تربیت ذهن

 

به نام خدا

20 نکته برای تربیت ذهن

(مهارت درس خواندن)

نویسنده: عبدالله یزدانی

سر شناسه                       : یزدانی، عبدالله، 1353-

عنوان و نام پدید آور           : 20 نکته برای تربیت ذهن (مهارت درس خواندن)/ نویسنده عبدالله  یزدانی.

مشخصات نشر                 : ورامین: دوقلوها، 1397.

مشخصات ظاهری             : 175 ص.: مصور 5/14 * 5/21 س م.

شابک                           : 10000ریال2–43–8739-600–978

وضعیت فهرست نویسی      : فیپا

وضعیت گسترده               : بیست نکته برای تربیت ذهن (مهارت درس خواندن)

موضوع                        : پرورش ذهن – راهنمای آموزشی (ابتدایی)

موضوع                        : (Mental discipline – study and teaching Elementary)

موضوع                        : یادگیری

موضوع                        : Learning

موضوع                        : یادگیری -- روانشناسی

موضوع                        : Learning Psychology of

رده بندی کنگره                : 1397 9 ه 4 ی / 145 PN

رده بندی دیویی                : 42076 / 153

شماره کتابشناسی ملی         : 5137800

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1397

شمارگان: 1000

شابک: 2 – 43– 8739 – 600 – 978

قیمت : 10000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

تلفن: [phone] – 0919

مقدمه................................................................................................................13

نکات کلیدی آموزش......................................................................................14

هدف های آموزشی........................................................................................15

تربیت دانش آموزان.......................................................................................15

تأثیرگذاری محبت در تربیت.......................................................................15

دانش آموزان نگرش های معلم را یاد می گیرند.....................................15

رمز موفقیت.....................................................................................................16

فن ارتباط با دانش آموز................................................................................16

دانش آموزان دوست داشتن را از نگاه معلم می آموزند.........................17

مراقب رفتارتان باشید....................................................................................18

رأفت آموختنی است......................................................................................18

کمک به دانش آموز.......................................................................................19

دوری از طعنه و تمسخر...............................................................................19

از صدای طبیعی خود کمال استفاده را کنید..........................................20

عدم استفاده از بازخوردهای پیام های غیر کلامی.................................20

تبسم و نگاه کردن.........................................................................................21

زمینه سازی دانایی و درک زندگی و فلسفه ی آن.................................21

سلامت روانی دانش آموز..............................................................................22

کوشش برای رشد شخصیت........................................................................22

رابطه ای صمیمانه و محترمانه برقرار کنید..............................................23

به دانش آموزان بیاموزید که مستقل فکر کنند......................................23

ذهن دانش آموز را به فرایند تفکر علاقمند کنید...................................23

به دانش آموزان یاد دهید با ذهن خود فکر کنند...................................24

الگوی حل مسأله............................................................................................24

دانش آموزان چه می آموزند........................................................................25

اشتباهات دانش آموز.....................................................................................25

توجه دانش آموز را به آثار رفتارش جلب کنید.......................................26

بهداشت روانی.................................................................................................26

الگوی معنوی..................................................................................................27

آموزش گفتار و رفتار با دیگران..................................................................27

همراهی دانش آموز در اوقات یادگیری....................................................28

به دانش آموزان کمک کنید تا با زورگویی مقابله کنند.......................28

اصلاح رفتار غیرمستقیم: (بازی درمانی)............................................................29

مقایسه ی تعلیم و تربیت بر اساس بینش انسانی..................................30

نمونه هایی از رفتارهای مطلوب.................................................................31

بازی های نمایشی..........................................................................................32

یک کلمه و مفاهیم بسیار.............................................................................32

علاقه مند کردن دانش آموز به کتاب خواندن.........................................32

کتابخوانی.........................................................................................................33

فواید کتاب خواندن........................................................................................33

آیا می دانید چگونه کتاب بخوانید..............................................................33

به نحوه ی نگارش و خواندن هر مطلب توجه کنید................................34

الهام گرفتن از داستان های قرآن و داستان های بزرگان......................34

ذکر داستان.....................................................................................................34

توانایی حل مسأله..........................................................................................35

سخن گفتن با دانش آموز............................................................................35

فضایی محترمانه.............................................................................................35

با محبت نگاه کنید.........................................................................................36

فعالانه به شاگرتان گوش دهید....................................................................37

توهین نکنید....................................................................................................37

داد زدن ممنوع................................................................................................38

استفاده از زور ممنوع.....................................................................................38

مثبت باشید......................................................................................................39

طرز بیان...........................................................................................................39

 محیط یادگیری.............................................................................................41

نقش معلم........................................................................................................41

دانش آموز یک معدن غنی حیاتی است....................................................41

محبت و عشق ورزیدن...................................................................................41

صداقت با دانش آموز......................................................................................42

ایجاد احساس امنیت در دانش آموزان.......................................................42

آنچه معلم باید در کلاس انجام دهد...........................................................42

رفتار معلم در قبال دانش آموز.....................................................................43

به رشد خلق و خوی دانش آموز کمک کنید............................................43

لحن معلم.........................................................................................................43

با اعتماد به نفس از بحران ها، فرصت های طلایی بسازید....................44

دانش آموزان دوست دارند مورد اعتماد باشند.........................................44

تشویق دانش آموزان به مطالعه...................................................................45

تابلوی اعلانات مدرسه فقط مخصوص نمرات برتر نیست......................45

کمک به رشد دانش آموز..............................................................................45

نقش معلم در ایجاد اعتماد به نفس در دانش آموزان.............................47

رسالت سنگین تعلیم و تربیت......................................................................48

از سختگیری بیجا بپرهیزید.........................................................................48

اهمیت خانواده.................................................................................................49

رشد وجدان، اخلاق و مقیاس ارزش ها......................................................52

تنظیم برنامه برای دانش آموز.......................................................................53

اولویت بندی کارهای روزانه..........................................................................54

بی انضباطی شخصی و عدم برنامه ریزی...................................................54

زمان بندی مناسب.........................................................................................54

دو شکل از برنامه ریزی روزانه.....................................................................55

نقش و اهمیت کتاب و مطالعه در افزایش هوش.....................................55

حرکات چشم هنگام خواندن........................................................................56

متن چیست؟...................................................................................................57

اصطلاح داستان گونه.....................................................................................57

چه چیزی در یک متن اهمیت دارد؟.........................................................58

مجموعه ی مفاهیم متن...............................................................................59

درخت حافظه..................................................................................................61

از عنوان کتاب چه مطالبی را می توان فهمید ؟.....................................61

کشف منظور نویسنده....................................................................................62

پیدا کردن جملات مهم و اساسی...............................................................62

پیدا کردن مقاصد نویسنده...........................................................................62

پیدا کردن استدلال ها...................................................................................63

پیدا کردن راه حل ها.....................................................................................63

روش استدلال کردن......................................................................................63

چه جاهایی باید نه بگویید............................................................................64

کلید دستور زبان متن متضمن این موارد است.......................................64

روش ترکیب اجزاء متن.................................................................................66

قاعده ی منظم کردن.....................................................................................68

قاعده ی ترکیب کردن...................................................................................69

قاعده ی تلفیق.................................................................................................69

نتیجه گیری.....................................................................................................70

کارنامه ی تحصیلی.........................................................................................70

اهمیت ارتقاء هوش.........................................................................................72

توصیف هوش...................................................................................................72

ارتباطات چندگانه ی حافظه برهوش.........................................................73

توانایی دانش آموزان در ده مقوله متفاوت بررسی می شود..................73

افزایش رشد هوش با صمیمیت...................................................................74

ذهن به منزله ی سیستم الگو ساز..............................................................75

تقویت هوش.....................................................................................................75

مهارت های هوشی به شکل پیچیده با یکدیگر همکاری می کنند......77

استفاده از دفتر یادداشت...............................................................................77

یادداشت برداری در کلاس...........................................................................78

بعضی از روش های گوناگون برای یاداشت نویسی..................................78

خلاصه نویسی..................................................................................................79

روش خواندن درس........................................................................................79

شناخت مفهوم کلمات درسی مهمتر از شناخت مفهوم جمله ها........80

مفهوم تعلیم.....................................................................................................81

هنگامیکه برای اولین بار می خواهید یک فصل از کتابی را مطالعه کنید.................82

روش تقسیم و منها و لوزی برای فهمیدن درس.....................................83

طبقه بندی و رده بندی اطلاعات................................................................84

طبقه بندی اطلاعات......................................................................................84

دسته بندی اطلاعات......................................................................................85

مرتب کردن مطالب........................................................................................85

سیستم هشت مرحله ای مطالعه.................................................................86

آموزش عکاسی................................................................................................88

تقسیم درس به اجزاء کوچک تر..................................................................89

تقسیمات واقعی...............................................................................................89

گزینش اجزاء اصلی و فرعی.........................................................................90

روش بکارگیری از تکنیک درخت حافظه به این صورت است..............92

هنر داستان گونه ی متن علمی...................................................................93

گوش دادن به جزئیات...................................................................................93

پیش بینی داستان..........................................................................................94

استفاده از پرسش و پاسخ.............................................................................94

خواندن مطالب با ریتم و حس و حالت......................................................94

آگاهی از نظام واجی.......................................................................................95

ترکیب شنیداری.............................................................................................96

کارت های گزارش..........................................................................................96

نقش و اهمیت شادی.....................................................................................97

استفاده ی مثبت از نظم و انضباط در مورد دانش آموز.........................97

انواع تنظیم وقت: (تعیین وظایف روزانه)...................................................98

وقت شناسی.....................................................................................................99

تنظیم وقت و زمان.........................................................................................99

کمک به دانش آموز برای برنامه ریزی زمان............................................100

آموزش امر به معروف و نهی از منکر.........................................................101

چگونه مطالعه را آغاز کنید؟........................................................................101

حرکات چشم و توقف های آن....................................................................103

کلیات را قبل از جزئیات درک کنید..........................................................103

نکات کلیدی هر درس..................................................................................104

چند روش خلاقانه برای حفظ مطالب.......................................................105

ریاضی را به دنیای واقعی مربوط سازید....................................................106

چگونه در هنگام خرید به تمرین ریاضی بپردازید..................................106

تمرین ریاضی به هنگام پختن غذا.............................................................108

تمرین خط.......................................................................................................109

آموزش خط.....................................................................................................109

برای ترمیم نارسا نویسی...............................................................................109

مشکل غلط املائی.........................................................................................110

مشکل بدخطی دانش آموزان......................................................................110

آموزش حروف فارسی و انگلیسی به وسیله ی دایره..............................111

بد خطی دانش آموزان..................................................................................112

آموزش خطاطی به شیوه ای ساده.............................................................113

نقاشی کردن....................................................................................................114

آموزش نقاشی.................................................................................................114

آموز نقاشی به دانش آموزان........................................................................115

تمرین نقاشی برای نوآموزان........................................................................115

 آموزش الفبای فارسی به شیوه ای خلاقانه...............................................117

آموزش حروف انگلیسی به شیوه ای خلاقانه.............................................119

تفاوت های حروف فارسی و انگلیسی.........................................................120

چگونگی فهم زبان انگلیسی..........................................................................120

آموزش خواندن...............................................................................................121

راه های افزایش هوش...................................................................................121

آموزش نظم و دقت به وسیله ی مثال.......................................................123

تمرین مناسب، تمرکز حواس.......................................................................124

معجزه ی مغز..................................................................................................125

تفاوت مغز پسرها و دخترها.........................................................................125

ارتباط دو نمیکره ی مغز...............................................................................127

آموزش ریتم.....................................................................................................128

آموزش ریتم به وسیله ی طبل....................................................................129

اکنون اجرای نت ها را با استفاده از دو دست انجام دهید....................130

جدول تمرین ریتم.........................................................................................131

خواندن..............................................................................................................132

تمرین حس بیان............................................................................................132

آموزش ریتم خواندن......................................................................................134

تقلید صدا.........................................................................................................134

زنگ ورزش.......................................................................................................135

با ریتم طناب بزنید.........................................................................................135

هماهنگی اعضای بدن....................................................................................135

شناخت الگوی حرکتی صحیح.....................................................................136

ورزش.................................................................................................................136

انواع ورزش های ضروری...............................................................................137

ورزش کردن.....................................................................................................137

اجرای حرکت های ورزشی............................................................................138

مسیر اجرای حرکت.........................................................................................138

خاصیت ورزش چیست؟.................................................................................139

انرژی درونی تان را کنترل کنید..................................................................139

تمرین و حرکت...............................................................................................140

انتخاب رشته ی ورزشی.................................................................................146

سعی کنید ورزش کنید..................................................................................146

زدن ضربه با  دست ها....................................................................................146

سه رُکن اصلی برای ضربه زدن به توپ......................................................147

آموزش فعالیت های حرکتی.........................................................................147

محوریت تربیت بدنی......................................................................................148

انواع مهارت های پایه......................................................................................148

مهارت های پایه در ورزش............................................................................148

چگونگی فهم کتاب درسی............................................................................154

طبقه بندی اطلاعات......................................................................................155

نتیجه گیری از مطالب خوانده شده............................................................155

شناخت روابط..................................................................................................155

به فرایند روند حل مسأله دقت کنید.........................................................155

به چند هفته ی زندگی تان فکر کنید.......................................................156

ارزیابی عملکرد هفتگی.................................................................................156

دانش آموزان باید بدانند................................................................................157

به ارزش ها توجه کنید..................................................................................157

میزان تلاش افراد............................................................................................158

نظر سنجی درباره ی همکلاسی ها............................................................159

با همکلاسی های نادان چکار کنید...........................................................159

اجرای نکات کلیدی آموزش........................................................................161

مقدمه

تربیت و برخورد با دانش آموز، بر خلاف آنچه گمان می رود، کار ساده ای نیست، بلکه بسیار پیچیده و حساس است و هزار نکته ی باریکتر از مو دارد. از جمله خطاهای برخورد با کم سال ها این است که آنها را دست کم می گیریم و خود را کامل می دانیم و به دلیل اینکه ما بزرگتر هستیم و دانش آموزان کوچکتر، آنها باید بی چون و چرا آنچه ما می گوییم بپذیرند. تربیت درست نیاز به راه و روش درست دارد. به قول معروف تربیت درست مستلزم جدی ترین، ساده ترین و صمیمانه ترین روش هاست. این سه خصلت باید در امر آموزش واقعی ما باشد.

سعی کنید رفتارتان با دانش آموز به نحوی نباشد که احساساتش را جریحه دار، روحشان آزرده و قلبشان پرکینه شود. زیرا باید فضائل انسانی را به دانش آموز بیاموزید و صفات بد را از آنها دور کنید.

به طور کلی می توان گفت معلم خوب، دانش آموز خود را طوری تربیت می کند که با خود و اجتماع سازگار گردد.

عده ای با خود سازگارند ولی با اجتماع سازگار نیستند و در مقابل
عده ای دیگر با اجتماع سازگاری دارند و در نتیجه از زندگی خود راضی و شاد نیستند.

نکات کلیدی آموزش:

1- آموزش خواندن (ریتم خواندن / فن بیان یعنی هر  جمله با احساس خودش)

2- آموزش نوشتن (ریتم نوشتن با اشکال هندسی /دایره)

3- آموزش نقاشی (ریتم اجرای خطوط)

4- آموزش تأتر (ریتم در اجرای بیان و ریتم در اجرای حرکت بدن)

5- آموزش خطاطی (نقاشی خط)

6- آموزش حرکت های ریتمیک

7- آموزش تمرینات پایه  ورزشی (اجرای نرمش های ریتمیک)

8- آموزش با توپ (فوتبال، والیبال، بسکتبال، هندبال)

9- آموزش فرهنگ کتابخوانی

10- آموزش زبان انگلیسی ( کلمات مرتبط در متن)

11- آموزش الگوبرداری از دیگران

12- آموزش مفاهیم قرآنی

13- آموزش مهارت های اجتماعی

14- آموزش نه گفتن

15- آموزش مدیریت کارهای روزانه (به وسیله ی دفترگزارش روزانه)

16- آموزش قدرت تجزیه و تحلیل موضوعات

17- آموزش تفکر منطقی (استدلال کردن)

18- آموزش روش حل مسأله با استدلال علمی ودلایل منطقی

19- آموزش وقت شناسی

20- آموزش درس خواندن و نکته برداری از مطالب درسی

هدف های آموزشی:

هدف آموزش و پرورش ، ایجاد عادت پسندیده، روحیه ی اجتماعی و آماده کردن دانش آموزان، برای مشارک در زندگی اجتماعی است. به همین دلیل در این مراکز استعدادهای نهفته ی آنان را آشکار می شود.

تربیت دانش آموزان:

دانش آموزان را باید طوری تربیت کرد که مظهر تصمیم و نمونه ی
اراده ی کامل باشند و استقلال روحی داشته باشند. با مغز دیگران فکر نکنند، به فکر کردن عادت کنند و دنبال کردن یک فکر را یاد بگیرند.

زندگی آنها باید طوری پر شود که هر از گاهی درباره ی خود قضاوت کنند و بر نقائص خود آگاهی یابند، خود را فریب ندهند و نسبت به خود منصف و صادق باشند و استعدادهای خود را رشد دهند.

تأثیرگذاری محبت در تربیت:

معلمی که در تربیت دانش آموز، نگاه و سخنی مهر آمیز دارند و دوستانه برخورد می کنند، کامیابی روز افزون دارند. هرگونه بی احساسی، خشونت و بی حوصلگی را کنار می گذارد و بر اثر ارتباط صمیمانه ای که با
دانش آموز خود دارد، آگاهانه چاره اندیشی می کند و آنان را از خطرها و آسیب ها آگاه می کند. از طرفی محبت معلم سبب می شود تا دانش آموز به ورطه ی لج بازی و ستیزه جویی نیفتد و در مورد نظرهای خیرخواهانه معلم بیندیشد.

دانش آموزان نگرش های معلم را یاد می گیرند:

دانش آموزان فقط چیزهایی را که معلم به آنها می گوید، یاد نمی گیرند. بلکه از رفتارها و صحبت های معلم الگوبرداری می کنند. اگر با آنها با خشونت و توهین رفتار کنید، آنها یاد می گیرند در آینده با افراد جامعه همانگونه رفتار کنند.

رمز موفقیت:

آنچه موفقیت تحصیلی دانش آموزان را بالا می برد، ایجاد ارتباط گرم و صمیمی بین معلم و دانش آموزان است. معلم و دانش آموزان باید یاد بگیرند که به هم اعتماد کنند و یکدیگر را دوست داشته باشند. لازم نیست با یکدیگر کلنجار بروند، ولی این اتفاق زمانی می افتد که احساس امنیت و دوستی بین آنها حاکم باشد.

نکته: یادیگری پسرها تنها وقتی اتفاق می افتد که آنها علاقه ی واقعی معلم به خود را با تمام وجود حس کنند. وقتی از علاقه ی ملم به خودشان مطلع شوند، این اتفاق پشتوانه ی معلم برای راهنمایی و کمک به رشد آنها می باشد.

فن ارتباط با دانش آموز:

ارتباط با دانش آموز اگر بر اساس دوستی و صمیمیت استوار باشد، اعتماد به نفس را در او تأمین و تضمین می نماید و اگر با فشار و خشونت با او رفتار کنید، ممکن است موجب اختلال عصبی و دشواری های روانی او شود و دیگر هیچ وقت درباره ی مشکلاتش با شما مشورت نمی کند. سعی کنید با کودک و نوجوان دوستانه صحبت کنید و به صخنان او با علاقه گوش دهید و بدانید که خوب گوش کردن به سخنان آنها مرز ارتباط مؤثر با اوست.

امام علی (ع) می فرماید:

با خشم تربیت ممکن نیست.

دانش آموزان دوست داشتن را از نگاه معلم می آموزند:

دانش آموزان حتی دوست داشتن را هم از نگاه معلم به خودشان یاد
می گیرند. وقتی معلم با محبت حرف می زند و یا اینکه او را سرزنش
می کند و یا...

احترام گذاشتن به دانش آموز بسیار حائز اهمیت است. عزت نفس و
پرهیز از جر و بحث های ناخوشایند و مسخره کردن چه فایده ای دارد. دانش آموزان به چشم خود می بینند که معلم با آنها چگونه رفتار می کند. در عین حال با برخورداری از دو گوش، استدلال می کنند که حرف هایی که از دهان معلم بیرون می آید به صلاح آنهاست یا خیر؟

دانش آموزان احساسات را از نگاه معلم به خودشان یاد می گیرند. همانطور که معلم سر کلاس احساسات مختلف خود را بروز می دهد. دانش آموزان نیز با نگاه کردن به آنها یاد می گیرند با دیگران چگونه رفتار کنند. در اصل رفتار و حرکات معلم، الگوی دانش آموز می شود. دانش آموزان نحوه ی بروز احساسات خود را از والدین و معلم خود می آموزند. بنابراین رفتار تند و خشن به آنها می آموزد که با دیگران همانگونه رفتار کنند.

اکیدا توصیه می شود، معلم ها هنگام بروز احساساتشان در مقابل دانش آموز کاملا مراقب باشند. والدین و معلم ستون های دنیای کودک و نوجوان هستند. بنابراین هر چه دانش آموز از معلم خود می بیند، تقلید می کند. آنها تحت تأثیر رفتارهای دیگران قرار می گیرند و آنها الگوبرداری
می کنند.

نکته: دانش آموزان احساسات و خلقیاتشان را و رفتارهایشان منطبق بر مشاهداتشان است و آنها را در قالب رفتار بیرونی بروز می دهند. برای همین با رفتارتان احترام به دیگران را به دانش آموزان بیاموزید. متأسفانه معلمان کم تجربه به این جنبه ی نقش خود توجهی نمی کنند.

مراقب رفتارتان باشید:

برخی معلم ها حوصله ی خوبی دارند و برخی تحمل دیدن یا
شنیدن کوچکترین خطایی از طرف دانش آموزان را ندارند. پیدا کردن
نقطه ی تعادل میان رفتار ملایم و جدی امر مهمی است. شاید مسأله ی مهم این باشد که منظورتان را چگونه و روشن بیان کنید. این امر به هیچ وجه ربطی به استفاده از قدرت و یا زور ندارد. به جای اینکه اشتباهاتش را زیر سئوال ببرید به آنها راه حل منطقی رفع اشتباه را ارائه دهید. از این جهت قدرت شما برای ساختن شخصیتی محکم و دارای اعتماد به نفس در او چند برابر می شود. پس هیچ وقت با قیافه ی عبوس، با لحنی تند و یا سایر جنبه های ظاهری منفی از او ایراد نگیرید.

اگر به او راه حل مناسبی ارائه می دهید. در چشم دانش آموز فردی قابل تحسین، باهوش و با ارزش هستید. آن وقت می بینید که اکثر مواقع سعی در اصلاح رفتار خود می کند. این سرمایه ی کمی نیست.

رأفت آموختنی است:

شکی نیست که دانش آموز به هر میزان از رأفت و محبت معلم برخوردار شود، در بزرگسالی به انسان هایی دلسوز و دوست داشتنی تبدیل
می شوند. خوش رفتاری و محبت به دانش آموز موجب می شود که آنان در برابر وسوسه ی مسخره کردن و صدمه زدن به دیگران واکسینه شوند.

کمک به دانش آموز:

معلمان در صورت مشاهده ی ناهنجاری های دانش آموز، سعی کنند با گفتگو، مسأله را تحلیل کرده و برطرف کند. نه معلم پلیس است و نه پلیس می تواند در همه جا و همه حال همراه نوجوان باشد.

معلم باید دانش آموز را به گونه ای تربیت کند که بتواند بد و خوب خویشتن را تشخیص دهد و دوستار سلامت و شخصیت و نیک فرجامی خود و دیگران باشد. به عبارتی دیگر، معیارهایی را به او بیاموزد که او را در ارزیابی ها توانمند و آگاه کند.

گفتنی است که ارتباط عاطفی معلم، باید تکریم و شخصیت دانش آموز را به همراه داشته باشد. دلسوزی های زودگذر که غالبا با تحقیر و ملامت کردن دانش آموز همراه بوده است – نمی تواند ارتباطی سودمند و کارساز میان معلم و دانش آموز برقرار کند. به هر گونه که ممکن است باید احساس و نگاه و زبان دانش آموزان را شناخته و از این ابزار به گونه ای شایسته استفاده کرد و آن را بکار گرفت.

نکته: معلمان باید از دخالت های بیجا خودداری کرده و تا آنجا که
می توانند با دانش آموزان رفتاری دوستانه داشته باشند. البته باید نقش هدایتی – حمایتی فراموش نشود.

دوری از طعنه و تمسخر:

معلم باید از تنبیه، تمسخر و طعنه زدن به شدت دوری کند. همچنین
از هر گونه خود محوری پرهیز کند و به هیچ وجه نباید با رفتارش دانش آموزان را نادان جلوه دهد. بلکه باید به ایشان شخصیت داده و هر پاسخ ناقص دانش آموز را بعد از اصلاح به عنوان پاسخ آنها تلقی کند و از طعنه زدن خودداری کند و بدین وسیله موجبات تشویق آنها را فراهم کند. یادتان باشد تربیت به تشویق های پرخرج و بی مایه و یا تنبیه های پرآزار و بی محتوی نیاز ندارد.

از صدای طبیعی خود کمال استفاده را کنید:

لحن گفتار معلم خیلی مهم است. صدای بلند و تحریک شده یا صدایی خشن و خشمگین حتی پیام درست اگر پیامتان درست باشد، مخرب است. احتمالا نتیجه ی دلخواهتان را بدست نخواهید آورد. هنگام گفتگو باید بر همه چیز کنترل داشته باشید و از دست دادن کنترل فایده ای ندارد. باید بدانید دقیقا چه می خواهید و با لحن محکم و جدی و با وقار و با صدای طبیعی (نمایش بیان) پیام خود را بیان کنید.

افکار مثبت با لحن خشن بیان نمی شوند. لازم نیست فریاد بزنید یا صدایتان را بلند کنید تا دانش آموز متقاعد شود. منظورتان همان است که گفته اید. در صورت لزوم، جلوی آینه تمرین کنید. آیا حالت چهره و حرکات صورت و بدنتان خوشایند است.

عدم استفاده از بازخوردهای پیام های غیر کلامی:

پیام های غیر کلامی نظیر نوع نگاه کردن، وضعیت ایستادن و خم شدن می تواند تأثیر متفاوتی داشته باشد. در غیراینصورت موجب دور شدن
از مسیر سخن گفتن با دانش آموز می شوید. ممکن ا ست
با حرکتی نامناسب (نوع نگاه کردن) موجب کاهش محبوبیت نزد
دانش آموز خود شوید. در این صورت تأثیر کلامتان شوید. در نتیجه
دانش آموز با دقت در رفتار معلم، ارتباط مؤثری برقرار نمی شود.

تعادل در حساسیت – در برقراری ارتباط مؤثر کمک می کند. فقدان رفتار درست، بازخوردهای غیر قابل پیش بینی به همراه دارد. بنابراین فرم و حالت چهره یکی از عواملی است که در ارتباط با دانش آموز مؤثر است و باید بتوانید آن را کنترل و مدیریت کنید. تحقیقات نشان می دهد، حرکات دست و صورت معلم در هنگام صحبت کردن تأثیرشان در دانش آموز چندین برابر است. حرکات دست و میمیک صورت و نوع نگاه کردن در هنگام صحبت کردن از عوامل مهم یک ارتباط مؤثر است.

نکته: حرف هم مثل غذا باید بپزد و پخته شود. پختگی کلام به آن است که بر پایه ی عقل و منطق استوار باشد.

تبسم و نگاه کردن:

باید با چشمانتان بتوانید بر دانش آموز نفوذ داشته باشید. با این کار
می توانید ایجاد صمیمیت کنید. همچنین با تبسم می توانید بحرانی ترین شرایط را کنترل کنید. همیشه نگاهی متبسمانه داشته باشید. حتی صحبت های جدی خود را با تبسم بگویید.

بعد از این باید چگونه حرف بزنید تا حرف هایتان تأثیرگذار باشد؟ چطور با صحبت هایتان ایجاد صمیمیت کنید؟ از طرفی نوع رفتار و گفتارتان را هماهنگ کنید. با متانت و آرامش صحبت کنید. حتی اگر با لحن تند
مورد خطاب قرار گرفتید. از بیان جمله های نسنجیده که ناخواسته به زبان می آیند خودداری کنید. مطمئن باشید هر جمله ای که ادا می کنید بیانگر شخصیت شماست.

زمینه سازی دانایی و درک زندگی و فلسفه ی آن:

معلم با گفتگوی صمیمانه می تواند، بلوغ فکری را برای دانش آموز فراهم کند. در این مرحله ذهن و روان دانش آموز، آمادگی پذیرش حقیقت ها و فضیلت ها را دارد.

آموختن راه و رسم زندگی در قالب داستان و شعر، اثر بسزایی در
شکل گیری شخصیت و معرفت دانش آموز خواهد داشت. بدین گونه
جهت گیری آنها در زندگی مشخص می شود و رتفارهای مناسب را از
دانش آموز مشاهده خواهید کرد.

سلامت روانی دانش آموز:

اولین اولویت معلم ، به طور قطع مراقبت از سلامت روانی
دانش آموز است. حدود پنجاه سال قبل این موضوغ هنوز مورد توجه بسیاری از معلمان قرار نگرفته بود. اما امروزه یکی از مسائل اساسی و ضروری می باشد. وظیفه ی معلم این است که حس اعتماد به نفس مسئولیت پذیری در دانش آموزانی که باید زندگی خود را در دنیای رقابتی به شکلی موفق بسازند، پرورش دهد.

زمانیکه دانش آموز درک کند که معلم دوستش دارد و برایش ارزش قائل است، بسیار خوشحال می شود و در دلش حس اعتماد به نفس بالایی
به وجود می آید و از نظر روحی نسبت به افرادی که دوست داشته
نمی شوند، ثبات بیشتری پیدا می کند.

کوشش برای رشد شخصیت:

رشد شخصیت دانش آموز در گرو تدبیر آگاهانه است. باید دید که چه چیزهایی در روان او شوق و رغبت می آفریند. گاه با تشکر کردن از
دانش آموز و اظهار رضایت از کار او، یا نگاهی محبت آمیز و گاه با
ستایش از او نزد دیگران و هدیه یا جایزه. در مجموع، بهترین و کارسازترین روش تربیتی، تشویق همه جانبه و همیشگی و عادلانه است.

بسیاری از افرادی که در دوران کودکی و نوجوانی زیر فشار و توهین و آزار و اذیت والدین سخت گیر بوده اند. در بزرگسالی رفتارهای نامتعادلی دارند و در آنها عقده ها و گره های روحی مشاهده می شود.

رابطه ای صمیمانه و محترمانه برقرار کنید:

پژوهش ها نشان می دهد که دانش آموزان بیشتر از همه تحت تأثیر اشخاصی قرار می گیرند که بیشترین علاقه و احترام را برایشان قائل هستند. آنها معمولا باورهای رفتاری معلم را تقلید می کنند. یکی از مطمئن ترین راه ها برای تقویت اخلاقیات دانش آموزان برقراری رابطه ی صمیمانه و پر مهر با اوست.

به دانش آموزان بیاموزید که مستقل فکر کنند:

بسیاری از معلمان فکر می کنند که دانش آموز باید تابع محض باشد و هر آنچه که آنها می گویند، بپذیرند و در مورد چگونگی و چرایی مطالب سئوالی نپرسند.

متأسفانه افرادی که با این فلسفه پیش می روند، دانش آموزانی را پرورش می دهند که استقلال فکری ندارند. با تشویق دانش آموزان به پرسیدن سئوالات و یافتن جواب های متناسب با آن، آنها را به موضوعات مختلف علاقه مند کنید تا میزان یادگیری در آنها سریع تر و عمیق تر شود.
دانش آموزی که با گفته های معلم خود در تمام موارد موافقت می کند، بدون اینکه تأملی در مورد آنها داشته باشد، استقلال فکری ندارد. پس بهتر است دانش آموزان را تشویق کنید تا سئوال بپرسند و جواب سئوالاتشان را با توجه به کتاب های مورد نظر بدست آورند.

ذهن دانش آموز را به فرایند تفکر علاقمند کنید:

برخی از دانش آموزان اهل حرف زدن هستند و می توانند برای هر کاری که انجام می دهند به اندازه ی کافی دلیل بیاورند. برخی دیگر نسبت به افکار خود هوشیاری کمتری دارند یا نمی توانند به راحتی درباره ی آنها صحبت کنند. برای چنین دانش آموزانی انجام (مدل فکری) مراحل رشد تفکر منطقی و شرح ابعاد مختلف موضوع مفید است. در این روند خلاقیت او را در یافتن راه های جایگزین برانگیزید.

به دانش آموزان یاد دهید با ذهن خود فکر کنند:

ذهن انسان مانند مدارات الکترونیکی، سیستم پردازش خاص خودش را دارد. در شرایط منفی، مدارهای قشر جلویی پیشانی راست مغز به تکاپو می افتند، در حالی که در شرایط مثبت تر، نیمکره ی چپ مغز فعال است. ابتدا دانش آموز نیاز دارد خود را راهنمایی کند. مثل خلبانی که هواپیمایش دچار نقص فنی شده و به دنبال راهکاری می گردد تا خودش و مسافران را نجات دهد. کار دیگری که می توانید بکنید این است که دو تلوزیون را در نظر بگیرید که یکی کانال های مخشوش دارد و دیگری تمام کانال های تلوزیون را صاف و شفاف نشان می دهد.

برای دانش آموزان توضیح دهید که افکار منفی، مثل مطالبی هستند که در کامپیوتر وجود دارند و ما آنها را داخل سطل زباله می ریزیم و از سوی دیگر مطالب خوب را داخل حافظه ی کامپیوتر مرتب و منظم نگهداری
می کنیم.

نکته: یکی از راه های پرورش فکر، رویارویی با مشکلات و یافتن راه حل مناسب است.

الگوی حل مسأله:

گام اول: مسأله را شناسایی کنید.

گام دوم: با همفکری راه حل هایی پیدا کنید.

گام سوم: بهترین گزینه را انتخاب و آن را تمرین کنید.

به یاد داشته باشید هدف واقعی این نیست که هر چه زودتر بهترین راه حل را پیدا کنید. هدف شما این است که به دانش آموز کمک کنید تا یاد بگیرد چگونه از موانعی که در زندگی با آنها روبه رو می شود نجات یابد و از خود مراقبت کند. هنگامی دانش آموز به حرف های شما گوش می دهد که فکر کند می خواهید به او کمک کنید.

نکته: راه حل هایی که با ملایمت و بی طرفی ارائه می شود –
دانش آموز را در پیدا کردن راه حل مناسب کمک می کند. یعنی به
دانش آموز کمک کنید تا ذهنیت خود را از نو تنظیم کند.

دانش آموزان چه می آموزند:

وقتی دانش آموزبا سرزنش و انتقاد روبرو می شود، می آموزد که
با افسردگی و ترس زندگی کند. وقتی مورد تمسخر دیگران قرار
می گیرد، می آموزد که نسبت به دیگران بی اعتماد باشد. وقتی با خشونت و آزار با او برخورد می شود، می آموزد که پرخاشگر باشد. اگر با
بی اعتمادی با آنها برخورد می شود، می آموزند که به دیگران اعتماد نداشته باشد. اگر با بی احترامی با آنها برخورد می شود، می آموزد تا به دیگران بی احترامی  کند. اگر با توهین و سرزنش با آنها برخورد می شود، می آموزند با دیگران چنین کند. اما اگر با شکیبایی، صبر، تدبیر و اعتماد و دوستی و محبت و انصاف با آنها برخورد شود، می آموزد در دنیا چگونه زندگی کنند. یک محیط فرهنگی دوستانه جایی است که تلاش های دانش آموز شناخته می شود و مورد توجه و تشویق قرار می گیرد. معلم واقعی درباره ی زندگی هر دانش آموز احساس مسئولیت می کند

اشتباهات دانش آموز:

معلمان باید خواستار رویارویی با مشکلاتی باشند که به واسطه ی اشتباهات و سهل انگاری های دانش آموز ایجاد شده اند. در این میان با پرهیز از خشونت، دانش آموز را در مسیر شناسایی اشتباهات قرار دهید. بنابراین در راستای شکوفایی ارتباط منسجم تر و بهتر، معلمان باید به دور از هر گونه سرکوفت و سرزنش، طوری رفتار کنند که معقول و منطقی باشد.

توجه دانش آموز را به آثار رفتارش جلب کنید:

یکی از بهترنی راهکارهای پرورش اخلاق این است که به تأثیر رفتار دانش آموز بر افراد دیگر اشاره کنید. (ببین دوستت را ناراحت کردی) و احساسات شخص دیگر را مورد توجه قرار دهید. شما به دانش آموزتان کمک می کنید تا واقعا تجسم کند که اگر جای طرف مقابل بود چه احساسی داشت. برای نمونه می توانید ضمن اجرای نمایش از او بپرسید: چه احساسی پیدا کردی؟ آیا این کار خوبی است؟ چرا؟ اگر دانش آموز بزرگتر است، می توانید بدون نقش بازی کردن از او سئوال کنید و بخواهید وقتی می خواهد پاسخ سئوال را بدهد، خودش را جای طرف مقابل بگذارد.

بهداشت روانی:

بهداشت روانی دانش آموز را نباید از نظر دور داشت. معلمان باید در جهت بهداشت روانی دانش آموز همت ورزند و رنج آن را تحمل کند. گفتارها و رفتارهای معلم، می بایست به گونه ای باشد که سبب پیش گیری از آسیب روانی دانش آموز گردد. معلمانی که جانب حرکت و ادب را در رفتارهای خود نگاه نمی دارند، دانش آموز را دچار افسردگی و اضطراب و ناکامی شخصی و اجتماعی می کنند. کشمکش های لفظی و تکراری معلم،
دانش آموز را از آسایش خاطر دور کرده و همواره در یک وضع بی ثبات و نگران کننده نگاه می دارد. پرهیز از ناسزاگویی هاف درشت گویی ها، بهتان و بدبینی ها، به میزان چشم گیری از دشواری های روانی دانش آموز
می کاهد. افت تحصیلی دانش آموز و نیز ناکامی های آنان در انتخاب ها و گرایش ها و فعالیت های اجتماعی، بی ارتباط با نادیده انگاشتن اصول بهداشت روانی دانش آموز نیست. بی تردید مشکلات پدید آمده بر سر راه دانش آموز، ثبات شخصیت آنان را تهدید می کند. آیا می دانید علت محصول نهایی رفتار دانش آموز چیست؟

مناسبت ترین روش و راه برخورد این است که استقلال فردی
دانش آموز را حرمت نهید و با برخوردی حکیمانه و مشفقانه و بدون برخورد جابرانه و جاهالانه مثل یک فرمانروای عادل (نه با زبان زور و تهدید) با زبان نرم و خدایی با آنان صحبت کنید.

بالاخره نشست های دوستانه جواب خواهد داد و دانش آموز با
عیب های خود آشنا می شود در اصلاح خوش می کوشد. بی آنکه کار به موضع گیری و نزاع کشیده شود. در این راستا تأثیر معلم را نباید نادیده گرفت.

الگوی معنوی:

اگر چه رابطه ی بین معلم و دانش آموزدر حوزه ی معنوی
قرار می گیرد و معلم می تواند الگوی مناسبی را برای رفتارش با
دانش آموز اختیار کند. همانند الگویی که خادم نسبت به مخدومش اعمال
می کند.

آموزش گفتار و رفتار با دیگران:

آموزش شیوه ی صحیح گفتار و رفتار با دیگران بر عهده ی والدین و معلم است. دانش آموزان باید یادبگیرند با دیگران محترمانه رفتار کنند. حتی اگر با فردی مخالف هستند، باید بیاموزند که چگونه با شیوه ای صحیح رفتار کنند. برای این کار خودتان رفتاری با ملاحظه با آنان داشته باشید. یعنی با احترام گذاشتن به او نشان دهید که فردی با ملاحظه هستید.

همراهی دانش آموز در اوقات یادگیری:

بسیاری از خصلت های ستوده در گردش های دسته جمعی، شناخته و تقویت می شوند. از دیگر سو صفت های نکوهیده و کارکردهای ناپسند خود و دیگران را می نگریم و در جهت رفع آنها می کوشیم.

برخی ملعمان بی تجربه، نیاز خود و دانش آموز را به شادی و خندیدن و همچنین بازی  و هیجان، نادیده می گیرند. حال این برخوردهای افراطی و نامعقول، چه ثمری خواهد داشت. مسلما دلسردی و افسردگی در کلاس درس حاکم می شود و شاگرد را از معلم دور می کند. بیایید شادی زیستن و خندیدن را از دانش آموزان نگیریم و تا آنجا که می توانیم روحیه ی آنها را شاد و را از غم و یأس نگه داریم.

نکته: با سخنان حکیمانه، روان دانش آموز را نشاط بخشید.

به دانش آموزان کمک کنید تا با زورگویی مقابله کنند:

بسیاری از متخصصین معتقدند که زورگویی و تهدید لفظی یا فیزیکی، نباید نادیده گرفته شود. بلکه باید راه های مقابله با آن را پیدا کنید:

- با آرامش در برخورد با زورگویی و پرخاشگری صحبت کنید

- دانش آموز خاطی را در دفتر مدرسه و یا پشت در دفتر کمی در انتظار بگذارید تا بیشتر فکر کند (حدود 10 تا 20 دقیقه)

- به دانش آموز خاطی بگویید، به چه دلیل این کار را انجام داده است

- به او بگویید آیا با این کار، همکلاسی های دیگر او را قبول دارند

- آیا همکلاسی های او از کارهای او راضی و خشنود هستند

- آیا در آینده با دید مثبت در خیابان و مدرسه و... با او برخورد
می کنند و یا اینکه بی تفاوت از کنارش می گذرند

- آیا به عواقب انظباطی کارش فکر کرده است و...

اصلاح رفتار غیرمستقیم: (بازی درمانی)

بر این اساس دانش آموز در درون خود توانایی لازم برای حل مسأله ی مربوط به خود را دارد. با جایگزین کردن الگوی رفتاری مطلوب و با استفاده از عامل نمایش و تقلید به کار برده می شود. بسیاری از مشکلات دانش آموزان به صورت لحظه ای است و طبق علائم رفتاری خاص توسط والدین یا معلم امکان بروز می یابد. در واقع بسیاری از مشکلات به دلیل ناتوانی در درک چگونگی ایجاد رابطه با یکدیگر است.

کاربردهای دیگر بازی درمانی عبارتند از: درک تشخیص، برقراری
رابطه ی کاری، یافتن سازوکارهای دفاعی جدید، تغییر بیان کلامی، کنترل مطالب ناخودآگاه، کم کردن تنش از طریق کنترل ذهن، یافتن راهکارهای برخودر صحیح، توصیف وضعیت موجود، گردآوری اطلاعات و داده های موجود، کشف برخوردهای ناصحیح و...

مقایسه ی تعلیم و تربیت بر اساس بینش انسانی

تعلیم: به روشنایی رساندن است	تربیت: کشف کردن است
تعلیم: به حکمت رساندن است	تربیت: دانشمند بارآوردن است
تعلیم: عالم کردن است	تربیت: رویه ی پژوهشی و تحقیق درباره ی مسائل
تعلیم: به ادراک رساندن است	تربیت: صاحب تشخیص شدن است
تعلیم: به شعور رساندن است	تربیت: عاقلانه رفتار کردن است
تعلیم: به فهم رساندن یا تفهیم کردن است	تربیت: با فکر بارآمدن است
تعلیم: به مشاهده و شهود رساندن است	تربیت: فهم خوب دیدن است
تعلیم: به فکر واداشتن است	تربیت: بررسی بر اساس جهات مختلف
تعلیم: به معرفت رساندن است	تربیت: کشف و شهود کردن است
تعلیم: به قضاوت درست رساندن است	تربیت: عدالت داشتن است
تعلیم: به استقلال آشنا کردن است	تربیت: مستقل بارآوردن است
تعلیم: تحریک قوه ی ابتکار است	تربیت: مخترع ساختن است
تعلیم: به حقیقت رساندن است	تربیت: عدالت خواه بارآمدن است
تعلیم: به تشخیص رساندن است	تربیت: قدرت تشخیص داشتن است
تعلیم: کشف مطلب است	تربیت: جستجوگر بارآوردن است
تعلیم: به تعمق و تفکر واداشتن است	تربیت: عمیق فکر کردن است
تعلیم: به تعقل و اندیشه واداشتن است	تربیت: عقل و اندیشه داشتن است
تعلیم: به درک رساندن است	تربیت: عاقل بارآوردن است
تعلیم: رسیدن به حقیقت است	تربیت: سلسله مباحث بر اساس شواهد

نمونه هایی از رفتارهای مطلوب

تعاون و همکاری	عدالت و ا نصاف	مهر و محبت	مراقبت از خود
امانتداری	توکل	انفاق و گذشت	دعا و نیایش
دقت	الهام	خویش دوستی	همنشینی با دانشمندان
صلابت	صداقت و راستگویی	خیر خواهی	ایمان و اراده
زیباشناسی و خوش ذوقی	غیرت	انس و الفت با خویشان	رضای پروردگار
عشق و ایثار	متانت و وقار	عزم و اراده	وفای به عهد
اعتماد به نفس	خویشتن داری	نظم و انضباط	اراده انجام کار
فروبرنده ی خشم	نرمی و خشرویی	گزیده گویی	مشورت با دیگران
خلاقیت و ابتکار	سرعت انتقال	رازپوشی و عیب پوشی	مقاومت و صبر
حس حقیقت جویی	جستجوگری و کاوش	شیرین سخنی	فهم مدارا
کلام خوشایند و زیبا	صبر و حوصله	راستی و یکرنگی	عبادت و بندگی
تواضع و فروتنی	حس نوع دوستی	صفا و صمیمیت	پی بردن به ارزش علم
حق طلبی و حق جویی	ثله رحم	اخلاص در عمل	مهربانی با کودکان
دفاع از مظلوم	نیکی به پدر و مادر	نظافت و بهداشت	مردم داری
عفت و پاکدامنی	ولایت	حیا و عفت	بی نیازی و عزت
رعایت حقوق دیگران	امانت داری	حضور قلب	حسن ظن
مؤمن و پارسا	جوانمردی	اطاعت و بندگی	آرامش و اطمینان
قناعت	روحیه ی گذشت	خردمندی و عاقبت اندیشی	هنر و فرهنگ
معرفت	تلاش و پشتکار	نرم خویی و رأفت	علم و دانایی
ایثار و گذشت	حفظ ارزش های اخلاقی	عبادت و بندگی	سخاوت
ترحم	ایمان و پاکدامنی	توبه و طلب آمرزش	عفو و بخشش

نکته: ظهور و بروز این رفتارها در شاگرد، وظیفه ی آموزگار است. از آنجا که این رفتارها با پرورش نیروی عقلی، قلبی، ارادی، جسمی، غریزی و ذهنی ارتباط کاملی دارد. در نتیجه بروز رفتارهای پنج گانه در  فعالیت های پرورشی و تربیتی گنجانده شده است.

بازی های نمایشی:

مسلم است که بسیاری از مفاهیم در قالب کلمات نمی گنجند و آموزش آنها نیز با درج در صفحات کتاب (دوستی، ایثار، گذشت و...) قابل تحقق نیست که باید با ابزار هنر و در قالب نمایش به شکل استادانه ای طراحی و عرضه شود.

یک کلمه و مفاهیم بسیار:

به دانش آموز بیاموزید هر کلمه مفاهیم مختلفی دارد. سعی کنید او را به مفاهیم مختلف یک کلمه آشنا کنید و برای یک کلمه چندین معنی پیدا کنید.

علاقه مند کردن دانش آموز به کتاب خواندن:

برای علاقه مند کردن دانش آموز به خواندن باید خودتان را علاقه مند به کتاب خواندن نشان دهید. اگر دانش آموز معلم خود را علاقه مند به کتاب ببیند و بفهمد که خواندن کتاب را دوست دارید، او هم از معلم خود تقلید می کند.

به والدین توصیه کنید جلسات خواندن کتاب را به گونه ای که کودک دریابد خواندن یک امر حیاتی و تفریحی و بخشی از زندگی اوست.

سرنخ هایی در تصاویر، کلمات و کلمات ترکیبی بیابید. جستجوی کودک در کشف تصاویر سبب می شود تا کودک اطلاعات جدیدی کشف کند و با بیان کلمات و نکات توصیفی بیشتر می توانید ذهن کودک را بسته و موضوعات مختلف شکفته تر شود.

سئوالاتی را درباره ی متن کتاب ارائه دهید و به سئوالات او به
ساده ترین و کامل ترین شکل ممکن جواب دهید. اما جواب گمراه کننده به او ندهید که بسیار خطرناک است.

کتابخوانی:

کتابخوانی و ایجاد عادت به مطالعه، از اصلی ترین اهداف آموزش در تمامی رشته های علوم است.

آموزش مفاهیم اخلاقی، تنها در قالب زنگ اخلاق، غیرقابل تحقق است. اساسا آموزش بسیاری از آرمان های تربیتی و اجتماعی در قالب سرود امکان پذیر است.

فواید کتاب خواندن:

1- مطالب جدید با استدلال های درست می آموزید

2- از وقت خود مفید استفاده می کنید

3- کتاب خواندن سرگرم کننده  است

4- ایده های جدید را یاد می گیرید

نکته: افرادی که بیشتر کتاب می خوانند، انسان های عاقل تری هستند.

آیا می دانید چگونه کتاب بخوانید:

1- ابتدا باید بدانید کتاب چند فصل دارد و هر فصل چه هدف هایی را دنبال می کند. یعنی باید به طور خلاصه (حدود 1 دقیقه) توضیح مختصری درباره ی هدف اصلی مطالب هر فصل کتاب بدهید.

2- باید بتوانید نکات کلی هر فصلا را بیان کنید. برای این کار حدود (3 تا 5 دقیقه) زمان در نظر بگیرید.

3- هنگام خواندن زبان انگلیسی و زبان عربی، باید بتوانید کلمات مرتبط با محتوای درس (بین 10 تا 20 کلمه ی مهم و مرتبط به تیتر اصلی یا موضوع اصلی درس) را یاد بگیرید. سپس متوجه شوید که نکات دستوری هر فصل کدام است و چه نقشی در جمله دارد.

نکته: نکات اصلی مانند اتوبان می باشد و نکات فرعی مانند جاده های فرعی که از اتوبان به شهرها و یا شهرک ها و یا بخش های کوچک و بزرگ وصل می شوند.

به نحوه ی نگارش و خواندن هر مطلب توجه کنید:

سعی کنید مطالب را شمرده، شمرده بخوانید و حس و آهنگ کلمات را به درستی ادا کنید. در جاهایی که لازم است مکث (سکوت) کنید و فراز و فرود کلمات و جمله ها را رعایت کنید. شناختن ریتم کلمات در این راه کمک زیادی خواهد کرد.

الهام گرفتن از داستان های قرآن و داستان های بزرگان:

درباره ی داستان های قرآنی و افراد برجسته ی جهان داستان های شنیدنی برای دانش آموز بگویید. در این داستان ها که زمینه ی اخلاقی، علمی، امید، تلاش، موفقیت، سخت کوشی و... نیروی تلاش دانش آموز را بر می انگیزد. بدین وسیله سبب رشد بخش تحلیل گر مغز او می گردد.

ذکر داستان:

بیان داستان های ملامت بار و سرزنش آمیز افرادی که در مسیر اشتباه
گام برداشته اند برای دانش آموز هوشیار دهنده است. داستاه ها باید به دانش آموز نشان دهد که عاقبت اعمال ناشایست ویران کننده است. باید به او گفت که عمل بد مورد رضایت خداوند نیست. باید به او هشدار داد که این امر کاری زشت و ناپسندی است. آبروی آدم را می برد و دامنه ی آن به خانواده می رسد.

بدیهی است که معلمان آگاه سعی می کنند در صورت اشتباه
دانش آموز، ابتدا تذکر و اخطار بدهند. در صورتی که پند و موعظه هم مؤثر واقع نشد به ناچار باید اقدامات دیگر صورت بگیرد.

و سخن آخر اینکه سعی کنید نیروی ایمان را در قلب دانش آمو زنده کنید. چرا که ایمان واقعی جلوی اشتباهات بعد را می گیرد و خودش از کارش پشیمان می شود. زیرا اگر دانش آموز را با زور و تهدید مجبور به انجام کاری کنید، اثر نامطلوبی در روحیه ی او خواهد داشت.

توانایی حل مسأله:

یادگیری توانایی حل مسأله به دانش آموز کمک می کند تا مسائل زندگی را به نحو مطلوب حل کند و اگر مسائل فهم زندگی دانش آموز حل نشده باقی بماند با فشار روانی روبرو خواهد شد و به راحتی سلامتی روانی و جسمانی او تهدید می شود. در این مرحله آموزش مهارت های تصمیم گیری  به دانش آموز کمک می کند که به طور صحیح در مورد اعمال و رفتارش تصمیم بگیرد و جوانب مختلف انتخاب ها و پیامدهای مثبت و منفی هر یک از آنها را در نظر بگیرد. چرا که تصمیم گیری مناسب و واقع بینانه موجب افزایش سطح سلامت روانی فرد می شود.

سخن گفتن با دانش آموز:

روانشناسان و متخصصین علوم تربیتی می گویند صبحت کردن با دانش آموزمهارت تکلم دانش آموز را افزایش می دهد. حتی اگر کودک سن کمی داشته باشد. زمانیکه صدای شما را می شوند، سعی می کند شبیه شما با دیگران رفتار کند. بنابراین مهارت های زبانی و کلامی خودرا از معلم و والدین خود می آموزد.

فضایی محترمانه:

هنگام عنوان کردن اشتباهات شاگرد، ملایمت رفتاری و گفتاری را فراموش نکنید. سر او داد نکشید. با توهین یا کلمات نامناسب اشتباهش را یادآور نشوید. تنها گفتن این جمله که " چرا این کار را کردی " درست نیست و ممکن است زمینه ی لجبازی و یا بدتر از آن زمینه ی الگوبرداری شاگرد از این نوع برخورد را یاد بگیرید و او نیز با دیگران همین رفتار را نشان دهد.

ابتدا علت ناراحتی تان را عنوان کنید و بعد رفتار درست را بازگو کنید. اگر دانش آموز پی به اشتباهش برد لازم نیست ادامه دهید و موضوع را پست سر هم تکرار نکنید.

وقتی اشتباهی عنوان شد، به دانش آموز فرصت دهید و اگر اشتباه دیگری انجام داد، اشتباه قبلی را پیش نکشید، بلکه با لحن و بیان مناسب مسیر درست را نشان دهید. اما در مواقع لازم محروم کردن را فراموش نکنید.

با محبت نگاه کنید:

هیچ چیزی نمی تواند بیش از یک انتقاد منفی از شاگرد بر رابطه ی معلم و شاگرد تأثیر بد داشته باشد. پس در اکثر مواقع شاگرد خود را سرزنش نکنید. ارتباط صحیح به تعاملات مثبت بستگی دارد که همانا با محبت نگاه کردن است. نقدهای منفی و آزار دهنده و غرزدن ها را فراموش کنید. هنگامیکه نق می زنید و با لحن بد با دانش آموز صحبت می کنید، این حرکات رابطه ی معلم و شاگرد را تضعیف می کند. پژوهشگران حتی معتقدند که اگر هنگام مکالمه یکی از طرفین به حرف دیگری اهمیت ندهد و به او نگاه نکند و چشم از او بردارد، می توان تمامی این نشانه ها را از دلایل اصلی ارتباط غلط به حساب آورد.

مواظب انتقاد کردن از شاگردتان باشید. حتی به حرف زدن و حرکات احمقانه ی شاگرد عکس العمل نشان ندهید. یادتان باشد که شما
می خواهید بیماری را درمان کنید. به جای این کار به نقاط مثبت شاگرد گوش زد کنید و تعریف و نقد مثبت فرصت بیشتری برای تغییر شاگرد ایجاد می کند. اگر قصد دارید شاگردتان تغییر کند، با جملات مثبت و تکیه بر نکات و توانایی های مثبت او آغاز کنید.

فعالانه به شاگرتان گوش دهید:

گوش دادن معلم به صحبت های شاگرد، حس مهم بودن و اعتماد به نفس را در او ایجاد می کند. صادق باشید ولی هر آنچه به ذهنتان
می رسد، نگویید. به چشمان او نگاه کنید و به دقت و سخاوتمندانه به حرف های او گوش دهید. وقتی در مورد شاگردتان سخاوتمندانه رفتار کنید. احساس خوبی در او ایجاد می شود و شاگرد در صدد تغییر خود برخواهد آمد.

نکته: هنگامیکه سرحال نیستید با شاگرد خود گفتگو نکنید. یادتان باشد ارتباط خوب پایه و اساس یک رابطه ی خوب است.

توهین نکنید:

هنگام گفتگو به هیچ عنوان به دانش آموز توهین نکنید و او را با الفاض زننده صدا نکنید. توهین به دانش آموز و استفاده از الفاظ نامناسب به شخصیت انسانی او لطمه وارد می کند. وقتی معلم عمدا به شاگرد توهین کند و شخصیت او را زیر سؤال ببرد. در واقع به صورت ضمنی به او می فهماند که او در کنار شما امنیت ندارد و شما هر گاه که بخواهید و به هر طریق ممکن کاری می کندی که نتیجه به نفع خودتان تغییر ند.

نکته: اگر دانش آموزی تکلیفش را انجام نداده بود و یا اینکه گفت: انجام داده ام، اما فراموش کردم به مدرسه بیاورم. به او توهین نکنید: خیلی آرام و با لبخند به او بگویید: اشکالی ندارد. بیا پای تخته و چند تمرین حل کن، ببینم مهارت حل مسائل را داری یا خیر. در این صورت دانش آموزی که می خواهد تکلیف انجام ندهد، روزهای دیگر تکالیفش را انجام می دهد و....

داد زدن ممنوع:

داد و فریاد کردن فقط شرایط را بحرانی تر و مشکلات را بیشتر
می کند. تجربه نشان می دهد زمانیکه معلم بیش از حد احساساتی یا عصبانی است، توانایی حل منطقی مشکلات را از دست می دهد. اگر شما عصبانی هستید و دوست دارید داد بزنید، سریعا او را از کلاس بیرون کنید تا زمانیکه آرامش خود را دوباره به دست آورید. به یاد داشته باشید که گاه تن صدایی که از نظر شما داد زدن محسوب نمی شود، از نظر دیگران داد زدن محسوب می شود. ممکن است شما در خانواده ای بزرگ شده اید که همه ی اعضای خانواده با صدای بلند با یکدیگر صحبت می کرده اند. در نتیجه شما نیز عادت کرده اید که با صدای بلند صحبت کنید. سعی کنید تا می توانید آرام صحبت کنید. هسته ی اصلی هر ارتباطی، جملاتی است که طرفین از یکدیگر دریافت می کنند. اگر به هر دلیل ناراحتی زیاد
نمی توانید شدت صدای خود را کنترل کنید. فعلا از موضوع فاصله بگیرید.

نکته: شاگردتان را تهدید نکنید، شاگردان از تسلیم شدن بیزارند.

استفاده از زور ممنوع:

استفاده ی فیزیکی از زور یا تهدید به آن، مشت کردن دست، با انگشت تهدید کردن، چشم غره رفتن، هُل دادن و...) در هر شرایطی غیر قابل قبول است. مهارت های خود کنترلی خود را تقویت کنید و سعی کنید قبل از اینکه به این مرحله برسید، عصبانیت خود را کنترل کنید. اگر به هر دلیلی به زور فیزیکی متوسل شدید باید سریعا به روانپزشک و مشاور مراجعه کنید.

مثبت باشید:

سعی کنید در کلام و در عمل مثبت باشید، حتی در جایی که دانش آموز خطا می کند، از مسیر مثبت خارج نشوید. زیرا ممکن است دانش آموز با توجه به افکار منفی تان، رغبتی برای ترمیم اشتباهاتش نداشته باشد.

طرز بیان:

آیا می دانید نوع و عمق نگاه، نوع بلندی یا کوتاهی صدا، رنگ و شکل و شمایل لباس و... هر کدام حامل پیام های خاصی هستند. روانشناسان، عمیقا بر این باورند که نقش و تأثیر مهارت های غیر کلامی، از مهارت های کلامی بیشتر و مؤثرتر است. به همین دلیل می گویند، نوع حالت چشم ها، لبخند، گفتار، حس و حالت بدن و... از جمله موارد با اهمیتی هستند که ضمن مشخص نمودن پندار تو، که برخوردارند، در اینجا به ابزار پنج گانه تأثیر گذار می پردازیم.

1- حالت لب ها: لب های خندان برای هر دردی دوا هستند. هیچ شک و شبهه ای به خود راه ندهید که چهره ی شاداب و خندان، همیشه به دورن راه می یابد. البته هر از گاهی و تحت شرایطی خاص، می توان از طریق اخم، ناراحتی خود را نشان داد. ولی همانگونه که گفتم این کار به ندرت قابل اعمال می باشد. اما تبسمی و شادابی می تواند در بدترین شرایط، جواب مطلوب و مؤثر داشته باشد. بنابراین لبخند زدن و برخورداری از شیوه های موزون و آرام در صدا و نگاه و لبخند از عوامل مؤثر در برقراری ارتباط مؤثر و درست با شاگردان است.

2- چشم ها: هیچ چشمی بدون سخن نیست. روانشناسان معتقدند، هر نگاهی می تواند آرام بخش و یا تهاجمی باشد. بنابراین چشم با
اهمیت ترین ابزار غیر کلامی، در ارتباط میان معلم و شاگرد باشد. چشم منبع تأثیر و جایگاهی برای انعکاس علاقمندی، اعتماد به نفس، صداقت، و یا برعکس آن باشد. بنابراین با نگاهتان دانش آموز را سرشار از احترام کنید. بنابراین نگاه می تواند پیام های مختلفی بفرستد.

3- گفتار: توجه به محتوای اینکه چه می گوییم، در چه زمانی
می گوییم، و برای چه کسی می گوییم و به چه دلیل می گوییم، موضوعات بسیار با اهمیتی هستند. بر این اساس محتوا و درون مایه ی گفتار تنظیم می شود. بنابراین بسیار ضروری است که با انتخاب درست کلمات و جمله ها، ارتباطی مؤثر را تدارک ببینید.

4- گفتار: کلام موزون و آرام و مهارت در مکث ها بین کلمات و جمله ها، لطافت و نرمی گفتار، همه و همه از عوامل زمینه ساز یک ارتباط مؤثر است. به همین خاطر است که گفتن و بیان نمودن با دقت، حرارت، آرامش و... نتایج متفاوتی خواهد داشت. اما همه چیز به احساس اشتراک بین گوینده و شنونده و تعلق و پیوند متقابل بستگی دارد.

5- لباس مناسب: هر چند نمی توانید از طریق وضعیت ظاهری و لباس اشخاص به تحلیل همه جانبه و مشخصی از شخصیت فرد پرداخت، ولی هر کسی با توجه به دیدن نوعی نگرش نسبت به دیگران پیدا می کند. بنابراین وضعیت ظاهری می تواند پایه های قدرتمندی برای قضاوت دیگران نسبت به یکدیگر محسوب شود. همین موضوع می تواند
در انتخاب کلمه ها و جمله ها اهمیت داشته باشد و باید به کلمه ها و جمله هایی که می گویید، دقت کنید.

 محیط یادگیری:

محیط یادگیری نباید خسته کننده باشد، بلکه باید به گونه ای باشد که یادگیری را برای دانش آموزان لذت بخش باشد و آنان را برانگیزد. معلمان درباره ی چگونگی بالا بردن ظرفیت های دانش آموزان برای انسان کامل شدن  در دنیای صنعتی ساخته شده اند.

نقش معلم:

امروزه در جامعه ی معلمان نقش ویژه ای در آموزش دانش آموزان بر عهده دارند. به هر حال اغلب  والدین در برابر این مسئولیت از اطلاعات و دانش کافی برخوردار نیستند و مشتاق اند که بدانند چه باید بکنند.

دانش آموز یک معدن غنی حیاتی است:

دانش آموز را یک معدن که بررسی زمین شناسی بر روی آن صورت نگرفته مقایسه کنید. اگر شما (منظور معلم) یک مهندس معدن توانمند باشید، مسلما پس از چندی مطالعه و بررسی به میزان و عیار مواد
موجود در معدن خود پی می برید و راه های اکتشاف و بهره برداری از آن را می یابید.

محبت و عشق ورزیدن:

هر دانش آموز به محبت و دوست داشتن نیاز دارد. این یک نیاز دائمی و حیاتی است. دانش آموزی که دوست داشته نشده، کامیاب نخواهد شد.

برخی والدین فکر می کنند که بهتر است علائم عاطفی در همان دوران نوپایی تحول کودک خاتمه یابند. همچنین معلمان فکر می کنند، هنگامیکه
دانش آموزان به دوره ی راهنمایی می رسد، دیگرنیازی به محبت ندارند. آنها (دانش آموزان) احتمالا جلوه های بی مورد عشق و محبت را دنبال خواهند کرد. دلیل این امر آن است که دانش آموز از محبت و عاطفه لبریز نشده است.

صداقت با دانش آموز:

دانش آموزان در تشخیص بی صداقتی بسیار تیزند و به همین جهت
هم حقیقت ناقص یا سفسطه را زود تشخیص می دهند. آنها خیلی دلشان می خواهد که به بزرگسالان اعتماد کنند. اما اگر یکی دو بار متوجه شوند که باید درباره ی آنها شک کنند، عقب نشینی می کنند. سعی کنید در کوچکترین چیزها هم صداقت را رعایت کنید.

ایجاد احساس امنیت در دانش آموزان:

دانش آموزان نسبت به میزان علاقه و عشق و مودت معلم دلگرم
می شوند و با راحتی خیال در کلاس درس حاضر می شوند. داشتن یک تصویر ذهنی مثبت از معلم، موجب احساس امنیت قلبی و ایمنی در دانش آموزان می شود.

به یاد داشته باشید، اگر به دنبال نقاط ضعف دانش آموزان باشید خطای بزرگی مرتکب شده اید. کلید رمز موفقیت در ارتباط سالم با
دانش آموز آن است که به همان اندازه خودمان را دوست داریم، آنها را دوست داشته باشیم و درکشان کنیم. این عین توانمندی است.

آنچه معلم باید در کلاس انجام دهد:

اگر بتوانید محیط کلاس را به نوعی شاد و فعال نگه دارید، بسیار
مهم است. با این کار خلاقیت دانش آموز به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد و تا حد امکان در مورد رفتارهای کودکانه ی دانش آموز خود را ناراحت نکنید. یعنی تا جایی که نظم کلاس مختل نشود و اگر پیشرفت دانش آموز کند است او را ناامید نکنید.

رفتار معلم در قبال دانش آموز:

دانش آموز تحت تأثیر رفتار معلم خود قرار می گیرد. اگر معلم مضطرب، آشفته، جنجالی، پر سرو صدا و از همه چیز ناراضی باشد، دانش آموز نیز زود خشم و بدخلق و خود خواهد شد و اگر برعکس معلم آرام و ساکت باشد او نیز فردی ساکت و آرام بار خواهد آمد.

می دانیم که دانش آموز مخصوصا در دوران دبستان و بین 7 تا 15 سالگی به مسائل مختلف با دید تردید می نگرد و به درستی نمی داند در برابر هر عکس العمل چه رفتاری انجام دهد.

اگر معلم را ترسان و یا خشمگین ببیند، دچار ترس و وحشت می شود. در نتیجه ترسو و عبوس بار می آید. اگر معلم را آرام و مهربان مشاهده کند، مطمئن و مهربان و اجتماعی می شود و اثر رفتار معلم به تدریج در خلق و خوی شاگرد رسوخ می کند.

به رشد خلق و خوی دانش آموز کمک کنید:

دانش آموز فقط از لحاظ جسمانی و عقلی رشد نمی کند، بلکه خلق و خوی او نیز باید رشد و تکامل پیدا کند. او باید به تدریج عاقل و کامل شود. معلم سرمشق خوبی در این سیر ب طرف کمال هستند، پس معلم می تواند در این راه به دانش آموز کمک کند.

لحن معلم:

معلم – هر چه زودتر – باید یک لحن آرام – یکنواخت، دوستانه ولی محکم انتخاب کند. معلم می تواند با دانش آموز خود حتی شوخی کند. نباید با خشم و قهر و داد و فریاد و برانگیختگی و با عصبانیت ادامه دهید.

چنین لحنی رابطه ای غیر عاطفی و سرد ایجاد می کند. من معتقدم که یک لحن موقر و آرام می تواند تأثیرگذار باشد. برای پرورش صحیح
دانش آموز و رشد احترام و دوستی بین معلم و شاگرد بیان مناسبت امر مهمی است. باید سخنانتان منطقی و با معنی باشد. بنابراین توصیه
می کنم حتی المقدور از تنبیه بپرهیزید و قبل از هر چیزی ذهن دانش آموز را احیاء کنید و آگاهی و خرد او را درباره ی موضوع مورد نظر ارتقاء دهید.

با اعتماد به نفس از بحران ها، فرصت های طلایی بسازید:

بسیاری از معلمان موفق، تصمیم های جدی و حیاتی خود را در نامطلوب ترین شرایط ممکنه ی آن گرفته اند. به خصوص انسان هایی که از شهرت جهانی برخوردارند. مثال در این مورد بسیار است. گاندی، نلسون ماندلا و نظایر آنها.

اما کم نیستند که در جامعه ی ما در سطوح مختلف آن، در شرایط بحرانی با اتکا و اعتماد به نفس خود وتوانمندی های بالقوه ای که در لحظات بسیار نامساعد و نامطلوب، تصمیم های جدی و کارآمدی گرفته اند.

دانش آموزان دوست دارند مورد اعتماد باشند:

دانش آموزان دلشان می خواهد، بزرگترها به آنها اعتماد کنند. آنها  دوست دارند که قبولشان داشته باشند. آنها دوست دارند خود را تا حد انتظار بزرگترها بالا بکشند. بدون شک آنها دوست دارند، دیگران احساس کنند وجودشان مفید است. در چنین مواردی باید مسئولیت را متناسب با سن و شخصیت او واگذار کنیم. باید کارهایی به او بدهید که در حوزه ی توانایی اوست. در این صورت دانش آموز اعتماد به نفس پیدا می کند.

تشویق دانش آموزان به مطالعه:

دانش آموزی که به مطالعه عادت دارد و کتاب های زیادی می خواند، سطح معلومات، سواد و فکر خود را پیوسته بالاتر می برد. بنابراین باید دانش آموزان را به سمت مطالعه و کتاب خواندن تشویق کنید تا مطالعه یکی از عادت های روزانه آنها شود.

تابلوی اعلانات مدرسه فقط مخصوص نمرات برتر نیست:

ابتدا دانش آموزان مدرسه را از نظ استعدادها و مهارت های مختلف (موسیقی، نقاشی، ورزش، صنایع دستی و...) شناسایی کنید. از جمله عکس های جذابی از قهرمانی دانش آموز، نقاشی های کشیده، اثر هنری خلق کرده و... جمع آوری کرده وهر کدام را به نوبت بر روی تابلوی اعلانات بچسبانید. حتی اگر دانش آموز یک کتاب به کتابخانه مدرسه هدیه کرده است و یا اینکه دانش آموز مؤدب و با شخصیتی است، می تواند مورد تقدیر قرار بگیرد. با این کار الگوی مناسبی برای دیگر دانش آموزان نشان داده اید.

کمک به رشد دانش آموز:

واضح است که در روش های تعلیم و تربیت جدید، روش
شخصیت سازی خاصی وجود دارد. هرگز نباید روح و حساسیت درونی دانش آموز را نادیده بگیرید. بنابراین مشکل اساسی تعلیم و تربیت و یا بهتر بگویم بزرگترین مسأله در برخوردها با دانش آموزان این است که شخصیت دانش آموز نادیده گرفته شده است. در میان تمام ضروریاتی که دانش آموز به آنها نیاز دارد، آنچه که بیشتر از همه اهمیت دارد، چیزی است که انسان بودن او را تعیین می کند. اگر معلم شخصیت دانش آموز را نادیده بگیرد، مرتکب بزرگترین خطا شده است. هنگامیکه این خصوصیت نادیده گرفته می شود، حتی با تنبیه بدنی منجر به بیماری روانی دانش آموزان می شوید. تا کنون قضاوت های بی رحمانه ای در مورد نارسایی ها و ضعف های دانش آموزان صورت پذیرفته است. اما اکنون باید نقشی را که بسیار متعادل تر و میانه رو تر است را اختیار کنید. در حقیقت معلم کم تجربه با نظارت و سیطره ی دائمی خود با نصایح بی وقفه و فرامین و دستورات خشک، رشد کودک را مختل می کند. به این ترتیب، تمام انرژی حیاتی دانش آموز در فرایند اصلاح سرکوب می شود.

از طرف دیگر معلم باید یک چیز را در ذهن خود روشن کند و آن اینکه آزادی دادن به شاگرد به مفهوم واگذاشتن او به خودش و یا نادیده گرفتن و فراموش کردن او نیست. بلکه برعکس معلم باید رشد او را با جدیت و مراقبت و مهربانی مورد حمایت قرار دهد. زیرا معلم می خواهد دنیای جدیدی برای شاگرد خلق کند. بنابراین معلم باید محیطی را به وجود آورد که در آن، شاگرد با دستورات خشک و یکنواخت خسته نشود. هر قدر معلم و مربی فعالیت های خود را با خلوص نیت انجام دهد، محبوبت تر می شود.

نقش اصلی معلم  جهت دادن و استفاده از انرژی عظیمی است که در شاگرد نهفته است. در اینجا دانش آموز بی نظم و شلوغ به یک موجود منظم تبدیل می شود. زیرا به این ترتیب است که می تواند توانایی های خود را ظاهر کند. همه چیز به معلم بستگی دارد. یعنی همسو کردن
دانش آموز به منظور کمک کردن به رشد عقلانی طراحی شود. در این صورت مطمئن باشید که از این لحظه به بعد، شاگرد تمام تلاش خود را بکار خواهد بست  تا برای حل مسائل اشتباهات خود را جبران کند. به این ترتیب رفتار اجتماعی دانش آموز شکل می گیرد. البته علاقه ی معلم به دانش آموز حوزه ی فعالیت مربوط به نیازهای درونی را شناسایی می کند. تمام آن چیزهایی که برای رسیدن به هدف لازم است و حتی بیش از آنچه که لازم است را خواهد یافت.

معلم باید نقش یک راهنما را داشته باشد و فقط کمک کند، قدرت های نهفته ی دانش آموز آشکار شود. او باید آگاهانه محیطی را به وجود آورد و شاگرد را با دقت و محبت فراوان با جنبه های علمی مختلف آشنا کند. آنچه از معلم نوین انتظار می رود این است که بتواند خود را وقف اصلاح انسانیت کند.

نقش معلم در ایجاد اعتماد به نفس در دانش آموزان:

روح دانش آموز تشنه ی تقدیر، تحسین و تشویق بوده و تکرار مجدد آن لذت بخش خواهد بود. چنین حالتی در نتیجه ی قدردانی فعالیت های مختلف شاگردان مؤثر خواهد بود و بعضا بی اعتنایی و سرزنش
بی مورد موجب از دست دادن اعتماد به نفس دانش آموز می شود. به طوری که مأیوس و افسرده شده و خود را از انجام هر اموری ناتوان و عاجز می بیند.

والدین و معلم مهمترین عامل از دست دادن اعتماد به نفس دانش آموز هستند. تشویق نکردن و توجه به نقاط ضعف کمبودها، بی کفایتی و شکست های تحصیلی و بر شمردن آنها به طور مکرر دلایل اصلی از دست دادن اعتماد به نفس است. زیرا تصویر ذهنی منفی در دانش آموز ایجاد می کند و بر آینده ی اجتماعی او تأثیر نامطلوبی خواهد گذاشت. بسیاری از بیمارهای روحی روانی در سنین کودکی و نوجوانی ایجاد می شود.

دانش آموزی که اعتماد به نفس خود را از دست می دهند به
سختی می تواند آن را بدست آورد. به طور یقین در بروز هر گونه حالت مشکل ساز در دانش آموز نقش والدین و معلم به وضوح دیده می شود.

ارزش دادن به دانش آموز، کسب نظر او، دادن فرصت اظهار نظر پیرامون مسائل مختلف، دادن مسئولیت در خور او و... از عواملی هستند که از بروز پدیده ی اُفت تحصیلی جلوگیری می کند.

رسالت سنگین تعلیم و تربیت:

یکی از عوامل گمراهی جوانان جهل و نادانی (عدم آگاهی) می باشد. در نتیجه آن دقت و احتمامی که در حل مسائل زندگی باید داشته باشند، کسب نکرده اند.

جوانان بدون برخورداری از راهنمایی های سودمند، تکامل جسمی آنها با رشد روحی توأم نمی گردد. لذا به آسانی دچار گرفتاری های اخلاقی و روحی می شوند. این امر در اثر عدم درک و آگاهی بزرگترها، موجب انحطاط و سقوط جوانان می شود.

برای همین بر اثر جهل و نادانی برخی از والدین که چنین گمان
می کنند که موضوع تعلیم و تربیت با سخت گیری انجام می گیرد.

از سختگیری بیجا بپرهیزید:

سختگیری و مؤاخذه ی بی جا در ساختار شخصیت دانش آموز تأثیر منفی به جا می گذارد و همان گونه که باید از دانش آموز مراقبت کرد، باید
از شدت عمل در تعلیم و تربیت خودداری کرد. هنگامیکه
دانش آموز در عرصه ی تعلیم وتربیت گام می گذارد و در آن پیش می رود، نیاز به راهنمایی دارد تا بتواند ثبات و استحکام لازم را بدست آورد. به این ترتیب شخصیت دانش آموز به تدریج قوام یافته و
کامل تر می شود. به بیان دیگر دانش آموز امکان می یابد تا رابطه ی خویش را با دنیای واقعی سازماندهی کند و روحیات و تمایلات نفسانی خود را شکل دهد. مقصود بدست آوردن نوعی رفتار منطقی است تا بتواند هویت خود را در شالوده ای محکم پی ریزی کند. صد البته اعمال قانون مستلزم سختگیری بیجا و افراطی نیست. اگر رفتار والدین با شدت عمل و قدرت نمایی مفرط همراه باشد، طبعا دانش آموز هرگز نخواهد توانست شخصیت واقعی خود را بدست آورد. در نتیجه تعادل روحی او از میان می رود و موجب ایجاد رفتارهای نامناسب در کودک می شود. این امر در نهایت موجب ترس، احساس ضعف و ناتوانی و حقارت و خودکم بینی و گنه کاری می شود.

اهمیت خانواده:

خانواده محیط امن و آرام بخشی است که مهترین نیازهای دانش آموزان را فراهم می کند. نهاد فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی دانش آموز و نظام آموزشی به صورت مجزا فعالیت نمی کنند و با همدیگر در ارتباط هستند
و هر یک بر میزان رشد و موفقیت دانش آموز تأثیر می گذارند. گاهی دانش آموز علت تجدید شدن خود را نمی داند و اگر هم اطلاع داشته باشد نمی داند که در رفع نارسایی و کاستی ها چه قدم هایی بردارد تا موفق تر عمل کند.

مسئولیت خانواده، مدرسه و معلم باید بتوانند زمینه های موفقیت درسی را برای دانش آموز فراهم کند تا آنها هم با ممارست خود کاستی ها را جبران کنند. باید دانست که فرزندان  اهل مطالعه در آینده موفق تر هستند. باید بکوشیم  تا دانش آموزان را اهل مطالعه بارآوریم. بررسی مربیان تربیتی حاکی از آن است که دانش آموزانی که اهل مطالعه و کتاب خوانی هستند در آینده و در کارهای اجتماعی موفق تر هستند. اما مشکل اینجاست که نمی توان دانش آموز را به مطالعه وادار کرد و تا خودش به این کار علاقه مند نشود، اتفاق خاصی رخ نخواهد داد. بهتر است برای اینکه دانش آموزان را به مطالعه کردن عادت دهید از خودتان شروع کنید. یعنی معلم و والدین با برگزاری کارگاه های کتاب خوانی در خانه و مدرسه با صدای بلند کتاب را برای آنها بخوانید و آنها را به تفکر وادار کنید. حتی می توانید کتابی را که مطالعه کرده اید به دانش آموز معرفی کنید و درباره ی مطالب اصلی کتاب چند دقیقه صحبت کنید. با این کار به تدریج دانش آموزان علاقه مند به مطالعه می شوند.

والدین باید سعی کنند که مطالعه را به امری جالب توجه برای فرزندان تبدیل کنند. دانش آموزانی که اهل مطالعه نیستند در دروس علمی مانند ریاضیات، فیزیک و شیمی بیشتر شکست می خورند. شاید لازم باشد با یک مشاور روانشناس تحصیلی مشورت کنید تا شما را در پیدا کردن بهترین راه حل و علت مشکل کمک کند.

بسیاری از افرادی که به مراکز مشاوره و خدمات روانشناسی مراجعه
می کنند، دانش آموزانی هستند که در املاء و نوشتن و ریاضیات مشکل دارند. احتمالا به جای اینکه به دانش آموز املاء بگویید، بهتر است
از دانش آموز بخواهید تا بیشتر مطالعه کند و با روخوانی  کتاب،
صندوقچه ی ذهنی (تصاویر کلمات) بیشتر بدست آورد. همینطور برای اینکه ساختار نوشتاری اش، تصحیح شود باید شیوه ی صحیح نوشتن کلمات را با یک روش استاندارد به او آموزش دهید و برای درک بهتر ریاضی، مفاهیم یادگیری نظم، منطق (روش نظم فردی و اجتماعی) در زندگی را به او بیاموزید. همچنین آموزش شطرنج، شناخت توازن و تقارن، شناخت علت اشتباهات گذشته و... دانش آموز را به راه حل های منطقی هدایت می کند. باید دانش آموز راه حل مناسبی را برای تمام اشتباهات خود پیدا کند و توانایی های جدیدی بدست آورد. در غیر اینصورت
دانش آموز با درس نخواندن و کتاب را به گوشه ای پرت کردن، نمی تواند موفق شود. به این طریق میزان دقت و هوش دانش آموز افزایش می یابد و جزئیات هر درس را بهتر فرا می گیرد. بالاخره متوجه شدید مشکلات فرهنگی و شخصیتی تأثیر مستقیم بر افت تحصیلی دارد.

برخی از والدین فکر می کنند با مطالعه ی بیش از اندازه کاستی ها جبران می شود. با این کار رغبت مطالعه را در او از بین خواهید برد. سعی کنید با پیدا کردن نقطه ضعف های  دانش آموز به بازسازی  و سازماندهی ذهن او کمک کنید. نگذارید نگرانی و اضطراب در دانش آموز ایجاد شود و از هر گونه برداشت نابجا و حالت ناراحتی و انزجار از او دوری کنید. بلکه به او اعتماد به نفس و شخصیت بدهید. مثلا با دیدن کارنامه ی او بگویید. از تو توقع بیشتری داشتم. تو با استعدادی که داری می توانی نمره های بهتری بگیری. نه اینکه با ناراحتی و حالت اعتراضی او را سرزنش کنید. چرا که با این کار روحیه او را ضعیف کرده اید و شاید با خودش بگوید. حالا که والدین من از نمرات کارنامه ی من راضی نیستند....

برای رفع هر گونه مشکل، ابتدا به پاسخ های او گوش دهید و خود را به جای او قرار دهید. یعنی می خواهید همین سؤال را جواب دهید. فکر کنید یک پرسش ناقص و ضعیف بهتر از هیچ است. سعی کنید علت پاسخ مبهم و نامشخص را برای او بیشتر توضیح دهید و اگر نکاتی را در حین پاسخ دادن (کلامی یا نوشتاری) فراموش کرده است به او توضیح دهید.

سعی کنید عجله ای برای دادن پاسخ نداشته باشید و تا آنجا که
می توانید از دادن پاسخ خودداری کنید و دانش آموزان را وادار به فکر کردن کنید. حتی گاهی لازم است تا کتاب را در اختیار دانش آموز بگذارید و از او بخواهید جواب سؤال را از داخل متن کتاب پیدا کند. با این کار روح جستجوگری و کنجکاوی او را بیشتر می کنید. ذهن او اکنون دارای ادراک است و مفاهیم کم کم به وسیله ی ذهن تکمیل می شود. آنچه در ذهن دانش آموز شکل می گیرد، رفع کاستی ها و پیدا کردن راه حل منطقی تر است.

امروزه ثابت شده است که هر دانش آموز با نردبان و صفات شخصیتی و دانش و آگاهی خود راه تکامل و پیشرفت را پیموده و با پشتکار به موفقیت دست می یابد.

رشد وجدان، اخلاق و مقیاس ارزش ها:

کودک در ابتدای تولد، نه (وجدان) دارد و نه مقیاس برای ارزش ها دارد. غذای گرم برای او ارزش اساسی دارد. به تدریج ارزش ها را درک می کند و خوب و بد را از هم تمیز می دهد. در دوره ی کودکی، کودک چون رشد کافی ندارد، باید کودک را از انجام کارهای بد منع کرد و به کارهای خوب تشویق کرد. باید به تدریج بچه ها را متوجه عمل خود کرد و به او کمک کرد تا خود و رفتار خویش را از هم جدا کند و متوجه شود اعمال گاهی خوب و زمانی بد است. ازاین طریق کودک متوجه قصد و اختیار می شود و به جای اینکه بعد از عمل متوجه نتیجه ی کار خود شود، قبل از اقدام آن را مورد بررسی قرار می دهد. وجدان اخلاقی همان قوه ی تشخیص است که به تدریج در کودک به وجود می آید. بعضی وجدان را میزانی
می دانند که اعمال را هدایت می کند. میزان های اخلاقی ابتدا به
وسیله ی والدین، بعد به وسیله ی گروه هم سن و معلم و سپس از طریق مطالعه در بچه ها به وجود می آید. وقتی پدر و مادر می خواهند در زمینه ی اخلاقی به بچه ها کمک کنند باید خود نیز اعمال خویشتن را کنترل کنند. کودکان به طور کلی مراقبت اعمال بزرگسالان هستند و در اثر مشاهده ی رفتار آنها بسیاری از کارهایی را که در میان بزرگسالان معمول است را فرا می گیرند. مثلا بچه ها از والدین خود یاد می گیرند کجا دروغ بگویند، چگونه دیگران را فریب دهند، چگونه ریشخند کنند و یا اینکه چطور مانند یک مرد سنجیده عاقلانه رفتار کنند. این کار را از راه شبیه ساختن رفتار خود با والدین و ایفا کردن نقش آنها در خود تلاش
می کنند. بنابراین کودکی که در حال رشد و نمو است، باید مقیاسی از ارزش ها برای خود به وجود آورد و در انتخاب ارزش ها از آن مقیاس استفاده کند.

تنظیم برنامه برای دانش آموز:

اولین قدم برای نیل به موفقیت در زمنیه های لازم برای رشد طبیعی دانش آموز، آشنا کردن او به عادت ها است که تنها در شرایط رعایت برنامه ی صحیح روزانه میسر است. از این رو برنامه ی روزانه ی او باید بر قاعده ی صحیح تنظیم شود. شایسته است هنگام تنظیم برنامه ی روزانه دانش آموز ویژگی های هر مرحله ی سنی و نوع فعالیت های فوق
برنامه ی او مورد توجه قرار بگیرد.

ایجاد تغییرات در برنامه ی روزانه ی دانش آموز باید به تدریج و با احتیاط صورت بگیرد. در صورتی که دانش آموز قبل از دوران دبستان به رعایت اصول برنامه ریزی عادت کند، راحت تر می تواند از رفتار متعادل برخوردار شود و در نتیجه در مقابل اصول تعلیم و تربیت انعطاف پذیرتر خواهد بود.

اولویت بندی کارهای روزانه:

از دانش آموزان بپرسید که فردا چه کارهایی را باید انجام دهند. به آنها بگویید اگر تصمیم دارید مثلا کاری را فردا انجام دهید، ابتدا کمی فک کنید. آیا می توانید تمام آن کارها را فردا انجام دهید. با کمی دقت متوجه می شوید که فقط می توانید مثلا پانزده تای انها را انجام دهید. مثلا آنهایی که زیاد مهم نیستند را کنار بگذارید و بقیه را اولویت بندی کنید. اما هنگام برنامه ریزی دقت کنید کارهای سخت و مشکل و کارهای راحت را یکی در میان انجام دهید تا ذهن کمی استراحت کند. با این کار از توان و انرژی بدن و ذهن خود به درستی استفاده کرده اید و در طول روز با نشاط و سرحال هستید.

بی انضباطی شخصی و عدم برنامه ریزی:

تا چه حد به انضباطی اهمیت دهید؟ آیا منضبط و دقیق هستید وبا نظم کارهای محوله را انجام می دهید، یا از آن دسته افرادی هستید که وقت خودتان را حدر می دهید. اگر در انجام کارهای محوله با مشکل مواجه هستید، عادت بی نظمی را از خودتان دور کنید. واقعیت این است که راه علاج این مشکل خود شما هستید.

نکته: افراد موفق مقید به نظم هستند.

زمان بندی مناسب

نکته: در طول روز، هفته، ماه و.... کارهای خود را روی نظم و انضباط انجام دهید تا هنگام امتحان به دردسر نیفتید.

دو شکل از برنامه ریزی روزانه:

الف- برنامه ریزی کالواسی: یعنی کارهای روزانه را مانند برش های کالواس تقسیم بندی کنید.

ب- برنامه ریزی پنیری: یعنی در هنگام اجرای هر کاری (مطالعه، ورزش و...) مانند سوراخ های روی پنیر، لحظاتی ( 3 تا 7 ثانیه) را برای استراحت به مغز قرار دهید.

نقش و اهمیت کتاب و مطالعه در افزایش هوش:

اگر از من خواسته شود که فقط یک روش برای غنی سازی ذهن کودک و کمک به رشد ذهنی او انتخاب کنم، خواندن کتاب را توصیه می کنم. بنابراین مطالعه بسیار مهم است. بین میزان مطالعه و رشد ذهنی کودک ارتباط نزدیکی وجود دارد. با خواندن کتاب، کودک احساسات، نظرات و افکار خود را رشد می دهد و تقویت می کند.

به علاوه کتاب ها با توصیف مسائل، تجربه ای موفق و لذت بخش هستند. بنابراین سعی کنید تا هر روز یا حداقل هفته ای چند صفحه کتاب بخوانید و خود را به انجام این کار عادت دهید. کتاب هایی را انتخاب کنید تا با سطح علایق و توانایی های دانش آموز تناسب داشته باشد.

برای اینکه دانش آموزان را تشویق به خواندن کتاب کنید، همزمان با خواندن، انگشت خود را زیر کلمات حرکت دهید. ولی فرزندتان را مجبور نکنید به کلمات نگاه کند یا انگشت شما را دنبال کند. کتاب هایی را انتخاب کنید که واژگان آنها برای کودک قابل فهم باشد. برای اینکه میزان علاقه ی آنها را به کتاب بیشتر کنید، سعی کنید از آنها بخواهید تا راجع به مطالبی که برایش خوانده اید اظهار نظر (صحبت) کند. هر زمان که فرزندتان نشان داد برای مطالعه آمادگی دارد، کتاب های آشنا و مورد علاقه ی او را برایش بخوانید. هر چند که چندین بار آن را برایش خوانده باشید. حتی زمانی که فرزندتان توانایی کتاب خواندن را پیدا کرد. از کتاب خواندن برای او دست برندارید. با این کار، فرزندتان از گوش دادن لذت
می برد. ترتیبی اتخاذ دهید تا همیشه کتاب های متنوعی در اختیار او باشد.

حرکات چشم هنگام خواندن؛

چشم خواننده مبتدی هنگام خواندن یک خط در هر دفعه، حداکثر عبارات دو یا سه کلمه ای را می بیند و می خواند. اما مغز برای فهم می تواند چند جمله و یا حتی یک پاراگراف را بخواند. البته مشروط بر اینکه چشم اطلاعاتی را که مغز لازم دارد فراهم آورد. مثلا در هر جمله کلمه مهم و کلیدی وجود دارد که باید پی آن برود.

برای از بین بردن مکث زیاد چشم، هیچ طرحی مناسب تر از به کاربردی انگشت دست وجود ندارد. یعنی می توان از انگشت سبابه برای علامت استفاده کرد و آن را زیر خطوط کتاب با سرعتی بیش از سرعت چشم حرکت داد. در این حال بکوشید، حرکت انگشت را با چشم تعقیب کنید. بزودی مشاهده خواهید کرد که سرعت خواندن دو یا سه برابر شده است. گذاشتن انگشت در زیر کلمات نه تنها سرعت خواندن را زیاد می کند بلکه تمرکز حواس را نیز بیشتر می کند.

با تردید می توان گفت. اگر کسی بتواند یک صفحه از کتابی را زمان بگیرد و مثلا بگوید در چند دقیقه (مثلا 5 دقیقه) کتاب را خوانده است. در کل صفحات کتاب حساب کند که این کتاب در چند ساعت خوانده
می شود.

متن چیست؟

اگر بخواهیم تعریف ساده و روشنی از یک متن ارائه دهیم، می توانیم بگوییم که آن مبنای نوشتاری یک موضوع است. بسیاری از نویسندگان متن را به نقشه ی راه شبیه می کنند. این تعریف سودمندی است. چون فرد را تشویق می کند که تشبیهات، استعارات و کنایات را درک کند. بنابراین درک متن همچون یک سفر خیال گونه است. این نگاه معمارانه سودمند است. زیرا که بر ساختار و هدفی تأکید می کند. به روشنی معلوم می شود که هر متنی (داستان علمی، سیاسی، تاریخی، تربیتی و...) قصد روایت دارد و همچنین طریقه ی روایت گونه ی آن تا حدودی سلیقه ای است تا آنجا که به مفهوم متن لطمه ای وارد نکند.

اصطلاح داستان گونه:

تمام رویدادهای موضوع متن، که توسط نویسنده ارائه می شود دارای هویت و مفاهیم مستقل به خود می باشد. رویدادهایی که به تدریج آشکار می شود {مانند تدوین فیلم که داستان به تدریج بسط و گسترش می یابد و به نتیجه می رسد} و به تدریج کامل تر می شود. رویدادهایی که به انتخاب نویسنده ی موضوع به شکل پلکانی نوشته شده است.

به طور کلی، هر جزء جزء موضوع به تدرج ماهیت و هویت موضوع اصلی متن را تکمیل می کند. بنابراین در تعریف متن نخست می توانید بگویید که یک متن پس از ارائه ی مفاهیم و دلایل منطقی (علمی) به تدریج کامل تر می شود.

یک عروسک ساز ممکن است به طور وسواس اجزاء عروسک را بسازد. اما با اینکه ممکن است دست و صورت را بهتر ساخته باشد، ممکن است تنه و پاها را متناسب با سر و دست نساخته باشد. یعنی نتواند مفاهیم و جزئیات را به ترتیب و آنگونه که هست به درستی بیان کند. در این رابطه شاعر مفاهیم رامصرع به مصرع، بیت به بیت و بند به بند بیان می کند و به تدریج مفاهیم را کامل می کند تا به نتیجه گیری می رسد. اما متن علمی از داستان و شعر متفاوت است. یک متن علمی باید به چیز دیگری که در آزمایشگاه انجام شده، تکمیل می شود. می توان متن علمی را به پیله ی کرم ابریشمی تشبیه کرد که در نهایت این پروانه است که راه خود را به جهان می گشاید.

چه چیزی در یک متن اهمیت دارد؟

بی تفاوتی نسبت به اجزاء متن، ممکن است نسبت به اجزاء دیگر متن قضاوت درستی ارائه ندهد. برخی اجزاء متن نسبت به اجزاء دیگر نقش کلیدی دارند. بی اهمیتی نسبی نسبت به موضوعات راه برقراری ارتباط با متن را کم می کند. به عبارت دیگر متن در مقام مرشد و راهنما- ارتباط نویسنده ی متن را با خواننده ی متن برقرار می کند.

اصطلاح:

روایت: فرایند تعریف یک موضوع به صورت نوشته به نکته ی دوم در متن منتهی می شود. در وهله ی نخست روایتی از مفاهیم و ساختار کلی ارائه می شود و به تدریج به جزئیات می پردازد.

اما روایت موضوع به تصویر سازی ذهنی ودرک ترکیب اجزاء متن با یکدیگر تکمیل می شود. روایتی که مفاهیم آنها تا حد زیادی
از طریق کلمات منتقل می شوند و کلمات کلیدی هسته ی متن را شکل می دهند و همچنین نقطه ی تمرکز موضوع اصلی را در بر می گیرد.

اصطلاح:

ترکیب: جملاتی که به هنگام دنبال کردن موضوع اصلی متن طی
می شود، مانند مسیر جاده ای برای رسیدن به مقصد خاصی است. اساسا در مفاهیم متن تناقض هایی وجود دارد که به نتایج جالبی منتهی
می شود.

نویسنده ی متن باید موضوع را طوری بنویسد که خواننده ی متن
بتواند موضوع اصلی را همراه با جزئیات در ذهن خود تصویر کند و
خواننده ی متن بتواند تناقضات و تشابهات و تضادها را به درستی با یکدیگر پیوند بزند.

مجموعه ی مفاهیم متن:

یک داستان نویس، یک شاعر، یک عالم دینی و یک پژهشگر علمی، دلایل، سئوالات و جواب های موضوع اصلی را به شکلی ساختارمند و منطقی به صورت جملات در کنار هم قرار می دهد. در تمام این موارد نویسنده با بکارگیری جملات، کلمات و موضوعات را به یکدیگر پیوند می دهد. برای تکمیل این نکته باید گفت که نویسنده ی متن با استفاده از کلمات (مهمترین ابزار نویسنده) مقصود و هدف موضوع را به بهترین شکل بیان می کند.

حتی یک نویسنده ی علمی باید پیش از همه یک داستان سرا باشد. در دنیای امروز ما انواعداستان سرایان وجود دارد. رمان نویس، تاریخ نویس، نمایشنامه نویس، روزنامه نگار، و حتی نویسندگان کتاب های علمی تخیلی. آنچه نویسندگان مطالب علمی را از سایر داستان سرایان جدا
می کند، داشتن یک حس آشکار تصویری و قدرت تخیل در خلق مفاهیم انتزاعی است که در بیشتر مواقع با چشم غیرعادی قابل مشاهده نیستند.

البته، انتقال یک موضوع به مخاطب چیزی فراتر از متن است. باید طرحی منسجم و اطلاعات و جزئیات مجاب کننده ای وجود داشته باشند. بنابراین یک محقق علمی باید در فن نویسندگی تبحر داشته باشد.

اصطلاح:

طرح: انتخاب رویدادهایی که در کنار هم موضوع اصلی را تداعی
می کند. این فن از ترکیبی از استعداد و دانش حاصل می شوند.
دانش درباره ی جزئیات. به طور کلی، روایت داستان گونه، به طور خاص است. این نگرش به نوعی درون آمیزی هنری می انجامد. در نهایت مفاهیم با ترکیبی هنرمندانه از یکدیگر تأثیر می گیرند. هر چقدر درک این جزئیات گسترده تر باشد، انطباق و درک جزئیات موضوع آسان تر خواهد بود.

بالاخره اینکه، خواننده ی متن از روحیه ی کنجکاون و جستجوگری برخوردار می باشد. خواننده ی متن در راستای درک مفاهیم متن باید بتواند پیچیدگی های موضوع را درک کند و مسئولیت های هر جزء متن را نسبت به اجزاء دیگر درک کند. اکنون او به روشنی می تواند موضوع متن را بازخوانی کند. در این مرحله می تواند مانند یک مربی فوتبال، بازیکنان را به یک هدف و سمت و سوی خاص، برای رسیدن به مقصد و موضوع مورد نظر راهنمایی و هدایت می کند.

اصطلاح:

هدفگذاری: شناخت جزئیات اصلی و فرعی در یک روند برنامه ریزی و زمان بندی شده به طریقی با یکدیگر ارتباط دارند که اجزاء در یکدیگر ادغام می شوند. این کار مستلزم آشنایی هدفمند با فرآیند موضوع
می باشد. در واقع درک موضوع بدست می آید.

لایه های متن و سطوح تفسیری و محصول نهایی که هدف نویسنده بوده است. اکنون به عنوان یک خواننده ی باید از خود بپرسید که آیا به واقع موضوعات را در جای خود فهم کرده اید یا خیر. اگر با این مسأله راحت نیستید، به دنبال یک رابطه ی عینی و سالم بین تک تک اجزاء بگردید. بعد شناخت مفاهیم، آنها را با یکدیگر ترکیب و ادغام کنید. اکنون شما آماده ی پذیرش چالش هایی هستید که مختص نویسنده است. این فرصت را خواهید یافت که مانند نویسنده ی متن فکر کنید. 

درخت حافظه:

یکی از مهمترین کارهایی که باید در سیستم مطالعه کاربردی انجام دهید، ثبت اطلاعات و استفاده ی صحیح و به جا از آنهاست. دانش آموز برای یادگیری، یاد سپاری و تداعی بهتر آموخته ها، نیاز به الگویی دارد. الگوی یادآوری که ما به شما معرفی می کنیم  درخت حافظه است. همواره به یاد داشته باشید در طول مراحل مطالعه کاربردی باید از درخت حافظه استفاده کنید و اطلاعات اصلی و فرعی را ثبت کنید.

از عنوان کتاب چه مطالبی را می توان فهمید ؟

تعداد افرادی که به عنوان کتاب توجه می کنند بسیار کم است. معمولا بسیاری از افراد تصور می کنند عنوان کتاب را می فهمند. در صورتی که تعداد بسیار کمی هستند که عنوان کتاب را با دقت می خوانند و به مفهوم اصلی آن می اندیشند. به عبارتی با خواندن عنوان کتاب می توان اطلاعات لازم را قبل از خواندن کتاب کسب کرد.

کشف منظور نویسنده:

نویسنده ممکن است با طرح یک یا چند سئوال و مطرح کردن
جواب هایی شروع کند. اگر نویسنده این سئوال ها و جواب ها را مطرح نکند. وظیفه شما به عنوان خواننده این است که حتی الامکان این
سئوال ها را با دقت تنظیم کنید. باید قادر باشید آن پرسشی که کتاب
می خواهد پاسخ دهد تعیین کنید. همچنین اگر سئوالی پیچیده است و شامل سئوال های فرعی دیگری می باشد، باید بتوانید آن سئوال ها را مشخص کنید. شما باید درک خوبی از سئوال ها داشته باشید و این
پرسش ها را به طور منطقی و قابل فهم منظم کنید. یعنی باید بدانید به کدام سئوال در مرحله ی اول و به کدام سئوال در مرحله بعدی پاسخ دهید.

پیدا کردن جملات مهم و اساسی؛

چگونه شخص مهمترین جملات کتاب را تعیین می کند؟ چگونه این جملات را تفسیرمی کند و به معنی یا معانی آن پی می برد؟

وقتی می گوییم در یک کتاب جملات مهم نسبتا کم هستند. منظور این نیست که به دیگر جملات نباید توجهی کرد. بدیهی است که هر جمله ای را باید فهمید.

پیدا کردن مقاصد نویسنده:

حالا جملات مهم را تعیین کنید. قدم بعدی کشف معنی یا معانی در این جملات است. با درک معانی واژه های اصلی به معنی جمله پی خواهید برد. اگر کسی نتواند برای مطلبی که فکر می کند آن را فهمیده از عبارات مترادف استفاده کند باید گفت که او نیز منظور نویسنده را درک نکرده است.

پیدا کردن استدلال ها:

سلسله جملاتی که باعث روشن شدن مطلب می شود استدلال می گویند. بعضی استدلال ها به چند حقیقت معین اشاره می کنند تا نتیجه کلی را اثبات کنند. معمولا توانایی تشخیص این مطلب بسیار دارای اهمیت است.

پیدا کردن راه حل ها:

هنگامی که معانی کلمه ها و نظرها و استدلال های نویسنده را
دریافته اید و راه هایی را برای حل مسائلش شناختید در این صورت با نویسنده به توافق رسیده اید. حالا متوجه شده اید که نویسنده چه گفته است. اکنون توجه کامل خود را به بررسی آنچه که فهمیده اید بپردازید و به سئوال های نویسنده پاسخ دهید. خواننده ی خوب مانند نویسنده ی خوب باید بداند که مسئله حل شده است یا خیر.

روش استدلال کردن

نکته: آیا روی صندلی ای که سه پایه دارد می نشینی و اگر یک پایه ی آن لق یا شکسته باشد می نشینی. بنابراین هر کاری را که می خواهی انجام بدهی، چهار دلیل برای انجام آن داشته باش.

چه جاهایی باید نه بگویید

نکته: مراقب باشید.

کلید دستور زبان متن متضمن این موارد است:

1- رابطه ی میان ساختار جمله بندی ها و ارتباط آنها با یکدیگر

2- رابطه ی میان اجزاء متن با یکدیگر

3- رابطه بین اجزاء کلیدی متن با یکدیگر

4- رابطه ی میان سطح کم اهمیت تر با یکدیگر

فهم خواننده ی متن ناگاه که یک یک کلمات و جمله ها را به دقت بررسی می کند تا بتواند تمامی مفاد و قوانین آن را کشف کند. زیرا متن به تدریج در یک مسیر مشخص پیش می رود تا به نتیجه دست یابد. و در هر سطحی که به جلو می رود، فقط به دنبال روشن کردن اطلاعات با ادله ی صحیح است. در اینجا دستور زبان نیز با انعطاف و نرمش به کمک
خواننده ی متن می آید. تنها چیزی که سبب می شود مفاهیم امری مهم یا بی اهمیت تلقی شوند، نوع ارتباط آنها با یکدیگر است.

بنابراین فهم مطلب بستگی به فهم اجزاء متن با یکدیگر است. اگر ما مطلب را بد فهمیدیم، از آن روست که تصویر ناقصی از وجه دیگر آن به دست آورده ایم. نتیجتا دچار کج فهمی شده ایم.

نکته: کمله، جمله، پاراگراف، چنانچه جدا و مستقل از یکدیگر در نظر گرفته شوند، هیچ یک حامل معنای کاملی نیستند. فهم مطلب دارای چهارچوب و طرحی کلی است که در اختیار ما قرار دارد

بنابراین یادتان باشد که متن نظام مند و هدفمند است و جزئیات
و کلیاتی در کنار هم قرار دارند که در ارتباط با یکدیگر معنا پیدا
می کنند. (گاهی اوقات درهم ریختگی در متن می تواند خواننده ی متن را سردرگم کند.)

مطلب روشن است، روابط بین اجراء متن و نیروهای آن بیان جوهر و اساس را بر عهده دارند. این روابط دیگر مجزا از یکدیگر نیستند، بلکه هر کدام می تواند روابط اجزاء دیگر را نشان دهد.

اصول منطقی و عملکرد عناصر تشکیل دهنده ی متن ما را می تواند در (شیوه ی طراحی ذهنی) و شکل بخشیدن و نظم دادن (زبان ادراک) متن به صورت یک سلسله قوانین و قواعد منظم شده در فرایند تحول و تنوع در شکل و ساختار متن، جهان بینی وسیعی به ما عرضه کند و امکانات متعددی را در اختیار ما قرار دهد.

در همین رابطه است که اصل تطابق، اصل تغییر، اصل ترکیب جایگاه و اهمیت خویش را می یابد. زیرا ذهن نقش واسطه را بازی می کند. واسطه بین قضاوت در عملکرد اجزاء متن، واسطه بین عرضه و تقاضا، بین دلیل و مدلول، واسطه بین عمل و عکس العمل ها، واسطه بین پرسش و پاسخ، دلیل و برهان و...

معانی اجزاء متن زمانی امکان تجلی می یابند که با اصول و قواعد حاکم بر کل متن آشنایی یابید. ذهن اگر خوب عمل کند آن معانی به خوبی درک می شوند.

یادگیری اصول و قواعد متن، نیازمند نیروی خلاق ذهنی و قدرت تحلیل زبان تفاهم اجزاء متن (وحدت کل) می باشد. واسطه ای که
می تواند به شکل معنی داری در خدمت متن قرار بگیرد.

هدف از خواندن متن، تنها سرگرم شدن نیست. بلکه آگاهی بر تفکر طراح متن (نویسنده یا ویراستار) است. زیرا نویسنده ی متن با اشراف و آگاهی قابل قبولی، اجزاء مختلف موضوع را با زبان نوشتار در اختیارمان قرار
می دهد.

روش ترکیب اجزاء متن:

این روش آغاز مرحله ی ذهنی است. با این روش، اجزاء متن از کوچک (کم اهمیت) تا بزرگ (مهمتر)، طبق اولویت بندی خاصی در کنار یکدیگر قرار می گیرند.

هر فرد با توجه به برداشت خود، می تواند این کار را انجام دهد.
می توان اجزاء متن را با توجه به عملکرد یکدیگر (در ارتباط با هم) در کنار هم قرار داد. در این شیوه، رابطه ی هر جزء متن با جزء کناری (قبل با بعدی) در نظر گرفته می شود.

با این روش خواننده ی متن به طور ناخودآگاه تمامی نیروهای ذهنی خود را دسته بندی و اولویت بندی متن بکار می گیرد. پرورش تخیل در محدوده ی ترکیب اجزاء متن آغاز می شود و این روش یکی از سریع ترین و آسان ترین روش ها در پرورش قوه ی تخیل است. با این روش شور و شوق خاصی در کشف موضوعات مختلف متن خواهید داشت و معانی
تازه ای را کشف خواهید کرد. در مرحله ی بعد ترکیب بندی اجزاء متن اهمیت دارد. اما این مرحله نیاز به محاسبه و دقت بسیار دارد.

در اینجا قوانین و قواعد حاکم بر متن کشف می شوند. (تحلیل و بررسی) در بیان قواعد و قوانین متن، ا بتدا کلیدهای اصلی و سپس جزئیات سرونشت ساز مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرند. این کار همراه با شرحی مختصر انجام می گیرد. یعنی برای اثبات قواعد کلی متن نیاز به تحلیل و بررسی قواعد جزئی پیرامون قاعده ی اصلی اهمیت دارد. در خاتمه باید گفت: این شویه شما را به نتایج موفقیت آمیزی رهنمون خواهد کرد.

در مقام تحلیل موضوع اینکه، نمی توان اجزاءمتن را منفک و مجزا از یکدیگر ارزیابی کنید. بنابراین چه بسا اتفاق می افتد که تحلیل یک جزء، تمام تا بخشی از اصول کلی متن را آشکار می کند. چرا که قواعد و قوانین هر جزء در ارتباط با یکدیگر هستند و تغییر و تحولات در متن را به شکلی خاص پیش می برند.

این شیوه در فهم متن می تواند حرکت جدید را در فهم محتوای درس ایجاد کند. در همین راستا قوای حسی با برداشت های متنوع از اجزاء متن به تدریج با قواعد اصلی متن آشنا می شوند و با کنار هم قرار دان اجزاء متن، کلیه ی مفروضوات متن را طراحی ذهنی می کنند.

تلاش برای دست یافتن، از قواعد ساده به قواعد پیچیده که یادگیری را آسان تر می کند.

در بیان جزئیات، ابتدا هر قسمت از متن را با واژه های کلیدی مطابقت
می دهند. این کار با توجه به درک نکات کلیدی توسط خواننده ی متن انجام می شود. چرا که اجزاء متن در ارتباط با یکدیگر به گونه ای عمل
می کنند تا با هم در ارتباط با هم به نتیجه ی اصلی دست یابند.

لازم به توضیح است که اگر چه اجزاء متن به طور جداگانه مورد بررسی قرار می گیرند. اما آنها در کنار هم و با هم در ارتباط هستند. در این زمینه زمانی موفق خواهید بود که بتوانید ارتباط درست و منطقی بین اجزاء متن برقرار کنید و این ارتباط در جهت بیان معنی اصلی متن قرار بگیرد.

در این راستا، شناخت ارتباط درست و منطقی بین اجزاء متن در جهت بیان معنای خاص انجام می پذیرد. این کار نیاز به شرح و تفضیل قواعد در رسیدن به قواعدی کلی (نتیجه ی نهایی) دارد.

قاعده ی منظم کردن:

با این روش کلیه ی اجزاء متن به صورت نظام مند و هدفمند پشت سر هم طوری قرار می گیرند که به صورت مرحله به مرحله و تدریجی نتیجه ی اصلی بدست می آید. در اینجا نظم اجزاء اهمیت دارد. این کار سبب
می شود تا ذهن راحت تر مسائل را به خاطر بسپارد و با سرعت بیشتری مطالب را درک کند.

در راستای فهم کلیدهای اصلی حاکم بر متن، قوانین یکی پس از دیگری کشف می شوند. با این شیوه ساختمان و شکل هندسی متن مشخص
می شود. آنوقت می توانید به ابعاد بیشتری از متن پی ببرید.

نکته: در امر تدریس، باید نکته ی اصلی را مطرح کرد و سپس به ارتباط اجزاء مرتبط با نکته ی اصلی پرداخت. با استفاده از این روش فهم بیشتری از تحرک و انرژی اجزاء متن با یکدیگر خواهید داشت. به این ترتیب تصویر ذهنی ایجاد شده از تحرک، ریتم و انرژی خاص برخوردار خواهد بود. انرژی ایجاد شده از قوی ترین انرژی های ذهنی به شمار می آید و از نیروی شگفتی برخوردار است.

قاعده ی ترکیب کردن:

این قاعده در واقع نحوه ی ترکیب اجزاء متن را مشخص می کند. این اصل با نحوه ی تخیل، رابطه ی اساسی و بنیادین دارد. این بار با توجه به معانی هر جزء به نحوه ی ارتباط اجزاء متن با یکدیگر پی می برید. در واقع با این شیوه، طراحی ذهنی متن و نحوه ی ارتباط اجزاء متن با یکدیگر کشف
می شود.

در اصل ترکیب، استفاده از نیروی تخیل به اوج توان و غنای خویش
می رسد و امکانات کاملتری در اختیار ما قرار می دهد. در پایان لازم به ذکر است که ترکیب کردن قواعد با یکدیگر از اهمیت خاصی برخوردار است و مراحل جدیدی از جهان تخیل را به ارمغان می آورد. رعایت ترتیب مناسب با یادگیری درست و سریع قواعد کمک می کند.

قاعده ی تلفیق

منظور این است که خواننده ی متن بتواند دو یا چند موضوع مرتبط را به گونه ای خاص با یکدیگر ادغام کند که هر جزء با توجه به ویژگی های خاص آن، به نحو ثمر بخشی با یکدیگر ارتباط منطقی برقرار کنند. و در اصل با یکدیگر تلفیق شوند. بدین ترتیب مفاهیم کلیدی در جهتی خاص قرار می گیرد. در اینجا معنای هر جزء در تلفیق با جزء دیگر در معنی و حالت با یکدیگر ادغالم می شوند. این قاعده در تمام قسمت های متن بکار گرفته می شود.

نتیجه گیری

خواننده ی متن باید انرژی های درون متن را بشناسد و درک کند. (تأثیر هر جزء بر جزء دیگر) این شناخت نیازمند درک انرژی ها و نیروهای درون متن است که در ارتباط و نظام خاصی فعالانه با یکدیگر در ارتباط هستند و هر جزء درک درستی از جزء دیگر دارد.

در واقع طراحی ذهن هنر زبان تصویری متن است. زیرا اصول و قوانین حاکم بر متن بر اساس اندیشه ی اصلی متن پایه گذاری شده است و نیازمند درک جمعی است.

این کشف و شهود با توجه به شناخت ابعاد مختلف متن میسر است. تنها می توانید با شناخت نیروها و حالت های هر قسمت از متن و درک صحیح از آن ارتباط اجزاء متن با یکدیگر بهتر درک کنید.

در این کتاب سعی کردیم با توجه به طراحی متن کتاب به خصوصیات (گرایش ها و کشش ها) در متن اشراف بیشتری داشته باشید تا قوانین حاکم بر متن را بهتر بشناسید.

نکته: در متن فضاهای جدیدی ایجاد می شود. فضایی که نشانه ای از حقایق که جایی در درون متن دارد. فضایی که از نظم، حرکت، شور و شعور و عواطف و احساسات بی نصیب نیست.

کارنامه ی تحصیلی:

نباید شخصیت فرزندان خود را به خاطر نمره ی ضعیف تخریب کنید. دریافت کارنامه ی تحصیلی معمولا برای دانش آموز و والدین آنها با اضطراب و استرس همراه است. بدون شک همه ی دانش آموزان در امتحانات، نتایج دلخواه و مناسب را به دست نمی آورند و علت این مسأله نیز به عوامل مختلف بستگی دارد.

ویژگی های فردی دانش آموز، عوامل خانوادگی و اجتماعی، نقش معلم و مدرسه و... می تواند در نحوه ی نتیجه گیری دانش آموز مؤثر باشد. بدون توجه به این مسائل نمی توانید به فرزندان خود برچسب ناروایی بزنید. تنها ایراد گرفتن از دانش آموز نمی تواند کمکی برای پیشرفت تحصیلی
دانش آموز بکند، بلکه در اغلب موارد دانش آموز از اشتیاق به تحصیل باز می دارد. یک برخورد نامناسب می تواند همه ی تلاش های والدین و معلم و مسئولان مدرسه را با ناکامی روبرو کند. کارشناسان تربیتی توصیه
می کنند. هنگام دریافت کارنامه و به محض اطلاع از نمرات ضعیف فرزندان از سخت گیری و بی احترامی به آنان پرهیز کنید. مواظب شخصیت فرزند خود باشید و به او برچسب هایی مانند: تنبل، کودن،
بی عرضه و... نزنید. بلکه سعی کنید توانمندی های او را مورد توجه قرار دهید.

اگر نمره ی دانش آموز ضعیف است، تنها او را مقصر ندانید و این
پرسش ها را از خود بپرسید. آیا برای او (معلم و والدین) الگوی تلاش و جدیت بوده اید؟ آیا محیط خانواده برای درس خواندن او آماده بوده است؟ آیا تا حدی روش های تعلیم و تربیت را می شناسید و آن را بکار برده اید؟ آیا با مشاور یا روانشناس تحصیلی مشورت کرده اید؟ آیا به جای سعی در تکرار درس به او کمک کرده اید تا روش مطالعه ی هر درس را بیاموزد؟

کارنامه ی تحصیلی دانش آموز تنها یک کاغذ نیست که در آن اعداد و ارقامی به چشم بخورد، بلکه این کاغذ کارنامه ی خانواده، نظام اجتماعی، اقتصادی و آموزشی می باشد. کارنامه، بازتاب اقدامات و فعالیت های
دانش آموز، معلم و خانواده است. هر یک از این روابط بر نظام آموزشی دانش آموز تأثیر می گذارد. گاهی دانش آموز با صرف مدت زمان زیادی راه حل مناسبی را برای یادگرفتن و آموختن مطالب درسی خود پیدا نکرده است. در اینجا نقش معلم و والدین برای انتخاب راه های جدید مفید می باشد. هنگامیکه دانش آموز نمی داند در رفع نارسایی ها و کاستی ها چه قدم هایی بردارد تا موفق تر عمل کند. آیا فکر کرده اید که نقش معلم و والدین برای جبران کاستی ها چیست؟

باید دانست که فرزندانی که اهل مطالعه هستند در آینده موفق تر
هستند. بررسی ها حاکی از آن است که دانش آموزانی که اهل مطالعه و
کتاب خوانی هستند در یادگیری موفق تر می باشند.

اهمیت ارتقاء هوش:

هنگامیکه فرد توانایی خود را در جنبه های مختلف هوشی بالا ببرد. در حقیقت کیفیت جنبه های مختلف زندگی خود را بالاتر برده است. زیرا فرد می تواند با ارتباط دادن اطلاعات جدید خود با طرح ها و مدل های پیشین، پایه ی دانش خود را گسترش دهد. یعنی بهتر می تواند رابطه و پیوستگی مسائل مختلف را شناسایی کند. یعنی هر مسأله را در قالب مدل خاصی قرار دهد

توصیف هوش:

منظور از هوش سبک خاصی از تفکر، طرز رفتار خاص در شرایط مختلف و قدرت تصمیم گیری در شرایط سخت است. آزمون هوش این نیست که تا چه حد می دانیم، یا چه باید کرد؟ بلکه این است در شرایطی که
نمی دانیم چه باید کرد، چه رفتاری داریم، باهوش کسی است که می تواند دانش خود را در شرایط مناسب بکار گیرد و در شرایط مختلف راه های متفاوت داشته باشد.

ارتباطات چندگانه ی حافظه برهوش:

توانایی دانش آموزان در ده مقوله متفاوت بررسی می شود:

1- هوش زبانی: یعنی توانایی بکارگیری ماهرانه ی لغات (معنا شناختی) به شیوه ای خاص برای آگاهی دادن موضوعی خاص به دیگران.

2- هوش منطقی – ریاضی: یعنی توانایی و بیان استدلالات منطقی و درست. این نوع هوش مستلزم شناسایی الگوها و روابط منطقی و
طبقه بندی کردن، رده بندی کردن، استنباط، تعمیم، محاسبه، آزمون و... می باشد.

3- هوش مکانی: یعنی توانایی درک فضا و درک رابطه ی عوامل موجود و توانایی تجسم (هندسه فضایی) و بازنمایی گرافیکی را شامل می شود.

4- هوش حرکتی – جسمانی: یعنی مهارت در بکارگیری اجزای بدن از قبیل تعادل، هماهنگی، چالاکی، قدرت، انعطاف پذیری، سرعت و سهولت در بکارگیری مهارت حرکتی می باشد.

5- هوش موسیقایی: یعنی مهارت در شناسایی ریتم، ملودی، هارمونی، طنین یک قطعه ی موسیقی می باشد.

6- هوش میان فردی: یعنی تواایی درک حالات روحی، انگیزه ها، احساسات و هدف ها و مقاصد دیگران. این هوش مستلزم شناخت حالات چهره، صدا، ریتم و حرکات بدن، شناخت باورهای اخلاقی، ایما و اشارات و... می باشد. (شناخت عقاید دیگران با یک الگوی خاص)

7- هوش درون فردی: یعنی درک شناخت خود و داشتن تصویر روشن از توانایی ها و محدودیت ها و آگاهی از خلق و خو، خویشتن داری، انضباط فردی و... می باشد.

8- هوش طبیعت گرا: یعنی مهارت در شناخت و طبقه بندی گونه های مختلف گیاهی و جانوری و توانایی تشخیص اشیاء را شامل می شود.

9- هوش اخلاقی: یعنی مهارت در شناخت عملکرد فردی با معیارهای الهی

10- هوش هویتی: یعنی مهارت در ارتباط بین موسیقی، نقاشی، معماری محلی و ملی

به اعتقاد من، روش های مختلفی که معلمان و مربیان در امر آموزش (موسیقی، نقاشی، ورزش) بکار می گیرند از جمله عوامل مشوق برای بالا بردن هوش فردی دانش آموز مفید می باشد. زیرا هر کدام از این مهارت ها بخش های خاصی از مغز را فعال می کنند. بدون آنکه روی بقیه ی قسمت های مغزی اثری داشته باشند. پس از آموزش این مهارت ها به استدلالاتی در مورد ده سیستم مغزی نسبتا مستقل خواهیم داشت. یعنی استدلالات کارآمد و پیچیده به مدل یادگیری (راست مغز – چپ مغز) مربوط می شود. نوابغی که می توانند مسائل بسیار پیچیده را درک کنند و قابلیت های بیشتری از خود نشان دهند.

افزایش رشد هوش با صمیمیت:

معلمان باید کاملا مراقب رفتار خود با دانش آموزان باشند. زیرا رفتارهای خشونت آمیز و تنبیه بر هوش آنها اثر منفی می گذارد. از آنجا که
سلول های مغز دائما در حال رشد است، هرگز به خودتان اجازه ندهید دانش آموز را  تنبیه کنید. ضمن اینکه برقراری رفتار عاطفی، صحبت کردن با ملاطفت، گوش کردن به صحبت های آنان و در کل احترام متقابل باعث ارتقاء مهارت های وی در گفتار و رفتارش می شود و رشد ذهنی آنان را تسریع می کند.

ذهن به منزله ی سیستم الگو ساز:

ذهن سیستمی الگوساز است. سیستم اطلاعات ذهن در جهت خلق الگو و شناسایی آنها عمل می کند. این کار وابسته است به ترتیب و آرایش کلمات کلیدی متن. این بازشناسی با استفاده از بخشی از الگو
امکان پذیر است. کارآمدی الگوها با استفاده از شناسایی بخشی از آنها امکان پذیر است. به محض اینکه الگوها شکل گرفتند، ساز و کار آنها آشکار می شود. می توان گفت عملکرد ذهن به صورت فعالانه اطلاعات را دسته بندی می کند ودر قالب الگوهای مختلف سازماندهی می کند. در اینجا ذهن رفتار الگوها را شناسایی می کند. ذهن محیط ویژه ای را فراهم می کند تا اطلاعات خود – سازماندهی شوند. نتیجه ردی است که باقی می ماند. مثل اینکه بگوییم نقشه ی زمین یک ردی از حافظه است. در مورد یک منظره توصیف مشخصات تصویر، چگونه بر یکدیگر اثر
می گذارند. بنابراین خصوصیات تصویر بیانگر مفهوم تصویر می باشد. این کار به منزله ی سازماندهی اطلاعات در قالب الگوهاست.

تقویت هوش:

مقوله ی تقویت هوش از طریق شرکت در فعالیت های (فرهنگی، هنری، ورزشی) به تحرک واداشته می شود و پیشرفت فرد در این فعالیت ها، استدلالات ذهن را به اوج خود می رساند. از سوی دیگر لزومی ندارد که فرزند خود را به صورت حرفه ای وارد عرصه های مذکور کنیم. بلکه شناخت مفاهیم پایه (3 تا 6 ماه) کفایت می کند.

بنابراین سنجش هوش برای کودکان بر پایه ی هوش زبانی، هوش منطقی، ریاضی – هوش مکانی و هوش حرکتی – جسمانی می باشد. از این رو ترکیب هوش زبانی با هوش ریاضی – منطقی توانایی قابل توجهی است که نشان می دهد فرد با ترکیب توانایی های خاص به یادگیری و حفظ کردن دست می یابد. . این امر می تواند سطوح متفاوتی از مهارت را در هر یک از افراد بروز کند و تأثیر عملکرد هر کدام در افراد مختلف متفاوت است. چرا که هر انسانی با دیگری تفاوت دارد. به این علت که هر کدام از ترکیب هوشی متفاوتی برخوردار می باشند. این امر موجب می شود تا در حل مسائل برخورد متفاوتی داشته باشند. البته این مقولات در هر یک از افراد به گونه ای خاص بروز می کند و به نظر می رسد که تمام یا بیشتر زمنیه های هوشی در برخی افراد از کیفیت بالاتری برخوردار است. از طرف دیگر به نظر می رسد برخی از افراد که در مرکز روانی نگهداری می شوند. فاقد تمام این هوش ها و یا در ابتدایی ترین جنبه های آنها می باشند. بیشتر ما بین این دو حالت قرار داریم. یعنی در برخی هوش ها کاملا رشد یافته، در برخی اندکی رشد یافته و در برخی دیگر تقریبا رشد نیافته ایم. هر چند بعید است که فردی در تمام موارد هوشی از مهارت بالایی برخوردار باشد و یا اینکه بتواند به درستی آنها را با یکدیگر ترکیب کند. اما هر فرد قادر خواهد بود هر یک از مقوله های هوشی خود را تا سطح قابل قبولی از عملکرد توسعه دهد. آنگاه از طریق ترکیب مهارت های مختلف می تواند به سطح بالایی از مهارت تفکر دست یابد. به هر حال هدف رسیدن به سطحی از عملکرد ذهن است تا بتوانیم بهتر زندگی کنیم.

همانطور که یک برنامه ی کامپیوتری برای اجرا، نیازمند
مجموعه ای از عملیات است. هر مقوله ی هوشی نیز مجموعه ای از عملیات اصلی و فرعی دارد که وظیفه ی آنها، انجام فعالیت خاص
می باشد. یکی از بهترین شاخص های عملکرد مغز، قابلیت تخیل است. در واقع حل هر مسأله روش یا سیستم خاص خود را دارد.

مهارت های هوشی به شکل پیچیده با یکدیگر همکاری می کنند:

هیچ نوع مهارت هوشی به تنهایی موجودیت نمی یابد. (به جز موارد بسیار نادر) مهارت های هوشی همواره بر یکدیگر تأثیر می گذارند. برای مثال، برای تهیه ی یک وعده غذا، نخست باید دستورالعمل تهیه ی آن را مطالعه کرد. (زبانی) شاید لازم باشد آن را به بخش های مختلفی تقسیم کنید (منطقی - ریاضی) و فهرستی از غذاهای مختلف تهیه کرد که تمام
اعضای خانواده از آن رضایت داشته باشند. (مهارت میان فردی) و آنگاه به وسیله ی آن رضایت خود را فرونشاند. (مهارت درون فردی) به همین ترتیب فردی که مشغول بازی فوتبال است. برای شوت کردن توپ، نیازمند هوش حرکتی - جسمانی (برای دویدن، زدن توپ و...) هوش مکانی (برای تعیین جهت و پیش بینی محل افتادن توپ) و هوش زبانی و میان فردی (برای داشتن دلایلی در اجرای حرکت در جریان بازی) است. حالا فکر کنید فوتبالیستی که از موسیقی (ریتم) و نقاشی (کشیدن خطوط صاف، منحنی، مورب و...) آگاهی لازم را ندارد، چگونه می تواند حتی یک ضربه ی کاشته را با ریتم مشخص و با یک منحنی دلخواه که در ذهن خود تصویر سازی ذهنی می کند به شیوه ای صحیح اجرا کند.

استفاده از دفتر یادداشت:

دانش آموزان باید در نظر داشته باشند که همواره بر روی میز نیمکت خود، دفترچه یادداشتی برای ثبت گفته های معلم داشته باشند. ثبت منظم سخنان معلم به دانش آموز این امکان را می دهد که تمرکز بیشتری بر روی درس داشته باشد. چرا که بیست درصد یادگیری از طریق چشم انجام می گیرد و بخش اعظم یادیگری از طریق حس شنوایی انجام می شود. در هنگام ثبت سخنان معلم چشم، گوش هم زمان با تمرکز بیشتری فعالیت می کنند.

علاوه بر این مشاهدات و یادداشت برداری، روش مناسب دیگری جهت دستیابی به اطلاعات بدست می دهد.

یادداشت برداری در کلاس:

دانش آموزان معمولا به شیوه ی سنتی، جمله های معلم را یادداشت
می کنند. با نوشتن سخنان معلم، عملا از گوش دادن و درک جمله ی بعدی غافل خواهید شد. دانش آموزان باید به صورت اشاره ای مختصر، واژه های کلیدی را یادداشت برداری کنند. اینگونه می توان هم زمان با تدریس معلم، یادداشت برداری کنید. با این کار ذهن دانش آموز همچنان باز و گسترده و خالی نگه داشته می شود و لحظه به لحظه نکته ای را که فرا می گیرد یادداشت برداری می کند.

دانش آموز باید یادداشت برداری را جدی بگیرد. نه اینکه به خودش بگوید من همه ی این مطالب را هم اکنون به خاطر می سپارم و نیازی نیست که یادداشت کنم و...

بعضی از روش های گوناگون برای یاداشت نویسی؛

- زیر مطالب اصلی یا عبارات مهم خط بکشید.

- ستاره یا دیگر علایم در حاشیه صفحات بگذارید و برای اینکه این
محل ها زود مشخص شوند، می توانید گوشه آن صفحات را تا بزنید.

- سئوال هایی در داخل کتاب بنویسید.

- در حاشیه صفحات کتاب، عدد بنویسید. این کار نشان دهنده ی تسلسل مطالبی که نویسنده در کدام صفحه همین مطلب را عنوان کرده است و یا نشان دادن نکاتی است که با مطالب این صفحه در ارتباط یا در تضاد است.

- زیر کلمات کلیدی کتاب خط بکشید

- در حواشی یا بالا یا پایین صفحات سئوال هایی را بنویسید که از خواندن کتاب در ذهن به وجود می آید. یاد داشت کردن و خلاصه کردن یک بحث پیچیده در خود کتاب که با مراجعه به آن روش تحلیلی نویسنده را مورد بررسی قرار دهد.

- باید توجه داشت که عنوان کتاب مربوط به ساختار کتاب است و ارتباط با اصل و ریشه کتاب دارد. همچنین مقدمه کتاب که منظور نویسنده و چگونگی تحلیل ساختار آن را به ما نشان می دهد.

خلاصه نویسی:

خلاصه نویسی یعنی فشرده کردن یک متن کم و بیش طولانی به
کوتاه ترین مقدار ممکن. این کار مستلزم درک جوهر متن و در
درجه ی اول مستلزم درون سازی کامل موضوع آن و سپس آفرینش یک رشته فرمول های خلاصله ای است که به روشنی حاوی
اندیشه های اساسی موجود در آن باشد.

در آغاز برای خلاصه کردن باید از متن کمک بگیرید. سپس باید بکوشید تا فقط به یاری حافظه آن را خلاصه کنید. سپس به بهبود ترکیبات ذهنی (اولویت بندی) دقت کنید. عجله نکنید و محتوای درس را تا می توانید یک دست و روشن ثبت کنید.

روش خواندن درس:

تقریبا اکثر دانش آموزان نحوی مطالعه ی درس را نمی دانند. از طرف دیگر در بسیاری از موارد، شیوه ی مطالعه ی دانش آموزان شبیه به هم است و یا حداقل اصول کلی شیوه ی مطالعه و مرور درس یکسان است.

در مقام یک مشاور می گویم که شیوه ی مطالعه ی سنتی اگر چه
می تواند مفید باشد، ولی وقت گیر و شاید نتوانید نتیجه ی مورد نظر را کسب کنید. باید شیوه ای بسیار خاص و البته قابلیت انطباق با درک مطلب داشته باشد.

شناخت مفهوم کلمات درسی مهمتر از شناخت مفهوم جمله ها:

هنگامی که فصلی از کتاب را مطالعه می کنید. باید به مفهوم کلمه های اصلی متن توجه خاصی داشته باشید. مثلا شروع فصل جغرافیای سال هفتم با کلمه (منابع آب و خاک) مواجه می شوید. در اینجا معنی تک تک کلمات را می دانید. مثلا معنی (منابع) یعنی چه؟ مسلما معنی کلمه منابع انسان را به یاد منبع و موجودی و یا سرمایه و منبع آب بالای پشتبان که ذخیره ی آب می باشد. دقت کنید که کلمه ی منبع معنی و مفهوم گسترده ای دارد. حال به دو کلمه ی دیگر یعنی (آب , خاک) توجه کنید. آیا می دانید به چه منظور نویسنده این دو کلمه را در کنار هم قرار داده است. مسلما آب برای حیات موجودات زنده ضروری است و اگر خاک هم وجود نداشته باشد. گیاهان رشد نمی کنند و ما نمی توانیم گیاهان را که منبع اصلی غذای انسان ها و سایر موجودات هستند، رشد و نمو کنند. اکنون متوجه می شوید که ارتباط این دو کلمه چقدر لازم و ملزوم یکدیگر هستند و هر کدام چه نقشی در برابر دیگری ایفا می کند. بعد از این مرحله به یاد منابع آب و خاک می افتیم که منابع آب متنوع است. مثلا رودخانه ها، دریاچه ها، آب پشت سدها، چشمه ها، چاه ها (سفره های زیر زمینی)، قنات ها (به دست بشر ساخته شده اند) و... و منابع خاک هم شامل خاک دشت ها، مراتع، جنگل ها و... می باشد. حال توجه کنید که این منابع چگونه بقا می بایند.

هنگامیکه آب از دریاها، دریاچه ها و رودخانه ها و ... بخار می شود بر روی کوه ها به صورت انبار یخ حفظ می شود و در تابستان با گرمای خورشید به تدریج ذوب می شود و در اختیار ما قرار می گیرد. رودخانه هایی که از طریق کوه های البرز تأمین می شود به حوزه ی آبریز دریای خزر می ریزد و رودخانه هایی که از کوه های زاگرس تأمین می شود به حوزه ی آبریز خلیج فارس می ریزد و رودخانه هایی که به باتلاق ها، دریاچه ها (مثلا دریاچه ی ارومیه) می ریزند به حوزه ی آبریز داخلی معروف هستند. اکنون می توانید ارتباط  آب، بخار، باران، برف، رودخانه ها، دریاها،
دریاچه ها، زمین های حاصلخیز و... را کشف کنید و این فصل کتاب را با دیدی روشن مطالعه بررسی کنید و روابط موجود بین این اجزاء را بهتر بشناسید و کشف کنید. بنابراین رابطه ی اجزاء یک متن درسی را با شناخت کلمات کلیدی و مهم و فهم و درک ساختار کلماتی که نقش اصلی را ایفا می کنند، تمام متن را در یک چهارچوب خاص بررسی و کشف کنید. حتی می توانید فراتر از کتاب راه حل های منطقی و مفیدی برای بقاء و بالاتر شدن کیفیت این منابع بشناسید.

مفهوم تعلیم:

تعلیم یعنی رساندن شاگرد به مرحله ای که حقیقت موضوع مورد نظر را طوری درک کند که بتواند مفهوم مورد نظر را در ذهن خویش تصورکند

هنگامیکه برای اولین بار می خواهید یک فصل از کتابی را مطالعه کنید، بهتر است:

1- برای کی بار کل فصل را روزنامه وار نگاه کنید. در این مرحله فهمیدن مطالب چندان اهمیت ندارد. همین که بفهمید موضوع در مورد چی است و یک دسته بندی اولیه در ذهنتان ایجاد کنید، کافی است.

در این حالت تیترهای مختلف آن فصل را خوب بررسی و در ذهنتان اسکن کنید که متن زیر این تیتر چه چیزی می گوید و در مورد چه چیزی توضیح داده است. همچنین تصاویری که در زیر آن تیترها قرار دارند را در ذهنتان کنار هم قرار دهید. فایده ی این کار این است که بعدا اگر سئوالی از آن صفحه مطرح شود، سریعا تصاویر موضوع در ذهن شما نقش می بندد و احتمالا ذهن شما زیاد خسته نمی شود.

2- در این مرحله آن فصل را مجددا مطالعه کنید و با یک مداد و یا ماژیک های لایت زیر موارد خاص و نکات مهم خط بکشید. به همین ترتیب جملات با درجه ی اهمیت متوسط و یا کم اهمیت تر را با رنگ دیگری نشان دهید. سعی کنید تصاویری که در کنار متن ها است را بیشتر بفهمید.

3- در نوبت سوم که آن فصل را می خوانید، باید به موارد قبلی که مشخص کرده اید، توجه بیشتری کنید. در این مرحله سعی کنید مطالب همان فصل را در یک دفتر مخصوص دسته بندی کنید. می توانید نمودارد درختی از مطالب تهیه کنید.

4- در این مرحله مطالب موجود در آن فصل را با هم ترکیب کنید. ممکن است برخی نکات فقط از شکل ها استنباط گردند.

5- در این مرحله تمام مطالب را به صورت پیوسته و البته با دیدی ترکیبی (مفهوم گرا) بررسی کنید.

6- در این مرحله فقط با نگاه کردن به کلمات کلیدی، مطالب را یادآوری کنید. هر موضوعی که با هم ارتباط دارد در کنار هم قرار دهید. حالا
می توانید مطالب را دسته بندی و خلاصه نویسی کنید.

نکته: اصلا نگران نباشید و دید وسواس گونه به درس نداشته باشید. در هر مرحله از خواندن مطلب واضح تر و روشن تر می شود. به یک نقاش دقت کنید که ابتدا با خطوط کم رنگ و نازک، طرح خود را می کشد و بعد از آن در مرحله ی بعد روی خطط را پر رنگ می کند و در مرحله ی بعد
رنگ های مختلف را بکار می گیرد و سر جای خودش قرار می دهد و در مرحله ی بعد سایه ها را می گذارد و در مرحله ی بعد خطوط و سایه های ظریف را اجرا می کند و در نهایت تابلوی کاملی را ارائه می دهد.

روش تقسیم و منها و لوزی برای فهمیدن درس:

در این روش تقسیم، ابتدا مطلب مورد مطالعه را به چند قسمت مجزا تقسیم می کنیم و هر بخش را به طور مجزا مطالعه می کنیم و بعد از یادگیری هر قسمت اجزای مختلف را به ترتیب پلکانی با یکدیگر مقایسه می کنیم و عوامل ارتباط هر بخش را با بخش دیگر بررسی می کنیم. اما در روش منها، ابتدا یک جزء اصلی را منها کرده و کنار می گذاریم و اجزای دیگر را با توجه به جزء اصلی با یکدیگر مقایسه می کنیم. برای مثال اگر بخواهید نقش قلب را در بدن بشناسید. ابتدا عضو قلب را از اجزای دیگر منها می کنید و هر عضو دیگر را با توجه به کار کرد قلب مورد مطالعه قرار می دهید. یعنی قلب با هر یک از اجزاء بدن قیاس می کنیم و در پایان نتیجه گیری می کنیم.

اما در روش لوزی ابتدا شروع مطلب را شناسایی کرده و به تدریج دامنه ی اطلاعات خود را درباره ی موضوع مورد نظر پیدا کرده با یکدیگر مقایسه می کنیم. به تدریج حجم اطلاعات بیشتر می شود و هنگامیکه به
انتهای یادگیری (نتیجه گیری) می رسید از حجم اطلاعات کاسته شده و نتیجه ی اصلی را بدست خواهید آورد.

طبقه بندی و رده بندی اطلاعات:

یک ذهن منطقی، هر زمان که اطلاعات را بر پایه ی یک ساختار عقلانی ببیند، برانگیخته و به فعالیت واداشته می شود. بنابراین دانش آموزانی که از هوش منطقی بالایی برخوردارند، نه تنها در یادگیری دروس، بلکه در کل مراحل زندگی موفق تر هستند.

بسیاری از ساختارهای آموزشی از ترکیب اطلاعات مجزا (اجزاء) حول موضوع اصلی (کلیدی) سازماندهی می شود. به این ترتیب، اندیشیدن و یادگیری اطلاعات را تسهیل می کند. اینکه انسجام مطالب به چه نحوی شکل می گیرد و شیوه های حل منطقی با استفاده از یک راه حل
مناسب بر اساس چه اصول و قواعدی استوار است. برای یافتن راه حل باید نقشه های منطقی را در نظر بگیرید تا با استفاده از آن، راه حل خود را در قلمرو مسائل ناآشنا بیابید.

طبقه بندی اطلاعات:

برای فهم طبقه بندی اطلاعات، ذهن دانش آموز را به نظم وسایل آشپزخانه معطوف کنید. برای مثال وقتی که قاشق ها و کاردها و چنگال ها و دیگر وسایل خانه را جدا کرده و سر جای مخصوص خودش قرار
می دهید. همچنین از آنها بخواهید مواد غذایی داخل یخچال را مرتب کنند. آنها می توانند کتاب های قفسه ی کتابخانه را هم مرتب کنند. همچنین از کودکان بخواهید جوراب ها را جفت کنند و در محل جای خودش قرا دهد. به آنها یادآوری کنید که اگر جای اشیاء سر جای خودش نباشد چه اتفاقی می افتد. مثلا اگر کنترل تلوزیون در جای ثابتی نباشد، همه ی اعضاء خانواده در هر نوبت باید به دنبال آن در یک گوشه ای اتاق بگردند و این کار را مشکل می کند. بنابراین منطقی است که هر وسیله ای سر جای خودش باشد.

البته ما می توانیم طبقه بندی های آگاهانه تری را به کودک بیاموزیم. به تدریج کودک می آموزد که بر اساس فرم و محتوای نکات درس، به شیوه ای درست آنها را در کنار هم قرار دهد.

دسته بندی اطلاعات:

هنگامیکه می خواهید پول ها را دسته کنید تا بشمارید، ابتدا اسکناس های ده هزار تومانی و بعد اسکناس های پنج هزار تومانی و بعد اسکناس های دو هزار تومانی و هزار تومانی و پانصد تومانی را روی هم قرار می دهید. یعنی از اسکناس ها را از بزرگ به کوچک دسته بندی می کنید. در این مرحله هنگام مطالعه ی کتاب (مطلب درسی) ابتدا کلمه ی کلیدی و مهم را در یک پاراگراف یا یک مطلب (موضوع درسی) پیدا کنید و سپس به ترتیب کلماتی که به کلمه ی کلیدی مربوط است را پیدا کنید و ارتباط آنها را با یکدیگر کشف کنید و محاسن و معایب و محدودیت ها را پیدا کنید.

مرتب کردن مطالب:

وقتی کودک می خواهد چند جلد کتاب را داخل قفسه قرار دهد، ناچار است آنها را مرتب کند تا کتاب ها به طور خاصی در کنار یکدیگر قرار بگیرند. بسیاری از مفاهیم علمی دارای ترتیب معینی هستند. کودک برای درک مطلب، باید مفهوم ترتیب را درک کند. او می تواند مطالب را بر حسب صفات آنها مرتب کند. در اینجا هر جزء از مسأله نیازمند ارتباط با جزء دیگر است تا مفهوم خاصی را القاء کند. انجام این مقایسه نه تنها به درک مفهوم کل مطلب کمک می کند، بلکه تجربیاتی در درک اجزاء به هم مرتبط به دست می آورد.

سیستم هشت مرحله ای مطالعه:

1- نگاه اجمالی به کل کتاب:

در ابتدای سال تحصیلی که تازه می خواهید شروع به درس خواندن کنید. در این مرحله کتاب را با یک بررسی اجمالی و مختصر به این صورت که بدانید درباره ی چیست؟ چند فصل دارد؟ کتاب چند صفحه دارد؟ هر فصل چند صفحه دارد؟ ارتباط فصل ها با یکدیگری چیست؟ هر فصل چند تیتر اصلی و فرعی دارد؟ مفهوم تیترهای اصلی و فرعی در هر فصل چیست؟ اکنون یک سری سؤالات از این دست را بدست آورده اید. این مرحله ممکن است یک دقیقه طول بکشد، ممکن است دو دقیقه طول بکشد و یا شاید پنج دقیقه یا بیشتر زمان نیاز داشته باشد. مدت زمان این مرحله بستگی به حجم کتاب دارد و باز هم تکرار می کنم بعد از اولین بار هر دفعه که خواستید مطالعه کنید نیازی به انجام این مرحله نیست، فقط یک بار برای اولین و آخرین بار کافی است.

2- بررسی اولیه ی فصل یا یک بخش از کتاب:

در مرحله ی دوم آن فصل یا بخشی را که قصد مطالعه ی آن را دارید، انتخاب کنید. بعد عنوان فصل را نگاه کنید. تیترها و جاهایی که
درشت تر از کلمه ها یا جمله های دیگر هستند را مورد توجه قرار دهید و در انتهای هر فصل هم اگر خلاصه یا نتیجه گیری یا پرسشی وجود دارد به آنها هم نگاهی بیندازید. در این مرحله به هیچ عنوان متن را نمی خوانید. فقط یک سری اطلاعات اولیه از این فصل را بدست می آورید تا ذهن نسبت به آن حساس شود. منظور از اطلاعات اولیه این است که بدانید موضوع مطالب این فصل درباره ی چیست؟

3- سؤال گذاری:

در مرحله ی سوم با توجه به اطلاعاتی که در مرحله ی دوم از فصل مورد نظر بدست آورده اید، چند سؤال در ذهنتان طرح کنید. شاید این سئوالات خیلی کلی و مبهم باشند و یا شاید اساسا جواب آنها درون متن نباشد. هدف از این طرح کردن سؤال ایجاد تمرکز و کنجکاوی در هنگام مطالعه است. چرا که با این کار در مراحل بعد که خواندن متن را انجام می دهید با تمرکز و کنجکاوی بیشتری مطالب را می خوانید.

ضمنا توجه داشته باشید که این کارها اصلا وقت گیر نیست و به زمان زیادی نیاز ندارد. البته هر کدام از مراحل را چند دقیقه یا چند ساعت و یا حتی یک روز فاصله دادن انجام دهید. چرا که می خواهید ابتدا با کلیات کتاب آشنا شوید.

4- خواندن متن:

در این مرحله به هر نکته ی کلیدی که می رسید آن را همان لحظه یادداشت کنید. (ساختار درختی) اما در خواندن هر قسمت، اگر آن را نمی فهمید مکث نکنید و روی آن معطل نشوید و یا به عقب برنگردید که دوباره آن را بخوایند. اما در این مرحله نکات مهم را به صورت ساختار درختی پشت سر هم یادداشت کنید. یعنی با این روش به علت پیوستگی حلقه های زنجیر مطالب به هم پیوسته (علت و معلول) اطلاعات را به راحتی به حافظه می سپارید و به آسانی یادآوری می شوند.

5- بازنگری:

در این مرحله نکاتی که در مرحله ی قبل یادداشت کرده بودید را یک بررسی مجدد کنید. یعنی ببینید با دیدن این نکات می توانید جملات و مطالب مربوط به آن را به یاد آورید یا نه؟ اگر نتوانستید، مجددا به متن مراجعه کنید.

6- یادآوری:

در این مرحله مطالبی که در مرحله ی چهارم یادداشت کرده اید را بر روی طرح شبکه ای یا درخت حافظه دسته بندی و سازماندهی کنید.

7- طرح سئوالات امتحانی:

در این مرحله یک امتحان از خودتان بگیرید. یعنی الگویی که در مرحله ی قبل رسم کرده بودید و متشکل از نکات کلیدی است، ارتباط نکات کلیدی را در کل و جزء یادآوری کنید.

8- مرور درس:

در این مرحله الگویی که رسم کرده بودید را همانند یک معلم برای خودتان یا شخص دیگر توضیح دهید.

آموزش عکاسی:

هنگامیکه دانش آموز با کادر یک عکس آشنا می شود و اجزاء یک تصویر را می شناسد که چگونه در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. به این نتیجه
می رسد که اجزای یک مسأله  را چگونه در کنار یکدیگر قرار دهد و آن را حل کند. با دیدن تصویر خطوط آسمان و زمین، قرار گرفتن اشیاء با کوچکی و بزرگی و در زاویه های مختلف در کنار یکدیگر، زاویه ی دید کادر، مقدار نور تصویر، طرز قرار گرفتن خطوط افقی و عمودی در کنار یکدیگر، خطوط ضخیم و نازک، بیان احساس تصویر و...

اکنون به این نتیجه می رسد که برای حل هر مسأله ای باید بتواند اجزاء آن را به خوبی شناسایی کند و آنها را مانند چیدن یک پازل به درستی در کنار یکدیگر قرار دهد. بنابراین شناخت حل یک مسأله اهمیت دارد.

تقسیم درس به اجزاء کوچک تر:

مطالب درس با خصوصیات منفرد در کنار یکدیگر قرار می گیرند. همچنین الگوهای علمی ممکن است به واسطه ی گسترش بزرگ شوند. یا اینکه دوالگوی مجزا به هم بپیوندند و یک الگوی واحد بزرگ تری را به وجود آورند. شناخت و توصیف خصوصیات منفرد در کنار یکدیگر وضعیت جدیدی را توصیف می کند که مقصود خاصی را نشان می دهد. همینکه این اتفاق افتاد یک الگوی متعارف جدید شناخته می شود. این الگوی جدید بدون ارجاع به تک تک خصوصیات اجزاء شناخته نمی شود.

هر چه یک الگو واضح تر باشد، یکپارچگی در آن آگاهانه تر است. نگریستن به این وضعیت، رابطه ی اجزاء را به صورت های مختلف امکان پذیر می کند. چرا که با کنار هم قرار دادن اجزاء به روش های مختلف افکار خلاقانه تری بدست خواهید آورد. در اینجا نوآوری در تقسیم اجزای درس، آرایه های جدیدی را شکل می دهند و مفاهیم جدیدی بدست
می آورند.

اگر دانش آموز درسی را در نظر بگیرد و آن را به اجزای کوچکتر تقسیم کند. سپس با فهم اجزای درس با یکدیگر و در کنار هم قرار دادن آنها به شیوه ای جدید و خلاقانه می توان به درک بهتری رسید.

تقسیمات واقعی:

دانش آموز تلاش می کند تا روابط بین اجزاء را کشف کند. چون اجزاء گرایش دارند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند تا الگوی خاصی را به وجود آورند. این الگوها با کنار هم قرار دادن اجزاء، برانگیزاننده اطلاعات خاصی هستند. آن چیزی است که به منظور خاصی شکل گرفته است و برای این منظور هر نوع تقسیم  جایز نیست. بنابراین در تجزیه ی مسأله تجزیه ی اجزاء به شیوه ای درست تقسیم می شود. این الگوی یکپارچه و منسجم ارائه دهنده و توصیف کننده ی مسأله است. یعنی در هر مسأله فلسفه و منطق وجود دارد که باید به درستی تحلیل شوند. بنابراین انجام یک تقسیم بهتر از این است که بنشینیم و هیچ کاری نکنیم. در اینجا معلوم می شود که اجزاء مجزا از هم نیستند. بلکه تا حد قابل ملاحظه ای یکدیگر را همپوشانی می کنند. مزیت این تکنیک این است که تشخیص اجزائ موضوع اصلی را قابل درک می کند ونتیجه بخش خواهد بود. چرا که اجزاء برای ترغیب و القاء بر یکدیگر تلاش می کنند تا وضعیت جدیدی بدست آید. برای مثال آگاهی از خصوصیات فردی و فیزیکی 11 بازیکن فوتبال باعث می شود تا مربی با شناخت بیشتری این 11 بازیکن را با یکدیگر هماهنگ کند و بدین منظور به هدف اصلی دست یابد.

گزینش اجزاء اصلی و فرعی:

در اینجا موضوع اصلی گزینش اجزاء اصلی و فرعی و بررسی تفاوت ها و شباهت های ویژگی هر کدام از آنهاست. به نظر می رسد تفاوت اجزاء ماهیت اصلی ساختار کلی را به وجود می آورد. سپس نتیجه ی روند نهایی بررسی می شود.

تقسیم اجزاء روشی سودمند است برای آفرینش شیوه های نگریستن به یک مسأله است. نتیجه این است که اجزاء در کنار هم قرار می گیرند و برداشتی منطقی را از وضعیت شکل می دهند. اما گزینش اجزاء برداشتی متعارف از وضعیت را شکل می دهند. این یک بازآرایی برانگیزاننده اطلاعات است.

دانش آموز باید سراغ آرایش جدید از اطلاعات برود. آرایش جدید از اطلاعات انگیزشی است که نتایجی را به بار می آورد. هر چه ترتیب اجزاء قاعده مندتر باشد، امکان بیشتری برای فهم مسأله وجود خواهد داشت. سعی کنید مسأله را به اجزاء درست تقسیم کنید و سپس این اجزاء را به شیوه هایی درست در کنار هم قرار دهید. می توانید واژگونه سازی را بیاموزید. قاعده مندی مسأله این امکان را می دهد که با توجه به ابعاد مسأله تفکر کنید. باید تلاش کنید تا اجزاء مسأله را با یکدیگر مرتبط کنید. همچنین می توان جنبه های مختلف مسأله را برجسته کنید. دلیل کارآمدی این تکنیک این است که خط فکری مسأله را کشف کنید. اگر نقطه ی واضحی وجود داشته باشد، کار آسان می شود. در پایان با
مقایسه ی تک تک اجزاء از یک مسأله ی واحد، برداشت های مختلفی به عمل آورید.

دانش آموز از درون یک الگوی تثبیت شده، خط سیر طبیعی تحول مسأله را دنبال می کند. در این روند ممکن است گونه ای بازسازی الگو حاصل شود. به محض اینکه انتخاب یک جزء صورت گیرد، ارتباطی در کار هست و تأثیر درونداد نتیجه ی مسأله اهمیت دارد.

در کنار هم قرار دادن اجزاء واحدی کامل را به وجود می آورد. وقتی
مسأله ای (مجموعه ای از اجزاء) با تقسیم یک وضعیت کلی یا با در کنار هم قرار دادن واحدها با هم بدست می آید، دانستن وضعیت اجزاء مختلف، همچون الگویی مستقل و متکی به خود و نه صرفا بخشی از یک الگو عمل می کند. اما همه ی اجزاء در تأثیر و تأثر بر یکدیگر عمل می کند. همینطور فهم کل واحد، درک بیشتری از تک تک اجزاء می دهد. همچنین داشتن فهم از عملکرد مسأله، وضوح بیشتری از اجزاء هم جوارش خواهد داد. مخصوصا برای تلفیق اجزای مجاور با یکدیگر جهت شناخت عملکردهای مختلف سودمند است. در اینجا مفهوم ثبات و یکپارچگی عملکرد معین برای ارتباط اجزاء اهمیت دارد. این کار برای فهم وضعیت مفید است. با این حال برای درک مسأله می توان اجزاء را در کنار هم قرار داد.

روش بکارگیری از تکنیک درخت حافظه به این صورت است:

در هنگام شروع مطالعه از تکنیک درخت حافظه در یادداشت برداری کمک بگیرید. یعنی موضوع اصلی را به عنوان ریشه ی درخت و نکات اصلی و فرعی را به عنوان شاخه های اصلی و فرعی ترسیم کنید و در پایان یادداشت نویسی، سعی کنید میزان درک خود را آزمایش کرده و خلاصه ی درس را در گوشه ی صفحه یادداشت، به زبان ساده بنویسید.

اکنون اطلاعاتی را بدست آورده اید که در درخت حافظه ثبت
کرده اید. یعنی موضوع اصلی را در تنه ی درخت بنویسید و
نکته های اصلی دیگر را به عنوان شاخه های اصلی ترسیم کنید. سپس نکته های فرعی را که مربوط به یکی از موضوع های اصلی
می باشد به ترتیب مراحل مطالعه به شاخه ها بیفزایید و سرانجام با سازماندهی مجدد، این الگوی یادآوری (درخت حافظه) نواقص و کمبودها را تکمیل کنید و با دقت این اطلاعات را مطالعه کنید.

این تکنیک به دانش آموز کمک می کند تا حین خواندن مطالب به ذهن، آنها را سازماندهی و نظم بدهد و به طور منسجم و سازمان یافته اطلاعات را دسته بندی کند.

هنر داستان گونه ی متن علمی:

معلم انشاء باید روش مطالعه ی یک داستان را به دانش آموزان بیاموزد. برای مثال اگر یک داستان 50 صفحه ای را مطالعه کردید. بر روی محور مختصات ابتدای داستان را در سمت چپ محور مختصات و انتهای داستان را در سمت راست محور مختصات به اختصار بنویسید. سپس موضوع وسط داستان را مشخص کنید و در وسط محور مختصات در یک کلمه بنویسد. سپس بین موضوع اول دوم  (اول و وسط) را تعیین کنید و بعد از آن بین موضوع دوم و سوم (وسط و آخر) را تعیین کنید و در یک کلمه بنویسید. همینطور پیش بروید و بین موضوعات را مشخص کنید تا اینکه حداقل بین 20 تا 40 موضوع را بر روی محور مختصات مشخص کرده باشید. اکنون نوبت آن رسیده است که زنجیره ی اطلاعات بدست آمده را بررسی کنید. سپس تحلیل و بررسی خود را به طور تصادفی بررسی کنید. یعنی موضوع اول با موضوع پنجم چه ارتباطی دارد و موضوع سوم با موضوع یازدهم یا آخر چه ارتباطی دارد و چه نقشی را بر عهده دارد. اگر چند داستان را با این روش تحلیل و بررسی کنید. شاید بتوانید خودتان داستان نویس شوید. (شناخت روابط اجزاء یک موضوع داستانی)

گوش دادن به جزئیات:

داستانی برای دانش آموز بخوانید و درباره ی جزئیات داستان از او سئوال کنید. عبارت پرسش شما ممکن است به صورت سئوال هایی مانند چه کسی، چه چیزی، چه موقع، کجا و چگونه و... باشد.

پیش بینی داستان:

قسمتی از داستانی را که دانش آموز به آن آشنایی ندارد را بخوانید.
در نقطه ای حساس و هیجانی خواندن داستان را متوقف کنید و از
دانش آموز بخواهید اتفاقات بعدی را حدس بزند. یا اینکه داستان را تا آخر بخوانید و از دانش آموز بپرسید چه پایانی برای داستان بهتر بود.

استفاده از پرسش و پاسخ:

معلم با خواندن یک داستان از دانش آموز سئوالاتی می پرسد که داخل داستان وجود دارد. دانش آموزان با جواب دادن به سئوالات به تدریج نظام پرسش و پاسخ را می آموزند.

بنابراین ویژگی های بارز سخن گویی دانش آموز، راهی برای تمرین در استفاده از مفاهیم کلامی و رشد زبان محسوب می شود. هر چقدر تمرینات، تصورات و تخیلات وسیع تر و گسترده شوند، سهولت و مهارت و شایستگی های کلامی و زبانی دانش آموز در آینده بیشتر خواهد شد. مطالعات نشان داده اند دانش آموزانی که در این مرحله، از سخن گویی و تجربیات کلاس تا حدود معنی داری محروم بوده اند، تأخیرهای جبران ناپذیر و غیر قابل برگشت پیدا خواهند کرد. غیر از رشد بارز سخن گویی، به علت نوع تفکر در مرحله ی پیش عملیاتی، آنها قادر به درک استدلال و منطق بزرگترها نیستند. این نوع تفکر است که به دانش آموز اجازه
می دهد تا موانع موجود در دنیای واقعی را از سر راه خود بردارند. 

خواندن مطالب با ریتم و حس و حالت:

هدف از اجرای تأتر ایجاد توانایی در اجرای حرکت بدن، بیان درست کلمات و جمله، بیان احساسات( غم، شادی، گریه، فریاد، ترس و...)
می باشد. همینطور ارزش هر بازیگر در تقابل و رابطه با سایر بازیگران سنجیده می شود. توصیف و جاری شدن نقش در زمان با زنجیره ی گفتار و حرکات و لحن و ژست های مختلف بدن و صورت بدست می آید. اینکه ارتباط بین آنها با یکدیگر وابسته است و در تعیین ارزش متقابل با یکدیگر مؤثر است. به بیان دیگر تأتر نظام هماهنگ بین حرکات، کلام و مفاهیم غیرکلامی را با یکدیگر پیوند می دهد. یعنی تأتر ابزاری می شود تا بازیگران به وسیله ی آن اندیشه ها، احساس، عاطفه و عقاید موضوع اصلی را در قالب واژه ها جاری کنند. در این مرحله است که نقش شعور پیدا
می کند و نقش از یک نظر آفریده می شود. در اینجا حرکت بدن (فیگور بدن برای نقش های مختلف مثل پیر، جوان، بیمار، مجنون و... ) و آهنگ صدا (خوشحال، ناراحت، ترس، شجاعت و...) ظهور می یابد. بنابراین تأتر توصیفی است از حالات و حس های مختلف صدا و بدن که به کمک بازیگر می آید تا نقش خود را به واقعیت نزدیک تر کند. در اینجا بازیگر بیان اندیشه و پیام ارتباطی خود را با دقت و شرح جزئیات در یک زمان معین به اجرا می گذارد. یعنی در چهارچوبی و قالبی به اجرای نقش خود
می پردازد.

آگاهی از نظام واجی:

یکی از توانایی ها و استعدادهای لازم برای یادگیری خواندن توانایی تشخیص این مسأله است که کلماتی که می شنویم از ترکیب حروف و صداهای منفرد ساخته شده اند. این مهارت آگاهی از نظام واجی نامیده می شود. به طور مثال وقتی واژه ی خداوند را می شنویم. گوش آن را همچون ضرباتی از صدا می شنود. فردی که آگاهی واژی دارد،
می داند که واژه ی خداوند از شش صدا (یا واج) خ / د / ا / و / ن / د  ساخته شده است. کودکی که آگاهی واجی ندارد فاقد دستگاهی است که تشخیص دهد که واژه ی خداوند پنج صدای مجزا دارد. دانش آموزانی که در یادگیری خواندن مشکل دارند، اکثر اوقات نمی دانند صداهای مختلف را چگونه با هم ترکیب کنند. آنها از تفکیک صداهای واژه ها و فهم ریتم هر کلمه ناتوان هستند.

ترکیب شنیداری:

توانایی  ترکیب عناصر آوایی منفرد یا واج ها به صورت ریتم خوانی انجام می شود. معلم می تواند با ضربه زدن ته خودکار بر روی میز، کودکان را با ریتم کلمات آشنا کند. برای مثال کلمه ی خ / دا / وند. یعنی ضربه ی اول و دوم نزدیکتر به هم و کمی مکث ضربه ی سوم  را بر روی میز بزنید. در این نوع ارتباط کلمات با یکدیگر، ریتم خاصی را ایجاد می کند. (مهارت سریع خواندن با آهنگ  لحن مناسب)

نکته: بعد از تمرین چند کلمه، می توانید ریتم جمله ها را تمرین کنید.

کارت های گزارش:

برخی معلمان از والدین، می خواهند تا بر روی کارت گزارش کامل یک هفته ی دانش آموز را هر روز از صبح چه ساعتی از خواب بیدار می شود و تا شب چه موقع می خوابد و در طول روز در چه ساعت هایی کارهای شخصی (مسئولیت های درسی) و در چه ساعت هایی به تفریح پرداخته است را یادداشت برداری کنند. گاهی اوقات این یادداشت ها، راهنمای خوبی برای راهنمایی و تصحیح عملکرد کودکان می باشد. باید به کودکان فهماند هنگامیکه از مدرسه به خانه برگشتند، ابتدا باید تکالیف روز بعد را انجام دهند و مثل ساعت های کلاس و زنگ تفریح، برای خود بعد از ظهر خود را زمان بندی کنند. با این کار عملکرد مثبت و منفی دانش آموز ارزیابی می شود و به تدریج متوجه می شود که هر کاری را باید با نظم خاصی انجام دهد. این کار نباید برای مچ گیری و سرزنش کودک بکار گرفته شود. بلکه با استفاده از این روش چگونگی عملکرد بهتر را گوش زد کنید. بعد از اینکه گزارش های هفتگی به مدت یک ماه مطلوب ومناسب بود، می توانید کارت های گزارش را کاملا کنار بگذارید. به کودکتان بگویید که کارت های گزارش را قطع کرده و کنار گذاشته اید. به خاطر اینکه رفتارش بسیار خوب بوده است. البته به کودکان بگویید اگر مجددا مشکلاتی مشاهده شود، بار دیگر از کارت های گزارش استفاده خواهید کرد. این کار بیشتر برای کودکان دبستانی توصیه می شود.

نقش و اهمیت شادی:

دانش آموز شاد معمولا سالم و پر انرژی است و شادکامی به خودی خود انگیزه ی نیرومندی برای انجام کارها دارد. روی هم رفته
دانش آموزان شاد سعی می کنند راهی برای عبور از موانع پیدا کنند. از سوی دیگر اندوه و ناراحتی توان و انرژی دانش آموز را تحلیل
می دهد و سلامت روانی فرد را کمتر می کند.

استفاده ی مثبت از نظم و انضباط در مورد دانش آموز:

انضباط چیزی فراتر از انجام کارهاست. یکی از معانی آن کمک به
دانش آموز در جهت رشد ذهنی، عاطفی و جسمانی است.

به یاد داشته باشید که باید عملکرد دانش آموز را در ساعات مختلف اصلاح کنید. بدون اینکه انتظار داشته باشید، دقیقا به همان روش کارهایش را انجام دهد. بلکه به تدریج می آموزد که هر کاری را به وقت و زمان مشخصی انجام دهد. هدف معلم فهماندن نظم و انضباط با آهنگ منظم از صبح تا شب می باشد. مانند زمان خوردن غذا، زمان بازی، زمان درس خواندن، زمان مسواک زدن، زمان استحمام، زمان خواب نیمروز، زمان دیدن برنامه های تلوزیون، زمان مهمانی رفتن و... زمان خواب شب.

دانش آموزان با استفاده از الگو و آهنگ زندگی منظم شکوفا می شوند. نظم در زندگی سریعا به عادت، آن هم عادتی بسیار لذت بخش، تبدیل
می شود. زیرا نظم  وقت کافی برای انجام همه ی کارها فراهم
می کند. این مفهوم را می توانید با عباراتی مثل (حالا وقت
غذا خوردن است، حالا وقت درس خواندن است، حالا وقت بازی است
و ... ) در کودتان تقویت کنید.

انواع تنظیم وقت: (تعیین وظایف روزانه)

1- اوقات بیدار شدن از خواب

2- اوقات درس خواندن

3- اوقات غذا خوردن

4- اوقات تفریح و بازی

5- اوقات رفتن به رختخواب و...

بسیار مهم است که دانش آموزان یاد بگیرند همه ی این کارها را در یک نظم و آهنگ مشخص انجام دهند. با استفاده از این قوانین به
دانش آموز کمک می کنید که عقایدی برای خود شکل دهد. با این کار منطق او را تقویت می کنید و به او یاد می دهید که مسائل مختلف را به نحو مطلوب انجام دهد. همه این کارها به دانش آموز کمک می کند تا آینده نگری بهتری را در نظر بگیرد. این موضوع به قوه ی تشخیص و قضاوت و بلوغ اجتماعی او کمک می کند.

وقت شناسی:

انسان های عاقل افراد وقت شناسی هستند. آنها برای زندگی خود برنامه ریزی و هدف دارند و از وقت خود به درستی استفاده می کنند. یعنی برای انجام هر کاری، وقت خاصی را در نظر می گیرند و برای وقت و عمر خود ارزش زیادی قائل هستند.

نکته: اگر مشاهده کردید که فردی عمر خود را به بطالت و
سرگرمی های کاذب می گذراند، مراقب باشید با چنین افرادی دوستی نکنید.

تنظیم وقت و زمان:

به دانش آموزان گوش زد کنید که مهمترین و با ارزش ترین ثروت هر فرد زمان است و نباید آن را بیهوده حدر دهد. مثلا افرادی که در کنکور رتبه های بالایی گرفته اند علاوه بر استعدادی که داشته اند، با مطالعه و سخت کوشی مستمر به نتیجه دلخواه دست یافته اند. اما همین افراد تفریح وگردش و سرگرمی هم داشته اند. اما هر کاری را سر وقت و زمان خاصی انجام داده اند تا به موفقیت رسیده اند.

نکته: با یک برنامه ریزی درست هم درس بخوانید و هم بازی و تفریح کنید. در پایان هم هب موفقیت های بزرگ دست خواهید یافت.

نکته: موفقیت افراد، نتیجه ی تلاش گذشته است.

کمک به دانش آموز برای برنامه ریزی زمان:

معلم و والدین باید به دانش آموز یاد بدهند که چگونه هر کاری را در زمان تعیین شده انجام دهد.

برای مثال:

1- خواندن درس مورد نظر---------- مثلا 30 دقیقه

2- استراحت بعد از درس ----------- مثلا 10 دقیقه

3- استفاده از کامپیوتر -------------- مثلا 30 دقیقه

4- استفاده از تبلیت و بازی های کامپیوتری------- مثلا 30 دقیقه

به دانش آموزان بگویید برای انجام هر کاری باید زمانی را تعیین کنید. اما به خودتان دروغ نگویید و قولتان را زیر پا نگذراید. حالا اگر یک دقیقه کم و زیاد شد اشکالی ندارد. اما سعی کنید به قول خودتان وفادار باشید و دقیق عمل کنید.

نکته: به نظر شما کدام دانش آموز آینده ی بهتری خواهد داشت و در آینده کدام دانش آموز خودش را سرزنش خواهد کرد.

آموزش امر به معروف و نهی از منکر:

دانش آموزان باید یاد بگیرند که چگونه باید رفتار زشت و ناپسند را امر به معروف و نهی از منکر کنند. باید بدانید که امر به معروف و نهی از منکر با نکوهش و سرزنش و طعنه زدن نتیجه نمی دهد. بلکه در بیشتر مواقع نتیجه ی معکوس دارد. بنابراین امر به معروف و نهی از منکر باید در لحظات و زمان های بعد آن هم با مثال و روش های غیر مستقیم بیان شود.

یادتان هست که امام حسن (ع) و امام حسین (ع) چگونه با پیرمردی که درست وضو نمی گرفت برخورد کردند. آنها با مشاهده ی وضوی اشتباه پیرمرد نزد او رفتند و به ایشان گفتند. وضوی ما دو برادر را نگاه کن و اگر اشکالی در وضوی ما دیدی به ما بگو. هنگامیکه پیرمرد وضوی آنها را مشاهده کرد، فهمید که وضوی خودش اشتباه است. بنابراین امر به معروف و نهی از منکر باید با ظرافت و با دقت و با هنرمندی انجام شود.

چگونه مطالعه را آغاز کنید؟

 شروع صحیح یکی از شرایط مطالعه ی ثمربخش است. اینکه چگونه و از کجا مطالعه را شروع کنید، بسیار مهم است. در مطالعه برای شروع از خواندن فهرست مطالب هر فصل کتاب شروع کنید. مثلا کتابی را که برای مطالعه انتخاب کرده اید را باز کنید  فقط و حدود 20 تا 30 دقیقه تیترهای هر فصل را بخوانید و کتاب را ورق بزنید و تا انتها پیش بروید. سپس چند ساعت و یا روز بعد دوباره به سراغ کتاب بروید و با تعین
نقشه ی کتاب و شناختن فصل ها و بخش های مختلف از مضمون کلی کتاب آگاه شوید. در این مرحله به تصاویر کتاب توجه کنید و به یک شناخت کلی دست یابید. شاید بهتر باشد نگاهی به پرسش های هر فصل بیندازید. سپس در ادامه و در جلسه ی بعد به سراغ مطالب مشکل و سخت بروید. بنابراین در مطالعه سعی کنید، یکدفعه شروع به خواندن کتاب نکنید. بلکه 2 جلسه و گاهی تا 5 جلسه به کنکاش و بررسی کل کتاب بپردازید و با شناختی که از کل کتاب بدست می آورید، شروع به مطالعه ی کتاب کنید. اما خواندن پیشگفتار و مقدمه ی کتاب را فراموش نکنید. این روش برای خواندن کتاب های علمی بسیار مفید است. اما برای خواندن داستان و رُمان چنین کارهایی لازم نیست و شما می توانید صفحه به صفحه و مرحله به مرحله از همان ابتدا شروع به خواندن داستان کنید.

اگر معلمان در اولین جلسه کتاب درسی را فصل به فصل یک مرور کلی کنند و دانش آموزان را با فضای کتاب آشنا کنند و نکات اصلی هر فصل را یادآوری کنند. روند یادگیری دانش آموزان بهتر خواهد شد.

همینطور استراحت دادن به مغز یکی دیگر از شرایط مطالعه است. هیچگاه برای مدت طولانی و پیوسته مطالعه نکنید و در فاصله ی زمانی 30 تا 40 دقیقه چند دقیقه استراحت کنید. مواظب باشید مطالعه ی بیش از اندازه می تواند موجب ضعیف شدن چشم ها شود. همینطور نور زیاد و کم هر دو برای چشم مضر هستند. همچنین خواب کافی هم یکی دیگر از عوامل مهم در مطالعه ی ثمربخش است. خواب یعنی شارژ دوباره. با یک خواب کوتاه (حدود نیم ساعت) به اصطلاح شارژ شوید. اما خواب زیاد هم می تواند برای ذهن ضرر داشته باشد.

همینطور تغذیه ی مناسب بر میزان کیفیت یادگیری تأثیر می گذارد. یعنی زیاد خوردن می تواند باعث کرختی و سستی بدن شود و کیفیت مطالعه را پایین بیاورد. عامل دیگر انجام ورزش های هوازی است. مانند دویدن، راه رفتن و...

یکی دیگر از شرایط مطالعه ی خوب، مکانی است که در آن مطالعه
می کنید. همینطور وضعیت بدن هنگام مطالعه خیلی مهم و مؤثر است.

حرکات چشم و توقف های آن:

حرکت چشم به هنگام خواندن آرام و یکنواخت نیست، بلکه
مجموعه ای از جهش ها می باشد. با توجه به جهش ها و تثبیت ها و منقطع ها پی به فهم جمله می بریم. این عامل تعیین کننده ی نحوه ی پردازش اطلاعات است که توسط مغز انجام می شود.

کلیات را قبل از جزئیات درک کنید:

اگر بخواهیم دانش آموزان جزئیات درس را درک کنند، باید از همان آغاز توجهشان را به کل موضوع فصل جلب کنید و برای فکر کردن به آنها فرصت کافی بدهید. در این صورت هر چه بیشتر جزئیات را بازگو کنید، بهتر آن را درک می کنند. برای مثال هنگامیکه معلم ادبیات در اولین روز تدریس وارد کلاس می شود می تواند درباره ی کل فصل های کتاب یک دید کلی در اختیار دانش آموزان قرار دهد و به اجمال درباره ی هر فصل نکات کلیدی را بازگو کند و در پایان منظور مؤلف را از تألیف کتاب حاضر بیان کند و از دانش آموزان بخواهد که سخنان معلم را یادداشت برداری کنند. حتی می تواند درباره ی کتاب سال قبل یک نگاه کلی و اجمالی به دانش آموزان نشان دهد و منظور و هدف کلی کتاب سال قبل را بازگو کند. با این کار دانش آموزان دید کلی نسبت به کل موضوع پیدا می کنند و معلم در جلسات آینده که به تدریس هر بخش یا هر فصل از کتاب را تدریس می کند، ابتدا چند دقیقه به نکات کلی و کلیدی بپردازد. سپس به جزئیات توجه کند و در حین تدریس سئوالات مورد نظر را از دانش آموزان بپرسد تا توجه و علاقه ی دانش آموزان را به موضوع مورد بحث جلب کند. اگر دانش آموزان بخواهند ریزه کاری های درس را فرا بگیرند، باید آن فصل را با دقت بخوانند و به سئوالات آن پاسخ دهند.

بنابراین دستورات بالا را به کار می بریم تا بتوانیم به پیشرفت نیروی ادراک دانش آموزان کمک کنیم و اگر بخواهیم دانش آموزان فهم و ادراک بیشتری بدست آورند، باید نخست اطمینان پیدا کنید که آنچه به آنان عرضه کرده اید، برایشان قابل فهم و درک می باشد و با تجارب قبلی آنها سازگاری دارد.

نکات کلیدی هر درس

نکته: هنگام مطالعه کردن نکات کلیدی را یادداشت برداری کنید.

چند روش خلاقانه برای حفظ مطالب:

سؤال: بلند ترین کوه در سلسله کوه های زاگرس چه نام دارد؟

جواب: زرد کوه

روش به خاطر سپردن: یاد زرده ی تخم مرغ افتادم

سؤال: طولانی ترین خط آهن جهان در کدام کشور قرار دارد؟

جواب: کشور روسیه

روش به خاطر سپردن: حتما به دلیل استخراج طلا در سیبری از این خط آهن استفاده می شود.

سؤال: روش کار قلب چگونه است؟

جواب: خون از یک طرف قلب به طرف دیگر می رود. این کار معکوس یکدیگر انجام می شود. یعنی سمتی که منقبض می شود، در همان لحظه سمت دیگر منبسط می شود.

روش خلاقانه به خاطر سپردن: هر دو طرف قلب کاری مجزا و مخالف هم انجام می دهند. اما با این کار بقای زندگی را باعث می شود.

سؤال: کارکرد ریه ها در بدن انسان چیست؟

جواب: هنگامیکه نفس می کشیم، اکسیژن از طریق ریه ها وارد خون انسان می شود و دی کسید کربن دفع می شود.

روش خلاقانه به خاطر سپردن: این کار در درختان توسط برگ ها انجام می شود. اما این کار را درخت در روز با گرفتن دی اکسید کربن و تولید اکسیژن انجام می دهد. اما شب ها برعکس عمل می کند.

ساختار مولکول ها از اتم است، اکنون بگویید ساختار اتم ها چیست؟

جواب: اتم ها از الکترون ها و نوترون ها و پروتون ها تشکیل
شده اند.

روش به خاطر سپردن: الکترون ها و نوترون ها (مثبت و منفی) مثل دو طرف باطری که (مثبت و منفی) است که این کار باعث جریان برق می شود، برای بقای مولکول ها تلاش می کنند. حالا از خودتان بپرسید که تعداد الکترون ها بیشتر است یا نوترون ها و اینکه نقش پروتون ها چیست؟

در اینجا دانش آموز می تواند برای یادگیری مطالب جواب یک سؤال را با یک موضوع دیگر مقایسه کند. بنابراین در بیشتر مواقع در یک موتور ماشین و یا هر دستگاه دیگری (حتی برنامه نویسی کامپیوتر) بعضی کارها برای بقا و حرکت ماشین در جهت مخالف یکدیگر اتفاق می افتد.

ریاضی را به دنیای واقعی مربوط سازید:

یک شکایت معمول دانش آموزان آن است که مواد درسی که به آنها آموزش داده می شود، آنچنان دور از ذهن و بی معناست که هیچ ارتباطی با زندگی واقعی ندارد. اگر چه بسیاری از مفاهیم  و مسائل ریاضی مفید و عملی هستند. اینجاست که معلم می تواند با نشان دادن نقش ریاضی در زندگی واقعی به دانش آموزان کمک کند.

- خرید از بقالی پُر از مسائل ریاضی است. خریداران اجناس را انتخاب
می کنند، کل قیمت ها را محاسبه می کنند و غیره.

چگونه در هنگام خرید به تمرین ریاضی بپردازید:

1- از بچه ها بخواهید با توجه به قیمت مواد غذایی صبحانه (نان، پنیر، شکر، چای و...) یک وعده صبحانه را محاسبه کند. همچنین هزینه ی
وعده های دیگر غذا (ناهار،شام، عصرانه، چاشت) را محاسبه کند.

2- از کودکان بخواهید با توجه به فیش آب، برق، گاز، تلفن، هزنیه ی یک ماه را محاسبه کنند. همچنین هزینه ی یک روز چگونه محاسبه می شود.

3- از کودکان بخواهید در وزن کردن اقلامی مانند سبزی، حبوبات و... به شما کمک کنند.

4- از کودکان بخواهید قیمت 5 عدد نان را با توجه به قیمت یک عدد نان محاسبه کنند و اگر پولی که به نانوا می دهند، بیشتر از قیمت نان است، چقدر از پول باقی می ماند. متذکر شوید که کمی ریاضی دانستن موجب آن می شود که کمتر سر شما کلاه برود.

5- به کودکان بگویید، چگونه به نسبت تعداد افرادی که در جشن تولد دعوت شده اند چه وسایلی باید خریداری شود و از هر کدام چقدر باید خریداری شود و چرا؟

6- از آنها بپرسید پختن یک تخم مرغ چقدر طول می کشد. برای یک کودک بسیاری از این مهارت ها تازه و جالب است.

7- از بچه ها بخواهید صفات آدم های خوب و بد را با هم مقایسه کنند.

8- از بچه ها بخواهید یک خط زمانی رسم کنند که نشان دهد هر کاری را در چه زمان باید شروع کنند تا بتوانند همه ی کارها را به موقع انجام دهند.

9- از آنها بخواهید اندازه ی اعضاء بدن یک بچه ی دو ساله با یک بچه ی ده ساله را با یکدیگر مقایسه کنند. همچنین وزن افراد نسبت به قد آنها چقدر است. آنها باید بدانند اضافه وزن منطقی نیست و چه معایبی دارد.

10- از کودکان بخواهید چگونه اندازه ی یک مهره ی پیچ را با انبرقفلی تنظیم می کنند.

11- بگذارید بچه ها مقایسه کنند صندلی کودکان با بزرگ سالان چه تفاوتی دارد.

تمرین ریاضی به هنگام پختن غذا:

1- اندازه ی ظرف پختن غذا برای 4 نفر چه اندازه است؟ از کودکان بخواهید تا هر ظرف و وسیله ی مناسب را شناسایی می کنند.

2- از کودکان بزرگتر بخواهید تا همه ی اندازه گیری های مواد لازم برای پختن غذا را با یک پیمانه و یا یک قاشق (نمک و ادویه) اندازه گیری کنند.

3- از کودکان بخواهید تا دستورالعمل یک نوع غذا را برای چهار نفر با دستورالعملی برای هشت نفر یا شش  نفر تبدیل کنند تا همه ی
اندازه های لازم را بدست آورند. یا اینکه دستورالعمل هشت نفر را برای چهار نفر (نصف) محاسبه کنند. این کاری است که در آن جمع و تفریق، ضرب و تقسیم مقادیر در زندگی واقعی آشکار می شود.

4- از کودکان بخواهید زمان پختن غذا را در نظر داشته باشند.

5- از آنها بپرسید یک ظرف شیرینی (کیک تولد) یا یک ظرف میوه را چگونه می توان برای هشت نفر به طور مساوی تقسیم کرد (تقسیم کردن دایره به هشت قسمت) تا تعداد مشخصی از قطعات شیرینی هم اندازه باشند. همچنین برای هر فرد با توجه به سن و وزن چه مقدار میوه و شیرینی لازم است. اجازه بدهید بچه ها محاسبه کنند.

6- از کودکان بخواهید زمان بندی مراحل تهیه غذا را مشخص کنند.

7- از کودکان بخواهید محاسبه کنند که برای هشت نفر مهمان چند قاشق و چنگال لازم است.

8- از بچه های بزرگ تر بخواهید تا اشیاء روی میز را کاملا و یا در حد امکان متقارن بچینند.

تمرین خط:

اصولا خط ناخوانا و جملات ناقص از جمله عواملی است که موجب می شود معلم مطالب درج شده در برگه ی امتحانی شما را به دقت مطالعه نکند و حتی به جواب های دقیق و صحیح دانش آموز نمره ی کامل ندهد.

آموزش خط:

قبل از اینکه به دانش آموزان روش صحیح نوشتن حروف الفبای فارسی را بیاموزید. سعی کنید به وسیله ی قلم به دانش آموزان کشیدن شکل های مختلف را بیاموزید. با این کار دانش آموزان تشویق می شوند تا شیوه های مختلف استفاده از قلم خطاطی را به وسیله ی سرگرمی بیاموزند.

برای ترمیم نارسا نویسی:

1- استفاده از روان نویس و کشیدن اشکال هندسی

2- استفاده از وایت برد یا گچ نرم

3- کشیدن خطوط با فشارهای مختلف به نوک قلم (کشیدن خطوط باید با فشار 10 درجه تا فشار 90 درجه  تمرین شود.

نکته: هنگام نوشتن دانش آموزان باید با کمترین فشار بر روی نوک قلم (10%) بنویسند. همینطور هنگام گرفتن قلم با انگشت سبابه و شصت، نباید فشار بیش از 10%  استفاده کنید. سعی کنید مچ دست ساعد و بازو راحت و آزاد باشد.

مشکل غلط املائی:

علت اصلی نمره ی پایین املاء در برخی دانش آموزان، کمبود مطالعه است. چرا که دانش آموزی که کمتر کتاب خوانده، چشمش با کلمات ناآشناست.

مشکل بدخطی دانش آموزان:

علت عمده ی بدخطی دانش آموزان این است که ما نتوانسته ایم با
شیوه ای ساده و درست به دانش آموزان کمک کنیم. در اینجا به کمک دایره حروف فارسی را آموزش می دهم.

آموزش حروف فارسی و انگلیسی به وسیله ی دایره:

نکته: شیوه ای که برای روان نویسی دانش آموزان ارئه شده،
می تواند در ورزش هم بکار رود. مثلا توپ والیبال را با 10 درصد فشار با دو دست به زمین بزنید و به تدریج در هر نوبت فشار را 10 درصد بیشتر کنید تا به 100 درصد برسید. همینطور در ورزش کشتی می توانید به وسیله ی دست ها فشار وارد شده به حریف را از 10 درصد شروع کنید و در دفعات بعد در هر نوبت اجرا 10 درصد فشار را افزایش دهید.

بد خطی دانش آموزان:

بد نیست بدانید برای تمام کارهایی که انتظار دارید دانش آموز درست انجام دهد، آموزش لازم است. مثلا خواندن کتاب، غذا خوردن، حرف زدن و... آیا تا به حال فکر کرده اید برای نوشتن چه مهارت هایی لازم است. شاید تا به حال فقط مجبور بوده است بنویسد. برخی از دانش آموزان آمادگی بیشتری دارند و زیباتر می نویسند و برخی نمی توانند و بسیار
بد خط می نویسند. بنابراین دانش آموز را سرزنش نکنید و راهکار ارائه دهید. (ابتدا از آنها بخواهید دایره بکشند. برای شروع به آنها بگویید یک بعلاوه بکشند و دور آن را یک دایره بکشند. همینطور کشیدن چهار دایره از کوچک به بزرگ لازم است) بنابراین دانش آموز را سرزنش نکنید و راهکار ارائه دهید. برای نوشتن به حرکات دورانی قلم نیاز دارید. اما دریغ از کوچکترین آموزش. شما حداقل کاری که می توانید انجام دهید، این است که نوشتن حروف الفبا را با دایره آغاز کنید و در آخر طرز صحیح قلم به دست گرفتن و کمترین فشار (صفردرصد) را به نوک قلم وارد کنید.

از همه مهمتر اینکه مبادا به علت بدخطی تکلیف دانش آموز را خط بزنید و او را سرزنش نکنید. هر چه باشد حاصل دسترنج دانش آموز است. سعی کنید روی تکالیف دانش آموزان خط نکشید، بلکه با یک امضاء و یک جمله و حتی کشیدن یک لبخند، نظر خود را اعلام کنید. زیرا هرگونه
بی حرمتی به دانش آموز، باعث دلسردی و ناامیدی می شود و ذهنیت بدی نسبت به معلم خود پیدا می کند.

در پایان نوشتن کلمات را با ریتم به دانش آموز یاد بدهید. مثلا برای نوشتن کلمه ی شنا، برای نوشتن هر دندانه یک (بام) بگویید. کلمه ی شنا از چهار دندانه تشکیل شده است و دندانه ی سوم کمی بزگتر است. برای همین هنگام نوشتن کلمه ی شنا، همزنان با نوشتن هر دندانه بگویید.
( بام – بام – بام – بام )

آموزش خطاطی به شیوه ای ساده:

باید توجه داشت، قبل از اینکه دانش آموزان را با نوشتن تک تک حروف فارسی (نستعلیق) آشنا کنید باید شیوه ی درست در دست گرفتن قلم خطاطی را به آنها آموزش بدهید. سپس با استفاده از چند مهارت ساده نحوه ی چرخش های مختلف قلم را به آنها آموزش دهید. سپس به سراغ نوشتن حروف به شیوه ی نستعلیق بپردازید. با این کار ذهن دانش آموز ابتدا با مهارت های مختلف حرکت دست و قلم آشنا می شود. سپس
آماده ی نوشتن حروف به شیوه ی نستعلیق خواهد شد. این مهارت ها را به دانش آموز آموزش دهید.

نکته: اکنون ایده های جدیدی را به وسیله ی قلم نقاشی کنید.

نقاشی کردن:

دانش آموز از طریق نقاشی و ترسیم آنچه می بیند و روابط زیادی که در خطوط و زوایا در رشد فعالیت ذهنی او کمک خواهد کرد.

آموزش نقاشی:

هدف از نقاشی ایجاد توانایی درک و تشخیص هر شکل از نظر اندازه و یا رنگ آن است.

برای ایجاد هماهنگی های حرکتی - دیداری باید تمرینات مناسب را ارائه دهید.

به عنوان مثال کودک باید شکل های مربع را با در نظر گرفتن اندازه و چگونگی قرار گرفتن آن در کنار اجزاء دیگر آشنا شود. این کار باعث تقویت کودک در درک هندسه می شود. استفاده از این نوع تمرینات برای کودکان 3 تا 7 ساله مفید می باشد.

در این شکل ها خطوط مستقیم و منحنی و زاویه دار وجود دارد تا هماهنگی مناسب در عملکرد حرکت های مختلف دست و بازو و انگشتان به وجود آید. همچنین باید عدم هماهنگی مناسب در عملکرد کودک مورد بررسی قرار گیرد. در این مرحله کودک با وصل کردن خطوط نقطه چین حالت های مختلف را رسم می کند. مهارت در این زمینه رفع مشکلات حرکتی را تقویت می کند. بنابراین کودک مهارت تشخیص و تجزیه تحلیل شکل های مختلف در یک موضوع نقاشی را پیدا می کند. تمام این تمرینات برای افزایش میزان دقت بسیار مهم است. در دوران دبستان
می تواند موضوعات مختلف درسی را از یکدیگر تمیز دهد.

آموز نقاشی به دانش آموزان:

سعی کنید به ساعت (ساعت واقعی)  خوب نگاه کنید و آن را بکشید. در پایان از معلم خود بخواهید به شما کمک کند و اشکالات و اجزائی را که نکشیده اید به شما یادآوری کند. (مثلا ثانیه شمار ساعت از دو عقربه ی دیگر نازک تر است و یا عقربه ی ساعت شمار از عقربه ی دقیقه شمار کوچکتر و کوتاه تر است و...)

نکته: این کار کمک زیادی به نحوه ی فکر کردن می کند.

تمرین نقاشی برای نوآموزان:

بعد از این مرحله توانایی دانش آموز در مهارت اجرای الگوهای خطی بکار برده می شود.

بعد از این مرحله توانایی کودک را در کشیدن نقاشی حروف فارسی
تقویت می کنیم. در این مرحله کودک با سمبل ها آشنا می شود. مثلا با حرف (و) یک بچه ی قنداق شده را می کشد و این شکل در ذهنش نقش می بندد.

آموزش الفبای فارسی به شیوه ای خلاقانه:

بعد از این مرحله تونایی کودک در نوشتن نقطه ی حروف می باشد. زیرا کودک توانایی ادراک جزئیات حروفی که قبلاً به خاطر سپرده و هنگام نوشتن آنها دچار اشتباه نمی شود. مثلاً تشخیص «س» از «ش» و «ک» از «گ» و «ف» از «ق» و سایر موارد مشابه.

در این مرحله از یادگیری، پرورش میزان دقت مؤثر می باشد. مثلاً کودک در بعضی موارد دندانه ها یا نقطه ها را کم یا زیاد می گذارد و یا اینکه نقطه را بالای حروف مناسب قرار نمی دهد. در این مرحله باید از کودک خواست که از کلی نگری پرهیز کند و اجزای تصویر را مشاهده کند. 

بسیاری از کودکان در به خاطر آوردن حروف یا ترتیب توالی حروف
در کلمه دشواری دارند. بنابراین مسائل توالی دیداری بر زمینه های مختلف تحصیلی بسیار مفید است. در این اشکال کودک شکل حروف را در یک تصویر مشاهده می کند و با به خاطر سپردن آن حروف در تصویر حافظه ی دیداری خود را تقویت می کند.

همچنین با توجه به ترتیب توالی اشکال و رنگ آمیزی اشکال، آنها را به همان ترتیب ادامه داده و تکمیل می کند.

در این مرحله برای انجام هر تمرین، زمان در نظر گرفته شود و اگر کودک بخواهد دوباره تمرین را انجام دهد، سعی کند در زمان کمتر و با سرعت بیشتری کشیدن تصویر را به پایان برساند. در نظر داشته باشید که کودک برای کشیدن شکل هایی که خطوط بیشتری دارند به زمان بیشتری نیاز دارد.

آموزش حروف انگلیسی به شیوه ای خلاقانه: 

در این نقاشی ها تشخیص شکل های قرینه و یا وارونه در جهت عکس یا مخالف تشخیص داده می شود.

همچنین کودک اشکالی که در جهت مخالف قرار دارند تشخیص
می دهد. کسب مهارت در وضعیت قرار گرفتن نمادهای کلامی که در جهت یکی مخالف جهت دیگری است. مانند:  بی و دی

نکته: برای فهم بهتر زبان بهتر است از کلمات مرتبط با یکدیگر استفاده کنید. مثلا آسمان، ابر، رعد و برق، باران و با این کلمات جمله بسازید. مثال دیگر: نجار، میخ، تخته، چکش...

تفاوت های حروف فارسی و انگلیسی:

چگونگی فهم زبان انگلیسی:

1- موضوع متن درس درباره ی چیست؟

2- لغات اصلی مربوط به موضوع درس کدام است؟

3- لغات فرعی کدام است؟

4- اهمیت لغات درس کدام است؟

5- آیا با فهم لغات اصلی می تواند لغات مشابه و معادلی پیدا کنید؟

6- آیا می توانید متوجه شوید که این لغات در چه جاهایی کاربرد دارد؟

7- چه نکات دستوری در جملات متن وجود دارد؟

8- قواعد دستوری هر فصل درباره ی چیست؟

9- آیا نکته ی خاصی در متن درس یا قواعد دستوری درس وجود دارد؟

10- آیا قاعده ای که در این جمله وجود دارد در چیدمان کلمات وجود دارد؟

آموزش خواندن:

تربیت کلام با اصول ریتم خوانی کلمه ها و جمله ها امکان پذیر است.

راه های افزایش هوش:

اگر می خواهید به هوش دانش آموز خود بیفزایید و آن را ارتقاء دهیدف روش زیر را دنبال کنید تا سلول های خاکستری مغز دانش آموز را افزایش دهید.

تحقیقات گسترده در اینباره نشان می دهند که برخلاف آنچه در گذشته تصور می شد سلول های مغزی جدید در طول زندگی نیز تولید
می شوند و نیز اینکه مغز در صورت استفاده ی هر چه بیشتر از آن
قابلیت رشد و افزایش دارد و تا حدود 130% به قشر خاکستری مغز افزایش می یابد. تحقیقات و مطالعات حاکی از آن است افرادی که با مهارتی بالا از دو دست استفاده می کنند، رابطه ی سلول های مغزی آنها افزایش می یابد. این امر به ذخیره سازی اطلاعات در مغز کمک می کند. به این طریق بیماری هایی نظیر آلزایمر و پارکینسون را کنترل می کنید. پس می توانید با استفاده از چند راه ساده توانایی های مغزی را حد ماکزیمم افزایش دهید.

حالا سلول های مغزی خود را به کار اندازید. تحقیقات دانشمندان ثابت کردهاست که پیاز مغز دخترها که زیر دو نیمکره ی مغز قرار دارد، دو برابر پیاز مغز پسرها می باشد. به خاطر همین است که خانم ها می توانند هم زمان با گوشی تلفن صحبت کنند، تلوزیون تماشا کنند و بدانند در اطرافشان چه می گذرد. برای اینکه هم زمان از دو طرف مغز خود استفاده می کنند. اما پسرها هم زمان فقط می توانند از یک طرف مغز خود استفاده کنند. این تمرین باعث می شود تا دو طرف مغز به فعالیت وادار شود. چرا که استفاده از دو دست در ریتم های مختلف سبب می شود تا دو طرف مغز فعال شود. یعنی دست راست، نیم کره ی چپ مغز را فعال می کند و دست چپ نیم کره ی راست را فعال می کند و با استفاده از این تمرین ها دقت، سرعت، مهارت، تمرکز حواس و... افزایش می یابد.

فعالیت زیر را در جهت پویای مغز دانش آموز بکار بگیرید:

تمرین (1):

با دست راست هر ثانیه (تیک/تاک) یک ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج، سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید.

تمرین (2):

با دست راست هر ثانیه (تیک/تاک) دو ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج، سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید. (1، 2 – 1، 2)

تمرین (3):

با دست راست هر ثانیه (تیک/تاک) سه ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج، سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید. (1، 2، 3 – 1، 2، 3)

تمرین (4):

با دست راست هر ثانیه (تیک/تاک) چهار ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج، سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید. (1، 2، 3، 4 – 1، 2، 3، 4)

نکته: تمام این کارها را با دست چپ خود هم تمرین کنید. بعد از این مرحله می توانید، تمرینات متنوعی با هر دو دست انجام دهید. مثلا با دست راست در ثانیه ی اول دو ضربه و در ثانیه ی دوم با دست چپ سه ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید. حتی می توانید با دست چپ در ثانیه ی اول دو ضربه و در ثانیه ی دوم با دست راست سه ضربه بر روی میز بزنید و هم زمان جای دست ها را جابجا کنید.

تمرین های دیگر:

دست راست: ثانیه ی اول 1 و ثانیه ی دوم 3 ضربه بزنید.

دست راست: ثانیه ی اول 2 و ثانیه ی دوم 1 ضربه بزنید.

دست راست: ثانیه ی اول 3 و ثانیه ی دوم 2 ضربه بزنید.

دست راست: ثانیه ی اول 4 و ثانیه ی دوم 3 ضربه بزنید.

دست چپ: ثانیه ی اول 1 و ثانیه ی دوم 3 ضربه بزنید.

دست چپ: ثانیه ی اول 2 و ثانیه ی دوم 1 ضربه بزنید.

دست چپ: ثانیه ی اول 3 و ثانیه ی دوم 2 ضربه بزنید.

دست چپ: ثانیه ی اول 4 و ثانیه ی دوم 3 ضربه بزنید.

اکنون می توانید تمرینات متنوعی را اجرا کنید....

نکته: اینگونه کارها کمک به خلاقیت و حافظه ی دانش آموز است.

آموزش نظم و دقت به وسیله ی مثال:

1- تیک تاک ساعت (ثانیه ها با فاصله ی مساوی طی می شوند)

2- درخت کاری (فاصله ی درخت ها با نظم خاصی است)

3- ضربان قلب

4- پله های ساختمان (فاصله ی پله ها با هم برابر است)

5- نبردبان (فاصله ی پله های نبردبان با هم برابر است)

6- پایه های صندلی (اندازه و قطر پایه ها با هم برابر است)

7- بال های هواپیما (بال های هواپیما با هم برابر و قرینه است)

8- یقه و آستین لباس ( با هم برابر و قرینه ی یکدیگرند)

9- چرخ های ماشین (چرخ های ماشین به یک سایز و اندازه است)

10- درجه حرارت بدن (باید یک درجه ی معین باشد)

11- فشار خون بدن (باید در یک درجه ی معین باشد)

12- فاصله ی نوشته تا چشم ( باید در یک فاصله ی معین باشد)

تمرین مناسب، تمرکز حواس:

در هر ثانیه با تَه خودکار بر روی میز بزنید.  بعد از مهارت و تمرکز کافی، اینبار در هر ثانیه دو بار  با تَه خودکار روی میز بزنید. بعد از مهارت و تمرکز کافی اینبار در هر ثانیه سه بار با تَه خودکار روی میز بزنید. بعد از مهارت و تمرکز کافی اینبار در هر ثانیه چهار بار با تَه خودکار روی میز بزنید. در پایان در ثانیه ی اول با تَه خودکار یک بار و در ثانیه ی دوم دو بار و در ثانیه ی سوم سه بار و در ثانیه ی چهارم، چهار بار این کار را انجام دهید.

نکته: اکنون می توانید در هر ثانیه هر عددی (بین 1 تا 4) به دلخواه به بر روی میز بزنید. با این کار دقت و تمرکز حواس شما تقویت می شود.

معجزه ی مغز:

بخش تکلم در مغز تا سن سیزده سالگی کامل نمی شود. به همین دلیل است که خواندن مستمر کتاب تا پایان سال های دوره ی ابتدایی بسیار مهم و مورد تأیید است.

تفاوت مغز پسرها و دخترها:

یکی از تفاوت ها این است که مغز پسرها کندتر از مغز دخترها رشد
می کند. تفاوت دیگر این است که نیم کره های چپ و راست مغز پسرها به خوبی با هم مرتبط نیستند.

مغز همه ی حیوانات دارای دو نیم کره است. در حیوانات ابتدایی (مانند مارمولک یا پرندگان) همه ی اطلاعات در هر دو نیم کره موجود هستند. اگر به سر آنها ضربه ای وارد شود و بخشی از یکی از نیم کره ها از بین برود، نیم کره ی دیگر قادر به انجام وظایف کل مغز است. اما در انسان ها که باید به چیزهای فراوانی بیندیشند، هر نیم کره دارای وظایف تخصصی است. یک نیم کره به تکلم و استدلال اختصاص دارد و تخصص نیم کره ی دیگر در مدیریت حرکت، احساسات و حس فضا و مکان است. هر دو نیم کره از طریق یک دسته بزرگ مرکزی از رشته هایی موسوم به جسم پینه ای با هم ارتباط دارند. اندازه ی جسم پینه ای در مغز پسرها نسبتا کوچکتر است و رشته ی کمتری دو نیم کره را به هم متصل می کند.

در تحقیقات سال های اخیر معلوم شده است که پسرها تنها با استفاده از یک نیم کره ی مغزشان برخی مسائل مانند هجا یا جدول کلمات را حل می کنند، در حالی که دخترها هر دو نیم کره را به کار می گیرند. این پدیده با استفاده از فناوری اسکن مغز ثابت شده است. یعنی تمام مغز دخترها فعال است در حالی که در مغز پسرها تنها در بخشی از یک نیم کره موضع می گیرد.

نیمه ی چپ کورتکس مغز همه ی انسان ها آهسته تر از نیمه ی راست رشد می کند و البته سرعت رشد  کورتکس چپ در پسرها هم
آهسته تر است. به علت تستسترون جاری در جریان سن بلوغ پسرها موجب این کندی می شود. اما استروژن در جریان خون دخترها، عملا محرکی برای افزایش سرعت رشد سلول های مغز آنهاست.

نیمه ی راست کورتکس در حین رشد خود می کوشد تا با نیمه ی چپ مغز ارتباطاتی برقرار سازد. نیمه ی چپ مغز پسرها هنوز آماده ی دریافت ارتباطات نیست. لذا سلول های عصبی که از نیمه ی راست آمده اند به نیمه ی راست بازگشته و در همان جای قبلی خود مستقر

می شوند. در نتیجه نیمه ی رسات مغز پسرها به لحاظ ارتباطات داخلی وضعیت بهتری دارد. اما ارتباطش با نیمه ی چپ ضعیف تر می باشد. این یکی از علل احتمالی موفقیت بیشتر پسرها در ریاضیات است که عموما در نیمه ی راست مغز انجام می شود. روشن است که تمرین و ممارست (آموزش ریتم با دو دست) به ایجاد ارتباطات و اتصالات دائمی و بیشتر بین دو نیم کره مغز کمک می کند.

دانستن تفاوت های مغز پسرها و دخترها کمک مؤثری است در توضیح علل برخی از دشواری های عملی آنها و نحوه ی حل آن مشکلات. اگر اتصالات ضعیفی بین دو نیم کره ی مغز برقرار باشد، در اینجا کارهایی که نیازمند به کارگیری هر دو نیم کره ی مغز است به زحمت می افتد، از جمله مهارتهایی مانند (خواندن، بیان احساسات و...) و حل مسائل از طریق (ارتباطات درون مغزی) با مشکل مواجه می شود. حالا به اهمیت ارتباط اجزاء مغز پی خواهید برد.

نکته: آیا ناهماهنگی های بدنی (آموزش مهارت های پایه ی حرکتی مانند پریدن، دویدن، استفاده از توپ و...) و آموزش مهارت های توپی به رشد ارتباط فعالیت دو طرف مغز کمک می کند. این کار باعث
می شود مغز را وادار کنید تا به بهترین وجه ممکن کار کند.

ارتباط دو نمیکره ی مغز:

سئوالاتی درباره ی توانایی های دو نیمکره ی مغز برای یادگیری مهارت های کلامی، استدلالی در دانش آموز مطرح شده است. بر اساس این عقیده هر دو طرف مغز باید به یکدیگر کمک کنند. با این فرض ناتوانی در استدلال به دلیل عدم تقابل دو طرف مغز می باشد. این اشکال باعث عدم تمرکز در دانش آموز می شود. بر طبق این دیدگاه جنبه های خاصی از رشد مغزی شکل می گیرد. بسیاری از کودکان دچار ناتوانایی های یادگیری، ضعف در زمان بندی دارند. آنها نمی توانند یک جزء از مسأله را با اجزای دیگر ارتباط دهند و درک درستی از کنار هم قرار دادن اجزای یک متن یا مسأله ندارند.

دو نمیکره ی مغز از یکدیگر جدا بوده و عملکردهای متفاوتی دارند. اما درعین حال با یکدیگر از طریق منطقه ای از مغز که دو نیم کره را به هم وصل می کنند، ارتباط دارند.

تحقیقات نشان می دهد، هنگامیکه یادگیری در نیمکره ی چپ مغز انجام می شود، نمیکره ی راست مغز به کمک نیمکره ی چپ می آید. مثلا هنگام خواندن نیمکره ی چپ مسئول فرایند کلامی است در حالی که نیمکره ی راست وظایفی شامل ملودی ها، ریتم ها، تکالیف بینایی، فضایی و سایر فعالیت های غیر کلامی، سروکار دارد. بنابراین بهتر است که به کودکان آموزش ریتم خوانی به وسیله سازهایی مثل طبل آموزش داده شود.

آموزش ریتم:

تیک تاک ساعت                 گوش کن با دقت

با یک تیک یک ضرب         می زنم به درب

با یک تیک دو ضرب           می زنم به درب

با یک تیک سه ضرب          می زنم به درب

با یک تیک چهار ضرب       می زنم به درب

حالا شناختی ریتم را             تمرین بکن تو حالا

با یک تیک یک ضرب         بزن به درب

با یک تیک دو ضرب           بزن به درب

با یک تیک یک ضرب         بزن به درب

با یک تیک سه ضرب          بزن به درب

با یک تیک دو ضرب           بزن به درب

با یک تیک سه ضرب          بزن به درب

و....

شاعر: عبدالله یزدانی

آموزش ریتم به وسیله ی طبل:

اگر هر دایره را یک ضرب در نظر بگیریم (یعنی کودک یک ضربه بر روی طبل بزند) با تقسیم دایره به ضرب های مساوی (مثلا دو قسمت یا سه قسمت و یا چهار قسمت) آنها را اجرا می کنید. برای مثال اگر یک دایره را به سه قسمت مساوی تقسیم کرده باشید باید در یک ضرب سه نت (با ارزش مساوی) اجرا کنید. به این روش تقسیم کالواسی می گویند. انگار شما یک رول کالواس را به دو یا سه و یا چهار قسمت مساوی تقسیم کرده اید. در این صورت باید اجرای ارزش نت ها شما (مثلا سه ضربه) با تقسیمات درست اجرا شود. یعنی برای زدن دو ضربه در زمان واحد (مثلا یک ثانیه ساعت) زمان را دو قسمت می کنیم.

توجه: باید سعی کنید ارزش هر نت را به درستی اجرا کنید. برای این کار بهتر است از مترونم استفاده کنید. اگر مترونم ندارید، بهتر است با ثانیه شمار ساعت این کار را انجام دهید و در هر ثانیه یک ضربه و در ثانیه ی بعد دو ضربه بر روی طبل بزنید. در آخر شما می توانید ریتم های متنوعی را بنوسید و اجرا کنید. برای مثال با دست چپ در ثانیه اول (یک ضربه) در ثانیه ی دوم (سه ضربه) در ثانیه ی سوم (دو ضربه) و در ثانیه ی چهارم (یک ضربه) بر روی طبل بزنید. سعی کنید قدرت ضربه ی شما بر روی طبل 50% باشد. یعنی بر روی ضرباتی که به طبل وارد می کنید، کنترل داشته باشید تا صدای دلنشینی شنیده شود.

اکنون اجرای نت ها را با استفاده از دو دست انجام دهید:

نکته: حرف (چ) یعنی با دست چپ بر روی میز ضربه بزنید و حرف (ر) یعنی با دست راست بر روی میز ضربه بزنید.

جدول تمرین ریتم

راست	چپ	چپ	راست
1	1	1	1
2	1	2	1
3	1	3	1
4	1	4	1
1	2	1	1
1	2	2	1
2	2	1	2
1	1	3	2
2	2	2	2
2	1	1	2
3	1	1	3
2	2	3	3
1	1	3	3
3	3	1	3
4	1	1	4
2	4	2	4
2	3	1	4
1	2	2	4
....	....	....	....

نکته: اکنون می توانید هر عدد را بین 1 تا 4 داخل ستون ها قرار دهید و ریتم های جدیدی را بسازید. سعی کنید هر خانه را در یک ثانیه اجرا کنید. مثلا اگر در خانه ی اول عدد (1) نوشته شده است در ثانیه اول یک ضربه بر روی میز بزنید و اگر در خانه ی دوم عدد (3) نوشته شده است در ثانیه ی دوم سه ضربه بر روی میز بزنید و....

خواندن:

قبل از اینکه به دانش آموز نوشتن یاد دهید. نسبت به خواندن توجه بیشتری داشته باشید. شاید لازم باشد، دانش آموز صدها جلد کتاب
را خوانده باشد تا بعد از آن نوشتن را آغاز کند و املاء بنویسد. زیرا صندوقچه ی ذهنی لغات کودک از طریق دیدن کلمات کامل تر می شود.

تمرین حس بیان:

ابتدا یک پاراگراف (متن کوتاه) را به صورت عادی بخوانید.
دقت کنید که هر کلمه را در ثانیه ی اول ساعت و کلمه ی بعدی را در ثانیه ی دوم ساعت (تیک/ تاک) بخوانید و ادامه دهید و ته خودکار را در هر کلمه روی میز بزنید. بعد از اینکه متن کوتاه تمام شد، یک بار دیگر با همان روش اما کمی تند تر بخوانید. سعی کنید هنگامیکه سرعت خود را کمی تند تر می کنید، مانند فاصله ی درخت ها که با فاصله های مساوی کاشته می شوند. ایندفعه فاصله ی درخت ها را کمی به هم نزدیک تر کنید. یعنی ضرباتی که با انتهای خودکار به میز می زنید، هماهنگ و مساوی یکدیگر باشد.

نکته: متن کوتاه را در پنج نوبت بخوانید ودر هر نوبت سرعت را کمی
تند تر کنید.

اکنون آمادگی آن را دارید که متن را با حس های مختلف بخوانید. سعی کنید در هر نوبت از خواندن با یک احساس خواص بخوانید:

1- احساس معمولی

2- احساس خوشحالی

3- احساس ناراحتی

4- احساس غصه

5- احساس عصبانیت

6- احساس سرعت و...

نکته: اکنون می توانید متن دلخواهی را با ترکیب حس های مختلف بخوانید.

اکنون سعی کنید متنی را که می خوانید با ریتم مناسبی بخوانید.
برای مثال جمله ی حسن به مدرسه ی می رود که ریتم آن می شود. (با- بام - - با - - بام– با – بام - - بام – با – بام ) یعنی با ته خودکار ریتم ایجاد کنید. یادتان باشد که کلمات ایرانی چه نوشتن و چه خواندن آنها باید ریتم (آهنگین) داشته باشد. برای مثال برای نوشتن کلمه ی شنا، سعی کنید هنگام نوشتن ریتم آن را بگویید. بنابراین این ریتم نوشتن کلمه ی شنا اینگونه می شود. (بام – بام – بام – بام ) یعنی کلمه شنا از سه حرف (ش – ن – ا ) تشکیل شده است. اما به خاطر
دندانه ی حرف شین ما برای نوشتن چهار موج ایجاد می کنیم.
(1- 2- 3- 4)

نکته: حتی می توانید خودکاری را به دانش آموز بدهید تا هنگام خواندن کتاب هم زمان با خواندن هر کلمه، ضربه ای با ته خودکار به روی میز بزند. (بهتر است با توجه به ثانیه های ساعت این کار را انجام دهد) البته صدای ضربه نه آهسته باشد و نه بلند و ریتم ضربات هم تقریبا
هماهنگ هم باشد. (مثل فاصله ی پله های نبردبان) با این کار ذهن و جسم دانش آموز آماده ی پذیرش نظم می شود.

آموزش ریتم خواندن:

اگر دانش آموز در خواندن با مشکل مواجه است و توانای شناخت لغات را ندارد. ولی هوش او هم عادی است، حتما او دارای اختلال خواندن است.

باید توجه داشته باشید هنگام خواندن هر کلمه در جمله با ته خودکار یک ضربه بر روی میز بزنید. سعی کنید ضربه زدن تقریبا با ثانیه های ساعت هماهنگ باشد.

هنگامیکه یک پاراگراف از متن کتاب را تمام کرد، برای بار دوم و سوم کمی سرعتش را زیاد کند و در مرحله ی چهارم ریتم هر کلمه را با ته خودکار ادا کند. مثلا جمله ی حسن به مدرسه می رود. ریتم آن می شود. حسن (ت تق) به (تق) مدرسه (تق ت تق) می رود (تق ت تق) یعنی ریتم آن می شود. ت تق – تق - تق ت تق - تق ت تق

تقلید صدا:

اگر خواندن متن درس برایتان کسل کننده شده است، می توانید ابتکار به خرج دهید. مثلا از صدای کارتون هایی که دیده اید تقلید کنید و متن را با صدای کاراکتری خاص بخوانید. با این کار تنوع و خلاقیت در خواندن درس جذابیت بیشتری ایجاد می کند. شاید هم روزی دوبلور رادیو و تلوزیون شدید و توانستید با صدایتان به مردم خدمت کنید.

زنگ ورزش:

بسیاری از معلمین تصور می کنند که زنگ ورزش فقط برای تفریح و سرگرمی  می باشد. حالا آنکه واقعیت این است که زنگ ورزش نقش بسیار مهمی در شکوفایی رشد ذهنی دانش آموز دارد. زیرا انواع مختلف قوانین را می آموزد و با برد و باخت صبر و تحمل افزایش می یابد. همچنین به دانش آموز کمک می کند تا رشد مهارت های اجتماعی را گسترش دهد. بنابراین زنگ ورزش توانایی تفکر منطقی و چگونه با هم بودن را به آنها یاد می دهد.

به عنوان معلم، وظیفه دارید که دانش آموزان را با مهارت های پایه ی ورزش های مختلف (فوتبال، والیبال، بسکتبال، دومیدانی، تنیس روی میز و...) آشنا کنید. چرا که با بالا رفتن مهارت های ورزشی، شادی و اعتماد به نفس در آنها بیشتر می شود. و بدین ترتیب احتمال صدمه دیدن کمتر می شود.

با ریتم طناب بزنید:

هنگامیکه طناب می زندی با توجه به ثانیه های ساعت این کار را انجام دهید. یعنی سعی کنید با هر ثانیه ساعت یک بار طناب را از زیر پای خود رد کنید. با افزایش مهارت سعی کنید در ثانیه ی اول یک بار طناب را از زیر پای خود رد کنید و در ثانیه ی دوم، دوبار این کار را انجام دهید.

نکته: سعی کنید طبق یک نظم خاصی طناب بزنید.

هماهنگی اعضای بدن:

هنگام اجرای فن، هماهنگی اعضای بدن، هم زمان میان کشیدگی پاها، پشت، شانه ها، آرنج و خم کردن بدن را شامل می شود. همه ی این حرکات با ریتمی معین انجام می گیرد.

نکته: برای اجرای هر حرکت ریتم مناسبی را در نظر بگیرید. با هماهنگی اعضای بدن در ریتمی هماهنگ شکل حرکت کاملتر می شود. به این منظور شناخت شکل کلی حرکت به هماهنگی اعضاء حرکت کمک
می کند.

شناخت الگوی حرکتی صحیح:

با شناخت الگوی حرکتی صحیح، حرکت شما نظم بیشتری خواهد گرفت. در این نوع روش، شکل حرکت و ترکیبات اجزاء آن سازماندهی می شوند. در این روش مسیر حرکت از قبل طراحی شده است.

ورزش:

ورزش برای سلامتی بدن بسیار مفید است و فواید بی شماری دارد. اما آیا فکر کرده اید که چه ورزشی را تجربه کنید. لازم است بدانید که در
دوره ی تحصیل از ابتدایی تا دبیرستان و حتی دانشگاه، ورزش های مختلفی را تجربه می کنید. بنابراین لازم است که مهارت های پایه را یاد بگیرید. برای همین توصیه می شود. حداقل یک ترم (3 ماهه) در
چند ورزش مهارت های اولیه دست یابید. این کار باعث می شود که مهارت های مختلفی را تجربه کنید. این کار به شما کمک می کند تا رشته های مورد علاقه ی خود را بشناسید. با این کار اعتماد به نفس بیشتری خواهید داشت و در زنگ ورزش نسبت به دیگران مهارت بالاتری خواهید داشت.

انواع ورزش های ضروری:

1- ژیمناستیک

2- شنا

3- فوتبال

4- والیبال

5- بسکتبال

6- پینگ پنگ

7- دفاع شخصی

8- بوکس

9- کشتی

10- شطرنج

نکته: می توانید در هر تابستان دو رشته ی ورزش را انتخاب کنید.

ورزش کردن

نکته: هر روز حدود نیم ساعت ورزش کنید.

اجرای حرکت های ورزشی

نکته: هنگام اجرای حرکت های ورزشی، حرکت ها را به چند مرحله تقسیم کنید.

مسیر اجرای حرکت

نکته: مسیر اجرای حرکت را از قبل پیش بینی کنید. (تصویر سازی ذهنی)

خاصیت ورزش چیست؟

نکته: تمیرینات ورزشی باعث تقویت قلب می شود.

انرژی درونی تان را کنترل کنید

نکته: هنگام ورزش کردن انرژی حرکتی خود را کنترل کنید و ریتم حرکتی مناسبی داشته باشید.

تمرین و حرکت:

تمرین 1

ابتدا به حالت ایستاده قرار بگیرید. حالا دست ها را کنار بدن قرار داده و کمی خم کنید. در این حالت یار تمرینی شما در کنار شما قرار دارد و آنرج ها را همانند حلقه در یکدیگر بیندازید و 2 تا 3 بار بکشید. این حرکت را با طرف دیگر بدنتان انجام دهید.

تمرین 2

در حالی که از پله ها پایین می آیید. ابتدا پایتان را مقداری به سمت جلو بکشید، اما روی پله ی پایینی نگذارید. دوباره پایتان را بالا بیاورید و مجددا پایین آورده و روی پله ی پایینی قرار دهید. حالا همین کار را با پای دیگر انجام دهید.

تمرین 3

به حالت گارد قرار می گیرید. سپس پای جلو را کمی به بالا آورده و
2 تا 4 ثانیه نگه دارید و سپس پای جلو را روی زمین بگذارید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید. در همان حالت همین حرکت را با پای عقب انجام دهید.

تمرین 4

به حالت گارد قرار می گیرید. سپس پای جلو را کمی به بالا آورده و به سمت جلو پرتاب می کنید. به همان اندازه که پای جلو به سمت جلو پرتاب شد، پای عقب را به سمت جلو بکشید. این حرکت را با هر دو پا انجام دهید.

تمرین 5

ابتدا هر دو ورزشکار به حالت ایستاده در فاصله ی حدود 1 متر روبروی یکدیگر قرار می گیرند. سپس هر دو در حالی که فاصله ی بین پاهایشان به اندازه ی یک وجب است، روی پاها کمی خم می شوند و دست ها را به سمت جلو قرار می دهند. حالا یک ورزشکار دست یار تمرینی را گرفته و به سمت خودش می کشد و خودش را یک قدم به سمت عقب پرتاب
می کند. در همان حالت یار تمرین هر دو دست رقیب را می کشد و
همین حرکت را انجام می دهد. به ترتیب هر کدام از ورزشکاران این حرکت را 10 بار تکرار می کنند.

تمرین 6

در حالت گار قرار گرفته و پای جلو را یک قدم به سمت جلو گذاشته و به جای اینکه پای عقب را به همان اندازه به جلو ببرید، پای عقب را کنار پای جلو گذاشته و در حالی که هر دو پا خم هستند، یک جهش انجام دهید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید و با پای دیگر انجام دهید.

تمرین 7

خیلی سریع و با گام های کوچک بدوید و ناگهان بر روی دو پا جهش کنید. بهتر است که بدانید روی عدد فرد یا عدد زوج جهش را انجام دهید.

تمرین 8

ابتدا روی دو پا بایستید، سپس پای راست را به سمت جلو تا نزدیکی زمین آورده و روی زمین نگذارید و دوباری سر جای اولش بگذارید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید و با پای دیگر این حرکت را انجام دهید.

تمرین 9

ابتدا با یار تمرینی به صورت گار روبروی یکدیگر قرار بگیرید. حالا کمی راست شوید و هم زمان که یک قدم به جلو بر می دارید کمی به جلو خم شوید و با دست هایتان حریف را با یک حرکت سریع به سمت عقب هُل دهید. در این حالت حریف شما باید با تمرکز و اراده ی خودش یک قدم به سمت عقب جهش کند. این حرکت را 10 بار تکرار کنید و جایتان را با حریف عوض کنید. حتی می توانید با گار مخالف این حرکت را تکرار کنید.

تمرین 10

ابتدا با یار تمرینی روبروی یکدیگر به حالت گارد قرار بگیرید و پای جلو را کمی به جلو گذاشته و با شانه ی خود یار تمرینی را به سمت عقب هُل دهید.

تمرین 11

ابتدا روی دو پا بایستید. سپس پاها را به اندازه ی دو برابر عرض شانه باز کنید و در حالی پاها را به طور آهسته کمی خم کنید (15 تا 30 درجه)، ناگهان به سمت بالا جهش کنید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید.

تمرین 12

ابتدا با یار تمرینی به حالت گارد روبروی یکدیگر قرار بگیرید. سپس یار تمرینی سعی می کند که با کف دست شانه ی شما را در اختیار بگیرید و شما با لرزش شانه و حرکت شانه سعی می کنید، نگذارید حریف دستش را روی شانه ی شما مستقر کند.

تمرین 13

ابتدا در حالت گارد قرار بگیرید. سپس پای جلو را بالا آورده و بر روی پای عقب (45 یا 90 درجه) می چرخیم. هنگام چرخش باید روی پنجه ی پای عقب قرار گرفته باشید.

ابتدا به حالت گارد قرار بگیرید. سپس یکی از پاها را کمی از زمین بلند کنید. حالا پای راست را به طرف چپ و سر را به سمت راست (حرکت معکوس) حرکت دهید و بچرخید. این حرکت را می توانید هم با پای جلو و هم با پای عقب انجام دهید.

تمرین 14

ابتدا با یار تمرینی به حالت گار روبروی یکدیگر قرار بگیرید. سپس کف دست ها را روی کف دست یار تمرینی گذاشته و فشا دهید. حالا کاملا با تمرکز و آهسته دست ها را به سمت بالا ببرید. این حرکت را می توانید از کنار بدن انجام دهید. یعنی همانطوری که کف دست ها روی کف
دست های حریف قرار دارند، دست ها را به طرفین باز کنید.

تمرین 15

ابتدا به حالت گارد قرار بگیرید و کف دست ها را روی ران های پا قرار دهید. سپس کمی پاها را خم کنید و در یک لحظه به طرف عقب جهش کنید. درتمرین بعدی می توانید وقتی به سمت عقب جهش می کنید، به همان سرعت کف دست ها به سمت بالا حرکت کنند. اما در این حرکت باید کمی بیشتر خم شوید و کف دست ها از روی ران ها سُر خورده و روی زانوها قرار بگیرند.

تمرین 16

ابتدا به حالت گارد قرار بگیرید و دست ها را از طرفین باز کنید و شبیه به الاکلنگ (حدود 30 درجه) به سمت چپ و راست با سرعت های مختلف بالا و پایین کنید.

تمرین 17

ابتدا روی دو پا بایستید. سپس پای چپ را بلند کنید و قوزک پای چپ را جلوی پنجه ی پای راست بگذارید. حالا پای راست را بلند کنید و قوزک پای راست را جلوی پنجه ی پای چپ بگذاید. این کار را به همین صورت ادامه دهید.

تمرین 18

ابتدا روی دو پا بایستید. سپس پای چپ را تا زاویه ی 90 درجه بالا بیاورید. حالا همینطور که پا را پایین و به سمت جلو می آورید، کمر را به سمت جلو کمی خم کنید.

تمرین 19

ابتدا روی دو پا بایستید. سپس پاها را به اندازه ی عرض شانه باز کنید. حالا همینطور که زانوها را تا زاویه ی 90 درجه خم می کنید، دست ها را از طرفین باز کنید. معکوس این حرکت را انجام دهید.

تمرین 20

ابتدا با یار تمرینی به حالت گار روبروی یکدیگر قرار بگیرید. سپس
یار تمرینی شانه ی شما را با کف دست می گیرد و مانع پیشروی شما
می شود. شما باید خیلی آهسته و با قدرت و به تدریج به صورت گارد به سمت جلو حرکت کنید.

تمرین 21

ابتدا روی دو پا بایستید. سپس شانه ها را کمی بالا آورده و به سمت جلو جهش می کنید. هنگامی که به سمت بالا جهش می کنید، همه ی عضلات بدن باید در یک جهت و به سمت بالا حرکت کنند و با هم هماهنگی داشته باشند.

تمرین 22

ابتدا روی دو پا بایستید و پاها را به اندازه ی عرض شانه باز کنید. سپس در حالی که یار تمرینی دست های شما را گرفته و به سمت خودش می کشد، آهسته پاها را خم کنید (حدود 45 درجه) و با کنترل خودتان به سمت جلو جهش کنید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید. سعی کنید با تمام بدن جهش کنید و دوباره به حالت اول برگردید. این حرکت را با هُل دادن تمرین کنید.

تمرین 23

ابتدا روی دو پا بایستید و پاها را به اندازه ی عرض شانه باز کنید. سپس در حالی که دست یار تمرنی پشت گردن شما قرار دارد و شما را به سمت خودش می کشد، آهسته پاها را خم کنید (حدود 40 درجه) و با کنترل خودتان یک جهش به سمت جلو داشته باشید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید. سعی کنید با تمام بدن جهش کنید و دوباره به حالت اول برگردید.

تمرین 24

ابتدا روبروی یکدیگر بایستید. سپس دست ها را روی شانه های یکدیگر قرار دهید و یکی در میان به بالا بپرید و یا اینکه هم زمن هر دو به بالا بپرید.

انتخاب رشته ی ورزشی:

 بدون تردید ورزش برای سلامت بدن و پرورش آنها مفید است. با همه ی اینها بسیاری از افراد در انتخاب رشته ی ورزشی، دچار اشتباه می شوند و پس از گذشت سالیان دراز درمی یابند. که نوع ورزشی را که برای خود برگزیده اند به حال آنها مفید نبوده، بلکه زیان هایی را هم داشته است.

نکته ی اساسی این است که هر فردی باید سعی کند، با در نظر گرفتن تناسب جسمی و روحی، ورزشی که برای او نافع است را انتخاب کند. نه اینکه این انتخاب را بر اساس هوی و هوس و ناآگاهانه باشد. مثلا بچه ای که وزن زیادی دارد را به رشته ی شنا نفرستید و یا بچه ای که قد کوتاهی دارد را به رشته ی والیبال نفرستید.

سعی کنید ورزش کنید:

ورزش برای سلامتی بدن بسیار مفید است. اما در انجام هر کاری افراط و تفریط نکیند و یک کار را فدای کار دیگری نکنید. بلکه تعادل در انجام کارهایتان داشته باشید تا بتوانید همه ی کارهایتان را به درستی و سر وقت انجام دهید. بنابراین افرادی که فقط به یک کار می پردازند و کارهای دیگر را زیاد جدی نمی گیرند به احتمال زیاد به دردسر می افتند. برای مثال اگر دو طرف ملخ هواپیما تعادل نداشته باشد (قرینه) و یک طرف بزرگتر از طرف دیگر باشد، ملخ هواپیما کارش را به درستی انجام
 نمی دهد.

زدن ضربه با  دست ها:

ابتدا با کف یک دست به کف دست دیگر ضربه ی آهسته (10%) بزنید. این کار را با تمرکز انجام دهید. در نوبت دوم (20%) و به تدریج این کار را تا (100%) انجام دهید.

شاید از خودتان بپرسید این کار چه فایده ای دارد. برای مثال وقتی
می خواهید توپ را شوت کنید باید با توجه به فاصله ی فردی که
می خواهید توپ را به طرف او هدایت کنید، این کار را انجام دهید. (مثلا 2 متر فاصله، با (20%) نیرو این کار را انجام دهید. همینطور در ورزش والیبال ابتدا با (10%) نیرو توپ را به زمین بزنید و به تدریج نیرو ها زیاد کنید. (این کار را از نیروی 10% تا 100%  در 10 ضربه انجام دهید و در هر نوبت 10% به فشار و ضربه اضافه کنید. همچنین به صدای ضربه هایی که به زمین برخورد می کند به دقت گوش کنید. همینطور هنگامی که می خواهید نقاشی را رنگ کنید، می توانید نیروی نُک قلم را کنترل کنید.

نکته: اگر این کارها را با ثانیه های ساعت انجام دهید، بهتر است.

سه رُکن اصلی برای ضربه زدن به توپ:

برای اینکه توپ به نقطه ی دلخواه بردس باید سه ویژگی داشته باشد:

1- مقدار نیرو (مثلا 30%)

2- زاویه ی حرکت توپ

3- ریتم حرکت و شکل حرکت

نکته: باید بتوانید مسیر حرکت توپ را در ذهنتان ترسیم کنید (شکل حرکت)

آموزش فعالیت های حرکتی:

آموزش فعالیت های حرکتی باعث به وجود آمدن تعادل بدنی و همچنین ایجاد هماهنگی لازم بین حرکات بدنی دانش آموز می شود. از طریق تمرینات منظم مانند راه رفتن، رژه رفتن، دویدن، خم شدن، بلند شدن، نفس کشیدن (دم و بازدم)، پریدن، جهیدن، تاب خوردن، حرکات موزون و دیگر حرکات ژیمیناستیکی ساده و...

محوریت تربیت بدنی:

معلمان هنگام آموزش به دانش آموز، گاهی فراموش می کنند که
دانش آموزان باید بدوند و از عضلات خود استفاده کنند. بهتر است در زمان های مختلف به دانش آموزان آموزش دهید تا اندام خود را چگونه با ریتم خاصی حرکت دهند. کودکان باید خوب بدوند، بالا و پایین بپرند، روی یک پا بایستند، بچرخند، بپرند، بجهند و... این فعالیت ها واقعا حیاتی هستند. البته تمام اینها باید با ریتم مناسبی انجام شود.

انواع مهارت های پایه:

1- آموزش پریدن

2- آموزش پرتاب کردن و گرفتن توپ

3- آموزش حرکات موزون

4- اجرای انواع بازی های با قاعده

5- اجرای حرکت های تعادلی

6- هماهنگی در استفاده ی مطلوب ازدست ها و...

مهارت های پایه در ورزش:

1- توپ والیبال را با یک دست نگه دارید و دست دیگر را ثابت نگه داشته با دستی که توپ را نگه داشته اید محکم به کف دست دیگر بزنید. مثلا توپ را با دست راست گرفته اید. حالا با دستی که توپ را گرفته اید (دست راست) توپ را محکم به کف دست چپ بزنید. این کار را 10 الی 20 بار انجام دهید.

2- به کمک هر دو دست توپ را به دور کمر بچرخانید. سپس توپ را دور پای راست و بعد دور پای چپ و در آخر در سر و گردن بچرخانید.

3- با یک دست توپ را به سمت بالا پرتاب کرده و هنگامیکه توپ به سمت پایین آمد، با دستان کشیده به سمت بالا بپرید (این کار را به نرمی انجام دهید) و طوری که دست ها و بدنتان کاملا کشیده شده است در بالاترین نقطه توپ را بگیرید. باید تلاش کنید، هنگامیکه به سمت بالا
می پرید دستانتان کاملا کشیده باشد.

نکته: هنگامیکه توپ را به سمت بالا پرتاب کردید می توانید با هر دو دست یک ضربه و یا دو ضربه کف دستهایتان را به هم بکوبید و سپس به سمت بالا جهش کنید و توپ را در بالاترین نقطه با بدن و دستان کشیده بگیرید. اما هنگامی که به بالا می پرید کمی به پاهایتان زاویه بدهید (باید پاها را کمی خم کنید)

4- در جایی که سقف دارد (اتاقی با سقف بلند) توپ را به سمت بالا پرتاب کنید، طوری که تماس خیلی کمی با سقف داشته باشد، سپس مثل مرحله ی قبل توپ را بگیرید. این کار باعث می شود که کنترل دستتان بیشتر شود.

5- توپ والیبال را با هر دو دست گرفته و به سمت زمین رها کنید (به صدای برخورد توپ به زمین دقت کنید) اکنون مبنای این صدا را (10%) فرض کنید. حالا نوبت دوم توپ را کمی محکم تر (20%) به سمت زمین بزنید. باید این کار را در (10) نوبت انجام دهید و در هر نوبت ضربه را کمی محکم تر کنید. یعنی ابتدا فشار (10%) باشد و نوبت بعد (20%) و نوب سوم (30%) تا.... نوبت دهم (100%) نیرو به توپ وارد کنید.

نکته: اکنون می توانید در هر نوبت کمی به سمت جلو جهش کنید. اما ضربه هایتان در هر نوبت نباید (10%) بیشتر شود. بلکه این کار را یکنواخت انجام دهید.

6- حالا توپ را با هر دو دست گرفته طوری جلوی دیوار بایستید که اگر توپ را را دستان کشیده به سمت دیوار گرفتید، توپ تماس کمی با دیوار تماس پیدا کند. اکنون دستان خود را به سمت عقب بیاورید و توپ را نزدیک پیشانیتان کنید. سپس دستان خود را باز کرده تا نزدیکی دیوار ببرید و همین که دستانتان کاملا باز شد و توپ ضربه ی کمی به دیوار باورد کرد و به عقب برگشت در همان حالی که دستانتان کشیده است توپ را بگیرید و با کنترل به سمت عقب بیاورید. البته باید توپ را در ناحیه ای به دیوار بکوبید که حدود (10 سانتی متر) بالاتر از پیشانیتان برخورد کند. این کار را (10 الی 20 بار) انجام دهید.

نکته: هنگامیکه این کار را انجام می دهید باید ابتدا دو انگشت سبابه ی دست چپ و راست و دو انگشت شصت دست چپ و راست را به هم بچسبانید، طوری که شکل یک مثلث به وجود آید. حالا کمی انگشتان را از هم دور کنید. با این شکل دست ها باید توپ را به سمت دیوار هدایت کنید.

7- حالا همین کار را شبیه پرتاب توپ بسکتبال به سمت دیوار انجام دهید. یعنی مثل مراحل قبل کار را ادامه دهید، تنها تفاوت این است که توپ را در کفت یک دست قرار دهید و کف دست دیگر را در کنار توپ قرار دهید. (زاویه ی کف دست چپ و کف دست راست 90 درجه است)

8- حالا کمی به دیوار نزدیک شوید و با یک دست توپ را کمی (حدود 5 الی 10 سانتی متر) بالاتر از سرتان پرتاب کنید و با ضربه ی سر توپ را به دیوار بکوبید و هنگامیکه توپ به سمت شما می آید با هر دو دست توپ را بگیرید. این کار را حدود 10 الی 20 بار انجام دهید.

نکته: هنگامیکه این مهارت را یاد گرفتید می توانید توپ را 2 الی 3 بار با سرتان مهار کنید. (حرکت کنترلی)

9- همین کار را می توانید با شانه ی سمت راست و شانه ی سمت چپ انجام دهید و مانند مرحله ی (8) توپ را به سمت دیوار هدایت کنید.

10- اکنون می توانید در فاصله ی (30 سانتی متری) پشت به دیوار بایستید و توپ را با هر دو دست کشیده به سمت دیوار پرتاب کنید و بعد از آن، سریعا با یک جهشت (180درجه ای) به سمت دیوار برگشته و توپ را بگیرید. این کار را 10 بار انجام دهید.

11- اکنون می توانید با کف یک دست توپ را به سمت بالا پرتاب کنید و با بازوی همان دست توپ را کنترل کنید. این کار را با دست دیگر هم انجام دهید.

12- اکنون می توانید مانند مرحله ی (6) توپ را در هر نوبت به فاصله ی (5 سانتی متر) بالاتر به دیوار بکوبید. این کار باعث می شود تا دقت و تمرکز شما بیشتر شود.

13- اکنون می توانید دو نفری در فاصله ی حدود (2متری) روبروی هم بایستید وتوپ را طوری به زمین بکوبید که در فاصله ی (1 متری) بین شما و یار مقابل برخورد کند. این کار را با هر دو دست انجام دهید و یار مقابل هم باید با هر دو دست توپ را بگیرد.

نکته: اگر فاصله ی شما بیشتر شد (مثلا 3متر) باید توپ را وسط فاصله ی خودتان و یار مقابل (یعنی 5/1 متری) به زمین بکوبید.

14- اکنون کف چپ را روی کف دست گذاشته و هر دو انگشت شصت را کنار هم بگذارید ودستان خود را به جلو (زاویه ی 45 درجه رو به پایین) بکشید. در این حرکت نباید آرنج ها خم باشد، بلکه باید مثل خطوط راه آهن هر دو دست کشیده باشد. حالا توپ والیبال را روی دست هایتان بگذارید و با بالا و پایین کردن دست توپ را مانند حرکت قطار روی خط آهن به سمت جلو و عقب هدایت کنید.

15- بعد از این مرحله حدود 40 سانتی متری دیوار بایستید و در حالی که دست هایتان را بالا و پایین می آورید (مثل حرکت قبل دستانتان کشیده و توپ بین دو دستانتان به راحتی جلو و عقب برود) توپ را به سمت دیوار هدایت کنید و هنگامیکه توپ به سمت عقب برگشت با هر دو دست توپ را بگیرید. این کار را 10 الی 20 بار انجام دهید.

نکته: هنگامیکه به مهارت بالاتری رسیدید، می توانید به جای گرفتن هر دو دست هنگام برگشت توپ با همان حالت توپ را به سمت دیوار هدایت کنید.

16- اکنون توپ فوتبال با در فاصله ی (1 متری) دیوار بگذارید و با پا ضربه ای (حدود 10%) به توپ وارد کنید و هنگامیکه توپ به سمت شما برگشت، توپ را کنترل کرده و با جلوی پا توپ را نگهدارید.

17- اکنون همین کار را در فاصله ی دو متری انجام دهید و با پا ضربه ای (حدود 20%) به توپ وارد کنید و در مسیر برگشت توپ آن را با کف پا کنترل کنید.

18- بعد از این مرحله شما می توانید فاصله ی توپ را بیشتر کنید و این کار را در (10 مرحله) انجام دهید و با فاصله گرفتن از دیوار مقدار شدت ضربه تان را بیشتر کنید.

19- اکنون موانعی را روی زمین به فاصله ی (30 سانتی متری) روی زمین در یک خط صاف قرار دهید و با توپ فوتبال از میان موانع بگذرید.

20- اکنون می توانید به کمک یک یار کمکی توپ را با سینه و یا سر کنترل کنید و هنگامیکه توپ به سمت زمین می آید و ضربه ی پا توپ را به سمت دیوار شوت کنید.

 21- اکنوت توپ را با هر دو دست می گیرید و توپ را بالای سر پای راست رها می کنید. هم زمان پای خود را بالا می آورید و طوری که ران پای راست در (زاویه ی 90) قرار بگیرد به توپ ضربه ی کنترل شده ای وارد می کنید تا توپ به سمت بالا هدایت شود. آنگاه با هر دو دست توپ را می گیرید. این کار را (10 الی 20 بار) با پای مخالف هم انجام دهید.

22- روی دیوار یک مستطیل بزرگ می کشید و آن را به مربع های کوچک تقسیم می کنید و توپ را در فاصله ی مشخصی قرار می دهید و سعی می کنید توپ را به سمت یکی از مربع هایی که از قبل تعیین
کرده اید، شوت کنید. (ماسبقه ی لذت بخش)

نکته: همین کار را می توانید به کمک یک دوست انجام دهید. در این مرحله در فاصله ی مشخصی در دیوار قرار می گیرید و یار کمکی توپ را با دست یا پا به سمت سر و یا سینه ی شما شوت می کند و شما به کمک سر توپ را به سمت یکی از مربع ها هدایت می کنید.

23- با هر دو دست توپ را به سمت روی پنجه ی پا رها کنید و با روی پا توپ را به سمت دیوار شوت کنید و هنگامیکه توپ به سمت شما برگشت با هر دو دست توپ را بگیرید.

24- یک حلقه را روی یک چهار پایه قرار می دهید و توپ را به سمت حلقه شوت می کنید تا از داخل آن عبور کند.

25- خیلی آهسته توپ را به کمک پای راست وچپ به سمت جلو هدایت کنید.

چگونگی فهم کتاب درسی:

1- این کتاب چند فصل دارد؟

2- هر فصل چه نکات اصلی مهمی دارد؟

3- هر فصل چه نکات فرعی دارد؟

4- نکات اصلی و فرعی چه ارتباطی با هم دارند؟

5- فرمول های هر فصل کدام است و کاربرد هر کدام چیست؟

6- نکات کلیدی هر فصل کدام است؟

7- ارتباط نکات درس با یکدیگر چگونه است؟

8- چگونگی مراحل فهم یک مطلب (شیوه ی پلکانی)

9- نکات انحرافی و نکات بسیار مهم کدام است؟

10- پرسش های اصلی و فرعی کدام است؟

11- کدام قسمت های درس مهمتر هستند؟

12- کدام سئوالات بیشتر در امتحان می آیند؟

13- با چه روشی هر قسمت درس را بخوانم؟

14- با چه سرعت و با چه ریتم خاصی مطلب مورد نظر را بخوانم؟

15- آیا فصل های کتاب با یکدیگر ارتباطی دارند؟

16- آیا می توانم داستان هر فصل را به صورت مختصر و خلاصه بیان کنم؟

17- آیا می توانم قصد و منظور نویسنده را بفهمم؟

18- آیا نگاه کلی و جزء نگر نسبت به مطالب کل کتاب بدست
آورده ام؟

19- آیا با روش منطقی و مرحله ای به فهم مطالب درسی دست
یافته ام؟

20- آیا با سرعت عمل مناسب برای بیان مطالب دست یافته ام؟

21- آیا می توانم در مورد هر فصل کتاب چند دقیقه ای صحبت کنم؟

22- آیا بعضی از فصل های کتاب با یکدیگر ارتباطی دارند و اگر این ارتباط وجود دارد، این ارتباط چگونه است؟

نکته: مطالبی که می خوانید نباید آشفته باشد و در هر نوبت خواندن باید نظم بیشتری در آن پیدا کنید.

طبقه بندی اطلاعات:

سعی کنید یاد بگیرید که اطلاعات کتاب را طبقه بندی کنید.

نتیجه گیری از مطالب خوانده شده:

نتیجه گیری کار بسیار ارزشمندی است. یعنی از همه ی آنچه هنگام مطالعه آموخته اید، نتیجه گیری کنید.

شناخت روابط:

روابط بین اجزاء یک مسأله اهمیت دارد. باید بتوانید رابطه ی بین اجزاء یک مسأله را کشف کنید.

مطالبی که می خوانید دسته بندی و طبقه بندی کنید به هم ریختگی ذهنی مشکلات رایج نفهمیدن درس است.

به فرایند روند حل مسأله دقت کنید:

- از کجا شروع شد؟

- چگونه شروع شد؟

- چگونه ادامه یافت؟

- چه اتفاقی افتاد؟

- چگونه تغییر و تحول یافت؟

- چگونه به سمت نتیجه و هدف رسید؟

- چگونه تکامل یافت و به هدف رسید؟

- چگونه نتیجه ی نهایی حاصل شد؟

نکته: اکنون با دسته بندی مطالب خوانده شده، مشکلات را حل کنید.

به چند هفته ی زندگی تان فکر کنید:

1- چه روندی داشته است؟

2- باید چه تغییراتی بدهید

3- چه تجربیاتی کسب کرده اید؟

4- چگونه باید با مشکلات برخورد کنید

5- چه اشتباهاتی مرتکب شده اید؟

6- از اشتباهات چه درس هایی گرفته اید؟

7- به عملکردتان چه نمره ای می دهید؟

8- چه برنامه ریزی جدیدی دارید؟

نکته: مهمترین عامل برای رسیدن به موفقیت این است که با افراد نادان و بی ادب دوستی نکنید.

ارزیابی عملکرد هفتگی:

هر هفته عملکردتان را ارزیابی کنید و نمره ی (1تا10) به آن بدهید. این کار باعث می شود که بیشتر فکر کنید و شاید بخواهید در برخی از رفتارها و کارهایتان تجدید نظر کنید.

دانش آموزان باید بدانند:

1- چه وقت بخوابند

2- چه وقت از خواب بیدار شوند

3- در روز چه کارهایی باید انجام دهند

4- در چه مواقعی صحبت کنند

5- در چه مواقعی سکوت کنند

6- چه وقت ورزش کنند

7- چقدر غذا بخورند

8- چه مواد غذایی را نخورند

9- چگونه دوستان خوبی انتخاب کنند

10- با بزرگترها چگونه رفتار کنند

11- در چه مواقعی (نه) بگویند و....

به ارزش ها توجه کنید:

باید بدانید که هر عملی انجام می دهید، بازتاب مثبت یا منفی دارد. یادتان باشد یک علف هرز جوانه می زند و به تدریج گیاهان کناری خود را خشک می کند. بنابراین هر گونه کار منفی را کنار بگذارید. برای اینکه بفهمید چه کاری خوب است یا نه، به فطرت درونی خود (اخلاق) توجه کنید.

میزان تلاش افراد:

افراد با توجه به میزان تلاش و پشتکاری که دارند می توانند به موفقیت هایی دست یابند. هر چه بیشتر تلاش کنید، در آینده موفق تر خواهید بود. بنابرانی بهتر است از همین امروز با برنامه ریزی بهتر، تلاش هدفمندی داشته باشید. افرادی که تلاش بیشتری کرده اند، بیشتر به بالای هرم مثلت نزدیک می شوند در نتیجه از امکانات بیشتری برخوردارند و بهتر فکر می کنند. اما هر چه بیشتر به نُک هرم نزدیک می شویم تعداد افرادی که در آنجا قرار می گیرند کمتر می شوند.

نکته: اگر تلاش کنید در هرم به درجات بالاتری می رسید و حقوق و مزایای بیشتری خواهید داشت.

نظر سنجی درباره ی همکلاسی ها:

آیا فکر کرده اید، اگر یک برگه ی سفید به همکلاسی هایتان بدهند و از آنها بخواهند که درباره ی شما چند سطر بنویسند، چه خواهند نوشت. بنابراین رفتار شما با دیگران سبب می شود تا آنها درباره ی خصوصیات رفتاری و طرز صحبت و برخورد شما با دیگران نظر بدهند. البته منظورم دانش آموزان عاقل و دانا است و شاید دانش آموزان بی ادب و نادان نظر دیگری داشته باشند. به هر حال هر فردی حتی اگر هم بد باشد دوست دارد با افراد عاقل و دانا دوست باشد و حتی شاید به دلیل حسادت با شما دوستی کند تا شما را فریب دهد و شما را مثل خودش بد دهن (فحش) و تشویق به کارهای بد کند. بنابراین از چنین افرادی فاصله بگیرید و با آنها دوستی نکنید. اما این کار را خیلی زیرکانه انجام دهید، طوری که متوجه نشود که شما دوست ندارید با چنین فردی دوستی کنید. یعنی سعی کنید در مسیر راه او قرار نگیرید و اگر خواست به شما نزدیک شود، شما با مهارت و زیرکی خاصی خداحافظی کنید و دور شوید.

با همکلاسی های نادان چکار کنید:

1- با آنها به سمت مدرسه نروید

2- در مسیر برگشت با آنها همراه نشوید

3- در حیاط مدرسه در کنار آنها قرار نگیرید

4- سعی کنید با آنها هم صحبت و همنشین نشوید

5- اگر زنگ ورزش با آنها در یک تیم هستید، سعی کنید بعد از ورزش با آنها دوستی نکنید. یعنی ورزش کردن بهانه ای برای دوستی با آنها نشود.

6- سعی کنید گول خنده ها و سخنان آنها را نخورید و....

نکته: همکلاسی بد، الگوی مناسبی برای شما نیست. بنابراین سعی کنید از آنها فاصله بگیرید. همینطور بچه هایی که با دیگران دعوا و کتک کاری می کنند، اصولا آنها در خانواده هایی رشد کرده اند که کتک خورده اند و آنها را توهین و سرزنش و تنبیه کرده اند. همین رفتار را با دیگران انجام می دهند. بنابراین برای اصلاح چنین دانش آموزانی ابتدا باید والدین آنها اصلاح شوند. (داشتن الگوی غلط)

اجرای نکات کلیدی آموزش:

تمرین تمرکز حواس:

ابتدا از دانش آموز بخواهید به عقربه ی ثانیه شمار ساعت نگاه کند. سپس در ثانیه ی اول یک قدم به جلو بردارد و در ثانیه دوم هر دو کف دست را به هم بزند. این کار را یک تا دو دقیقه ا نجام دهد.

تمرین مناسب، تمرکز حواس:

در هر ثانیه با تَه خودکار بر روی میز بزنید.  بعد از مهارت و تمرکز کافی، اینبار در هر ثانیه دو بار  با تَه خودکار روی میز بزنید. بعد از مهارت و تمرکز کافی اینبار در هر ثانیه سه بار با تَه خودکار روی میز بزنید. بعد از مهارت و تمرکز کافی اینبار در هر ثانیه چهار بار با تَه خودکار روی میز بزنید. در پایان در ثانیه ی اول با تَه خودکار یک بار و در ثانیه ی دوم دو بار و در ثانیه ی سوم سه بار و در ثانیه ی چهارم، چهار بار این کار را انجام دهید.

نکته: اکنون می توانید در هر ثانیه هر عددی (بین 1 تا 4) به دلخواه به بر روی میز بزنید. با این کار دقت و تمرکز حواس شما تقویت می شود.

تمرین حس بیان:

ابتدا یک پاراگراف (متن کوتاه) را به صورت عادی بخوانید.
دقت کنید که هر کلمه را در ثانیه ی اول ساعت و کلمه ی بعدی را در ثانیه ی دوم ساعت (تیک/ تاک) بخوانید و ادامه دهید و ته خودکار را در هر کلمه روی میز بزنید. بعد از اینکه متن کوتاه تمام شد، یک بار دیگر با همان روش اما کمی تند تر بخوانید. سعی کنید هنگامیکه سرعت خود را کمی تند تر می کنید، مانند فاصله ی درخت ها که با فاصله های مساوی کاشته می شوند. ایندفعه فاصله ی درخت ها را کمی به هم نزدیک تر کنید. یعنی ضرباتی که با انتهای خودکار به میز می زنید، هماهنگ و مساوی یکدیگر باشد.

نکته: متن کوتاه را در پنج نوبت بخوانید ودر هر نوبت سرعت را کمی
تند تر کنید.

ترکیب شنیداری:

توانایی  ترکیب عناصر آوایی منفرد یا واج ها به صورت ریتم خوانی انجام می شود. معلم می تواند با ضربه زدن ته خودکار بر روی میز، کودکان را با ریتم کلمات آشنا کند. برای مثال کلمه ی خ / دا / وند. یعنی ضربه ی اول و دوم نزدیکتر به هم و کمی مکث ضربه ی سوم  را بر روی میز بزنید. در این نوع ارتباط کلمات با یکدیگر، ریتم خاصی را ایجاد می کند. (مهارت سریع خواندن با آهنگ  لحن مناسب)

نکته: بعد از تمرین چند کلمه، می توانید ریتم جمله ها را تمرین کنید.

اکنون سعی کنید متنی را که می خوانید با ریتم مناسبی بخوانید.
برای مثال جمله ی حسن به مدرسه ی می رود که ریتم آن می شود.
(با- بام - - با - - بام– با – بام - - بام – با – بام ) یعنی با ته خودکار ریتم ایجاد کنید.

آموزش ریتم خواندن:

اگر دانش آموز در خواندن با مشکل مواجه است و توانای شناخت لغات را ندارد. ولی هوش او هم عادی است، حتما او دارای اختلال خواندن است.

باید توجه داشته باشید هنگام خواندن هر کلمه در جمله با ته خودکار یک ضربه بر روی میز بزنید. سعی کنید ضربه زدن تقریبا با ثانیه های ساعت هماهنگ باشد.

هنگامیکه یک پاراگراف از متن کتاب را تمام کرد، برای بار دوم و سوم کمی سرعتش را زیاد کند و در مرحله ی چهارم ریتم هر کلمه را با ته خودکار ادا کند. مثلا جمله ی حسن به مدرسه می رود. ریتم آن می شود. حسن (ت تق) به (تق) مدرسه (تق ت تق) می رود (تق ت تق) یعنی ریتم آن می شود. ت تق – تق - تق ت تق - تق ت تق

خواندن مطالب با ریتم و حس و حالت:

هدف از اجرای تأتر ایجاد توانایی در اجرای حرکت بدن، بیان درست کلمات و جمله، بیان احساسات( غم، شادی، گریه، فریاد، ترس و...)
می باشد. همینطور ارزش هر بازیگر در تقابل و رابطه با سایر بازیگران سنجیده می شود. توصیف و جاری شدن نقش در زمان با زنجیره ی گفتار و حرکات و لحن و ژست های مختلف بدن و صورت بدست می آید. اینکه ارتباط بین آنها با یکدیگر وابسته است و در تعیین ارزش متقابل با یکدیگر مؤثر است. به بیان دیگر تأتر نظام هماهنگ بین حرکات، کلام و مفاهیم غیرکلامی را با یکدیگر پیوند می دهد. یعنی تأتر ابزاری می شود تا بازیگران به وسیله ی آن اندیشه ها، احساس، عاطفه و عقاید موضوع اصلی را در قالب واژه ها جاری کنند. در این مرحله است که نقش شعور پیدا
می کند و نقش از یک نظر آفریده می شود. در اینجا حرکت بدن (فیگور بدن برای نقش های مختلف مثل پیر، جوان، بیمار، مجنون و... ) و آهنگ صدا (خوشحال، ناراحت، ترس، شجاعت و...) ظهور می یابد. بنابراین تأتر توصیفی است از حالات و حس های مختلف صدا و بدن که به کمک بازیگر می آید تا نقش خود را به واقعیت نزدیک تر کند. در اینجا بازیگر بیان اندیشه و پیام ارتباطی خود را با دقت و شرح جزئیات در یک زمان معین به اجرا می گذارد. یعنی در چهارچوبی و قالبی به اجرای نقش خود
می پردازد.

آگاهی از نظام واجی:

یکی از توانایی ها و استعدادهای لازم برای یادگیری خواندن توانایی تشخیص این مسأله است که کلماتی که می شنویم از ترکیب حروف و صداهای منفرد ساخته شده اند. این مهارت آگاهی از نظام واجی نامیده می شود. به طور مثال وقتی واژه ی خداوند را می شنویم. گوش آن را همچون ضرباتی از صدا می شنود. فردی که آگاهی واژی دارد،
می داند که واژه ی خداوند از شش صدا (یا واج) خ / د / ا / و / ن / د  ساخته شده است. کودکی که آگاهی واجی ندارد فاقد دستگاهی است که تشخیص دهد که واژه ی خداوند پنج صدای مجزا دارد. دانش آموزانی که در یادگیری خواندن مشکل دارند، اکثر اوقات نمی دانند صداهای مختلف را چگونه با هم ترکیب کنند. آنها از تفکیک صداهای واژه ها و فهم ریتم هر کلمه ناتوان هستند.

تقلید صدا:

اگر خواندن متن درس برایتان کسل کننده شده است، می توانید ابتکار به خرج دهید. مثلا از صدای کارتون هایی که دیده اید تقلید کنید و متن را با صدای کاراکتری خاص بخوانید. با این کار تنوع و خلاقیت در خواندن درس جذابیت بیشتری ایجاد می کند. شاید هم روزی دوبلور رادیو و تلوزیون شدید و توانستید با صدایتان به مردم خدمت کنید.

حرکات چشم هنگام خواندن؛

چشم خواننده مبتدی هنگام خواندن یک خط در هر دفعه، حداکثر عبارات دو یا سه کلمه ای را می بیند و می خواند. اما مغز برای فهم می تواند چند جمله و یا حتی یک پاراگراف را بخواند. البته مشروط بر اینکه چشم اطلاعاتی را که مغز لازم دارد فراهم آورد. مثلا در هر جمله کلمه مهم و کلیدی وجود دارد که باید پی آن برود.

برای ترمیم نارسا نویسی:

1- استفاده از روان نویس و کشیدن اشکال هندسی

2- استفاده از وایت برد یا گچ نرم

3- کشیدن خطوط با فشارهای مختلف به نوک قلم (کشیدن خطوط باید با فشار 10 درجه تا فشار 90 درجه  تمرین شود.

نکته: هنگام نوشتن دانش آموزان باید با کمترین فشار بر روی نوک قلم (10%) بنویسند. همینطور هنگام گرفتن قلم با انگشت سبابه و شصت، نباید فشار بیش از 10%  استفاده کنید. سعی کنید مچ دست ساعد و بازو راحت و آزاد باشد.

مشکل بدخطی دانش آموزان:

علت عمده ی بدخطی دانش آموزان این است که ما نتوانسته ایم با
شیوه ای ساده و درست به دانش آموزان کمک کنیم. در اینجا به کمک دایره حروف فارسی را آموزش می دهم.

ریتم نوشتن:

یادتان باشد که کلمات ایرانی چه نوشتن و چه خواندن آنها باید ریتم (آهنگین) داشته باشد. برای مثال برای نوشتن کلمه ی شنا، سعی کنید هنگام نوشتن ریتم آن را بگویید. بنابراین این ریتم نوشتن کلمه ی شنا اینگونه می شود. (بام – بام – بام – بام ) یعنی کلمه شنا از سه حرف
(ش – ن – ا ) تشکیل شده است. اما به خاطر دندانه ی حرف شین ما برای نوشتن چهار موج ایجاد می کنیم. (1- 2- 3- 4)

نکته: حتی می توانید خودکاری را به دانش آموز بدهید تا هنگام خواندن کتاب هم زمان با خواندن هر کلمه، ضربه ای با ته خودکار به روی میز بزند. (بهتر است با توجه به ثانیه های ساعت این کار را انجام دهد) البته صدای ضربه نه آهسته باشد و نه بلند و ریتم ضربات هم تقریبا
هماهنگ هم باشد. (مثل فاصله ی پله های نبردبان) با این کار ذهن و جسم دانش آموز آماده ی پذیرش نظم می شود.

با ریتم طناب بزنید:

هنگامیکه طناب می زندی با توجه به ثانیه های ساعت این کار را انجام دهید. یعنی سعی کنید با هر ثانیه ساعت یک بار طناب را از زیر پای خود رد کنید. با افزایش مهارت سعی کنید در ثانیه ی اول یک بار طناب را از زیر پای خود رد کنید و در ثانیه ی دوم، دوبار این کار را انجام دهید.

نکته: سعی کنید طبق یک نظم خاصی طناب بزنید.

زدن ضربه با  دست ها:

ابتدا با کف یک دست به کف دست دیگر ضربه ی آهسته (10%) بزنید. این کار را با تمرکز انجام دهید. در نوبت دوم (20%) و به تدریج این کار را تا (100%) انجام دهید.

شاید از خودتان بپرسید این کار چه فایده ای دارد. برای مثال وقتی
می خواهید توپ را شوت کنید باید با توجه به فاصله ی فردی که
می خواهید توپ را به طرف او هدایت کنید، این کار را انجام دهید. (مثلا 2 متر فاصله، با (20%) نیرو این کار را انجام دهید. همینطور در ورزش والیبال ابتدا با (10%) نیرو توپ را به زمین بزنید و به تدریج نیرو ها زیاد کنید. (این کار را از نیروی 10% تا 100%  در 10 ضربه انجام دهید و در هر نوبت 10% به فشار و ضربه اضافه کنید. همچنین به صدای ضربه هایی که به زمین برخورد می کند به دقت گوش کنید. همینطور هنگامی که می خواهید نقاشی را رنگ کنید، می توانید نیروی نُک قلم را کنترل کنید.

نکته: اگر این کارها را با ثانیه های ساعت انجام دهید، بهتر است.

تمرین با توپ والیبال:

توپ والیبال را با هر دو دست گرفته و به سمت زمین رها کنید (به صدای برخورد توپ به زمین دقت کنید) اکنون مبنای این صدا را (10%) فرض کنید. حالا نوبت دوم توپ را کمی محکم تر (20%) به سمت زمین بزنید. باید این کار را در (10) نوبت انجام دهید و در هر نوبت ضربه را کمی محکم تر کنید. یعنی ابتدا فشار (10%) باشد و نوبت بعد (20%) و نوب سوم (30%) تا.... نوبت دهم (100%) نیرو به توپ وارد کنید.

نکته: اکنون می توانید در هر نوبت کمی به سمت جلو جهش کنید. اما ضربه هایتان در هر نوبت نباید (10%) بیشتر شود. بلکه این کار را یکنواخت انجام دهید.

سه رُکن اصلی برای ضربه زدن به توپ:

برای اینکه توپ به نقطه ی دلخواه بردس باید سه ویژگی داشته باشد:

1- مقدار نیرو (مثلا 30%)

2- زاویه ی حرکت توپ

3- ریتم حرکت و شکل حرکت

نکته: باید بتوانید مسیر حرکت توپ را در ذهنتان ترسیم کنید (شکل حرکت)

اصطلاح داستان گونه:

تمام رویدادهای موضوع متن، که توسط نویسنده ارائه می شود دارای هویت و مفاهیم مستقل به خود می باشد. رویدادهایی که به تدریج آشکار می شود {مانند تدوین فیلم که داستان به تدریج بسط و گسترش می یابد و به نتیجه می رسد} و به تدریج کامل تر می شود. رویدادهایی که به انتخاب نویسنده ی موضوع به شکل پلکانی نوشته شده است.

به طور کلی، هر جزء جزء موضوع به تدرج ماهیت و هویت موضوع اصلی متن را تکمیل می کند. بنابراین در تعریف متن نخست می توانید بگویید که یک متن پس از ارائه ی مفاهیم و دلایل منطقی (علمی) به تدریج کامل تر می شود.

ذهن دانش آموز را به فرایند تفکر علاقمند کنید:

برخی از دانش آموزان اهل حرف زدن هستند و می توانند برای هر کاری که انجام می دهند به اندازه ی کافی دلیل بیاورند. برخی دیگر نسبت به افکار خود هوشیاری کمتری دارند یا نمی توانند به راحتی درباره ی آنها صحبت کنند. برای چنین دانش آموزانی انجام (مدل فکری) مراحل رشد تفکر منطقی و شرح ابعاد مختلف موضوع مفید است. در این روند خلاقیت او را در یافتن راه های جایگزین برانگیزید.

الگوی حل مسأله:

گام اول: مسأله را شناسایی کنید.

گام دوم: با همفکری راه حل هایی پیدا کنید.

گام سوم: بهترین گزینه را انتخاب و آن را تمرین کنید.

آموزش گفتار و رفتار با دیگران:

آموزش شیوه ی صحیح گفتار و رفتار با دیگران بر عهده ی والدین و معلم است. دانش آموزان باید یادبگیرند با دیگران محترمانه رفتار کنند. حتی اگر با فردی مخالف هستند، باید بیاموزند که چگونه با شیوه ای صحیح رفتار کنند. برای این کار خودتان رفتاری با ملاحظه با آنان داشته باشید. یعنی با احترام گذاشتن به او نشان دهید که فردی با ملاحظه هستید.

بازی های نمایشی:

مسلم است که بسیاری از مفاهیم در قالب کلمات نمی گنجند و آموزش آنها نیز با درج در صفحات کتاب (دوستی، ایثار، گذشت و...) قابل تحقق نیست که باید با ابزار هنر و در قالب نمایش به شکل استادانه ای طراحی و عرضه شود.

علاقه مند کردن دانش آموز به کتاب خواندن:

برای علاقه مند کردن دانش آموز به خواندن باید خودتان را علاقه مند به کتاب خواندن نشان دهید. اگر دانش آموز معلم خود را علاقه مند به کتاب ببیند و بفهمد که خواندن کتاب را دوست دارید، او هم از معلم خود تقلید می کند.

آیا می دانید چگونه کتاب بخوانید:

1- ابتدا باید بدانید کتاب چند فصل دارد و هر فصل چه هدف هایی را دنبال می کند. یعنی باید به طور خلاصه (حدود 1 دقیقه) توضیح مختصری درباره ی هدف اصلی مطالب هر فصل کتاب بدهید.

2- باید بتوانید نکات کلی هر فصلا را بیان کنید. برای این کار حدود (3 تا 5 دقیقه) زمان در نظر بگیرید.

3- هنگام خواندن زبان انگلیسی و زبان عربی، باید بتوانید کلمات مرتبط با محتوای درس (بین 10 تا 20 کلمه ی مهم و مرتبط به تیتر اصلی یا موضوع اصلی درس) را یاد بگیرید. سپس متوجه شوید که نکات دستوری هر فصل کدام است و چه نقشی در جمله دارد.

نکته: نکات اصلی مانند اتوبان می باشد و نکات فرعی مانند جاده های فرعی که از اتوبان به شهرها و یا شهرک ها و یا بخش های کوچک و بزرگ وصل می شوند.

چگونگی فهم زبان انگلیسی:

1- موضوع متن درس درباره ی چیست؟

2- لغات اصلی مربوط به موضوع درس کدام است؟

3- لغات فرعی کدام است؟

4- اهمیت لغات درس کدام است؟

5- آیا با فهم لغات اصلی می تواند لغات مشابه و معادلی پیدا کنید؟

6- آیا می توانید متوجه شوید که این لغات در چه جاهایی کاربرد دارد؟

7- چه نکات دستوری در جملات متن وجود دارد؟

8- قواعد دستوری هر فصل درباره ی چیست؟

9- آیا نکته ی خاصی در متن درس یا قواعد دستوری درس وجود دارد؟

10- آیا قاعده ای که در این جمله وجود دارد در چیدمان کلمات وجود دارد؟

پیدا کردن جملات مهم و اساسی؛

چگونه شخص مهمترین جملات کتاب را تعیین می کند؟ چگونه این جملات را تفسیرمی کند و به معنی یا معانی آن پی می برد؟

وقتی می گوییم در یک کتاب جملات مهم نسبتا کم هستند. منظور این نیست که به دیگر جملات نباید توجهی کرد. بدیهی است که هر جمله ای را باید فهمید.

خلاصه نویسی:

خلاصه نویسی یعنی فشرده کردن یک متن کم و بیش طولانی به
کوتاه ترین مقدار ممکن. این کار مستلزم درک جوهر متن و در
درجه ی اول مستلزم درون سازی کامل موضوع آن و سپس آفرینش یک رشته فرمول های خلاصله ای است که به روشنی حاوی
اندیشه های اساسی موجود در آن باشد.

اولویت بندی کارهای روزانه:

از دانش آموزان بپرسید که فردا چه کارهایی را باید انجام دهند. به آنها بگویید اگر تصمیم دارید مثلا کاری را فردا انجام دهید، ابتدا کمی فک کنید. آیا می توانید تمام آن کارها را فردا انجام دهید. با کمی دقت متوجه می شوید که فقط می توانید مثلا پانزده تای انها را انجام دهید. مثلا آنهایی که زیاد مهم نیستند را کنار بگذارید و بقیه را اولویت بندی کنید. اما هنگام برنامه ریزی دقت کنید کارهای سخت و مشکل و کارهای راحت را یکی در میان انجام دهید تا ذهن کمی استراحت کند. با این کار از توان و انرژی بدن و ذهن خود به درستی استفاده کرده اید و در طول روز با نشاط و سرحال هستید.

کارت های گزارش:

برخی معلمان از والدین، می خواهند تا بر روی کارت گزارش کامل یک هفته ی دانش آموز را هر روز از صبح چه ساعتی از خواب بیدار می شود و تا شب چه موقع می خوابد و در طول روز در چه ساعت هایی کارهای شخصی (مسئولیت های درسی) و در چه ساعت هایی به تفریح پرداخته است را یادداشت برداری کنند.

انواع تنظیم وقت: (تعیین وظایف روزانه)

1- اوقات بیدار شدن از خواب

2- اوقات درس خواندن

3- اوقات غذا خوردن

4- اوقات تفریح و بازی

5- اوقات رفتن به رختخواب و...

جدول تمرین ریتم

راست	چپ	چپ	راست
1	1	1	1
2	1	2	1
3	1	3	1
4	1	4	1
1	2	1	1
1	2	2	1
2	2	1	2
1	1	3	2
2	2	2	2
2	1	1	2
3	1	1	3
2	2	3	3
1	1	3	3
3	3	1	3
4	1	1	4
2	4	2	4
2	3	1	4
1	2	2	4
....	....	....	....

نکته: اکنون می توانید هر عدد را بین 1 تا 4 داخل ستون ها قرار دهید و ریتم های جدیدی را بسازید. سعی کنید هر خانه را در یک ثانیه اجرا کنید. مثلا اگر در خانه ی اول عدد (1) نوشته شده است در ثانیه اول یک ضربه بر روی میز بزنید و اگر در خانه ی دوم عدد (3) نوشته شده است در ثانیه ی دوم سه ضربه بر روی میز بزنید و....

حالا سلول های مغزی خود را به کار اندازید. تحقیقات دانشمندان ثابت کردهاست که پیاز مغز دخترها که زیر دو نیمکره ی مغز قرار دارد، دو برابر پیاز مغز پسرها می باشد. به خاطر همین است که خانم ها می توانند هم زمان با گوشی تلفن صحبت کنند، تلوزیون تماشا کنند و بدانند در اطرافشان چه می گذرد. برای اینکه هم زمان از دو طرف مغز خود استفاده می کنند. اما پسرها هم زمان فقط می توانند از یک طرف مغز خود استفاده کنند. این تمرین باعث می شود تا دو طرف مغز به فعالیت وادار شود. چرا که استفاده از دو دست در ریتم های مختلف سبب می شود تا دو طرف مغز فعال شود. یعنی دست راست، نیم کره ی چپ مغز را فعال می کند و دست چپ نیم کره ی راست را فعال می کند و با استفاده از این تمرین ها دقت، سرعت، مهارت، تمرکز حواس و... افزایش می یابد.