام نمی شود. بلکه نیاز به عمل کردن خودتان دارد.

الگوی رفتاری خوبی برای دانش آموز باشید:

تجربه ی دوست یابی خود را در اختیار دانش آموز قرار دهید. برای او توضیح دهید که چگونه دوستان خود را انتخاب می کنید. به او یاد دهید، چگونه یک بحث را آغاز کند. چگونه موضوع را بسط و گستر دهد، چگونه به زوایای اصلی وفرعی موضوع بپردازد و چگونه نتیجه گیری کند. چگونه به پس سخن دیگران پی ببرد. هر چه بیشتر درباره ی تجربیات (شکست ها و پیروزی ها) صحبت کنید، مهارت های اجتماعی او را بیشتر تقویت می کنید.

فهم بازخورد رفتار و گفتار:

بسیاری از دانش آموزان، بدون داشتن اطلاعات لازم درباره ی عاقبت صحبت و رفتاری که انجام می دهند، نیستند. باید بتوانند بازخورد حرف ها و عملکردشان را پیش بینی کنن. معلم می تواند همانند یک هنرپیشه رفتار
دانش آموز را تکرار کند و از او بپرسد به این رفتار چه نمره ای می دهی؟

دانش آموز کم تجربه است:

برخی دانش آموزان ممکن است تحریک پذیر باشند. به آنها یادآوری کنید تا هیجانات خود را کنترل کنند و با دیگران ارتباط اصیل برقرار کنند. انجام اقدامات بدون فکر و تأمل یا اقدامات عجولانه و یا عکس العمل غیر منطقی نشان دادن، یکی دیگر از خصوصیات دانش آموزان کم تجربه است. آنها عواقب اعمال خود را در نظر نمی گیرند و گرفتار حوادث خطرناکی
می شوند.

همکاری با دانش آموزان:

1- هنگام صحبت کردن، به چشمان دانش آموز نگاه کنید و تمام توجه خود را به صحبت کردن با او معطوف سازید.

2- از داد و بیداد کردن و برخوردهای احساسی بپرهیزید.

3- مخالفت خود را مؤدبانه بیان کنید و با او مشاجره نکنید. این به نفع هر دوی شماست.

4- هیچ گاه با خشونتن نظر او را رد نکنید.

5- پیش از صحبت کردن به سخنان او خوب گوش دهید.

6- سعی کنید او را درک کنید و به منطق واستدلالی که دارد توجه کنید.

7- ممکن است نخستین بحث شما به نتیجه ای نرسد و بحث های دیگری نیاز باشد. زیرا درک کردن ا شتباه نیاز به زمان دارد.

8- سعی کنید از راه حل ها و پیشنهادهای دانش آموزان استقبال کنید.

9- اگر پیشنهاد دانش آموز مؤثر نبود بار دیگر درباره ی مشکل فکر کنید و بکوشید تا با هم فکری هم راه حل مناسب را پیدا کنید.

10- اگر فکر می کنید دانش آموز فاقد مهارت کافی در بحث کردن می باشد، به سخنان او نظم دهید و نکته های مهم را دسته بندی کنید.

11- روی نکته های اصلی متمرکز شوید و به صحبت های حاشیه ای نپردازید.

12- هنگام صحبت کردن از کلمات ساده استفاده کنید.

13- به طور مستقیم به مشکل بپردازید و از نیش و کنایه و حاشیه روی دوری کنید.

راهنمای عاطفی چیست؟

نسل های گذشته الزاما متوجه نبودند که در مراقبت از کودک و نوجوان به صبوری، خویشتن داری و محبت نیاز است. مشاهده ی این نکته جالب است که کودکانی که راهنمایی عاطفی داشته اند، برخلاف کودکانی که راهنمایی تنبیهی داشته اند، به تدریج واکنش های آرامش بخش معلمینشان را در رفتار خود می گنجانند.

نکته: ما واکسنی را به نسل آینده می زنیم تا تضمین سلامتی آنها باشد. آیا با نسل آینده عاطفی (واکنش محبت) برخورد کرده ایم. مطمئن باشید اگر به آینه با اخم نگاه کنید، آینه به شما اخم خواهد کرد.

آیا تربیت بدون سرزنش و تنبیه امکان پذیر است:

1- رفتاری را که از دانش آموز انتظار دارید، به طور مشخص بیان کنید

2- به بررسی روند رو به رشد تفکر خلاق راجع به موضوع مورد نظر بپردازید و افکار و عملکرد اشتباه را گوش زد کنید

3- آگاهی دانش آموز را درباره ی عملکرد اشتباهش ارتقاء دهید

4- به او بگویید رفتارش را نوعی تجربه و فرصت برای عبرت گرفتن و یادگیری تلقی کند

5- هنگامیکه دانش آموز را توبیخ می کنید جدی باشید تا بتوانید منظور خود را منتقل کنید. اما سعی کنید اخم و تخم و سرزنش نکنید. دانش آموزان این نوع برخورد را دوست ندارند.

6- به او بیاموزید که هر عملی نتیجه ای دارد. به او بگویید اگر به این رفتارش ادامه دهد چه نتیجه ای دارد

7- اجرای نمایش رفتار غلط (آموزش همراه با نمایش) مناسب است. بدون اینکه ناگزیر به درگیری با او شوید. بدانید که شما در حال آموزش او هستید.

8- از کلی گویی دوری کنید. زیرا باعث سرگردانی دانش آموز می شود. به دانش آموز اجازه دهید رفتارش را خود برگزیند

9- سعی کنید خشم خود را کنترل کنید. گاهی علت خشم خستگی است یا...

10- هیچ گاه دانش آموز را کتک نزنید، فریاد نکشید و با چهره ی عصبانی با او برخورد نکنید. زیرا دانش آموز در همه حال به محبت نیاز دارد. اما به او گوش زد کنید، تکرار رفتارش مجازاتی در پی دارد. دانش آموز با جدیت شما، به محض دریافت نخستین اخطار، سعی می کند رفتارش را اصلاح کرده و نیازی به تذکرهای پیاپی نخواهد داشت. اگر موفق نشدید، شاید نیاز باشد با یک روانشناس مشورت کنید

11- دانش آموزان به جایزه نیاز داند. اگر روش تربیتی شما موفق بود به او تبریک بگویید و جایزه بدهید

12- قاطع سخن بگویید، حتی اگر مردد هستید. زیرا دانش آموز به این نیاز دارد که شما کنترل خود را از دست ندهید

13- به دانش آموز آموزش دهید تا خشم خود را به شیوه ای غیر مخرب نشان دهید. باید با لحنی روشن و قاطع صحبت کنید

14- هنگام تربیت دانش آموز، طوری با او رفتار کنید که اعتماد به نفس او تقویت شود

15- در صورت لزوم از طریق تغییر قیافه و لحن صدا، طور برخورد کنید که دانش آموز بدون هیچ توضیحی جدی بودن شما را درک کند

16- هیچ گاه در حضور دیگران درباره ی روش های تربیتی بحث نکنید

17- هیچ گاه به دانش آموز دستور ندهید که به رفتاری جدید روی آورد یا از رفتاری دست بردارد. بلکه توجه او را به عمل بدش آگاه کنید. در آخر خودش باید تصمیم بگیرد

18- سعی کنید عوامل روانی که باعث فشار بر دانش آموز می شود را بیابید و آنها را کاهش دهید

19- سعی کنید عوامل درونی (انگیزه) او را بیدار کنید

20- به دانش آموز خود کمک کنید تا یاد بگیرد که چگونه باید فشارهای روحی و مشکلات را تحمل کند

نکته: اغرار نکردن دانش آموز به اشتباه به دلیل آن است که نمی خواهد ضعف نشان دهد. بگذارید باختن آبرومندانه ای داشته باشد و برای اینکه به اشتباهش اعتراف کند، اصرار نکنید. همینطور رفتار منطقی خود را در برخورد با بدرفتاری دانش آموز تغییر ندهید. از بگو مگوهای میان دانش آموزان نگران نشوید. آنها با تجربه  کردن این مشاجرات در می یابند که چگونه باید با هم ارتباط برقرار کنند. کمی به آنها فرصت بدهید.

بر سر دوراهی:

گاهی اوقات اطاعت نکردن دانش آموز، ناشی از مبهم بودن خواسته های معلم است. چنانکه اغلب دانش آموز را تشویق می کنیم که مهاجم نباشد و دیگران را کتک نزند، ولی وقتی دانش آموزی می خواهد او را کتک بزند، چه کار باید بکند!؟ دانش آموز نمی داند کتک خوردن درست است یا کتک زدن؟

بنابراین هیچ گاه در قضاوت عجله نکنید. ابتدا به سخنان او گوش دهید و درباره ی راه حل های مختلف با او صحبت کنید. دانش آموز خود را با پیشنهادهای مختلف راهنمایی کنید. ولی هیچ گاه نظر خود را به او تحمیل نکنید و اجازه دهید تا خود جایگزین مناسبی برگزیند. هدفتان باید این باشد که به او بیاموزید چگونه می تواند به مشکلات بیندیشد. به او بگویید شاید لازم بود روزهای قبل و یا لحظاتی قبل از اینکه دعوا آغاز شود، موضوع را با معلم و مدیر مدرسه درمیان می گذاشت تا کار به اینجا کشیده نشود.

نکته: دانش آموزان باید در پی یافتن جایگزین های مناسبی برای رفتارهای ناپسند خود باشند. ولی شما نباید داور آنها شوید، بلکه باید به آنها بیاموزید که چگونه درباره ی رفتارهای خود فکر کنند. باید دانش آموز به کلماتی مانند: چرا، چگونه، شاید، ممکن است و یا...فکر کند. بنابراین با نشان دادن واکنش غلط موجب تحریک دانش آموز نشوید.

برخورد دوستانه:

اکنون به نکته های کلیدی دیگری اشاره می کنم که می توانید در برخورد با دانش آموز مفید واقع شود.

1- دانش آموز در اثر شنیدن مکرر کلمات تکراری، عصبانی می شود. او احساس می کند او را کودن فرض کرده اید.

2- وقتی دانش آموز اشتباهی می کند به او فرصت دهید تا شاید راه حل دگیری برای رفع مشکل پیدا کند.

3- مواظب سخنان خود باشید. زیرا دانش آموزان از معلم خود تقلید می کند

4- اگر دانش آموز اشتباهی می کند، مراعات سن و تجربه ی او را بکنید تا بتوانید منشأ آن را پیدا کنید

5- متأسفانه برخی از رفتارها، از تماشای رفتار والدین و معلم آموزش داده می شود.

6- گاهی ممکن است به طور ناخواسته رفتار غلطی را به طور غیر مستقیم دانش آموز می آموزد. زیرا دانش آموز گاهی برای توجیه رفتار غلط خود خشمگین می شود و رفتارهای اشتباهی را از خود بروز می دهد.

7- اگر می خواهید به دانش آموز خود کمک کنید تا بدون استفاده از خشم، زور، فحاشی و... از خود دفاع کند، به او بگویید: برای دفاع از ارزش های خود می توانی از فکر و منطق استفاده کند. آنها نباید واکنش منفی در برار رفتار ناشایست دیگران داشته باشند. باید سعی کنند میزان توانایی خود را بالا ببرند. آنها باید یاد بگیرند نظرات خود را بیان کنند. بالاخره دانش آموزان مایلند درست رفتار کنند، ولی نمی دانند چگونه؟ بنابراین باید آنها را راهنمایی کنید و علت های ناکامی آنها کشف و اصلاح شود.

اکنون به نکته های کلیدی دیگری اشاره می کنم که به دانش آموز کمک
می کند.

1- مراقبت رفتار خود باشید، زیرا دانش آموز اغلب از رفتار معلم خود تقلید می کند. بنابراین در داشتن یک رفتار منطقی در مقابل دانش آموز دقت کنید.

2- معلم باید استفاده از کلمات و مفاهیم را به دانش آموز بیاموزد.

3- زورگویی و توهین چیزی به دانش کودک و نوجوان اضافه نمی کند. سعی کنید دانش آموز وظایفش را درک کند. بنابراین درخواست های خود را به گونه ای مشخص و واضح بیان کنید

4- کارهای محوله به دانش آموزان را به چند بخش کوچک تقسیم کنید تا درک انجام آن برای دانش آموز میسر باشد.

5- به دانش آموزان خود بگویید. اگر می خواهید بازی کنید، او باید تکالیفتان را انجام دهید و طی زمان بندی کردن ساعت روز، بین درس خواندن، چند دقیقه بازی کنید

6- دانش آموزان را به خاطر مرتب بودن و کمک کردن تحسین کنید

تنظیم تکالیف با ساعت:

برخی از معلم ها برای آموزش انجام تکالیف خانه، از ساعت استفاده می کنند و از دانش آموز خود می خواهند در ساعت تعیین شده، کارهای خواسته شده را به پایان برسانند. ساعت وسیله ای است که نمی توان با آن چانه زد. لذا نیاز به تذکر دادن نخواهید داشت. توجه داشته باشید که برای مدتی از ساعت استفاده کنید و استفاده ی بیش از حد تأثیر آن را از میان می برد.

تربیت سازنده، تربیت ویرانگر:

اگر بخواهید همیشه از زور استفاده کنید و یا نقش معلم کم تجربه را بازی کنید، دانش آموز هیچ گاه به توانایی های خود که او را از دیگران متمایز
می کند پی نخواهد برد. تربیت سازنده به این نیاز دارد که معلم بین برخوردهای ویرانگر و برخوردهای سازنده، تفاوت قائل شود. برخوردهای مخرب شامل توهین کردن، کتک زدن و داد زدن است. اگر چه این روش ها کمک می کند تا دانش آموز شما کمی به خود آید، ولی اعتماد به نفس او را از میان می برید. اگر همواره عنان اختیار خود را از دست بدهید و بر سر او فریاد بکشید، حتی اگر او را کتک هم نزنید، احساس همکاری و یا داشتن انگیزه در او به وجود نخواهد آمد.

نکته: آیا حق با معلم است یا متخصصان تعلیم و تربیت!!!

برای اینکه بتوانید از روش های ویرانگر دوری کنید، از دید یک دانش آموز کم تجربه به موضوعات مختلف بنگرید.

اگر شما درخواست خود را واضح وروشن و به شیوه ای مسالمت آمیز بیان کنید، دانش آموز در می یابد که در صورت عدم توجه ضرر خواهد کرد. از کلی گویی دوری کنید و جزئیات رسیدن به موفقیت را برای آنها توضیح دهید. بنابراین آنها را در انجام کارها یاری دهید و حتی کوچکترین موفقیت آنها را تحسین کنید.

اکنون به نکته های دیگری اشاره می کنم که می تواند توانایی معلم را افزایش دهد:

1- گاهی با دانش آموز خود شوخی کنید و با او خودمانی شوید. البته از شوخی هایی که باعث مسخره کردن او می شود خودداری کنید. حتی نگاه کردن به شیوه ی خنده دار موجب آرامش دیگران می شود.

2- سعی نکنید دانش آموز را مجبور کنید تا به حرف های شما گوش دهد. به او نگویید: (تو مرا ناراحت کردی)، بلکه بگویید: (فلان رفتار تو مرا ناامید کرد)

3- به او احترام بگذارید و ببینید چه تأثیری بر نفوذ و شخصیت او خواهد داشت. دانش آموزی که احساس شخصیت نکند، تغییر نمی کند

4- رفتارهای غلط را کنار بگذارید و روش های مناسبی را جایگزین آن کنید

5- اگر دانش آموز اشتباهی می کند، خشمگین نشوید. (به یاد داشته باشید این رفتار صحیحی نیست) بلکه برای رفتار غلط او تدبیری کنید. آیا فکر می کنید پیامبران الهی (مثلا حضرت نوح) صبح که از خواب بلند می شد، با خودش می گفت: خدایا امروز با این مردم چکار کنم. فکر می کنید پیامبر خدا عجز و ناله می کرد و با تفکر مثبت به میان قومش می رفت و یا اینکه با آن مردم با ادب و احترام رفتار می کرد و یا اینکه با آنها با تندی برخورد می کرد.

آموزش گفتار و رفتار با دیگران:

آموزش شیوه ی صحیح گفتار و رفتار با دیگران بر عهده ی والدین و معلم است. دانش آموزان باید یادبگیرند با دیگران محترمانه رفتار کنند. حتی اگر با فردی مخالف هستند، باید بیاموزند که چگونه با شیوه ای صحیح رفتار کنند. برای این کار خودتان رفتاری با ملاحظه با آنان داشته باشید. یعنی با احترام گذاشتن به او نشان دهید که فردی با ملاحظه هستید.

درک رفتار منطقی:

دانش آموزان در ابتدا قادر به تشخیص و درک رفتار منطقی نیستند. بنابراین باید با صحبت کردن و توضیح دادن، دانش آنها را در زمینه ی رفتارهای شایسته افزایش دهید و چگونگی اندیشه و قضاوت دانش آموز در مورد رفتارش داوری کند.

توضیح دادن عبارت است از ارائه ی اطلاعات بیشتر به دانش آموز برای کمک کردن به او تا رفتارهایش را درک کند.

به خاطر داشته باشید که رفتار معلم مهمترین تجربه ای است که دانش آموز مشاهده می کند. شاید عادتی در او ایجاد شود که شایسته نیست. همچنین برخوردهای منصفانه، محبت آمیز و محترمانه با دانش آموز، موجب تشویق وتقویت عواطف لطیف دانش آموز شود.

نکته: با دانش آموزان به گونه ای رفتار کنید که دریابند به آنان اعتماد دارید. آنها نیز تشویق خواهند شد تا برخوردی مسئولانه نسبت به اشتباهاتشان داشته باشند.

نتایج راهنمایی عاطفی گامی مهم:

دانش آموزانی که معلمانشان راهنمایی عاطفی را به صورت دائم انجام
می دهند، از سلامت بهتری برخوردارند و نمرات بهتری در مدرسه می گیرند تا آنهایی که معلمانشان آنها را از نظر عاطفی راهنمایی نمی کنند. دانش آموزان گروه اول با دوستانشان سازگاری بیشتر و مشکلات رفتاری کمتری دارند و کمتر مستعد رفتارهای خشونت بار هستند. در مجموع
دانش آموزانی که راهنمایی عاطفی می شوند، احساس های منفی کمتر و احساس های مثبت بیشتری را تجربه می کنند. به طور کلی آنها از نظر عاطفی سالم ترند.

هنگامیکه معلم به روش راهنمایی عاطفی دانش آموزانش را تربیت می کند، این دانش آموزان به افراد انعطاف پذیری تبدیل می شوند. دانش آموزانی که با راهنمایی عاطفی تربیت می شوند، باز هم در شرایط دشوار غمگین، خشمگین یا هراسان می شوند. اما بهتر می توانند خود را آرام کنند. از ناراحتی و فشار بیرون بیایند و کارهای مفیدشان را از سر بگیرند. آنها از نظر عاطفی باهوشتر هستند.

اما دانش آموزانی که دچار درد عاطفی هستند، مشکلاتشان را با خود به همه جا می برند. اینگونه دانش آموزان از بی توجهی رنج می برند و تأثیر آن روند کاهش نمرات تحصیلی بوده است. از خطرات دیگر خشونت جوانان، رفتارغیر اجتماعی، اعتیاد به مواد مخدر، فعالیت های جنسی زودتر از موعد و خودکشی در نوجوانی و دیگر بیماری های روانی و اجتماعی در امان نیستند.

نکته: راهنمایی عاطفی به تعهد و صبوری بسیار زیادی نیاز دارد. مطالعات نشان می دهد که دانش آموزانی که با احترام با آنها رفتار شده است. در مدرسه موفق تر هستند. دوستان بیشتر و زندگی سالم تر و موفق تری دارند.

معلمان مدرن:

معلمان هر نسل بهتر از نسل پیش به نیازهای جسمی، روانی و عاطفی
دانش آموزان رسیدگی کرده اند. به عبارت دیگر، آموزش کودک و نوجوان بر خلاف سلطه بر ادراک، به سوی تربیت اراده ی دانش آموز و راهنمایی، هماهنگ سازی و اجتماعی کردن آن، تغییر کرده است.

برخی از گذشته نسبت بی ارزش شمردن احساسات کودک و نوجوان را به این علت که آنها کوچکتر، کم خردتر، کم تجربه تر و ضعیف تر از بزرگترهای اطرافشان هستند. جدی گرفتن عواطف دانش آموز به همدلی، گوش دادن مشتاقانه و آمادگی کمک کردن لازم است. در این دوره بسیاری از معلم ها الگوهای تربیتی سختگیرانه و استبدادی را که شاید روش تربیتی خودشان بوده را رها کرده اند. اکنون معلمان بیشتر معتقدند که نقش آنها یار رساندن به دانش آموز است تا بتوانند بر طبق علایق، نیازها و خواسته ای خودشان رشد کنند.

رشد درک روانشناختی دانش آموز:

در بررسی های به عمل آمده، دانش آموزانی که با رفتار مستبدانه ای برخورد شده است. معمولا زود رنج و ناسازگار و تابع امیال آنی، ستیزه خو و دارای اعتماد به نفس پایین و از موفقیت های اندکی برخوردار هستند. اما دانش آموزانی که نیازهای جسمی و روانی آنها مورد توجه قرار گرفته است، معمولا همکار، متکی به خود، با انرژی، صمیمی و هدفمند می باشند.

بنابراین رشد چشمگیری که در زمینه ی درک رواشناختی و رفتار
دانش آموز، گرایش شیوه ی کمتر مستبدانه و بیشتر با تفاهم می باشد. اکنون می دانیم چقدر مهم است که به دانش آموز ناآرام محبت کنیم و آنها را آرام سازیم. معلمان تشویق می شوند که برای تربیت دانش آموزان در طول رشد، شیوه های مثبت تربیتی به کار ببرند. از دانش آموزانشان بیشتر تعریف کنند تا عیبجویی، آنها را بیشتر تشویق کنند تا تنبیه، و آنها را بیشتر امیدوار سازند تا ناامید.

خوشبختانه این فرضیه ها موجب شده است که از آن روزهایی که معلمین دانش آموزانشان را با ترکه تربیت می کردند، فاصله بگیریم. اکنون می دانیم که مهربانی، محبت، خوش بینی و صبوری ابزار بسیار بهتری برای پرورش دانش آموزان خوش رفتار و برخوردار از سلامت عاطفی است تا ترکه ی درخت چنار.

درخت چنار داخل حیاط مدرسه، منبع خوبی برای درست کردن ترکه نیست، بلکه باید از زیبایی و سایه ی درخت استفاده کرد.

با این همه، باور دارم که می توانیم در این روند تکاملی باز هم جلوتر برویم. اکنون می توانیم فایده ی ارتباط و گفتگون ی سالم عطافی میان معلم و دانش آموز را مشاهده کنیم و اندازه بگیریم. به تدریج درک کرده ایم که بر هر اشتباه دانش آموز واکنش بد نشان ندهیم. به این ترتیب هر واکنش معلم
می تواند بر دستگاه اعصاب و سلامت عاطفی دانش آموز تا آخر عمر مشکلات روانی برجای بگذارد و می توانیم ببینیم هنگامیکه معلم ها با
دانش آموزانشان ارتباط عاطفی برقرار می کنند، چه تأثیر مثبتی می گذارند. به این ترتیب رفتار درست (ارتباط عاطفی) همواره احترام هر دو طرف را نگه می دارد. این عبارت نشان می دهد که درک باید پیش از پند و اندرز و توصیه باشد. بنابراین معلمان باید رفتار را محدود کنند. اما عواطف و آرزوها را نه. یعنی باید طوری رفتار کنید که احترام هر دو طرف نگه داشته شود.

نتایج پژوهش ها نشان می دهد که دانش آموزانی که معلمانشان راهنمای عاطفی بوده اند، به راستی در زمینه ی عملکرد تحصیلی، شایستگی اجتماعی، سلامت عاطفه و سلامت جسمانی در وضعیت بهتری قرار دارند. حتی در آزمایش های بهره ی هوشی، امتیازهای ریاضی و خواندن آنها بهتر است. آنها با دوستانشان تفاهم بیشتری داشتند، از مهارت های اجتماعی
قوی تری برخوردار بوده اند و طبق گزارش والدین، این دانش آموزان عواطف منفی کمتر و عواطف مثبت بیشتری داشته اند. همچنین در چندین مقیاس دانش آموزانی که راهنمای عاطفی می شدند، در زندگی استرس کمتری را تجربه می کردند. برای نمونه، میزان هورمون های مربوط به استرس در ادرار آنها پایین تر بود، تعداد ضربان قلب آنها (به هنگام استراحت) کمتر بود و بنا بر گزارش والدینشان کمتر به بیماری های عفونی نظیر سرماخوردگی و آنفولانزا مبتلا شده اند.

نکته: تجربه ی عاطفی می تواند نقش بزرگی در رشد سلامت دانش آموز داشته باشد. این امر به آنها کمک می کند تا الگوهایی را برای تنظیم عاطفه بدست آورند.

تأثیر انضباط عاطفی بر اعصاب:

توان واکنش به محرک ها و سپس بهبود یافتن از آن در دانش آموز می تواند مفید باشد. از آنجا که این توان به دانش آموز حساسیت عاطفی و خویشتن داری لازم برای برقراری ارتباط با دیگران را می دهد. دانش آموزانی که قدرت هماهنگی اعصاب بالایی دارند،  قدرت جذب بالایی دارند و نشانه های عاطفی افراد را به خوبی متوجه می شوند و نسبت به آن رفتار معقولی نشان می دهند. همچنین در شرایط پر تنش آنها می توانند واکنش های منفی خود را کنترل کنند.

هوش عاطفی دانش آموز تا حد زیادی به خلق و خوی رفتار متقابل والدین و معلم شکل می گیرد. این تأثیر در سلسله اعصاب دانش آموز شکل می گیرد. به هر حال تجربه ی عاطفی در رشد شخصیت و هماهنگی اعصاب و در نتیجه در سلامت عاطفی آنها در سال های بعد ادامه می یابد. یعنی نمی توان از احساس های رنج و خشم و ترس به احساس های راحتی و بهبود رسید. دانش آموزانی که به نیازهای عاطفی شان توجهی نمی شود، فرصت ترس بیشتر، خشم بیشتر، غم بیشتر را تجربه می کنند. در نتیجه تصمیم می گیرند در بیشتر اوقات بی تفاوت و بی احساس باشند. آنها وقتی از کنترل خارج
می شوند، نمی دانند چه کنند. دانش آموزانی که هرگز راهنمایی نداشته اند که آنها را از ناراحتی به راحتی برساند، بلد نیستند چگونه خود را آرام کنند. آنها عاطفه ی منفی را همچون حفره ی سیاهی از نگرانی و ترس تجربه می کنند.

مشاهده ی این نکته جالب است، دانش آموزانی که راهنمای عاطفی داشته اند، به تدریج واکنش های آرامش بخش آموزگارانشان را در رفتار خود
می گنجانند. شاید این بازی را در بازی فرزندانتان دیده باشید. معمولا کودکانی که با آنها با خشونت برخورد شده است با اسباب بازی هایشان وضعیت هایی را تجسم می کنند که آن را تجربه کرده اند. تجربه هایشان به آنها کمک می کند تا الگوهایی را برای تنظیم عاطفه و شخصیت تثبیت کنند. و شیوه ای هوشمندانه رفتار عاطفی (بر اساس منطق، عقل، خرد) به دیگران نشان دهند.

نخستین گامی که معلمین می توانند در مسیر پرورش دانش آموز با هوش عاطفی اجرا کنند، این است که روش خود را در برخورد با عاطفه و تأثیر آن را بر دانش آموزانشان درک کنند.

نکته: من باور دارم که تقریبا هر معلمی می تواند راهنمای عاطفی بشود. اما در ضمن می دانم که بسیاری از معلم ها ابتدا باید موانع خاص را از سر راه بردارند. برخی از این موانع در نتیجه ی شیوه ی برخورد با اشتباهات (تجزیه و تحلیل) دانش آموز می باشد. بنابراین با شیوه ی برخورد صحیح می توانید موفق شوید.

گزارش عاطفی چیست؟

شاید تهیه ی یک گزارش عاطفی شیوه ی بسیار خوبی برای هوشیارتر شدن لحظه به لحظه نسبت به احساساتتان باشد. این یادداشت ها می توانند به شما کمک کنند تا به رویدادها یا افکاری که موجب برانگیخته شدن عواطفتان
می شوند، و نیز شیوه ی واکنش تان به آنها هوشیارتر شوید. همچنین از طریق این گزارش به واکنش هایتان نسبت به عواطف دانش آموزان پی ببرید. هر بار دانش آموزتان را خطاب قرار می دهید، می توانید واکنش خود را یادداشت کنید. چرا که روند واکنش های عاطفی و نوشتن درباره ی آنها می تواند به شما کمک کند تا آن لحظات را تعریف کنید. عواطفی که زمانی رمز آلود و غیر قابل کنترل به نظر می رسیدند، ناگهان حد و مرز پیدا می کنند. احساسات مهار شدنی تر می شوند و به اندازه ی قبل خشن و توهین آمیز نیستند. اکنون نگرش ها و برخوردها را در رابطه با دانش آموز می بینید که بخواهید تغییر دهید؟

حمایت از دانش آموز:

هنگامیکه دانش آموز احساس می کند از نظر عاطفی با معلم خود پینود دارد و معلم از این پیوند استفاده و به دانش آموز کمک می کند تا احساس هایش را تنظیم و مشکلاتش را حل کند، رویدادهای خوبی پیش می آید. اگر با دانش آموزتان دچار سوء تفاهم بشوید، دیگر به حرف هایتان توجهی نمی کند. زیرا دانش آموز به توجه و احترام معلم خود نیاز دارد. اگر بتوانید درک عاطفی صمیمانه ای را به دانش آموز خود منتقل کنید، به تجربیات او اعتبار
می بخشید و به او کمک می کنید تا یاد بگیرد برای مشکلاتش به دنبال
راه حل باشد و راه حلی پیدا کند.

هنگامیکه می خواهید به آنها کمک کنید، دانش آموزان احساس حمایت
می کنند و می دانند که طرف آنها هستید. اما هنگامیکه از آنها انتقادهای
بی ارزش می کنید، متوجه می شوند که نباید به شما اعتماد کنند. آنها
باید حاضر باشند تا به پیشنهادهای شما فکر کنند. اگر احساس می کنید که دانش آموزتان  را از نظر جسمانی یا روانی بسیار آزار می دهید، باید برای مشاوره به نزد متخصص بروید.

نسبت به عواطف دانش آموز هوشیار باشید:

معلمانی که نسبت به عواطف خود هوشیار هستند، می توانند با استفاده از نوشتن گزارش احساسات خود در برخورد با دانش آموز – هر اندازه به حرکات بدن، حالت چهره و لحن و بیان (طرز حرف زدن) خود – توجه کنند. در این صورت درک احساسات دانش آموز برایتان ساده می شود. معلمان
کم تجربه اغلب عواطف خود را مستقیم و به شیوه ای تند و خشن، ابراز
می کنند.  البته اگر با دقت به رفتار دانش آموز نگاه کنید، متوجه می شوید ناخودآگاه رفتارهایشان را پنهان می کنند.

نکته این است که دانش آموز – مانند همه ی آدم ها – برای کارهایش دلایلی دارد. چه بتواند آن دلایل را بازگو کند، چه نتواند. شاید لازم باشد از او بپرسید: چرا اینطور شد؟ آن لحظه چه احساسی داشتی، آیا می توانم کمکی کنم تا راه حلی پیدا کنی؟

اگر حدس می زنید که دانش آموز غمگین، عصبانی یا هراسان است، بی فایده نیست که خودتان را جای او بگذارید. به ویژه هنگامیک که در نظر بگیرید شما چقدر بیشتر تجربه ی زندگی دارید. سعی کنید تا به یاد داشته باشید که دانش آموزتان از جایگاهی بسیار جوان تر و کم تجربه تر و آسیب پذیرتر با موضوعات روبرو می شود. و یا برای اولین بار چنین چیزی را تجربه کرده است. شاید بسیار بیشتر از شما تحت تأثیر این احساس قرار بگیرد. در این لحظه باید همدلی را که احساس راهنمای عاطفی است، تجربه کنید. اگر بتوانید با این احساس با دانش آموزتان باقی بمانید – اگر چه گاهی دشوار یا ناراحت کنند هباشد – می توانید گام بعدی را بردارید. یعنی تشخیص دهید که هر لحظه ی عاطفی فرصتی برای ساختن اعتماد و ارائه ی راهنمایی است.

عاطفه را فرصتی برای صمیمیت و آموزش در نظر بگیرید:

معلمان بسیاری با تشخیص این نکته که عواطف منفی دانش آموزشان
می تواند فرصتی برای نزدیکی و آموزش باشد، احساس آسودگی و خوشحالی می کنند. می توانید اشتباه دانش آموز را دلیل کم تجربگی در برابر اقدامات ببینید. اشتباهات دانش آموز گواهی بر ناتوانی او نمی باشد. احتمالا او به اندازه ی شما تجربه ی کافی ندارد. اکنون بیشتر از هر زمان دیگری به صمیمیت و راهنمایی شما نیاز دارد. استفاده از پرسش های مناسب می تواند راهگشا باشد. به آنها کمک کنید تا مهارتهایی برای برخورد مثبت با موضوع بدست آورند. این مهارت ها تا آخر عمر به کارشان می آید.

اگر چه برخی از معلمان کم تجربه با این امید که با نشان دادن احساس منفی به خودی خود اشتباهات برطرف می شود. معمولا بدین گونه عمل می کنند. در صورتی که اشتباهات زمانی برطرف می شود که دانش آموز بتواند درباره ی عملکردش دلیل منطقی داشته باشد. بنابراین معقول است که عملکرد دانش آموز را از همان ابتدا و پیش از آنکه بحرانی بزرگ به وجود آورد، تشخیص دهید و نسبت به مشکلات او به دنبال اصلاح آنها باشید.

بررسی کردن اشتباهات در زمانی که هنوز شدید نشده اند، به معلم فرصتی می دهد تا مهارت های حل مسأله را آموزش دهد و بنا را از زیر محکم کند. دانش آموزتان یاد می گیرد که شما حامی او هستید و دو نفری یاد می گیرید که چگونه همکاری کنید. آنگاه اگر بحران بزرگی رخ دهد، آمادگی دارد که با آن به درستی روبرو شود.

با همدلی به گفته های دانش آموز گوش کنید:

مواقع بحرانی فرصتی برای ایجاد صمیمیت و آموزش حل مسأله هستند. برای آنچه شاید مهمترین گام در روند راهنمایی حل مشکلات باشد، آماده هستید!؟ لطفا گوش دادن همدلانه را تجربه کنید.

گوش دادن در این چهارچوب چیزی فراتر از جمع آوری اطلاعات از طریق گوش است. گوش دهندگان همدل از چشمانشان استفاده می کنند تا نشان دهند برای حل مشکل آمادگی لازم را دارند. از تجسمشان استفاده می کنند تا وضعیت را از دیدگاه طرف مقابل ببینند. از کلامشان استفادده می کنند تا به شیوه ای آرامش بخش و غیر انتقادی آنچه را می شنوند، سنجیده تجزیه و تحلیل کنند تا به او کمک کنند مسائلش را به شیوه ای درست و منطقی حل کند.

هماهنگ شدن با عواطف دانش آموز مستلزم این است که به علایم و حالات چهره و بدن او توجه کنید. بی ترید، اخم کردن، فک های فشرده، سفت کردن عضلات صورت، بالا بردن ابرو، بلند کردن صدا، زول زدن به دانش آموز، اینها در رابطه با حل مشکل کمکی نخواهد کرد.

هوشیار باشید که دانش آموزتان هم می تواند نشانه های بدنتان را مشاهده کند و مطمئن باشید که دعوا و بداخلاقی شیوه ی تربیتی مناسبی نیست. اگر هدف شما این است که با آرامش و توجه صحبت کنید، وضعیتی را به خود بگیرید که نشانگر این حالت باشد.

هم سطح او بنشینید، نفس عمیق بکشید، آسوده و متمرکز باشید. توجه شما، به دانش آموز می فهماند که نگرانی هایش را جدی می گیرید و حاضر هستید وقتتان را صرف از بین بردن نگرانی هایش کنید.

هنگامیکه دانش آموز افکار شرا بیان می کند، آنچه را می شنوید و
درک می کنید، تکرار کنید. شاید در میان گذاشتن نمونه هایی از تجربه ی زندگی تان شیوه ی مؤثری باشد.

نکته: به دانش آموز کمک کنید تا عواطف مختل را شناسایی کند، تا آنوقت بتواند احساساتش را کنترل کند. این بدان معناست که به دانش آموز بگویید در آن لحظه چه احساسی داشتی؟ این به خودی خود به او کمک می کند تا بر روند احساسات خود کنترل داشته باشد. چرا که چند احساس به ترتیب یکی بعد از دیگری حس می شوند.

ضمن گوش دادن برای حل مسأله، حد تعیین کنید:

پس از آنکه وقت صرف گوش دادن به حرف های دانش آموز کردید. احتمالا می بینید که به طور طبیعی به سوی روند حل مسأله کشیده می شوید. این روند می تواند تا پنج گام داشته باشد.

1- تعیین حد مشکلات

2- تعیین عملکرد

3- تفکر درباره ی راه حل های ممکن

4- سنجش راه حل های پیشنهادی

5- کمک به دانش آموز برای انتخاب راه حل بهتر (بهترین راه حل)

می توانید دانش آموزتان را طبق این گام ها پیش ببرید. اما نکوشید که راه حل های خود را برای مسائل دانش آموزتان، تحمیل کنید. همچنین با احترام گذاشتن به سخنان دانش آموز حق انتخاب را به او بدهید. مطمئن باشید که هر چه دانش آموز یاد بگیرد، افکارش را ابراز و سنجیده انتخاب کند، بهتر است. متأسفانه تحمیل کردن بُعد روانی سنگین به دانش آموز ایجاد می کند.

نکته: معلمین هنگام تعیین حد برای رفتار نامناسب، باید به دانش آموز بفهمانند که در صورت پیروی از قوانین یا شکستن آنها باید در انتظار چه پیامدهایی باشند. پیامدهای رفتار خوب می تواند امتیاز باشد. پیامدهای بد رفتاری می تواند موجب بی اعتمادی دیگران شود. هنگامیکه پیامدهای شما، عادلانه (مبتنی بر خنثی کردن رفتار بد) باشد، پاسخ مثبت می دهد. یادتان باشد پیامدهای اهانت آمیز نتیجه ی منفی دارد. این امر موجب می شود که فرصت یاددهی خویشتن داری و حل مسأله به دانش آموز از دست برود. احساس حقارت ممکن است موجب شود تا او نقشه بکشد تا دفعه ی بعد، رفتارش را طوری تکرار کند که گیر نیفتد.

از انتقاد کردن بیش از حد، کلام تحقیرآمیز یا مسخره کردن دانش آموزتان خودداری کنید:

بی تردید معلمانی که با سخنانشان، احساسات دانش آموز خود را نادیده
می گیرند، دانسته یا نادانسته به دانش آموز بی احترامی می کنند. برای همین درباره ی عادت های مخرب، انتقاد، تمسخر، سرزنش و تحقیر کاملا گوش به زنگ و هوشیار باشید. مراقب باشید که دانش آموز را مسخره نکنید. به آنا برای یادگیری مهارت های تازه فرصت دهید. حتی اگر مجبور باشید به آنها چند بار فرصت بدهید. از برچسب زدن و تخریب شخصیت دانش آموز بپرهیزید و رفتارها را به طور مشخص مورد خطاب قرار دهید. نگویید: (تو اصلا حرف گوش نمی دهی؟) بگویید: (باید بیشتر دقت کنی؟)

اگر چه ممکن است برخی دانش آموزان سرسخت باشند، اما بیشتر آنها قابل اصلاح هستند. دانش آموزان برای شناخت خود به رفتار والدین و معلم خود نگاه می کنند و سخنان و جملات آنها را به دقت بررسی می کنند.

نکته: گاهی لازم است با دانش آموزتان احساس همدردی کنید.

با دانش آموزان صبور باشید:

برای آنکه به عنوان یک راهنمای عاطفی مؤثر باشید، باید صبور باشید و اجازه دهید دانش آموز نظر خود را بیان کند. ممکن است از اینکه دانش آموز اشتباهی مرتکب شده ناراحت شوید. اما مفید است که به یاد داشته باشید هدف از راهنمایی عاطفی کشف و درک مشکلات است نه سرکوب آنها. شاید در کوتاه مدت ساده تر باشد که احساسات منفی نشان دهید، سرزنش کنید و امیدوار باشید که هر چیز خود به خود درست می شود. مثلا فکر کنید که با گذشت زمان بهتر خواهد شد. آنچه از این نگرش عایدتان خواهد شد، گرفتاری بیشتر در دراز مدت است.

ممکن است دانش آموز آماده ی صحبت کردن درباره ی موضوع نباشد. سعی کنید قراری را با او بگذارید و زمانی را برای صحبت کردن تعیین کنید. آنگاه حواستان باشد که در موعد مقرر به این مورد رسیدگی کنید.

هنگامیکه خود را متعهد می کنید نسبت به مشکلات دانش آموزتان هوشیار باشید، فرصت هایی را بیابید که با او به شیوه های پرمعنایی ارتباط برقرار کنید.

برای دانش آموزان احترام قائل شوید:

برای لحظه ای فکر کنید که اگر بهترین دوست شما آنگونه با شما رفتار
می کرد که برخی از معلمین کم تجربه با دانش آموز رفتار می کنند، چه حالی داشتید؟ اگر مدام شما را اصلاح می کردند، کاستی هایتان را به یادتان می آوردند یا درباره ی موضوع های حساس سر به سرتان می گذاشتند، چه احساسی داشتید؟ اگر دوستتان یک نفس برایتان سخنرانی می کرد و با لحنی پُر از قضاوت به شما می گفت باید چکار کنید، چه اتفاقی می افتاد؟ احتمالا احساس می کردید که این شخص برای شما – احترام چندانی قائل نیست. بنابراین شما را تشویق می کنم که از تمسخر، انتقاد و تحقیر خودداری کنید. به یاد داشته باشید دانش آموزانی که راهنمای عاطفی را تجربه کرده اند، باهوش تر هستند و احساسات خود را کنترل می کنند. به یاد داشته باشید که به محض مشاهده ی کوچکترین گرایش دانش آموز به مشارکت او را تحسین کنید.

جایگاه قدرت عاطفه:

هنگامی که با دانش آموز پیوند عاطفی دارید، احترام و محبتی که شما و دانش آموزتان برای یکدیگر قائلید، رابطه ی مهم و پایداری شکل خواهد گرفت. از آنجا که در این معادله احترام و محبت بسیار اهمیت دارد، به سادگی می توان مشاهده کرد که چرا خودداری از گفتن جملات توهین آمیز و تحقیر کننده به هنگام اصلاح رفتار دانش آموزتان این قدر مهم است. دانش آموزانی که توهین یا تهدید شده و یا احمق و نادان نامیده شده اند، احتمالا بیشتر به
فکر دور شدن از معلم خود هستند و این رابطه هر روز ضعیف و ضعیف تر می شود.

اگر معلم در گذشته به روش هایی مانند تحقیر کردن یا کتک زدن متوسل شده است، شاید لازم باشد در احساس های مثبت مشارکت کند. پس لازم است که الگوهای قدیمی تربیتی تان را تغییر دهید و بر مبنای راهنمایی عاطفی با دانش آموزتان ارتباط برقرار کنید. لازم است تلاش کنید تا به جای تهدید، رابطه ای بر اساس اعتماد ایجاد کنید. بنابراین دلایل فراوانی برای امیدواری وجود دارد.

نکته: راهنمایی عاطفی به مقداری صبر و خلاقیت نیاز دارد. باید فکر کنید و از فرصت هایی بهره ببرید که دانش آموزتان پذیرش بیشتری دارد. به یاد داشته باشید که مغزدانش آموز به طور طبیعی در جست و جوی امنیت و عشق، دانش و درک گام برمی دارد.

شرایط راهنمایی عاطفی:

راهنمایی عاطفی نیاز به سطحی از انرژی و تفکر خلاق دارد. خشم یا خستگی شدید می تواند توان شما را در تفکر روشن و تبادل مؤثر کاهش دهد. شاید دانش آموزتان از صبر یا اشتیاق کافی برای گوش دادن دقیق برخوردار نباشد. به علاوه ممکن است اوقاتی پیش بیاید که آن قدر خسته اید که نمی توانید به طور مؤثر با عواطف دانش آموزتان روبه رو شوید. اگر چنین است، راهنمایی عاطفی را به تأخیر بیندازید. ابتدا کمی استراحت کنید و آرامش مورد نیازتان را بدست آورید تا نیرویتان تقویت شود. اگر می بینید که خستگی، استرس یا خشونت پیوسته مانع از آن است که به دانش آموزتان رسیدگی کنید، شاید بهتر باشد که شیوه ی زندگیتان را تغییر دهید.

نکته: راهنمایی عاطفی می تواند به شما کمک کند تا به دانش آموز نزدیک تر شوید و زمینه را برای همکاری و راه حل یابی مشترک فراهم آورید. دانش آموزان یاد می گیرند که می توانند برای مشکلاتشان به شما اعتماد کنند. آنها متوجه می شوند که شما از آنها انتقاد یا تحقیرشان نمی کنید. در نتیجه آنها به شما گوش می دهند.

خانواده های ناآرام:

معمولا دانش آموزانی که به خانواده های ناآرام تعلق دارند، از حلاظ هوش و استعداد در رده ی پایین تری قرار می گیرند. همچنین فاجعه ی بزرگ این است که دانش آموزان بسیاری نه به دلیل نقص جسمی یا ذهنی، بلکه به دلیل ناتوانی عاطفی در مدرسه ناموفق هستند. آموزگاران می بینند که بسیاری از دانش آموزان از لحاظ عاطفی نامتعادل هستند، آنها به علت ناهنجاری های زندگی خانوادگی آنقدر ناراحت و درگیر هستند که قادر نیستند بر اموری مانند درک مسائل ریاضی تمرکز کنند.

نکته: آیا می دانید رابطه ی توهین آمیز، دانش آموز حالت تدافعی ایجاد
می کند و این برای ارتباط بین معلم و دانش آموز مخرب است. این بدان معنی است که هر گونه حالت تدافعی خطوط ارتباط را قطع می کند. لطفا به خلق و خوی دانش آموزتان توجه کنید و به آنها پاسخ دهید.

کمک گرفتن از تجربیات:

تربیت دانش آموز، دریچه ای برای آشنایی با لذات و فشارهای منحصر به فرد، با همه ی شباهت ها و تفاوت های دانش آموز ناشی از یک واقعیت است که می توانید از تجربیات خود در این مورد بهره بگیرید. اما مدارس روش مختصری برای درک یا فراهم آوردن نیازهای خاص دانش آموزان در
زمینه ی یادگیری انجام می دهند.

باید آنقدر توانا باشید تا بتوانید نیازهای دانش آموزان خود را درک کنید. هیجان معلم ناشی از مشاهده ی شوق، حس کنجکاوی و شدت علاقه ی
دانش آموزان است. دانش آموزان به راستی تشنه ی محبت و آموختن هستند. با دانش آموزان مهربان باشیم.

نکته: نیاز نیست، همیشه نگران انجام وظایف به طور تمام و کمال باشید. این فکر نیز مثل هر نوع کمال گرایی دیگری، نه تنها غیر ممکن است، بلکه نوعی تفکر سالم به حساب نمی آید. احتمال دارد دانش آموز شما به عنوان عضوی از جامعه، دانشمند و متفکر، فردی زحمتکش و یا هنرمند شود. شرط ا ول این است که به دانش آموزتان احترام بگذارید و تفکر را در دلشان بکارید و از مشکلاتی که معلم ممکن است با آن درگیر شود، دوری کنید. این مهمترین پیامی است که باید به همه ی معلمان برسانید. به این ترتیب معلم
می تواند دانش آموز را به سوی آینده ای روشن تر هدایت کند. شکی نیست که رابطه ی معلم و شاگرد نباید با حسی از عدم اعتماد در آمیخته شود. آخرین و مهمترین مورد، در نظر گرفتن سن و خلق و خوی دانش آموز است. این نکته مهم است که تشخیص دهید وقتی یک دانش آموز عملکرد خوبی در آموزش ندارد، می تواند نشانه ی تغییر و تعدیل در روش آموزش او در نظر بگیرید.

اولویت های آموزش:

1- آموزش سازگاری اجتماعی در اولویت قرار دارد و رقابت های آموزشی در مرحله ی بعد.

2- شاید بازده ی کم آموزشی به دلیل عدم رشد توانایی های ذهنی باشد.

3- دانش آموزان را به شکلی بی معنی تنبیه نکنید

4- لطفا خشم خود را کنار بگذارید و در پی آن باشید که ببینید چگونه
می توانید از دانش آموز خود حمایت کنید.

5- برنامه های آموزشی با ویژگی های فردی تطبیق پیدا کند.

6- حس شوخ طبعی را در دانش آموزان خود پرورش دهید.

اهمیت تشویق و تحسین:

همچنان که با شور و هیجان، اعتماد شایستگی را در وجود دانش آموز
خود پرورش می دهید بر اساس اعتدال و واقعیت، آنها را تحسین کنید.
دانش آموزان را به طور متناوب و نه پیوسته مورد تحسین قرار دهید.

بگذارید دانش آموز از رضایت درونی فعالیت های خود بهره مند شود. بدون اینکه به توجه مستمر شما نیاز داشته باشد. همچنان که روش ارزش گذاری خود را به دانش آموز تفهیم می کنید، توقعات واقع گرایانه داشته باشید.

معلمان دریافته اند که بسیاری از دانش آموزان، احساس یک (بازنده) را دارند. در نتیجه، در مدارس ما جنب و جوش از رقابت به وجود نمی آید تا دانش آموز از احساس شکست رهایی یابد. این مسأله حقیقت دارد که
دانش آموزانی که خود را بازنده می پندارند، دیگر از اعتماد لازم برای خطر کردن برخوردار نیستند. لذا، آموزش به دانش آموز در زمینه ی رقابت های موجود در مدرسه، در واقع به این معنی است که فرصت هایی برای موفقیت و شکست در اختیارشان بگذارید.

معمولا دانش آموزانی که موفق هستند، به طور طبیعی خوشحالند. با وجود این، گاهی ممکن است این دانش آموزان در رقابت همراه با شکست، ممکن است رفتاری زشت و گستاخانه در پیش بگیرند. علاوه بر آن اگر شکست بخورند، ممکن است دچار خشم و ناراحتی شوند. خطر شکست می تواند برای آنها وحشتناک باشد. وقتی آنها از شرکت در بسیاری از زمینه هایی که آن را به نوعی رقابت جویانه می دانند، امتناع می کنند، فرصت های مناسبی را برای یادگیری انواع مهارت ها از دست می دهند و مانع این می شوند که اعتماد به نفس بیشتر شود. آنها با این کار فرصت های کم نظیری را از خود می گیرند. علاوه بر آن، این عادت می تواند در دوران بزرگسالی نیز ادامه یابد. به این ترتیب، لازم است زمینه ی مناسب را در محیط مدرسه،
فرصت هایی در اختیار آنان قرار گیرد تا بتوانند از توانایی های خود برای رقابت در مقابل افرادی که نسبت به آنها از توان رقابت جویانه ی کمتر یا بیشتری برخوردارند، بهره بگیرند. توانایی های رقابت جویانه می تواند به دانش آموزان بیاموزد که چگونه افرادی را که به پیروزی دست یافته اند، تحسین کنند و به آنها تبریک بگویند. همچنین می آموزند با آنهایی که در رقابت شکست خورده یا ناکام هستند چگونه برخورد کنند. اما رقابت نباید آن قدر شدید باشد که دانش آموز همیشه بازنده یا برنده شود.

نکته: در رقابت، سازنده ی استقلال فردی، خلاقیت، برتری و موفقیت این موارد باید جزو اهداف واقعی مدرسه باشد.

انواعی از فعالیت های مستقل مانند: ورزش، موسیقی، نقاشی، مقاله نویسی، نمایش، مناظره، آزمون های تشخیصی هوش، فعالیت های پیشاهنگی، نمایشگاه های علمی و فعالیت های گروهی و... به این ترتیب زمینه را برای خطر کردن و رقابت هایی که بیشتر جنبه ی فردی دارند، آماده می کنید.

مواجه با مشکل:

اگر دانش آموز از مشکلات شکایت می کند. سعی کنید با همفکری یکدیگر راه حل های دیگری برای مشکل بیابید. پیشنهاد کنید که برای حل مشکل،
راه های مختلفی وجود دارد. اما یک راه حل از راه حل های دیگر جذاب تر و کامل تر است و بهتر است بهترین راه حل را انتخاب کند. شاید لازم باشد برای حل مشکل، نقش شخصیت ها را بازی کنید و به جای آنها حرف بزنید و عکس العمل منطقی را تمرین کنید. وانمود کنید که در نقش آموزگار یا دوستان آنها هستید و به دانش آموزتان امکان دهید که با واکنش های مثبت و منفی تمرین کند. برای او توضیح دهید که بسیاری از مشکلات با یک رفتار عاقلانه و زیرکانه خنثی می شود. (مانند خنثی کردن مین) مشکل این است که بتواند مستقل و حتی متفاوت فکر کند و مراقب احساسات خود باشد. احتمالا آنها در معرض تجربه های منفی بسیاری از سوی همسالان خود قرار
می گیرند و برای روبرو شدن با این تجربه ها نیاز به مهارت دارند. آنها باید آماده باشند تا چگونه رفتار کنند. توجه خود را بر گام های کوتاه و رو به جلو متمرکز کنید و بکوشید اگر دانش آموزتان اشتباهی کرد، مانع تجارب
دانش آموز خود نشوید. بالاخره یادگرفتن، برخورد مناسب باعث افزایش اعتماد به نفس آنان می شود.

نکته: خوب است در مورد کارهای خوب از خود هیجان نشان دهید و
رابطه ی خوبی با داشن آموزان داشته باشید.

آنچه باید درباره ی دانش آموز خود بدانید

 

به نام خدا

آنچه باید درباره ی دانش آموز خود بدانید

نویسنده: عبدالله یزدانی

معلم باید رویی گشاده، لبی خندان و روحیه ای شاد داشته باشد.

در غیر اینصورت 50 درصد از موفقیت هایش کاسته می شود.

شابک                         : 50000ریال6–94–6432-600–978

شماره کتابشناسی ملی       : 4274040

عنوان و نام پدید آور         : آنچه باید درباره ی دانش آموز خود بدانید  / نویسنده، عبدالله  یزدانی.

مشخصات نشر               : ورامین: دوقلوها، 1395.

مشخصات ظاهری           : 64 ص.: مصور؛ 5/14 * 5/21 س م. 

موضوع                      : معلمان – روابط با شاگردان  

موضوع                      : Teachers – student relationships

موضوع                      : معلمان – اخلاق حرفه ای      

موضوع                      : social ethics

موضوع                      : کودکان – راهنمای مهارت های زندگی     

موضوع                      : Teachers – professional ethics

رده بندی دیویی              : 1023/372

رده بندی کنگره              : 1395 8 آ 4ی  / 1033 LB

سر شناسه                     : یزدانی، عبدالله، 1353-

وضعیت فهرست نویسی    : فیپا

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1395

شمارگان: 1000

شابک: 6- 94- 6432- 600 - 978

قیمت : 5000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

مقدمه........................................................................7

بهترین معلم دنیا...........................................................9

سلامت روانی دانش آموز..............................................10

اعتماد و باور را به دانش آموزان تزریق کنید.................... 11

فلسفه ی کمال مطلوب را دیکته نکنید...............................12

قانون طلایی..............................................................12

چرا یک ارتباط خوب با دانش آموز ضروری است؟........... 12

هفت قانون کلی..........................................................13

دانش آموزان بیش از آنچه که فکر کنیم نیاز به آموزش دارند........15

به دانش آموزان بیاموزید که مستقل فکر کنند.....................16

به دانش آموزان کمک کنید تا با زورگویی مقابله کنند...........17

زنگ ورزش.............................................................17

هنگام صحبت کردن با دانش آموز...................................17

نظم و ترتیب..............................................................18

اصلاح رفتار غلط با روش غلط......................................18

در مورد نتیجه و اثر رفتار ناشایست صحبت کنید................19

هنگام صحبت نظم و ترتیب مناسبی را در نظر بگیرید..........19

به دانش آموزتان کمک کنید تا از تجربه درس بگیرد............20

کلام آخر درباره ی تنبیه...............................................20

آنچه معلم برای آموختن به شاگردش انجام می دهد...............21

آنچه معلم باید در کلاس انجام دهد...................................21

زنده نگه داشتن خلاقیت در کلاس...................................21

قبل از شروع مطالعه..................................................22

فلسفه ی کلاس آموزشی...............................................23

بهترین پاداش به دانش آموز.........................................24

تابلوی اعلانات مدرسه فقط مخصوص نمرات برتر نیست....24

چگونگی فهم مسائل جغرافی........................................25

بازی هایی که دانش آموزان در آن نباید ببازند..................25

پرورش اعتماد به نفس...............................................26

پایه و اساس ایجاد اعتماد به نفس..................................26

محبت بدون قید و شرط..............................................27

رعایت حقوق اولیه دانش آموز.....................................27

احترام، گوش دادن، گفتگو با دانش آموز.........................27

گفتگو با دانش آموز...................................................27

چه موقعی تحسین کنید................................................28

دانستن تفکر سالم و سازنده امکان پذیر است....................28

دلیل اشتباهات..........................................................31

خودتان را بشناسید....................................................31

درک و شناخت دانش آموز.........................................31

انواع کنترل.............................................................32

خرده گیری به عنوان یک شیوه ی کنترل........................32

اعتماد....................................................................32

تشویق....................................................................33

وعده......................................................................33

طعنه......................................................................34

دانش آموزان به چه چیز بیش از همه نیاز دارند؟...............34

دانش آموز موفق.......................................................34

معلمان بسیار عاطفی..................................................35

معلمان بسیار حامی....................................................35

معلم بسیار مواظب.....................................................35

رشد شخصیت...........................................................35

خصوصیات خوب یا بهتر بگویم، خصوصیات مطلوب چیست؟....36

وقت شناسی.............................................................36

دلیل تلاش...............................................................37

شخصیت دانش آموز..................................................38

تفکر دانش آموز نسبت به روش تدریس معلم....................38

علت نیافتن راه حل توسط دانش آموز.............................38

ترس های مخفی دانش آموزان......................................39

انواع ترس ها...........................................................39

ایجاد ترس راه حل نیست.............................................40

اجتناب از ترس.........................................................40

حالات و رفتار معلم....................................................41

دوران جنگ یا خرد....................................................42

برطرف کردن علل عصبیت.........................................42

دلایل اشتباهات دانش آموزان........................................43

مبارزه با کج رفتاری ها..............................................43

رفتار اغتشاش آمیز....................................................44

معلم تکیه گاه دانش آموز است.......................................45

ارضای نیاز به محبت.................................................46

ارضای نیاز به آرامش................................................46

وقتی به نیازهای عاطفی دانش آموز توجه نمی شود............47

بهترین مدرسه..........................................................49

روابط بین معلم و شاگرد.............................................50

ایجاد رابطه ی همه جانبه............................................51

احترام واقعی به دانش آموزان......................................51

محیط مدرسه...........................................................51

ویژگی های معلم......................................................51

وظایف و ارزش مدرسه در یک جامعه..........................52

به دانش آموزان امنیت عاطفی بدهید..............................52

چگونه می توان در دانش آموز علاقه ایجاد کرد...............53

بهبود در یادگیری.....................................................53

عاطفه در یادگیری....................................................53

چه احساساتی در یادگیری دخالت دارند..........................54

احساس امنیت..........................................................54

مدرسه رفتن به معنی اظهار وجود است.........................54

اگر مدرسه موجب ترس شود......................................54

یاد گرفتن نحوه ی حل مسأله.......................................54

نحوه ی حل مشکلات................................................55

چگونه به دانش آموزان یاد بدهیم که با مشکلات مقابله کند؟...... 55

معمولا چه انتظاری باید از دانش آموز داشت..................55

تفاوت خواندن و یادگرفتن..........................................56

بهترین زمان آموزش................................................56

دانش آموزان نمونه..................................................56

برخورد با اشتباهات دانش آموز...................................57

فطرت کودک و نوجوان............................................57

آیا دانش آموزان باید از چیزی بترسند...........................58

چگونه از علاقه ی دانش آموز به بازی و نمایش بهره بگیریم...59

دانش آموز را با روحی اجتماعی بار بیاورید.................61

توجه به سرشت دانش آموز.......................................62

مقدمه

تربیت به معنی آموزش است. خوب تربیت شدن یعنی یادگیری زندگی مطابق با قوانین و معیارهای اخلاقی می باشد. تا وقتی که دانش آموز از طریق یک نظام عملی (رفتار معلم) یادنگرفته که چگونه رفتارش را کنترل کند، هنوز به طور مؤثر تربیت نشده است. معلم باید بپذیرد که تربیت موفقیت آمیز نتیجه ی یادگیری است. وقتی دانش آموزان به طور عملی می بینند که معلم چگونه با آنها رفتار می کند، همانگونه رفتار خواهند کرد. وقتی معلم می بیند که دانش آموز از طریق عملی، خود را با تقاضاهایی که از آنها می شود وفقی می دهند، بسیاری از مشکلاتی که به نظرشان می رسد، توسط الگوبرداری از رفتار معلم، از بین می روند.

بدبختانه کلمه ی تربیت به تازگی معنای دیگری پیدا کرده که کمتر اساسی هستند. غالبا تصور می شود که تربیت همان تنبیه است. برای بسیاری از معلمان بی تجربه تربیت به معنی کتک زدن یا استفاده از سایر روش های تنبیهی است. چنین افرادی تربیت را راهی برای ممانعت دانش آموز از انجام یک کار یا مجبور کردن او به انجام کار دیگر می دانند.

بنابراین رشد و توانایی تربیت دانش آموز، یک فرایند طولانی و کند است و لازم است معلم شکیبایی زیادی داشته باشد. گاهی معلمان مشتاقند که در دانش آموز به سرعت یادگیری اتفاق بیفتد. توقع زیاد و بیش از وقت یک اشتباه معمول است که منجر به ایجاد مشکلات فروان می شود. مطمئن باشید با این افکار به هدفتان نمی رسید و اغلب دانش آموزان را تبدیل به آدم های افسرده می کنید. دانش آموزان احتیاج به حمایت و محبت دارند تا احساس اطمینان و امنیت کنند. برای احساس امنیت و اطمینان تا حد معینی به معلمشان وابسته اند و معلم باید تصمیم بگیرد که دانش آموز چه وظایف و مسئولیت هایی را قادر است تقبل کند. یادتان باشد تا وقتی دانش آموز به بزرگسالی نرسد، قادر نیست به نحو خودکفا مستقل باشد. او به همایت بزگترها به خصوص حمایت معلم احتیاج دارد.

میزان حمایت با توجه به سن دانش آموز تغییر می کند. اما همیشه لازم است این واقعیت که دانش آموز به معلم (نمره گرفتن) وابسته است، سلاح مؤثری به معلم می دهد. معمل با شاگردان و کسر نمره می تواند وحشتی در او به وجود آورد که سبب شود هر چه معلم بگوید انجام دهد. یعنی معلم به دانش آموز تذکر می دهد که نتیجه ی تلاش نکردن به ضرر خود دانش آموز است و دانش آموز خودش متضرر می شود نه معلم.

به عنوان یک قانون، بهتر است در مورد دانش آموزان از روش های تنبیهی استفاده نکنید. حتی اگر دانش آموز بفهمد به خاطر چه چیزی تنبیه شده است. تنبیه سبب ایجاد اضطراب شدیدی در دانش آموز
می شود، تنبیه به دانش آموز یاد نمی دهد که تا کجا می تواند پیش برود، بلکه اغلب فقط او را سردرگم می کند. بلکه باید با خونسردی با او رفتار کنید و نتایج عمل ناشایست را به او گوش زد کنید. در اینجا دانش آموز به کنترل هوشمندانه نیاز دارد تا اینکه دانش آموز به مرحله ای می رسد که به جای معلم، خودش را کنترل کند. معلمان باید توجه داشته باشند که کنترل دانش آموز با توجه به سن او متفاوت است.

بهترین معلم دنیا:

بهترین معلم فردی است که فداکاری بی قید و شرط و بی نهایت به دانش آموز خود دارد. این بدان معناست که هر عمل خوب دانش آموز را دوست بدارد و در مقابل هر عمل ناشایستی که دانش آموز انجام
می دهد با آنها به طور شایسته برخورد کند. او به دقت به حرف های آنها گوش می دهد تا کاملا مطمئن شود که با نقطه نظرات و
دیدگاه های آنها آشنا شده است و به این دیدگاه ها و نقطه نظرات آنها احترام بگذارد. حتی اگر این دیدگاه ها و نقطه نظرات با آنچه مقصود معلم کاملا متفاوت باشد.

یک معلم خوب معلمی بخشنده است. خوب می داند که برای
دانش آموز زمانی را قرار دهد و به آنها توجه نماید تا روابطشان رشد کند. اگر این زمان در اختیار دانش آموز قرار نگیرد، رابطه ی مورد بحث که می تواند سرشار از رشد و شکوفایی باشد، پژمرده می شود و
می میرد.

معلم خوب هم مثل خیلی از مردم زندگی پرمشغله ای دارد، اما با
همه ی این موارد در تلاش برای شکوفایی دانش آموزان خود است.

توجه کنید، چه دوست داشته باشید و چه دوست نداشته باشید، معلم الگوی دانش آموز می شود. یعنی دانش آموز رفتارها و کنش های معلم را برداشت می کند. این موضوع مسئولیت بسیار بزرگی را بر روی دوش معلم می گذارد. چرا که شیوه ای که سخن می گویید،
شیوه ای که رفتار می کنید و کارهایی که انجام می دهید، همه و همه تأثیرات شگفت آوری بر روی چگونگی رشد و شکوفایی خلقیات دانش آموز خواهد داشت.

البته نباید از نظر دور داشت که دیدگاه اوقات شاد در کلاس چیست. یکی از مهمترین کارهایی که معلم انجام می دهد، ایجاد اوقات شاد و خوش تا حد ممکن در طول کلاس است. این بدین معناست که،
دانش آموزان به بهترین شکل ممکن شاد باشند. اینکه معلم باید
رابطه ی خود را با شاگردان سرشار از رشد و شکوفایی بداند.

دیدگاه ما هم در اینجا آن نیست که دانش آموزان شاد باشند و یا تفریح کنند، بلکه هدف آن است که چه کاری انجام دهید که دانش آموز از روش تدریس معلم لذت ببرد و شاد شود.

بدیهی است زمانی که هر یک از این اقدامات را انجام می دهید با تمام وجود، خود را وقف آن لحظه نمایید، چرا که دانش آموزان موجوداتی پرشور و حرارت و مشتاق هستند. اگر معلم نتواند مثل دانش آموزان پرشور و حرارت باشد، در نتیجه شادی آنها از بین می برد و
دانش آموز را به حد تنفر می رساند! با این کار شما به دانش آموزتان خاطره ای خوش هدیه می دهید که مطمئنا در آینده او به عقب باز
می گردد و به آن، با دیدی مثبت نگاه می کند که به طور قطع چیزهای زیادی برایش به همراه دارد.

بدین شکل، معلم مجموعه ویژگی هایی دارد که با آن به راحتی با دانش آموز ارتباط برقرار می کند، پس با آنها زندگی کنید. در این مسیر بی شک دانش آموزانی را پرورش می دهید که اعتماد به نفس دارند، در مورد مسائل خوب فکر می کنند، اشتیاق را برای رشد و شکوفایی خودشان دارند و به راحتی درباره ی آنچه که می خواهند، با شما ارتباط برقرار می کنند. این عوامل قطعا دانش آموز را از پیروی کورکورانه دیگران دور نگه می دارد و شانس گرفتن تصمیم های خودسرانه را کم می کند.

سلامت روانی دانش آموز:

اولین اولویت معلم ، به طور قطع مراقبت از سلامت روانی
دانش آموز است. حدود پنجاه سال قبل این موضوغ هنوز مورد توجه بسیاری از معلمان قرار نگرفته بود. اما امروزه یکی از مسائل اساسی و ضروری می باشد. وظیفه ی معلم این است که حس اعتماد به نفس مسئولیت پذیری در دانش آموزانی که باید زندگی خود را در دنیای رقابتی به شکلی موفق بسازند، پرورش دهد.

زمانیکه دانش آموز درک کند که معلم دوستش دارد و برایش ارزش قائل است، بسیار خوشحال می شود و در دلش حس اعتماد به نفس بالایی به وجود می آید و از نظر روحی نسبت به افرادی که دوست داشته نمی شوند، ثبات بیشتری پیدا می کند.

صحبت نکردن با دانش آموز و حتی نزدن لبخند به آنها، مانع از آن می شود که آنها بدانند برایتان با ارزش هستند. بنابراین، باید کلام و عملکرد معلم با این مطلب مهم همراه باشد.

یکی از رفتارهای مناسبی که می توانید انجام دهید این است که، با نگاه محبت آمیز به آنها نگاه کنید. در ادامه به حرف های آنها گوش کنید. همچنین با کلمات مناسب می توانید به دانش آموزان حس اعتماد به نفس را تقویت کنید. یکی از این قوانین این است که مرتبا به دانش آموزان بگویید. ((شما می توانید موفق شوید، اگر بخواهید.))

اعتماد و باور را به دانش آموزان تزریق کنید:

اعتماد به نفس بسیار مهم است. چرا که به آنها قدرت می دهد، تا کارهای جدید را تجربه کنند. حس اعتماد به نفس دنیای فکر و دید دانش آموز را وسعت می بخشد و خطر شکست پشت سر هم را به منظور رسیدن به موفقیت را از بین می برد. برخی فکر می کنند باور و اعتماد به نفس چیزی است که هر کسی با آن به دنیا می آید. اما در واقع چنین نیست. بلکه اعتماد به نفس ناشی از تشویق و ستایش است که در طول مسیر زندگی دریافت می شود. معلمی که مرتبا به
دانش آموز عقاید مثبت تلقین می کند، باعث می شود حس اعتماد به نفس در دانش آموز رشد کند. معلم می تواند حس اعتماد به نفس را در دانش آموز افزایش دهد، حتی اگر این حس در او نبوده باشد. از این طریق می توانید مطمئن شوید که دانش آموز برای پیمودن راه، بهترین انگیزه را دارد.

تزریق اعتماد و باور در دانش آموزان بدین معنا است که آنها را تشویق کنید تا به آخرین نیروی پتانسیل خود برسند، آنها را به انجام کارها تشویق کنید، به آنها بگویید که توانایی و قدرت پتانسیل کافی برای رسیدن به اهدافشان را دارند، به آنها بیاموزید که اولین قدم در شکست، آن است که به نگرانی ها بها ندهند و تصور کنند که شکست بخشی از پیروزی است. بدین ترتیب، بهترین معلم، بسیار مشابه به یک مربی ورزش است. یک مربی حرفه ای به شاگردش نمی گوید: تو نمی توانی حریف خود را شکست دهی، بلکه تأکید می کند که: تو قدرت کافی برای پیروزی را داری، اگر بخواهی. مثلا اگر فن خاصی را خوب اجرا نکند، مربی راهکارهایی را آموزش می دهد تا شاگرد بتواند به بهترین شکل، کار را انجام دهد. شما نیز به عنوان معلم باید همین کار را انجام دهید. به منتهای قدرت و پتانسیل و نیروی او اعتماد داشته باشید و این اعتقاد و باور را به او انتقال دهید.

فلسفه ی کمال مطلوب را دیکته نکنید:

فکر کردن به این موضوع که دانش آموز چقدر رشد کرده است، بسیار مهم و ضروری است. اما این عقیده باید در حیطه ی عملکرد خود دانش آموز باشد و حد و مرز خاصی داشته باشد. دانش آموز ما باید بداند که در همه ی شرایط، در حد نهایت پتانسیل فکری، رویح  خود زندگی کند. ما باید به آنها خاطرنشان کنیم که تلاش و کوشش برای عالی بودن، دارای حد و مرزی است که نسبت به تلاش و عملکرد افراد به دست می آید. بنابراین هر چه بیشتر تلاش کنید، نتیجه ی بهتری خواهید گرفت.

قانون طلایی:

این قانون بدین معناست که دانش آموز باید درک کند که ما موجوداتی اجتماعی هستیم و با افرادی ارتباط داریم. این ارتباط و تعامل با دیگران، همراه با امنیت، صلح و زندگی شاد می باشد. آموزش این رویکرد که از دانش آموز خود بخواهید به راحتی از نقطه نظر دیگران فکر کنند، بسیار ساده است. مثلا از او بخواهید درباره ی موقعیت مربوط (اتاقش) از دیدگاه ن نظر مادرش فکر کند. از او بپرسید که رفتارش باعث خوشحالی مادرش می شود یا برعکس؟ و آیا رفتار دانش آموز در مدرسه ارزشمند است یا خیر؟

چرا یک ارتباط خوب با دانش آموز ضروری است؟

ایجاد ارتباط خوب بین معلم و شاگرد بسیار ضروری است و دلایل زیادی برای این ضرورت وجود دارد.

1- اگر نتوانید با دانش آموزان ارتباط صحیح و منطقی برقرار کنید، دانش آموز نمی تواند اصول و قوانین ارتباط با دیگران را به خوبی بیاموزد. اکنون مقصر اصلی کیست!!!

2- اگر معلم توانایی ارتباط صحیح با دانش آموز را نداشته باشد، دلیلی برای دانش آموز وجود ندارد که با وجود یک ارتباط ناصحیح، به حرف های معلم گوش کند و با دیگران به روش درست برخورد کند.

3- دانش آموزانی که از ارتباط صحیح و همراه با صداقت، لذت، احترام، ارزش و اعتماد به نفس بهره ای نبرده باشند، بیشتر عصبانی و آزرده می شوند.

نکته: یک پیانیست سعی می کند، نتهای موسیقی را بی کم و کاست و بدون اشتباه بنوازد. آیا شما در ارتباط با دانش آموز بهترین روش را انتخاب کرده اید و دچار اشتباه نشده اید؟ همینطور یک آشپز سعی می کنید، از مواد غذایی به بهترین نحو استفاده کند. یعنی سعی می کند با مواد غذایی با به درستی با هم ترکیب کند. آیا هنگام صحبت کردن، کلمات را به درستی و منطقی استفاده می کنید!؟

هفت قانون کلی:

سخنان زیادی در خصوص ارتباط مؤثر و خوب وجود دارد. اما چگونه به عنوان بهترین معلم یاد بگیریم که با دانش آموز خوب ارتباط برقرار کنیم؟ در حقیقت اگر تعداد از قوانین را به کنار بگیرید و به طور مرتب از آن استفاده کنید، ارتباط خوب به صورت خود به خود اجرا می شود.

قانون اول: فرصت ها و شرایط را برای برقراری ارتباط خوب فراهم کنید. زمانی فرصت برقراری ارتباط خوب به وجود می آِد که با آرامی و آگاهی کامل، در مورد مسائل مختلف با دانش آموز صحبت کنید. بدون اینکه حرفی را در نهایت خامی و ناپختگی بیان کنید.

قانون دوم: علاقمند باشید:

هنگام گوش دادن به سخنان دانش آموزان، خودتان را علاقمند نشان دهید. اگر شما خود را علاقه مند نشان دهید، دانش آموزان به شما علاقمند می شوند.

قانون سوم: قبل از حرف زدن فکر کنید:

گاهی اوقات، به خصوص زمانی که دانش آموز خطایی مرتکب
می شود، حرف هایی می زنید که بعدها از گفته ی خود پشیمان
می شوید. متأسفانه دانش آموزان به تک تک واژه هایی که می گویید، حساسند و توجه زیادی دارند.

توجه: هنگام عصبانیت، صحبت های خود را ادامه ندهید.

وقتی هنگام خشم یا هیجان دانش آموزتان را نادان و نفهم خطاب کنید، نه تنها شأن و منزلت او را می کشید، بلکه شأن و منزلت معلم در چشم دانش آموز کم می شود. در اینجا به صورت منطقی پاسخگوی رفتارتان نیستید. برای مراقبت و محافظت از اینگونه مسائل، بهتر است قبل از صحبت کردن از عادت خوب فکر کردن بهره بگیرید.

هر حرفی که می خواهید به دانش آموز خود بگویید در هاله ای از نور مثبت قرار دهید. اگر لازم است رفتار دانش آموزی را نقد کنید، مورد خوبی اش را گوش زد کنید و به او بگویید که فلان رفتار یا عملت پسندیده است و بعد هم متذکر شوید که اگر این رفتار یا عملت بدن گونه باشد، پسندیده است.

قانون چهارم: توجه کامل

وقتی با دانش آموز صحبت می کنید، به او کاملا نگاه کنید و توجه کنید. به چشمان او نگاه کنید و به او لبخند بزنید. با این کار او احساس می کند به شما نزدیکتر است و بدین ترتیب ارتباط شما با او مؤثرتر می شود.

قانون پنجم: گوش دادن

ارتباط فرایندی دو طرفه است. یعنی به همان اندازه که صحبت
می کنیم باید بشنویم. همیشه زمانی را برای گوش دادن به نظرات دانش آموزان تنظیم کنید. این کار باعث می شود تا دانش آموز حس اعتماد به نفس پیدا کند. شما باید به عقاید دانش آموزان گوش دهید. حتی اگر عقاید او با نظرات شما مخالف باشد. شنیدن بدون قضاوت را به عنوان رفتار خوب بیاموزید. همانطور که دانش آموز توانایی شما را در گوش دادن به عنوان رفتاری صحیح سرمشق خود قرار
می دهد.

قانون ششم: صحبت کنید، مراقب باشید.

زمانیکه با دانش آموز صحبت می کنید، دیدگاه خود را انتقال دهید. اما این کار را با توهین و سرزنش و تحقیر انجام ندهید. به او بگویید چه کاری باید انجام دهد. اما نگویید تو نمی فهمی، حالیت نیست، این  حرف ها که تو کلت فرو نمی ره و... اینگونه صحبت ها اعتماد به نفس دانش آموز را کم می کند.

قانون هفتم: انتظار پذیرش صد در صد نداشته باشید.

دانش آموزان با یکدیگر متفاوتند و به دلیل تفاوتی که بین آنها وجود دارد، ما نباید فکر کنیم که آنها با هر آنچه ما می گوییم موفقت کنند. در اغلب موارد، حین گفتگو رابطه ی معلم و شاگرد تبدیل به کشمکش
می شود. بهتر است بپذیریم که پذیرش موضوع یک طرف قضیه است و عملکرد به آن در طرف دیگر. بنابراین اگر دانش آموزی به
حرف های شما زیاد توجه نکرد، ناراحت نشوید. شاید گذشت زمان تغییرات مهمی در او ایجاد کند.

مراقب نوع صدا و ژست چهره و بدن خود باشید. بدین ترتیب می توانید به راحتی از این طریق با آنها ارتباط برقرار کنید. بکوشید با کمی ژست قشنگ تر و صدایی نرم تر با او صحبت کنید. آنها با این روش بیشتر به حرف های شما توجه می کنند. به آنها نشان دهید که آنها برای شما با ارزش هستند. در نتیجه ارزش اعتماد به نفس آنها بیشتر می شود. با توجه به در نظر گرفتن این موضوعات به صورت عقلانی، به آنها اجازه دهید تا خودشان فکر کنند.

شما باید بدانید با یک دانش آموز صحبت می کنید نه با یک ف رد بالغ با تجربه. نباید انتظار داشته باشید که آنها مانند فرد با تجربه فکر کنند و تصمیم بگیرند. بلکه آنها هنوز نیاز به راهنمایی و مراقبت دارند. بهتر است چگونگی صحبت کردن با دانش آموز دختر یا پسر را بهتر بدانید. در هنگام صحبت کردن به او احترام بگذارید. مؤدب باشید و با مهربانی با او رفتار کنید. در این سن شما الگوی او هستید و او به تمام حرکات، رفتار، سخنان و حالت های مختلف شما توجه می کند و الگو می گیرد.

دانش آموزان بیش از آنچه که فکر کنیم نیاز به آموزش دارند:

معلم باید به دانش آموزش بیاموزد که چطور با دیگران رفتار کند. چگونه با ورزش بدن خود را سالم نگه دارد، چگونه حس اعتماد به نفس را در خود ایجاد کند و بسیاری موارد دیگر. این دلیلی بر آموزش دانش عقلانی و منطقی، بیش از مهارت های زندگی است. باید بسیار با ملایمت و نرمش فراوان با او رفتار کنید و توقع نداشته باشید که همه چیز در ابتدا خیلی ایده آل انجام شود. دانش آموزان در دبستان
به صورت ابتدایی علوم را می آموزند و هر چه سن و تجربه ی
دانش آموز بیشتر می شود، حالا می تواند ریاضیات، کامپیوتر، فیزیک، شیمی، هنر، داستان نویسی و ا دبیات انگلیسی و غیره را مطالعه کند. در این مرحله مطالعات گسترده تر (از کل به جزء) و پیچیده تر می شود. شما در این راه می  توانید از او حمایت کنید. اما باید به خاطر داشته باشید که تعلیم با خود اوست.

به دانش آموزان بیاموزید که مستقل فکر کنند:

بسیاری از معلمان فکر می کنند که دانش آموز باید تابع محض باشد و هر آنچه که آنها می گویند، بپذیرند و در مورد چگونگی و چرایی مطالب سئوالی نپرسند.

متأسفانه افرادی که با این فلسفه پیش می روند، دانش آموزانی را پرورش می دهند که استقلال فکری ندارند. با تشویق دانش آموزان به پرسیدن سئوالات و یافتن جواب های متناسب با آن، آنها را به موضوعات مختلف علاقه مند کنید تا میزان یادگیری در آنها سریع تر و عمیق تر شود. دانش آموزی که با گفته های معلم خود در تمام موارد موافقت می کند، بدون اینکه تأملی در مورد آنها داشته باشد، استقلال فکری ندارد. پس بهتر است دانش آموزان را تشویق کنید تا سئوال بپرسند و جواب سئوالاتشان را با توجه به کتاب های مورد نظر بدست آورند.

راه دیگر این است که از دوران کودکی تان برای او صحبت کنید. مثلا برایش تعریف کنید برای اینکه با دوستان مدرسه ای تان هماهنگ باشید، چه کارهای غیر منطقی را انجام داده اید. در این داستان تا آنجا می توانید خود را نادان جلوه دهید و با بیان این داستان کمی خود را شرمنده نشان دهید. با این کار دانش آموز ارتباط منطقی بین انجام عمل و معایب آن را کشف می کند.

به دانش آموزان کمک کنید تا با زورگویی مقابله کنند:

بسیاری از متخصصین معتقدند که زورگویی و تهدید لفظی یا فیزیکی، نباید نادیده گرفته شود. بلکه باید راه های مقابله با آن را پیدا کنید:

- با آرامش در برخورد با زورگویی و پرخاشگری صحبت کنید

- دانش آموز خاطی را در دفتر مدرسه و یا پشت در دفتر کمی در انتظار بگذارید تا بیشتر فکر کند (حدود 10 تا 20 دقیقه)

- به دانش آموز خاطی بگویید، به چه دلیل این کار را انجام داده است

- به او بگویید آیا با این کار، همکلاسی های دیگر او را قبول دارند

- آیا همکلاسی های او از کارهای او راضی و خشنود هستند

- آیا در آینده با دید مثبت در خیابان و مدرسه و... با او برخورد
می کنند و یا اینکه بی تفاوت از کنارش می گذرند

- آیا به عواقب انظباطی کارش فکر کرده است و...

زنگ ورزش:

بسیاری از معلمین تصور می کنند که زنگ ورزش فقط برای تفریح و سرگرمی  می باشد. حالا آنکه واقعیت این است که زنگ ورزش نقش بسیار مهمی در شکوفایی رشد ذهنی دانش آموز دارد. زیرا انواع مختلف قوانین را می آموزد و با برد و باخت صبر و تحمل افزایش می یابد. همچنین به دانش آموز کمک می کند تا رشد مهارت های اجتماعی را گسترش دهد. بنابراین زنگ ورزش توانایی تفکر منطقی و چگونه با هم بودن را به آنها یاد می دهد.

به عنوان معلم، وظیفه دارید که دانش آموزان را با مهارت های پایه ی ورزش های مختلف (فوتبال، والیبال، بسکتبال، دومیدانی، تنیس روی میز و...) آشنا کنید. چرا که با بالا رفتن مهارت های ورزشی، شادی و اعتماد به نفس در آنها بیشتر می شود. و بدین ترتیب احتمال صدمه دیدن کمتر می شود.

هنگام صحبت کردن با دانش آموز:

یکی از نکات مهم در خصوص برخورد با دانش آموزان آن است که متناسب با با سن آنها و با سطح دانایی و توانایی آنها انتظار داشته باشید. اگر این کار را انجام ندهید، دانش آموز بسیار دلسرد و افسرده می شود و اعتماد به نفس خود را از دست می دهد.

نظم و ترتیب:

نظم و ترتیب در دانش آموز بحثی اساسی است. تقریبا پنجاه سال قبل تنبیه دانش آموزان توسط معلم، عادتی مرسوم بود. در آن دوران معلمان با ترکه یا چوب با دانش آموزان نافرمان و نامنظم برخورد
می کردند و این عمل به دلیل رفتار ناشایست آنها بود. اینکه آیا این رفتار صحیح بود یا نه، جای تأمل دارد. اما به نظر من معلمان اجازه ندارند دانش آموز را تنبیه بدنی کنند. به هر حال هر نوع تنبیه فیزیکی و غیر قانونی ممنوع است. چقدر احمقانه است که فکر کنید می توانید با تنبیه دانش آموزی را تربیت کنید و خوب و بد را به او بیاموزید.

برخی فکر می کنند که سیلی زدن یکی از بهترین تنبیه های ممکن است. البته من با این نظر موافق نیستم. فکر می کنم این تفکر افرادی است که درک درستی از مفهوم تربیت ندارند. تربیت چیزی نیست که بتوانید به زور به دانش آموز القاء کنید. در بیشتر موارد با عطوفت و مهربانی دانش آموز می آموزد که رفتارها و حرکات غلط چه نتایج و عواقبی به همراه دارد.

اصلاح رفتار غلط با روش غلط:

اگر چه رفتار نامناسب و غیر منطقی از طرف دانش آموز، معلم را نگران و ناراحت می کند. اما این شیوه ی اصلاح نیست که رفتار غلط او را با رفتار غلط دیگری اصلاح کنید. (یعنی من با رفتار غلط به دانش آموز نشان می دهم که رفتارش غلط است) هدف از تربیت هم این نیست که خشم و از کوره در رفتن خودتان را با بیرون ریختن آن به سر دانش آموز نشان دهید. اما باید با آرامش و دلسوزی به آنها بیاموزید که رفتار ناشایستی انجام داده اند تا بدین شکل از آن تجربه سود لازم را ببرند. اگر نمی توانید به این شکل عمل کنید، چند دقیقه صبر کنید. هنگامیکه در این فاصله ی زمانی کوتاه آرام شدید و در موقعیت آرامش ذهنی قرار گرفتید، طوری رفتار کنید که احساس کند شما او را دوست دارید. با کلام منطقی به دانش آموزتان نشان دهید چه کاری را اشتباه انجام داده است. بدون یک رفتار مناسب، نمی توانید تأثیرگذار باشید. به خاطر داشته باشید شما باید رفتار ناشایست او را مورد انتقاد قرار دهید، نه دانش آموزتان را سرزنش کنید.

در مورد نتیجه و اثر رفتار ناشایست صحبت کنید:

اغلب اوقات با نشان دادن نتایج و عواقبی که در پی رفتار یا عمل ناشایست به وجود می آید، او را متوجه کنید. یکی از بهترین راه ها برای بیان نتایج عمل ناشایست این است که از خود آنها سئوال کنید و از آنها دلیل کاری که انجام نداده و یا رفتار بدی که انجام داده است چیست؟ این کار را با لحنی ملایم و منطقی انجام دهید.

با فرصت دادن به دانش آموز جهت شناسایی نتایج و توضیح آنها در صورت نیاز، به صورت منطقی دلیل غیر قبول بودن بعضی از رفتارهایشان را خواهید فهمید و این موضوع بیشتر از پنج دقیقه طول نکشد.

هنگام صحبت نظم و ترتیب مناسبی را در نظر بگیرید:

مرحله اول: هشدار کلامی

به عقیده ی من هر دانش آموزی برای اولین خلاف یک انتخاب دوم دارد. به همین دلیل سطح اول تنبیه، هشدار کلامی است. اول به نوعی مناسب (آبرومندانه) عواقب رفتارش را گوش زد کنید؟ سپس از او بپرسید: حرفم درست است یا خیر؟ سپس از او بخواهید که در آینده از انجام چنین رفتاری خودداری کند. در بسیاری از موارد این شیوه جواب می دهد.

مرحله دوم: جبران خسارت

در این مرحله به دانش آموز بفهمانید که به دلیل رفتار نامناسب باید جبران کند. یعنی یک بدی را با یک خوبی جبران کند. شاید لازم باشد فردی را که ناراحت کرده، دلجویی کند یا اینکه خسارت مالی او را جبران کند. این روش به دانش آموز می فهماند که عواقب ناشایست آنها را به دردسر می اندازد.

مرحله ی سوم: وقت استراحت

گاهی اوقات دانش آموز در شرایط بحرانی، استرس و ترس و عصبانیت قرار دارد. در این حالت او را چند دقیقه تنها بگذارید. این فرصتی است که آنها بهتر فکر کنند. یا اینکه اگر عصبانی هستند به آرامش بازگردند.

مرحله ی چهارم: تحریم

اگر خلافی دو بار تکرار شد و این تکرار عملا و با آگاهی بوده است، تنبیه دانش آموز تحریم می شود.

این تحریم شامل مواردی می شود، اما نوع و میزان تحریم بستگی به نوع خلاف کاری دارد. مثلا گاهی اوقات دانش آموز از آنچه دوست دارد محروم می شود. یا اینکه پنج دقیقه دیرتر از دانش آموزان دیگر از مدرسه خارج می شود. یا اولیاء دانش آموز به مدرسه خواسته
می شوند.

مرحله ی پنجم: مجازات

این مرحله از تنبیه را خیلی کم بکار می بریم. مثلا اخراج چند روز از مدرسه و یا اینکه غم انگیز تر اخراج از مدرسه و...

اگر تصمیم گرفتید، با آرامش و بر طبق نوع بدرفتاری او برخورد کنید و لازم به ذکر است نوع روش و رفتار منطقی معلم بسیار مهم است.

به دانش آموزتان کمک کنید تا از تجربه درس بگیرد:

انسان مهمترین درس زندگی اش را از خطاهایش می آموزد. هر چقدر این درس با هنرمندی و ظرافت آموخته شود، احتمال تکرار خطا در آینده کمتر خواهد شد. پس بد نیست در هر تنبیهی درسی آموخته شود.

با نوعی برخورد منطقی نامتناسب با خطایش، در حقیقت به او کمک می کنید تا احساس کند تنبیه شما به خاطر دلایلی بوده است و قصد و قرض شخصی در کار نبوده است.

کلام آخر درباره ی تنبیه:

این موضوع بسیار مهم است که بدانید هر شخصی اشتباه می کند و اشتباه های کوچک نیازی به تنبیه ندارند. اما باید با نوع عمل و شرایط هماهنگ باشد. اگر دانش آموز نتواند رابطه ی بین عمل خلاف و
نتیجه ی آن را درک کن. به دلیل اینکه سن کمی دارد، نیاز به کمک دارد. نهایتا اینکه به جای تنبیه دانش آموز، رویکرد دیگری برای تصحیح رفتار ناشایست آنها در نظر بگیرید.

سال ها و قرن هاست برخی والدین و معلمان بچه ها را تنبیه می کنند و هنوز هم اشتباه می کنند. چرا رفتاری را پیش می گیرید که هیچ سودی ندارد؟ به آنها کمک کنید تا راه و رسم زندگی کردن و تفکر منطقی را بیاموزند.

آنچه معلم برای آموختن به شاگردش انجام می دهد:

1- دانش آموز را تشویق کنید

2- رفتار گرم و حمایت کننده داشته باشید

3- عکس العمل آنها نسبت به دانش آموز برای بالا بردن روحیه ی اوست

4- اعتماد به نفس دانش آموز را بالا ببرید

5- به نظر می رسد از بودن در کنار آنها لذت می برید

6- از بودن با دانش آموزان شادمان باشید

7- حامی و مشوق دانش آموز باشید

8- دانش آموز را تحسین کنید

9- قادر به برقراری روابط خوب با دانش آموز باشید

10- دانش آموز را تشویق به انجام کارها به طور مستقل کنید

11- تا حدودی به دانش آموزان در کلاس آزادی عمل بدهید

12- در کلاس ترس و دلهره حاکم نباشد. دانش آموزان نیاز به شادی دارند

آنچه معلم باید در کلاس انجام دهد:

اگر بتوانید محیط کلاس را به نوعی شاد و فعال نگه دارید، بسیار مهم است. با این کار خلاقیت دانش آموز به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد و تا حد امکان در مورد رفتارهای کودکانه ی دانش آموز خود را ناراحت نکنید. یعنی تا جایی که نظم کلاس مختل نشود و اگر پیشرفت دانش آموز کند است او را ناامید نکنید.

زنده نگه داشتن خلاقیت در کلاس:

اگر معلم معقتد باشد که دانش آموز باید در یادگیری فعال باشد، آنها رشد خواهند کرد.

دانش آموزان را راهنمایی کنید و به آنها اجازه و اختیار دهید و از فعالیت های آموزشی بی ساختار استفاده نکنید. به همین ترتیب، معلم توانایی تحریک حس کنجکاوی طبیعی دانش آموز را افزایش می دهد و حس احترام به خود را در آنها بالا می برد. در بعضی جهات معلم خوب می تواند نفوذی بسیار قوی تر از پدر و مادر بر روی
دانش آموز داشته باشد.

چرا معلم چنین قدرتی دارد؟ زیرا آنها فرصت هایی بیش از والدین برای برانگیختن و یا تضعیف خلاقیت در اختیار دارند. اغلب دانش آموزان در عرض هفته زمان بیشتری را با معلم خود می گذرانند تا با پدر و مادرشان. معلمان بنا برا ضرورت شغلی خود، مستقیما
می توانند دانش آموزان را مورد ارزیابی قرار دهند و از آنجایی که دانش آموزان مشتاقانه به دنبال کردن پیشرفت خود علاقه مند هستند، معلمان می توانند به صورت نوعی صدای الهی در آیند.

آیا معلمان می توانند حقیقتا خلاقیت را آموزش دهند؟ معلمان تا حدی می توانند مهارت های خلاقیت مانند روش های تفکر درباره ی مسائل و قوانین علمی برای تدبیر راه های جدید نگرش به مسائل را هم آموزش دهند. اما مهمترین راه برای ترغیب انگیزه در مدرسه تشکیل کلاس با محیطی عاری از فشارهای خارجی و مخرب می باشد.

پس در واقع معلمان می توانند خیلی بیش از پدر و مادر خلاقیت را به دانش آموز بیاموزند. آنها می توانند تفکر خلاق را رواج داده، پرورش دهند و موجب رشد ذهنی دانش آموزان شوند.

دستورالعمل های آزاد اما هدایت شده به منظور دادن استقلال زیاد به همراه دستورالعمل های یادگیری تهیه می شود.

قبل از شروع مطالعه:

قبل از شروع مطالعه، بدون در نظر گرفتن متن (تعدادی حقایق خاص که می تواند از یک کلمه به خاطر بیاورن) و نیز یادگیری مفاهیم
ایده های موجود در تصاویر کتاب (در تصاویر نکاتی گنجانده شده است) مورد بازبینی و تفکر قرار می گیرد و تفکر خلاق آنها بسط و گسترش می یابد.

به نظر می رسد در این روش دانش آموزان به سوی هدف های کلی هدایت می شوند و آنها یاد می گیرند به هر طریقی ارتباط اجزاء درس را با یکدیگر مقایسه کنند و در کنار یکدیگر (مانند پازل) قرار دهند. بنابراین همیشه باید تأکید بر یادگیری باشد و نه حفظ کردن. با این روش انگیزه ی درونی دانش آموز برای یادگیری افزایش می یابد و خود را در مدرسه شایسته تر می بیند و احترام بیشتری نسبت به خود احساس می کند.

به این ترتیب هر موضوع توالی و روند طبیعی خاصی دارد که به تدریج توسط دانش آموز کشف می شود. در اینجا متن درس را به واقعه ای که در حین پختن غذا انجام می شود، شباهت دارد.

فلسفه ی کلاس آموزشی:

1- یادگیری بسیار مهم و بسیار تفریحی است

2- دانش آموزان به عنوان افراد منحصر به فرد قابل احترام و محبت هستند

3- دانش آموزان باید یاد گیرنده ی فعال باشند. آنها را باید ترغیب نمود که علائق، تجارب، ایده ها و تخیل خود را بیان کنند. به آنها باید اجازه داده شود که درباره ی هدف های درسی با معلمان بحث و گفتگو کنند و به آنها استقلال فکری داده شود تا یاد بگیرند که چگونه آن هدف ها را دنبال کنند.

4- دانش آموزان باید در کلاس درس، احساس آسایش و تشویق کنند. تنش و فشار نباید وجود داشته باشد.

5- دانش آموز باید دارای حس همکاری درباره ی موضوع بحث داشته باشد

6- معلمان منبع اطلاعات و هدایت هستند نه افراد پلیس و گروه بان مشق نظام نیستند

7- دانش آموزان باید برای معلم احترام قائل شوند. اما درضمن در حضور آنها احساس راحتی نمایند

8- معلمان باهوش هستند، اما کامل نیستند

9- دانش آموزان باید برای بحث درباره ی مسائل درس با معلم و همکلاسی های خود احساس آزادی کنند

10- کلاس درس از آن دانش آموزان است. بنابراین تک تک
دانش آموزان مسئولند برای کمک به حفظ آرامش آن شریک هستند

11- همکاری به رقابت ارجحیت دارد

12- تجربه های یادگیری باید به اشتراک گذاشته شود

نکته: از اظهار نظرهای منفی مدام خودداری کنید و به جای گفتن:
(باز هم آن را نفهمیدی!) یا (هیچ وقت این را درست انجام نمی دهی؟)
می توانید بگویید: (آیا می توانی راه دیگری برای انجام این پیدا کنی؟) یا (بیا راه دیگری برای انجام این کار به تو نشان دهم)

نکته ی مهم آن است که دانش آموزان اشتباه را دریابند و با رفتار توهین آمیز آنها را شرمنده نکنید و کاری نکنید تا دانش آموزان اشتباهات خود را پنهان کنند و جلوی تفکر و خلاقیت آنها ر نگیرید. پیام این است که اشتباهات خوب و آموزنده بوده و راه بسیار خوبی برای یادگیری می باشند.

بهترین پاداش به دانش آموز:

بهترین پاداش برای کارهای خوب در سر کلاس، کارهای غیر ملموس می باشد. یک لبخند یا تکان دادن سر به نشانه ی تأیید، زدن به پشت دانش آموز، یک کلمه ی تشویق آمیز، فرصت برای نشان دادن و
ارائه ی فعالیت دانش آموز به دیگران و...

اگر جو کلاس درس دانش آموز را متوجه سازد که همه کس (از جمله مربی) معتقدند یادگیری امری هیجان انگیز و تفریحی است، همه در این امر مهم مشارکت می کنند.

نکته: همه ی دانش آموزان باید بتوانند درباره ی درس آزادانه کنجکاوی نمایند و بدون آنکه احساس کنند، سئوالاتشان ممکن است احمقانه به نظر برسد سئوال کنند.

تابلوی اعلانات مدرسه فقط مخصوص نمرات برتر نیست:

ابتدا دانش آموزان مدرسه را از نظ استعدادها و مهارت های مختلف (موسیقی، نقاشی، ورزش، صنایع دستی و...) شناسایی کنید. از جمله عکس های جذابی از قهرمانی دانش آموز، نقاشی های کشیده، اثر هنری خلق کرده و... جمع آوری کرده وهر کدام را به نوبت بر روی تابلوی اعلانات بچسبانید. حتی اگر دانش آموز یک کتاب به کتابخانه مدرسه هدیه کرده است و یا اینکه دانش آموز مؤدب و با شخصیتی است، می تواند مورد تقدیر قرار بگیرد. با این کار الگوی مناسبی برای دیگر دانش آموزان نشان داده اید.

چگونگی فهم مسائل جغرافی:

هنگام مطالعه ی درس جغرافی (مثلا فصل منابع آب و خاک) از دانش آموزان بخواهید هر کلمه را با توجه به تجربیات خود تعریف کنند. کلمه ی اول منابع: یعنی منبع آب، منبع انرژی، منبع نفت و... کلمه ی دوم، آب: یعنی زندگی، حیات، بقاء و... کلمه ی سوم خاک: یعنی محل رشد گیاهان و... اکنون نوبت آن رسیده است که دو به دو کلمات را بررسی کنید. یعنی کلمه ی اول و دوم: (منابع آب) یعنی هر چیزی که آب ما را تأمین می کند. مثل چاه ها، قنات ها، چشمه ها، برف روی کوه ها، رودخانه ها و... حال کلمه ی اول و سوم: منابع خاک یعنی: جلگه ها، دشت ها و... اکنون در مرحله ی سوم نوبت آن می رسد که بر کل سه کلمه توضیحاتی بدهیم: (منابع آب و خاک) اکنون این سئوال مطرح می شود که چرا نویسنده در این فصل آب و خاک را در کنار هم قرار داده است. به دلیل اینکه آب مایه ی حیات است و خاک محل رشد گیاهان و مواد غذایی و هر کدام لازم و ملزوم یکدیگرند. یعنی اگر خاکی وجود داشته باشد و آب نباشد، گیاهی رشد نمی کند و برعکس. حالا نوبت آن رسیده است به جزئیات بیشتری بپردازیم.

هنگامیکه برف روی کوه ها با تابش آفتاب آب می شود و آب جاری وارد رودخانه ها می شود. اگر آب به سمت دریای خزر و خلیج فارس برود به آن آب ریزهای خارجی می گویند و اگر آب رودخانه ها به سمت دریاچه ی ارومیه و... برود به آن آب ریزهای داخلی می گویند. همچنین اهمیت کوه ها د ربه وجود آمدن آب و هواهای مختلف شناخته می شود. (رشته کوه های البرز و رشته کوه های زاگرس) که ارزش کوه ها و جنگل ها و... شناخته می شود و...

نکته: با این روش به تدریج از کلیات به جزئیات مطلب پی می بریم و...

بازی هایی که دانش آموزان در آن نباید ببازند:

یادگیری در کلاس درس را می توان به صورت مشارکتی انجام داد. در این روش معلم هر مطلب (یک تیتر کتاب) و یا یک صفحه
از مطلب درس را با گفتن چند جمله و راهنمایی به دانش آموزان بر
عهده ی چند دانش آموز می گذارد تا با یکدیگر به هم فکری و فهم مطلب برسند و یک نفر از گروه درباره ی مطلب مورد نظر توضیح دهد. با این کار همه ی دانش آموزان به طور مساوی در روند یادگیری درس مشارکت می کنند و کار معلم آسان تر می شود و خود دانش آموزان در این امر مشارکت مستقیم دارند. البته باید به هر گروه قسمتی از درس تعلق بگیرد. وظیفه ی هر یک از دانش آموزان
یاد گرفتن قسمت مربوط به خودشان و سپس تدریس آن به سایر
دانش آموزان دیگر است. تکنیک مورد نظر در اصل به منظور مشارکت اکثر دانش آموزان در یادگیری است. به تدریج و با گذشت زمان باید سعی کنید این فعالیت های رقابت انگیز را به وسیله ی فعالیت های تعاون برانگیز جایگزین کنید. ببینید چگونه دانش آموزان می توانند از طریق کار جمعی در حل یک رشته سئوال ها موفق شوند، یا اینکه فقط مطالب را درس می دهید و از دانش آموزان توقع دارید، آنها را حفظ کنند!!

نکته: یادگیری مانند نت های پیانویی است که به صورت منظم و هماهنگ اجرا می شود و دارای شکل و فرم خاصی است. یعنی یادگیری از یک نقطه شروع به به یک نقطه ختم می شود. البته در مسیر رسیدن به جواب و نتیجه ی نهایی پرسش ها و مسائلی مطرح می شود که به تدریج در امر یادگیری و فهم مطلب کمک می کند.

پرورش اعتماد به نفس:

اعتماد به نفس سرمایه ی بسیار بزرگی است که معلم می تواند به دانش آموزان اعطا کند. دانش آموز به هر اندازه دارای استعداد و قدرت توانایی باشد، باز هم نیاز به تشویق و اعتماد به نفس دارد.

عدم توجه به حس عزت نفس و عدم توجه به تشویق دانش آموز، به تدریج نیروهای مثبت را به انرژی های منفی تبدیل می کند که هم دانش آموز و هم جامعه ضرر خواهند کرد.

پایه و اساس ایجاد اعتماد به نفس:

پایه و اساس ایجاد اعتماد به نفس، عشق و محبت به دانش آموز است و دانش آموز برای تقویت روحیه ی خود به تشویق نیاز دارد.

چگونه می توانید محبتی که به دانش آموز دارید ابراز کنید؟ راه های مختلفی وجود دارد: کلامی، رفتاری و رسیدگی به نیازهای آنها و...

عملکرد معلم مستقیم به درجه ی رشد دانش آموز بستگی دارد.

به دانش آموزان با تأکید بر صحبت آرام و محترمانه و تشویق آنها به تلاش و یادگیری کمک کنید. در غیر اینصورت با رفتار غلط معلم دلسرد می شوند. همچنین با کلمات مثبت، تأیید سر، لبخند زدن
می توانید ابراز علاقه و محبت خود را به آنها نشان دهید.

محبت بدون قید و شرط:

در صورتی که دانش آموز احساس کند، برای اینکه از محبت معلم برخوردار شود باید کارهایش را صحیح انجام دهد تا مورد لطف و علاقه ی معلم قرار بگیرد، همیشه در این نگرانی به سر می برد که آیا در صورت اشتباه از طرف معلم منبع حیاتی محبت حذف می شود یا نه. این فکر نه تنها دانش آموز را نگران می کند، بلکه همیشه با استرس و ترس و دلهره به سر می برد.

معلمی که از بی اعتنایی به عنوان شیوه ای برای کنترل عملکرد دانش آموز استفاده می کند، امکان استقلال و اعتماد به نفس در بزرگسالی را از آنان می گیرد. حتی اگر گاهی دانش آموزان اشتباه کردند، به آنها فرصت دهید تا خودشان را تغییر دهند.

رعایت حقوق اولیه دانش آموز:

رعایت حقوق اولیه و اصلی دانش آموز از پایه های ایجاد اعتماد به نفس دانش آموز می باشد. بنابراین با مشاهده ی هر گونه سوء رفتار عکس العمل غیر منطقی نشان ندهید.

احترام، گوش دادن، گفتگو با دانش آموز:

احترام جزء مهمی از محبت واقعی به دانش آموز اس. برای نشان دادن احترام به دانش آموز به آنها فرصت دهید. در صورت اشتباه
به سخنان آنها گوش دهید. صحبت هایشان را قطع نکنید، به
صحبت هایشان نیش خند نزنید و نگویید چرت نگو، اینقدر حرف نزن، حوصله ندارم و با آرامش راه و روش درست را نشان دهید.

گفتگو با دانش آموز:

در برخورد با دانش آموز بیشتر به آنها دستور ندهید و امر و نهی نکنید. بلکه با رفتاری مؤدبانه و با کلماتی نظیر لطفا، (خواهش
می کنم)، (متشکرم)، به آنها استقلال و امکان انتخاب بدهید.

از دانش آموزان به خوبی یاد کنید و در حضور دیگران نام او را زیبا و صحیح تلفظ کنید. طوری با آنها رفتار کنید تا احساس خوب و ارزشمندی به آنها دست بدهد. همیشه با تبسم با آنها روبرو شوید. در جمع با آنها محترمانه رفتار کنید و توانمندی هایشان را بیان کنید. لیکن در جمع از ضعف هایشان چیزی نگویید. اعتماد به نفس باطری
دانش آموز می باشد و کوچکترین کار مثبت آنها را تشویق کنید و باید اشکالات آنها یک راز بین خودتان باقی بماند. چرا که دانش آموزان احتیاج به حیثیت اجتماعی دارند. بنابراین اشکالات و اشتباهاتش را در جمع بیان نکنید. وقتی حرف اشتباهی می گوید نخندید و مضحکه ی دیگران آن را تکرار نکنید.

معلم کم تجربه وقتی عمل خوبی از دانش آموز سر می زند آن را به سادگی بدیهی تلقی می کنند. اما وقتی اشکالی در رفتار آنها رُخ
می دهد همه ی اشتباهات شرا به رخش می  کشد و مرتبا نق می زند و انتقاد می کند.

مراقب باشید به رفتارهای خوب دانش آموز توجه کرده، آنها را تحسین کنید. به طور متناسب کلمات مهر آمیز مناسب است. چون هدف از تحسین کردن افزایش رفتارهای شایسته است. پس باید به رفتارهای خوب و مورد قبول تأکید بیشتری کنید. هر چه دانش آموز را تشویق کنید، احتمال اینکه رفتار غلطش را تصحیح کند، بیشتر می شود.

چه موقعی تحسین کنید:

تحسین به خصوص در مورد دانش آموزان دبستانی مؤثرتر است و باید بدون معطلی صورت گیرد. برایش ارزش قائل شوید و موارد اشتباه را با برخورد غلط بازگو نکنید. در این صورت اعتماد دانش آموز به معلم کم می شود. آنوقت حرف های خوب هم اثر کمی خواهد داشت. آنوقت مقصر کیست!

دانستن تفکر سالم و سازنده امکان پذیر است:

پرورش جریانی مستمر و منظم که هدف آن رسیدن به رشد عاطفی، جسمانی، اجتماعی، علمی و فرهنگی و نیز کمک به شکوفا شدن استعدادهای دانش آموز است. همچنین تربیت عبارت است از ایجاد تغییرات مطلوب در فرد و پرورش عضوی مفید در جامعه است.

دانش آموزانی هستند که نمی توانند ذهن خود را به نحوی سازماندهی شده بکار بگیرند و معمولا در ارتباطشان با دیگران دچار اشتباه
می شوند. به همین سبب راهنمایی آنان باید چنان باشد که خود ،دیر یا زود، بتوانند راهنمای خود باشند. حال چگونه دانش آموز می تواند به چنین چیزی دست یابد؟

در این مسیر هر چه کمتر از آنها عیب جویی کنید، علاقه ی آنها برای انجام دستورات شما بیشتر می شود. البته من توصیه نمی کنم که آنها را رها کنید، بلکه از مراقبت های خودکار و غیر لازم و سرزنش های پی در پی بپرهیزید. من ایمان دارم که دانش آموزان به طور غریزی می دانند که دارای چه حق و حقوقی هستند و می توانند برای خود تصمیم های کوچک بگیرند. بنابراین نباید به خودتان اجازه دهید زیاد از حد آنها را جسما و روحا کنترل کنید. اگر معلم بخواهد مو به مو از دانش آموز ایراد بگیرد، دانش آموز هم تلاش می کند مقاومت کند. البته لازم نیست با داد و فریاد دانش آموزان را احمق جلوه دهید. ولی من از تجربه های شخصی به این نتیجه رسیده ام که برخورد بد
نتیجه ی منفی خواهد داشت و آنها به این نتیجه می رسند که کارهایشان را به روش خودشان انجام دهند و نسبت به حرف های معلم گوش ناشنوا داشته باشند. سعی کنید نسبت به موضوعاتی که از شما می پرسند تا حد امکان و با استفاده از کلمات (منطق) موضوع را روشن کنید.

نکته ی مهم آن است که معلم و مربیان هر روز در برخورد با مسائل تربیتی و اداره ی دانش آموزان به طور خودکار، عکس العمل های غیر طبیعی از خود صادر می کنند، بدون آنکه از خود بپرسند
راه درست چیست و یا اینکه حتی آگاهانه و به روش تربیتی برای اصلاح موضوع، چگونه آن را دنبال کنند. بدون معطلی بر اساس
اندوخته های دوران کودکی با برخورد شدید، تمام راه را خراب
می کنند. یعنی همان حالتی که دیگران (سال های کودکی خودش) نسبت به او انجام داده اند. در این صورت با اعتراض و سرکشی مخفی تر (مرموزتر) روبرو خواهید شد. همین اعمال و رفتار نسنجید، ضربه ی بزرگی در آینده ی دانش آموز خواهد زد. شاید بدون اینکه خود بدانید فرصت اصلاح را از دانش آموز صلب کرده اید.

حال این سؤال مطرح می شود آیا با این شیوه های بدوی می توان شخصیت شاگرد را تغییر دهید و به سمت و سوی درستی هدایت کنید. گمان نمی کنم به جمع بندی خوبی برسید. از سوی دیگر دانش آموز نسبت به شما سرد و بدگمان می شود و شاگرد نیز خود همان رفتار را با دیگران انجام می دهد. بنابراین در هر موقعیتی که اوضاع را دلخواه میل خود نمی بیند، همین رفتار غلط را انجام می دهد. به عبارت دیگر دانش آموز یاد می گیرد با همه همین برخورد را داشته باشد و نمی تواند خوب با موضوعات رابطه برقرار کند. این رفتار غلط در سایر مراحل رشد و تکامل نیز ادامه می یابد. احتمالا از این به بعد دیگر حرف های شما را راحت نمی پذیرد و ارزشی برای آنها قائل نمی شود.

از این به بعد دانش آموز روحیه ی مساعدی برای تلاش و همکاری نشان نمی دهد و نسبت به درس و تلاش بی تفاوت می شود – توجیه کارش بسیار آسان است!!!

هنگامیکه دانش آموز احساس ظلم و محرومیت کند به پرخاشگری و تجاوزگری پناه می برد. نخست این حالت متوجه ی خود او می شود و حالت غیظ و قهر در او پدید می آید و بعد از مدت کوتاهی این حالت خود را متوجه ی سایرین از قبیل خانواده، همکلاسی ها و... می کند و به طرز تعجب آوری وحشی و سرکش (پرهیاهو، جسور، ناپایدار)
می شود و سعی می کند خود را از چشم معلم دور نگه دارد و خود را پیوسته در معرض خطرات متعدد قرار می دهد.

بنابراین ارزشمندترین فرمول برای تربیت دانش آموز بدون محدود کردن بیش از حد، کاردانی معلم و رابطه ی دوستانه ی معلم با شاگردان است. بنابراین هر چه بهتر بتوانید احساسات دانش آموز را درک کنید، بهتر می توانید رابطه ی خود با آنها را درک کنید و با آنها به تفاهم برسید و بهتر از عهده ی انجام وظیفه ی معلمی برآیید. البته گفتن این حرف آسان تر از اجرای آن است.

دلیل اشتباهات:

بیشتر معلمانی که از احساسات خود بیش از منطق و واقعیت تبعیت می کنند، از عهده ی مسئولیت خود قافل می شوند. دراین صورت کلاس درس جالب تر و پرمعنی تر نمی شود.

خودتان را بشناسید:

حال که به اهمیت تربیت دانش آموز پی بردید. برای تربیت صحیح بهتر است اول خودتان را بشناسید.

اگر با دقت در خود فرو روید می توانید بعضی از اشکال های پنهان و مخفی و احساسات آشفته ی خود را بشناسید. در این صورت به وضوح درمی یابیم که چگونه دلخوری ها و ناکامی های خود را متوجه ناظران بی تقصیر (دانش آموزان) می کنیم.

درک و شناخت دانش آموز:

نمی توان بدون داشتن اطلاعاتی در مورد ساخت و نوع رابطه
بین اجزاء یک دستگاه به چگونگی طرز کار آن پی برد. آشنایی با همین اصول برای درک و شناخت دستگاه پیچیده و ظریف شخصیت دانش آموز اهمیت داد. بنابراین هر دانش آموز روحیات منحصر به فردی دارد که با هم متفاوتند. اما همه دارای قلب و معده و مغز و... هستند. مطالعات علمی معلوم کرده است که شخصیت هر فرد از ترکیب مجموعه ی ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه و وجدان تشکیل
می یابد.

متأسفانه تجربیات و خاطرات ناخوشایند دوران کودکی و انفجارات عاطفی یا فشارهای روحی دائمی، گاهی لطمات جبران ناپذیری در بزرگسالی ایجاد خواهد کرد. هدف اصلی معلم به تکامل رساندن بلوغ عاطفی دانش آموز است. رسیدن به بلوغ عاطفی فرد را قارد می سازد که با تأمل اندیشه ی درست گام بردارد.

اگر دانش آموز از نظر عاطفی در امنیت باشد و همیشه صمیمیت و اطمینان معلم را احساس کند، برای مشورت و یادگرفتن به معلم مراجعه می کند.

انواع کنترل:

دو روش اصلی تربیتی که معلمان مورد استفاده قرار می دهند، تشویق و تنبیه است. هر دو این روش ها طرفدارانی دارند که مطمئن هستند روششان موفقیت آمیز است و فقط آن روش است که نتایج مؤثر به بار می آورد. آنها که به تشویق معتقدند می گویند: اگر دانش آموز برای هر چیزی که انجام دادنش نادرست است تنبیه شود، نسبت به این روش بی تفاوت می شود یا آنقدر زرنگ می شود که کارهای نادرستش را پنهان می کند. طرفداران تنبیه به عنوان تنها روش تربیتی عقیده دارند که باید دانش آموز را برای هر اشتباهی مورد سرزنش و تنبیه قرار داد. به نظر شما کدام روش بهتر است!!! به عنوان یک اخطار
می گویم که باید روشن – و خیلی هم روشن باشد که آیا رابطه ی
بچه ها با والدینش سالم، طبیعی و گرم است یا خیر؟

هر چه دانش آموز کوچکتر باشد، طبیعتا به دلیل تجربه ی کم احتمال مضطرب شدن او نیز بیشتر است. به این دلیل عاقلانه نیست که
دانش آموزان دبستانی را تهدید کنید.

خرده گیری به عنوان یک شیوه ی کنترل:

خرده گیری به عنوان معمول ترین و ناخوشایندترین شیوه ی تربیتی، هنوز پابرجاست. خرده گیری، ترکیبی از شکایت، ناراحتی، عدم رضایت و عدم قبول رفتار دانش آموز است که انجام شده است. اما مدام سرزنش کردن، خورده گیری محسوب نمی شود. چرا که با این کار فقط افکار دانش آموز را آشفته می کنید. این عادت بسیار غلطی است. هیچ چیزی بیشتر از سرزنش کردن برای دانش آموز دلسرد کننده نیست. تنها نتیجه این است که دانش آموز از غرایزش پیروی
می کند و دیگر به چیزهایی که معلم می گوید گوش نمی دهد. حتی اگر آن چیزها مهم باشد. بنابراین هیچ چیز سازنده ای در این سرزنش کردن نیست.

اعتماد:

طبیعا دانش آموز حرف های معلم را باور می کند. این امر تا جایی است که بین معلم و دانش آموز شرافت و صمیمیت و علاقه بکار رفته باشد. آیا معلم می تواند دم از گذشت و اخلاق و بخشش پیامبر (ص) و امامان و بزرگان دین و اخلاق بزند و در عین حال بدترین حرف ها را به دانش آموز بزند؟ بی شک اینگونه رفتارها چیزی است که کودک به هیچ وجه نمی تواند قبول کند. به این ترتیب دانش آموز را به طرف نافرمانی و عصیان سوق می دهید و نفوذ و قدرت خود را نیز از بین می برید. این مطلب به قدری گویا است که می توان به راحتی آن را درک کرد. در صورتی که با این کارها او را به طرف نافرمانی و عصیان سوق می دهید و نفوذ و قدرت خود را از بین می برید.

تشویق:

داوری و تأیید و تصدیق و موافقت معلم به دانش آموز کمک می کند که شخصیتشان را درست کنند. مسلما تشویق آنها را برمی انگیزد و به تکرار کارهای خوب تشویق می کند.

برخی از معلمان هرگز کلمه ی تشویق آمیزی به دانش آموز خود
نمی گویند. حتی اگر از کار آنها کاملا راضی باشند. بهانه های آنها این است که این کار موجب تقویت خودخواهی و غرور و تکبر
دانش آموز می شود. این قبیل معلمان نمی دانند که نیاز دانش آموز
به خودنمایی و جلب توجه دیگران از راه شیطنت، شاید معلول
بی اعتمادی به خویش است. دانش آموز می کوشد ثابت کند که کسی است. او در این راه تا آنجا پیش می رود که با اعمال عجیب و غریب، دیگران را به ستوه می آورد. زیرا او احتیاج دارد ثابت کند که آدم جالب توجهی است.

وعده:

نه باید به دانش آموز وعده داد و نه از آنها قول گرفت. چرا باید قول و وعده این قدر ممنوع باشد؟ روابط ما با دانش آموزان باید مبتنی بر اعتماد باشد. وقتی معلم وعده می دهد تا تأکید کند که آنچه می خواهد جدی است، این بدان معنی است که حرف های دیگر من بی اعتبار است.

نباید از دانش آموز خواست قول دهد در آینده رفتار خوبی داشته
باشد یا رفتار ناشایست گذشته را متوقف کند. چرا که حذف اشتباه امری تدریجی است و نیاز به زمان دارد. ما نباید چنین رویه های فریب آمیزی را تشویق کنیم.

طعنه:

معلمی که استعداد زیادی در طعنه زدن (زخم زبان زدن) دارد،
بی گمان سلامتی روانی دانش آموز خود را به مخاطر می اندازد. او با سخنان نسنجیده ی خود مانع بزرگی بر سر راه ارتباط مؤثر برپا
می کند.

دانش آموزان به چه چیز بیش از همه نیاز دارند؟

اگر دوران مدرسه برای دانش آموزان به خوشی و آرامش سپری شود، بهترین تضمین و آینده ای روشن و نشاط انگیز برای اوست.

کلمات و حرکات محبت آمیز و صمیمانه بیش از ترش رویی و عصبانیت و سرزنش در دانش آموز مؤثرند.

دانش آموز حافظه ی قوی داد و به خصوص خاطرات بد را فراموش نمی کند. بنابراین تمام حرکات و حرف های معلم برای او قابل مفهوم نیست. آموزش صبورانه، آرام، متین معمولا یک انسان عاقل به بار می آورد که موجب سرافرازی شما می شود. به تدریج دانش آموز هم رفتارهای عاقلانه را انتخاب خواهند کرد. (الگو از معلم)

دانش آموز موفق:

دانش آموزی موفق است که در مدرسه رشد کند که در آنجا علایق و پایداری بین معلم و دانش آموز وجود داشته باشد. جایی که از علاقه ی مدیر و ناظم و معلم نسبت به خود آگاه باشد و جایی که هرگز احساس ترس و ترحم نکن. مدرسه ای که عواطف در آن چنان خودخواهانه نیست که خلاقیت دانش آموز را محدود کند. در چنین مدرسه ای دانش آموز می تواند با اعتماد و اطمینان به خود، روابطش را با دیگران سازمان دهد و با شجاعت با مشکلاتش روبرو شود و مبارزه با آنها را بپذیرد. او می تواند با درک و دانش فزاینده، زندگی را تفسیر کند. شخصیت دانش آموز بر اساس جو عاطفی مدرسه شکل می گیرد.

این حقیقت بدیهی به نظر می رسد. برخی از اعمال معلم آشکار و واضح اند. به طوری که می توان آنها را مشاهده کرد و تأثیر آنها را مشخص کرد. اعمال دیگر پوشیده تر و ظریف ترند، به طوری که فقط آنها را می توان به مدد منطق و استدلال استنتاج کرد و درباره ی تأثیر آنها باید به حدس و گمان متوسل شد.

درباره ی معلمانی که بسیار ساده تر، عاطفی، بسیار مواظب، صفات پسندیده، یا آنهایی که اخمو، طرد کننده،  یا بیش از اندازه جدی و... می توان برداشت ها و صفت های نامطلوب را به وضوح مشاهده کرد.

معلمان بسیار عاطفی:

دانش آموزانی که معلمان بسیار عاطفی دارند، به آسانی شناخته می شوند. آنها از همان دوران اولیه ی مدرسه یاد می گیرند که با دیگران خوش رفتار باشند. آنها روحیه ی آرام معلم خودشان را بی کم و کاست منعکس می کنند. اینگونه دانش آموزان از هیجان فوق العاده و قابلیت انفجار دائمی، آگاه نیستند. یعنی رفتار قالبی و کلیشه ای سخت و خشن نسبت به آنها وجود ندارد و لبخندی با آرامش و متفکرانه بر لب های معلم نقش بسته است.

معلمان بسیار حامی:

اساسا حمایت از دانش آموز نشان دهنده ی علاقه ی معلم نسبت به دانش آموز است. چنین معلمی واقعا برای دانش آموز سخت تلاش
می کند. او دست از رفتارهای بیهوده برای دانش آموز برمی دارد. آنچه معلم برای دانش آموز انجام می دهد با عشق و محبت است.

معلم بسیار مواظب:

معلم ممکن است ایثارگر و با محبت باشد. آنها مصممند دانش آموز را به بلوغ عاطفی و اجتماعی و عقلی برسانند. حتی اگر این کار به قیمت ناکامی و فرسودگی خودشان تمام شود. آنها می خواهند با کوشش فعقل و راهنمایی و... تجربه ی تکامل یافته تری به دانش آموز ارائه دهند. اما برخی اشتباه ها خواه ناخواه به وقوع می پیوندند. چرا که معلمان همیشه بی عیب و نقص نیستند.

رشد شخصیت:

شخصیت دانش آموز، از طریق تجربیات آنها در خانه، در مدرسه، و در اجتماع، شکل می گیرد. متأسفانه هیچ برنامه ی درسی مستقیم و ساده ای از گونه ی روش هایی که هنگام آموختن خواندن و یا حساب به دانش آموز به کار می بریم – برای یاد دادن خصوصیات اخلاقی وجود ندارد.

هر چند که اهمیت رشد شخصیت کمتر از اهمیت رشد ریاضی و علوم نیست. چرا که بیشتر تأکید بیش از اندازه بر رشد مفاهیم علمی اهمیت دارد تا زمینه ی رشد روابط سالم با دیگران.

خصوصیات خوب یا بهتر بگویم، خصوصیات مطلوب چیست؟

معمولا به این سؤال برحسب نشانه های مشخصی جواب می دهند. درستکاری، راستگویی، حرف شنوی، وقت شناسی و... اما اینها
فقط نشانه های ظاهری شخصیتند و گاهی با شخصیت واقعی اشتباه می شوند. یعنی اغلب معلمان گمان می کنند که با حرف زدن
درباره ی این خصوصیات دانش آموزان می آموزند که چگونه رفتار کنند. در حالی که دانش آموز بیشتر با نگاه کردن به رفتار معلم
می آموزد.

وقت شناسی:

ممکن است دانش آموز فقط از ترس اینکه مبادا کاری دیر شود یا از ترس توهین و سرزنش وقت شناس باشد. اما درک واقعی از فایده ی انجام تکلیفش نداشته باشد و یا انجام بسیاری از تکالیف را کاری بیهوده بداند. شاید هم درست فکر می کند!!! او ممکن است مؤدب باشد، اما درک واقعی از حقوق دیگران نداشته باشد و این کار را فقط به خاطر سرزنش نشدن انجام می دهد. بنابراین تلاش برای آموختن این خصوصیات با توجه به ذکر فواید آن است. بنابراین شخصیت دانش آموز به تنهایی و از طریق کتاب ها یا حرف زدن رشد نمی کند. بلکه باید فواید آن را به طور عملی احساس کند و علت آن را به طور عملی درک کند. به هر حال تجربیات گذشته نشان میدهد که تنها
با حرف زدن نمی توان در دانش آموز رشد شخصیتی به وجود آورد. به قول معروف: به عمل کار بر آید به حرف زدن نیست.

هر چه دانش آموز رشد می کند، نه تنها به چیزهایی که در اطراف اوست توجه و آنها را درک می کند، بلکه به تجربیات شخصی خود نیز توجه می کند. با آمیختن این دو با یکدیگر او یاد می گیرد که چه چیزهایی در محیط اطرافش در حال وقوع است. مگر اینکه داوری او در اثر یافتن اینکه روش او برای دیگران قابل پذیرش نیست، تغییر کند.

در این موارد، مسلما نفوذ والدین و معلم بسیار زیاد است. زیرا شخصیت دانش آموز از طریق قضاوتی که او از رفتار معلم و تجربیاتی که بدست آورده است رشد می کند. اگر بخواهید نقش مفیدی در تربیت دانش آموز داشته باشید باید با آنها به گونه ای رفتار کنید که دوست دارید با شما رفتار شود. (با دیگران آنگونه رفتار کن که دوست داری با خودت رفتار شود) مواظب باشید، رفتار شما مورد قضاوت دانش آموز قرار می گیرد نه حرف زدنتان

دانش آموزی که کار ناهنجاری انجام می دهد (دعوا، پرخاشگری و...) فکر می کند، عکس العمل او به معنی موفقیت است.

دلیل تلاش:

از نقطه نظر طبیعی، فقط یک هدف است که ارزش آن را دارد که در مقابل دانش آموز گذاشته شود و آن واقعیت رسیدن به خواسته ها از طریق تلاش و کوشش شخصی است.

دانش آموزی که هدفی را دنبال می کند، می داند که موفقیت یعنی تلاشی که شخص برای رسیدن به هدف خود، انجام داده است. چنین دانش آموزی در رسیدن به هدف خود از شکست ها و اشتباهات خود فرار نمی کند و به دنبال نیزنگ و تقلب نیست. بلکه به این دلیل که این قبیل کارها او را از حل مسأله دور می کند.

اگر اساس قضاوت دانش آموز تلاش شخصی باشد، او به فضایل دیگران، بدون احساس حد یا خشم، احترام خواهد گذاشت و این به یقین نشانه ی رشد است. به دنبال چنین تربیتی، عادت های پسندیده ای چون خیرخواهی و همدردی در او پرورش می یابند.

قوانین ظاهری و نظم اجتماعی موجود در جامعه بر او آگاهانه تأثیر می گذارد. چرا که دانش آموز با توجه به الگوها نقش خود را تعیین می کند. در غیر اینصورت احتمال کمی دارد که دانش آموز نظم منطقی در رفتار و گفتار خود داشته باشد. برعکس هنگامیکه
دانش آموز احساس کند که جایگاه دیگران بر اساس رابطه و پول تعیین شده است نه بر اساس تلاش، در این صورت او کم کم احساس می کند که تلاش کاری بیهوده است. چرا که دانش آموز آینده ی روشنی برای خودش ترسیم نمی کند و او نیز ارزش رفتارهای مطلوب را درک نمی کند.

شخصیت دانش آموز:

شخصیت دو جنبه دارد: ظاهری و باطنی. جنبه های ظاهری شخصیت یا رفتارهای ظاهری ممکن است گمره کننده باشند. اگر بر روی این جنبه ها (ظاهری) تأکید کنیم، جنبه های مهم (باطنی) را نادیده خواهیم گرفت. جنبه های باطنی که بر حسب نقش فرد در عملکردش می باشد نه در حرف های زیبا اهمیت دارد. بنابراین اگر فردی به دنبال گول زدن دیگران باشد، حرف ها و سخنان زیبا می زند، اما خودش به آنها عمل نمی کند. مراقب باشید این رفتار بدون قصد و قرض نیست، یعنی در پشت این حرف ها، عملی پلید نهفته است.

تفکر دانش آموز نسبت به روش تدریس معلم:

دانش آموزان مخصوصا نسبت به روش معلمان در رفتار و گفتار آنها حساسند و روی آنها قضاوت می کنند. اگر معلم بشاش، با محبت و آرام باشد، معمولا همه چیز به خوبی پیش می رود. اما اگر معلم صدایش را بلند کند یا عصبی و مضطرب باشد، همه چیز تحت الشعاع خشم معلم قرار می گیرد. زیرا به نظر می رسد معلم به جای همراهی با دانش آموز در مقابل او قرار گرفته است.

علت نیافتن راه حل توسط دانش آموز:

دانش آموزان از نظر ذهنی این ظرفیت را ندارند که مانند بزرگترها، به آسانی شرایط را تغییر دهند و به دنبال یافتن راه حل مشکل بروند. از این رو تا وقتی که معلم اوضاع را رو به راه کند، به حالت تسلیم و اندوه قرار می گیرند و حتی گریه می کنند.

دانش آموزان نیز مانند بزرگترها، با هم متفاوتند. بعضی از آنها از مشکلات ساده برآشفته می شوند، در حالی که بعضی حتی تحت فشار، آرام می مانند. چرا که قدرت دستگاه عصبی آنها با یکدیگر متفاوت است. دانش آموزی که سیستم عصبی نیرومندی دارد، در برابر
همه ی ناگواری ها، به آسانی ایستادگی می کند. در حالی که آنهایی که از نظر عصبی ضعیف ترند، برای آسیب پذیری مستعدترند. اما نباید تصور کرد که سیستم عصبی قوی تر بهتر است. هر یک از آنها، خصوصیات و کاستی های خود را دارد. کسانی که سیستم عصبی ضعیفی دارند، احساساتی و تأثیر پذیرترند و به هنر تمایل پیدا
می کنند.

ترس های مخفی دانش آموزان:

گاهی دانش آموزان از ترس های مخفی رنج می برند. اساسا ترس
یک احساس ضروری است. اما بسیاری از ترس هایی که ذهن
دانش آموزان را اشغال می کند در واقع سایه ی یک خطر است. نه خود خطر. در اینجا دانش آموز از خطراتی که فقط در ذهنش وجود دارد می ترسد.

در کمک به دانش آموزان برای مواجه شدن با ترس، باید دقت کرد
این ترس ها برای دانش آموزان معنی دار شوند. برای مثال وقتی دانش آموز اشتباهی مرتکب می شود به او بگویید می تواند اشتباهش را جبران کند و راه حل جبران اشتباهش را یادآور شوید.

وقتی دانش آموز می ترسد، به این معنی است که او نمی تواند با موقعیتی که در مقابل او قرار گرفته، راه حل مناسبی انتخاب کند. حتی وقتی دانش آموز درک درستی از انواع ترس ها و موقعیت ها نداشته باشد، شاید از صدای معلم (صدای خشن، داد و فریاد و…) مشوش
می شود.

انواع ترس ها:

1- ترس از معلم

2- ترس از مدرسه

3- ترس از امتحان

4- ترس از مجهولات

5- ترس از داد و فریاد

6- ترس از نگاه اخمالو

7- ترس از زورگویی

8- ترس از خطرات احتمالی

9- ترس از دعوا و…

رفتار معلم اثر مهمی روی ترس دانش آموز دارد. اگر چهره ی معلم وحشت زده باشد، دانش آموز نه تنها به این فکر می افتد که لابد خطری وجود دارد، ممکن است معلم با گفتن جمله ای در دانش آموز ایجاد ترس کند. مواقعی نیز هست که معلم با به رُخ کشیدن اشتباه دانش آموز که در گذشته اتفاق افتاده است، باعث ترس او می شود. برای دانش آموز بسیار اهمیت دارد که بتواند به معلم خود اعتماد کند. دانش آموزی که فکر می کند مورد علاقه ی معلم نیست یا معلمش او را نادیده می گیرد با اختلالات عاطفی مواجه می شود.

یکی از بی رحمانه ترین ترس ها، بازی با احساس دانش آموز و تحقیر کردن اوست و یکی از بدترین ترس ها، تهدید دانش آموز ارجاع به دفتر مدرسه و یا اخراج از مدرسه است. بنابراین راه های بیشماری وجود دارد که می توان دانش آموز را ترساند. در اینصورت دانش آموز روی حمایت معلم خود حساب نمی کند.

نکته: در بیشتر مواقع باید دانش آموز را حمایت (فکری/ عاطفی) کنید و به او مشاورده دهید. نه اینکه او را بترسانید.

ایجاد ترس راه حل نیست:

در کار پرورش دانش آموز ایجاد ترس کار عاقلانه ای نیست. زیرا
به تدریج دانش آمو در طول دوره ای لجوج یا ناسازگار می شود و نمی داند چه کاری باید انجام دهد. شاید از طریق تنبیه و تهدید بتوانید تا سنین (دوره ی جوانی) دانش آموز را سرکوب کنید. اما به تدریج چیزهای زیادی را از دست خواهید داد و به تدریج با آتشفشانی از
عقده ها و حقارت ها مواجه خواهید شد.

اجتناب از ترس:

معلمان می توانند برای جلوگیری از پایدار شدن ترس دانش آموز و کمک به آنها، سعی کنند دانش آموزان را درک کنند و به علائم ترس دانش آموزان توجه کنند. اول سعی کنید تا آنجا که می توانید، راه کارهای مناسبی برای رفع عیب های دانش آموزان ارائه دهید و بعد رفتارهای منطقی را جایگزین کنید. بنابراین سعی نکنید با تمام نیرو به او فشار وارد کنید.

ابتدایی ترین عمل آن است که به او کمک کنید تا با آشنا شدن با
توانایی های خود بتواند برای مشکلات راه حل های منطقی پیدا کند. کارهایی از این قبیل، در بعضی موقعیت ها، به دانش آموز کمک
می کند تا بصیرت پیدا کند یا کشف کند اشتباهاتش را چگونه جبران کند. یا بفهمد چگونه می تواند با مسائل زندگی مواجه شود. باید یاد بگیرد با مسائل زندگی برخوردی فعال داشته باشد. هر چیزی که به او نیرو و اطمینان بدهد به او کمک خواهد کرد. از این رو توضیحات ما (اگر مربوط به چیزی باشد که دانش آموز عملا با آن مشکل دارد) مفید خواهد بود.

نکته: بیشتر دانش آموزان گوشه گیر از نوعی تغذیه ی عاطفی رنج می برند. رابطه ی لذت بخش، عاطفی و صمیمانه می تواند، رفتار آنها را اصلاح کند.

حالات و رفتار معلم:

معلمانی که زیاد به حالات و رفتار دانش آموزان توجه ندارند و
به احتمال زیاد نیاز عمیق دانش آموزان به محبت و توجه را نادیده
می گیرند. چه اتفاقی خواهد افتاد. اما معلمان بی تجربه با دیدن هر رفتار نابخردانه ای از دانش آموز، بسیار حساس می شوند و بدخلقی می کنند. احتمالا بهترین کاری که معلم می تواند انجام دهد تا
دانش آموز خود را مسئول عواقب اعمال خود بداند و خود را متوجه تصحیح اعمال خود کند. بنابراین در بیشتر موارد خیلی جدی و سخت با دانش آموزان برخورد نکنید وتوقع زیاد نداشته باشید و همه چیز را طبق میل خود بخواهید.

معلمانی که در تلاش نادرست خود دوست ندارند، دانش آموزان مرتکب کوچکترین خلافی شوند، از آغاز، مقررات خشک و انعطاف ناپذیری را بر آنها تحمیل می کنند. حتی در بیشتر مواقع دانش آموز از محبت و توجه لازم برخوردار نیست و هرگز رفتار معلم موجب ایجاد احساس و اعتماد و اطمینان نسبت به خودش نمی شود. یعنی عاملی که احساس رشد و تکامل شخصیت (فکری/ روحی) آنها که مایه ی شادی و پشت گرمی آنهاست. به هر حال تشویق دانش آموز برای کسب اعتماد به نفس و در نتیجه کسب موفقیت در درس ها بهترین دارو برای او به شمار می رود. توجه داشته باشید که لبخند بهترین جایزه برای دانش آموز است و همینطور لبخند تلخ بدترین رفتاری است که می توانید با دانش آموز داشته باشید. چرا که دانش آموز خطاکار متوجه می شود که اشتباهی مرتکب شده است و جایزه (لبخند محبت آمیز) دریافت نکرده است.

نکته: باید به دانش آموزان فرصت داد تا حس همکاری و مراعات دیگران را در معیارهای کوچک عملا تجربه کنند و خود را بیازمایند. گاهی لازم است با لحنی قاطع، اما دوستانه با دانش آموزان صحبت کنید.

دوران جنگ یا خرد:

همانطور که محیط مدرسه جای اندوختن علم و خرد ورزی است. برای رسیدن به هدف مورد نظر دانش آموزان به محبت و رسیدگی نیاز دارند، نه خشونت و سرزنش و…

تشویق دانش آموز برای کسب اعتماد به نفس و در نتیجه کسب موفقیت در درس ها بهترین دارو برای او به شمار می رود. در ضمن باید به تدریج برای دانش آموز توضیح داد و روشن کرد که برای دست یافتن به موفقیت، چه راه هایی وجود دارد.

البته برای معلمانی که به اعمال روش جدی و بی برو برگرد خود بسیار اطمینان دارند بسیار مشکل است که خود را تغییر دهند و کمی آسان بگیرند.

برطرف کردن علل عصبیت:

ابتدا دامنه ی شدت رفتار را تعیین کنید. سپس مشخص کنید این اختلال در چه جهتی پیش می رود و این رفتار چه عواقبی را به دنبال خواهد داشت. باید هوشیار باشید و بدانید که وقتی این علائم ظاهر می شوند، چه اتفاقی می افتد.

در این مورد می توان کارهای مفیدی برای دانش آموز انجام دهید. چیره شدن هر چند اندک برناامیدی و بی قراری، می تواند اعتماد به نفس و اطمینان به معلم را در دانش آموز تقویت کند. به تدریج دانش آموزان به کمک تجربیات خود متوجه می شوند که قادرند به بعضی از نگرانی ها فائق آیند.

دلایل اشتباهات دانش آموزان:

یک دانش آموز به ندرت عاملی را که باعث رفتار غلط او شده است را می فهمد و درک می کند. در واقع رفتار او رفتار ناپخته ای است که برای راه حل یک مشکل انتخاب کرده است. بنابراین پافشاری به اینکه به دانش آموز بگویید: چرا چنین کاری انجام داده است، فقط او را مضطرب می کند. این کار باعث می شود علاقه ی دانش آموز از مدرسه کم شود و به دلایل مختلف رفتارهای غلط دیگری از دانش آموز سر بزند (مثلا با فهم اینکه آشغال ریختن در حیاط مدرسه اشتباه است، به عمد چنین کاری انجام می دهد تا تلافی کند)

نکته: اگر دانش آموزی احساس کند که با او بد رفتای (ظلم) شده نسبت به تمام حرف های شما بی توجه می شود و تصفیه حساب می کند. یعنی این رفتار را (آشغال ریختن در حیاط مدرسه) راهی برای انتقام گرفتن می داند. در چنین مواردی، فقط می توان موضوع را بدتر کرد.

اگر معلم می خواهد، درستی، شرافت، نظم و… را به دانش آموز بیاموزد، باید بیش از اینها صبور باشد. چرا که دانش آموز از روی واکنش های معلم می آموزد که آیا درستی (دروغ گفتن، مخفی کاری) بهترین سیاست است یا نه؟

مبارزه با کج رفتاری ها:

سیاست ما نسبت به اشتباه روشن است. اما نباید نقش یک بازپرس را بازی کنید. یا به دنبال اعتراف گرفتن باشید. از طرف دیگر باید واقعیات اشتباه را به زبان خوش به دانش آموز به صراحت بیان کنید. دیگر اینکه به دنبال مُچ گیری از دانش آموز نباشید تا اشتباهش را به رُخش بکشید. بنابراین واکنش معلم نباید تشنج آمیز، تند و خشن باشد. بلکه باید با دانش آموز اخلاق گرایانه (شیوه ی انبیاء) برخورد کند. یعنی باید با واقع بینی و واقع گرایی با او برخورد کنید. ما می خواهیم دانش آموز یاد بگیرد که چگونه فکر کند، چگونه صحبت کند، چگونه عمل کند (پندار خوب + گفتار خوب = رفتار خوب)

برخی معلمان در اثر اشتباه دانش آموز چنان به خشم می آیند که رسالت تعلیم و تربیت را فراموش می کنند. آنها سعی می کنند دانش آموز را به زور و تهدید قانع کنند که اشتباه کرده است. به جای این کار چندین راه حل برای رفع مشکل ارائه دهید. نتیجه اینکه برخورد درست و رفتار سنجیده ی معلم می تواند مفید باشد.

توصیه نمی شود که به دانش آموز خطاکار به چشم تحقیر نگاه کنید. بلکه باید کاری کنید که دانش آموز با میل و رغبت اشتباهش را تکرار نکند. شاید توضیح واقعیت لازم باشد اما کافی نیست. بلکه فهم شرایط موجود به دانش آموز کمک می کند تا بر اشتباهاتش غلبه کند.

خطر این است که دانش آموز احساس کند نه تنها به او ظلم شده است، بلکه از محبت نیز محروم شده است. بنابراین تذکر دادن باید با احتیاط و مهربانی و نرمش صورت بگیرد.

نکته: در گذشته برخی از معلمان، دانش آموزان را بی رحمانه آزار و اذیت می کردند. در بعضی مواقع دانش آموز را زیر مشت و لگد و شلنگ و کتک می زدند. با چنین رفتارهایی آسیب های جبران ناپذیری بر روحیه و اعتماد به نفس دانش آموز وارد می شود. بنابراین در بیشتر موارد صحبت کردن و راه حل دادن بهتر از تنبیه و توهین و سرزنش است.

رفتار اغتشاش آمیز:

چنین نگرانی هایی از طرف معلم و ناظم شایع است. درست نگاه کردن به رفتار دانش آموز گاهی مسأله را آسان می کند. برای مثال بچه گربه ای را دیده اید که با دمش بازی می کند و…) گاهی برخی رفتارها در سن خودش طبیعی به نظر می رسد و نباید نگران باشید. (زیبا ترین رفتارها را کودکان انجام می دهند، ساده، بی آلایش،
بی خیال/ لبخند زیبای دانش آموزان را فراموش نکنید. دنیا بدون کودک چه فایده ای دارد. کودک یعنی آینده ای روشن برای کشور) اما باید آنها را کنترل کنید تا از حد خودش تجاوز نکند. بنابراین برخی رفتارها در دانش آموز به سبب قرار گرفتن در سن خاصی است. یعنی در سنین بالاتر این رفتار مشاهده نمی شود. بنابراین اینگونه مشکلات واقعی نیستند. بلکه فقط بخشی از رشد یک بچه ی معمولی است. به عبارت دیگر، ممکن است انجام کاری برای یک بچه کاملا طبیعی باشد. حتی اگر بزرگترها فکر کنند که این رفتار خوب نیست. بنابراین توقع نداشته باشید که یک دانش آموز (کودک 10 ساله) مانند فرد بالغ رفتار کند. بلکه به اقتضاعات سن دانش آموز توجه کنید.

معلم تکیه گاه دانش آموز است:

همه ی افرادی بشر، چه سه ماهه، چه سه ساله، چه سی ساله باید نوعی ارضای عاطفی داشته باشند که در آنها ایجاد و احساس امنیت کند. بدون این احساس دانش آموز نمی تواند احساس سلامت، داشتن تکیه گاه و آرامش کند. رضایت خاطری که امنیت به همراه دارد، سبب می شود که دانش آموز احساس عشق و گرمی و راحتی کند. این احساسات نوعی اطمینان درونی ایجاد می کند و به دانش آموز
انگیزه ی روبرو شدن با مشکلات را می دهد. عناصر معینی این احساس امنیت درونی را در دانش آموز به وجود می آورند. لذت و خوشی های جسمی هم همین اثر را دارند. زیرا به مفهوم کلی این اعتقاد را سبب می شوند که دیگران (معلم) به من خدمت می کند و روزی من هم باید به دیگران (مردم) خدمت کنم. به قول معروف دیگران کاشتند و ما خوردیم، روزی ما می کاریم تا دیگران بخورند.

علاوه بر ارزش های به وجود آورنده ی احساس امنیت در
دانش آموز، ارزش های دیگری که در او احساس کفایت و مفید بودن می کند نیز ظاهر می شود. بدون احساس کفایت، دانش آموز به طور اساسی احساس قابلیت نمی کند. او اطمینان به قابلیت هایش را از دست می دهد و از مقابله با مشکلات وحشت می کند. او نمی تواند، آن
طور که می خواهد، احساس مفید بودن کند و اعتماد به ارزش های شخصی اش را از دست می دهد. این احساسات از طریق درست رفتار کردن با دانش آموز به وجود می آید.

اگر بخواهیم دانش آموز احساس امنیت و کفایت کند، باید معلم این ارزش ها را در او ایجاد کند. در غیر اینصورت او احساس ناامیدی و محرومیت خواهد کرد و بدون اینکه بفهمد کجای کارش اشتباه است، احساس می کند به او سرویش مناسبی ارائه نشده است. برای مثال اگر شما به رستورانی بروید و سرویس مناسبی به شما ارائه ندهند، چه احساسی خواهید کرد.

ارضای نیاز به محبت:

دانش آموزان از رفتار (حرکات بدن) گفتار (صدای معلم) و نگاه
(نگاه محبت آمیز) می فهمند که مورد علاقه ی معلم هستند یا نه.

دانش آموزان احتیاج دارند که معلم نسبت به آنها با احترام رفتار کنند. این مسأله ی عجیبی نیست. بزگترها هم همینطور هستند. بسیاری از مردم وقتی ناراحت و نگران هستند، آرزو همدلی و محبت دارند. زیرا این به آنها احساس ارزشمند بودن می دهد.

همچنین ممکن است عدم آرامش در صدای معلم نسبت به یک
دانش آموز خطاکار، تمرکز دانش آموزان دیگر را مختل می کند. در هر یک از این موارد، هر چند دانش آموزان صحبتی نمی کنند، اما از نگاه آنها می توان فهمید که چنین معلمی را دوست نخواهند.

نکته: یک دانش آموز باید احساس کند برای معلم سرنوشت او مهم است.

ارضای نیاز به آرامش:

بسیاری از مردم در یک اتاق منظم که تزئینات هماهنگی داشته باشد، احساس لذت می کنند. اما در اتاقی که ظاهر زشتی داشته و نامنظم باشد، خود را جمع و جور می کنند. چرا مردم غذای خوشمزه را به غذایی که بیشتر از آن ارزش غذایی دارد ولی به همان اندازه خوشمزه نیست را ترجیح می دهند. چرا آنها ترجیح می دهند در وان آب گرم دراز بکشند. نه در وان آب سرد. همه ی اینها هیچ دلیلی جز این ندارد که این چیزها لذبخش تر هستند.

نکته: شاید دانش آموز احساس کند در وجود معلم احساس و محبت وجود ندارد.

به همین دلیل مردم خواننده ها را دوست دارند. زیرا صدای آنها گوش نواز است. از یک تابلوی نقاشی زیبا لذت می برند. زیرا به چشم خوش می آید. به طور خلاصه، نوع بشر از طریق اعضاء حسی اش، تغذیه و تقویت می شود. معلم ها باید توجه داشته باشند که زیبا رفتار کنند تا نتیجه ی رفتارشان را ببینند. چرا وقتی معلمی فوت می کند، صد نفر از شاگردانش در ختم  او شرکت نمی کنند. چرا هنگامی که در شورای شهر و یا در انتخابات شرکت می کند، هزار نفر از شاگردانش به او رأی نمی دهند و…

وقتی به نیازهای عاطفی دانش آموز توجه نمی شود:

اگر به نیازهای عاطفی دانش آموز توجه نشود چه اتفاقی می افتد. مسلما مشکلاتی ایجاد می شود. طبیعی ترین و کامل ترین عکس العمل در مقابل محرومیت و نا امیدی، عصبانیت و سرکشی است. یا
گوشه گیری و انزواست. (افراط/ تفریط)

او از اینکه نادیده گرفته شده، یا با او تندی شده یا تنبیه و سرزنش شده ناراحت می شود. این احساس ترس را از معلم یاد می گیرد که اگر بار دیگر هر اشتباهی کند مورد تنبیه و سرزنش قرار خواهد گرفت. حتی فکر می کند هر کاری که انجام بدهم، حتما اشتباه است و مورد توهین و سرزنش قرار خواهم گرفت و همیشه در ترس و اضطراب به سر می برد. اگر او می توانست احساساتش را به زبان بیاورد می گفت: اجازه نده دیگران بفهمند چه می خواهی انجام دهی (مخفی کاری). اجازه نده دیگران بفهمند چقدر از آنها بدت می آید و… آنها هرگز این حرف ها را تحمل نخواهند کرد و چنان با تو بد می شوند که ممکن است با تو رفتار بدتری بکنند. بهتر است نگذاری آنها بفهمند.

در نتیجه ترس و احساس گناه با آنکه هنوز نمی داند، چه دارد اتفاق می افتد (منفی نگری) کم کم رفتارش را زیر نقابی پنهان می کند و شما نمی توانید رفتار غلط او را مشاهده و اصلاح کنید. فشار این کار بر روی او چنان زیاد است که دانش آموز از کار اصلی اش باز
می ماند. شاید به این ترتیب او افسرده و غمگین شود. شاید خودش را به طریقی قانع کند و خودش را بیچاره و درمانده بداند. صرف نظر از آنچه پیش می آید، احساس تحقیر، سرزنش، ترس و … به شکل های مختلف و تغییر شکل یافته بیرون می ریزد. مثل مسخره کردن دیگران، لودگی و مسخره بازی، بی خیالی و بی انگیزیگی، عدم اعتماد به نفس و…

نکته: چشم های دانش آموز به همه چیز پاسخ خواهد داد.

اگر به اندازه ی کافی به دانش آموز محبت نکرده اید، توقع نداشته باشید به حرف های شما گوش کند. وقتی نیازهای عاطفی دانش آموز ارضاء شد، عملکردش بهتر می شود. اما یک چیز را نادیده نگیرید، ممکن است به دلیل محرومیت های آموزشی که در سال های قبل اتفاق افتاده است، شیوه ی درس خواندن را نمی داند. بنابراین اولین قدم آن است که واکنش هایی که آنها را آشفته می کند، نشان ندهید. از این طریق بهتر می توانید خود را با دانش آموز هماهنگ کنید و تطبیق دهید. بنابراین گفتار صمیمانه ضرورت دارد. معلم به جای مخالفت، باید راهنمایی کند. شاید لازم باشد به مشکل، از همه ی جوانبی که
می تواند به شناخت مشکل کمک کند، نگاه کنید. معلم باید از خود بپرسد آیا این رفتار به دانش آموز ضرر می رساند؟ معلم نباید احساس کند دانش آموز از وی حساب می برد؟ آیا او تحت فشار است؟ اگر پاسخ شما به این دو سئوال منفی باشد، احتمالا در مسیر درستی گام بر می دارید. یک دانش آموز مضطرب از اینکه نمی داند چه راهکاری برای جبران اشتباهش لازم است، احساس رنج می کند.

نکته: برخی معلمان کمبود دانش آموزان را به سال های قبل و اشکال را از خانواده اش می دانند و مسئولیت را از دوش خود سلب می کنند. باید به این معلمان گفت: اگر باغی را بخرید و درختان به خوبی رشد نکرده باشند و علف های هرز زیاد باشد، باز هم همین حرف را
می زنید و یا اینکه سعی می کندی کمبودها را جبران کنید. بنابراین هر معلیم باید کمبودها را شناسایی کند و اقدام کند.

اضطرابی، عصبانیت، نارضایتی و کسالت همه مسری هستند و به دانش آموز منتقل می شوند. اگر معلم و شاگرد هر دو تحت فشار باشند، باید صبور باشید. کمی توجه بیشتر نشان می دهد که همه چیز به آخر نرسیده است.

اگر او بتواند از رفاقت شما برخوردار شود، آرامش بیشتری پیدا
می کند. گاهی دانش آموز به اندازه ی کافی راهنمایی نمی شوند یا رفتار با آنها دوستانه و صمیمی نیست. سعی کنید رفتارتان با دانش آموز آرام و دوستانه باشد و حدود و مقرراتی در رابطه با آنها رعایت شود. نباید انتظار داشته باشید که هر دانش آموز از همان ابتدای کار راه درست را پیدا کند.

راه های زیر، چند روش از روش های متعدد برخورد با مشکلات دانش آموزان است:

1- وضعیت موجود را نادیده بگیرید و صبر کنید تا آرامش خود را بدست آورید، بعد قضیه را بررسی کنید.

2- با آرامش و وقار به دانش آموز تذکر دهید.

3- در هر حالتی اطلاعاتی را که دانش آموز به آن نیاز دارد به او بگویید  با رفتاری خوشایند و واقع بینانه، افکار غلط او را اصلاح کنید.

دانش آموز باید چیزهایی بیاموزد تا بتواند تجربیات خود را تفسی کند.

بهترین مدرسه:

بهترین مدرسه، مدرسه ای است که معلم در آن رفتار دوستانه ای با دانش آموزان داشته باشد و بتواند با مشکلات دانش آموزان با اخلاق و متانت، روبرو شود. در چنین مدرسه ای، معلم همان احساسی را دارد که دانش آموزان دارند. آنوقت می توانند رهبری و تسلط خود را بر کلاس اعمال کنند. معلم و دانش آموز می توانند با توجه به قدرت و درکشان در مطالعه و ورزش شرکت کنند و تجربیاتی به دست آورند. اما معلمانی که با خصومت و لجاجت عکس العمل نشان می دهند، کاری می کنند که دانش آموز نسبت به تشویق و تنبیه بی تفاوت شود.

عاطفه ی معلم نسبت به دانش آموز، نقش زیادی در پیشرفت دانش آموز دارد. روش بیان این عواطف می تواند به رشد و شکوفایی
دانش آموز کمک کند یا آن را به تعویق اندازد. معلم باید دانش آموز را تحت تعلیم حمایت درونی قرار دهد. چرا که دانش آموز به امنیت عاطفی عمیق و پایداری از طرف معلم احتیاج دارند. عاطفه ای که بیش از آنکه مالکانه باشد، آزاد گذارنده است. عاطفه ای که بی ریا، اصیل و صمیمانه باشد. در چنین مدرسه ای رابطه ی معلم و دانش آموز با یکدیگر و عشق و امنیت (تحت تعلیم حمایت روانی) بین آنها سازنده است.

روابط بین معلم و شاگرد:

شاید برای دانش آموز، مهمترین رابطه با معلم، رابطه ای است که در آن احترام، وفاداری و محبت وجود داشته باشد. در این حالت دانش آموز احساس می کند خیلی خوشبخت است. این بدان معنی نیست که هیچ وقت اتفاقی پیش نمی آید. بلکه به این معنی است که محبت و احترام بین معلم و دانش آموز چنان اطمینان بخش است که کلمات تند و مشاجره اتفاق نمی افتد.

اگر محبت کافی بین معلم و دانش آموز نباشد، دانش آموز آن را
به سرعت احساس می کند. در چنین شرایطی رابطه ی بین معلم و دانش آموز دچار تضاد می شود. در این حالت بین معلم و شاگرد، کلماتی رد و بدل می شود که در ذهن دانش آموز علاقه ای برای
ادامه ی تلاش وجود ندارد. و اظهارات طعنه آمیز، احساس امنیت دانش آموز را متزلزل می کند. اما نتیجه ی این احساس نباید
بی عدالتی باشد. برای دانش آموزانی روابط مهم است. نتیجه ی این برخوردها، تضاد و عدم اطمینان در دانش آموز است. بالاخره اینکه عاطفه و احساس مهمترین رابطه بین معلم و شاگرد است. نتیجه ی این برخوردها، تضاد و عدم اطمینان در دانش آموز است. اغلب آنچه مورد نیاز است، تشویق وتفاهم است.

نکته: برخی معلمان فکر می کنند که با توهین و سرزنش دانش آموزان بهتر درس می خوانند. باید گفت: هوش و استعداد در همه ی دانش آموزان یکسان نیست و اگر نقش معلم این قدر پر رنگ است. بنابراین باید تمام فرزندان معلمان یا دکتر شده باشند یا مهندس. در صورتی که معلم نقش راهنمایی و هدایتگری دارد و دانش آموزی که هوش و استعداد بالاتری دارد و پرتلاش و سخت کوش است، نتیجه ی بهتری می گیرد. البته نه اینکه معلم باید رسالت خود را فراموش کند، بلکه باید با صمیمیت و تلاش و پشت کار دانش آموزان را راهنمایی کند…

تذکر: طبق آماری سال گذشته حدود 000/450 هزار نفر در رشته ی ریاضی فیزیک تحصیل می کنند و حدود 000/60 هزار نفر از آنها معدل بالایی دارند و حدود 000/20 هزار نفر از آنها خوب تست
می زنند و حدود 000/10 هزار نفر از آنها در دانشگاه های معتبر قبول می شوند و تنها نیمی از آنها می توانند مدارج علمی را تکیمل کنند. اکنون باید از معلمان پرسید آیا همه ی دانش آموزان می توانند موفق شوند. برای مثال اگر در هر شهری باشگاه کشتی وجود داشته باشد و بر فرض محال مربی تمام این باشگاه ها یک نفر باشد. آیا او می توانند همه ی شاگردانش را قهرمان کنند. البته که چنین نیست. زیرا ظرفیت های انسان ها با یکدیگر محدود است و همیشه نفرات برتر جایگاه مناسبی را کسب می کنند…

ایجاد رابطه ی همه جانبه:

آیا معلم مطمئن است که عواطفش نسبت به دانش آموز، خود را به طور جامع و کامل و مفید انجام داده است؟ آیا این جریان به درستی اتفاق افتاده است و هیچ عیبی در آن نیست؟

احترام واقعی به دانش آموزان:

اگر بخواهیم عاطفه مان نسبت به دانش آموزان واقعا برای او مفید باشد. لازم است این عاطف را با یک احترام واقعی برای او همراه کنیم. به دانش آموز باید به خاطر آنچه که اکنون هست نه آنچه در
آینده خواهد شد، احترام گذاشت. این احترام باید متوجه ی علایق و فعالیت های او باشد.

محیط مدرسه:

مدرسه وجدان دانش آموز را بیدار می کند و با اینکه به تنهایی راهنمای کاملا قابل اتکایی برایش محسوب نمی شود. اما به عنوان یک معیار مهم، رفتارهای او را تحت تأثیر قرار می دهد و در
شکل گیری شخصیت او مؤثر است.  

اگر مراقب باشید و مسأله را که موجب آزار دانش آموز شده است را بررسی کنید، خیلی راحت خواهید توانست او را راهنمایی کنید.

ویژگی های معلم:

معلمانی که با دانش آموزان کار می کنند باید اشخاصی صمیمی و جدی باشند. آنها باید آدم های شادی باشند و واقعا از بودن با
دانش آموزان لذت ببرند و نه تنها باید در زمینه ی رشد و پیشرفت علمی دانش آموزان اطلاعاتی داشته باشند، بلکه باید بدانند که چه محیطی و چه تجربیاتی برای دانش آموزان لازم است.

نکته: دانش آموزی که برای فعالیت خود دلیلی پیدا نکند، کوشش چندانی نخواهد کرد.

وظایف و ارزش مدرسه در یک جامعه:

دو نقطه نظر متفاوت درباره ی عملکرد آموزشی و ارزش مدرسه در بین مردم وجود دارد. آنها ک به آموزش به عنوان وسیله ای برای کسب اطلاعات و مهارت نگاه می کنند، دلشان می خواهد که مدرسه یک دوره ی آمادگی برای ورود به جامعه باشد.

نقطه نظر دیگر اینکه تجربیات روزانه ی هر دانش آموز به دقت تحت نظر قرار می گیرد و نیازهایش شناسایی می شود و از آسیب های او نیز در جامعه تا حد زیادی مراقبت خواهد شد و بعدها از این الگو تبعیت خواهد کرد. به همین ترتیب راهنمایی تفاهم آمیز و توضیحات هوشمندانه ی معلمان آموزش دیده ضروری است. در این روش معمولا اطلاعات ناقصی که دانش آموزان بدست می آورند، بسط و گسترش می یابد.

آنها در مدرسه یاد می گیرند که نوبت بگیرند، در چیزهایی با هم شریک باشند و ایده هایشان را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و به شیوه ای مسالمت آمیز با یکدیگر زندگی کنند. آنها در زنگ ورزش قوانین را رعایت می کنند و به موفقیت های آینده ی خود امیدوار
می شوند. اگر مدرسه درست اداره شود، می تواند رسالت راستین خود را به عنوان یک نهاد اجتماعی در جامعه بدست آورد.

نکته: رابطه ی کلامی و عاطفی معلم، احساس ارزشمندی در دانش آموز ایجاد می کند.

به دانش آموزان امنیت عاطفی بدهید:

اگر معلمان تلاش کنند که کلاس درس خوشایند و ارضاء کننده باشد، کیفیت و راندمان آموزش ارتقاء خواهد یافت. یعنی آموزش باید نسبت به علایق دانش آموز و هماهنگ با آن باشد. تمایل معمل باید در
درجه ی اول روی توجه دانش آموز یا تلاش او متمرکز باشد. مهم
این است که دانش آموز با اشتیاق برای فهمیدن مطلب تلاش کند و علاقه ی خود را از دست ندهد. بدون شک هر چه برنامه های درسی بهتر طرح ریزی شوند، موفقیت بیشتری بدست خواهد آمد.

چگونه می توان در دانش آموز علاقه ایجاد کرد:

باید به دانش آموز فهماند که هر چند بعضی رفتارهایش مورد موافقت نیست، اما خود آنها مورد علاقه هستند. آنها باید احساس امنیت کنند. برطرف کردن اشتباهات نه فقط به تجربیات و کوشش دانش آموز بستگی دارد، بلکه به پیشرفت رشد شخصیتی او نیز مربوط است. تحقیقات بر روی یک گروه از دانش آموزان نشان داده است ک رفتار غلط با دانش آموز، ممکن است سبب شود که او تجربیات غلطی پیدا کند.

بهبود در یادگیری:

بهبود در یادگیری بستگی به علاقه ی دانش آموز دارد. کیفیت شیوه ی آموزش بستگی به دانایی و بینش کافی معلم در طرح ریزی آن دارد. توجه و تحسین معلم نباید معطوف به موفقیت یا شکت نهایی باشد. بلکه باید بر روی تلاش ها و اشتیاق دانش آموز به تلاش تمرکز باشد.

نکته: ادب و رفتار دانش آموز از درس خواندن وی مهمتر است. به چنین دانش آموزی جایزه بدهید و آنها را تشویق کنید. حتی اگر نمرات ضعیفی دارند. چرا که جامعه نیاز به انسان های اخلاقی دارد و اولویت با اخلاق است نه تحصیلات. چه انسانی هایی که با دانش و علمی که داشتند به بشریت خیانت کرده اند.

عاطفه در یادگیری:

اثر احساسات عاطفی بر توانایی یادگیری اهمیت دارد. عواطف نوع چیزهایی را که دانش آموز می تواند بیاموزد، چگونگی سرعت آموزش، چگونگی به یاد داشتن آنچه آموخته اند را، مشروط می کند. مثلا اشعاری که مورد علاقه هستند سریع تر از آنهایی که معمولی هستند یاد گرفته می شوند. وقتی یادگیرنده تشویق شود و احساس کند که موفق است، یادگیری اش نسبت به وقتی که از او گله می شود و احساس شکست می کند، سریع تر است. چنین واقعیت هایی طبیعتا منجر به سئوالاتی می شوند؟ مثلا چه احساساتی در یادگیری و موفقیت در مدرسه دخالت دارند؟ چه نوع احساساتی یادگیری را سرعت
می بخشد و به آن کمک می کند؟

معلمان چگونه می توانند به رشد عاطفی دانش آموز کمک کنند. چنان که او بهتر بتواند از هوش خود به هنگام یادگیری، استفاده کند؟

چه احساساتی در یادگیری دخالت دارند؟

احساس امنیت:

هر دانش آموزی نیاز عاطفی دارد. آنها نیاز دارند که مورد علاقه  و در امنیت باشند. احتیاج دارند که واکنش عاطفی متقابل از سوی دیگران ببینند. این نیازها به خصوص در دوران کودکی (دبستان) شدیدتر هستند و بر رفتار بزرگسالی آنها اثر می گذارد. متوجه باشید که رفتار تلخ دانش آموز را نسبت به جامعه بد بین می کند.

مدرسه رفتن به معنی اظهار وجود است:

شاید مهمترین نقش مدرسه، دادن احساس به دانش آموز است که او فرد مهمی بوده و مورد احترام است و حرف هایش شنیده می شود. او در حال کشف افکار و عقاید جدید است. در این راه معلم به وی تعلیم می دهد و او را با مطالب تازه آشنا می کند و به وی می آموزد که چگونه فکر کند و تصمیم بگیرد. درباره ی مسائل گوناگون فکر کند و سئوالاتش را – هر چه هست – مطرح کند، بدون آنکه از تنبیه شدن یا مورد تمسخر قرار گرفتن بترسد.

اگر مدرسه موجب ترس شود:

اگر مدرسه چندان خوشایند نباشد چه نتیجه ای حاصل می شود؟ امتیاز و فرصت ها و مسئولیت هایی که مدرسه را جالب و خوشایند می کند، کدام است؟ اگر دانش آموز نتواند به خوبی با شاگردان دیگر ارتباط برقرار کند، چه اتفاقی می افتد. شاید مهمترین واقعه رفتار نامناسب معلم باشد؟ چرا که دانش آموز احساس می کند، از طرف معلم پشتیبانی نمی شود. در چنین مواقعی مدرسه برای دانش آموز چه مفهومی دارند. اینکه دانش آموز از رفتن به مدرسه خوشحال باشد یا نه بستگی به این دارد که او انتظار چه چیزی را در مدرسه دارد.

یاد گرفتن نحوه ی حل مسأله:

دانش آموزان را باید تشویق کرد که متناسب با سن و توانایی هایشان با مشکلات مبارزه کند. آنها باید مفهوم تلاش کردن را درک کنند.
می توانید به آنها یاد بدهید که مفهوم مسأله چیست (چند جزء معلوم و رسیدن به جزء مجهول) و واقعیت ها و راه حل های احتمالی کدام هستند؟ چنین پرسش هایی سبب فعالیت ذهن می شوند و قدرت تحلیل اطلاعات و رسیدن به نتیجه را سبب می شود.

نحوه ی حل مشکلات:

هر روز دانش آموزان در مقابل مسائل مختلف قرار می گیرند. چکار کنیم که در بازی فوتبال بهتر باشیم؟ ثبت نام در کلاس های آزاد فوتبال. وقتی به گردش می رویم باید چه رفتاری داشته باشیم؟ نوعی برنامه ریزی و تنظیم وقت. چگونه می توانم به دیگران کمک کنم؟ با مشورت از بزرگترها. چگونه دوستان جدید انتخاب کنم؟ دقت در
گفتار و عمل کردن به حرف هایی که می زند. یعنی ببینم خودش به حرف هایش عمل می کند یا خیر.

اینها فقط چند مسأله از مسائل متعددی هستند که یک معلم هوشیار، به جای آن که خودش آن را حل کند و راه حل را به دانش آموزان تحمیل کند، در مقابل شاگردان قرار می دهد.

چگونه به دانش آموزان یاد بدهیم که با مشکلات مقابله کند؟

آموزش حل مشکلات (پرسش و پاسخ و انواع راه حل های مختلف) به دانش آموز باید متناسب با سن باشد. گله کردن از دانش آموز، بهانه گیری کردن، کار دانش آموز را به جای او انجا دادن، یا زمانی که دانش آموز برای روبرو شدن با مسأله ای تلاش می کند او را نباید مسخره کنید.

معمولا چه انتظاری باید از دانش آموز داشت:

معلمان باید هوش، استعداد و توان دانش آموز را در نظر بگیرند و متناسب با عملکرد دانش آموز سئوال طرح کنند. این نوع رفتار اعتماد به نفس دانش آموز را کم می کند. دقت کنید، فوق توانایی دانش آموز توقع نداشته باشید. یا ممکن است دانش آموز را دلسرد کنید. اما
آزمون های اصلی مهم هستند و دانش آموزان باید برای آن خودشان را آماده کنند.

تفاوت خواندن و یادگرفتن:

خواندن، از یاد گرفتن و فهمیدن و ادای کلمات مهمتر است. وقتی دانش آموز مطلبی می خواند، باید یک سری از کلمات را به طور منظم در ذهنش نگه دارد. در آن صورت او می تواند ارتباط کلمات را با یکدیگر ببیند و معانیشان را بفهمد. خواندن، احتیاج به درجه ی معینی از فهم کلمات و فهم ارتباط آنها با یکدیگر دارد.

بهترین زمان آموزش:

دانش آموزی که همیشه خسته، بی میل و به همه چیز بی علاقه است، باید پس از آزمایش های پزشکی، از نظر روانشناسی مورد آزمایش قرار بگیرد. دانش آموزانی که به طور مشخص نگران و ناراحت هستند، نمی توانند پا به پای دیگران جلو بروند. نباید از همه ی
دانش آموزان یک انتظار داشته باشید. باید دانش آموزان را با توجه به استعدادهایشان راهنمایی کنید.

نکته: اگر معلم و دانش آموز هر دو نگران هستند، نباید آموز را ادامه دهید.

دانش آموزان نمونه:

در هر مدرسه و کلاس درسی، تعدادی از دانش آموزان سریع تر از همسالان خود می آموزند و حافظه ی بهتری دارند و راحت تر یاد
می گیرند. بنابراین دانش آموزان دیگر را با آنها مقایسه نکنید. تنها عده ی معدودی از دانش آموزان سرآمد هستند و بقیه هوش معمولی و متوسط دارند. اینگونه دانش آموزان دارای توانایی های خاص و از عملکرد بالایی برخوردار هستند.

اما برخی دانش آموزان به اصطلاح دیر شکفته می شوند و ذوق و قریحه و خلاقیت آنها تا زمان بلوغ یا بزرگسالی، نشان داده نمی شود. برخی دانش آموزان بیشتر انرژی خود را صرف ورزش می کنند و بعضی دیگر به نقاشی و موسیقی علاقه نشان می دهند. نتیجه اینکه توانایی ذهنی افراد مختلف متفاوت است. بنابراین نباید هیچ
دانش آموزی را تحت فشار قرار داد، بلکه باید استعدادش شناسایی شود. دقت کنید حتی خواهر و برادرهایی که در یک خانواده رشد
یافته اند، دارای استعداد و توانایی های یکسانی نیستند.

برخورد با اشتباهات دانش آموز:

باید جنبه های اخلاقی و رفتاری دانش آموزان بسیار توجه داشته باشید و به جای شدت عمل با منطق و دلیل در رفع آنها کوشش کنید. نباید فراموش کرد که باید به آنها فرصت داده شود تا در اصلاح خود بکوشند.

در برخورد با دانش آموز باید به خوبی مراقب رفتنار و گفتار خود باشید. زیرا ممکن است رفتار نادرست در دنیای ذهنی آنها (الگوبرداری) اثر بدی بگذارد.

واکنش شدید و تنبیه کردن کار درستی نیست و کینه توزی در دانش آموز را رشد خواهد داد و جنبه های منفی مشکل را حل نخواهد کرد. همچنین توهین و تحقیر را هیچ گاه در مورد دانش آموزان به کار نبرید. چرا که آنها نباید خود را در دنیای بی مهری احساس کنند.

اگر معلم مهربان نباشد، اخلاق و هوش و استعدا دانش آموز، هیچگاه رشد طبیعی خود را نخواهد داشت.

هر گاه مشکلی پیش می آید، نباید موضوع را کش دهید و مخصوصا در مواقع خاص باید با صبر و شکیبایی بر رفتارتان مسلط باشید. رفتار معلم باید طوری باشد که دانش آموز قلبا احساس نزدیکی داشته باشد. به هیچ وجه نباید دانش آموز را در حضور دیگران سرزنش کنید. دانش آموزان بازیچه و موضوع تفریح و خنده نیستند. اینگونه رفتارها ممکن است ایجاد نفرت و ترس شود و این دو پدیده با هم باعث عدم رشد شخصیت دانش آموز می شود.

فطرت کودک و نوجوان:

دانش آموزی که در سنین کودکی یا نوجوانی است نیازمند دوست داشتن هستند و محبت و دوست داشتن لازم ترین غذای روح است. محبت باعث می شود تا دانش آموز به ارزش خود پی ببرد. بنابراین محبت به رشد دانش آموز کمک می کند.

از طرفی محبت یک احساس متقابل است. هر قدر دانش آموز بیشتر محبت ببیند به همان اندازه در آینده جامعه ی شادتری خواهیم داشت. با نصیحت نمی توان دانش آموز را اصلاح کرد. فقط کافی است که آنان خوشحال باشند و محیطشان را پر از ملاطفت و مهربانی ببینند تا دیگران را دوست داشته باشند.

آیا دانش آموزان باید از چیزی بترسند:

برخی از معلمان عقیده دارند که دانش آموز باید از چیزی بترسد و چنین استدلال می کنند که در غیر اینصورت نگهداری او در کلاس به صورت مشکلی در می آید. این استدلال نادرست است. چرا که ترس همیشه با (عکس العمل های زشت و پیچیده) همراه است، با یک سلسله ترس های دیگر که دانش آموز به طور مستقیم یا غیر مستقیم از بزرگترها و اطرافیان خود دریافت می کند، همراه می شود و روح و جسم دانش آموز را آزار می دهد. وقتی موضوع ترس را همراه با آموزش اجرا کنیم، دو مقوله ای است که اصلا سنخیتی با هم ندارند. در واقع (چون دانش آموز با دیدن و شنیدن از دیگران تقلید می کند) همان رفتارها را با دیگران انجام می دهد. در اصل به جای اینکه درس زندگی را بیاموزد، رفتار نادرست را می آموز و آن را سرلوحه کارهای خود قرار می دهد.

اینگونه ترس ها، شجاعت و خلاقیت را در دانش آموز می کشد و خصلت های زیبا را محو و نابود می کند و جای آن را خشم و کینه و اضطراب و وحشت دائم و (دلسردی و بدگمانی و کینه توزی) جای
آن را پر می کند و آنها را از رقابت و مبارزه با مشکلات مأیوس (دلسرد) می کند و سسب انزوا و گوشه گیری می شود. به یاد داشته باشید که ترس همیشه هست. اما باید به دانش آموز یاد بدهید که چگونه با دلایل منطقی و ایجاد روحیه سلحشوری می توان با آن مبارزه کرد و ریشه های آن را خشکاند.

باید نگذارید دانش آموز احساس ترس کند. باید ترس را که در نقاط تاریک افکار آنها در کمین نشسته است از ریشه کند و با تعلیمات خوب و از میان برداشتن ترس، ذکاوت و زیرکی آنها را نمو داد. از جمله روش هایی که می تواند بسیار مؤثر واقع شود و حس ترس
را از همان آغاز شروع از بین ببرد، رفتار شجاعانه و سرحال و محبت آمیز، به خصوص والدین و معلم است. البته شجاعت باید با دانایی توأم باشد و حد و اندازه ی محبت هم باید مشخص باشد. زیرا محبت بیش از اندازه هم مضر است و گاهی لازم است با اقدار و منطق و جدی باشید. اما باید این مسائل کمتر اتفاق بیفتد.

همیشه باید با مهربانی و همدلی با دانش آموز مواجه شوید (همدلی از هم زبانی خوش تر است) تا آنها جرأت داشته باشند مشکلات خود را با بزرگترها (والدین / معلم) در میان بگذارند و شجاعانه با مسائل و مشکلات برخورد کنند. تنها از این طریق است که ترس و تشویش آنها از بین می رود و در قلبشان احساس اطمینان و آرامش به وجود
می آید. باید با شرکت دادن دانش آموزان در بحث های آزاد و خواستن عقیده ی آنها، کمرویی آنها را از بین برد و روح علمی و اجتماعی بودن در آنها به وجود آورد. برای اینکه دانش آموز از معلم حرف شنوی داشته باشد، احتیاجی به رعب و وحشت نیست، بلکه ایجاد حس احترام در قلب دانش آموزان می توان به مقصود رسید.

باید دانش آموزان را با تفکر منطقی بار آورد تا افکار درست را از غلط تشخیص دهند و زیر بار سخن غیر منطقی نروند. از طرفی
بی اراده و گوش به فرمان بار نیایند. بلکه برعکس فردی هوشیار، دارای ذهنی نقاد، روحی جستجوگر و تفکری منطقی و احساس از روی عقل بار بیایند که بیهوده از مسأله ای وحشت نداشته باشند و با ارده ی قوی و با تفکر منطقی به حل مسائل زندگی می پردازند. در حقیقت با گفت و شنود، دانش آموز با نوعی مبادله ی اندیشه افکارش را پرورش می دهد.

نکته: بنابراین روح لطیف و زیبای دانش آموزان را نشکنیم. (تا توانی دلی به دست آور، مگر دل شکستن هنر است!)

چگونه از علاقه ی دانش آموز به بازی و نمایش بهره بگیریم:

از طریق بازی و نمایش است که واقعیات در وجود دانش آموز، در فکر و در ذهن او نقش می بندد. از طریق بازی و نمایش است که دانش آموز برخی مسائل جهان پیرامون خود را کشف می کند. از طریق بازی و نمایش است که دانش آموز می تواند خود را با دیگران (جامعه و اطرافیان) انطباق دهد و محیط اطراف خود را کشف کند. آنگاه متوجه می شود که چه کاری خوب است و چه کاری نه. با چه افرادی دوستی کند با چه افرادی نه، چه کتاب هایی را بخواند (ضروری و لازم است) و چه کتاب هایی نه، چه کارهایی را انجام دهد و چه کارهایی را نه، چه رفتارهایی صحیح است و چه رفتارهایی نه، به چه چیزهایی فکر کند و به چه چیزهایی نه، چگونه برنامه ریزی کند و چه برنامه ای را اجرا کند، اهداف کوتاه مدت و دراز مدت را تعیین کند و آینده ی رفتارش را در نظر بگیرد و عاقبت اندیشه باشد و...

بنابراین با بازی و نمایش دنیای ذهنی دانش آموز قوام و انسجام
می یابد، ادراک هوش و دیگر استعدادهایش رشد می کند، می شکفد و پیشرفت می کند. به قول معروف بازی و نمایش تجربه ای است که دانش آموز را برای فعالیت های آینده، آماده می کند.

از علاقه و تمایل ذاتی دانش آموز می توان در امر تربیت بهره ی فراوان گرفت. چرا که بازی و نمایش نتیجه ی احتیاج به آفریدن و جلوه ی شخصیت است.

علاقه به بازی و نمایش می تواند به معلم کمک فراوان کند. چرا که بازی و نمایش و کارهای جمعی و همکاری دانش آموزان با یکدیگر به انضباط اختیاری و از روی میل منجر می شود. بدون اینکه فشار و یا اجبار و اطاعت از دیگران که مغایر با سلامت روح است، مطرح باشد. آنها به تدریج متوجه می شوند، چه بگویند، چگونه حرف بزنند، در چه زمانی سکوت کنند، چگونه رفتار کنند، کجا سکوت کنند، کجا متوقف شوند، کجا عقب نشینی کنند، کجا بحث را کنترل و خاتمه دهند و...

بنابراین بازی و نمایش محیط را برای دانش آموزان جالب و زندگی را برای آنها دلچسب و شیرین می کند. چرا که دانش آموزان به بازی و نمایش علاقه ی فراوان دارند و علاقه و رقبت هم در امر تربیت عامل بسیار مؤثری است. در واقع بازی و نمایش، واجد همان فعالیت و کار و خدمت در زندگی بزرگسالی است. چرا که تربیت فرد قبل از
هر چیزی در بازی و نمایش شکل می گیرد. این بازی و نمایش
برای دانش آموز شادی آور است و این شادی با خلاقیت همراه است.
دانش آموز در کلاسی که یکنواخت و کسل کننده است، خسته و عصبی می شود، از کلاس حظی نمی برد و در رفتارش اندوه و نگرانی وجود دارد.

بنابراین دانش آموز باید در بازی و نمایش خلاق و آزاد باشد و به نیروی ابتکار خود تکیه کند و گه گاهی تذکری و راهنمایی ضروری است. یعنی اگر لازم بود که آنها را راهنمایی کنید، طوری باشد
که متوجه نشود. فراموش نکنید که گاهی لازم است حتی خودتان با دانش آموز نمایش اجرا کنید و به قول معروف یک پای نمایش باشید.

دانش آموز را با روحی اجتماعی بار بیاورید:

دانش آموز را باید با (عشق به نسل انسانی ) بار آورد تا مردم
را دوست داشته باشد. توجه داشته باشید افرادی که مردم را دوست
می دارند. یعنی بزرگترین لذت زندگی. و این به معنی فردی مفید بودن و خدمت به مردم است. برای این کار هم نیاز به سعی و تلاش فراوان است. دانش آموز باید یاد بگیرد نسبت به آینده ی کشورش
بی تفاوت نباشد. از تجربه های دیگران استفاده کند و نگوید من به حرف های دیگران کاری ندارم و خودم می خواهم تجربه کنم.

برای همین دانش آموز باید هنر شناخت افراد مختلف (مردم) را داشته باشد تا قادر باشد احساسات، افکار، تمایلات پنهانی آنها را کشف کند تا مانند سربازی فداکار نگهبان سرزمینش باشد و مراقب باشد تا گول افراد حقه باز را نخورد.

روحیه ی اجتماعی بودن در دانش آموز بسیار قوی است و این دوره را باید (سنین دوره ی رفاقت) نام گذاشت. اما متأسفانه به واسطه ی روش های نادرست تربیتی ما این روحیه را از آنها می گیریم. مثلا کمکی که دانش آموزان به هم می کنند و یا همکاری هایی که بین آنهاست به عنوان (از روی هم نوشتن) محکوم می شود. ما (والدین/ معلم) می خواهیم در این دوره که دوره ی عالی فعالیت علمی و اجتماعی است شاگرد پیوسته تنها کار کند و از لذت و کوشش جمعی با رفقای خود محروم باشد. البته این هب آن معنی نیست که ما آنها را به یک زندگی انگلی تشویق کنیم و عادتشان دهیم تا بدون اینکه به خود زحمتی بدهند، همیشه از نتایج کار و زحمت دیگران استفاده کنند، بلکه درست برعکس برای ایجاد روحیه ی تعاون و همکاری و پرورش استعدادها و شوق و علاقه چنین توصیه هایی می کنیم.

توجه به سرشت دانش آموز:

 کار تربیت به معنی واقعی کلمه، کاری است پیچیده و در عین حال هوشمندانه و هنرمندانه. چرا که ما با فردی سروکار داریم که هنوز علم و تجربه ی چندانی از زندگی واقعی ندارد و از طرف دیگر آماده کردن آنها برای یک زندگی واقعی و هماهنگی با زندگی بزرگسالی نیاز به آموزش مهارت های مختلف (علمی، اخلاقی، اجتماعی، هنری، فرهنگ، اقتصادی و...) می باشد. بنابراین یک معلم آگاه سرشت ویژه ی دانش آموز را در مراحل مختلف سن رشد و همچنین قوانین و کیفیت دگرگونی های ذهنی آنها را خوب می شناسد. چرا که سازمانی عقلی و اخلاقی دانش آموز بر خلاف آنچه که برخی تصور می کنند، عینا همان تشکیلات سازمان فکری بزرگسالان نیست. همچنین کیفیت ذهنی دانش آموز در مراحل مختلف عقلی و سنی (رشد واقعی) با یکدیگر یکسان نیست. یعنی درست است که هر سنی مقتضیات و توانایی های خاصی دارد. اما گاهی با عدم آموزش درست این امر به تعویق افتاده است یا رشد بیشتری کرده است. یعنی شاید یک قسمت از امر رشد و تعلیم پرورش بیشتری یافته و قسمتهای دیگر رشد کمتری داشته اس. مثلا دانش آموزی در موسیقی و زبان انگلیسی به مهارت بیشتری رسیده و در مهارت های ورزشی و اجتماعی رشد کمتری داشته است. بنابراین باید تمام ابعاد را به طور هم زمان با یکدیگر رشد داد تا یک نمودار معقول و منطقی به وجود آید. نه اینکه یکی را فدای دیگری کنیم. بنابراین با شناخت قوانین رشد و کمک گرفتن از سرشت ویژه ی دانش آموز، بهتر می توان به وظیفه ی تربیتی خود که عبارت است از تربیت هوش و ذهن خلاق و مبتکر عمل کرد و انسان های کامل تری تحویل جامعه داد. اصل تربیت باید به احترام عمیق به دانش اموز آغاز شود و هدف و جهت آن باید پرورش انسان هایی باشد که تنها به نیروی خود و همت خود تکیه داشته باشند.

روزی که دانش آموز اعتقاد به اصالت خود (با ارزش بودن) را از دست بدهد، اعتماد به نفسش را از دست می دهد. از این رو نفس تعلیم و تربیت باز شناختن انسان (شناخت استعدادهای درونی فرد) به خودش است. کار معلم باید بر این اصل باشد که انسان موجودی است با استعدادهای بی کران و نیروی شگرف یادگیری. به بیان دیگر، هدف و رسالت معلم شنساندن استعدادهای دانش آموز و بارور کردن آن است. بنابراین هنگامیکه دانش آموز متوجه شود که چه استعدادهایی و چه ویژگی هایی در درون خود دارد، تلاش بیشتری می کند. در اینجاست که متوجه می شویم همه ی دانش آموزان را با یک شکل و یک قالب تربیتی نمی توان آموز داد. بلکه باید بر حسب وضعیت (شرایط خاص هر دانش آموز) و با الهام از کیفیت روحی و ذهنی خودش و استعدادهای خاص او با روش های ابتکاری متفاوتی پرورش داد.

فراموش نکنید که دانش آموز باید خود را کاملا آزاد حس کند و مراقبت معلم باید نامحسوس و دورادور باشد. در غیر اینصورت تعلیم و تربیت نتیجه ی معکوس خواهد داشت و نتایج نامطلوبی به بار خواهد آورد.

تربیت باید با توجه به شرایط زمانی و مکانی و کیفیت روحی و تمایلات و علاقه ی متغییر دانش آموزان در نظر گرفته شود. به این معنی که معلم نباید خود را در راه ها و الگوهای از پیش تعیین شده محصور کند، بلکه باید از طریق ابداعی و متنوع ترین راه ها سود جوید. مثلا برای آموزش کسر در درس ریاضی به دانش آموز بگوید: اگر یک نان بربری سر سفره باشد و شما چهار نفر باشید از این نان چقدر به شما می رسد؟ یا احتمالات دیگر چون شما کوچکتر هستید شاید لازم باشد یک/ پنجم نان مصرف کنید. یا اینکه محیط و مساحت به چه درد زندگی واقعی می خورد؟ جواب: اگر زمینی با طول وعرض 8*10 داشته باشید و بخواهید دور زمین را دیواری به ارتفاع 2 متر با عرض 20 سانتی متر بکشید و هر متر مربع (مثلا 100 آجر) مصرف کند چند آجر لازم است و چند تن آجر لازم دارید و یا اینکه اگر بخواهید زمین را کاشی کنید ، چگونه مقدار کاشی ، سیمان مصرفی، ماسه ی مصرفی، مقدار آب، مقدار دستمزد با توجه به متر مربع، پول حمل و نقل مصالح و... را محاسبه می کنید و یا اگر بخواهید دیواری را رنگ کنید و یا شیشه های ساختمان را محاسبه کنید و یا قیمت تمام شده ی درهای چوبی ساختمان را محاسبه کنید، چه کارهایی را باید انجام دهید. با این کار دانش آموز به مفهوم ریاضی و کاربرد آن در زندگی آشنا می شود و متوجه م یشود مسائل مختلفی مثل خیاطی، آشپزی (نوع مواد، مقدار مواد، درجه حرارت، مدت زمان و...) و سایر مشاغل چگونه از ریاضیات استفاده می کنند.

همچنین از طریق ریاضی می توان بر استدلالات منطقی و فلسفی دست یافت. مثلا نظمی که در ریاضی وجود دارد در درس شیمی چگونه نمایان است. جواب: یادتان هست هنگامی که در پیش دبستانی با علوم آشنا شدید و گیاهان و جانوران را شناختید (شکل گیاهان و جانوران، در کجا رشد می کنند، برای زنده ماندن به چه چیزهایی نیاز دارند، چگونه از خود دفاع می کنند، دشمن هر کدام و...) در دوره ی دبستان با مسائل مختلف دیگری از علوم آشنا شدید. مثلا آب چیست و چه کاربردی دارد و شکل آب (مایع، جامد، گاز، بخار) و در دوره ی راهنمایی با ملکول و ... آشنا شدید و در دوره ی دبیرستان با اتم، الکترون، نوترون و پروتون و ساختار مواد در شیمی آلی که کربن ها نقش داربست را دارند و هیدورژن ها به روش ها و شکل های مختلف بر روی آنها قرار می گرفتند و مواد مختلف را تشکیل می دادند و...

در اینجا متوجه می شوید که این درس از آگاهی ظاهری (حیوانات، گیاهان و...) شروع شد و هر چه جلوتر رفت در پایان مسائل ریزتر و ریزتر شدند (از بزرگ به کوچک) و به درون ذره ی مواد رسیدند.