شناخت ارتباطات حرکتی

 

به نام خدا

شناخت ارتباطات حرکتی

نویسنده: عبدالله یزدانی

سر شناسه                     : یزدانی، عبدالله، 1353-

عنوان و نام پدید آور        : شناخت ارتباطات حرکتی / نویسنده، عبدالله یزدانی.

مشخصات نشر               : ورامین: انتشارات دوقلوها، 1394.

مشخصات ظاهری          : 118 ص 5/14 * 5/21س م.

شابک                          : 100000ریال5–33–6432-600–978

وضعیت فهرست نویسی   : فیپا

موضوع                       : حرکت آموزی

موضوع                       : مهارت های حرکتی

رده بندی کنگره              : 1394 9ش4ی/ 452 GV

رده بندی دیویی              : 86/372

شماره کتابشناسی ملی      : 4032248

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1395

شمارگان: 1000

شابک: 5- 33- 6432- 600- 978

قیمت : 10000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

مقدمه...........................................................................7

فصل 1........................................................................ 9

ماهیت و کارکرد حرکت...................................................9

تعریف حرکت و تحلیل مفاهیم آن........................................9

تحلیل مفهوم حرکت.........................................................10

تعیین فرایند برنامه ی حرکت.............................................12

کارکرد های حرکت........................................................12

کارکرد های درونی حرکت...............................................13

نظریه ی عوامل مؤثر بر حرکت........................................15

گروه های رابط..............................................................15

چهار چوب حرکت ها......................................................15

ماهیت فرایند حرکت........................................................17

فصل 2 .......................................................................19

منابع تعیین هدف های حرکتی............................................19

ضرورت تعیین و تنظیم هدف های حرکت.............................20

منابع تعیین هدف های حرکت.............................................20

حیطه های اهداف حرکت..................................................21

حیطه ی شناخت حرکت....................................................21

حیطه ی عاطفی حرکت....................................................23

حیطه های روانی- حرکتی................................................25

فصل 3 .......................................................................27

مراحل تحلیل و تنظیم یک حرکت.......................................27

تعیین هدف های کلی حرکت..............................................27

تبدیل اهداف کلی به اهداف واسطه ای..................................27

تبدیل هدف های واسطه ای به رفتارهای حرکتی جدید..............27

ویژگی های هدف های جدید..............................................28

کارکرد های هدف های حرکتی خوب..................................28

گام دوم: تحلیل و تعیین موقعیت حرکت...................................29

گام سوم: تحلیل و تعیین محتوا، روش اجرای حرکت..................31

شیوه های تجزیه و تحلیل محتوای حرکت...............................32

مراحل تحلیل محتوای حرکت............................................33

تهیه و تنظیم محتوای حرکت.............................................34

تحلیل حرکت.................................................................36

انواع حرکت ها.............................................................37

معیار انتخاب حرکت.......................................................38

ویژگی های حرکت.........................................................38

ویژگی های فنی حرکت...................................................38

امکانات اجرایی حرکت...................................................38

گام چهارم: تحلیل و تعیین نظام حرکتی...................................39

مرحله ی آمادگی حرکت..................................................42

مرحله ی اجرای حرکت..................................................42

مرحله ی خلاصه کردن و نتیجه گیری از حرکت...................43

فصل 4.......................................................................45

اجرا(عملیاتی کردن حرکت).............................................45

حرکت مستقیم...............................................................45

تعریف و تحلیل حرکت مستقیم...........................................45

تجریه و تحلیل نظام های حرکتی........................................46

تجزیه و تحلیل عملکرد وظایف..........................................46

درک و فهم و تسلط بر حرکت...........................................47

رو ش نمایشی...............................................................49

فعالیت هایی که می توانند به حرکت استمرار دهد...................49

فصل 5.......................................................................53

حرکت غیر مستقیم.........................................................53

حرکت غیر مستقیم تعاملی................................................53

حرکت غیر مستقیم هدایت شده...........................................54

الگوها و روش های حرکت غیر مستقیم...............................55

الگوهای محتوایی...........................................................55

اهداف الگوهای محتوایی..................................................56

ایجاد مهارت حرکتی.......................................................56

روش ارزشیابی حرکت....................................................57

ساختار الگوی محتوایی....................................................57

روش های مختلف شناخت الگوی محتوایی............................59

شناخت حرکت تا حد تسلط................................................59

حرکت برنامه ای...........................................................59

آشنایی ارزشیابی تشخیصی...............................................61

روش حرکتی هدایت شده..................................................61

فصل 6........................................................................63

حرکت تعاملی(روش فعال)...............................................63

تحلیل حرکت تعاملی.......................................................63

الگوها و روش ها در حرکت تعاملی...................................65

الگوی حرکت تعاملی......................................................65

مراحل اجرای الگوی تعاملی...............................................66

نظام حرکتی(روابط حام بر حرکت) در الگوی حرکت تعاملی...68

موقعیت و منابع در الگوی حرکت تعاملی............................68

محدودیت های حرکت تعاملی...........................................69

روش های حرکت تعاملی................................................69

روش پرسش و پاسخ......................................................69

روش ایفای نقش............................................................70

مفهوم روش ایفای نقش....................................................71

مراحل اجرای ایفای نقش حرکتی.......................................72

نقش مربی در فرایند اجرای روش ایفای نقش حرکت...............74

روش اجرای همگانی......................................................74

مراحل اجرای روش حرکت گروهی...................................75

روش حرکت مشارکتی....................................................78

رویکرد های مختلف حرکت مشارکتی.................................79

ساختار و ویژگی های خاص روش مشارکتی حرکت...............80

مراحل اجرای روش مشارکتی حرکت.................................82

روش بدیهه پردازی........................................................85

قیاس شخصی................................................................85

قیاس مستقیم..................................................................86

تعارض فشرده................................................................86

مراحل اجرای روش بدیهه پرد ازی.......................................86

فصل 7........................................................................ 89

حرکت مسأله محور.........................................................89

تعریف و تحلیل حرکت مسأله محور.................................... 89

مراحل و اجرای حرکت مسأله محور...................................90

الگوها و روش های حرکت مسأله محور..............................91

الگوی کاوشگری...........................................................91

حس کنجکاوی................................................................92

ساختار الگوی کاوشگری.................................................94

مراحل اجرای الگوی کاوشگری........................................94

روش حرکت در الگوی کاوشگری.....................................96

روش حرکت دوگانه.......................................................96

روش آزمایشی..............................................................98

روش اکتشافی...............................................................99

تأکید بر اهمیت شهود حسی...............................................100

مراحل اجرای روش اکتشافی............................................101

روش واحد محوری........................................................104

روش واحد موضوع محور...............................................104

ویژگی های روش واحد موضوع محور...............................104

روش واحد تجربه محور..................................................105

ویژگی های روش واحد تجربه محور....................................105

ارزیابی نتایج فعالیت های حرکتی.......................................106

فصل 8 .......................................................................107

ارزیابی پیشرفت حرکتی..................................................107

مفهوم اندازه گیری و ارزشیابی حرکت................................107

اهداف ارزشیابی...........................................................108

اهمیت و ضرورت ارزشیابی............................................109

انواع ارزشیابی............................................................ 110

ارزشیابی تشخیصی........................................................110

وظایف ارزشیابی تشخیصی..............................................110

ارزشیابی تکوینی...........................................................111

موارد استفاده از ارزشیابی تکوینی.....................................111

ارزشیابی تراکمی...........................................................112

روش های مختلف ارزشیابی.............................................112

ارزشیابی از طریق مشاهده...............................................113

انواع مشاهده.................................................................113

ارزشیابی از طریق انجام کار............................................114

ارزیابی از طریق آزمون و خطا.........................................114

ارزشیابی از طریق مقیاس..................................................114

حرکت های تمرین شده....................................................115

حرکت های خودکار........................................................115

تفاوت بین حرکت های تمرین شده و حرکت های خودکار..........115

انواع حرکت های خودکار.................................................116

پرسش های حرکتی چگونه تعیین و قضاوت می شوند..............117

انواع حرکت های گزینشی................................................117

حرکت های تسلیمی........................................................ 118

موارد اضافه.................................................................118

مقدمه

هر کدام از ما، از نظر خاصی به فرایند حرکت می نگریم و نگرش ها و باورها و تجارب گوناگونی داریم. هر ورزشکار آنگونه عمل می کند که فکر می کند. اگر آنها برداشت صحیحی از فرایند حرکت نداشته باشند، نمی نتوانند حرکت درستی را انتخاب کنند و رُخدادهای حرکتی را به نحوی مطلوب هدایت کنند. به همین دلیل شناخت مبانی حرکت برای همه ی ورزشکاران الزامی است. اگر چه هنوز بعضی از مربیان بر این باورند که برای انجام فعالیت های حرکتی شناخت فنون کفایت می کند. به اعتقاد بسیاری از متخصصان علم حرکت، عدم آگاهی از فرایند حرکت کافی نیست. زیرا همچنان که با دانستن اینکه چگونه فن کار می کند نمی توان نیازهای رفتار حرکتی را برآورده کرد.  بنابراین بخش مهم حرکت، مهارت و کاربردی کردن اجزاء حرکت و تنظیم عوامل مؤثر، باید مورد تجزیه و تحلیل درست قرار بگیرد.

فصل 1

ماهیت و کارکرد حرکت

هر حرکتی ساختار و زبان فنی خاص خودش را دارد. برای فهم و کاربرد ویژه اش بر اساس برداشت شخصی خود که از حرکت حریف بدست می آورید، اقدام به انجام حرکتی می کنید. زیرا مفاهیم و تعاریف حرکت از جریان حرکت حریف الهام می گیرد. همینطور چه در طراحی و چه در اجرا ورزشکار بر اساس برداشت شخصی خود عمل می کند. بدون تردید شفاف سازی و به اشتراک گذاشتن دو مفهوم حرکتی معنادار و با مقایسه قرار دادن آنها دو وجه تشابه و تمایز آنها، مفاهیم موجود در آن را تحلیل می کنید. بر این اساس سازه های مؤثر را ترسیم کنید و ساختارهای مختلف را در یکدیگرادغام کنید و تفاوت دو حرکت را در نظر بگیرید و تأثیر هر عامل را در فرایند حرکت مشخص کنید. سپس نتیجه و قضاوت خود را با اجرای یک حرکت مناسب تحمیل کنید.

تعریف حرکت و تحلیل مفاهیم آن:

اگر چه اکثر ورزشکاران اصطلاح حرکت را به مفهوم جریان برنامه ریزی شده با معنی و ماهیت شناخته شده اش می شناسند. اما برداشت های مختلف هر ورزشکار از مفهوم حرکت می تواند در نگرش آنها نسبت به نحوه ی کارکرد هر کدام تأثیر مثبت یا منفی بر جای بگذارد. برداشت های چندگانه از مفهوم حرکات می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از مهمترین آنها ضعف اجرا، اختلاف در سرعت، برداشت نادرست از دیدگاه های مختلف و چند گانه از مفهوم حرکت و گاهی آشفتگی و اغتشاش می تواند دلایل ضعف حرکت باشد. این مفاهیم اگر چه ممکن است در برخی جهات وجوه مشترک و درهم تنیده ای داشته باشند. اما اصولا مفاهیم مستقلی هستند و معنی خاص خود را دارند.

پرورش یا تربیت حرکت، جریانی است منظم و مستمر که هدف آن هدایت و رشد همه جانبه ی حرکت در جهت پیشرفت و کشف ناهنجاری های حرکتی می باشد. در اصل پرورش یک نظام حرکتی بر اساس شکوفا شدن کارکرد حرکتی و متعهد شدن به ارزش های حرکت است.

به همین دلیل ورزشکار بدون جهت گیری خاص آزادانه به کاوش
می پردازد و با به اشتراک گذاشتن انواع حرکت ها، آموخته های خود را وحدت می بخشد و به سوی تعالی گام  بر می دارد.

تحلیل مفاهیم و کارکردهای ذکر شده مشخص می کند که نمی توان مفهوم حرکت را با مفهوم حرفه آموزی یکی دانست. بنابراین حرکت مفهوم کلی است که می تواند سایر مفاهیم را درون خود جای دهد.

مفهوم (حرکت) بر خلاف مفهوم (فن) یک نظام نیست. بلکه فعالیتی است هدفدار که از پیش طراحی نشده است. بلکه هدفش فراهم کردن فرصت ها و موفقیت هایی است که اجرای فن را در یک نظام حرکتی هماهنگ تسهیل کند و سرعت بخشد. بنابراین فن یک فعالیت مشخص و دقیق است که از قبل طراحی شده است و هدف های آن دقیق تر و مشخص تر است. مفهوم (حرکت) به آن قسمت از فعالیت ها که طبق شرایط و موقعیت های خاص شکل می گیرد و هدفش ایجاد شرایط مطلوب است.

چهار ویژگی خاص در تعریف حرکت وجود دارد که عبارتند از:

الف: وجود مقابل بین ورزشکار و حریف

ب: فعالیت حرکتی بر اساس اهداف معین و از پیش تعیین شده

پ: طراحی منظم با توجه به موقعیت

ت: ایجاد فرصت های مناسب

تحلیل مفهوم حرکت:

حرکت از دیدگاه های مختلف ماهیت و معنای مختلفی دارد. گروهی آن را تعامل بین  دو حرکت تعریف کرده اند. عده ی دیگری مفهوم حرکت را، فراهم آوردن موقعیت مناسب می دانند. در اینجا نقش موقعیت یک حرکت در مقابل حرکت دیگر انکار ناپذیر است. بر اساس چنین نگرشی حرکت به معنی انتقال اطلاعات دو سویه است. یعنی یک تعادل یا ارتباط بین دو حرکت می باشد. اگر در فرایند ارتباطی تأثیر و تأثری اتفاق نیفتد، در واقع ارتباطی برقرار شده است. بنابراین دو حرکت نیاز به تعامل و ارتباط با یکدیگر دارند. همچنین تمام تغییراتی که بین متغییرهای دو حرکت ایجاد می شود با روش کنترل شده ای انجام
می گیرد. اساس چنین رویکردی ایجاب می کند که ورزشکار در جهت تغییرات مثبت گام بردارد. زیرا کوشش در انجام حرکت عملکرد آن را به وسیله ی هدف هایی هدایت می کند. در فرایند حرکت نظام فکری و روش های حرکتی با روش های مختلف اهدافی را دنبال می کند. به دلیل اینکه تفکر فعالیت حرکت را سازماندهی می کند. به همین منظور اراده ی ورزشکار در تشخیص هدف بسیار اهمیت دارد. در چنین برداشتی از حرکت همواره دو سؤال اساسی وجود دارد.

1- چه حرکتی باید انجام شود؟

2- چگونه باید اجرا شود؟

طبق این رویکرد ورزشکار باید حرکت خود را مطابق با شرایط  و دلایل انتخاب کند. بر اساس چنین رویکردی اجرای حرکت باید عاری از هر گونه ابهام  وعدم دقت باشد. دراین رویکرد اجرای حرکت با توجه به چرایی و چگونگی اجرا سنجیده می شود. اما معیارهای تنظیم شده بر اساس خط مشی رفتار حرکتی از قبل تمرین شده و تکرار صورت می گیرد.

ورزشکار باید بر اساس محتوا و چهارچوب تعیین شده فعالیت های حرکتی را طراحی و اجرا کند. اما مجاز نیست برنامه یا فعالیت حرکتی را وابسطه و در یک بدو بستان درآورد. از دیدگاه متخصصان حرکت عبارت است از ایجاد موقعیت مطلوب از طریق تجزیه و تحلیل حرکت حریف که همواره به  برجستگی قسمتی از دو حرکت تأکید دارد. به هر حال شکل و کارکرد نظام حرکتی به دلیل تبادل خط سیر حرکت و فرایند نیروهای بکار رفته و ارتباط مستقیم به موقعیت و زمان اجرا دارد.

بنابراین اگر موضوع مشترکی بین دو حرکت در نظر گرفته نشود به طور قطع به دلیل عدم هماهنگی عناصر درون نظام حرکتی، برنامه ی حرکتی ناموفق خواهد بود. باید در نظر داشت که داشتن یک دیدگاه خاص برنامه ی حرکتی قطعا نمی تواند ورزشکار را به اهداف مورد نظر، آنگونه که شایسته ی یک نظام حرکتی پویاست برساند. شاید از طریق یک طرح دو بعدی بتوان سازه های حرکت، وحدت یافته را تحلیل و تبیین کرد. برنامه ی حرکتی باید با توجه به موقعیت، اهداف، وضعیت موجود و توانایی های ورزشکار تهیه و تدوین شود.

تعیین فرایند برنامه ی حرکت:

در انتخاب و تنظیم یک برنامه ی حرکتی به منظور تأثیر مؤثر وضعیت موجود و رسیدن به موفقیت اهمیت دارد. زیرا با شناخت این دو وضعیت می توانید محتوای آنچه را که باید انجام دهید، تعیین کنید. به دلیل ضرورت چنین وظیفه ای، حرکت را به صورت مراحل زیر تعریف می کنند.

الف- تعیین وضعیت موجود:

وضعیت موجود، وضعیتی است که ورزشکار قبل از آغاز حرکت در آن قرار دارد. ورزشکار باید این وضعیت را درک و مشخص کند. شناخت رفتار حرکتی حریف معیار بسیار مناسبی برای تعیین محتوا و فعالیت های حرکتی خواهد بود. زیرا رسیدن به اهداف حرکتی با شناخت رفتار حرکتی حریف امکان پذیر خواهد بود. ورزشکار باید بداند که حریف چه می داند، چه می کند. بلکه اطلاعات نادرست، تصورات و مفاهیم غلط و حرکات نابجا را شناسایی می کند.

ب- تعیین موقعیت مطلوب:

موقعیت مطلوب موقعیتی است که انتظار داریم ورزشکار پس از انجام مجموعه ای از فعالیت های حرکتی به موفقیت دست یابد.

پ- تجزیه ی حرکت برای سازماندهی و تعیین برنامه ی حرکتی:

برای رسیدن به هدف نهایی با گام های منظم و منطقی، امکان پذیر است. در یک موقعیت حرکتی تعیین ارتباط بین اجزاء حرکت برای رسیدن به هدف تعیین شده لازم می باشد. در ابتدا باید حرکت به
بخش ها و موضوع های جزئی و کوچک تر تجزیه شود. در اینجا تجزیه و تحلیل اهداف و محتوا و روابط اجزاء با یکدیگر، احتمال تأثیر هر جزء بر اهداف حرکتی را بالاتر می برد.

کارکردهای حرکت:

حرکت یک پدیده ی ساده ای نیست، بلکه رویدادی کاملا پیچیده است. حرکت یک تعامل دو طرفه است که شامل یک سلسله فعالیت های منظم و هدفدار است. حرکت بر اساس نقشی که دارد، آثاری را چه در درون و چه در بیرون نظام حرکتی از خود بر جای می گذارد. اگر چه تفکیک کارکردهای درونی و بیرونی حرکت به دلیل تأثیر متقابل آنها بر یکدیگر، کار چندان آسانی نیست. شناخت کارکردهای حرکت به ویژه کارکردهای درونی حرکت، می تواند در نگرش نوع رفتار حرکتی ورزشکار نسبت به فعالیت های حریف بسیار مؤثر باشد.  اگر کارکردهای حرکت را مسئول تعامل متغییرهای متعدد حرکتی بدانیم این سؤال مطرح می شود که نقش ورزشکار در این کارکرد تا چقدر و چگونه است؟

به طور یقین عوامل متعددی در تقویت یا تضعیف کارکردهای حرکت مؤثرند. به دلیل اهمیت کارکردهای درونی حرکت به تحلیل و توصیف این کارکردها می پردازیم.

کارکردهای درونی حرکت:

1- ایجاد انگیزه:

هنگامیکه ورزشکار انگیزه ی کافی برای اجرای حرکت نداشته باشد، انجام فعالیت های حرکتی کار بیهوده ای خواهد بود. برای ایجاد انگیزه، ورزشکار باید فعالانه در فعالیت های حرکتی مشارکت کند و با حل مسائل حرکتی و مشکلات عملا به بازسازی اندیشه ی خود بپردازد. نه اینکه صرفا بر اساس یک روش قالبی اقدام کند. در چنین فرایندی احتیاط جای کنجکاوی را می گیرد و فکر کردن جایش را به
عکس العمل های بیهوده می دهد.

2- ایجاد تعادل در حرکت:

یکی از مهمترین و اصلی ترین اهداف حرکت، حفظ و ایجاد تعادل در حرکت می باشد. تحقق چنین هدفی نیاز به شناخت چهارچوب و ساختار کل حرکت است. چرا که هنگام اجرا، عملا کارایی حرکت  درفرایند مواجهه با مسائل حرکتی جدید نشان داده می شود.

3- کنش متقابل:

کنش متقابل باید بر جو حرکت حاکم باشد. در اینجا ورزشکاران باید به صورت اشتراکی به این فهم دست یابند. برای ایجاد تعامل خلاق بین دو حرکت لازم است ورزشکار هر لحظه متغییرهای موجود در حیطه ی حرکت را شناسایی و تغییر دهد و در نتیجه این تغییرات تعادل را برقرار کند. هر ورزشکار در زمینه ی حل مشکلات حرکت و رسیدن به اهداف مورد نظر فعال می باشد و با حرکت حریف همکاری
می کند. حرکتی مؤثر و مفید است که در آن تعامل و کنش متقابل به درستی با حرکت حریف به تعامل بپردازد.

4- چگونگی کسب اطلاعات حرکتی جدید:

یکی از کارکردهای مهم حرکت، کسب دانش و نگرش جدید می باشد. اطلاعات حرکتی جدید ممکن است به طرق و اشکال مختلف انجام پذیرد. در تمام موقعیت ها، حرکت باید به صورت معنی دار و در مسیر جریان واقعی حرکت صورت گیرد. به منظور اطمینان یافتن مسیر درست حرکت باید بتوانید مفهوم روابط بین دو حرکت را کشف کنید. ورزشکار باید در دو مسیر جریان حرکت را شناسایی کند. نخست اینکه اطلاعات به دست آمده باید روشن و آشکار باشد. یعنی
فرضیه ها، احتمالات، تأثیرات احتمالی، روابط و پیوستگی بین اجزاء حرکت معلوم و قابل فهم باشند. دوم اینکه ورزشکاران باید از طریق مقایسه ی قسمت های مختلف حرکت، نسبت به ساخت و ترکیب آنها پیش بینی لازم را پیدا کنند تا بتوانند به بازسازی ساختار شناسی حرکت اقدام کنند.

5- بازیابی اطلاعات مجدد:

اگر حرکت معنی دار نباشد، اصلاح یا بازسازی حرکت امکان پذیر نخواهد بود. برای رسیدن به ساختار جدید باید بتوانید اطلاعات حرکتی گذشته را بازبینی کنید. در فرایند بازیابی با مقایسه ی اطلاعات حرکتی و یا ترکیب آنها با یکدیگر، یعنی از طریق کشف مشابهت ها، تفاوت ها، پیوستگی ها و گسستگی ها بین حرکت ها به اصلاح یا دوباره سازی ساختار کل حرکت می پردازیم.

6- فهم اطلاعات حرکتی:

استفاده از اطلاعات حرکتی در موقعیت های ویژه به دو صورت مثبت و منفی صورت می گیرد. در انتقال مثبت نوع حرکت موافق با حرکت حریف انجام می گیرد. اما در انتقال منفی نوع حرکت مخالف با حرکت حریف انتخاب می شود و می تواند کارکرد انتقال اطلاعات جزئی، حرکت را تقویت کند.

7- کنترل، هدایت و تحول حرکت:

کنترل و هدایت حرکت مهمترین کارکرد حرکت می باشد. کارکرد کنترل و هدایت حرکت به معنی آن است که حرکت باید آنچنان مؤثر باشد که اندیشه ی حرکت در فرایند کنترل درونی حرکت استوار باشد. یعنی عمل و اندیشه و الگوی حرکت با توجه به کنش ها و واکنش ها انتخاب شود. شناخت کارکردهای مختلف حرکت با ایجاد موقعیت مناسب به تغییر و بازسازی حرکت روشی مؤثر می باشد.

نظریه ی عوامل مؤثر بر حرکت:

اگر حرکت را نقطه ی آغاز فعالیت در جهت مبادله ( داد و ستد ) متقابل در نتایج و رخدادهای حرکتی بدانید. عوامل متعددی از جمله تصمیم های لحظه ای می تواند این فرایند را محدود یا گسترش دهد. بعضی از ورزشکاران عوامل مؤثر حرکت را در چهارچوب شکل حرکتی ارائه می دهند. سازه های حرکتی در چهارچوب ارائه شده به سه دسته عوامل مؤثر و عوامل فشار و عوامل تنظیم کننده تقسیم
شده اند. البته اصطلاح چهارچوب در رابطه با شوق منحنی حرکت برای تغییر مسیر دادن حرکت در زماندهی های خاص در دوره ای معین در نظر گرفته می شود.

گروه های رابط:

در اجرای یک حرکت روابط خاص و ویژه ای تنظیم و طراحی
می شود. در این مرحله بدون توجه به ویژگی های انتخاب شده،  اقدام به طراحی و اجرای برنامه ی حرکتی می کنید. زیرا شخصیت ویژگی های رفتاری هر حرکت تابع عوامل مختلفی است. ورزشکار باید توجه داشته باشد که سیر تکوینی حرکت از لحاظ فرم و محتوا ثابت نیست. بنابراین حرکت می تواند به مدل ها و روش های مختلف با بازده های متفاوت انجام شود. نخستین الگوی مؤثر در شکل گیری حرکت، پذیرش و تعامل دو حرکت با یکدیگر به روش منطقی می باشد.

چهارچوب حرکت ها:

سه دسته از حرکت ها هستند که بر یکدیگر تأثیر متقابل دارند. بر اساس این نگرش حرکت منعطف، نوع فشار و ویژگی پیچش و چرخش حرکت، نتایج رخدادهای حرکت را به صورت هدف ها و فعالیت های رفتاری تعیین می کند. در فرایند حرکت نیز از تقویت کننده های مختلف استفاده می شود تا قابلیت های مورد نظر گنجانده شود. در این رویکرد تغییر رفتار حرکت در ارتباط با کنترل حرکت معنا پیدا
می کند. ورزشکار باید با دستکاری حرکت و استفاده از تقویت
کننده های مختلف به رفتار حرکت شکل دهد.

فرایند حرکت از نگاه ورزشکاران شامل:

1- شناسایی قابلیت های مطلوب حرکت

2- طراحی رفتار حرکتی جدید به منظور انتقال برنامه حرکتی جدید و رسیدن به هدف های حرکتی تنظیم شده

3- ارزشیابی حرکت به منظور اطمینان از دستیابی به قابلیت ها و تحقق اهداف حرکتی

هدف های حرکتی به ورزشکار کمک می کند تا حرکتی را طراحی کند که موجب تحقق اهداف حرکتی شود. اگر چه خلاقیت، ابتکار و انعطاف پذیری نقش مهمی دارد.

دومین مرحله از چهارچوب حرکت مربوط به تنظیم و تسلسل بخش های مختلف حرکت می باشد. برای اینکه فعالیت های حرکت اثر متحد و یکپارچه داشته باشد، محتوای حرکت را باید طوری تنظیم کرد که همدیگر را تقویت کنند. سه شرط اصلی برای تنظیم محتوای حرکت وجود دارد که عبارتند از: مداومت، توالی، وحدت. به این ترتیب در مداومت یک عنصر اصلی نقش رهبری دارد و عنصر وحدت در گسترش و توسعه ی حرکت نقش اصلی را ایفا می کند. در صورتی که توالی بر روانی و عمق حرکت تأکید دارد. ملاک وحدت به ارتباط افقی و عمودی حرکت مربوط است.  با توجه به این ملاک حرکت یکپارچه انجام می گیرد. بی تردید نوع سازماندهی بخش های مختلف بسیار مؤثر است. اگر هنگام اجرای حرکت سازماندهی و تنظیم حرکت به درستی رعایت نشود، نمی توان حرکت مؤثری را انتظار داشت. حرکت از قبل طراحی شده و غیر منعطف، خلاقیت حرکت را محدود می کند. سومین مرحله ی حرکت(زمان) است. زمان اجرای اجزاء مختلف حرکت به سه حالت زیر می باشد:

1- پیش بردن حرکت به جلو در زمان مورد نظر

2- رسیدن به هدف در غیر زمان تنظیم شده ی حرکت حریف

3- اجرای حرکت در زمان پیش بینی شده حریف

در موقعیت سوم، زمان نقش مهمی در بر هم زدن تعادل حرکتی حریف دارد. در چنین موقعیتی ورزشکار باید تصمیم های متفاوتی انتخاب کند. گاهی زمان قابل تمدید است. ورزشکار پس از بررسی دو حرکت در چهارچوب مشخص می تواند هدف های متفاوتی را دنبال کند.

ورزشکار باید با تعیین اولویت ها یا حذف بخشی از هدف ها یا
قسمت های مشخص به قضاوت پردازد. ورزشکار می تواند بر اساس ملاک های گروه های حرکتی پیشرفت حرکت را مشخص کند. قوانین مؤثر بر موقعیت حرکت ایجاب می کند که روش های متفاوتی اتخاذ کند.

تصمیم ورزشکار به همان اندازه که تحت تأثیر حرکت حریف قرار
می گیرد،  نحوه ی استفاده از زمان را مشخص می کند.

ماهیت فرایند حرکت:

ماهیت فرایند حرکت شامل سازه ی حرکت، محتوای فعالیت و موقعیت و موانع است. محتوای حرکت که در قالب یک برنامه ی حرکتی ارائه می شود. ورزشکار با بررسی حرکت، هدف های حرکت را شناسایی می کند و نوع فعالیت و شیوه های عملی اجرای حرکت را با توجه به آزادی عمل و ابتکار و خلاقیت اجرا می کند. در اینجا باید با توجه به تفاوت ها و شباهت های هر دو حرکتی که ارائه می شود سعی کنید اهداف تعیین شده را تحقق بخشید. در حالی که سازه های حرکت با توجه به اصول و قواعد خاصی به واکنش ها پاسخ می دهد. در اینصورت با شناسایی و بررسی روابط بین دو حرکت بر نحوه ی تصمیم گیری اثر می گذارد.

اگر ورزشکار در فرایند حرکت هیچ گونه رابطه و تعاملی بدست نیاورد.  در اینصورت حرکتش نقش غیر فعالی خواهد داشت. بنابراین تصمیمات مربوط به فعالیت های حرکتی به صورت گروهی و مشارکتی انجام می شود. ورزشکار می تواند سازماندهی و هدایت فعالیت را برعهده بگیرد. به هر حال در صورت فقدان حرکت مناسب و عدم سازماندهی صحیح حرکت نمی توان از ورزشکار انتظار یک حرکت فعال و مؤثر داشت. اگر چه یک ورزشکار خوب در شرایط محدود نیز می تواند با توجه به فضا و استیل حرکت، موقعیت مناسب را به وجود آورد.

به منظور تجزیه و تحلیل حرکت توانایی های ورزشکار به سه دسته ی توانایی های ذهنی، تجزیه و تحلیل اطلاعات و تداوم حرکت تقسیم
می شود. بازنگری برنامه حرکتی در مراحل اولیه، نیاز به برنامه ریزی مجدد دارد. در تجزیه و تحلیل اطلاعات حرکتی حاصل از مشاهدات، همبستگی بین سطح توانایی های ذهنی و فیزیکی ورزشکار  نقش بسیار مهمی ایفا می کند. یعنی، فضاهای مثبت و منفی و رفتارهای نامطلوب و نظم مقررات حرکتی بر اساس گروه های حرکتی بسیار مهم می باشد. در مجموع تحول و پیشرفت حرکت بین سازه های حرکتی در زمینه ی چگونگی شکل گیری این همبستگی و تقریبا عوامل مؤثر و عوامل تأثیرگذار هر دو سطح تصمیم گیری را در فرایند حرکت تعیین می کنند. دیگر اینکه عواملی که فضای حرکت را تنظیم می کنند و جهت می دهند مانند نظام ارزشیابی و نمره گذاری باید مورد توجه قرار بگیرد. شناخت دقیق آنها می تواند موقعیت حرکت را بهبود بخشد.

فصل 2

منابع تعیین هدف های حرکتی

صاحبنظران، هدف حرکت را مرحله نهایی یک سلسله فعالیت مستمر می دانند. آنها بین هدفگذاری بین دو حرکت جدایی قائل نیستند. در نتیجه هدف مرتبط بر فعالیت دو حرکت می باشد و اشتیاق اجرای آن، محرک فعالیت های معین است که از طرف حریف انجام می شود.

در تعیین و تنظیم هدف، اصول زیر را باید در نظر گرفت:

1- اجرای حرکت باید متناسب با هدف حرکتی حریف انتخاب شود تا بتواند به موفقیت منتهی گردد. اگر در هنگام اجرا عوامل مختلف آن مورد توجه قرار نگیرد، انتظار موفقیت را نباید داشت.

2- اگر چه هدف هر فعالیت پیش از شروع فعالیت تعیین می شود.  اما حرکت نباید تغییر ناپذیر و غیر قابل انعطاف باشد. هدفی که در آغاز هر فعالیت انتخاب می شود، هدفی است احتمالی و آزمایشی که ممکن است در فرایند فعالیت، دستخوش تغییراتی شود هدفی خوب و مطلوب است که از اوضاع و احوال و شرایط واقعی سر چشمه بگیرد و با آن سازگار شود تا بتواند شرایط را تغییر دهد و با این تغییر، تحقق خود را امکان پذیر کند.

3- هدف باید ورزشکار را به فعالیت برانگیزد و به فعالیت او جهت دهد. چنین امری زمانی امکان پذیر است که هدف های حرکتی با توجه به احتیاجات حرکتی انتخاب شود.

4- هدف حرکتی باید با اوضاع و احوال حریف موافق باشد تا موفقیت حاصل شود. متأسفانه حرکت های تحمیلی در بسیاری از موارد با مقتضیات سازگار نیست.

5- هدف های حرکتی باید به گونه ای باشد که تحقق هر یک از آنها به آسانی امکان پذیر باشد و زمینه ی تحقق هدف های بعدی را فراهم کند.

ضرورت تعیین و تنظیم هدف های حرکت:

وقتی ورزشکار نداند مقصدش کجاست هرگز نمی تواند به گزینش بهترین راه رسیدن به آن دست یابد.

دلیل تحقق نظام حرکتی، تحقق هدف هایی نهایی است. اگر هدف های حرکتی حریف به درستی تحلیل و اولویت های آن به روشنی تعیین شده باشد، امکان پیش روی و کشف نظام حرکتی آن ممکن خواهد بود. اگر ورزشکار نخواهد تغییرات معنا داری در حرکت خود ایجاد کند، باید دقیقا بداند که چه انتظاراتی از آن حرکت دارد. فعالیت حرکتی زمانی درست اجرا خواهد شد که به هدف و منظور فعالیت حرکتی به روشنی معین شده توجه شود و پرسش هایی که برای سنجش حرکت تعیین می شود،  بر اساس نتایج معین شده طراحی شده باشند.

منابع تعیین هدف های حرکت:

از نظر نیازهای مختلف حرکت، منابع تعیین اهدف حرکت متغییر و متفاوت است. ورزشکاران محور تعیین اهداف حرکت را خارج از نیاز، علاقه، رغبت، تمایل و توانمندی حریف بی ثمر می دانند. هر ورزشکار با دانشی که از تجزیه و تحلیل مسائل حرکتی حریف بدست می آورد، هدف های حرکتی پیش بینی شده ای را تعیین می کند. بنابراین ابتدا باید مشکلات حرکتی مشخص شود و سپس بر اساس آن مشکلات، امر مستقل حرکت شکل گیرد. با توجه به نگرش های مختلف حرکت، ارزش ها و قضاوت های مختلفی بر روی حرکت بدست می آید. از طرف دیگر عوامل متعددی از جمله موقعیت هر حرکت بر اساس نیازها و مهارت های هر ورزشکار با توجه به موقعیت فیزیکی و نگرش های ذهنی نقش مهمی ایفا می کند. اگر اهداف نظام حرکتی با حرکت حریف مقابل سازگار نباشد، نظام حرکتی در درون خود دچار تعارض خواهد شد و در تحقق هدف های خود دچار شکست می شود. از آنجا که تبدیل رفتارهای نامطلوب و یا نسبتا مطلوب هر حرکت عوامل بازدارنده ای هستند که نمی توان آنها را نادیده گرفت.  بعد از این مرحله، احساس امنیت مهمترین نیاز حرکت است و باید حرکتی انجام شود که از عوامل تهدید آمیز دور باشد. در صورت عدم همسویی نیازهای حرکتی در ادامه حرکت، خود به خود دچار مشکل می شود. بنابراین نیازهای حال و آینده ی حرکت طبق فرمول تنظیم شده ای پیش می رود. گاهی هدف های تعیین شده ی بلافاصله قابل اجرا نیستند. زیرا باید موقعیت و فضای مناسبی ایجاد شود و عوامل اضافی حذف شوند. در صورت عدم مغایرت این اهداف، ارزش های حاکم برحرکت در یک لحظه محو و نابود خواهد شد.

حیطه های اهداف حرکت:

حیطه هر حرکت با توجه به ویژگی های هندسی و شکل های مختلف طبقه بندی می شود. معروف ترین طبقه بندی حرکت در حیطه ی روانی حرکتی قرار می گیرد مثلا، اهداف مربوط به فرایند آگاهی، ادراک، تشخیص، تفکر، تصور، قضاوت و استدلال در شناخت راهکار حرکت قرار

می گیرد. در هر صورت این اهداف جدا از هم نیستند، بلکه به صورت شبکه ای و یک پارچه و پیوسته در هم تنیده می شوند.

حیطه ی شناخت حرکت:

این حیطه بر یادآوری آنچه انجامش ضروری است تأکید دارد. در این مرحله نخست باید نوع حرکت را تشخیص دهید. سپس الگوی حرکتی حریف را با الگوی حرکتی خود ربط دهید. در این مرحله هدف حرکتی از ساده ترین سطح حرکت تا پیچیده ترین تنظیم می شود. این اهداف در شش سطح قرار می گیرد.

1- علم و دانش:

هنگام اجرا یا بازشناسی حرکت، اندیشه های حرکتی در تقابل یکدیگر قرار می گیرند. در این سطح صرفا جنبه ی فهمیدن حرکت و اطلاعات و معلومات در این سطح جنبه ی فهمیدن حرکت و اطلاعات و معلومات کسب شده با منبع یادگیری مقایسه می شود. شناخت این مرحله شامل دانش اجرای فن، دانش واقعیت های زمانی و مکانی آن، دانش راه ها و روش های برخورد با آن، دانش امور کلی و جزئی، دانش راه های ویژه و نحوه ی ارائه ی آنها، دانش روان و توالی ها، دانش طبقه بندی قسمت های مختلف اجرای فن، دانش ملاک های ارزشی، دانش اصول و قوانین، دانش نظریه های احتمالی است. این سطح یادگیری، متکی بر خلاقیت می باشد و گاهی ورزشکار با استفاده از مسائل جزئی و اطلاعات حرکتی بی ربط، حرکت نوین می آفریند.

2- درک و فهم حرکت:

اجرای حرکت در این سطح، عبارت است از توانایی پی بردن ورزشکار به مفهوم یک قسمت از حرکت و تبیین راه هایی برای جلوگیری و یا غلبه بر حرکت حریف می باشد. اجرا در این سطح، مستلزم آگاهی از اصول و شرایط است. این سطح به اجزاء جزئی دیگری تقسیم می شود که عبارتنداز:

الف- مهارت تغییر شکل: ورزشکار باید بتواند حرکت خود را از شکلی به شکل دیگر تغییر دهد.  بدون اینکه معنی و محتوای آن حرکت دگرگون شود.

ب- شناخت نسبت های حرکت: اهمیت نسبت هر حرکت ممکن است مستلزم نظم بخشی و تنظیم مجدد حرکت ها به صورت ترکیبی تازه به وجود آید. در واقع ورزشکار با درک واقعیت های حرکت دست به تدابیر تازه و گوناگونی می زند و یک نوع  بازآرایی در حرکت ایجاد می کند. به عبارت دیگر ورزشکار در تشخیص نکات مختلف حرکت و جدا کردن هر قسمت از قسمت های دیگر، استنباط های مختلفی را بدست می آورد.

پ- القاء حرکت: این کار مهارت ورزشکار را در تعمیم دادن یا به چگونگی بکارگیری حرکت در طول زمان و مکان به منظور پیش بینی نتایج خاص می پردازد. در نتیجه، با تفسیر حرکت حریف روال ها و روندهای هر حرکت را با توجه به شرایط به وجود آمده نسبط می دهد و نتیجه گیری می کند.

3- کاربردی کردن حرکت:

اهداف در این سطح عبارتند از: توانایی استفاده ازمفاهیم و قوانین و اندیشه ها، فرضیه ها  و روش ها در موقعیت مناسب، بدون اینکه حریف بتواند راه حل جدیدی ارائه دهد.

4- تجزیه و تحلیل حرکت:

این نوع مهارت به تجزیه و تحلیل مربوط می شود که در سطحی نسبتا بالاتر از مهارت های مربوط به فهمیدن و کاربرد قرار دارند. در فهمیدن، تأکید بر درک قسمت های مختلف حرکت و تعمیم حرکت مناسب و ربط دادن آن با مفاهیم و مسائل حرکتی حریف دارد. در حالیکه در تحلیل بر یافتن روابط بین اجزاء و نحوه ی سازمان یافتن آنها تأکید می شود. به عبارت دیگر تجزیه و تحلیل حرکت متضمن داشتن توانایی تجزیه کردن یک موضوع حرکتی به اجزاء تشکلیل دهنده ی آن و مشخص کردن ارتباط اجزاء با یکدیگر و نیز درک
نحوه ی سازمان یافتن یک کل با اجزاء است. تجزیه و تحلیل را به عنوان یک هدف حرکتی می توان به سه سطح جزئی تر تقسیم کرد. در سطح اول از ورزشکار انتظار می رود که موضوع را به اجزاء تشکیل دهنده ی آن تجزیه کند تا عناصر حرکتی مورد تحلیل را شناسایی و دسته بندی کند. در سطح دوم ورزشکار باید روابط میان عناصر حرکت را مشخص کند تا پیوند ها و کنش های متقابل آنها تعیین شود و سطح سوم، شامل شناخت اصول سازمانی حرکت، یعنی آرایش و ساخت موضوع آن که به صورت یکپارچه پیوند می خورد.

5- ترکیب:

در این مرحله ورزشکار می تواند عواملی را که در مرحله تجزیه و تحلیل از همدیگر جدا کرده بود به شیوه ای نو برای انجام منظوری جدید با یکدیگر ترکیب کنند.  به بیان دیگر ترکیب مستلزم در هم آمیختن قسمت هایی از دو حرکت به صورت یک کل تازه و نسبتا انسجام یافته است. در این مرحله پیوستگی عوامل به گونه ای جدید به معنای تازه و ایجاد ساختار حرکتی جدید منجر می شود. با این حال این کار در محدوده ی تعیین شده و در چهارچوب روشی خاص انجام
می گیرد.

6- ارزشیابی حرکت:

در واقع با نتیجه گیری یا عدم نتیجه گیری حرکت، توانایی های کمی و کیفی آن مورد نقد و بررسی قرار می گیرد.

حیطه ی عاطفی حرکت:

دامنه ی رفتاری حیطه ی عاطفی به حدی وسیع است که سنجش اجزاء حرکت و عمق ارزش های کسب شده در این حیطه کاری لحظه ای
می باشد. در اینجا ارزشیابی درجه ی تحقق اهداف نیاز به فراهم نمودن دامنه ای برای خنثی نمودن قسمت هایی از حرکت و به تعادل درآوردن کل حرکت دارد.

زمینه های شناختی عاطفی حرکت نیز به پنج سطح طبقه بندی می شود. سطوح مختلف اهداف در حیطه ای عاطفی عبارتند از:

1- دریافت و توجه کردن:

این دسته از هدف های حرکت، شامل رفتارهایی است که از الگوهای حرکتی مجزا می شود و میل به انجام نگرش خاصی را نمایان
می سازد. در این مرحله حرکت به نوع خاصی از هنر یا الگو توجه می کند. توجه به یک پدیده حرکتی، نخستین گام برای طراحی حرکت می باشد.

2- پاسخ به محرک:

پاسخ دومین سطح اهداف حرکت در حیطه ای عاطفی است. در این سطح ورزشکار ابتدا تمایل به پاسخ و سپس اشتیاق به پاسخ دارد. معنی تمایل به پاسخ این است که ورزشکار آنچه را دریافت کرده است دنبال می کند یا قانون آن حرکت را قبول می کند. سپس اشتیاق برای انجام حرکتی را دنبال می کند.

3- ارزش گذاری:

سومین سطح هدف های حرکت در حیطه ای عاطفی، ارزش گذاری است. در این مرحله واقعه ی حرکتی یا الگوی حرکت تحت تأثیر الگوی اجرا شده قرار می گیرد و پس از ارزش گذاری یا الگوی مورد نظر را رد می کند یا می پذیرد و این پذیرش دوام و ثبات پیدا می کند. هر حرکت رفتار حرکت قبلی را هدایت می کند در حقیقت در سطح نهایی به نسبت ارزش هر حرکت تکلیف حرکت بعدی مشخص می شود و رفتار او را هدایت می کند.

4- سازماندهی ارزش های حرکت:

سازماندهی حرکت سطحی بالاتر از ارزش گذاری است و آن عبارت است از: ادغام ارزش های مختلف و رفع تناقص ها بر طبق یک نظام حرکتی پایدار و منسجم شکل می گیرد. در این سطح از حرکت پس از اینکه حرکت ها نسبت به ارزش های درونی خود بر یکدیگر تأثیر گذاشتند و به نحوی با یکدیگر تطبیق یافتند، یکی بر دیگری برتری پیدا می کند. در اینجا از درون یک نظام حرکتی با معیارهای موجود خود، رابطه ی آنها را بررسی می کند و تشخیص می دهد که کدام یک از این ارزش ها پایدارتر و مسلط تر است.

5- درونی شدن ارزش های حرکت:

در این سطح از حوزه ی عاطفی حرکت در ورزشکار نوعی شخصیت تثبیت شده پدید می آورد.

حیطه های روانی- حرکتی:

در این مرحله، مهارت در انجام یک فعالیت حرکتی ، مستلزم درک و شناخت بهتر و درک موقعیت و مکان مناسب است. بر این اساس اعمال روانی و حرکتی که توسط اندام های مختلف بدن انجام می گیرد، هماهنگی پیدا می کند که در عمل نتیجه ی مطلوب حاصل می شود. در این حیطه وقتی ورزشکار سطوح پایین تر حرکت را طی کرد و به سطوح عالی تر حرکت رسید به گذراندن پنج مرحله نیاز خواهد داشت که عبارتند از:

1- مشاهده و تقلید:

در این مرحله ورزشکار با مشاهده ی رفتار حرکتی مربی که مشغول انجام مهارت مورد نظر است- می پذیرد. ورزشکار وادار می شود به ترتیب، وقوع حرکات، رابطه ی موجود بین آنها و سرانجام نتیجه ی نهایی حرکت را به دقت مشاهده می کند. نتیجه ی توجه و مشاهده این خواهد بود که از حرکات و فنون تقلید کند. هنگام تقلید کردن ورزشکار می کوشد تا حالات خاصی از رفتار مورد نظر را همانطور که مربی انجام داده است، تقلید کند.

2- اجرای حرکت فعال:

در این مرحله سطح یادگیری اندکی بالاتر از مرحله ی قبلی است و در آن از روش تقلید ساده دور می شوید و به مرحله ی اجرای آگاهانه تر حرکت می رسید. در این مرحله اجرای مهارت به سه سطح فرعی اجرای آگاهانه دستور العمل ها، انتخاب بهترین روش ها با استفاده از تمایل و وابستگی به حرکات حریف انجام می گیرد.

3- دقت در عمل:

اجرای عمل در این مرحله با دقت و سرعت عمل مناسب انجام
می گیرد. ورزشکار در این مرحله حرکت را با دقت و سرعت و ظرافت انجام می دهد. او در این سطح، توانایی های کنترل اعمال خود را بر حسب نیازها پیدا می کند. مثلا حرکت خود را سریع تر یا کند تر انجام دهد یا مسیر حرکت خود را تغییر دهد. در این مرحله نظارت و راهنمایی مربی و تمرین و تکرار مانند: مراحل قبل، نقش ارزنده ای خواهد داشت.

4-هماهنگی بین حرکات:

هماهنگی بین حرکت ها یعنی برقراری نظامی هدفمند  بین مجموعه ای از اعمال با رعایت نظم و کارایی لازم که در این سطح از اجرا، ورزشکار توانایی انجام دادن هماهنگ چندین حرکت را به طور همزمان به دست می آورد.

5- عادی شدن حرکات:

این سطح بالاترین مرحله ی یادگیری در حیطه ی روانی- حرکتی است که طی آن، ورزشکار به طور خودکار به انجام دادن کارهایی دقیق و موزون عادت می کند. به عبارت دیگر ورزشکار در این سطح به فکر کردن و صرف انرژی برای هماهنگ کردن فعالیت ها و تنظیم و توالی حرکت ها نیاز ندارد و اغلب فعالیت های او به طور خودکار صورت می گیرد مانند: مهارت در رانندگی که راننده بدون فکر کردن و تصمیم ارادی عکس العمل مناسب نشان می دهد.

فصل 3

مراحل تحلیل و تنظیم حرکت

هدف های حرکت با توجه به وضعیت های مختلف متفاوت می باشد. اهداف با توجه به نظارت مستمر قابل مشاهده و اندازه گیری هستند.

مراحل اهداف حرکتی عبارتند از:

1- تعیین هدف های کلی حرکت

2- تبدیل اهداف کلی به اهداف جزئی

3- تعیین هدف های واسطه

4- بازنگری و تعیین مجدد اهداف حرکتی

مراحل چهار گانه ی فوق نه تنها در طراحی، بلکه برای اجرا هم در یک زمان محدود امکان پذیر است.

تعیین هدف های کلی حرکت:

هدف های کلی مهارت هایی کسب شده از جریان حرکت را بیان
می کنند. در واقع هدف های کلی به علت عدم صراحت، مهم و تا حدودی مقایسه ای به هدف های واسطه ای به زمان بیشتری برای تحقق نیاز دارند. به همین دلیل این اهداف جهت عمومی فعالیت را تعیین می کنند.

تبدیل اهداف کلی به اهداف واسطه ای:

هدف های واسطه ای از هدف های جزئی سرچشمه می گیرند و نسبت به اهداف کلی نقش واسطه و پشتیبان را ایفا می کنند.

هدف های واسطه ای مراحل رسیدن به هدف نهایی را آسان تر و حتی سریع تر می کنند.

تبدیل هدف های واسطه ای به رفتارهای حرکتی جدید:

هدف های حرکتی جدید با توجه به بسط و گسترش اهداف کلی در ارتباط با واسطه ها شکل می گیرند. یعنی دقیقا بعد از استفاده از یک واسطه عمل یا رفتار خاصی را تعریف می کنند.

ویژگی های هدف های جدید:

یک هدف حرکتی جدید باید دارای ویژگی های زیر باشد:

1- رفتار حرکتی مورد انتظار قابل اندازه گیری باشد.

2- موقعیتی که رفتار حرکتی جدید ایجاد می کند صریح و روشن باشد. در واقع شناخت موقعیت جدید و محدودیت هایی که از نظر زمان اجرا مشخص می کند و مانع سردرگمی و آشفتگی در اجرا می شود.

3- تعیین درجه ی موقعیت اجرا:

هنگام اجرا باید نسبت موفقیت حرکت ارزشیابی شود. در نتیجه سطح اجرا، معیارهای مشترک و محکمی هستند که بر اساس آنها حرکت رو به جلو پیشرفت می کند و شایستگی حرکتی و تکنیکی ورزشکار معین و بررسی می شود.

کارکردهای هدف های حرکتی خوب:

1- تمرکز روی برنامه ریزی حرکت:

اغلب با تعیین ارزش گذاری حرکت خوب به طراحی حرکت و تعادل مطلوبی که حرکت باید داشته باشد ارتباط پیدا می کند. اگر هنگام اجرای حرکت تعادل مناسب برقرار نباشد، اهداف تعیین شده در سطح مطلوب انجام نمی پذیرد.

2- طراحی رخدادهای حرکتی مؤثر:

در فرایند حرکت هر نوع فعالیت باید در جهت تکمیل حرکت قبلی و با توجه به رُخدادهای حرکتی حریف طراحی و اجرا شود. به بیان دیگر در یک رُخداد حرکتی، طراحی حرکت باید معطوف به مسأله و حل مسأله شود. به هر حال فعالیت ورزشکار باید سبب شود که حریف مطابق هدف های حرکتی شما تنظیم شده بیندیشد و عمل کند. رخدادهای حرکتی باید موقعیت مناسبی را برای ورزشکار فراهم کند تا منجر به پیروزی وی شود. زیرا انواع مختلف رخدادهای حرکتی نیازمند موقعیت های مختلف اجرا می باشد. نخستین گام مناسب برای طراحی حرکت این است که هر فعالیت با توجه به دو فعالیت حرکتی (فعالیت حرکتی حریف و فعالیت حرکتی جدید) و بر اساس اهداف کلی حرکت تنظیم شود. شناخت افعال حرکتی بر اساس اهداف کلی حرکت تنظیم
می شود. شناخت افعال حرکتی بر اساس تمایزها و تفاوت ها و تضادها، ترجیح دادن و... مبین اجرای اصول حرکت مطلوب می باشد. اما نباید فراموش کرد که اجرای اهداف نباید اطلاعات مورد نیاز را در اختیار حریف بگذارد. بلکه در فرایند اجرا باید فعالیت های حرکتی برای حریف گنگ و نامفهوم باشد.

3- طراحی شیوه های حرکتی معتبر:

انعطاف و پویایی دو عامل بسیار مهم و قابل توجه در فرایند ارزش گذاری نتایج حرکت هستند و انعطاف به ورزشکار کمک می کند تا نحوه ی اجرای حرکت را با حالت معتبر و مناسب تری اجرا نماید و پویایی حرکت می تواند در صورت لزوم برای برطرف کردن مشکلات حرکتی کمک کند.

4- اجرای مؤثر حرکت:

چگونگی نحوه ی ارزش گذاری حرکت تعیین می کند، نحوه ی اجرای مؤثرتر کدام هستند. اگر حریف بتواند نتایج فعالیت حرکتی شما را تشخیص دهد. هرگز فرایند اجرا به طور مؤثر اتفاق نخواهد افتاد. باید تلاش کنید تا حریف نتواند علت و معلولی حرکت شما را کشف کند. حتی گاهی لازم است که ورزشکار نتیجه ی خاصی را از حرکتش طلب نکند. بلکه باید در فرایند اجرای حرکت مهارت خاصی را به دست آورد تا حریف را گیج و سردرگم کند.

گام دوم: تحلیل و تعیین موقعیت حرکت:

در این مرحله ورزشکار، پس از بررسی رُخدادهای حرکتی، تحلیل و تعیین موقعیت حرکت ضروری به نظر می رسد. پس از تعیین رخدادها، روابط بین اهداف تعیین شده و به دنبال آن نوع ارتباط بین رخدادهای حرکتی باید بررسی شود تا سلسله مراتب فعالیت ها مشخص شود. علاوه بر تعیین سلسله مراتب فعالیت ها، نحوه فعالیت آن را پیش بینی کند و نقطه ی اوج فعالیت ها را بر اساس ارزشیابی تشخیصی معین کند. بنابراین تحلیل و تعیین موقعیت حرکت فرایندی است که در آن نوع ارتباط  بین حرکت ها بر اساس ارزشیابی تشخیصی تحلیل و تعیین می شوند.

بررسی نوع ارتباط شامل:

1- رخدادهای حرکتی:

به مجموعه فعالیت های ورزشکار در یک زمان معین برای تحقق هدف معین رخداد حرکتی گفته می شود. بنابراین رخدادهای حرکتی شامل دو قسمت فعالیت ورزشکار و فعالیت حریف می باشد.

الف- فعالیت ورزشکار: در طراحی حرکت، ورزشکار اهداف حرکت را به گونه ای انتخاب می کند تا انتظارات پیش بینی شده فراهم شود. این دسته از اهداف حرکت وقتی ارزشمند است که در جهت هدایت و تضعیف فعالیت حرکتی حریف تنظیم شده باشد. در بسیاری از فعالیت های حرکتی، نظارت بر عملکرد حرکتی حریف اهمیت دارد. چرا که بازخورد و تقویت و اصلاح فعالیت حرکتی بر اساس اهداف حرکتی راهنمای مناسبی است.  برای ورزشکار این نکته که یک رخداد حرکتی، دقیقا چه نقشی را ایفا می کند و چه قدر می توان از آن انتظار داشت، بسیار مفید خواهد بود.

ب- فعالیت حریف:

برای بسیاری از ورزشکاران دانستن دقیق اهداف یک رخداد حرکتی برای دستیابی به نتایج مورد انتظار اهمیت دارد. ممکن است نداند برای دستیابی به نتایج حرکت چگونه عمل کند. در نتیجه بسیار مفید خواهد بود که بداند به چه چیز نیاز دارد و چه نوع فعالیتی را باید انجام دهد تا به نتیجه ی مورد انتظار برسد.

وقتی که نتایج حرکتی معین شدند، باید فعالیت هایی که برای رسیدن به چنین نتایج انجام می دهد، ارزش گذاری  شود. تجارب یادگیری باید متناسب با اهداف حرکت و متنوع باشند. مربیان نباید ورزشکاران خود را محدود به چند فعالیت حرکتی کنند. یعنی ورزشکار می تواند از میان تعداد تقریبا نامحدودی از تجارب یادگیری، آن دسته از فعالیت ها را که بیشترین احتمال دستیابی به اهداف را فراهم می کند، انتخاب کند.

2- رابطه بین اهداف حرکتی:

در تحلیل و تعیین موقعیت حرکتی باید به گونه ای هدف های حرکتی را مرتب کنیم که اجرا ساده و تحلیل برای حریف مشکل باشد. در ضمن سلسله مراتب هدف های حرکت باید بر اساس ارتباط آنها با یکدیگر تعیین شود. معمولا هدف های حرکت با همدیگر به سه صورت ارتباط دارند:

الف- ارتباط اهداف بین دو حرکت (ارتباط مقایسه ای)

ب- فهم تقدم حرکت نسبت به حرکت های دیگر(ارتباط هم تراز)

پ- انتخاب حرکت های ترکیبی نسبت به اهداف حرکت(ارتباط  دو سویه)

در هر صورت هدف باید به گونه ای تنظیم شود که مفاهیم حرکتی، پیوسته و مرتبط با یکدیگر عرضه شوند تا ورزشکار به نتیجه ی مطلوب برسد.

3- تعیین رفتار حرکتی:

تعیین رفتار حرکتی مهارت ها و توانایی هایی است که ورزشکار باید قبل از شروع یک فعالیت حرکتی تصمیم گیری کند.

4- ارزشیابی حرکت:

ورزشکار باید بتواند بین دو تصمیم طبق ارزشیابی رفتار حرکتی حریف یکی را انتخاب و اجرا کند. این ارزشیابی باید وسیله ای باشد تا میزان آگاهی را از آنچه می داند بیازماید.

5- تعیین اولین گام حرکت:

معمولا برای تعیین نقطه ی شروع از ارزشیابی تشخیصی استفاده می شود تا ورزشکار بتواند نخستین گام حرکت، یعنی نقطه ی شروع حرکت خود را مشخص کند.

اگر ورزشکار حرکتش را بدون توجه به توانایی و قابلیت های حریف انتخاب کند، نه تنها حرکت مطلوب به وجود نمی آید، بلکه توانایی حرکتش به هدر خواهد رفت.

گام سوم: تحلیل و تعیین محتوا، روش اجرای حرکت:

مرحله ی سوم از طراحی حرکت ، تحلیل و تعیین محتوا، با روش وسیله ای متناسب با هدف ها انتخاب و تنظیم می شوند.

آشنایی با اصول تنظیم و تحلیل محتوای حرکت، هم باید با تنظیم و ابداع روش های متناسب باشد. در این مرحله تحلیل اجمالی از چگونگی اجرا انجام می شود تا ورزشکار همواره فعالیت خود را بر اساس طرح
پیش بینی شده ای پی ریزی کند. با این کار او می تواند نگرش مطلوب و منطقی در زمینه ی حرکت بدست آورد.

الف- تحلیل و تعیین محتوای حرکت:

محتوای هر حرکتی بر اساس هدف های آموزشی تهیه و تنظیم
می شود. حرکت های ارائه شده باید دقیقا با هدف های کلی، واسطه ای و پشتیبان همسو باشند.

شیوه های تجزیه و تحلیل محتوای حرکت:

تجزیه و تحلیل محتوای حرکت، یک روش علمی برای ارزشیابی و منظم پیام های حرکتی می باشد. برای اینکه تجزیه و تحلیل محتوای حرکت ارزش علمی داشته باشد، باید از قواعد دقیق و مشخص پیروی کند و حداقل دارای چهار خصلت زیر باشد:

1- واقعی بودن حرکت:

تجزیه و تحلیل محتوای حرکت، مستلزم آن است که بررسی انجام شده آن قابل بازبینی و بازسازی باشد. یعنی هر ورزشکار بتواند همان نتایج را بدست آورد.  بنابراین لازم است معیارهای بررسی و ارزیابی صریح و روشن و مشخص باشد.

2- نظم و ترتیب:

منظور از منظم بودن حرکت این است که در تجزیه و تحلیل به تمام عناصر موجود در محتوا توجه شود. هدف از منظم بودن تجزیه و تحلیل آن است که انتخاب خود آگاهانه با عناصر قابل انطباق انجام پذیرد.

3- انطباق:

در تجزیه و تحلیل محتوا، استنباط ها و پیشنهادهای فردی بر اساس حرکت حریف تعیین شود.

4- مقدار عددی:

خصلت مقدار عددی بودن در واقع جانشین جنبه های ذهنی با مقیاس دقیق قابل اندازه گیری هستند. از لحاظ بررسی حرکت، هر حرکت، ترکیبی از عناصر قابل تجزیه به شمار می رود که می توان آنها را به واحدها و روش های خاص طبقه بندی کرد و با شیوه های خاص مورد ارزیابی قرار داد. در تحلیل عددی ورزشکار باید معلوم کند چه
ویژگی هایی در حرکت تأکید می شود و در کنار تحلیل عددی،
می توان به تجزیه وتحلیل همبستگی نیز توجه داشت. این نوع تحلیل مشخص می کند که ارتباط عناصر حرکت چگونه است و چه عواملی آنها را به یکدیگر پیوند می دهد. آیا اجزاء حرکت یکدیگر را جذب
می کنند یا دفع می کنند؟ آیا عناصر و اجزاء حرکت ارتباط و تسلسل لازم را دارند یا نه؟

مراحل تحلیل محتوای حرکت:

در تحلیل محتوای حرکت، ورزشکار بر اساس یک روند منظم و خاص پیش می رود. مراحل تجزیه و تحلیل محتوا عبارتند از:

1- مشخص ساختن هدف تحلیل حرکت:

برای جلوگیری از استنباط غلط، ضروری است که ورزشکار هدف خود را از بررسی محتوای حرکت کاملا مشخص کند. هر چند تحلیل محتوای حرکت صریح تر و مشخص تر باشد، انتخاب عمل حرکتی مناسب تر صورت خواهد گرفت. علاوه بر این انتخاب روش مقابله با حرکت حریف، جهت حرکت حریف را مختل می کند.

2- بکارگیری نمونه های قابل اجرا:

پس از تجزیه و تحلیل حرکت حریف و بررسی تمام پیام های موجود در محتوا، نوبت به تعیین هدف حرکتی می باشد. به ناچار باید نمونه ی حرکتی را انتخاب کنید تا نزدیک به حرکت حریف باشد و یا درصدد ویرانی و بر اندازی حرکت حریف باشد.

3- تقسیم حرکت مورد بررسی به واحدهای مختلف:

یکی از مشکلات بررسی و تحلیل حرکت، عدم امکان تعیین حدود واحدهای حرکتی است. زیرا هر واحد حرکتی فضای مشخصی را اشغال نمی کند و لزوما اجرای هر حرکت در هر نوبت کلیشه ای انجام نمی گیرد. به همین منظور ویژگی های هر واحد حرکتی باید مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد.

4- طبقه بندی واحدهای حرکتی:

در هر بررسی حرکت، تحلیل با یک نظم و ترتیب انجام می شود. بنابراین در این مرحله، باید واحدهای مورد بررسی را بر اساس موقعیت و اولویت ارزش گذاری و طبقه بندی کنید.

5- ارزیابی عیب های حرکت:

سنجش و عیب یابی حرکت با روش های مختلف صورت می گیرد. روش ارزیابی حرکت به هدف حرکت بستگی دارد. در ارزیابی به تجزیه و تحلیل موقعیتی و یا تجزیه تحلیل عیب ها و تجزیه و تحلیل همبستگی و تجزیه و تحلیل نیروها و جهت ها استفاده می شود. تجزیه و تحلیل نیروها و جهت ها، بیشتر به شدت و ضعف و وسعت حرکت و اهمیت عناصر مورد نظر در محتوای حرکت امکان پذیر می باشد. در حالی که در تجزیه تحلیل همبستگی روابط و همبستگی عناصر حرکت توجه می شود. در تجزیه و تحلیل جهت گیری، گرایش ها و عقاید پنهان در حرکت باید بررسی و تحلیل شود. به هر حال اگر ورزشکار به روش ها و مراحل تحلیل آشنایی نداشته باشد، هرگز قادر به ارزشیابی و انتخاب صحیح حرکت نخواهد بود. زیرا برای انتخاب حرکت
نمی توان بدون ضابطه عمل کرد.

سؤال های زیر حداقل ضوابطی هستند که هر ورزشکار باید در هنگام انتخاب محتوای حرکت ارزیابی کند:

1- آیا محتوای رفتار حرکتی حریف را که انتظار داریم، در حریف
می بینید؟

2- آیا محتوای حرکت بر اساس توانایی های ذهنی تهیه شده است؟

3- آیا محتوای حرکت انتخابی شما با حرکت حریف تناسبی دارد؟

4- آیا محتوای حرکت حریف با مفاهیم علمی حرکت تناسبی دارد؟

5- آیا محتوای حرکت با مدت زمان تخصیص یافته انطباق دارد؟

تهیه و تنظیم محتوای حرکت:

یکی از اصول فهمی که باید در طراحی حرکت مورد توجه قرار گیرد، تهیه و تنظیم محتوای حرکت است. به طور کلی اصول و ضابطه هایی که در تهیه و تنظیم محتوای حرکت باید در نظر گرفته شود، عبارتند از:

1- میزان درک حریف:

محتوای حرکت برای همه ی افراد با قابلیت های متفاوت، فرصت هایی را فراهم می کنند.

2- اصول و قوانین علم حرکت:

مفاهیم موجود در محتوای حرکت را باید در عوامل مختلف جستجو کرد. هر حرکت با قوانین و اطلاعات حرکت حریف تطبیق می یابد. در تهیه و تنظیم حرکت باید به محتوای حرکت حریف رجوع کنید. در این زمینه، توجه به اصول و مفاهیم کلیدی حرکت حریف اهمیت خاصی دارد.

3- شیوه اجرای حرکت:

اجرای حرکت در هر نوبت، بر اساس شیوه ای خاص، سازماندهی
می شود. هر فن ساخت ویژه ی خود را می طلبد و روش ها و قواعد اساسی ویژه خود را دارد.

4- توالی حرکت:

محتوای حرکت، باید در یک خط سیر مشخص و به صورت منطقی و توجه ساخت ویژه ی آن تهیه و تنظیم شود. زیرا ساختار هر حرکت بر اساس یک سلسله مراتب شکل گرفته است. ترتیب توالی منطقی حرکت به گونه ای که می تواند آن را در یک فرم و شکل قرار داد.

5- اطلاعات و آمار حرکت:

ارقام و آمار حرکت باید متناسب با شرایط و نیازهای حرکت حریف باشد.  یعنی بر اساس ارزش ها و اطلاعات حرکتی حریف تنظیم شود.

6- شناختن ارزش های اصلی حرکت:

مفاهیم موجود در محتوای حرکت بر اساس تحلیل رشد حرکت بررسی می شود. محتوای واقعیت های حرکت باید طوری انتخاب و تنظیم شود که در فعالیت های مهم و به هم پیوسته، به پرورش فکر سازنده و خلاق کمک کند.

7- انطباق با زمان حرکت:

تهیه و تنظیم محتوا باید بر مبنای پیش بینی مدت زمان حرکت باشد.

ب- تحلیل و تعیین روش حرکت:

روش حرکت، یکی از عوامل اصلی در فرایند و طراحی حرکت به شمار می رود. زیرا نوع وظایف حرکت و زمینه ساز حرکت جدید را تعیین می کند. بنابراین حرکت یک فعالیت خنثی نیست، بلکه فعالیتی است هدفمند و تعاملی درفرایند عمل و عکس العمل. فرایند حرکت خلال فعالیتی هوشمند انجام می گیرد. در واقع ورزشکار با تجزیه ی حرکت و درک زمان، طراحی حرکت را پیش می برد. چون تحلیل و تعیین فعالیت حرکتی، مراحل مختلف رخداد حرکت را تشریح می کند و چگونگی فرایند حرکت را بر اساس برنامه ی پیش رونده، اصلاح
می کند.

تنوع در حرکت، فرایند را جالب و جذاب می کند. حرکت مؤثر همواره به تنوع در روش می انجامد. اما این راهبردها و شیوه ها باید به صورت معقول و منطقی صورت گیرد. ورزشکار باید چهار معیار: اهداف، سبک های حرکتی مختلف، نوع محتوای حرکت حریف، انتخاب حرکت مناسب بر اساس حرکت حریف را در نظر بگیرد. ورزشکار به هیچ وجه بدون تحلیل، موقعیت به اقدام تعیین روش حرکت نکند.

ج- تحلیل و انتخاب حرکت:

در فعالیت حرکتی، ورزشکار باید تلاش کند شرایط لازم را برای مهار یا غلبه بر حرکت حریف فراهم کند. بی تردید آشنایی با مفهوم صحیح و منطقی هر فن پایه و اساس درک مباحث و مسائل متعدد حرکت می باشد. بنابراین اگر مفهوم حرکت را ندانید و جایگاه آن را در روند حرکت نشناسیم، هیچگاه نخواهید توانست به طور علمی مشکلات حرکتی را مرتفع کنید.

تحلیل حرکت:

در بسیاری از کلاس های آموزشی، بدون کوچک ترین توجه به مفهوم صحیح فن، فقط مربیان اجرای فن را بدون توصیه های جانبی تدریس می کنند. در حالی که مفهوم فن بسیار فراتر می باشد. اما این نکته را نباید از نظر دور داشت که در تعریف علمی فن، بیشتر به دنبال تعیین حدود و مشخصات فن مورد نظر هستیم و کلیه ی امتیازات و ارزش های مرتبط با آن را باید در نظر بگیریم. بنابراین وزشکاری که فقط به دنبال اجرای فن باشد، هیچگاه نمی داند چرا و به چه صورت و در چه مراحلی در جریان اجرای حرکت نقش اصلی خود را ایفا کند.

به دلایل یاد شده، عده ای از ورزشکاران به جای اجرای فن به دنبال ارتباط حامل هایی هستند برای ایجاد ارتباط صحیح و مؤثر و پایداری حرکت در هر مرحله از حرکت، موضوعی به عنوان پیام حرکتی مهم می باشد تا عمل جایگزین تحقق پیدا کند. اما استفاده از راه حل ها برای برقراری ارتباط با حرکت حریف، ورزشکار  ناگزیر از انتخاب یک یا چند راه حل می باشد.  در این صورت ورزشکار می تواند حرکت قابل قبولی انجام دهد. ممکن است مربی یا ورزشکار طرز تلقی خاصی از اجرای یک حرکت داشته باشند. اما به هر حال هر حرکت و روشی که مربی یا ورزشکار بر می گزیند تا بدان وسیله پل ارتباط برای برقراری بین دو حرکت برقرار کند، اهمیت دارد. بنابراین حق داریم راه حل های مختلف را بدانیم و آشنایی با راه حل های متعدد و فراوان تری در اختیار داشته باشیم. پس بر اساس تحلیل ارائه شده می توان شرایطی به وجود آورد که در آن شرایط، اجرای حرکت آسان تر، سریع تر، بهتر، با دوام تر و پایدارتر و مؤثرتر باشد.

انواع حرکت ها:

همه ی انواع حرکت ها (حرکت مستقیم، پیچی، چرخشی، مورب و...) از نظر نقشی که در فرایند اجرا دارند، می توانند به دو دسته تقسیم شوند: انواع حرکت های معیاری و انواع حرکت های تسهیل کننده. حرکت های معیاری که بر اساس آموخته های ورزشکار و بر اساس کارایی خاصی به کار می رود.  اما حرکت های تسهیل کننده جزئی از معیارهای مورد نظر فن هستند و نقش آنها برای درک بهتر و یا بررسی حرکت حریف و شناسایی و بدست آوردن اطلاعات بیشتر از پدیده ی حرکت و فعالیت مورد نظر است و نباید این تجربه ی حرکتی نادیده گرفته شود. در واقع حرکت های معیاری اجرای حرکت را از راه تمرین و مهارت تسهیل می کنند و به ورزشکار کمک می کند تا مهارت مورد نظر را بدست آورد. بنابراین حضور حرکت های تسهیل کننده نه تنها در طول حرکت، بلکه در هنگام ارزشیابی نیز لازم و ضروری می باشد. در مقابل چگونگی انتخاب استفاده از آنها در فرایند حرکت با توجه به شرایط و موقعیت اهمیت دارد. تحقیقات نشان
می دهد که نقش هر حرکت در انتقال و تفهیم و تأثیر و نقش آن به صورت زیر خلاصه می شود:

1- قابل لمس و توجه بیشتر به موضوع حرکت

2- فراهم کردن پایه ی لازم برای یادگیری تدریجی و تکمیلی

3- تجربه ی واقعی و حقیقی در اختیار ورزشکار قرار می دهد

4- توسعه و رشد معناداری به حرکت می دهد

5- تجاربی را در اختیار ورزشکار قرار می دهد که سبب می شود
راه های دیگری را جست و جو کند و در نتیجه به حرکتش عمق و کمال بیشتری بدهد.

معیار انتخاب حرکت:

برای استفاده از هر حرکت معیار و ضوابط خاصی وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از: شرایط زمانی و مکانی اجرای آن.

ویژگی های حرکت:

حرکتی که انتخاب می شود باید علاوه بر اینکه بتواند بر حرکت حریف غلبه کند، باید بتواند امکانات جدیدی را برای خلق حرکت های نوین ایجاد کند. علاوه بر این کیفیت حرکت را افزایش دهد و حریف را به پاسخگویی و تحریک واکنش تشویق کند.

ویژگی های فنی حرکت:

مهمترین ویژگی های فنی حرکت را می توان به صورت زیر بیان کرد:

1- توانایی انتقال پیام حرکتی

2- قابلیت بازگشت یا جابجایی

3- سهولت اجرا

4- سهولت دستکاری و تغییر

5- قابلیت تبدیل یا تداخل در فن دیگر

امکانات اجرایی حرکت:

مهمترین عواملی که در اجرای حرکت تأثیر می گذارد عبارتند از:

1- حرکت انتخاب شده باید متناسب با حرکت حریف باشد

2- وضعیت و اندازه ی حرکت مورد نظر باید قابل استفاده در وضعیت موجود باشد

3- حرکت انتخاب شده باید در زمان مناسب اجرا شود

4- اجرای حرکت حتی المقدور با صرف انرژی کمتر باشد

5- تا حد امکان اجرای حرکت غافل گیرانه باشد

گام چهارم: تحلیل و تعیین نظام حرکتی:

چهارمین مرحله از طراحی حرکت، تحلیل و تنظیم نظام حرکتی است. طراحی حرکت یک فرایند چرخشی است که می تواند بارها اتفاق بیفتد. اجرایی معنادار است که با توجه به فرایند حرکت حریف تعیین شود. اینگونه اجرا ارزشمند بودن یا نبودن طراحی حرکت را مشخص
می کند. به عبارت دیگر فرایند اجرای دو حرکت، مکمل یکدیگرند و تغییر در هر یک باعث تغییر در دیگری می شود. تغییر در اجرا باید مبنی بر حرکت حریف باشد. همینطور ارزشیابی حرکت باید پس از اجرا انجام شود. زیر نظام ارزشیابی نشان دهنده ی میزان تسلط ورزشکار بر هدف های حریف است.

هدف از طراحی و اجرای یک برنامه ی حرکتی به چالش کشیدن حرکت حریف و ایجاد تغییراتی در حرکت حریف می باشد تا حریف نتواند برنامه ی حرکتی مورد انتظارش را به سرانجام برساند. همچنین ملاک تشخیص این تغییرات را تعیین می کند. تعیین این موارد نیازمند داشتن اطلاعات در زمینه ی نگرش، دانش و مهارت کافی ابتدا و پایان برنامه ی حرکتی است.

ارزشیابی برای هر ورزشکار معنای خاص دارد. این معنای خاص از دیدگاه ها و معیارهای ورزشکار در زمینه ی اجرای فن نشأت
می گیرد. زیرا ارزشیابی معمولا توجه به اطلاعات ویژه در خصوص برنامه ی حرکت می باشد. تا بر اساس این اطلاعات قضاوت کرد و تصمیم گیری کنید. بنابراین ارزشیابی وسیله ای برای گردآوری اطلاعات درباره ی ارزش یک برنامه ی حرکتی، نتیجه، شیوه، هدف یا استفاده با القوه از رویکردهای گوناگون برای رسیدن به هدف های مشخص شده و معیاری برای تعیین یک برنامه ی حرکتی است.

ارزشیابی آخرین مرحله از مراحل طراحی حرکت می باشد. در این مرحله ورزشکار با استفاده از راه های مختلف، میزان موقعیت حرکت را در دستیابی به اهداف  تعیین می کند. همچنین ورزشکار می تواند با ارزشیابی و تحلیل آن میزان موفقیت خود را در اجرای مراحل مختلف برنامه ی حرکتی طراحی و تعیین کند و اگر نقص حرکتی به وجود آمد درصدد رفع آن باشد.

ارزشیابی صحیح حیطه های تصمیم گیری به تعیین ملاک های قضاوت و اجرای درست کمک می کند. ابتدا عملکرد حرکتی باید تحلیل و بررسی شود و سپس ورزشکار تصمیم درست را اتخاذ کند. در فرایند طراحی حرکت و اجرا، ارزشیابی از اهمیت خاص برخوردار
می باشد. زیرا اصلاح و تقویت حرکت مستلزم داشتن دانش و اطلاعات کافی و استفاده از یک حرکت اثر بخش برای بهبود فعالیت در جهت تحقق هدف های حرکت است. ارزشیابی اطلاعاتی از قبیل نقاط قوت و ضعف موجود در حرکت و سنجش میزان آمادگی حریف برای مهار حرکتش می باشد. برای سنجش میزان تغییر رفتار حرکتی حریف همانند ارزشیابی های دیگر به جمع آوری اطلاعات حرکتی تحلیل نتایج به دست آمده و مقایسه ی آنها با حرکتی که در حال اجرا می باشد، معیار مؤثری است. زیرا با انجام ارزشیابی تشخیص و تحلیل نتایج آن، اولین گام حرکت خود را تعیین می کنید.

مراحل تحلیل و تعیین نظام ارزشیابی عبارتند از:

1- تغییرات مورد نظر باید دقیقا استنباط و تعریف شود. اما این نکته ضروری را نباید فراموش کرد که هدف های مختلفی که از طریق قسمت های مختلف فن مورد تأکید واقع می شوند باید به صورت روشن و غیر مبهم مشخص شوند.

2- تعیین معیار قضاوت درباره ی عملکرد فن به صورت مطلق یا نسبی تعیین می شود. در واقع بیشتر ارزش های حرکت باید با توجه به معیار موفقیت مورد توجه قرار بگیرد.

3- سرانجام درجه ی درستی حرکت به وسیله ورزشکار نمره گذاری می شود. برای تعیین تغییراتی که در حیطه ی عاطفی و روانی حرکت قرار دارند، روش ارزش گذاری آن را به مراتب مشکل تر می کند.

در هر صورت اگر نتایج ارزشیابی چندان رضایت بخش نباشد،
می توان دلایل زیر را برای توجیه آن برشمرد:

الف- مشخص نشدن هدف های حرکتی حریف به طور صریح و روشن و یا متناسب نبودن حرکت انتخاب شده با ویژگی های حرکتی حریف

ب- مناسب نبودن کیفیت حرکت، به این معنا که محتوای حرکت، متناسب با هدف های حرکتی حریف نبوده است

پ- عدم تناسب حرکت ها به کار گرفته شده با یکدیگر

ت- فراهم نشدن موقعیت مطلوب برای اجرا

ث- ناتوانی ورزشکار در انجام فعالیت حرکتی به دلایل مختلف

ج- عدم وجود فرصت کافی

چ- عدم تناسب نحوه ی ارزشیابی حرکت با فعالیت و هدف

ح- حرکت انجام شده تناسبی با اهداف و زمان ارزشیابی حرکت بدون وقفه پس از تعیین هدف های حرکت اجرا شده است

مسلم است پس از بررسی حرکت حریف و شناخت عوامل مؤثر در آن، باید اقدامات لازم را به عمل آورد. درصورت ایجاد مشکل برای رفع نقایص و اشکالات باید به اصلاح برنامه ی حرکتی پرداخت. در حالی که ورزشکار می تواند در اصلاح برنامه ی حرکتی به درستکاری و اصلاح عوامل متعددی اقدام کند، نکات زیر ضروری به نظر می رسد:

1- هدف حرکت را متناسب با نیاز و توانایی انتخاب کند

2- در صورت نامطلوب بودن، حرکت را بازبینی کرده، محتوایی متناسب با هدف و توان خود انتخاب کند

3- روش های حرکتی خود را بررسی و تحلیل کند  و در صورت عدم موفقیت باید در روش خود تجدید نظر کند

4- انتخاب تجارب بکار گرفته شده ی حریف

5- پیش بینی برای استفاده ی بهتر از حرکت موجود با توجه به امکانات و شرایط موجود

6- تجدید نظر در حرکت انتخاب شده

7- تحلیل و بررسی چگونگی و مدت زمان اجرای حرکت

8- بازنگری اصلاح روش های ارزشیابی حرکت

به هر حال ورزشکار باید از تجارب حاصل از طراحی و اجرای برنامه ی حرکتی، برای طراحی حرکت بعد استفاده کند.  در واقع ارزشیابی و اصلاح مستمر برنامه ی حرکتی می تواند ورزشکار را نسبت به فعالیت های بعدی خود امیدوار سازد.

مرحله ی آمادگی حرکت:

بدیهی است برای انجام هر کاری باید آمادگی داشت. ورزشکار مجبور است خود را برای اجرای حرکت آماده کند. او باید در نظر بگیرد از حرکت چه می خواهد و چگونگی می خواهد حرکت را اجرا کند و چه هدف هایی را می خواهد تحقق بخشد. چگونه می خواهد حرکتش را تا پایان استمرار بخشد و سرانجام حرکت چگونه می خواهد به پایان برسد.

علاوه بر این با تسلط کافی حرکتش را اجرا کند. اگر هنگام اجرای حرکت، ورزشکار با حرکت حریف همکاری لازم را نداشته باشد، حرکت به مفهوم واقعی و عملی آن صورت نخواهد گرفت. تجربه نشان داده است که در شروع مسابقه افکار ورزشکار هنوز کاملا متوجه ی انجام فعالیت حرکتی نیست. بنابراین بدون تمرکز حرکت مؤثر انجام نخواهد گرفت. چناچه ورزشکار در کاربرد بعضی از حرکت ها مهارت لازم را نداشته باشد، باید تمرینات لازم را انجام دهد تا مهارت لازم را کسب کند.

مرحله ی اجرای حرکت:

در این مرحله ورزشکار باید نحوه اجرای حرکت سازماندهی شده را مشخص کند. او باید مشخص کند که می خواهد از کجا و چگونه شروع کند و به کجا ختم نماید. موضوع مهمی که ورزشکار در این مرحله باید در نظر داشته باشد این است که از انجام حرکات اضافی و پراکنده اجتناب کند و مرحله ی پایان حرکتش را با توجه به شروع حرکتش تعیین نماید. چرا که در روند اجرای حرکت، در مرحله ی پایان کمی جزئیات تغییر می کند و هر چه به مرحله ی پایان نزدیکتر می شود، امکان دارد که این جزئیات تغییرات بیشتری کند و پس از مدتی امکان دارد که حرکت دچار حالتی شود که به قول معروف به پوسیدگی و پوکی حرکت انجامد.

مرحله ی خلاصه کردن و نتیجه گیری از حرکت:

نتیجه گیری برای تثبیت حرکت ارائه شده در پایان هر حرکتی لازم است. این کار بستگی به میزان یادگیری و مؤثر بودن روش حرکت ورزشکار دارد. گاهی ورزشکار با تقویت بخشی از حرکت، بین عناصر حرکتی حریف اختلال ایجاد می کند و حرکت حریف ویران می شود. اما این کار باید به گونه ای باشد که ریتم حرکتی خودش از بین نرود.

فصل 4

اجرا:(عملیاتی کردن حرکت)

یکی از مراحل مهم فرایند حرکت عملیاتی کردن فعالیت های طراحی شده می باشد. اگر بهترین برنامه ی حرکتی، خوب اجرا نشود و یا در اجرای فرایند حرکت به دلایل مختلف با شکست روبرو شوند. ارزش چندانی نخواهد داشت. بر اساس نوع تصمیم گیری ورزشکار است که خط و مشی رخدادهای حرکتی، طبق الگوی حرکتی حریف مشخص و معین می شود. با مشاهده و بررسی رخدادهای مختلف در فرایند اجرای حرکت، می توان همه ی آنها را در چهار مجموعه یا رویکرد کلی با عنوان حرکت مستقیم، حرکت غیر مستقیم، حرکت تعاملی و حرکت به صورت حل مساله قرار داد. هر یک از این چهار مجموعه یا رویکرد، ویژگی ها و کارکردهای خاص خود را دارند و در موقعیت های ویژه ای از آنها استفاده می شود.

حرکت مستقیم:

ورزشکاران قبل از اینکه بتوانند مفاهیم مهمی را کشف کنند، مسائلی را حل نمایند، باید اطلاعات و مهارت های پایه را کسب کنند. آنها باید قادر باشند در پیام های حرکتی رمزگذاری و رمزخوانی کنند. ورزشکاران قبل از اینکه بخواهند حرکتی را اجرا کنند، باید با ساختار حرکت آشنا و بر کل حرکت مسلط باشند. در حقیقت تفاوت ورزشکاران مبتدی و متخصص در کشف موقعیت های مختلف، حتی در
موقعیت های بحرانی و تنش زا مشخص می شود.

تعریف و تحلیل حرکت مستقیم:

مربی بیشترین نقش را در سازماندهی و هماهنگ کردن فعالیت های حرکتی ورزشکار دارد. فعالیت هایی چون تعیین موقعیت هر یک از اعضاء بدن، تحلیل مهارت حریف، پیش بینی اهداف، چگونگی ارائه ی حرکت و کارهایی که برای کسب پیروزی لازم هستند. اگر چه هنگام اجرای حرکت فرصت هایی برای هر دو طرف به وجود می آید. اساسا این نوع آموزش مربی مدار است. رویکرد تدریس مستقیم بر پایه ی تقویت مثبت حرکت در فرایند کنترل حریف می باشد و لزوما نوعی برنامه ریزی وظیفه مدار را تجویز می کند.

تجزیه و تحلیل نظام های حرکتی:

تجزیه و تحلیل نظام های حرکتی، همبستگی های مختلف اجزاء یک کل را بررسی می کند. در حوزه ی حرکت، رویکرد سیستمی تأکید بر این دارد که چگونه مهارت های پیچیده ی حرکتی را به طور منظم تجزیه و تحلیل کنیم تا بتوانیم به طور مؤثرتر با آنها برخورد کنیم. این نوع یادگیری معنادار در حوزه دانش توضیحی است. برای مهارت در حوزه ی دانش روندی در موقعیت های واقعی آموزش تمرین داده
می شود. اما الگوی مهارت آموزی پنچ مرحله یا گام ضروری وجود دارد. این پنچ مرحله عبارتند از:

1- تعیین مجموعه ای از اهداف حرکت

2- تشریح ضرورت اجرای حرکت ها

3- تعیین و تنظیم تمرین های هدایت شده

4- ارزشیابی میزان درک و فهم حریف و ارائه ی بازخورد مناسب

5- تعیین و تنظیم تمرین های مستقل و فراهم کردن زمینه ی مناسب برای اجرای حرکت

1- تعیین مجموعه ای از اهداف حرکت:

باید در نظر داشت که سطح عملکرد حرکت مشخص شود و موقعیت های مختلف آن را توضیح دهید. یکی از ویژگی های مهم شناخت حرکت، شناخت چگونگی مهار آن است. در اینجا رفتار حرکتی مورد نظر به دقت اندازه گیری شده و رفتار مورد انتظار زمان بندی می شود.

تجزیه و تحلیل عملکرد وظایف:

تجزیه و تحلیل عمکرد هر حرکت برای شناخت دقیق ماهیت اصلی حرکت خاص بسیار ضروری است. برای آسان سازی فهم و تسلط بر ادراک ها و مهارت های پیچیده، ابتدا باید آنها را به اجزاء قابل مشاهده و اندازه گیری تقسیم کرد. این کار می تواند طی مراحل یا گام های زیر انجام شود:

الف- فعالیت مورد نیاز برای رسیدن به هدف در حد مطلوب

ب- تجزیه ی مهارت های پیچیده به مهارت های ساده

پ- شناسایی سلسله مراتب یک حرکت

ت- کارایی هر قسمت از واحدهای حرکت و سرانجام چگونگی تلفیق و ترکیب آنها به منظور کسب نتیجه ی مطلوب

ث- تهیه وتنظیم تمرین های مستقل و فراهم کردن زمینه های مناسب حرکت

1- فعالیت مورد نیاز برای رسیدن به هدف در حد مطلوب:

گاهی اوقات تجزیه و تحلیل حرکت را می توان به صورت یک نمودار ترسیم و جریان حرکت را شناسایی کرد. چنین کاری سبب می شود که مهارت های اصلی و همبستگی مهارت های فرعی به نحوی قابل مشاهده می شود. البته باید توجه داشت که هر مهارتی را نمی توان به صورت نمودار جریانی تجزیه و تحلیل کرد. مسلم است بعد از این مرحله ورزشکار از انتظارات حرکت آگاه

می شود و سپس حرکتی معنا دار را با هم تلفیق و ترکیب می کند. علاوه بر این ورزشکار اهداف یک حرکت ویژه را با اهداف حرکت قبلی شناسایی می کند و تلاش می کند یک حرکت معنادار را اجرا کند. در اینجا نوعی حرکت معنادار را درجهت تحقق هدفی خاص اجرا کرده و زمان مناسب برای اجرای آن را پیش بینی می کند. بازنگری و مرور بخشی از کل حرکت، موجب انگیزه و تعهد بیشتر ورزشکار می شود. سپس تلاش می کند با مهارت ویژه یک حرکت حمایت کننده بیافریند.

2- تجزیه و تحلیل مهارت های پیچیده به مهارت های ساده:

ورزشکار پس از مشاهده حرکت، فکر می کند چه رفتاری باید از خود نشان دهد. بر اساس این نظریه رفتار حرکتی چه بد و چه خوب، الگو و راهنمایی است برای ورزشکار، این امر نیازمند آن است که ورزشکار درک و فهم عمیقی از آن مهارت داشته باشد. یعنی باید بتواند تمام جنبه های مهارت را به خوبی بررسی کند.

درک و فهم و تسلط بر حرکت:

ورزشکاران باید دقیقا آنچه را که مشاهده می کنند، درک کرده و بر آن تسلط داشته باشند.

ب- تفکر قبل از اجرا:

هر چقدر اطلاعات ورزشکار بیشتر باشد، می تواند با دقت و سهولت بیشتری حرکت بهتری را به نمایش بگذارد.

3- شناسایی سلسله  مراتب یک حرکت:

مربیانی که تمرین های زیادی به ورزشکاران می دهند، لزوما موجب افزایش مهارت آنها نمی شود. مثلا تمرین مکرر یک فن، لزوما درک و فهم ورزشکار را از آن فن افزایش نمی دهد. یکی از مراحل فهم اجرای یک فن، تحلیل و نقد رویکرد اجرای آن است. چنین تمرینی به ورزشکار این امکان را می دهد که اجرای فن را در موقعیت های جدید کشف کند. رعایت اصول زیر می تواند ورزشکاران را در تعیین تمرین های هدایت شده کمک کند:

الف- تمرین های کوتاه معنادار:

در یادگیری یک حرکت جدید، بهتر است زمان تمرین را طولانی نکنید. اگر فنی پیچیده بود، بهتر است ابتدا آن را به اجزاء ساده تری تبدیل کنید و سپس به تمرین هر مرحله بپردازید.

ب- تمرین به منظور تسلط بر مهارت:

بسیاری از تمرین ها در مرحله ی تسلط است که می توان از یک حرکت به طور مؤثر در یک موقعیت جدید و آن هم بدون استرس استفاده کرد. اما مربیان باید دقت کنند که تمرین ها موجب یکنواختی و بی تنوعی و در نتیجه موجب کاهش انگیزه ی ورزشکار نشود.

پ- آگاهی از مزایا و معایب فنون:

اگر چه تمرین های مستمر و منطقی بسیار مفید است اما بدون آگاهی از گذرگاه ها و چالش های هر فن نمی توان بر آن غلبه کرد.

4- کارایی هر قسمت از واحدهای حرکت و سرانجام چگونگی تلفیق و ترکیب آنها به منظور کسب نتیجه ی مطلوب:

یکی از مهمترین وظایف مربی در آموزش فن، فراهم کردن زمینه ی بازخورد معنادار و آگاهی از نتیجه ی فعالیت ورزشکار است. شناخت معلول و علت به ورزشکار می تواند از طرق مختلف انجام شود. موارد زیر می تواند راهنمای مناسبی برای مربیان در ارائه ی بازخورد به ورزشکاران باشد:

الف- بعد از هر تمرین بلافاصله عملکرد یک حرکت و نتیجه و عاقبت آن را بررسی کنید.

ب- بازخورد هر حرکت را به طور شفاف و روشن ارائه دهید.

پ- به جای اینکه روی قصد و نیت حریف فکر کنید، بر روی رفتارها تمرکز شوید.

ت- مراحل رشد یک حرکت را پیش بینی کنید.

ث- بازخورد عملکرد صحیح را بررسی کنید.

ج- در صورت عملکرد منفی، اشتباه خود را اصلاح کنید.

چ- به ورزشکار کمک کنید به جای تمرکز روی نتیجه بر روی فرایند حرکت متمرکز شود.

ح- به ورزشکار یاد بدهید که چگونه روی عملکرد خود قضاوت کند.

5- تهیه و تنظیم تمرین های مستقل و فراهم کردن زمینه های مناسب حرکت: به هر حال تمرین مستقل برای انجام فعالیت جدید ضروری به نظر می رسد.

رو ش نمایشی:

در این روش مربی روش حرکتی یک فن را از راه توضیح و نمایش به ورزشکار می آموزد. با استفاده از این روش مربی می تواند، مراحل مختلف یک فن را در زمان بندی های محدود و در موقعیت های متفاوت آموزش بدهد.

بررسی و تحلیل یک مسأله حرکتی بر اساس مراحل منطقی زیر
می باشد:

1- حقیقتی که در حرکت اتفاق می افتد

2- معیاری که راه حل های حرکت را ارزشیابی می کند

3- سازماندهی حرکت بر اساس مقایسه

4- سرانجام، مراحل اجرای راه حل های پذیرفته شده

فعالیت هایی که می توانند به حرکت استمرار دهد:

الف- تغییر دادن محرک حرکت:

ورزشکار تا آنجا که می تواند، حرکات خود را تغییر دهد، به شرطی که تغییرات آنقدر زیاد نباشند که ورزشکار را بی اختیار از موضوع حرکت منحرف کند.

ب- تغییر کانال ارتباطی حرکت:

با تغییر مناسب در الگوی رفتاری حرکت، باعث تغییرات ناخواسته در حرکت حریف شوید.

پ- مقدار فعالیت جسمی:

اجرای حرکت باید به صورت فعالانه انجام شود. به جای اینکه یک نیرو و یا یک فشار را وارد کنید، نیروی خود را در جای جای حرکت تغییر دهید.

ت- شور و حرارت ورزشکار:

ورزشکارانی که با شوق و علاقه حرکت خود را ارائه داده اند، بیشتر موفق بوده اند. بنابراین شدت و کیفیت حرکت را تغییر دهید و از انجام حرکت یکنواخت اجتناب کنید.

ث- پرسش و پاسخ در حین حرکت:

ورزشکار باید سعی کند حرکت حریف را کشف کند و عکس العمل مناسب را انجام دهد. تفکر ورزشکار می تواند تأثیرات مطلوب زیر را داشته باشد:

1- تأکید: بخشی از حرکت را باید با تأکید بیشتری انجام دهید.

توجه: ممکن است با تأکید آگاهانه، ذهن حریف را متوجه ی قسمتی از حرکت کنید که تمایل دارید، هدف خاصی را دنبال کنید.

3- مکث کوتاه: مکث کوتاه در حین حرکت، می توانید منظور خاصی را دنبال کنید.

4- جمع بندی و نتیجه گیری: نکته ی دیگر اینکه سازماندهی روابط بین مرحله پایانی حرکت، با شناخت حلقه های بین اجزاء حرکت روشن می شود.

5- موافقت یا مخالف با روش حرکتی حریف: هر حرکت محاسن و محدودیت های دارد که کاربرد آن را در موفقیت های مختلف موضوعات خاصی را طلب می کند.

6- حالات انفعالی حرکت: استعدادها و ظرفیت های هر حرکت متفاوتند. هر روش حرکتی که انتخاب می کنید باید سازگار و مناسب باشد، هنگام اجرای هر حرکت آرامش، روانی و نظم یک نسبت خاصی دارند و نقاط ضعف و قوت باید با یکدیگر تناسب داشته باشند. اگر ورزشکاری توانایی لازم را در اجرای حرکت نداشته باشد، نمی تواند منطبق بر خواسته های حریف حرکت معقولی را انتخاب کند.

فصل 5 

حرکت غیر مستقیم

هدف از حرکت غیر مستقیم فراهم کردن موقعیتی است که در آن موقعیت ورزشکار با توجه به توانایی های حرکت حریف، فرایند حرکت او را شخصا نظارت، تنظیم و ارزشیابی کند. این روش، روشی است انعطاف پذیر، که در آن به احتیاجات و توانایی های حرکت توجه زیادی می شود. حرکت چنان طراحی و سازماندهی می شود که ورزشکار در انتخاب راهبردهای حرکتی، فعالیت های ثمر بخش و ارزیابی فعالیت های حریف احساس مسئولیت می کند. به طور کلی مشخصات حرکت غیر مستقیم را می توان به شرح زیر بیان کرد:

1- ابتدا پیشرفت حرکتی حریف ارزیابی شده و تعیین نیازهای کاربردی حرکت توسط ورزشکار

2- حرکت غیر مستقیم با تداخل و پیوند بین دو حرکت صورت
می گیرد

3- نقش حرکت های تسهیل کننده و جهت دهنده

4- سنجش پیشرفت حرکت یا خود ارزیابی

5- سهم تعیین اهداف حرکتی در حرکت حریف

از نظر اجرا، روش غیر مستقیم سه رویکرد مختلف است، این رویکردها عبارتند از:

الف- حرکت غیر مستقیم تعاملی

ب- حرکت غیر مستقیم ساختاری و هدایت شده

پ- حرکت غیر مستقیم سنجشی

حرکت غیر مستقیم تعاملی:

در این رویکرد رخداد حرکت ها، هر لحظه اتفاق می افتد، اما ورزشکار باید سعی کند نیازها را از دریچه نگاه حریف بررسی کند و آنان را در فهم نیازهای راهبردی خود کمک بگیرد تا آنجا که به طور مؤثر تصمیمات خود را عملی سازد و تجارب حریف را شخصا هدایت کند. در رویکرد حرکت تعاملی، ورزشکار اندیشه ها و تفکرات حریف را منعکس می سازد و با استفاده از اظهار نظرهای حریف،
ادراک های منطقی و فعالیت های حرکتی را جهت می دهد. اگر ورزشکار در دستیابی اهداف حرکتی یا توانایی های فکری حریف دچار مشکل شود، حریف شخصا در حل مسأله ی حرکت اقدام می کند. او سعی می کند مشکل را با انتخاب راهبردی مناسب بر طرف سازد. ورزشکار از جهت گیری فردی یا واکنش به صورت رفتار انتقادی پرهیز می کند و روابط بین حرکت ها را بدون فشار و تحمیل بی مورد جهت  می دهد. بلکه به جریان تفکر حرکت جهت  می دهد.

در این رویکرد گاهی هر دو ورزشکار به طور اشتراکی فعالیتی را می پذیرند، اما در تمام مراحل حرکت، نقش یکی انتقادی است و نقش دیگری ارشادی است. شاید هم نه جهت دهنده و کنترل کننده فعالیت ها. ورزشکار باید جوی را به وجود آورد که حریف نتواند اندیشه های حرکتی خود را بروز دهد و از لحاظ روانی اتکاء به نفس داشته باشد. ورزشکار باید با حریف همراهی کند و به تدریج حرکت خود را تحمیل کند تا حریف مسئولیت حرکتی او را بپذیرد و راه های رسیدن به اهداف او مسدود شود. یکی از مسائلی که ورزشکاران باید مورد توجه قرار دهند، ایجاد رابطه بین حرکت ها و روش مهار کردن فعالیت های حرکتی است. ورزشکار باید به تفاوت های حرکتی حریف توجه کند و زمینه ی پیشرفت حرکت خود را بر اساس توان فردی فراهم آورد. ورزشکار نباید چهارچوبی را به عنوان یک قاعده ی ثابت و
انعطاف پذیر انتخاب کند. روش حرکت غیر مستقیم تعاملی باید منجر به افزایش توانمندی حرکت شود.

حرکت غیر مستقیم هدایت شده:

این نوع رویکرد حرکتی بر اساس توان فردی ورزشکار انجام
می شود. در اینجا محتوای فعالیت به نحوه ی سازماندهی می شود که ورزشکار بتواند به طور مستقل تجارب حریف را تحت تأثیر حرکت خود قرار دهد. نظام حرکتی موظف است امکانات لازم مورد نیاز حرکت خود را در زمان های مختلف به تناسب نیاز، تغییرات لازم را انجام دهد.

در این رویکرد اغلب محتوای یکنواخت و کلیشه ای، بدون انعطاف ارائه می شود. این نوع فعالیت ممکن است بر حسب نظر و انگیزه ی ورزشکار انجام پذیرد و توجه ورزشکار معطوف بر اهداف حرکتی حریف نیست. این کار به نوبه ی خود یک روش مستقل یا وسیله ای برای حمایت سنتی مورد استفاده قرار می گیرد. در اینجا برنامه ی حرکتی به صورت خودکار و بدون در نظر گرفتن محتوای حرکت حریف به شکل خود جوش انجام می شود. این محتواها ممکن است به دو صورت مورد استفاده قرار بگیرد، یا جایگزین محتوای سنتی حرکت حریف می شود و یا به منظور تکمیل و حمایت از حرکت خودش به صورت جانشین انجام می شود. گاهی در رویکرد حمایتی محتوای تقویتی نقش تکمیلی دارد. تحقیقات نشان می دهد که ورزشکاران توانایی متوسطی دارند و بیشتر حرکتشان اختیاری نیست و بیشتر سعی می کنند پیشرفت حرکتشان را بر اساس زور و قدرت بدنی به حریف تحمیل کنند. در صورتی که هر ورزشکار باید محتوا محور و سازمان یافته عمل کند و در انتخاب و تنظیم حرکت در حد تسلط گام بر دارد. در این رویکرد نقش مربی خیلی بیشتر از زمانی است که نقش آن صرفا آموزش فنون بوده است. متأسفانه کمتر مربی یافت می شود که قدرت سازماندهی و هدایت چنین برنامه ای را داشته باشد.

الگوها و روش های حرکت غیر مستقیم:

الگوهای محتوایی:

بسیاری از ورزشکاران حرفه ای اعتقاد دارند که موقعیت حرکت باید آنچنان سازماندهی شود که حرکت بر اساس توانایی های خود به فعالیت بپردازد. برای رسیدن به چنین هدفی الگوی محتوایی بسیار مناسب است زیرا در این الگو حرکت بر اساس توانایی هایش پیش می رود و ورزشکار وقت و انرژی کمتری صرف می کند. البته اساسی ترین گام برای تحقق چنین هدفی پذیرفتن مفهوم طراحی حرکت حریف است. به ویژه روحیه ی استقلال طلبی حرکت در اجرای دو حرکت کوچک و بزرگ تقویت می شود. لزوما الگوی محتوایی به معنای یک روش و برنامه ی خاص نیست. بلکه شناخت ویژگی های مشترکی است که در ساختار حرکت درحال شکل گرفتن می باشد.

اهداف الگوهای محتوایی:

الگو و روش محتوایی در بسیاری مواقع به طور مستقل کارکرد خاصی ندارند، بلکه واقعیت آن است که اجرای صحیح آن در هماهنگی مجموعه ی حرکت، احتیاج به شناخت و تحلیل دارد. اما الگوهای محتوایی چه هدف هایی را دنبال می کند. به شرح ذیل می باشد:

1- شناخت تفاوت های حرکتی:

بارها اتفاق افتاده است که ورزشکاران نسبت به کارایی روش های مختلف حرکت دچار تردید و ابهام شده اند. این عدم آگاهی، تا حدودی ناشی از عدم شناخت تفاوت بین دو حرکت بوده است. طبیعی است که شناخت تفاوت های حرکت بسیار پیچیده و مشکل است. اگر در هنگام اجرا، تفاوت های حرکت در نظر گرفته نشود، حرکت تقویت نخواهد شد. راه حل چنین مشکلی طبقه بندی کردن اجزاء مختلف حرکت
بر اساس توانایی های ورزشکار است. اما باید توجه داشت که این کار می تواند مشکل ویژگی های ثابت حرکت را حل کند، اما هرگز قادر به حل مشکل ویژگی های متغییر حرکت نیست. مثلا ممکن است پاسخ به یک حرکت و قدرت درک و دریافت متفاوتی در موقعیت های مختلف داشته باشد.

2- رشد و استقلال حرکت در عمل:

یعنی ورزشکار یاد می گیرد چگونه فکر کند و چگونه عمل کند و این خود یکی از اهداف فهم آموزش حرکت است. زیرا آنها باید قادر باشند، یک حرکت را در موقعیت های مختلف، متفاوت اجرا کنند.

3- عادات حرکتی:

این هدف معمولا از طریق تکرار تحقق می یابد و ورزشکار با این روش معلومات بیشتری کسب می کند و بر اثر ادامه ی فعالیت، حرکت به طور عادت و استمرار تقویت می شود.

ایجاد مهارت حرکتی:

مربی می تواند با ارئه ی صحیح فن به مهارت ورزشکار بیفزاید.

مراحل این روش عبارت است از:

الف- مرور اجمالی حرکت حریف

ب- ایجاد سؤال هایی در ذهن و احتمالاتی که باید در نظر گرفت

پ- اجرای دقیق حرکت

ث- در صورت عدم پذیرش حرکت توسط حریف باید در اجرای حرکت، بازنگری صورت گیرد

5- حرکت هدایت شده و مستقل:

مربی ممکن است تمرینی به ورزشکار واگذار کند که انجامش روزها و یا هفته ها به طول بینجامد.

او ممکن است ورزشکار را برای انجام این کار به خود واگذارد تا زمینه ی روش هدایت شده و مستقل در ورزشکار فراهم شود. در نتیجه ماحصل یادگیری بهتر و بیشتر از آن چیزی خواهد بود که ورزشکار توانایی اش را داشته است. برای اجرای مستقل، مربیان اغلب باید چند نکته را برای ورزشکاران روشن کنند:

الف- چه باید آموخته شود

ب- اطلاعات حرکتی یا مهارت حریف سنجیده شود

پ- اجرای حرکت مورد نیاز

ت- مراحل انجام حرکت در اجرا

ث- زمان مورد نیاز

روش ارزشیابی حرکت:

البته درجه ی استقلال حرکت در اجرای آن متفاوت است. گاه ورزشکار می تواند از کل حرکت حریف، موضوع خاصی را انتخاب کند و برای تحقق هدفش نسبت به آن همت بگمارد و یا اینکه ورزشکار کاملا مستقل عمل کند. اینکه ورزشکار باید تا چه حد مستقل عمل کند، به چه عواملی همچون میزان رشد و بلوغ اهداف حرکتی اش بستگی دارد.

ساختار الگوی محتوایی:

این کار بر اساس تقسیم بندی و سازماندهی حرکت ارائه می شود. در صورت موفقیت حرکت، بخش بعدی را ادامه می دهد.این ساختارعبارتنداز:

1- پیشرفت بر اساس توانایی های فردی:

ورزشکار می تواند، بخش هایی از حرکت را با توجه به توان خود و موقعیتی که دارد، بررسی کند. هر وقت که احساس کرد، موقعیت مناسب فراهم شده است، حرکت مناسب را اجرا کند.

2- اجرا تا حد تسلط:

تا زمانی که یک ورزشکار بخش های مختلف یک فن را تا حد تسلط یاد نگرفته باشد. هیچ تضمینی برای موفقیت وی وجود ندارد.

3- حالت های مختلف یک فن:

ورزشکاران حرفه ای، قادرند در حالت های مختلف، حرکتی را اجرا کنند و با نشان دادن کاربردهای خاص زمینه های مختلف اجرای حرکت را فراهم کنند.

4- امکان راهنمایی از حرکت حریف:

ورزشکار با بررسی حرکت حریف، هدف واحدهای مختلف حرکت را بررسی می کند و پیشنهادهایی را ارائه می دهد.

5- اجرای تکنیک ها و روش های مکمل:

ورزشکار با تحریک حریف، تأثیرات مثبت و منفی حرکت حریف را بررسی می کند. در این روش دو حرکت با یکدیگر مقایسه می شوند و راهکارهای جدید برای غلبه بر حرکت حریف ارائه می شود. در این روش بر اساس هدف های رفتاری یک نوع تعقیب و گریز بین حرکت ها به وجود می آید و به محض اینکه احساس می کند که در آن بخش به حد تسلط رسیده، آمادگی خود را برای انجام حرکت نهایی اعلام
می کند. نتایج بدست آمده نشان می دهد که معدل ارزشیابی دو حرکت حریف نسبت به یکدیگر در کنار سنجش توانایی های فردی، معیار مناسبی برای امتیازدهی می باشد.

اگر هر کدام از ورزشکاران معیارهای حرکتی حریف را شناسایی کند و به طور صریح و روشن، حرکتی ارائه دهد که انتظارات را برآورده کند، در سازمان دادن حرکت موفق خواهد بود. شناخت هدف های حرکتی حریف کمک می کند که به دقت دریابد، حرکت ها چه مسئولیتی دارند و چه فعالیت های را باید انجام دهد.

روش های مختلف شناخت الگوی محتوایی:

الگوی محتوایی، ممکن است با توجه به امکانات و شرایط به
روش های مختلف سازماندهی و اجرا شوند. این روش ها عبارتنداز:

شناخت حرکت تا حد تسلط:

چنانچه ورزشکار انگیره و زمان کافی برای یادگیری حرکت نداشته باشد، توانایی و تسلط کافی به فن نخواهد داشت. در نتیجه کیفیت حرکت پایین آمده و معایب حرکت افزایش می یابد. در این حالت به کفایت و ارزش حرکت پی نمی برد و اطمینان حاصل نمی کنند که به موفقیت دست یابند. در این مرحله سلامت روحی ورزشکار به خطر می افتد. این روش ثابت می کند، تمرین یک ورزشکار با ورزشکار دیگر، باعث سازگاری و تطابق بیشتر فعالیت دو ورزشکار می شود و به اصطلاح ورزشکاران دست یکدیگر را می خوانند.

حرکت برنامه ای:

حرکت برنامه ای، یک نظام جدید حرکتی است که کوشش می کند که اجرای حرکت را با نیازهای حریف هماهنگ سازد. این روش، بر اساس مجموعه ای از هدف های حرکتی پی ریزی شده است. در هر موقعیت، اجزاء حرکت به واحدهای کوچک تر تقسیم می شود که چهارچوب یا گام نامیده می شود. در هر گام، موقعیتی مشخص شده است که باید از طریق انجام دادن آن به هدف رفتاری خاصی دست یافت. این گام بر اساس دانش حریف تنظیم می شود. این گام ها و مراحل بعدی باید به گونه ای برنامه ریزی شود که شما را به هدف نهایی نزدیک تر کند. محاسن حرکت برنامه ای در چند زمینه خلاصه می شود: اولا، حریف روی حرکات خود کمتر متمرکز می شود. ثانیا با فعال بودن شما در پاسخ گویی به حرکت حریف، اجرا تسهیل می شود. ثالثا، با بازخورد حرکت، می توانید اشتباهات را اصلاح کنید و سرانجام با اجرای چنین روشی، شما بر اساس توانایی و آهنگ حرکت خود به جلو می روید. به منظور تهیه ی محتوای برنامه ی حرکتی حریف، ابتدا باید هدف های حرکتی حریف را دقیق و صریح، تعریف و سپس شکل و قالب حرکات حریف با تکالیف مرتبط با آن مقایسه شود، ارتباط هر گام حرکتی باید بر پایه ی ساخت طبقه بندی هدف های حریف انجام گیرد. از نظر تنظیم اطلاعات حرکتی، برنامه های حرکتی را می توان به دو صورت خط(تک بعدی) یا شاخه ای (چند بعدی) بکار گرفت. در اجرای برنامه ی خطی، هر گام مربوط به یک قسمت از حرکت و به دنبال هم قرار می گیرد و ورزشکار باید تمام گام های حرکتی را بررسی کند و قدم قدم پیش برود و بررسی و فهم یک گام، در اجرای گام های بعدی تاثیر می گذارد. در برنامه ی ریزی خطی، معمولا باید اصول زیر رعایت شود:

1- ورزشکار فعالانه در برنامه ی حرکتی شرکت کند و به بررسی مسائل حرکت بپردازد

2- اجرای حرکت باید صحیح باشد، زیرا حرکت غلط ممکن است کل حرکت شما را به خطر اندازد

3- بازخورد هر حرکت باید بی درنگ بعد از هر فعالیت بررسی شود

4- برنامه ی حرکتی باید سیر منطقی داشته باشد

5- در هر گام نباید رابطه ی محرک- پاسخ(عمل و عکس العمل) کشف شود

6- ورزشکاران باید مراحل هر گام حرکتی را قدم به قدم پیش ببرند

7- گام ها باید به نسبت کوتاه یا بلند باشد

8- گام ها باید به نسبت حرکت حریف تنظیم شود

9- حرکت با یک سیر منطقی تنظیم شود

در برنامه ی شاخه ای، پس از اینکه ورزشکار یک گام حریف را بررسی کرد، باید بتواند یک حرکت مناسب، حرکتی متناسب با فعالیت حریف انجام دهد و درصورتی که حرکت غلط باشد، از مسیر حرکت خارج شده و به حرکت های جانبی انتقال داده شود. در این نوع
برنامه ها، گام های مستقیم را چهارچوب اصلی و گام های جانبی یا انشعابی را چهارچوب جبرانی می نامند. هدف از گام های جبرانی این است که ورزشکار، اشتباهات خود را تصحیح کند. البته این روش در غنی کردن حرکت مفید است. حتی در مواقعی لازم است که ورزشکار به دنبال راهی باشد تا از چنین حرکتی خلاص شود. بعضی از ورزشکاران، قدرت چندانی برای به پایان رساندن برنامه ی حرکتی ندارند و این نشان دهنده ی آن است که برنامه ی حرکتی آنها، آن گونه که باید، چندان موفقیت آمیز نیست.

آشنایی ارزشیابی تشخیصی:

برای اینکه ورزشکار موقعیت حرکت خود را بداند، در آغاز ارزشیابی تشخیصی به عمل می آورند تا برنامه ی حرکتی خود را بر اساس ساخت شناسی حرکت حریف معین کند. به این صورت که ورزشکار موضوع مناسب از یک گام حرکت حریف را تعیین می کند و معمولا فعالیت بر روی آن موضوع را آغاز می نماید. وقتی که تجزیه و تحلیل بر آن واحد حرکتی به پایان رسید، محکی را نسبت به آن قسمت حرکت انجام می دهد و نتیجه بلا فاصله با رعایت حد مطلوب، واحد بعدی ارائه می شود. چنین فعالیتی به صورت زمانی (لحظه ای) تکرار
می شود. معیار موفقیت در ارزشیابی حرکت، تسلط 80 درصدی بر حرکت حریف می باشد. بنابراین هر ورزشکاری بر محتوای حرکت حریف تسلط داشته باشد، از حریف بهتر بوده است.

در این روش نقش مربی بیشتر به عنوان تحلیلگر حرکت ها و نتایج آزمون های ارزشیابی و تعیین کننده مطرح است. اوست که با سنجش نتایج کار، ورزشکار را در فرایند حرکت هدایت کرده، مشکلات آنان را حل می کند. در هر حال ورزشکارانی که از لحاظ سرعت و توانایی متوسط هستند، ممکن است در تعامل حرکات با یکدیگر دچار اشتباه شوند. باید گفت: ورزشکار به جای فکرکردن درباره ی اینکه چه باید یاد بگیرند، به این موضوع فکر کنند که چگونه باید یاد بگیرند.

روش حرکتی هدایت شده:این روش، هدایت برنامه ی حرکتی ورزشکار را با توجه به نوآوری هایش در نظر می گیرد. ویژگی های روش حرکتی هدایت شده عبارتنداز:

1- اجرای حرکت گروهی:

این کار به روشی اطلاق می شود که چندین روش حرکتی برای بهبود حرکت در نظر گرفته می شود و اجرا و ارزشیابی می شوند. هر واحد حرکتی از چندین بخش تشکیل شده است. سپس ورزشکار اطلاعات حرکتی را دسته بندی می کند و بعد از تجزیه و تحلیل حرکت،
درباره ی هدف های حرکتی خود تصمیم گیری می کند. با این روش هر ورزشکار سعی می کند امکانات بهتر را در موقعیت مناسب اجرا کند.

2- اجرای حرکت با نقش های متفاوت:

در اجرای یک فن، همه ی اعضای حرکت نقش تعیین می کنند و مکمل یکدیگر هستند. همه ی اعضاء بدن به طور یکسان در تصمیم گیری حرکتی بکار نمی روند و ممکن است نقش و وظایف مختلفی را اجرا کنند. مسئولیت اصلی حرکت به عهده ی همه ی اعضای بدن می باشد و هر یک نقش مشخص و معینی ایفا می کنند. یکی از مزایای این روش، این است که هر عضو حرکتی با انگیزه ی بهتر و مسئولیت بیشتری نسبت به حرکت حریف رفتار کنند.

3- اجرای یک فن به روش های متفاوت:

در واقع این روش، ترکیبی است از حرکت های متفاوت و مکمل با توجه به وضعیت بدنی حرکت حریف است. این روش، با تشخیص مناسب و شناسایی موقعیت هدف های رفتاری و راه های بکارگیری آن با توجه به توان و سرعت حریف مقابل تعیین می شود.

4- تفاوت های حرکتی:

نظام حرکتی هدایت شده، با توجه به تفاوت های حرکتی هر ورزشکار در نظر گرفته می شود و فعالیت های حرکتی باید بر همین مبنا بررسی شود.در این روش ورزشکار بر اساس استعداد، سرعت بکارگیری یا بر اساس روش یادگیری، خلاقیت، اشتیاق و سایر خصوصیات حرکت را تنظیم می کند. در چنین مواقعی ورزشکار باید تشخیص دهد که کدام یک از روش های اجرا، بهتر و مؤثرتر است. خلاصه اینکه تعیین واحدهای حرکتی بر اساس ویژگی های حریف باشد. اگر چه این روش یک روش آرمانی و مطلوب است، اما هنوز به صورت علمی چندان توسعه نیافته است. باید در نظر داشت که هر فن در بسیاری از برنامه های حرکتی، تأثیرات متفاوتی دارد. این نتایج، ما را هدایت می کند که کدام روش بیشتر مؤثر است. آنچه بیشتر در تحلیل روش های جدید مورد بررسی قرار می گیرد این است که: آیا روش های جدید می تواند هدف های حرکتی را به خوبی تحقق بخشد. این سوالات به ورزشکار کمک می کند تا مخالفت یا موافقت با حرکت تا چه اندازه با واقعیت انطباق دارد.

فصل 6

حرکت تعاملی:(روش فعال)

حرکت تعاملی روشی است که در آن رُخدادهای حرکتی به صورت تعاملی اتفاق می افتد. از ویژگی های چنین روشی، فعال بودن ورزشکار در فضایی کاملا آزاد و بازسازی تجارب گذشته می باشد.

تحلیل حرکت تعاملی:

حرکت تعاملی، حرکتی است که فراتر از حرکت دو ورزشکار به درک محتوای فنی و مهارت ها می اندیشد. در این رویکرد علاوه بر توجه به اطلاعات و مهارت های حرکتی حریف، تفکر و فرایند موجود بین اهداف دو حرکت مورد توجه قرار می گیرد.

حرکت تعاملی در مقابل حرکت اقتدار و تسلط یعنی آنچه مهارت های نقش محور است، قرار دارد. در حرکت تعاملی بیشتر بر انتخاب آزاد حرکت و ارزش های رسیدن به هدف تأکید می کند. بر همین اساس هیچ موضوع و روشی وجود ندارد که برای همه و در همه ی زمان ها مناسب باشد. در چنین رویکردی ورزشکار و حریف از طریق یک نظام مشارکتی فعالیت های حرکت را دنبال می کنند و هر دو ورزشکار در کنش و واکنش متقابل و فعال هستند. از این نظر اجرای هر حرکت، کلیتی است که ورزشکار حرکت را تجربه می کند و اجرای هر حرکت موجب شناخت و تحول فرایند حرکت می شود. سه اصل مسئولیت پذیری، انتخاب نقش هر حرکت و آزادی در عمل در این رویکرد دخالت دارند.

رویکرد حرکت تعاملی، فعالیتی سنجیده و منظم درباره ی موضوع حرکتی خاص می باشد. در این رویکرد ورزشکار فعالانه مسئولیت های جدید را بر عهده می گیرد. هر دو ورزشکار با مبادله ی حرکت، راه حل های جدید را بکار گرفته به قضاوت می نشینند و از اندیشه و نگرش های یکدیگر الهام می گیرند و از اصول حرکتی خود دفاع
می کنند. در روند چنین فعالیتی ورزشکاران توانایی های فکری و جسمی خود را چه درست چه نادرست بکار می گیرند.

اهداف استفاده از حرکت تعاملی عبارتند از:

1- درک حقایق حرکتی از طریق تفکر و استدلال منطقی

2- اصلاح و تجدید نظر در مهارت های حرکتی

3- تقویت کارکردهای جدید حرکتی

4- استفاده از اندیشه های مخالف حرکتی

کارشناسان معتقدند که حرکت تعاملی موقعیتی فراهم می کند که ورزشکاران یکدیگر را ارزیابی کنند و در فرایند تجزیه و تحلیل حرکت به اندیشه های یکدیگر احترام می گذارند و حرکت خود را بسط و گسترش می دهند. در چنین الگویی فعالیت حرکتی با یک موقعیت تحریک کننده آغاز می شود و ورزشکار می تواند تعارضات اساسی بین حرکت های مختلف را کشف کند و نسبت به آنها عکس العمل نشان دهد. ورزشکاری که تجریه می کند، برای حل مسائل به جست و جوی اطلاعات حرکتی می پردازد و در ساختار ذهن خود آنچه را برای حل مسائل جدید مفید تشخیص می دهد، بکار می برد و به جای اینکه به طور انفعالی تحت تاثیر حرکت قرار بگیرد، فعالانه انتخاب، توجه و چشم پوشی می کند. همچنان که هدف ها را دنبال می کند به دنبال پاسخ مناسب می گردد.

اما گاهی لازم است سطح اشتراک بین دو حرکت سنجیده شود. درنتیجه در هر موقعیت سطح اشتراک دو حرکت میزان و کیفیت حرکت را تعیین می کند. در فرایند حرکت سطح تعامل و تعبیر و تفسیر به ورزشکار توصیه می شود. مطابق چنین رفتاری حرکتی بسازد. لذا بده بستان های حرکتی از قبل تعیین شده نیستند. بنابراین مهم نیست که ورزشکاری می تواند فنی را اجرا کند، بلکه مهم این است که او چه و چگونه حرکتش را اجرا می کند. ورزشکار باید آنچنان اندیشه و تفکرش را تقویت کند که بتواند عقاید را از حقایق، سفسطه را از استدلال منطقی تشخیص دهد. مربیان باید به ورزشکاران بیاموزند که چگونه فکر کنند و چگونه یاد بگیرند. به عبارت دیگر ورزشکاران باید مربی تعلیم خود باشند.

عوامل زیادی وجود دارد که اثربخشی الگوی تعاملی را در بهبود روابط میان حرکتی نشان دهد. ورزشکارانی که روش تعاملی و مشارکتی را بکار برده اند، مزایای بیشتری برای کنترل حرکت حریف بدست آورده اند.

الگوها و روش ها در حرکت تعاملی:

الگوها و روش های تعاملی در اکثر موضوع های حرکتی کم و بیش کاربرد دارند.

الگوی حرکت تعاملی:

الگوی حرکت تعاملی به رشد حرکت و آگاهی ها و تجربه ی ورزشکار در شناخت مهارت های حرکتی بستگی دارد. دراین الگو سه وجه فعال بودن و پویایی حرکت، وحدت بین حرکت ها و تعادل در مرکز ثقل حرکت به تعامل و ارزش می رسند. این اکتشاف درونی با تحلیل و تلفیق و ترکیب صحیح کامل می شود. چنین فرایندی به زمان و فضای کافی و مناسب نیاز دارد. هرگز نمی توان حرکت را از پیش تعیین شده دانست.

در تعالی حرکت، به اوج ادراک با تجربه کردن و گسترش آگاهانه، موجب رضایت درونی می شود. سه بعد حرکت در فرایند اجرا همواره با هم در تعامل هستند. بنابراین در الگوی تعاملی، حرکت باید آنچنان سازماندهی شود که در آن فرصت ها، هر چه طبیعی تر برای تعامل فراهم گردد و تلاش فردی و گروهی برای رسیدن به خلق معانی جدید میسر شود.

در چنین الگویی، اجرا یک فرایند تعاملی بین دو ورزشکار با غوطه ور شدن در تضادها و مسائل معما گونه است. معمولا اجرا، منعکس کننده ی کثرت گرایی و بررسی آزادانه ی مسائل حرکت، درباره ی تضادهای گوناگون موجود است. در چنین رویکردی ورزشکار فردی است که قادراست از استعدادهای عقلانی خود در برخورد با مسائل حرکتی استفاده کند و همچنین باید بتواند عاقلانه مسائل مختلف را (کلی و جزئی) تحلیل و مواضع خود را تعیین کند. این موضوع بازتاب مفاهیم تعادل، اندازه ی حرکت یعنی دو ارزش اساسی مناسب در اجرای یک حرکت را فراهم کند. ایفای چنین نقشی مستلزم سه نوع شایستگی است: نخست شایستگی ارزش های شناسایی شده است.

شناخت این نوع ارزش ها، اساس و پایه ای برای قضاوت درباره ی مسأله ی حرکت است. دوم، آمادگی برخورداری از مجموعه ای مهارت ها برای تصمیم گیری، درباره ی مقابله با حرکت حریف است. سوم، شناخت و تحلیل و نقد منطقی تضادها و مشخص کردن موضوع خود در برخورد با این تضادها بر اساس معیارها و ارزش های محوری حریف می باشد. زیرا ارزش های حریف به عنوان یک چهارچوب کلی به ورزشکار در تحلیل موقعیت مناقشه کمک خواهد کرد. هنگامی که دو ارزش مهم با یکدیگر در تعارض باشند و یا
مسأله ی حرکتی مطرح شده بر ارزش های محوری حریف منطبق نباشد، فعالیت و وحدت بخشیدن، معطوف بر سازماندهی و ترکیب حرکت هایی است که در فرایند کاوش بدست می آیند. وحدت بخشیدن در حرکت ها، دانش، احساسات، نگرش ها، ارزش ها، مهارت ها، روابط فکری ورزشکاران تجلی پیدا می کند.

مراحل اجرای الگوی تعاملی:

فرایند اجرا در این الگو شامل شش مرحله می باشد:

مرحله اول: روبرو کردن حریف با یک موقعیت مسأله دار و یا متضاد یا متعارض:

موقعیت جدید می تواند با طرح یک سؤال، خواندن حرکت حریف که مبانی حرکت آن با ارزش ها است، آغاز می شود. یکی از راه های تشویق و تحریک حریف به چالش کشاندن عادت های حرکتی او که در آن تضاد و تعارض به وجود آید.

بسیاری از ورزشکاران، بیشتر وقت خود را صرف ایجاد فضایی
می کنند که در آن محتاط و انفعالی ادامه دهند و کوشش و تلاش قابل توجهی در رد یا اثبات موضوع حرکت حریف ندارند. اما واقعیت هایی چون زمان محدود، فرصت ها و موقعیت ها را یکی پس از دیگری از دست می دهد.

مرحله ی دوم: شناسایی مسأله ی حرکتی و تعارض های موجود در آن:

در این مرحله ورزشکار باید مسأله و تعارض های موجود بین
حرکت ها را شناسایی کرده، تعریف دقیق و روشنی از آنها ارائه دهد و درباره ی راه حل های مختلف آن فکر و عکس العمل نشان دهد. برای دست یابی به راه حل های متنوع باید کلیه ی راه های ممکن فکر و یا تعارضات میان ارزش های حرکتی را شناسایی کند. هیچ محدودیتی از نظر تعداد راه حل ها وجود ندارد. در این مرحله ورزشکار از قضاوت درباره ی راه حل ها و یا انتخاب موضوع خود دارای می کند. یکی از مهارت های مطلوب مربی در این مرحله این است که ورزشکار را برای پیدا کردن راه حل های غیر معمول و خلاق تشویق کند.

مرحله ی سوم: انتخاب مواضع و راه حل های ممکن:

در این مرحله ورزشکار مواضع خود را در تعیین معیار حرکتی و چگونگی اجرای آن مشخص می کند. مثلا ممکن است ورزشکار در زمینه ی ایجاد فرصت کارخاصی انجام دهد.

مرحله ی چهارم: گزینش درباره ی راه حل ها و یا موانع مطرح شده:

ورزشکاران به صورت انفعالی اجرای حرکت نمی کنند، بلکه از طریق تعامل با حرکت حریف و تجربه دست به خلق حرکتی می زنند که آن را ساخت ذهنی می نامند. این ساخت ها ورزشکاران را در سازمان دادن تجربیات و هدایت کنش ها و واکنش ها کمک می کند. فضای حرکت نیز در ایجاد تعامل بین حرکت ها مؤثر است. فضای حرکت باید به گونه ای طراحی شود که موجب تسهیل تعامل گردد. علاوه بر ساختار فیزیکی حرکت، نوع برآیند نیروها نیز در این امر بسیار مؤثر است.

مرحله ی پنجم: ارزیابی دیدگاه های مختلف حرکتی و تدوین و تنظیم نتایج: در این مرحله ورزشکار باید توانایی داوری درباره ی ارزش نتایج به دست آمده را، بر اساس معیاری مشخص، کسب کند و بیاموزد که چگونه اندیشه های حرکتی خود را نقد و بررسی کند.

در این مرحله مربیان باید مواضع و دلایل خود را روشن بیان کنند.

مرحله ی ششم: اصلاح مواضع و یا انتخاب موضع نهایی:

مربیان باید به ورزشکاران یاد دهند که ضمن نقد و بررسی عقاید حریف، در صورت روشن شدن آن عقاید، عقاید خود را اصلاح کنند و یا به انتخاب موضوع برتر بپردازند.

باید توجه داشت که واکنش مربیان، مخصوصا در مرحله ی چهارم و پنجم نباید جنبه ی ارزشیابی به معنای تأکید و یا رد داشته باشد، بلکه تنها زمینه ی به چالش کشیدن حرکت را فراهم سازد و ورزشکار را به تفکر و استدلال تشویق می کند. هدف این کار فراهم کردن فرصت ها و موقعیت هایی، برای تفکر خلاق و سازنده است. آموزش به این معنی ایجاب می کند که مربیان دلایل خود را برای ورزشکار مطرح سازند و حتی افکار و اندیشه های خود را در برابر ارزشیابی و نقد آنها قرار دهند، تا آنان نیز بر روی اندیشه های مخالف تفکر کنند.

نظام حرکتی(روابط حاکم بر حرکت) در الگوی حرکت تعاملی:

در الگوی تعاملی حرکت، عامل اساسی در فعالیت های حرکتی، حس اعتماد ورزشکار است. اصولا در این الگو ورزشکار، فردی مسئول و فعال است که سازماندهی حرکت ها را بر عهده دارد، نظر خود را بر حریف تحمیل کند. در اینجا ورزشکار با ایجاد انواع روابط حرکتی فردی و گروهی تا فعالیت های مثبت خلاق را هدایت می کند. او به عنوان تصمیم گیرنده  مسئول انعطاف پذیری خاصی دارد و دائما در صدد کشف رازهای حرکت است و می کوشد مهارت های خود را گسترش و بهبود بخشد. چرا که فضای حرکتی، سرشار از چالش و... می باشد.

موقعیت و منابع در الگوی حرکت تعاملی:

درالگوی حرکت تعاملی، مفهوم عمل متقابل بسیار حائر اهمیت است و شامل رابطه ای متقابل، پویا که دائما متعهد است، ارزش ها و
مهارت ها هدفمند انتخاب می شوند. فعالیت های حرکتی تجربه ها را می سازند و تجربه ها بیش از آنکه وسیله ای برای اهداف از پیش تعیین شده باشد، ذاتا ارزش حرکتی دارند. اهداف از تعامل شرایط ذهنی و عینی تجربه شکل می گیرد. در واقع اهداف حرکتی برخاسته از تعامل هستند و نمی تواند بدون توجه به موقعیت حرکتی حریف به وجود آیند و یا از پیش تعیین شوند.

در این الگو بر موقعیت و کیفیت حرکت حریف تأکید می شود. محیط حرکتی، خواسته یا ناخواسته، فرصت هایی را برای ورزشکار به وجود می آورد تا راه حل های کنش متقابل را فراهم کنند، تا آنها بتوانند به تجربه هایی دست بزنند و تعهدات حرکتی را بیازمایند. در چنین موقعیت هایی دانش و حقایق حرکتی از طریق مشارکت و چالش بدست می آیند. بنابراین مهارت های حرکت باید به گونه ای طراحی نشوند که:

1- تجربه ی ورزشکاران به طور فعال و مؤثر تحقق یابند

2- فرصت های مناسب را ارزیابی کنند، تا با آگاهی از معرفت کسب شده برای طراحی اهداف جدید احساس مسئولیت کنند

3- ورزشکار باید ارزش ها و مهارت های و اهداف حرکتی خود را توسعه دهد

4- هر تجربه ی حرکتی باید موجب کاوش دائمی شود، تا راه های کنش متقابل را کشف کند

عمل حرکت باید دامنه وسیعی از انتخاب ها را که شامل فرصت هایی برای تجربه کردن است، برای ورزشکار فراهم کند. محیط حرکتی باید فرصت های مناسبی را برای مشارکت مستقیم ورزشکار در تمام سطوح حرکتی فراهم سازد.

محدودیت های حرکت تعاملی:

عدم آشنایی ورزشکاران مبتدی با چگونگی اجرای این الگو، احساس عدم امنیت را برای اظهار عقاید و نگرش های خود، قدرت تصمیم گیری، تشخیص تعارض ها، تفکر منطقی، احترام به اندیشه های حریف، رابطه ی مطلوب حرکتی و قدرت تجزیه و تحلیل مسائل حرکتی را به درستی نخواهد داشت.

روش های حرکت تعاملی:

الگوی حرکت تعاملی بر اساس محتوا، هدف و امکانات به روش های مختلفی اجرا می شوند. از رایج ترین روش های الگوی تعاملی
می توان پرسش و پاسخ متقابل و رابطه های مشارکتی نام برد.

روش پرسش و پاسخ:

پرسش و پاسخ روشی است که مربی به وسیله آن، ورزشکار را به تفکر درباره ی مفهومی جدید تشویق می کند. در این روش ورزشکاران تلاش می کنند، از معلوم به مجهول حرکت کنند. یعنی معلم، ورزشکار را به تفکر وا می دارد تا آنان قدم به قدم حرکت درست را کشف کنند.

در روش پرسش و پاسخ، مربی هنگام جلب توجه ورزشکار به مطلب جدید، مستقیما به بیان مطلب نمی پردازد، بلکه با طرح سؤال های برنامه ریزی شده، فعالیت ذهنی ورزشکار را هدایت می کند تا خودشان به کشف راه حل جدید توفیق یابند. این روش برای پرورش قدرت تفکر و استدلال آنها بسیار مؤثر است اما سئوالات باید با توجه به زمینه های علمی ورزشکاران مطرح گردند. از طرف دیگر، مربی باید به ورزشکار فرصت کافی برای تفکر و تأمل و پاسخ دادن بدهد.

روش ایفای نقش:

هر ورزشکار برای ارتباط با حریف در موقعیت های مختلف، روش منحصر به خود دارد. بعضی از ورزشکاران حرکت تهاجمی دارند و برعکس بعضی دیگر ممکن است، حالت تدافعی داشته باشند.

ورزشکاران نسبت به خود نیز نگرش یکسانی ندارند، برخی خود را قوی و توانا تصور می کنند. بنابراین نگرش های افراد نسبت به خود و دیگران، بر رفتار آنها اثر گذاشته و نحوه ی تصمیم گیری آنها را در موقعیت های مختلف تعیین می کند.

به واکنشی که ورزشکاران نسبت به حریف نشان می دهند، نقش گفته می شود. در واقع نقش زنجیره ای حرکت ها،حالت ها و اعمال یک ورزشکار که به صورت یک الگوی خاص تبلور پیدا می کند. نقش یک روش خاص و همیشگی در اربتاط با حرکت حریف است.

عوامل متعددی در ایجاد و تثبیت نقش حرکت مؤثر هستند. مثلا شخصیت افرادی که فرد با آنان در تعامل است، چگونگی رفتار آنان با فرد و چگونگی درک افراد از احساسات خود نسبت به دیگران بر نگرش فرد نسبت به خود تاثیر می گذارد. قواعد اجتماعی- فرهنگی نیز تاثیر عمیقی در نقش افراد دارند و نحوه ی فکرکردن آنان، رفتار آنها را مشخص می کند. رضایت یا عدم رضایت افراد از نقش، به نوع تجربه و میزان آگاهی آنها از نقش بستگی دارد. آگاهی از مفهوم نقش در فرایند حرکت یک هدف اصلی است. مربیان باید به ورزشکاران در شناخت نقش های متفاوت و تفکر در باره ی رفتارهای خود و دیگران در قالب نقش های مختلف کمک کنند. ایجاد یک فضای تعاملی با نقش های مختلف و تجزیه و تحلیل عملکردها در نقش های مختلف اهمیت دارد. در چنین روشی ورزشکاران بازیگران نقش و در نهایت حریف تحلیل گران نقش های مختلف خواهند بود.

مفهوم روش ایفای نقش:

در روش ایفای نقش، ورزشکار خود را به جای حریف قرار می دهد و سعی می کند با حریف که نقش های متفاوتی ایفا می کند به تعامل بپردازد. علاوه بر ایفای نقش، اعمال و احساسات نقش های مختلف و اندازه گیری حرکت در تجزیه و تحلیل آنها مؤثر هستند. اصولا درگیر کردن حرکت چه آن قسمت از حرکت که نقش بازی می کند و چه آن قسمت که منفعل هستند، جزء ماهیت نقش حرکت هستند. فرایند نقش بازی کردن حرکت، وسیله ای در خدمت ورزشکاران قرار می دهد تا:

1- حرکت خود را بررسی و ارزیابی کند.

2- به نگرش ها و ارزش ها و ادراکات حرکت آگاه شوند.

3- نگرش ها و و مهارت ها و حل مسأله ی خود را گسترش دهند.

4- با روش های مختلف به حل مسأله ی حرکت بپردازد.

در روش ایفای نقش حرکت، این امکان وجود دارد که قیاس ها برای واقعیت های حرکت واقعی شناخته شود و از طریق این باز آفرینی ها، خط  مشی حرکت مشخص یا انتخاب شود.

روش ایفای نقش حرکت می تواند به ورزشکار کمک کند تا با حرکت حریف آشنا شود و در ضمن راه حل مناسب را پیدا کند. این پالایش یا تجزیه و تحلیل زمانی ارزش دارد که برای تغییر نوعی رفتار حرکتی بکار رود. اگر ورزشکار ارزش ها و نگرش های حرکتی خود را بشناسد و آنهارا با عقاید حرکتی حریف بسنجد، می تواند تا اندازه ای نظام حرکتی خود را کنترل کند. این عمل به نقش بازی هوشی معروف است. در نقش بازی هوشی، برخوردهای حرکتی و هیجانی می تواند به ورزشکار برای ارزشیابی نگرش ها و نتایج کمک کند، تا در صورت لزوم بتواند آنها را بازنگری یا بازسازی کند. اگر ورزشکاری در یافتن نقش حرکتی خود دچار مشکل شود، الگوی رفتاری با ثباتی نخواهد داشت.

مراحل اجرای ایفای نقش حرکتی:

ایفای نقش به عنوان یک روش مؤثر دراجرا، بستگی به انسجام و کیفیت روش اجرای آن دارد. وقتی اولین بار ورزشکاران سعی در اجرای حرکت دارند، درگیر ایفای نقش یا تحلیل آن نمی شوند. برای اینکه ورزشکاران در اجرای حرکت به طور فعال و مؤثر مشارکت کنند، به آمادگی جسمی نیاز دارند. تمرینات بدنی برای آمادگی ورزشکاران مبتدی بسیار مؤثر است. در اجرای این روش مراحل زیر باید با ظرافت طراحی و اجرا شود:

مرحله ی اول-  تعیین موضوع حرکتی و طرح مسأله:

به علت وجود فشارهای گوناگون بر روی حرکت، ممکن است تحلیل محتوای حرکت بسیار دشوار باشد.

مرحله ی دوم- انتخاب حرکت و تعیین نقش آن:

در این مرحله ورزشکار با طرح سؤال هایی مانند آنها شبیه چه حرکتی هستند؟ این حرکت چه کاری می خواهد انجام دهد؟ سپس ورزشکار، داوطلب بازی با حرکت حریف می شود.

مرحله ی سوم- تحلیل حرکت:

در این مرحله ورزشکار باید با زیرکی و تیزهوشی نقش هر حرکت را تحلیل و ارزیابی کند.

مرحله ی چهارم- مشاهده ی دقیق حرکت:

دراین مرحله ورزشکار باید با مشاهده ی دقیق به صورت فعال درگیر نقش حرکتی حریف شود. ورزشکار باید با ارزشیابی نقش های ایفا شده، تفسیر میزان اثربخشی و پیامدهای رفتار حرکتی را مشخص کند. ورزشکار باید بداند چه هدفی را دنبال می کند و در این راستا کدام یک از اقدامات مفید است و کدام یک مفید نیست و چه تجارب مختلفی ممکن بود به جای آن اتفاق بیفتد.

مرحله ی پنجم- اجرای حرکت:

در این مرحله ورزشکاران نقش هایی را بر عهده می گیرند و به طور واقع بینانه ای به حرکت حریف پاسخ می دهند. انتظار نمی رود که هر حرکتی بتواند یک اجرای روان و بدون اشکال باشد. این نامشخص بودن هم بخشی از واقعیت حرکت است. حرکت باید تا زمانی ادامه یابد که حرکت تقویت شود. اگر ورزشکار درک صحیحی از رویدادها و نقش های حرکتی نداشته باشد، ادامه ی حرکت ضرورتی ندارد و ورزشکار باید اجرای مجدد حرکت را فراهم سازد. هدف اجرای حرکت، نشان دادن رویدادها و نقش هایی است که در حرکت بعدی تحلیل و بررسی می شود.

مرحله ششم- تفکر و ارزشیابی حرکت:

اگر نتیجه ی حرکت و اندیشه های حریف بازخوانی و تفسیر شود، اجرا آسان تر است.

مرحله ی هفتم- اجرای مجدد حرکت:

ممکن است اجرای حرکت به هر دلیلی به تعویق بیفتد و لازم باشد تفسیر جدیدی از نقش حرکت ارائه شود و تصمیم جدید گرفته شود این فعالیت ها و بحث ها و اجرا به طور متناوب انجام می شوند. اجرای مجدد به این علت است که همه ی عوامل دوباره بررسی شده، عواملی که باعث تغییر رفتار حرکت ممکن است لازم باشد، پیش بینی شوند.

مرحله ی هشتم- ارزشیابی مجرد:

در این مرحله ورزشکار به دلیل پذیرش یا رد حرکت توسط حریف، از خودش می پرسد چه پایانی ممکن است اتفاق بیفتد. ورزشکار سعی
می کند به راه حل هایی مبتنی بر واقعیت دست یابد.

مرحله ی نهم- دسته بندی تجربه ها و بکارگیری آنها:

هرگز نباید انتظار داشت که حرکت های بکار رفته به نتیجه مطلوب دست یابند. در هر حال ورزشکار باید تلاش کند، حرکت را به گونه ای هدایت کند تا رویکردهای مختلف حرکتی حریف توأمان بررسی شوند و پیامد های مختلف آن هم زمان مورد بررسی قرار بگیرند. هر اندازه سازماندهی حرکت مناسب تر باشد، نتیجه ی بدست آمده جامع تر خواهد بود و ورزشکار به اجرای حرکت واقعی تر نزدیکتر خواهد بود.

نقش مربی در فرایند اجرای روش ایفای نقش حرکت:

در این روش، مربی مسئول هدایت ورزشکار در دو مرحله می باشد. هر چند که محتوای اجرای حرکت ها را در بیشتر موارد به ورزشکار می سپارد.

روش اجرای همگانی:

روش اجرای همگانی، حرکتی است سنجیده منظم درباره ی موضوعی خاص که مورد علاقه ی هر دو ورزشکار است. در این روش، معمولا یکی از ورزشکاران موضوع یا مسأله ی خاصی را اجرا می کند و حریف مقابل درباره ی آن به اندیشه، تفکر و اظهار نظر می پردازد. در اینجا هر دو ورزشکار در فعالیت های حرکتی، فعالانه شرکت می کنند و هر یک مسئولیت خاصی را بر عهده می گیرند. آنها در ضمن تداخل، از اندیشه ها و نگرش های خود با دلایل متکی بر حقایق، از مسائل و اصول حرکتی خود دفاع می کنند. در اجرای صحیح حرکت گروهی، ورزشکاران باید توانایی سازماندهی عقاید و دیدگاه های حرکتی خود -  ارزیابی نظرهای مختلف را در ضمن اجرا داشته باشند.

روش اجرای گروهی، در مورد حرکت و محتوای آن که دارای ویژگی های زیر می باشد:

1- مورد علاقه ی مشترک هر دو ورزشکار باشد

2- ورزشکاران درباره ی آن اطلاعات لازم را داشته باشند

3- درباره ی آن بتوان نظرهای مختلف و متفاوت اظهار داشت

درباره ی اینکه چه چیزهایی مهم و کدام با ارزش تر هستند و چگونه سازماندهی شده با یکدیگر توافق دارند. برعکس، در زمینه ی عبور از حرکت حریف چه توافقی وجود ندارد یا توافق کمتری وجود دارد.
می توان نظرهای مختلف درباره ی آنها اظهار داشت. برای اجرای حرکت گروهی مناسب هستند.

علاوه بر موارد فوق، در اجرای حرکت همگانی توجه به شخصیت ورزشکار از اهمیت خاصی برخوردار است. اجرای مطلوب حرکت همگانی، تا اندازه ی زیادی بستگی به شخصیت ورزشکار و میزان انعطاف پذیری او دارد. بعضی از ورزشکاران بردبار نیستند و توانایی نظم بخشیدن و سازماندهی حرکت ها را ندارند. آنها در انجام حرکت گروهی به صورت منطقی پیش نمی روند و با توجه به اینکه حرکت خود را خوب سازماندهی نمی کنند، ناراحت و آشفته می شوند.

روش اجرای گروهی به ورزشکاری تیزهوش نیاز دارد که در صورت لزوم مواقعی که حرکت به بیراهه می رود، توانایی کنترل و هدایت آن را داشته باشد. ورزشکاری که در اجرای حرکت از روش حرکت گروهی استفاده می کند، باید قدرت سازگاری وتصمیم گیری داشته باشد. در روش حرکت گروهی، هر ورزشکار این امکان را دارد که حریف رابه سمت نگرش های خود بکشاند. بنابراین ورزشکار باید بتواند حرکت را کنترل کند. متأسفانه بسیاری از ورزشکاران با روش حرکت گروهی چندان سازگاری ندارند. برای اجرای روش حرکت گروهی به هیچ وجه درست عمل نمی کنند.

علاوه بر انتقال افکار و تبادل اندیدشه برای رسیدن به اهداف ذیل
می توان از روش حرکت گروهی استفاده کرد:

1- ایجاد علاقه در زمینه ی مشترک بین هر دو ورزشکار

2- ایجاد حرکت انتقادی بین دو حرکت و پرورش آن

3- ایجاد توانایی و غلبه بر حرکت حریف

4- تقویت نقاطی از حرکت که باعث ضعف حرکت حریف شود

5- بالابردن توانایی و مدیریت و رهبری هر دو حرکت

6- تقویت قدرت تحلیل حرکت

7- تقویت قدرت تجزیه و تحلیل و تصمیم گیری

8- کسب اطلاعات حرکتی و حل مسأله ی حرکتی

9- ایجاد رابطه ی مطلوب بین حرکت ها

مراحل اجرای روش حرکت گروهی:

در اجرای مطلوب روش حرکت گروهی، رعایت مراحل زیر لازم و ضروری است:

مرحله ی اول- آمادگی و برنامه ریزی:

در این مرحله ورزشکار قبل از شروع حرکت، اجرای حرکت نیازمند برنامه ریزی و طراحی است، اما شکل برنامه ریزی در این روش با روش های دیگر متفاوت است. او باید نیازهای حرکتی خود را مرحله به مرحله و طبق تمایلات و نقش های پیش بینی نشده ی حرکت حریف اجرا کند. ورزشکار باید پس از انتخاب و تعیین هدف، چگونگی انتخاب موضوع، فراهم کردن زمینه های مشترک و نحوه ی آرایش و ساخت ارتباط گروهی حرکت را پیش بینی کند. اگر روش اجرای گروهی به طریق غیر عملی اجرا شود، از نظر معیارها و اثبات موازین و فرضیات و ارتباط حقایق حرکت فاقد ارزش خواهد بود.

1- انتخاب موضوع حرکتی:

موضوع حرکتی و ارتباط آنها با سایر اجزاء دیگر حرکت در قالب و چهارچوب خاص اجرا شود. اما راه های انتخاب و تدوین حرکت متفاوتند. حرکت گروهی ابعاد و ویژگی های خاصی دارد که در هر نوبت اجرا می تواند متفاوت بودن راه بکارگیری آن شناخته شود. موضوعات حرکتی معمولا دو دسته اند:

دسته اول: موضوعاتی که مورد توافق هر دو ورزشکار هستند.

دسته دوم: موضوعاتی که توافق سطح بالایی در مورد آنها وجود ندارد.

در چنین موضوعاتی به هیچ وجه نباید انتظار نتیجه ی ثابت داشت. این دسته از موضوعات باید بتواند:

الف- در ورزشکار، انگیزه ی فعالیت ایجاد می کند

ب- میزان نقش پذیری و پذیرش منطقی را در ورزشکار نشان می دهد

پ- این نوع حرکت ها میزان استدلال منطقی ورزشکار را نشان
می دهد

ت- ایجاد حرکت مطلوب یا نامطلوب را در جهت پاسخ گویی صحیح نشان می دهد

ث- در نهایت منجر به حل مسأله ی حرکت می شود 

2- فراهم کردن زمینه های مشترک حرکتی:

قبل از شروع حرکت لازم است سطح اطلاعات هر دو طرف در زمینه ی مورد مناغشه بررسی شود. چنین زمینه ی مشترکی معمولا شکل اطلاعات حرکتی و روش درک و فهم اجرای هر دو حرکت مشخص می شود. آنها باید درک کنند که چگونه و با چه روشی حرکت حریف را مختل کنند.

3- تعیین نحوه ی آرایش شبکه ای حرکت:

ترتیب قرار گرفتن و اجرای حرکت گروهی در نوع ارتباط مؤثر است. در این آرایش، همبستگی مثبت و منفی بین اجزاء و میزان دخالت حرکت ها نسبت به یکدیگر، تحت تأثیر نحوه ی آرایش شبکه ی ارتباطی است.

آرایش شبکه ای حرکت، معمولا به دو صورت متمرکز و غیر متمرکز صورت می گیرد. در شبکه ی ارتباطی متمرکز، معمولا یک جزء حرکت محور متقابل گروه حرکتی مؤثرتر است. اما در شبکه ی ارتباطی غیر متمرکز، همه ی اجزاء حرکت، فرصت و امکان مساوی ارتباطی دارند. همچنین برای سرعت و انسجام بخشیدن به فرایند حرکت می توان از شبکه ی ارتباطی تلفیقی و یا ترکیبی استفاده کرد.

4- انتخاب حرکت ها وتعیین نقش آنها:

معمولا اجزاء یک گروه حرکتی، برای رعایت نظم و ترتیب و به طور کلی به منظور سازمان دادن و اداره ی حرکت، یک جزء باید به عنوان رهبر گروه حرکتی در نظر گرفته شود. قاعدتا باید این جزء فعالانه در حرکت مشارکت کند و مسئولیت قبول نماید. معمولا اجزاء دیگر حرکت باید موافق یا مخالف، پیشنهادهای حرکتی حریف عمل کنند و نقش  خاصی را بر عهده بگیرند.

اگر موضوع حرکتی نیاز به اطلاعات فنی و تخصص داشته باشد ،
می توان از مربی در بحث مشورتی استفاده کرد. چنین فردی می تواند اطلاعات لازم را به ورزشکار بدهد و یا اظهار نظر تخصصی کند. مربی به عنوان ناظر یا ارزیاب، جریان حرکت را از بیرون مشاهده کرده و نظرهای خود را در مورد چگونگی اجرای حرکت عرضه می نماید.

مرحله ی دوم- روش اجرای حرکت گروهی:

مهمترین مسأله در اجرای حرکت گروهی، مشخص کردن وظایف اجزاء شرکت کننده در حرکت است. لازم است حرکت ها با کیفیت مطلوب اجرا شود. تنها در مواقع زیر می تواند به منظور هدایت حرکت در آن مداخله کند:

1- در صورت انحراف از موضوع اصلی حرکت.

2- ایجاد تغییرات در صورت مکث یا سکوت در حرکت.

3- در صورت مشاهده ی یک حرکت منطقی که چندان مشخص نیست، که ممکن است موجب انحراف حرکت شود.

4- با دقت جریان حرکت را بررسی و کنترل کند.

ورزشکاران حتی الامکان باید دیدگاه های یکدیگر را تجزیه و تحلیل و ارزیابی کنند. هر کدام از آنها باید بپذیرند که یکی وظیفه ی طرح سؤال حرکتی است و دیگری پاسخ دهنده به ترکیبات حرکتی است.

روش حرکت مشارکتی:

ورزشکاران با مشاهده و تقلید از رفتار حرکتی دیگران یاد می گیرند و در جریان مشاهده و تقلید کشف می کنند که چگونه به طور هدفمند حرکت کنند. آنها در خلال تمرین ها یاد می گیرند که چگونه فکر کنند و چه انجام دهند. با افزایش تجربه توانایی های آنها افزایش می یابد. آنها با این اندیشه که تجربه بیشترین فرایند را در یادگیری دارد، به شرطی که همراه با تجزیه و تحلیل منظم و منطقی باشد.

راهبردهای رویکرد مشارکتی مؤثر، ورزشکاران را در اینکه چگونه فکر کنند و چگونه دانش خود را ارزشیابی کنند، کمک می نماید. در این رویکرد هر ورزشکاری که انتقاد و بینش بیشتری نسبت به وضع موجود داشته باشد، موفق تر است.

روش مشارکتی نوعی از فعالیت حرکتی است که ویژگی های خاص خود را دارد. دو عامل مهم و تأثیرگذار در تمام روش های مشارکتی وجود دارند که عبارتند از: ساخت مشوق مشارکتی (طعمه ی حرکتی) و ساخت وظیفه ی مشارکتی (حرکت انتقالی). منظور از ساخت مشوق مشارکتی این است که ورزشکاران به صورت مشارکتی فعالیت
می کنند و در دریافت پاداش به هم وابسته اند. یعنی هر دو ورزشکار در موفقیت های کسب شده شریک هستند. ساخت وظیفه ی مشارکتی موقعیت هایی هستند که در آن هر ورزشکار سعی می کند با انجام حرکتی خاص، کوشش های خود را به منظور دستیابی به اهداف حرکتی خود هماهنگ و همسان سازد. بنابراین روش مشارکتی روشی است که در آن:

1- ورزشکاران سعی می کنند به منظور تسلط و مهار محتوای حرکتی؛ موقعیت های جدیدی ایجاد کنند.

2- هر دو ورزشکار تلاش می کند، موقعیت حرکت خود را بالا، متوسط و پایین رتبه بندی کند.

3- نظام حرکتی گروه مدار جای خود را به نظام فرد مدار می دهد.

وظایف مربیان در فرایند حرکت باید افزایش کارایی حرکتی ورزشکاران و کنترل فرصت های جدید باشد. روش مشارکتی باعث می شود که ورزشکاران در خلال تعامل و همکاری با حرکت حریف، تجارب خود را سازماندهی کنند و اندیشه های منطقی و مهارت های سطح بالای حرکتی را افزایش دهند. به عبارت دیگر به جای اینکه مربیان بر محتوای حرکتی حریف کار کنند، با همکاری و همیاری و تحلیل مشارکتی، همواره دو هدف عمده را دنبال می کنند:

1- بهبود درک و فهم موضوعات حرکتی حریف

2- افزایش مهارت در تعامل با حرکت حریف

در چنین فرایندی از ورزشکاران انتظار می رود که مهارت های شناختی خود را تقویت کنند. با این کارتفکر قابل انعطاف و پیشرفت بهتر دارند. اما وجه مشترک همه ی آنها پیشرفت حرکت بر اساس کمک و مساعدت حرکت ها به یکدیگر است.

رویکردهای مختلف حرکت مشارکتی:

هر رویکرد مشارکتی روش های متفاوتی دارد. اما هر کدام از
روش های قابل اجرا از نظر ساختار و نوع وظیفه ای که انجام
می دهند، تفاوت دارند. در بعضی از رویکردها به صورت گروهی وظایف خود را انجام می دهند و در رویکردهای دیگر ممکن است وظایف بین اجزاء حرکت به گونه ای خاص تقسیم شوند و گاهی یک عضو کاری مستقل انجام می دهد و یا از دیگری کمک می گیرد. اما وجه مشترک همه ی آنها پیشرفت حرکت بر اساس کمک و مساعدت به یکدیگر است.

1- تقسیم نیروهای حرکت در اجزاء مختلف:

به طور کلی اجزاء هر حرکت شامل قوی، متوسط وضعیف است. علاوه بر این توانایی ترکیب اجزاء نقش قابل توجهی دارد. سایه ی همین همکاری، مساعدت و مشارکت است که عملکردهای حرکتی مثبت افزایش می یابد. چنانچه اجزاء حرکت نتوانند به خوبی با یکدیگر تعامل کنند، گروه موفقی نخواهند بود.

2- چگونی ایجاد فرصت:

شناخت گروهی حرکت و ایجاد فرصت مناسب برای دستیابی به موفقیت، اعضاء هر گروه حرکتی و کارکردهای مثبت و منفی آن بررسی می شود. به بیان دیگرمیانگین کلی حرکت نقش کل گروه حرکت مشخص می کند.

3- استقلال حرکت:

هر ورزشکار بر اساس توانایی خود، تلاش می کند به تدریج حرکت خود را بر حریف تحمیل کند. در اینجا حرکت گام به گام پیش می رود و در صورت لزوم اجزاء حرکت یکدیگر را یاری می نمایند تا وظیفه اش را تحمیل کند.

4- فعالیت های تکمیلی حرکت:

 در این رویکرد هر ورزشکار قسمت ویژه ای را انجام می دهد و به سایر قسمت های حرکت توجه ی ویژه ای ندارد. معمولا حریف سعی می کند با میانگین نتایج و ارزشیابی اعضاء و مقیاس آنها با یکدیگر پیشرفت حرکت امکان پذیر کند. در همین بده بستان های حرکتی ، حرکت به تدریج تکمیل می شود.

ساختار و ویژگی های خاص روش مشارکتی حرکت:

تفاوت اساسی بین روش مشارکتی حرکت با سایر گروه های حرکتی را می توان در عامل انگیزه جستجو کرد. انگیزه ی اجرا در راهبردهای مشارکتی نسبت به سایر راهبردهای حرکتی دیگر اهمیت دارد. چنین انگیزه ای از سه ویژگی مهم نشأت گرفته است.

1- اهداف گروهی:

اهداف گروهی بر اساس موفقیت در وظایف کارکردهای حرکتی تعریف می شود. در این رویکرد هر جزء حرکت بر اساس سطوح مختلف پیشرفت حرکتی مورد شناسایی قرار می گیرد. ورزشکاران در موقعیت روش مشارکتی، همچون سایر موقعیت های حرکتی، برای تسلط بر محتوای حرکتی حریف، سخت تلاش می کنند. اما این تلاش سخت، به منظور کسب امتیاز فردی صورت نمی گیرد، بلکه هدفش کسب ارتقاء حرکت و موفقیت گروهی حرکتی است. همچنین در
فعالیت های گروهی حرکت همه ی اجزای حرکت با علاقه و رغبت وادار به فعالیت می شوند. علاوه بر این حرکت گروهی به دلیل حمایت متقابل و ایجاد تعامل با یکدیگر، خود انگیزه ای برای ایجاد روباط جدید فراهم می کند.

تجربه نشان داده است که در گروه های حرکتی، اجزای قوی تر، موفقیت خود را با اجزای دیگر شریک می شوند. این کار برای ارتقاء پیشرفت حرکتی مفید است. این اصل که پیوند و وحدت گروهی، بهتر از تک روی است، بهتر خود را نشان می دهد.

2- مسئولیت های فردی حرکت:

مسئولیت های فردی حرکت بستگی به میزان تلاش در فرایند کل حرکت و تسلط هر ورزشکار بر محتوای حرکت دارد. اعضای حرکت به صورت مشارکتی به یکدیگر کمک می کنند. اما به صورت ویژه و به طور مستقل و جدا از هم برای ارائه ی مهارت های خود مورد ارزیابی قرار می گیرند. اما امتیاز فردی هر یک از اعضای حرکت، موفقیت گروه را مشخص می کند. زیرا بر اساس میانگین نیرو و جهت هر یک از اعضاء شناخت عمومی گروه حرکتی قابل پیش بینی است. مسئولیت های فردی هر عضو حرکتی، سبب می شود تا عدم تسلط یک عضو موجب شکست حرکت نشود. یک چنین ارزشیابی سبب خواهد شد که اغلب یک یا دو عضو قوی برای بیمه کردن حرکت به تلاش واقعی وادار شوند.

3- آزمون های استاندارد حرکتی:

فرصت های حرکتی برای موفقیت، به منظور رسیدن به سطح بالای حرکت نیازمند شناختن ناهنجاری های حرکتی به سبب پیشرفت اعضای حرکت نسبت به یکدیگر قابل توجه است. بنابراین موفقیت در هر موقعیتی پایه و اساس ارتقاء عملکرد حرکت را تعیین می کند. شاید استفاده از یک حرکت میانجی بتواند مساعدت و مشارکت با سایر اجزای حرکت را ارتقاء دهد.

در اکثر موقعیت ها و رویکردهای حرکتی، موفقیت تنها محدود و منحصر به یک اجرای خاص نیست. بلکه آن گروهی که بالاترین درصد موفقیت را نسبت به سایر گروه ها کسب کند، گروه ممتاز است. زیرا موفقیت به معنای غنی سازی و ارتقاء سطح مهارت ورزشکار، نسبت به پیش آمدهای حرکتی است. به هر حال موفقیت گروهی حرکت می طلبد تا اعضای گروه حرکتی همه ی نیروی خود را برای رسیدن به حداکثر پیشرفت تجهیز کنند.

یکی از کارکردهای مؤثر مشارکتی حرکت این است که ورزشکاران با هر میزان توانایی که دارا هستند. تعامل و چالش را تجربه می کنند و به سوی پیشرفت حرکت مطلوب گام بر می دارند. علاوه بر این، تعامل بر فعالیت های حرکتی می تواند موجب رشد و تحول تفکر انتقادی و افزایش عملکرد حرکت شود.

مراحل اجرای روش مشارکتی حرکت:

مربیان سازه های حرکت و اسراری که در اجرای مؤثر آن نقش حیاتی دارند، در قلمرو موضوعات مختلف آموزش می دهند. ماهیت اساسی فنون در چهارچوبی خاص و با یک روش استاندارد می باشد. اما اجرای صحیح زمانی سودمند است که:

1- مربیان ساختار (سازه) حرکت که ورزشکاران دانش یا مهارت کنترل آن را ندارند را کنترل کنند.

2- احساسات حریف را برانگیزند و او را وادار به فعالیتی خاص کنند.

3- محتوای حرکت، ماهیتا متناسب با زمان حرکت حریف تعیین
می شود. مراحل اجرای روش مشارکتی در چهار مرحله انجام
می شود:

1- شناخت محتوای حرکت:

در این مرحله ورزشکار، محتوای حرکت حریف را شناسایی و
زمینه ی مرور اجمالی حرکت را در ذهن پرورش می دهد. این مرور اجمالی شامل ساختار کل حرکت و فرایندهای دانستن است. این بررسی اجمالی باید قبل از اتمام حرکت اتفاق بیفتد.

مشاهده ی تعارض ها و مغایرت ها می تواند ماهیت تفاوت ها و گستردگی حرکت را روشن کند. این کار نظام کلی حرکت را غنی تر و فرصت های حمایتی را فراهم می سازد.

مربیان باید بدانند که درک و فهم حرکت، استفاده از راهبردهای مشارکتی و اثربخشی حرکت را بیشتر می کند. اگر ارائه ی حرکت، آشفته (درهم برهم) یا سطحی باشد و یا حرکت به صورت ناقص انجام شود و تعامل معنا دار در استفاده از حرکت حریف بدون اندیشه صورت پذیرد، نمی توان به اثربخشی روش حرکت اعتماد کرد.

به هر حال، روش مشارکتی باید بستری را فراهم کند تا ورزشکاران فرصت های درگیری و تعامل سازمان یافته ای را به نمایش بگذارند.

در این مرحله ورزشکار محتوای حرکتی را ارائه می دهد تا به راهبردهایی دست یابد تا اثربخشی حرکت بالقوه را فراهم سازد. ورزشکار زمانیکه یاد می گیرد که فرصت مطلوب اجرا داشته باشد. نحوه ی ارائه یا کنترل حرکت را توضیح دهد و یا به نمایش بگذارد. همچنین در تجزیه و تحلیل حرکت، مفهوم تازه ای ارائه دهد.

در طراحی موقعیت های جدید، جایی که ورزشکار مسائل و راه حل های جدید را کشف می کند، می تواند وظایفی که موضوع حرکت را به طور مؤثر معرفی کند، تعیین نماید.

اجرا در روش مشارکتی، ارائه ی یک روش ایده آل نیست، تنها روشی است که ورزشکاران یکدیگر را در آفرینش محتوای جدید، کمک می کنند.

همواره یک ورزشکار نقش ارائه دهنده یا معرفی کننده ی محتوای جدید و حریف مقابل نقش منتقد یا مساعدت کننده در فرایند حرکت را بازی می کند.

2- اجرای مهارت ها در حرکت های نامتجانس:

دو عامل مهم ساختار وظیفه ای و نامتجانس بودن، محتوای اثر بخش بودن حرکت را فراهم می کند. ساختار وظیفه ای، راهکارهای علمی حرکت است. در اینجا اعضای حرکت به طور وابسته و فعال درگیر هستند و راه حل های خود را نشان می دهند و دریافت های خود را درباره ی ماهیت حرکت و ارتباطش با یکدیگر را با هم مبادله می کنند. آنها بازخوردی درباره ی اجرای حرکت فراهم می کنند و راه حل های اصلاحی به یکدیگر ارائه می دهند.

دومین عامل استفاده از حرکتی نامتجانس است. حرکت های اثربخش و مفید، نمونه های کوچکی از کل یک حرکت وسیع هستند. هر حرکت از دو بخش مثبت و منفی و با سه رویکرد پایین، متوسط و بالا تشکیل
می شود. در اینجا حرکت نامتجانس با قصدی خاص، حرکت را دنبال می کند. بر این اساس اجرای حرکت جدید تلاش بیشتری از خود نشان می دهد.

3- ارزشیابی حرکت حریف:

در این مرحله، بدون شناخت حرکت حریف، تسلط بر کل حرکت
امکان پذیر نیست. در حالی که مسئولیت بر کل ساختار حرکت به تدریج تکمیل می شود. اشتباه در یک قسمت از حرکت، می تواند وظایف را مغشوش کند. تصمیم ورزشکار درباره ی زمان آغاز حرکت و نحوه ی محاسبه ی حرکت و تعبیر و تفسیر پیشرفت حرکت، خدمات اصلاحی را می طلبد.

4- بازشناسی حرکت:

در بسیاری از روش های مشارکتی، موفقیت حرکت به دلیل سهمی بودن اجزای درگیر و تأثیر آنها در کل حرکت است. در اینجا ورزشکار به جای رقابت با حرکات به مشارکت با آنها
می پردازد. معمولا ورزشکارانی که فعالیت های مشارکتی را تجربه می کنند، نسبت به ورزشکاران دیگر زودتر و بهتر به بازسازی و اصلاح نگرش های حرکتش می پردازد.

به طور کلی محاسن روش مشارکتی را می توان در سه سطح کلی به شرح زیر بررسی کرد:

1- چگونگی پیشرفت حرکت:

هدف اجرای مشارکتی حرکت، ارتقاء عملکرد حرکت می باشد. اعتقاد بر این است که ساختار انگیزشی حرکت در روش مشارکتی، کیفیت حرکت را بالاتر می برد.

2- ارتقاء روابط حرکتی:

دومین اثر مهم روش مشارکتی، گسترش روابط حرکت، فراتر از اجرا می باشد. روش مشارکتی فرصتی را برای ارتقاء مهارت ورزشکار فراهم می سازد. ورزشکار از طریق روش مشارکتی یاد می گیرد با قسمتی از حرکت حریف همراه شود و از آن سود بگیرد.

3- مهارت های حل مسأله ی مشارکتی:

یکی از نتایج مهم روش مشارکتی این است که ورزشکار مهارت های مشارکت و همکاری را می آموزد. زیرا در بسیاری از موارد
فعالیت های حرکتی با یکدیگر وابسته هستند. اما بزرگ ترین محدودیت این روش مشکل رهبری و هدایت آن است. این روش اگر خوب سازماندهی و هدایت نشود، اهداف مورد نظر تحقق نخواهد یافت.

روش بدیهه پردازی:

مهمترین اصل در روش بدیهه پردازی استفاده از قیاس ها می باشد. بدیهه پردازی به ما فرصت ابتکار می دهد تا به پدیده های حرکتی از منظر تازه تری نگاه کنیم و توسعه بخشیم. بدیه پردازی به ما کمک
می کند تا راه های جدید مسائل حرکت را کشف کنیم و خود را از محدودیت ها برهانیم.

اساس و پایه ی بدیهه پردازی بر چهار نگرش، استوار است:

1- خلاقیت در فعالیت های حرکتی دارای اهمیت است

2- جریان خلاقیت به هیچ وجه تک بعدی نیست، بلکه متعدد هستند

3- اصل خلاقیت پیوند بین علم و هنر می باشد

4- سطح خلاقیت به سطح آگاهی ورزشکار بستگی دارد

برای تمرین روش بدیهه پردازی از سه نوع قیاس استفاده می شود:

قیاس شخصی:

در قیاس شخصی ورزشکاران خود را به جای حریف قرار می دهند. سپس ورزشکار از خود می پرسد، درچنین موقعیتی چه باید کرد؟ در قیاس شخصی ورزشکار خود را در جای حریف قرار می دهد. در این مرحله چهار سطح درگیری همدلانه به وجود می آیند:

1- در سطح نخست، ورزشکار مجموعه ای از روابط حرکت را بررسی می کند.

2- در سطح دوم، ورزشکار سعی می کند همانند حریف رفتار کند.

3- در سطح سوم، ورزشکار در مشکل حرکتی حریف سهیم می شود. مثلا وقتی حریف به مشکل حرکتی برخورد، از خودش می پرسد اگر جای او بودم چه کاری انجام می دادم.

4- در سطح چهارم، ورزشکار حرکت حریف را استثمار می کند. یعنی به جای حریف تصمیم می گیرد که حرکت حریف را به چند قسمت تقسیم کند و به چه سمت و سویی هدایت کند.

قیاس مستقیم:

قیاس مستقیم، مقایسه ی ساده ی دو حرکت یا دو مفهوم حرکتی است. در این مرحله ورزشکار با پس و پیش کردن جاهای حرکت، شرایط یک موضوع حرکتی را تغییر می دهد و با جابجا کردن اجزای حرکت مفهوم حرکت را تغییر می دهد. در این مقایسه لزوما نباید همه ی جهات یکسان باشند.

تعارض فشرده:

تعارض فشرده بازتاب توانایی های ورزشکار در به هم پیوستن چهارچوب دو داوری ذهنی در ارتباط با یک حرکت کل پدید می آید.

مراحل اجرای روش بدیهه پرد ازی:

دو شیوه ی مشخص در اجرای روش بدیه پردازی وجود دارد. در زیر مراحل اجرای دو شیوه بررسی می شود:

شیوه ی اول، نگاه به حرکت در پرتو بینش تازه:

در این شیوه با استفاده از قیاس ها، مقایسه انجام می شود. هدف از اجرای این شیوه ایجاد درکی جد ید از مسائل حرکتی است. نقش مربی در فرایند آموزش مواظبت از تحلیل های ناپخته ورزشکاران است. این شیوه شش مرحله دارد:

مرحله ی اول، توصیف مرحله ی جدید:

در این مرحله مربی، ورزشکار را با ابعاد مختلف حرکت آشنا می کند. پس از بیان قیاس های مختلف، مربی از ورزشکار می خواهد، نزدیکترین و بهترین راه حل را تعیین کند.

مرحله ی سوم، قیاس شخصی:

در این مرحله مربی از ورزشکار می خواهد با قیاسی که پیدا کرده است. درگیری خردمندانه ای ایجاد کند.

مرحله ی چهارم، تعارض فشرده:

ورزشکار با استفاده از توصیف های بدست آمده، چند حرکت پیشنهاد می کند.

مرحله پنجم، قیاس مستقیم:

در این مرحله ورزشکار به جای بکارگیری از چند  حرکت پیشنهادی، یکی از آنها را بنا به دلایل خاصی انتخاب و اجرا می کند.

مرحله ی ششم، بررسی مجدد حرکت:

در این مرحله مربی، ورزشکار را به مسأله ی نخست بر می گرداند، تا با تجربه ی بدست آمده راه حل جد ید تری ارائه دهد.

شیوه ی دوم، معنی دار ساختن حرکت های نامفهوم:

در این شیوه، تلاش بر این است که ویژگی های حرکت های نا آشنا تحلیل شوند، تا شیوه ای آشنا برای مقابله آن تعریف شود. مراحل اجرای این شیوه به شرح زیر است:

مرحله اول: شناخت اطلاعات برای موضوعات جدید.

مرحل دوم: ارائه ی پیشنهاد حرکتی.

مرحله سوم: قیاس شخصی. (ارتباط  موضوعی)

مرحله چهارم: مقایسه ی دو موضوع با یکدیگر.

مرحله پنجم: استفاده از مهارت های حریف.

مرحله ششم و هفتم: تحلیل نگرش های قیاس ها با بررسی تحلیل حرکت حریف.

تفاوت های عمده ی دو شیوه ی ذکر شده در استفاده ی آنها از قیاس ها می باشد. ورزشکاران در شیوه ی اول با تخیل از محدودیت های منطقی می گذرند. اما در شیوه دوم، ورزشکار سعی می کند دو ایده و یا دو محتوا و یا دو موضوع حرکتی را به هم ربط دهد، تا رابطه ها را مشخص کند.

فصل 7

حرکت مسأله محور

حرکت مسأله محور یکی از رویکردهای جدید در فرایند فعالیت های حرکتی می باشد. در این رویکرد ورزشکار سعی می کند، موقعیت جدید را تحلیل و با تفکر و تجسس، روش های مقاله با آن را کشف کند.

تعریف و تحلیل حرکت مسأله محور:

حرکت مسأله محور در حقیقت نوعی آمادگی ذهنی و مواجه با مسائل و کوشش برای فهم و حل مسائل حرکتی می باشد. در حرکت مسأله محور ورزشکار با بهره گیری از تجارب و دانسته های پیشین خود، درباره ی رویدادهای حرکتی می اندیشد تا با تلاش خود راه حلی برای آن پیدا کند تا مشکلی که با آن مواجه شده است به نحو قابل قبولی حل شود. مربی باید ورزشکار را در موقعیتی قرار دهد تا او بتواند مسائل خود را از راه پژوهش و کاوش به مدد شواهد موجود بررسی کند
و شخصا آنها را حل کند. آنها باید ضمن رسیدن به هدف از روش
دانش اندوزی و جمع آوری اطلاعات نیز آگاه شوند. به عبارت دیگر، علاوه بر دستیابی به حقایق حرکتی، نگرش و روش حرکت جدید را نیز بیاموزند.

در این رویکرد محتوای حرکت از پیش تعیین نمی شود و در فرایند تمرین انگیزه های بیرونی و انگیزه های درونی بررسی می شود.

در این نوع تمرین مقررات خشک بر رخدادهای حرکتی حاکم نیست و یک ارتباط دو جانبه صورت می گیرد. ورزشکار با اشتیاق و علاقه با همیاری حرکت ها با یکدیگر، برای مسأله حرکتی تلاش می کند. در اینجا نقش مربی مشاور و راهنماست. در این رویکرد، چگونگی ارتباط حرکت ها، در پیشرفت و تأثیر گذاری هر کدام به یکدیگر اهمیت فراوانی دارند. آنها در ارتباط متقابل حرکت ها، باورهای حرکتی خود را بازنگری، اصلاح و نوسازی می کنند.

مراحل و اجرای حرکت مسأله محور:

در اینجا ورزشکار با مسأله ای روبرو می شود، درباره ی آن می اندیشد و بر اساس دانسته های خود فرضیه هایی ارائه می دهد،
فرضیه ها را می آزماید و داده های به دست آمده را تجزیه و تحلیل می کند و نتیجه گیری می کند. مراحل اجرای حرکت مسأله محور عبارتند از:

الف- فرایند طرح مسأله:

در این مرحله ورزشکار یا در یک موقعیت مبهم و نا معین قرار می گیرد و با سؤالی روبرو می شود. ورزشکار باید بتواند هوشمندانه مسأله موجود را شناسایی کرده، تعریف مشخص از آن ارائه دهد. انتخاب مسأله ی مناسب برای شروع حرکت، یکی از مهمترین مراحل حرکت می باشد. باید قبل از طرح مسأله، تا حد امکان، خصوصیاتی از نظر ویژگی های حرکت، شرایط و علایق حریف را بررسی کند. مسلما آنچه به عنوان مسأله ی حرکت مطرح می شود، ممکن است همیشه به یک شکل انجام نشود. مسأله ی حرکت باید به نحوی تنظیم و ارائه شود که یافتن راه حل ورزشکار را به نتیجه ی لازم برساند.

ب- جمع آوری اطلاعات:

ورزشکار پس از مواجه با مسأله، شناسایی و تعریف آن، روابط میان اطلاعات موجود را درک می کند. هر چه منابع اطلاعات جمع آوری شده کامل تر و طبقه بندی آن دقیق تر صورت گیرد، ورزشکار را در رسیدن به راه حل بهتر کمک می کند.

پ- ساختن فرضیه:

سومین مرحله از مراحل اجرای حرکت، پیش بینی راه حل های احتمالی برای حل مسأله بر اساس نگرش و شناخت ورزشکار و اطلاعات و شواهدی که در اختیار دارد، تشکیل می شود. در بسیاری از موارد، فرضیه های حرکت به تدریج شکل می گیرد. به هر حال ورزشکار برای ساختن فرضیه ها ناگزیر است به تفکر بپردازد. ورزشکار با در نظر گرفتن چندین راه حل ممکن، نتایج  هر یک از آنها را تصور می کند. بدیهی است که در هیچ یک از آنها اخذ نتیجه قطعی نیست.

ت- آزمایش فرضیه:

فرضیه، حدسی است که بر اساس اطلاعات پیشین و شواهد موجود، در ذهن ورزشکار شکل می گیرد. فرضیه ها راه حل نهایی محسوب
نمی شوند. برای قبول یا رد فرضیه ها باید آنها را بیازماییم. برای آزمایش فرضیه، ورزشکار باید اطاعات و شواهد به دست آمده را تحلیل کند. به عبارت دیگر، آزمایش فرضیه فعالیتی است آگاهانه که در آن اطلاعات جمع آوری شده تحلیل، ترکیب و ارزشیابی می شوند.

ث- نتیجه گیری:

فرایند حرکت مسأله محور باید به نتیجه منتهی شود. اساس این رویکرد آن است که ورزشکار مشکلی را که با آن مواجه می شود به نحوی قابل قبول حل کند و مفاهیم تازه ای یاد بگیرد.

هنگام نتیجه گیری توجه به چند نکته ضروری به نظر می رسد:

1- ورزشکار باید تشخیص دهد که شواهد به دست آمده تا چه اندازه آنها را یاری خواهد کرد.

2- ورزشکار باید بداند که یافته های علمی مطلق و قطعی نیستند. چه بسا با بدست آوردن اطلاعات جدیدتر به نتایج دیگری برسد.

3- ورزشکار باید پیش بینی کند که نتیجه ی بدست آمده تا چه حد قابل قبول است.

الگوها و روش های حرکت مسأله محور:

در چنین الگویی ورزشکار در فرایند حرکت نقش فعال دارد و بیشتر حرکتی را اجرا می کند که بر نیازهایش منطبق باشد.

الگوی کاوشگری:

ورزشکار، برای درک بهتر محتوای حرکت لازم است به صورت فعال تجربه های خود را درباره ی حرکت، طوری تنظیم کند که پاسخگوی ساخت شناختی پایدار حرکت و رسیدن به راه حل منطقی باشد.

الگوی کاوشگری ورزشکار را در موقعیتی قرار می دهد که وی مسائل خود را از طریق اندیشه به مدد شواهد موجود بیازماید و شخصا از آنها نتیجه گیری کند. این روش سبب می شود که ورزشکار به طور مستقل، اما با روشی منظم به کاوش بپردازد و به دنبال چرایی حوادث حرکتی باشد. ورزشکار یاد می گیرد که حرکت را به صورت منطقی دنبال کند و به جریان بیندازد. همچنین از راهبردهای صحیح حرکتی و عقلانی استفاده کند. ورزشکار می تواند در روند طبیعی حرکت از بُعد بازسازی یا ترمیمی و یا کنار گذاشتن قسمتی از حرکت استفاده می شود. ورزشکار درمی یابد که پاسخ های حرکتی مسائل دائمی نیستند و می توانند در فرایند کاوش و حرکت، همیشه کامل تر و مجرب تر عمل کنند. ورزشکار یاد می گیرد که یافته ها و اندیشه های دیگران را درک کند و از راهبردهای عقلانی استفاده کند. بنابراین الگوی کاوشگری زمانی تحقق می یابد که:

1- موقعیت فراهم شده، سبب کنجکاوی آنان شود

2- ورزشکار بتواند از تجربه های آشنا و آموخته شده به تحلیل موقعیت بپردازد

3- تجربه های حرکتی جدید را به تجربه های گذشته بیفزاید

4- با پرسش و پاسخ صحیح، تفکر خود را غنی و پر بار سازد

5- موقتی بودن ادراکات حرکتی را باور کند و به ارزیابی یافته های جدید بپردازد

حس کنجکاوی:

ورزشکاران از یک حس کنجکاوی و میل به کشف حیطه های حرکتی برخودارند. ورزشکار با حس کنجکاوی فراوان و اشتیاق وافر، دست به تلاش فکری می زند و سعی در اجرای حرکت دارد. اما با کمال تأسف بعد از ورود به باشگاه ورزشی، پس از چند ماه، حس کنجکاوی اش فروکش می کند. ورزشکار به سرعت می آموزد که از پرسش و پاسخ صرف نظر کند و در عضو به دنبال پرسش و پاسخی باشد که مربی به آنها علاقه نشان می دهد. چنین رویکردی نه ورزشکار را به یادگیری علاقمند می کند و نه آنها را برای خلق، کشف، نظم دادن، آزمایش و بسط اندیشه انگیزه ایجاد می کند. بلکه موجب رکود فکری آنان می شود. زیرا ورزشکار از طریق فعالیت و کنش متقابل به خلق حرکت می پردازد. یعنی با مسائلی برخورد می کند که در ساختار فکری موجودش نمی گنجد. این تناقضات باعث ایجاد حالت (عدم تعادل) در حرکت او می شود و این عدم تعادل موجب تفکر و فعالیت او می شود.

لازم است ورزشکار به جای اینکه صرفا دریافت کنندگان انفعالی دانش و معلومات باشد، مسائل و مشکلات حرکتی خود را تنظیم کند و با کشف آزمون حرکتی به سوی حل مسائل حرکتی گام بردارد. اصولا پیشرفت و تحول حرکت در سایه ی چنین روندی صورت می گیرد.

یافته های حرکتی را به طور کلی می توان به دو بخش مهم یعنی معرفت حرکتی و فرایند حرکتی تقسیم کرد. معرفت حرکتی به مجموعه ای از اطلاعات و یافته های منظم منسجمی مانند حقایق، مفاهیم، اصول، قواعد، نظریه ها و مفاهیم کلی، اطلاق می شود. فرایند حرکت نیز از دو قسمت روش علمی و نگرش علمی مربوط به آن تشکیل
می شود. روش علمی شامل فنون، مهارت ها و شیوه های بررسی و در کل فعالیت هایی که از آنها استفاده می شود. از این شیوه ها و مهارت ها می توان به فرضیه سازی، پیش بینی، طراحی حرکت، تجزیه و تحلیل یافته ها و نظایر آن اشاره کرد. نگرش حرکت توجه به اصل تغییر پذیری در حرکت و انعطاف پذیری ورزشکار در برخورد با حقایق حرکتی و نقش مهمی که هر یک از اجزای حرکت ایفا می کنند.

درک و فهم فرایند حرکت ممکن نیست، مگر اینکه ورزشکار روش فکری و نگرش علمی را کسب و درک کرده باشد. آموزش مستقیم فن حداقل دو اثر مخرب بر اندیشه ی ورزشکار خواهد داشت. نخست اینکه، این نوع انتقال اطلاعات سبب می شود که ورزشکار تصور کند مفاهیم و حقایق حرکتی همواره قطعی و تغییر ناپذیرند. در حالی که چنین نیست. چرا که این تحولات و دگرگونی ها در حرکت دائما در حال تغییر، تحول و تکمیل هستند. ثانیا، آموزش مستقیم فنون، فرصتی را برای ورزشکار جهت بررسی های حرکتی فراهم نمی کند. اغلب ورزشکاران مهارت اندکی در زمینه ی راهبردهای حل مسأله و تفکر تحلیلی از خود نشان می دهند. تحقیقات نشان می دهد که عملکرد مورد انتظار در سطح (ساختن نظریه، تجزیه و تحلیل و حل مسأله) به مقدار ناچیزی در ورزشکاران پرورش می یابد.

ساختار الگوی کاوشگری:

الگوی کاوشگری اصولا یک الگوی حریف محور است و
موقعیت های فراهم شده برای اجرا باید موقعیتی باشد که در آن طبق الگوی حرکت حریف تشکیل شود. کنش و واکنش ورزشکار مشارکتی و دقیق بوده و هر نوع حرکت بر اساس حرکت حریف صورت
می گیرد. اساسا الگوی کاوشگری از اطلاعات جمع آوری شده، نشأت گرفته است. یعنی در این الگو ورزشکار همانند یک پژوهشگر
مسأله ی حرکت را بررسی کرده، اطلاعات را تنظیم و طبقه بندی می کند و بر اساس آنها فرضیه سازی می کند. سپس فرضیه های خود را
می آزماید و در نهایت نتیجه گیری می کند و از نتایج بدست آمده برای تجزیه و تحلیل سایر رویدادهای مشابه استفاده می کند.

در الگوی کاوشگری، مربی نقش راهنما را در فرایند حرکت بازی
می کند. او به جای انتقال مستقیم اطلاعات و واقعیت های حرکت، روش کسب اطلاعات را به ورزشکار می آموزد و با تمرکز بر رویدادهای معین مسأله یا طرح سؤال ها، حرکت کاوشگرانه استمرار می یابد. ورزشکار در این ارتباط متقابل نگرش ها، ارزش ها، مهارت ها و دانش های جدید را می آزماید و اشتباهات خود را بازسازی
می کند. هر ورزشکار سعی می کند فرایند کاوشگری را خود کنترل کند.

مراحل اجرای الگوی کاوشگری:

انگیزه ی کاوشگری به طور طبیعتی در تمام ورزشکاران وجود دارد. اگر ورزشکار با یک موقعیت ناهمگون و مبهم روبرو شود، درباره ی آن به کاوش خواهد پرداخت. به رغم اینکه همه ی فعالیت ها به هم وابسته هستند و مکمل یکدیگرند، کوتاهی و اشتباه در اجرا، منجر به از دست رفتن فرصت ها و به زحمت افتادن ورزشکار می شود. روش اجرای الگوی کاوشگری دارای شش مرحله است:

مرحل اول: درگیر شدن ورزشکار با یک موقعیت مسأله دار

در این مرحله ورزشکار موقعیت مسأله دار را کاوش می کند. در اینجا انتخاب یک موقعیت مناسب برای شروع، یکی از مهمترین مراحل شروع کار به شمار می رود.

مرحله ی دوم: جمع آوری اطلاعات

در این مرحله ورزشکار، پس از تمرکز بر روی موقعیت حرکتی، باید در صدد شناختن حوادث و شرایط موجود باشد.

مرحله ی سوم: فرضیه سازی

در این مرحله ورزشکار، پس از شناخت حقایق حرکت، فرضیه هایی را که به ذهن می رسد، مورد کاوشگری قرار می دهد. با این کار ورزشکار، سؤال های خود را درباره ی روابط میان متغییرهای درونی حرکت، موقعیت یابی می کند.

منظور از فرضیه سازی، پیش بینی راه حل های احتمالی است.
فرضیه ها معمولا بر اساس نگرش و شناخت پیشین ورزشکار و داده های موجود شکل می گیرند. ورزشکار برای ساختن فرضیه ها ناگزیر به تفکر هستند. ورزشکار با در نظر گرفتن چندین راه حل مختلف، برای ادامه فعالیت نتایج هر یک از فرضیه ها را در عالم تخیل تجزیه و تحلیل می کند. بدیهی است که در ارائه ی هر کدام از آنها نتیجه قطعی نیست.

مرحله ی چهارم: آزمایش و خطا

برای قبول یا رد فرضیه ها باید آن را بیازمایید. در واقع اجرای فرضیه روش های متفاوتی دارد. بر اساس روابط بین حرکت های موجود، ذهن ورزشکار برای رسیدن به یک استنباط کلی آماده می شود. هر چقدر اطلاعات کامل تر باشد، احتمال اشتباه کمتر خواهد بود. اگر ورزشکار با مجزا کردن متغییرها، روابط موجود میان هر متغییر مستقل و متغییرهای وابسته را کشف کند و بتواند متغییرهای نامربوط را حذف کند، نتیجه ی قابل قبول تری خواهد گرفت.

در این مرحله ورزشکاران عناصر حرکتی جدید را به درون موقعیت وارد می کنند تا مشاهده کنند که آن رویداد می تواند به طریق دیگری رُخ دهد. یکی از نقش های ورزشکار جلوگیری از شتاب زدگی است.

مرحله پنجم: سازماندهی نتایج آزمایش شده

در این مرحله ورزشکار پاسخ های حرکتی خود را سازماندهی می کند و توضیح روشنی درباره ی نتایج ارائه می دهد. در اینجا ورزشکار باید بتواند توضیحاتی ارائه دهد.

مرحله ششم: نتیجه گیری

در این مرحله ورزشکار، مؤثرترین انگاره های کاوشگری خود را به یک فرایند آگاهانه تبدیل می کند.

هنگام نتیجه گیری توجه چند نکته ضروری است:

1- ورزشکار باید تشخیص دهد که شواهد موجود تا چه اندازه، درستی یا نادرستی فرضیه ها را یاری خواهد کرد

2- ورزشکار باید یافته ها و تجربه های خود را ارتقاء دهد

3- ورزشکار باید پیش بینی کند که حرکت اجرا شده تا چه اندازه قابل قبول خواهد بود. اگر اجرای الگوی کاوشگری با موفقیت انجام گیرد، شناخت بهتری از حرکت خواهید داشت. ممکن است ورزشکار در حین اجرا، مراحل حرکت را به طور منظم انجام ندهد. یا اینکه فرضیه ی درست را عجولانه اجرا کند. اگر ورزشکار با انعطاف پذیری و ظرافت لازم، جریان حرکت را اجرا کند، اجرای حرکت تقویت می شود.

روش حرکت در الگوی کاوشگری:

برای تمرین و تقویت الگوی کاوشگری روش های متعددی در فرایند حرکت وجود دارد.

مهمترین روش ها عبارتند از:

روش حرکت دوگانه:

این روش، گامی برای شناسایی حرکت هر دو ورزشکار است که با توجه به هدف های معینی، از طرف ورزشکار و حریف مقابل تنظیم می شود. اجرای این روش، مستلزم توجه به نکات مختلفی است که ورزشکار و حریف تا حدودی آن را رعایت می کنند. اولین مسأله ای که باید به آن توجه کرد، میزان ارزش، ظرفیت و کیفیت حرکت هاست. اگر انتظار داشته باشید که از هر حرکت نتایج خوبی حاصل شود، باید قبل از اجرا به طراحی بپردازید تا در کسب هدف های حرکتی
مطمئن تر باشید. اگر چه حرکت ها به هر دلیل با یکدیگر پیوند داده
می شوند، اما شاید گردش این حرکت ها بین هم به چند ثانیه هم طول نمی کشد.

گردش حرکت را از نظر برنامه ریزی می توان به سه مرحله تقسیم کرد:

الف- فعالیت های قبل از حرکت:

برای بالا بردن کیفیت حرکت و جلوگیری از بعضی موانع احتمالی باید در این مرحله به نکاتی توجه کنید:

1- موضوع گردش حرکت باید قبلا طراحی شود

2- هدف گردش حرکت دقیقا مشخص شود

3- قبل از شروع حرکت، سرعت و نیروی مورد نیاز بررسی شود

4- موضوع همکاری ها بین دو حرکت بررسی شود

5- سؤال هایی که ورزشکار در حین گردش حرکت باید مورد توجه قرار دهد

6- وظایف هر یک از اجزای حرکت، نسبت به جمع آوری اطلاعات معین شود

7- طرز رفتار حرکت حریف معین و مشخص شود

ب- فعالیت های ضمن گردش حرکت:

هنگام اجرای حرکت، ورزشکار باید نوع برخورد حریف و
فعالیت های آن را زیر نظر داشته باشد و هدایت کند. ورزشکار باید برای مناطقی از حرکت حریف برنامه هایی در نظر داشته باشد. همچنین جریان حرکت را به گونه ای هدایت کند تا هر چه بیشتر شرکت فعالانه داشته باشد. البته باید توجه داشت که اجرای همه ی فعالیت ها طبق برنامه ی پیش بینی شده بسیار مشکل است و عوامل متعدد و مختلفی وجود دارد که روال طبیعی حرکت را به هم می زند. به همین دلیل در همه حال انعطاف پذیری در اجرای برنامه را نباید از نظر دور داشت. ممکن است سؤال جدیدی به نظر ورزشکار برسد که قبلا در مورد آنها فکر نکرده است. در این صورت زمان نیز برای پاسخ گویی به این سئوالات باید در نظر گرفته شود.

پ- فعالیت های پس از گردش حرکت:

معمولا در فعالیت های پس از گردش حرکت، ورزشکار اطلاعات حرکتی خود را طبقه بندی و تثبیت می کند. تفکر خلاقانه به آنچه اتفاق افتاده است به ورزشکار کمک می کند تا نتایج گردش حرکت خود را به عنوادن تجربه ی شخصی، روشن سازد و تقویت کند.

روش آزمایشی:

در این روش مستقیما حرکتی اجرا نمی شود، بلکه ورزشکار به دنبال موقعیت و شرایطی است تا جواب مسأله ی حرکتی را کشف کند و پاسخ دهد. به عبارت دیگر روش آزمایشی فعالیتی است که در جریان مسابقه در برخورد با حرکت حریف و با توجه به تجربه ی هر ورزشکار به کار گرفته می شود. این روش می تواند برای ارضای حس کنجکاوی و تقویت نیروی اکتشاف و پرورش تفکر انتقادی در ورزشکار اعتماد به نفس و رضایت خاطر ایجاد کند. روش آزمایشی می تواند فعالیت های حرکتی را برای ورزشکاران جذاب نماید و در نتیجه کمتر آنها را خسته و بی انگیزه کند. نقش مربی در این روش، نظارت بر کار ورزشکاران و هدایت آنهاست. در اجرای آزمایشی حرکت، به دلیل بی تجربه بودن ورزشکاران، ممکن است نتیجه مورد نظر به انجام نرسد. به همین دلیل توصیه می شود که پیش از آزمایش، نکات زیر رعایت شود:

1- قبل از اجرای حرکت، جریان حرکت بررسی شود

2- قبل از آزمایش، برای اطمینان گرفتن از نتیجه، حرکت به صورت تمرینی انجام شود

3- برای جلوگیری از انحراف حرکت، تمرینات لازم بکار رود

قبل از شروع حرکت، ورزشکار باید برای هر چه بهتر کردن روش حرکت، نکات زیر را رعایت کند:

1- ابتدا ورزشکار حرکت را گروه بندی کند

2- مراحل فعالیت و وظایف هر گروه حرکتی را مشخص کند

3- روش صحیح اجرای حرکت را بررسی کند

4- نکات ایمنی لازم را بر حسب نیاز هر گروه تقسیم کند

5- ورزشکار بعد از اتمام حرکت، گزارش کتبی تهیه کند. این
گزارش ها باید مستقیما حاصل شواهد باشد و از روی نتایج آزمایش شده نوشته شود

6- در صورت عدم کنترل حرکت، ممکن است حرکت به صورت غلط اجرا شود و این روش غلط در رفتار ورزشکار تثبیت شود

روش اکتشافی:

این روش معطوف به موقعیتی خاص است که در آن ورزشکار در یک موقعیت محدود، روابط بین پدیده های حرکتی را کشف و اندیشه ی جدیدی را تولید می کند. در روش اکتشافی موقعیتی فراهم می شود که با تفحص، دستکاری حرکت و به چالش کشیدن حرکت ها، روابط
پدیده های حرکتی به مفهوم و موضوع جدیدی دست می یابند. طبق این نظریه ورزشکار به جایی می رسد که از خود می پرسد، چگونه می توان حرکتی را بهتر اجرا کرد نه اینکه صرفا حرکتی را اجرا کرد. به اعتقاد دیگر نباید ورزشکار در برابر دانسته هایش قرار بگیرد، بلکه باید ورزشکار با مسأله ی حرکتی روبه رو شود تا خود به کشف روابط امور و راه حل آنها بپردازد. زیرا اگر مربی پاسخ را مستقیما در اختیار ورزشکار قرار دهد، آنها را به مربی متکی کرده است. این امر سبب می شود تا ورزشکار از خود تفکری ارائه ندهد. در تبیین این نظریه، چهار عامل مهم نقش اساسی دارند:

1- تأکید بر فرایند حرکت:

کسب معرفت حرکتی به معنی تجربه های بدست آمده در اجرای یک فرایند حرکتی است. از این رو ورزشکار برای کشف حرکت، درگیر یک جریان استثماری می شود. در این فرایند مهم نیست ورزشکار چه انجام می دهد، بلکه مهم این است که چگونه انجام می دهد. در واقع نگرش و بینش ورزشکاران بینش از معلومات آنها اهمیت دارد.

2- تأکید بر ساختار حرکت:

رضایت خاطر از یادگیری، تأکید بر ساختار حرکت دارد. اساسا ساختار حرکت، چهار نکته ی اساسی را مطرح می کند:

الف- شناخت ساختار موضوعی حرکت حریف و درک فهم آن

ب- درک ساختار حرکت به ورزشکار کمک می کند تا دانش مقدماتی و دانش پیشرفته فن را بیاموزد

پ- هر چقدر جزئیات حرکت سازمان یافته و پیچیده تر شوند، بهتر و آسان تر اجرا می شوند

ت- فهم اندیشه ی حرکت در رابطه اجزاء با کل موجب سهولت در بکارگیری می شود

تأکید بر اهمیت شهود حسی:

علاوه بر جریان ساخت حرکت، برای ارتقاع سطح بینش حرکت، اهمیت شهود حسی تأکید می شود. درک وضعیت حرکت باید آنچنان باشد که ورزشکار با یک نگاه ژرف، موضوع و روابط عناصر موجود در آن را بفهمد. به هر حال تفکر شهود حسی، بر خلاف تفکر تخیلی ماهیتا با گام های تعریف شده ای پیش نمی رود. معمولا تفکر شهودی به کل موضوع حرکت بستگی دارد. این کار به ورزشکار این امکان را فراهم می کند که بتواند ناگهان از موضوعی به موضوع دیگر بپردازد، گام ها را نادیده بگیرد، (میانبر حرکتی) و یا راه های میانبر را به نحوی انتخاب کند که به روش ترکیبی جدید دست یابد.

4- اهمیت انگیزه ی درونی:

ورزشکار با فعالیت صحیح، موجب تقویت حرکت و رضایت خاطر درونی وی شود. زیرا پاداش های بیرونی بسیار مؤثرتر از پاداش های درونی هستند. از این رو آموزش فن که منجر به حفظ کردن محض باشد، هرگز نمی تواند مؤثرتر باشد. این نوع آموزش مبتنی بر درک روابط حرکت نیست. ورزشکار می تواند به جای حفظ کردن
مجموعه ای از حرکت ها، اصول را فرا بگیرند و آنها را در اجرای حرکت بکار بگیرد. برای بازاندیشی حرکت سه شیوه پیشنهاد می شود:

1- موضوع حرکت را عوض کند

2- یافته ها و معلومات قبلی را زیر سؤال ببرید

3- در تمرین ها به خودتان اجازه دهید که اشتباه کنید. سپس از خودتان بپرسید که چرا چنین شده است. ورزشکار باید بدون ترس از تمسخر دیگران اظهار نظر کند و در ضمن بحث و تبادل نظریه ها به اشتباهات خود پی ببرد. به نظر می رسد که بازاندیشی نیاز به بحث آزاد دارد و بینش انتقادی انگیزه ی بیشتری با توانایی های فردی خواهد داشت.

مراحل اجرای روش اکتشافی:

روش اکتشافی، به شیوه ی کشف یا خلاقیت و نوآوری حریف بستگی دارد. به همین دلیل نمی توان برای روش حرکت اکتشافی همانند سایر روش ها مراحل دقیقا منظمی را پیش بینی کرد.

روش اکتشافی سه حالت دارد:

ابتدا مربی، اصول و راه حل مسأله را در فرایند حرکت به ورزشکار ارائه می دهد. به چنین آموزشی، آموزش توضیحی گفته می شود. در روش توضیحی هیچ کشف مستقلی از ورزشکار خواسته نمی شود. تنها وظیفه ی ورزشکار این است که مفاهیم ارائه شده را درک کند و به حافظه بسپارد. اما روش اکتشافی کاملا در مقابل روش توضیحی قرار دارد و هیچگونه توضیح یا هدایتی از طرف مربی ارائه نمی دهد.

در مرحله دوم، مربی اصولی را که برای حل مسأله ی حرکت به کار می رود، ارائه می دهد. اما راه حل مسأله را ارئه نمی دهد و هر کجا ورزشکار نیاز داشته باشد، آنها را یاری می دهد.

در حالت سوم، مربی ممکن است موقعیتی مبهم را تعلیم دهد و راه حل های اکتشافی را بررسی کند.

در فرایند اجرای سطوح حرکت، مربی چهار وظیفه ی عمده برعهده دارد:

1- مربی با ارائه ی موضوع و زاویه ی خاص، نحوه ی ارائه ی حرکت را بازگو می کند

2- تفکر را در همان سطح حرکت بسط و گسترش می دهد

3- اندیشه را در سطح قابل قبول اجرا می کند

4- تفکر حریف را طبق الگوی حرکتش، کنترل می کند

طبق این الگو ورزشکار اطلاعات را طبقه بندی، تعبیر و تفسیر و نتایج را پیش بینی می کند.

مراحل روش حرکت اکتشافی را به شرح زیر مطرح کنید:

مرحله ی اول: اکتشاف یک موقعیت معما برانگیز

منظور از موقعیت معما برانگیز یا مشکل آفرین، موقعیتی است که برقراری تعادل بین اعضای یک گروه حرکتی وجود ندارد و سرانجام از طریق استقرار صحیح تعادل برقرار می شود.

وقتی حرکت در حالت تعادل قرار می گیرد، فشار نیروهای وارده بر تک تک اعضاء با توجه به نقطه ی اتکاء حرکت سنجیده می شود.

البته ورزشکار برای تعادل در یک موقعیت معما برانگیز باید سطح اطلاعات حرکتی خود را در نظر داشته باشد و از حرکت های پیش پا افتاده و موقعیت های نسبتا پیچیده و غیر قابل حل اجتناب کند. بنابراین ورزشکار قبل از شروع حرکت این موقعیت ها را طراحی و کنترل می کند و در شروع حرکت به خودش بگوید که از اجرای چنین حرکتی چه انتظاراتی دارد و او چه فعالیت هایی باید انجام دهند. بنابراین نباید تصور کند که چون روش اکتشافی از طریق تفکر و بینش و تعامل با محیط انجام می گیرد، پس نیازمند طراحی نیست. برعکس اگر
اندازه ی طراحی اولیه دقیق تر باشد، عمل اکتشاف بهتر صورت خواهد گرفت.

مرحله دوم: شناخت موقعیت های مسأله آفرین

در این مرحله از طریق روش اکتشافی، ورزشکار موقعیت مسأله آفرین را بررسی می کند. بهتر است ورزشکار این کار را به صورتی انجام دهد تا توجه حریف را جلب نکند و موجب برانگیختن حریف نشود .

گاهی ممکن است با روش آزمایش و خطا عمل کند و احتمال شکست وجود دارد. اما ورزشکار حرفه ای با تفکر رابطه ی اجزای حرکت را کشف می کند و از طریق درک روابط راه حل را درمی یابد.

مرحله سوم: تحلیل اطلاعات حرکتی، تفکر و کشف روابط

پس از اکتشاف موقعیت معما برانگیز، ورزشکار با تجسس و جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها، دست به کشف روابط خواهد زد. در این مرحله ورزشکار باید تمام راه حل های پیشنهادی را بررسی کند و با فکر و اندیشه به تبادل با حریف بپردازد. برای ورزشکار
پاسخ های صحیح و غلط ارزش یکسانی دارد. اما او باید با پرسش سؤال های متوالی سبب شود که عقاید و اندیشه های خود را با دلایل موجه انجام دهد.

مرحله چهارم: بازاندیشی و تحلیل فرایند حرکت

در این مرحله ورزشکار با انجام فعالیت هایی به تجزیه و تحلیل فرایند فکری حرکتی حریف می پردازد. برای چنین منظوری ورزشکار
می تواند حرکت را بازاندیشی کند و مراحل حل معما و تفکر خود را در فرایند اکتشاف حرکت مرور کند. مثلا می تواند از خود بپرسد چه زمانی باید چه حرکتی را انجام دهد. چرا حریف بعضی از قسمت های حرکت را پذیرفت و بعضی قسمت های دیگر را نپذیرفت؟ چه حرکتی سبب تغییر بهتر حرکت می شود؟ آیا در جریان حرکت افکار حریف تغییر می کند؟ چه چیزی سبب این تغییرات شد؟ ورزشکار باید تلاش کند بازخورد مثبت یا منفی حریف را شناسایی کند و حرکت خود را از درون تقویت کند. این امر سبب می شود که در آینده فعال تر و با تجربه تر عمل کند.

در این مرحله ورزشکار به جای اینکه رفتار حرکتی خود را کنترل کند، باید بتواند رفتار حرکتی حریف را کنترل کند و با ایجاد رفتارهای پیش بینی شده، موقعیت مطلوب را به وجود آورد تا بتواند کاربرد آموخته هایش را در یک مسابقه ی واقعی بیازماید. در چنین نگرشی هر ورزشکار طبق استعداد و توانایی های خود (استاندارد خاص) مسائل را کشف، کنترل و پیش می برد. شرایط باید به گونه ای باشد تا ورزشکار بتواند عقاید حرکتی خود را آزادانه انجام دهد و در مورد راه حال های مختلف بیندیشد و به سازماندهی مفاهیم ذهنی خود بپردازد تا به این وسیله نیروی تفکر خود را تقویت کند. گاهی باید وانمود کند خودش نیز موضوع را نمی داند.

در روش اکتشافی باید میزان آمادگی ورزشکار و تفاوت های جسمی و فکری هر ورزشکار مورد توجه قرار بگیرد. ورزشکار از طریق اکتشاف می آموزد و احتمالا احساس کفایت بیشتری پیدا می کند.

یادگیری اکتشافی انگیزه ی درونی ورزشکار را برای فعالیت های دیگر بیشتر می کند و موجب استقلال و خود برانگیختگی حرکت
می شود. همچنین این شیوه به ورزشکار می آموزد که در زمینه های مختلف حرکت تفکر کند و کارکردهای مختلف را تقویت کند و آنها را به موقع به کار ببندد. ورزشکار باید مسائل حرکتی را با یک نظم منطقی به حافظه بسپارد . در این صورت فراموشی  به حداقل
می رسد. اما نباید فراموش کند که رفتار حرکتی هر ورزشکار به بینش فرهنگی و تربیتی او نیز بستگی دارد.

روش واحد محوری:

روش واحد محوری شامل فعالیت هایی است که با توجه به یک قسمت ازکل حرکت انجام می شود. در اینجا اطلاعات و مهارت های گوناگون بسیج می شوند و با توجه به فعالیت روی یک سلسله مسائل پیوسته و ارتباط آنها با مسائل دیگر تلاش می شود. اما گاهی اوقات به جای اینکه توجه اصلی به موضوع اصلی معطوف شود به انگیزه ی درونی او
و نتیجه گیری از فعالیت او معطوف می شود.

در روش واحد محور، تنظیم منطق موضوع قابل توجه نیست، بلکه هدف ورزشکار و رغبت و فعالیت او برای رسیدن به هدف اهمیت دارد.

روش واحد موضوع محور:

در این روش، موضوعات مورد علاقه به صورت واحدهای کوچک بررسی می شوند. در این روش ارتباط موضوعات و حرکت های عمودی و افقی به صورت هم زمان بررسی می شوند.

ویژگی های روش واحد موضوع محور:

1- هدف: بررسی یک سلسله موضوعات حرکتی مرتبط به هم با توجه به تجربه ها.

2- تجربه ی حرکتی: انواع حرکت های متنوع با توجه به کارکردهای خاص.

3- تنظیم حرکت ها: ارتباط آگاهانه ی موضوعات افقی و عمودی

4- طراحی حرکت: طرح ریزی آگاهانه حرکت با توجه به نقش آنها.

5- نظریه پردازی: اجرای متکی بر پیش بینی و سرانجامی که از قبل تعیین شده است.

6- انگیزه ی درونی: ارزش گذاری و تقویت حرکت با توجه به عامل پاداش.

7- نظم و ترتیب: انضباط درونی و بیرونی حرکت.

8- ارزشیابی: بررسی حرکت با توجه به تجارب گذشته و طبقه بندی آنها.

9- پیوند حرکت ها: توجه به موضوعات به هم پیوسته و نقش آنها با یکدیگر.

10- ارزش گذاری: حرکت با ثبات تر و پایدارتر اجرا شود.

11- اقناع حرکت: قانع کردن حریف به پذیرش حرکت.

روش واحد تجربه محور:

در این روش، ارتباط موضوع و فعالیت های افقی و عمودی و مرکز ثقل حرکت در نظر گرفته می شود. همکاری و مشارکت حرکت ها با یکدیگر از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین در هر واحد تجربه محور، در تمام مراحل حرکت باید همکاری لازم انجام شود.

ویژگی های روش واحد تجربه محور:

1- هدف: هدف این روش حل مسأله بر اساس تمایلات و تجارب گذشته است.

2- انواع تجارب حرکتی: کسب تجارب متفاوت مربوط به هدف.

3- تنظیم تجارب حرکتی: سازماندهی به صورت افقی و عمودی.

4- طرح ریزی حرکت: همکاری مدام و مستمر بین حرکت ها.

5- یادگیری حین اجرا: درک معماهای حرکتی در حل مسأله ی حرکت.

6- انگیزه: شناخت علایق حرکتی حریف با توجه به تجارب لذت بخش.

7- انضباط: انضباط حرکیت حریف یا خودتان، هر کدام به صورت مجزا بررسی شود.

8- ارزیابی: سنجش دائمی کلیه ی هدف ها در کل مسیر حرکت.

9- انگیزه محور: محور حرکت، شناخت میل و اراده ی حریف، نه تنظیم منطقی از طرف ورزشکار.

10-  میل و اراده: شناخت میل و اراده حریف. ورزشکار باید نقش سرپرست و ناظر فعالیت های حریف را داشته باشد. بالاخره ورزشکار باید اداره ی حرکت را  برعهده بگیرد.

11- رابطه ی مناسب: ایجاد رابطه ی مناسب بین حرکت ورزشکار و حرکت حریف. با این کار جرأت ورزشکار در اظهار نظر تقویت می شود.

12- یادگیری عمیق و پایدار: با این کار رغبت ورزشکار و اعتماد به نفس او تقویت می شود.

13- ایجاد فرصت: با این کار وقت زیاد تلف نمی شود.

ارزیابی نتایج فعالیت های حرکتی:

در فرایند حرکت، ورزشکاران فعالیت های مختلفی انجام می دهند و رُخدادهای مختلفی را تجربه می کنند. اگر فعالیت های آموزش مشخص نباشد. موقعیت ایجاد شده مطلوب خواهد بود یا نه  و آیا ورزشکار با کسب تجارب گذشته به هدف های حرکتی خود می رسد یا نه؟ برای رسیدن به نتیجه ای مطلوب تر ارزیابی مستمر از فرایند حرکت ضروری به نظر می رسد. نحوه ی ارزشیابی ها باید بر اساس نوع هدف، شرایط و فعالیت های انجام شده تعیین شود. اما در بسیاری از نظام های آموزشی مربیان نحوه ی نمره دهی به حرکت را زور بازو و قلدر مأبانه بودن ورزشکار را ملاک ارزش گذاری قرار می دهند. تمام تلاش خود را برای موفقیت در زور بازوی ورزشکار خود می دانند. مربی با انجام دادن تمرین های بی معنا و طاقت فرسا، سعی در جبران رسیدن به هدف می داند و به ورزشکار خود می گوید اگر بیشتر زور زده بودی، حتما می بردی و یا اگر سریع تر عکس العمل نشان داده بودی، پیروز می شد.

متأسفانه مربیان هیچگاه توفیق یا عیوب فعالیت های حرکتی ورزشکار خود را در میزان آمادگی ذهنی او جستجو نمی کنند. آنها فقط شکست یا موفقیت را می بینند و علت شکست ورزشکار را در خودشان نمی بینند و همه ی تقصیرات را گردن ورزشکار می اندازند.

فصل 11

ارزیابی پیشرفت حرکتی

اگر باور داشته باشید که منظور از اجرای فعالیت های حرکتی، ایجاد تغییرات مطلوب در برابر سنجش و تحلیل رفتار حرکت حریف است. در نهایت بهترین شاخص تحلیل کیفیت فعالیت های حرکتی حریف خواهد بود. برای قضاوت درباره ی میزان تغییر رفتارهای حرکتی، استفاده از  اطلاعات دقیق و تحلیل آنها خواهد بود. با این کار نتایج بدست آمده، اعتبار بیشتری خواهد داشت.

ارزشیابی پیشرفت حرکت یکی از مراحل مهم فرایند حرکت است. بدون ارزشیابی دقیق اصلاح و تقویت رُخدادهای حرکتی و تصمیم گیری برای فعالیت های بعدی امکان پذیر نخواهد بود. اگر چه ورزشکاران با سنجش و اندازه گیری رفتارهای حرکتی حریف آشنا می شوند. اما این کار سبب می شود که حریف هم دست به تحلیل حرکت شما بزند.

مفهوم اندازه گیری و ارزشیابی حرکت:

اگر یکی از ویژگی های حرکتی حریف را تحلیل و بررسی کنید. یعنی میزان تغییر رفتار حرکتی او را در فرایند حرکت بسنجید و نتایج را مرور کنید، در واقع عمل اندازه گیری انجام داده اید. اکنون درباره ی آن قضاوت (داوری) کنید.

با توجه به مباحث گذشته می توان نتیجه گرفت که ارزشیابی حرکت عبارت است از، مرور فرایند منظم برای تعیین و تشخیص اهداف حرکتی حریف، که بر طبق یک برنامه و روال خاص انجام می گیرد. از این رو، بررسی بی نظم و ترتیب را نمی توان ارزشیابی دانست.  بلکه ارزشیابی حرکتی حریف همیشه مبتنی بر شناخت هدف های حرکتی اوست. آنطور که مشخص می کند که حریف به چه منظور و چگونه اهدافش را تعیین می کند. در واقع بدون توجه به اهداف از پیش تعیین شده، دستیابی به موفقیت معنایی ندارد.

اهداف ارزشیابی:

ارزشیابی حرکت از یک سو، وسیله ی تشخیص است. یعنی تحلیل میزان فعالیت های حریف در طول حرکت و پیشرفت و عواقب آن، اطلاعاتی معتبر به دست می دهد. با این روش آگاهی های لازم را از میزان تجربه، قدرت و ضعف و روش اجرای حرکت حریف و اعتبار محتوای حرکت او در اختیار شما قرار می گیرد. از سوی دیگر ارزشیابی باید وسیله ی پیش بینی باشد. یعنی نشان دهد که حریف در چه زمینه ای قادر است موفقیت بیشتری کسب کند. و در چه جنبه هایی می تواند حرکتش را بسط و گسترش دهد.

به طور کلی هدف های ارزشیابی را می توان در موارد زیر تجزیه و تحلیل کرد:

1- شناخت توانایی های حرکتی حریف که جریانی متوالی و به هم پیوسته است. به همین مناسبت، ارزشیابی تشخیص صرفا به منظور اندازه گیری رفتارهای ابتدایی، میانی و پایانی و ارزیابی میزان آمادگی جسمانی حریف سنجیده می شود. در طول فعالیت حرکتی، ارزشیابی تکوینی نیز به همین منظور به کار می رود. نتایج اینگونه ارزشیابی ها اطلاعات و شواهدی را در اختیار ما قرار می دهد که می تواند بر اساس آنها تصمیمات آگاهانه تری اتخاذ کنید.

2- شناساندن هدف های حرکتی به حریف در فرایند حرکت، یکی دیگر از اهداف ارزشیابی، ایجاد زمینه ای برای جهت دادن به اهدف حرکتی است.

3- اجرای حرکت به منظور بهبود و اصلاح عملکرد حرکتی خود و ضعیف کردن عملکرد حرکتی حریف می باشد. این کار به اصلاح و بهبود حرکت کمک می کند.

گاهی روش ابتدایی حرکت صحیح است. اما به دلیل مطلوب نبودن محتوای برنامه ریزی شده  و یا نامناسب نبودن شیوه ی اندازه گیری، نتایج حرکت چندان رضایت بخش نخواهد بود. در این صورت ورزشکار می تواند با تجزیه و تحلیل نتایج و شناخت ضعف ها، آنها را برطرف کند. سپس هدف ها را روشن سازد و محتوای حرکت مطلوب را انتخاب کند و تجارب حرکتی جدیدی را پیش بینی کند و از
حرکت ها بهتر استفاده کند و یا با انتخاب راه های بهتر ارزشیابی را اصلاح کند.

4- شناخت نارسایی های حرکت و ترسیم آنها، به پیشرفت حرکت کمک کند. تجزیه و تحلیل درست حرکت ها می تواند به ورزشکار کمک کند که چه حرکتی را برای جبران کمبودهایش اتخاذ کند.

5- ایجاد انگیزه و رغبت در ورزشکار به منظور تلاش و فعالیت بیشتر به منظور بالا بردن کیفیت حرکت.

6- ایجاد ارزش گذاری به شکل و فرم حرکت به منظور هر چه زیباتر شدن محصول نهایی حرکت که مرحله به مرحله به سرانجام و تولید نهایی می رسد. این امر نه تنها تحرک و فعالیت را در ورزشکار بالا می برد، بلکه باعث روحیه و شادی در تماشاچیان می شود.

اهمیت و ضرورت ارزشیابی:

اهمیت و ضرورت ارزشیابی را در فرایند فعالیت های حرکتی از دو دیدگاه می توان مورد توجه قرار داد.

1- از نظر مربی:

نقش مربی در برنامه ریزی حرکت و تصمیم گیری های صحیح در جریان فعالیت حرکتی به داشتن اطلاعات معتبر در زمینه های مختلف ورزش نیازمند است. اندازه گیری و ارزشیابی، می تواند چنین اطلاعاتی را در اختیار مربی قرار دهد:

الف- اشکالات و نقایص موجود در حرکت را از دیدگاه هدف ها، محتوا، روش ها و موارد دیگر در اختیار ورزشکار قرار دهد.

ب- میزان پیشرفت حرکتی ورزشکار و آمادگی جسمانی آنان را بررسی می کند.

پ- کارایی حرکت و مقدار و اندازه ی آن را به ورزشکار نشان می دهد.

2- از نظر ورزشکار:

چنانچه اجرای حرکت به نحو مطلوب انجام گیرد، تجربه های مختلف در بهبود حرکت او تأثیر می گذارد:

الف- ارزشیابی حرکت حریف و آگاهی از انگیزه های درونی و بیرونی حرکت او.

ب- ورزشکاران به وسیله ی ارزشیابی، به جنبه های مثبت و منفی حرکت خود و حریف پی می برند و با راهنمایی های مربی برای توسعه ی جنبه های مثبت و رفع نارسایی های حرکتی خود تلاش
می کنند.

پ- تمرین مستمر سبب خواهد شد که فنون دائما مرور شوند و از یاد نروند.

ت- نتایج شناسایی حرکت، ورزشکاران را به خودشناسی، رهنمون
می سازد.

انواع ارزشیابی:

ارزشیابی فرایند حرکت با توجه به هدف های آن به سه دسته تقسیم
می شوند و از هر کدام آنها برای منظورهای متفاوت و در زمان ها و مکان های مختلف حرکتی با شرح زیر استفاده می شود:

ارزشیابی تشخیصی:

تمام فعالیت های حرکتی برای ایجاد تغییرات مطلوب در حرکت انجام می شود. اما هر نوع تغییر در حرکت مستلزم آمادگی قبلی ورزشکار می باشد. به همین دلیل، لازم است قبل از اجرای هر حرکت، معلوم کنید در چه موقعیتی چه فعالیتی انجام دهد. معیار مناسب برای تعیین بهترین نقطه ی شروع فعالیت حرکتی از لحاظ تأثیرگذاری در جریان حرکت است. در ضمن مسائل پیش نیاز حرکت و ترمیم آنها چیست؟ بر اساس ارزشیابی تشخیصی، هدفش بیشتر کشف نارسایی و علل حرکت است. در چنین مواقعی ورزشکار، باید ابتدا نارسایی های حرکت را ترمیم کند. وظایف ارزشیابی تشخیصی را در مطالب زیر به خوبی
می توان دریافت:

وظایف ارزشیابی تشخیصی:

1- ارزشیابی تشخیصی به منظور تعیین معلومات حرکتی حریف.

2- ارزشیابی تشخیصی به منظور کشف دلایل اصلی نارسایی حرکت.

3- ارزشیابی تشخیصی به منظور تعیین اهداف پایانی.

الف- تشخیص مشکلات حرکتی

ب- تشخیص نقاط ضعف و ترمیم آنها

پ- کشف علل اشتباهات حرکتی

ت- عدم توانایی در مهارت های پایه

ث- عدم توانایی در کنترل حرکت

ج- عدم توانایی در پیش بینی حرکت

چ- ضعف در اعضای حرکت

ح- عوامل روانی.

ارزشیابی تکوینی:

ارزشیابی تکوینی، زمانی اتفاق می افتد که حرکت هنوز جریان دارد و اجرای ورزشکار به تدریج در حال شکل گیری است. به همین دلیل ورزشکار ناگزیر است تحقق اهداف حرکت را در فاصله های زمانی معین، متناسب با اهداف حرکتی حریف تعیین کند. ورزشکار برای آنکه از چگونگی تحقق هدف های حرکت آگاه شود، لازم است امکانات حرکتی هر بخش را مورد ارزشیابی قرار دهد. این ارزشیابی به طور مستمر ارزیابی می شود یا ارزشیابی مرحله ای می شود. بدیهی است که هدف های حرکتی برای هر یک از بخش های مختلف و در فواصل زمانی معنی پیش بینی می شود. به این ترتیب معلوم می شود که ورزشکار در رسیدن به حد کمال تسلط در اجرا، درک معنی از وضعیت های مختلف حرکتی چه اقداماتی باید انجام دهد و از طریق حرکت ترمیمی و رفع اشکالات حرکتی، چگونه باید در رفع آنها بکوشد.

وظایف ارزشیابی تکوینی به منظور اطلاع به موقع از چگونگی اشکال های حرکتی است. اگر ارزشیابی صحیحی انجام نگیرد. دیگر فرصتی برای تغییر روش حرکت و طرح برنامه ی ترمیمی پیش نمی آید. بنابراین در شناسایی حرکت باید سعی شود که اساسی ترین و بیشترین اطلاعات در زمینه ی نارسایی های حرکت به دست آید و نیز بهترین روش تجزیه و تحلیل حرکت بکار گرفته شود.

موارد استفاده از ارزشیابی تکوینی:

یکی از مهمترین موارد استفاده از این نوع ارزشیابی، گام به گام پیش رفتن با حرکت یا شناخت مرحله ای می باشد. به این معنا که شناسایی مرحله فعلی برای شناسایی مرحله بعدی ضروری است.

خلاصه اینکه استفاده از این روش به ورزشکار کمک می کند تا جنبه های ضعف حرکتی حریف را کشف کند و برای اینکه بتواند ادامه دهد، باید بداند که چه کاری باید انجام دهد. همچنین ورزشکار می تواند با توجه به یافته های خود، روش حرکت خود را اصلاح (ترمیم) یا روش مناسب تری را انتخاب کند.

ارزشیابی تراکمی:

هدف از این نوع ارزشیابی، معمولا بعد از اجرای حرکت به منظور نمره دادن یا قضاوت درباره ی اثر بخش بودن حرکت، یا مقایسه ی حرکت های مختلف با یکدیگر انجام می پذیرد. بنابراین این نوع ارزشیابی پس از پایان یافتن حرکت صورت می گیرد و از نتایج حاصل از آن می توان به  عنوان تجربه ای برای طراحی و اجرای فعالیت های بعدی استفاده کرد.

روش های مختلف ارزشیابی:

اغلب ورزشکاران فکرشان متوجه حرکت محدود به اجرای یک فن
می شود. اما باید به خاطر داشت که بسیاری از حرکت ها بر اساس مشاهده فعالیت های حرکتی حریف تدوین و برنامه ریزی می شوند. مثلا هنگام مسابقه زمان شناسی، درک از موقعیت خاص، استفاده از حرکت های پشتیبان و امنیتی، مقایسه و سنجش حرکت ها نسبت به یکدیگر، حس همکاری بین اجزای حرکت، چگونگی فرایند حرکت، قضاوت بین حرکت ها، ابتکار عمل یا نوآوری در حل مسائل حرکتی، همه ی اینها ارزشیابی هستند  که از بازخورد دو حرکت به وجود
می آیند. حتی ورزشکار می تواند خود را از این قید و بند ها آزاد کند و از این ارزش ها به صورت ترکیبی استفاده نماید.

ورزشکاران در فرایند حرکت می توانند از چهار روش ارزشیابی استفاده کنند:

1- ارزشیابی از طریق مشاهده (رفتارشناسی)

2- ارزشیابی از طریق انجام کار

3- ارزشیابی از طریق آزمون و خطا

4- ارزشیابی از طریق قیاس

ورزشکار می تواند از مجموع روش های فوق یا ترکیب آنها موقعیتی فراهم کند. این ارزشیابی ها به منظور به تعادل رساندن و ایجاد سازش بین حرکت ها انجام می شوند. ارزشیابی موقعیتی می تواند، امکانات متعدد و جالبی را عرضه کنند.

ارزشیابی از طریق مشاهده (رفتار شناسی)

وقتی از طریق مداخله ی بین دو حرکت، رفتار یا عمل معینی شکل
می گیرد، می توان درباره ی آن به بررسی و داوری پرداخت.

انواع مشاهده:

روش مشاهده می تواند از جنبه های مختلفی بررسی و تحلیل شود که مهمترین آنها عبارتند از:

الف- مشاهده و دقت:

ممکن است در جریان حرکت، مشاهده به صورت سطحی و یا عمقی انجام پذیرد. در مشاهده ی سطحی، تکیه بر شناخت صفات ظاهری رفتار حرکت، آن هم به صورت کلی است. در این نوع مشاهده،
جنبه های آشکار حرکت در ورزشکار، یعنی عمل و عکس العمل او، ملاک اظهار نظر قرار می گیرد. اما در مشاهده ی عمقی، تلاش
می شود که حقایق و واقعیت های درونی حرکت کشف شوند.

ب- مشاهده ی ویژگی های حرکتی حریف:

اگر با مشاهده ی رفتار حرکتی ورزشکار در حین اجرا، خصایص حرکتی او را شناسایی کنید و بعد به قضاوت و داوری آن بپردازید و یا اینکه از خود ورزشکار بخواهید که غرض ها و ترفندهای درونی حرکت خود را در اختیار ما قرار دهد. یا اینکه حالات رفتاری یا تمایل به پرده پوشی و پنهان کاری حرکت خود را به ما بنمایاند.

پ- مشاهده از لحاظ موقعی شناسی:

گاهی مشاهده در موقعیت عادی به وقوع می پیوندد و گاهی در یک وضع بحرانی صورت می گیرد.

ت- مشاهده ی مستقیم یا غیر مستقیم:

در مشاهده ی مستقیم ورزشکار حرکات حریف را زیر نظر گرفته و به بررسی حالات رفتاری او می پردازد. در چنین حالتی ممکن است، رفتار تصنعی به خود بگیرد و واقعیت های حرکتی خود را پنهان کند. در مشاهده غیر مستقیم ورزشکار سعی می کند رفتار حریف را در وضع طبیعی یا تصنعی بررسی کند. با استفاده از این روش ورزشکار با حقایق و اسرار بیشتری آشنا خواهد شد. اما کیفیت، تعبیر و تفسیر یک رفتار حرکتی برای همه ی ورزشکاران یکسان نیست. بدیهی است، بسیاری از قضاوت های عجولانه که ناشی از بی اطلاعی ورزشکار است، ممکن است عواقب زیانباری داشته باشد.

ارزشیابی از طریق انجام کار:

در این روش ورزشکار می داند که ارزشیابی می شود و شرایط ارزشیابی برای همه ی ورزشکاران یکسان است. در این نوع ارزشیابی بر اساس اعمال انجام شده، تغییرات انجام گرفته و پیشرفت حرکت و نیازمندی های مهارتی ارزشیابی می شود. در این روش مهارت، قدرت، سرعت عمل ورزشکار به خوبی آشکار و ارزشیابی خواهد شد. در عین حال چنین روشی محدودیت هایی دارد. اول اینکه بسیاری از حالات ذهنی و درونی ورزشکار تا حدود قابل سنجش است، حتی نوع تعبیر و تفسیر هم برای ورزشکاران مختلف، متفاوت است.

ارزیابی از طریق آزمون و خطا:

در این نوع ارزشیابی، عمل و عکس العمل به صورت رفتار واحد حرکتی مطرح می شود. سپس در مورد رفتارهای حرکتی یکدیگر قضاوت می کنند. این نوع آزمون حرکتی در حقیقت نوعی بده و بستان است. این نوع ارزشیابی وسیله ی خوبی است برای سنجش معلومات، قدرت تصمیم گیری، نظم حرکتی، نحوه ی استدلال، تمرکز بر روی حرکت ها، شناخت حالات حرکت.

ارزشیابی از طریق مقیاس:

به طور کلی می توان گفت، مقیاس وسیله ای است برای مشاهده ی منظم رفتار ورزشکار، تفسیر مشاهدات و تبدیل آنها به مقیاس های عددی و طبقه بندی شده است تا ورزشکار بتواند با بررسی آنها
حرکت های حریف را دقیق تر بشناسد و کارایی هر کدام را بررسی کند.

حرکت های تمرین شده:

حرکت های تمرین شده، حرکت هایی هستند که غالبا به وسیله ی مربی برای بالا بردن ارتقاء حرکتی ورزشکاران تهیه و اجرا می شوند. تهیه و اجرای این نوع حرکت ها مستلزم داشتن تخصص و مهارت است. در این نوع حرکت ها ملاک و معیار نسبی اندازه گیری و سایز و اندازه ی حرکت است. از ویژگی های این نوع حرکت ها، روانی و یا زبری  و نرمی حرکت است.

حرکت های خودکار: (اتوماتیک)

حرکت های خودکار، حرکت هایی هستند که به وسیله ی ورزشکار تهیه و تنظیم می شوند. این نوع آزمون ها غالبا با توجه به تجربه ها و مهارت های حرکتی ورزشکاران تهیه می شود. و از این رو معمولا معیار بداهه در حرکت به کار می روند. بنابراین در تهیه و اجرای این نوع حرکت ها تخیل و نوآوری مفید می باشد. اما باید در نظر داشت که ویژگی های مطلوب این نوع حرکت ها، اعتبار علمی و نظم منطقی آن است.

تفاوت بین حرکت های تمرین شده و حرکت های خودکار:

تفاوت بین حرکت های تمرین شده و حرکت های اتوماتیک را می توان در چند مورد زیر بررسی و تحلیل کرد:

1- حرکت های تمرین شده در مقایسه با حرکت های خودکار، به زمان و تخصص بیشتری نیاز دارند. این آزمون ها برای تعیین مقدار مهارت ورزشکار، تهیه و اجرا می شود و بعد از چند بار، سهولت، نرمی و روانی آن ملاک قرار می گیرند.

2- نتیجه ی حرکت های تمرین شده، مشخص و قطعی و قابل بررسی مجدد است. در حالی که ممکن است حرکت های خودکار چنین
ویژگی های نداشته باشند.

3- حرکت های تمرین شده، برای استفاده ی خاص تهیه می شوند. اما در حرکت های خودکار، با توجه به محتوا و هدف های اجزای مختلف حرکت تهیه می شوند. چنین حرکت هایی با توجه به مقایسه ی مناطق مختلف حرکت، شکل می گیرند.

4- حرکت های تمرین شده، نیاز به تعبیر و تفسیر ندارند و مفهوم حرکت آن مشخص است. اما برای شناسایی حرکت های خودکار نیاز به مقایسه و تشریح است.

5- حرکت های تعیین شده برای ورزشکار مبتدی و بی تجربه و بر اساس معیارهای علمی حرکت میزان می شوند و به همین دلیل دارای قدرت اجرایی، پیش بینی و درک کافی هستند. در حالی که حرکت های خودکار بر اساس نوع تمرین هایی که در سالیان گذشته آموخته شده به وجود می آیند و شکل می گیرند و ساختار منظم و منطقی پیدا می کنند.

انواع حرکت های خودکار:

هر فعالیت حرکتی به طراحی نیاز دارد. اگر در شروع فعالیت حرکتی پیش بینی لازم انجام نگرفته باشد، نباید به تحقق هدف چندان اطمینان داشت. برای اینکه حرکت مؤثر و مفید باشد، لازم است ورزشکار تصویر کلی از فرایند حرکت در اختیار داشته باشد. برای برآورده شدن منظورو مفهوم حرکت باید هدف مشخص شده ای طراحی و تهیه شود. این کار میسر نمی شود، مگر اینکه مجموعه ای از سئوالات گوناگونی تهیه و تنظیم شود.

ارزشیابی به وسیله ی طراحی مدبرانه حرکت بر چند مرحله استوار است. اولین و مهمترین مرحله، تعریف هدف های مورد نظر در اجرای حرکت است. هدف های مورد نظر باید بر اساس عملکرد حریف تعریف و تدوین شوند. بنابراین ورزشکار باید بتواند اعمال و
فعالیت هایی را که انجام آنها دلیل منطقی دارد را اجرا کند. اگر چه تعریف هدف ها بر اساس عملکرد حریف کار چندان ساده ای نیست. بعد از تعیین هدف ها بر اساس رفتار حرکتی حریف، باید محتوا دقیقا مشخص شود. اهمیت محتوا به اندازه ای است که تحقق هدف های مربوط به عمل و جریان حرکت وابسته بدان است. تحلیل هدف و محتوا، دو بعدی است که باید برای اجرای کامل این دو بعد را کنار هم گذاشت و ارتباط بین آنها را بررسی کرد. بعد از کنار هم قرار  داد این دو بعد، باید ارتباط بین آنها بررسی شود. سپس ورزشکار باید تعیین کند که حرکت های متنوع در حال اجرا در میان انبوه هدف ها به دنبال چه می گردد. سپس باید به حرکت خاص و هدف آن توجه کند و مقدار زمان و انرژی مصرفی حرکت را تخمین بزند و در آخر بر اساس محتوا و روش های تجربه شده، حرکت مناسب تر را اجرا کند. خلاصه اینکه باید بتواند تا حد زیادی افکار و اندیشه ها و یا ابتکار و خلاقیت حریف را شناسایی و پیش بینی کند. هر چقدر این توانایی و بازشناسی دقیق تر باشد، حرکت با معایب کمتر اجرا می شود.

پرسش های حرکتی چگونه تعیین و قضاوت می شوند:

ورزشکار حرفه ای نباید به دنبال پرسش و یا پاسخی باشد، بلکه در کسری از ثانیه بلافاصله بعد از عکس العمل متفکرانه ی حریف، پاسخ مناسب تهیه و اجرا شود. وظیفه ی ورزشکار این است که پاسخ درست را از میان پرسش های گوناگون چه صحیح و چه غلط که از جانب حریف اعمال می شود، شناسایی کرده و به تناسب آن حرکتی را اعمال کند.

انواع حرکت های گزینشی:

1- حرکت های چند گزینه ای:

هر حرکت از جانب حریف، می تواند شامل چند پاسخ باشد. یعنی اجرای یک حرکت می تواند دارای چند راه حل (پاسخ) داشته باشد. معمولا از میان حرکت های مطرح شده یکی درست و بقیه معمولی هستند.

2- حرکت های صحیح و غلط:

ورزشکار در پاسخ حرکت صحیح یا غلط حریف دو گزینه دارد. نخست اینکه در پاسخ حرکت صحیح حریف، حرکتی را متناسب با درک و فهم حرکت حریف انتخاب و اجرا کند و یا اینکه با توجه به اجرای غلط حرکت حریف، با شناسایی نقطه ضعف حرکت او، حرکت درست را اجرا کند.

3- حرکت های جورکردنی:

حرکت های جور کردنی نیز مانند نوعی پازل است که ورزشکار با ترکیب قسمت هایی از دو یا چند فن، محفوظات را اندازه گیری و با قدرت طراحی و با استدلال بالا، پاسخ حرکتی مناسب را اعمال می کند. باید دقت داشت که انتخاب حرکت ها با یکدیگر نامتجانس نباشند و به درستی یکدیگر را پوشش دهند. اجرای اینگونه حرکت ها می تواند اشکال متنوع و گوناگونی داشته باشد.

4- حرکت های کامل کردنی:

در این نوع حرکت ها هر حرکت شامل دو یا چند بخش مجزا و تفکیک شده است که می توان با حذف یک قسمت و یا کوتاه کردن و یا اضافه کردن قسمت هایی از آن به مفاهیم و ادراکات جدیدی رسید. اما این کار مستلزم آن است که ورزشکار مفهوم هر قسمت از حرکت را به درستی درک و کاملا معین و مشخص کند و طبق حرکت حریف آن را تکمیل کند. اجرای این نوع حرکت ها نیاز به تخصص حرکتی بالایی دارد.

5- حرکت های کوتاه:

بدین سان ورزشکار می تواند، برای غلبه و تطبیق حرکت خود با حرکت حریف، گوشه ها و قسمت های مختلف یک حرکت را اصلاح و حذف کند. این نوع حرکت نیازمند ابتکار، طراحی و نظم فکری خاصی است. بنابراین این نوع از حرکت ها می تواند عادات حرکتی متنوعی را ایجاد کنند.

حرکت های تسلیمی:

در این نوع نگرش حرکتی ورزشکار به جای بازشناسی حرکت حریف، مانند تجزیه و تحلیل، ترکیب، قضاوت، ارزشیابی در حیطه ی شناخت حرکت، به دنبال فرصتی می گردد تا حرکت خاص خود را اجرا کند. در این نوع
حرکت ها ورزشکار به دنبال نظم دادن، سازمان بخشیدن و تحلیل حرکت خود است. با وجود این، حرکت های تسلیمی محدودند. اما سنجش این نوع حرکت ها با ارزیابی سرعت و دقت و میزان آمادگی ورزشکار تعیین
می شوند.

برای تصمیم گیری درباره ی اینکه کدام نوع حرکت را بکار بگیرید، باید جنبه های مهم آن را مورد توجه قرار دهید. مضافا اینکه تغییراتی که در حیطه ی عاطفی و روانی حرکت قرار دارند را برای تصمیم گیری، انتخاب نمونه های ذکر شده مشکل می باشد. در این صورت می توان از حالات، رفتار، کیفیت عمل حریف، موفقیت برنامه ی حرکتی گزینش شده ای را ارزشیابی کرد.

موارد اضافه:

تشکیل حرکت هماهنگ و یکپارچه و واحد هر اجرای حرکت به نوعی با یکدیگر تفاوت دارند اما با وجود این تمام اجراهای مختلف قالب و چهارچوب یکسانی دارند. به هر حال موارد اختلاف هر اجرای حرکت را می توان در درجه ی یا میزان کلی و عمومی بودن آنها یا اهدافی که از پیش دارند و یا هر دو جستجو کرد.

عملکرد مدیریت در ورزش

 

به نام خدا

عملکرد مدیریت در ورزش

نویسنده: عبدالله یزدانی

سر شناسه                     : یزدانی، عبدالله، 1353-

عنوان و نام پدید آور         : عملکرد  مدیریت در ورزش / نویسنده، عبدالله  یزدانی.

مشخصات نشر               : ورامین: دوقلوها، 1395.

مشخصات ظاهری           : 134 ص. 

شابک                         : 120000ریال8–32–6432-600–978

وضعیت فهرست نویسی    : فیپا

موضوع                      : حرکت آموزی 

موضوع                      : مهارت های حرکتی     

رده بندی کنگره              : 1394 8 ع  / 452 GV

رده بندی دیویی              : 86/372

شماره کتابشناسی ملی       : 4032389

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1395

شمارگان: 1000

شابک: 8- 32- 6432- 600- 978

قیمت : 12000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

مقدمه..........................................................................9

بررسی عملکرد فن از راه حفظ و تکرار..............................9

بررسی فن از طریق حل مسأله..........................................9

فصل 1........................................................................11

زیباتر و جذاب تر حرکت کنید...........................................11  

حالت بگیرید.................................................................12

تنفس عمیق را تمرین کنید.................................................12

خوب حرکت کنید...........................................................12

قدرت تشخیص..............................................................12

از حرکت حریف، استفاده کنید...........................................13

خاصیت انرژی یک حرکت مثبت.......................................13

به حرکت حریف احترام بگذارید.........................................13

حرکت خود را به حریف معرفی کنید...................................13

هفت گام سریع برای تقویت حرکت......................................14

نسبت به تناسب اندام حریف حرکتی را اجراء کنید...................15

هفت گام برای پیشرفت سریع در حرکت...............................15

استاندارد سازی حرکت....................................................15

تمرین آرام....................................................................17

تمرکز ذهنی..................................................................17

تجسم حرکت.................................................................18

تفاوت بین یادگیری و عملکرد............................................20

عوامل مؤثر در حرکت....................................................21

احتمالات و تفسیر حرکت..................................................25

اساس سعی و خطا..........................................................26

آمادگی مناسب...............................................................27

چگونگی شناخت مراحل حرکت.........................................28

فصل 2........................................................................31

الگوهای یادگیری حرکت..................................................31

یادگیری حرکت از طریق شرطی شدن کلاسیک.....................31

یادگیری از طریق مجاورت..............................................32

یادگیری حرکت از طریق شرطی شدن کلاسیک.....................33

تقویت کننده ی حرکتی چیست............................................33

روش های ایجاد تغییر در حرکت.......................................34

انتخاب حرکت از طریق مشاهده........................................37

یادگیری حرکت از طریق شناخت......................................39

تحلیل فرایند حرکت........................................................41

تعریف و تحلیل حرکت....................................................42

جنبه های مختلف حرکت منطقی........................................43

هدف از پرورش تفکر در فرایند حرکت..............................43

فصل 3.......................................................................45

ارتباط حرکتی و اثر آن در فرایند حرکت.............................45

هدف روش ارتباط حرکتی...............................................45

بررسی فرایند ارتباط حرکتی............................................46

موانع ارتباط حرکتی.......................................................49

ایجاد فعالیت ذهنی..........................................................49

عوامل فیزیکی مناسب حرکتی...........................................50

ارتباط حرکتی به عنوان یک عامل مؤثر در موقعیت...............50

فصل 4........................................................................53  

نظیریه فن.....................................................................53

طرح یک حرکت هماهنگ................................................54

از اهداف حرکت تجویز حرکت..........................................54

هدف نهایی حرکت یا حالت مطلوب.....................................55

حالت ابتدایی..................................................................55

محتوای حرکت...............................................................56

تجزیه و تحلیل محتوای حرکت و مساحت برنامه ی حرکتی........56

کنش های حرکت............................................................56

واکنش هایی که برای انجام حرکت به کا رمی رود..................56

کاربرد های واکنش های حرکت.........................................58

تفاوت بین حرکت هر ورزشکار.........................................58

عوامل مؤثر در حرکت....................................................59

ورزشکار نباید به حریف فرصت دهد..................................63

فصل 5 .......................................................................65

شناخت و تدوین حرکت....................................................65

تعریف هدف.................................................................65

ضرورت تعیین و تنظیم هدف در فرایند حرکت......................67

تعیین هدف های حرکت....................................................68

طبقه بندی و تحلیل هدف های حرکت...................................70  

سطوح دیگر حرکت در حیطه ی شناختی..............................71

سطوح حرکت در حیطه ی عاطفی......................................75

سطوح حرکت در حیطه ای روانی......................................76

فصل 6 .......................................................................79  

تحلیل حرکت.................................................................79

هدف های کلی حرکت.....................................................80

هدف های جزئی............................................................80

هدف های رفتاری..........................................................81

نقش هدف های رفتاری در فرایند حرکت..............................81

مراحل تحلیل حرکت.......................................................82

فصل 7........................................................................85

محتوا و روش اجرای حرکت.............................................85

تحلیل و انتخاب محتوای حرکت..........................................85

شیوه ی تحلیل محتوای حرکت............................................85

مراحل تحلیل محتوای حرکت.............................................86

تهیه و تنظیم محتوای حرکت..............................................87

تحلیل و انتخاب روش و وسیله...........................................89

تحلیل مفهوم حرکت........................................................89

نقش حرکت در فرایند مبارزه............................................89

معیارهای انتخاب حرکت.................................................90

فصل 8 .......................................................................91

تحلیل نظام ارزشیابی حرکت.............................................91

تحلیل و تعیین نظام حرکتی...............................................91

مراحل تهیه ی طرح حرکتی..............................................93

فصل 9........................................................................95

الگوی حرکت................................................................95

عوامل مؤثر در حرکت....................................................95

الگوی حرکت چیست......................................................95

تفاوت الگوی حرکتی ماشینی و الگوی حرکتی سازمانی...........96

الگوی عمومی حرکت.....................................................97

الگوهای پیش سازمان دهنده..............................................98

اساس حرکت الگوی پیش سازمان یافته................................98

ساختار شناسی حرکت چیست............................................98

حرکت معنی دار چیست...................................................98

چگونگی کنش و واکنش حرکت..........................................99

ماهیت روابط بین حرکت ها..............................................99

شرایط لازم در الگوی حرکت............................................99

محاسن ومعایب الگوهای حرکت.........................................100

الگوی حل مسأله ی حرکتی...............................................100

جمع آوری اطلاعات حرکتی..............................................100

ساختن فرضیه ی حرکتی..................................................100

انجام فرضیه ی حرکتی....................................................101

فرایند پایانی فرضیه سازی................................................101

چگونگی کنش و واکنش در الگوی حل مساله ی حرکتی...........101

روابط میانجی گرانه در الگوی حرکتی................................101

فصل 10.....................................................................103 

روش های حرکت سنتی و متداول.......................................103

روش حفظ و تکرار........................................................103

رابطه ی جزء با کل حرکت..............................................103

ایجاد رابطه میان جزء و کل.............................................104

سازماندهی بر اساس همبستگی اجزاء با یکدیگر....................104

سازماندهی حرکت بر اساس مقایسه....................................104

جمع بندی و نتیجه گیری حرکت.........................................105

محاسن و محدودیت های بین حرکت ها................................106

روش عمل و عکس العمل................................................108

هدف از روش عمل و عکس العمل.....................................108

محاسن و محدودیت های روش عمل و عکس العمل.................108

روش نمایشی................................................................109

مراحل اجرای روش نمایشی حرکت....................................109

مراحل اجرای روش ایفای نقش حرکتی................................110

محاسن و محدودیت های روش ایفای نقش حرکتی...................110

فعالیت های ضمن اجرای حرکت........................................111

فعالیت های بعد از اجرای حرکت.......................................111

روش حرکت گروهی......................................................112

چه حرکت هایی را با روش مشارکت بررسی کرد..................113

مراحل اجرای روش مشارکت حرکتی.................................114

مرحله ی آمادگی و برنامه ریزی......................................114

کنترل و هدایت حرکت....................................................116

شرایط اجرای هر حرکت.................................................118

چگونگی اجرای یک حرکت.............................................119

روش حل مشکل حرکتی..................................................119

ویژگی های یک حرکت...................................................119

مراحل اجرای یک حرکت................................................119

ویژگی ها و روش های حرکتی..........................................120

فصل 11.....................................................................123 

مفاهیم کلی حرکت..........................................................123

اندازه گیری چیست.........................................................123

آزمون حرکتی چیست و چه فرقی با اندازه گیری دارد..............123

ارزشیابی حرکتی چیست..................................................124

هدف ارزشیابی حرکتی....................................................124

اهمیت و ضرورت برنامه ریزی حرکت...............................126

انواع ارزشیابی حرکت....................................................126

ارزشیابی تشخیص..........................................................126

وظایف ارزشیابی تشخیص................................................127

ارزشیابی تکوینی............................................................127

موارد استفاده از ارزشیابی حرکتی......................................128

ارزشیابی پایانی حرکت....................................................129

انواع ارزشیابی برحسب نحوه ی اجرا..................................129

انواع ارزشیابی بر اساس تفسیر نتایج حرکت.........................129

فصل 12.....................................................................131  

روش های مختلف ارزشیابی حرکت...................................131

روش های مختلف ارزشیابی پیشرفت حرکت........................131

ارزشیابی از طریق مشاهده ی حرکت..................................132

انواع مشاهده.................................................................132

ارزشیابی از طریق انجام حرکت........................................132

ارزشیابی از طریق حرکت میزان شده.................................133

تنظیم طرح و جدول از حرکت...........................................133

مبانی نظری حرکت........................................................133

مقدمه

برای اجرای هر حرکتی لازم است که چهارچوب و خط مشی کلی مشخص شود و سپس روش های گوناگون در روند الگوی پیش سازمان یافته انتخاب شود و محاسن و معایب و چگونگی کاربرد آنها بررسی شود. روش هایی همچون تکرار و تمرین تا حد تسلط
پیش می رود. قبل از تحلیل و بررسی روش تحلیل حرکت بین دو ورزشکار ابتدا باید روش تحلیل فردی را مورد بررسی قرار دهید. این روش با ارتباط و تعامل بین حرکت ها و نحوه ی انقباض و انبساط و نظام هدفمند و حالت های تحمیلی درونی بین حرکت ها تشریح و تحلیل می شود.

بررسی عملکرد فن از راه حفظ و تکرار:

هدف از تکرار فن پی بردن به روش ها و نیروهای مختلفی است
که در یک فن وجود دارد و غرض های اصلی و فرعی فن بررسی می شود. همینطور در مراحل بعد آشنایی با نظم فکری و رغبت لحظه ای حرکت برای انجام دادن کاری خاص می باشد.

بررسی فن از طریق حل مسأله:

انگیزه ی درونی هر حرکت در مواجهه با حرکت حریف، توسل جستن به آن و انگیزه ها و رغبت های درونی حرکت حریف با درک کردن و درصدد تغییراتی در آمدن تا آن عادت ها و تمایلات و اشتراکات حرکتی را به نفع خودتان به پایان برسانید. با توجه به ارتباطی که بین دو فعالیت حرکتی وجود دارد نوعی حرکت واقعی شکل می گیرد که هر ورزشکار می خواهد مطابق الگوی خودش و برداشت هایی که از حرکت حریف انجام می دهد، نتیجه را به نفع خودش برگرداند.

فصل 1

زیباتر و جذاب تر حرکت کنید

هنگام اجرای حرکات از انجام حرکات زیادی و بیهوده پرهیز کنید. حرکت بازی دلنشینی است به شرطی که از قواعد آن به درستی پیروی کنید. با رعایت چند دستور ساده می توانید توانایی های حرکتی خود را بالاتر ببرید. ورزشکاران باید در روابطی که با حرکت حریف برقراری می کنند از هر گونه حرکت های بی جهت ناسازگار و بیهوده دوری کنند. در اینجا برخی از شیوه ها و قوانین شرح داده می شود:

1- از پرداختن به موضوعات حرکتی بیهوده پرهیز کنید:

درباره ی وضع حرکتی حریف، تنگ ناها و معایب و محاسن و دردسرهای حرکت حریف بیندیشید.

2- ناگهان موضوع حرکت را عوض کنید:

بهتر است هر وقت در حرکتی همین که حریف مکث کرد حرکت او را تجزیه و تحلیل کنید و موضوع حرکتی کاملا متفاوتی را انجام دهید. با این کار به حریف فرصت نمی دهید تا با حرکت شما تبادل افکار کند.

3- حرکت حریف را رد نکنید:

سعی کنید با حرکت حریف مقابل نقاط مشترکی بیایید. در نتیجه موضوع  حرکتی با مشارکت اغنای بیشتری می یابد و پرمایه تر
می شود. بدانید که زیباترین حرکات از تبادل و اختلات دو حرکت بوجود می آیند.

4- به آنچه اجرا شود با دقت توجه کنید:

این روش بهترین راه استفاده از حرکت حریف می باشد. موضوع این نیست که فقط سراپا حمله باشید. تمام اعتماد شما و خلاصه تمام رفتار حرکتی شما باید دقیق باشد.

توجه: از نکات منفی حرکت حریف، حرکتتان را بهبود ببخشید.

5- به وضعیت ظاهری حرکت اهمییت بدهید:

اولین حالتی که در ذهن حریف نقش می بندد، مربوط به ظاهر حرکت است. سعی کنید حرکتتان آراسته و مرتب باشد.

6- هرگز حرکتتان را تحمیل نکنید:

در هنگام اجرای حرکت می توانید از هر دری وارد شوید، اما نباید به زور حرکتی را تحمیل کرد. اندیشه ها و عقاید حرکتی باید در جریان حرکت شکل بگیرند. ورزشکارانی که به موضوع حرکت تسلط دارند. نظرات و عقاید حرکتی شان را به زور به دیگران تحمیل نمی کنند.

7- مواظب حرکتتان باشید:

در هنگام اجرای حرکت، توجه داشته باشید که هر لحظه دست ها و پاها و سرو گردن در وضعیت مناسبی باشند.

حالت بگیرید:

هر حرکتی الزاما حالت خود را می طلبد شما برای مبارزه کردن حالت جنگیدن را به خود بگیرید حالت ها، رفتار را شکل می دهد همان طور که هر رفتار حالت خاص خود را می طلبد. هر حالت نیز رفتار خاص خود را ایجاد می کند. حالت ورزشکاری را به خود بگیرید که موفق، مصمم پر تلاش و با اعتماد به نفس است. در کمال آرامش حرکت را انجام دهید. لّخت نباشید، قوز نکنید. سرو گردن را بالا نگه دارید، پاها را بر روی زمین نکشید.

تنفس عمیق را تمرین کنید:

وقتی ورزشکار دم و بازدم عمیق داشته باشد اکسیژن بیشتری به مغز خود می رساند و باعث کارایی و چاره جویی بیشتر مغز می شود. با بازدم عمیق قدرت و استقامت بیشتری به عضلات بدهید.

خوب حرکت کنید:

خوب حرکت کردن یعنی افزایش کارایی حرکت، یعنی شارژ مغناطیسی حرکت که تأثیر بیشتری بر اجرا خواهد داشت. یعنی جلوگیری از تنفس ها و حرکت های منفی که حرکت را آسیب
می زنند. به حرکات خود به میزان کافی دقت کنید.

قدرت تشخیص:

حرکت خود را آزاد کنید. ورزشکاری که حرکت بهتری انجام
می دهد. اعتماد به نفس بیشتری دارد. ورزشکاری که به هر دلیلی موضوع حرکت را درک نکند، حرکت خود را اسیر حرکت حریف می کند. به جای اینکه بی توجه حرکتی را انجام دهید حرکت خود را به نحو ی هدایت کنید تا ثمر بخش باشد.

از حرکت حریف، استفاده کنید:

وقتی از روش حرکتی حریف به نفع خودتان استفاده کردید فهمیده تر به نظر می رسید و احساس خوبی پیدا می کنید. چشم های خود را باز کنید و با دقت زیاد کوچک ترین و ظریف ترین کارهای حرکتی حریف را شناسایی کنید. انعکاس رفتار حرکتی حریف در حرکت شما ظاهر می شود که با دقت لحظه به لحظه با حرکت ها و تکرارها و هر نوع حرکت تلقینی توجه داشته باشید. دقت کنید که تفکر باعث خلق حرکت می شود. اصولا حرکت شما دارای خاصیت مغناطیسی است. ورزشکار با جذب حرکت حریف به تداوم صحیح آن ذهنیت می بخشد. البته نه به شکل منفی بلکه آن را به شکل مثبت اجرا می کند.

خاصیت انرژی یک حرکت مثبت:

انرژی یک حرکت مثبت به صورت ناخودآگاه یا خود آگاه حرکت حریف را تحت تأثیر قرار می دهد. این کار تا حدی نیروهای نهفته ی پنهان حرکت را بیدار می کند. هر جزء حرکت انرژی خاص خودش را دارد و تأثیر پذیری متفاوتی نسبت به زمان و مکان از خود نشان می دهد. اما حرکت های تأکیدی دارای انرژی زیادی هستند. این انرژی ها بیشتر منشاء ذهنی دارند. انرژی های حرکتی نسبت به نوع اندیشه ی ورزشکار بازتاب های متفاوتی دارند.

به حرکت حریف احترام بگذارید:

احترام به حرکت حریف، یعنی تحسین نکات مثبت حرکت حریف و شناخت نکات منفی و تداعی کردن حرکت مثبت بر علیه حرکت حریف می باشد.

همیشه پاسخ حرکت حریف بی اعتنایی نیست. توجه کنید که روابط مختلف حرکت بر روی یکدیگر چه تأثیر می گذارد. احترام گذاشتن توجه به حرکت حریف را در همه جا و همه حال تمرین کنید.

حرکت خود را به حریف معرفی کنید:

یک ویژگی خاص حرکت فرم اجرای حرکت است. بسیار آرام، کمی تند، شل، تا حدی خشک و... این کار برای جلب توجه و احساس ناتوانی و شکست، ناخودآگاه حریف را تحریک می کند. از هر فرصتی استفاده کنید. اما هنگام از دست دادن حرکت غمگین نشوید. به هر ترتیب سعی کنید فرصت ها را از دست ندهید. هر زمان که حرکتی را انجام می دهید مرتب فرصت ها را شناسایی کنید.

هفت گام سریع برای تقویت حرکت:

1- به اولین باری که حرکتی را انجام دادید، فکر کنید:

یادگیری حرکت جدید کمی با تردید همراه است. به طور حتم همه ی این موارد همیشه در روند حرکت وجود دارد.

2- کارهایی را انجام دهید که حرکت حریف را به تعویق اندازد:

مثلا متوقف کردن حرکت حریف و یا تغییر جهت دادن حرکت حریف و...

3- سعی کنید حرکت را با مهارت خوب انجام دهید:

بدین ترتیب انجام حرکت خوب یک حس با ارزش به وجود می آورد.

4- به حرکت حریف فکر کنید:

ورزشکارانی که به مهارت بالا رسیده باشند بیشتر به حرکت حریف فکر می کنند.

5- آرامش خود را حفظ کنید:

اگر شما برای انجام حرکت اعتماد به نفس کافی داشته باشید، هیجان کمتری داشته و حافظه ی شما بهتر کار می کند.

6- به چیزهایی که می تواند بر حرکت شما تحمیل شود، فکر کنید:

بعد از شروع حرکت به تدریج اجرای مسائل مختلف حرکت کار حریف را سخت می کند.

7- به خاطر داشته باشید بالاخره حریف اشتباه می کند:

برای بیشتر مواقع موفقیت تصادفی به وجود نمی آید. بلکه نتیجه ی افکار و رفتار هر دو ورزشکار می باشد.

آمادگی کافی برای روبروشدن با یک موقعیت خاص داشته باشید نقاط قوت و ضعف حرکت حریف را شناسایی کنید.

- نتیجه ی حرکت راپیش بینی کنید.

- شروع حرکت های جدید را بشناسید.

- علت ترس و عدم توانایی حرکت را شناسایی کنید.

- گاهی حرکت های بی اهمیت را جدی بگیرید.

در برخورد با یک حرکت جدید از اطلاعات و تجربه ی گذشته استفاده کنید تکرار و تمرین باعث بالا رفتن و قدرت کارایی حرکت می شود. شاید بهتر باشد با حرکت حریف بپیوندید و رفتار حرکتی حریف را شناسایی کنید. اگر با موقعییتی نا آشنا و جدید مواجه شدید، تصور کنید چه کاری انجام دهید.

برای اجرای یک حرکت راحت تر، خرد کردن حرکت به قطعات کوچک تر لازم است. پس یک حرکت را به هدف های کوچک تر تقسیم کنید. از توانایی های حریف برعلیه خودش استفاده کنید.

آزمودن حرکت های جدید چیزهای زیادی برای آموختن دارند. وقتی راه های زیادی برای یاد گرفتن دارید و هر زمان که چیز جدیدی را تجربه می کنید درباره ی حرکت چیزهای بیشتری یاد خواهید گرفت. حرکت چیزهای زیادی برای ارائه کردن و جست و جو و آزمایش دارد. در اجرای حرکات بیشتر دقت کنید تا کمتر رنج بکشید. از حرکت حریف بیاموزید.

نسبت به تناسب اندام حریف حرکتی را اجرا کنید:

اگر در انجام حرکتی موفق نشدید چشم انداز حرکتی خود را تغییر دهید. یعنی خلاقیت به خرج داده و حرکت جدیدی خلق کنید. همینطور حرکت شناسی را فراموش نکنید.

هفت گام برای پیشرفت سریع در حرکت:

فراگیری هنر تمرین حرکت و تجربه در آن، برنامه ای بلند مدت است. روش ها و راهکارهای بسیاری در این زمینه وجود دارد که ورزشکار می تواند آن را فراگرفته و با ارزیابی درست در شرایط مختلف از آنها استفاده کند.

استاندارد سازی حرکت:

1- برنامه ریزی در حرکت:

یکی از مهمترین نکات در پیشرفت سریع و مداوم، داشتن جلسات تمرین منظم و برنامه ریزی شده است. از آنجا که ورزش هم جنبه ی جسمی و هم جنبه ی روحی دارد. همیشه توصیه بر این است که هر روز تمرین داشته باشید اما با 4 تا 5 جلسه تمرین در هفته هم
می توانید نتیجه ی خوبی بدست آورید. البته برای بیشتر ورزشکاران داشتن برنامه منظم روزانه و هفتگی الزامی است.

ساماندهی هدف های کوتاه مدت برای 3 تا 4 هفته آینده بسیار مهم است. اما به منظور داشتن برنامه ی دوره ای برای دستیابی به
هدف های کوتاه مدت و بلند مدت نیاز به دقت و هماهنگی مناسب بین برنامه های تمرین هفتگی و فصلی دارد. ورزشکار به ازای هر تمرین نیاز به 3 تا 5 ساعت استراحت دارد. همچنین برنامه ی تمرین در هر جلسه بین 45 تا 110 دقیقه می باشد. با این روند پس از مدتی خواهید دید که سرعت پیشرفتتان مناسب خواهد بود. با این کار انگیزه ی تان را برای ادامه مسیر افزایش خواهید داد.

حالا از همین امروز دست به کار شوید. تمرینات کوتاه مدت و دراز مدت خود را مشخص کنید. یک برنامه ی واقع بینانه ی هفتگی برای تمرین منظم اهمیت دارد.

2- از نظر جسمی و روحی آماده باشید:

برای داشتن بیشترین بازده از دوره ی تمرینات، لازم است که بر روی حرکت تمرکز داشته باشید. در ابتدای تمرین هر حرکت، بدن خود را با آرامش آماده حرکت کنید و با سرعت آهسته و با یک شرایط متعادل تمرین کنید در این حالت به تغییرات ظریف دقت کنید.

3- تحلیل کنید و اجرا کنید:

هنگام شروع کار بر روی یک حرکت جدید، یک گوشه بشینید و حرکت را تحلیل کنید. قسمت های مختلف و الگوهای مختلف را شناسایی کنید. سپس بر روی توالی و ریتم حرکت کار کنید. هنگام تکرار و تمرین بسته به توانایی های فکری و فیزیکی تان حرکت را کامل تر اجرا کنید.

4- درست تکرار کنید:

مسأله یادگیری حرکت، یا به طور تخصصی تر یک حرکت کامل، تا حد زیادی مسأله ی برنامه ریزی مغز برای اجرای تعداد بیشتری از دستورات متفاوت می باشد. بدون شک مؤثرترین راه برای سازماندهی حافظه ی حرکت، تکرار قسمت های مختلف یک حرکت با شیوه های متفاوت است. به یاد داشته باشید که می توانید یک قاعده ی کلی برای یادگیری حرکت و حل مشکلات تکنیکی و تاکتیکی داشته باشید. هر چیزی را که تمرین می کنید 5 بار درست تکرار کنید. ورزشکاری که بی حوصله و کم طاقت باشد. ترجیح می دهد به جای صرف مدت زمان لازم برای تمرین یک حرکت از کنار قسمت های سخت عبور کند و حرکت را درست اجرا نمی کند. در این شرایط ورزشکار 4 بار اشتباه و یک بار درست تکرار می کند این یعنی 80 درصد وقت خود را صرف تمرین اشتباه و 20درصد آن را صرف تمرین درست کرده است.

تصور کنید با تمرین بدون اشتباه چقدر می توانید در زمان خود صرفه جویی کنید و نتیجه اینکه کیفیت تا چه قدر افزایش می یابد. رمز موفقیت تمرین صحیح با سرعت آهسته و سرعتی که قابل کنترل باشد که اغلب به معنی تمرین کردن به آرامی است و سپس اجرای سریع حرکت است.

تمرین آرام:

هنگامیکه با یک حرکت دشوار سرو کار دارید و یا در حال یادگیری یک حرکت پیچیده به لحاظ ساختاری هستید. تمرین آهسته و آرام را تجربه کنید. استفاده از مترونم، برای ایجاد نظم و هماهنگی بین اجزاء حرکت مؤثرتر می باشد. یکی از روش های مؤثر برای اجرای یک حرکت دشوار، اجرای بسیار آرام است. با هر بار تکرار، سرعت خود را افزایش دهید. این کار را با سرعتی انجام دهید که بتوانید با تسلط و کنترل کامل حرکت را اجرا کنید. سرعت خود را مرحله به مرحله افزایش دهید.

بدین صورت با یک سرعت متعادل شروع به تمرین کنید و بعد از پنج بار تکرار صحیح، کمی سرعت را بیشتر کنید. در هر نوبت تکرار، یک پله سرعت خود را افزایش دهید.

همینطور تمرین آرام و بدون تمرکز ذهنی بی فایده است. همیشه هر حرکت را تجسم کنید و تمام جزئیات حرکت را پیش بینی کنید.

تمرکز ذهنی:

یکی از بهترین روش های تمرکز ذهنی تمرین در چهارچوب حرکت است. هر بار که اشتباه می کنید، سعی کنید یک قسمت از کل حرکت را درست کنید. وقتی حرکت را تکرار می کنید خودتان برنامه ریزی می کنید که قسمت های معیوب را تصحیح کنید.

5- قسمت های مشکل را تمرین کنید:

هنگام کار کردن روی حرکت، قسمت های سخت آن را بیشترتمرین کنید. در  مراحل بعد، بخش های دشوار را بیشتر تمرین کنید و بعد سراغ اجرای همه ی حرکت بروید. گاهی لازم است تمرین را به
جای آغاز حرکت از آخر شروع کنید لازم است که حرکت را در فاصله های زمانی طولانی تری مثل چند روز یا چند هفته تکرار کنید.

6- تمرین در شرایط تحت فشار:

تمرین کردن حرکت تحت فشار روش بسیار مؤثری است.

7- معلم خود باشید:

ابتدا به کل حرکت فکر کنید. ایده ها و نقل و انتقالات حرکت را بررسی کنید، چه قسمت هایی جای تغییر دارد و چه نکاتی در این حرکت قابل توجه است. چه انتظاراتی از اجرای حرکتتان دارید. در ضمن توجه مداوم به جزئیات تحلیلی، موجب تقویت جزئیات در اجرایتان می شود.

تجسم حرکت:

هر حرکت قابل مشاهده و اندازه گیری است. در یک نوع فعالیت حرکتی اصولا ارتباط و تناسبی بین کل اجزاء حرکت وجود دارد. بیشتر این تحرکات حالت پذیرند و توافقی وجود دارد و هیچ یک از اعضاء حرکت حالت انفعالی ندارد. البته حرکت از طریق انجام زنجیره ی حرکات معنی دار به قصد خاصی انجام می گیرد و شاید برای افراد ناوارد نامفهوم باشد. بنابراین تحصیل حرکت در طرز فکر، عادت، تمایلات، قضاوت ها، رشد حرکت و روح همکاری در کل اجزاء حرکت ها دخالت دارد.

چنانچه در یک حرکت مشاهده می شود کل حرکت ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم با تک تک اجزاء دارند و یک بینش و جهان بینی جدیدی به وجود می آورد.

اساس رفتار حرکت تشکیل دهنده ی نخستین صفت مشخصه ی آن یعنی تغییر است، اما تغییرات به تدریج رخ می دهند و نسبتا ثابت و پایدار هستند و بر اثر تجربه حاصل می شود. از طریق یادگیری فن ورزشکار به تدریج با علم حرکت آشنا می شود و در مقابل حرکات حریف گاهی تحت تأثیر قرار می گیرد و زمانی خویشتن را با آن منطبق و سازگار می سازد. در واقع، حرکت فرایندی است که طی آن رفتاری هوشمند و زنده بر اثر تجربه شکل می گیرد، تغییر می یابد و کامل تر می شود.

بنابراین یادگیری فرایند تغییرات نسبتا پایدار در رفتار  با لقوه  ورزشکار بر اثر دید گاهی جدید از فرایند تحلیل شکل می گیرد. این دیدگاه جدید را می توان در مفاهیمی همچون، فرایند تغییر، نسبتا پایدار، رفتار با لقوه و تجربه جستجو کرد. برای درک بیشتر این تعریف به اختصار به تحلیل هر یک از این مفاهیم می پردازیم.

1- مفهوم فرایند حرکت:

فرایند حرکت بر وقایع و روابط  پویا، جاری، مستمر و پیوسته در حال تغییر اطلاق می شود. یکی از مشخصات بارز فرایند حرکت پدیده یی است که بر اثر تعامل دائم اجزاء حرکت و متغییرهای موجود در آن صورت می گیرد.

2- مفهوم تغییر:

در فرایند حرکت تغییر اتفاق می افتد اما نه هر تغییری. تغییری که بر اثر عمل و عکس العمل اتفاق می افتد و به تدریج حاصل می شود و نسبتا ثابت و پایدار می باشد. بنابراین این تغییر بر اثر عوامل حسی و مکانیکی به وجود می آید.

3- مفهوم نسبتا پایدار:

به دلیل اینکه تغییرات موقتی هستند و رفتار حرکتی از عوامل انگیزشی و انطباق عوامل حرکتی ناشی می شوند.

4- مفهوم رفتار بالقوه:

به دلیل اینکه هر رفتار حرکتی بر اساس تفاوت بین مفهوم دو حرکت اتفاق می افتد و عملکرد حرکتی جدیدی را به وجود می آورد. اینگونه تغییرات در ساختار ذهنی شکل می گیرند و در حالی که قابل
اندازه گیری هستند، نسبت به تغییرات به وجود آمده و مساعد بودن شرایط به رفتار باالفعل تبدیل می شوند که در اصطلاح به آن عملکرد حرکتی می گویند  ولی همیشه نباید انتظار داشت که اعمال یک حرکت بلافاصله در رفتار حرکتی حریف تغییر دلخواه را ایجاد کند.

5- مفهوم تجربه:

زمانی تجربه کارساز می باشد که تأثیر متقابل ورزشکار با یکدیگر شناخته شده باشد. اگر تجربه را تعامل میان دو حرکت شناخته شده که برروی یکدیگر تأثیر می گذارند و به دنبال یک سلسله فعل و انفعالات بدانید، مفهوم فعالیت و مشارکت بین حرکت را بیشتر درک خواهید کرد. در برخورد دو حرکت با یکدیگر نقش هر حرکت بر دیگری ارزیابی می شود. در واقع دو حرکت در تمام ابعاد خود در فرایند تعامل قرار می گیرند و تغییر پیدا می کنند.

تفاوت بین یادگیری و عملکرد:

بخش یادگیری فرا گرفته شده و نقش عملکرد در تجلی تغییرات ناشی از یادگیری در قالب رفتارهای آشکار شده یا تبادل حرکت با یکدیگر متفاوتند. در اینجا یک بده و بستان حرکتی شکل می گیرد. عملکرد متأثر ازعوامل متعددی مانند: انگیزه، گرایش، مقتضیات لحظه ای و موقعیت های خاص می باشد. به اکتفای این عوامل عملکرد ممکن است برای هر ورزشکار نامشخص باشند که گاه حرکتی را به درستی و گاه به طریق نادرست نشان می دهد. بنابراین ارزیابی بستگی
به شرایط موقعیتی دارد. در چنین شرایطی تنها راه شناسایی،
اندازه گیری و مقایسه بین رفتار دو حرکت می باشد و باید رفتار حرکت پس از آن ارزیابی شود. اگر رفتار حرکتی پس از قرار گرفتن در یک موقعیت واقعی در مقایسه با پس از آن با فعل و انفعالات خاص و تغییرات مصلحتی اصلاح نشده باشد، بی شک نتیجه ی خوبی حاصل نخواهد شد. این بدان معنا است که هر حرکتی در هر جا و در هر شرایط نتیجه نمی دهد. هرگز رویش حرکت در وضعیت نامساعد ثمر نمی دهد و هنگامی به رویش بالفعل و محصول دهی مطلوب حاصل می شود که در جای مناسب انجام پذیرد. در چنین شرایطی نمی توان انتظار داشت که تمام تغییرات به رشد حرکت کمک کند. در این وضعیت نمی توان مطمئن بود که کلیه ی رفتارهای حرکتی به موفقیت برسند.

بدیهی است آنچه یک حرکت را سرمنزل مقصود می رساند، قضاوت و ارزشیابی کل فعل و انفعالات حرکت می باشد. به عبارت دیگر تا حالت دریافت و طلب کردن و پرداخت و پس دادن را نیاموزید، جریان تدوین حرکت را نیاموخته اید. از این رو نظام حرکت را نظام عرضه و تقاضا نیز می گویند.

عوامل مؤثر در حرکت:

در هر فرایند حرکتی عوامل و متغییرهایی در حال تعاملند.  نوع و شدت تعامل تغییرات متنوعی را به دنبال می آورد. بررسی همه ی عوامل مؤثر در فرایند حرکت، امکان پذیر نمی باشد. برای همین فقط به ذکر چند نمونه از آنهایی که تأثیر آشکاری در روند حرکت دارند اکتفا می کنم.

1- آمادگی:

ورزشکار باید از لحاظ جسمی، عاطفی، عقلی و.... رشد کافی کرده باشد تا بتواند به خوبی یاد بگیرد. آمادگی افراد در زمینه های مختلف متفاوت است. ممکن است فرد از لحاظ عقلی آماده باشد، اما از نظر جسمی آماده نباشد. اگر همه ی این شرایط  در کنار یکدیگر باشند، استعداد و آمادگی لازم وجود دارد.

2- انگیزه و هدف:

یادگیری معلول انگیزه های متفاوتی است. یکی از این انگیزه ها که نقش مهمی در جریان یادگیری دارد. میل و رغبت ورزشکار به یاد گرفتن است.

اگر ورزشکار در طول حرکت هدف قابل وصول نداشته باشد. پویایی حرکت خود را از دست می دهد. هدف ارزشمند حرکتی، ورزشکار را به خواستن و طلب کردن وادار می کند و نیروی لازم را در وی به وجود می آورد. ورزشکار باید بداند هدف از فعالیت های حرکتی حریف در یک مقطع زمانی خاص چیست. مشخص بودن هدف هاسبب هماهنگی بین فعالیت های حرکتی می شود و آنان را به جهت و مقصد خاص وادار می کند. در اینجا انگیزه حرکت را بسط و گسترش
می دهد و آن را عمیق تر و مؤثرتر می کند.

3- تجربه ی گذشته:

آموخته ها و تجربه های حرکتی گذشته ی ورزشکار (حرکت شناسی) آن را  شکل می دهد. مهارت ورزشکار در حد وسیعی تحت تأثیر تجارب گذشته ی اوست. ورزشکار زمانی می تواند مفاهیم و مسائل جدید حرکت را درک کند که مفهوم و مسأله ی جدید با حرکت شناختی او مرتبط باشد. در واقع فرایند یادگیری همچون  روند رشد است. همچنان که رشد جریانی دائمی است. یادگیری نیز جریانی دائمی است که تجارب گذشته پایه و اساس وضع فعلی آن را تشکیل می دهد و آنچه ورزشکار در آینده خواهد آموخت باید متناسب با تجارب او در زمان حاضر باشد. وقتی ورزشکار مفهومی را واقعا می آموزد که پایه و ریشه در تجارب گذشته اش داشته باشد. اگر این ارتباط  برقرار شود، یادگیری به معنی خاص خود صورت گرفته است. بنابراین مربی همواره باید فعالیت های ورزشی را بر اساس تجارب گذشته ی ورزشکار و متناسب با ساخت شناسی (فیزیک حرکت نسبت به بدن ورزشکار) طراحی و اجرا کند. مربی آگاه در فعالیت های تمرین ابتدا زمینه ها و تجارب گذشته ی ورزشکار را بررسی می کند. توان او را برای درک و فهم مسأله جدید می سنجد و مفاهیم جدید را با توجه به سطح دانش او ارائه می دهد. البته ممکن است تجارب گذشته ی ورزشکار به دلیل تفاوت در شکوفایی استعداد، محیط خانواده و سطح دانش والدین یکسان نباشد. بنابراین چگونه ممکن است روش تعلیم خود را یکسان و با تجارب همه ی ورزشکاران انتخاب کند. اگر چنین امری کار آسانی نیست، اختلاف سطح دانش و تجربه ی هر ورزشکار
می تواند از طریق آموزش ترمیم و شکوفا شود.

4- موقعیت و محیط یادگیری:

موقعیت یادگیری و امکانات آموزشی از عوامل مؤثر در یادگیری است. هر چقدر امکانات آموزشی برای ورزشکار مانند مربی، فیلم، کتاب، وسایل تمرین و.... بیشتر باشد، بسیار متفاوت خواهد بود.

همچنین محیط عاطفی و رابطه ی مربی با ورزشکار و رابطه ی ورزشکاران با یکدیگر و رابطه ی والدین با هم و نگرش والدین و مربیان، تغذیه ی خوب، همگی می تواند در میزان یادگیری ورزشکاران مؤثر باشد. موفقیت تمرین منظم همواره با محبت و احترام متقابل نسبت به محیط های خشک و خالی از عواطف، تأثیر بیشتری در یادگیری خواهد داشت. عاطفه به عنوان یک عامل بسیار مؤثر در جریان یادگیری عمل می کند. عواملی مانند عدم امنیت، اضطراب، ناامیدی، حق خوری می تواند در فعالیت های یادگیری ورزشکاران تأثیر مخرب بگذارد. در این شرایط ورزشکار به کنجکاوی و تلاش برای یادگیری و حل مسائل ذهنی حرکت وادار
می سازد. نتیجه اینکه یادگیری باید متناسب با آمادگی، استعداد، نیاز گرایش ورزشکاران باشد. بالاخره مجموعه این تلاش ها برای ورزشکار محرک و جذاب می باشد.

5- روش آموزش مربی:

یکی از مهمترین عوامل موفقیت ورزشکار، مربی با تجربه است. عامل مربی به دلیل نگرش و روش آموزش در فرایند فعالیت های حرکتی تأثیر فراوان دارد. بدون شک موفقیت و امکانات و تجهیزات بدون وجود مربی کارآمد کارایی لازم را نخواهد داشت. در اینجا مربی ماهر با شناخت امکانات و تجهیزات بحث آموزش را ساماندهی می کند و با شناخت استعداد، علایق و توانایی های هر ورزشکار آنان را در طریق صحیح یادگیری راهنمایی می کند. البته چنین نقش مهمی بدون دانش و شناخت عملی امکان پذیر نیست. اگر مربی با نظریه و اصول یادگیری آشنا نباشد و تعلیم را فقط انتقال فن بداند و تجارب یادگیری را فقط تقویت فعالیت های بدنی بداند، مسلم است که در تقویت کنجکاوی و پرورش استعداد و تفکر ورزشکار چندان موفقیتی بدست نخواهد آورد. زیرا یادگیری بدون تفکر و تعامل دو طرفه صورت نخواهد گرفت. ورزشکاری که می خواهد فنی را بیاموزد، باید روش کسب تجربه و تحلیل کردن حرکت را یاد بگیرد تا به حل مسائل حرکتی نایل شود. با چنین روشی، ورزشکار علاوه بر اینکه تکنیک یا فنی خاص را می آموزد. روش کاربرد و نحوه ی استفاده آن را در شرایط مختلف خواهد آموخت و در فرایند حرکت، ابتکار و خلاقیت خود را به کار خواهد انداخت.

6- رابطه ی کل با جزء:

باید دانست که اجزاء یک فن به تنهایی بی معنی هستند ولی وقتی در یک طرح حرکتی در کنار یکدیگر قرار می گیرند، معنی و مفهوم آنها روشن می شود. طرح یا کل یک حرکت (فن) قابل انتقال و تفهیم است. اما اجزاء و کیفیت خاص آنها در شرایط مختلف خصوصیت یکسانی ندارند. طرح یا کل حرکت هدف خاص یک فن را بیان می کنند. اما روند بکارگیری آن در یک ارتباط واقعی کل حرکت را به چگونگی به کارگیری جزء حرکت پیوند می زند. در اینجا بررسی تک تک اجزاء و روی هم قرار دادن آنها نسبت به شرایط موجود قابل اهمیت می باشد.

(نحوه ی ارتباط و پیوند اجزاء حرکت با حرکت حریف) و تا این ارتباط مشخص نشود، اجزاء قابل فهم نیستند.

در جریان آموزش، مربی باید در حد امکان، ابتدا مطالب اجرای کل یک فن را به ورزشکار بیاموزد و ارتباط اجزاء با یکدیگر را مشخص سازد و پس از آن به بررسی و تحلیل اجزاء حرکت در شرایط خاص بپردازد. مطالعه ی جزئیات بدون در نظر گرفتن مسائل ثانویه و فشارها و کشش هایی که حریف مقابل ایجاد می کند و چگونگی برخورد این اجزاء با شرایط موجود نیاز به تحلیل ساختاری و محتوایی کل حرکت دارد. در اینجا یک ارتباط معنی دار دو طرفه شکل می گیرد. به عبارت دیگر اجرای تکراری فن جای خود را به فهم و درک موقعیت می دهد.

7- تمرین و تکرار:

آیا این مسأله برای شما روشن شده است که تمرین و تکرار در فرایند یادگیری چه نقش مهمی دارد. در پاسخ باید گفت: تأثیر تمرین و تکرار در کل فرایند یادگیری حرکتی به ویژه در حیطه ی روانی حرکتی انکار ناپذیر است. البته باید گفت کیفیت اجرای تمرین، مقدار و زمان آن نقش مهمی در تثبیت تشکیل شخصیت حرکتی ورزشکار دارد. این امر در کیفیت اجرای حرکت نقش برجسته ای ایفا می کند. اما نباید فراموش کرد که تمرین و تکرار باید در شرایط ویژه و خاص انجام شود. چناچه تمرین 20 دقیقه ای متمرکز بهتر از تمرین 40 دقیقه ای می باشد. از همین رو، تمرین و تکرار مؤثر باید شرایط و ویژگی های زمان بندی مسابقه ای را در خود جای داده باشد. و در شرایط
مسابقه ی واقعی طبیعی انجام پذیرد. اگر ورزشکار در اوضاع
و احوال ساختگی و غیر واقع بینانه تمرین کند. تمرین کارکرد
مسابقه ای اش را از دست می دهد. زیرا اطلاع از روند زمان بندی هر رشته ی ورزشی باعث بالا رفتن کارایی تمرین می شود. بدین معنی که ورزشکار در انجام دادن آن عمل به تدریج تندتر می شود تا اینکه سرانجام به پیشرفت مطلوب نائل می شود.

احتمالات و تفسیر حرکت:

تعبیر و تفسیر حرکت جنبه ای از شناخت حرکت می باشد. شناخت شرایط   حصول یا عدم حصول اجرا را تحلیل می کند.

اینکه فن چگونه و در چه شرایطی انجام می گیرد. در اینجا ورزشکاران با توجه به تقویت ذهنی و درک و چگونگی موقعیت شکوفایی حرکت مورد توجه قرار می گیرد. این امر بستگی به شناخت دقیق ساختار گرایی و متکی بر روش درون نگر حرکت است.
می توان اجرای حرکت را به دو روش طبقه بندی کرد:

1- روش شرطی(رفتار گرایی):

این نوع یادگیری می تواند با ایجاد و تقویت رابطه و پیوند بین
محرک ها و پاسخ حرکتی مناسب، حرکتی فعال و پویا در ورزشکار به وجود آورد. سپس در این حالت ورزشکار وادار می شود بین آن وضع یا حالت قرار گرفته شده پاسخ مناسب را ارائه دهد تا با شرایط موجود و ارتباط مطلوب برقرار شود. در واقع اجرای صحیح عبارت است از:

ارتباط بین (عمل محرک) و عکس العمل(پاسخ) است.

2- روش شناختی:

ورزشکاران صاحب اندیشه یادگیری را ناشی از شناخت و ادرک و بصیرت می دانند. از این نظر ورزشکار با یادگرفتن حرکت های جدید و تلفیق آن با شناخته های حرکتی قبلی در جست و جوی شناخت و کشف روابط بین جزئیات درونی و بیرونی حرکت است. بر همین اساس ورزشکار ساختار حرکتی خود را گسترش می دهد و حرکتی فعال تر و هوشمند تر ارائه می دهد. با توجه به آنچه گفته شد ورزشکار در تحلیل حرکت سه مشخصه ی عمومی زیر را مبنای انتخاب حرکت خود قرار می دهد.

1- شناخت پاسخ ها و جنبش های عضلانی:

 باید دانست که رفتارهای حرکتی از ترکیب اجزاء کوچک تر یا
جنبش های عضلاتی به وجود

می آیند. در این مرحله ورزشکار با آزادی از راه استنباط برخی از فرایندهای حرکت و یادآوری خاطره ها و انتظارات حرکت، رفتار حرکتی هدف مندی را پیش می برد.

2- شناخت عادت های حرکتی:

در این مرحله اجرای فن در نتیجه ی کسب شناخت ساختارهای حرکتی حاصل می شود. پاره ای از اجرای حرکت از طریق عادت و قسمت دیگر از راه خلاقیت ذهن حاصل می شود. بنابراین نمی توان نمونه ای از اجرای حرکت را به طور مطلق در همه ی شرایط به اجرا گذاشت.

3- تلاش در مقابل حل مسأله ی حرکت:

در این مرحله ورزشکار برای حل مسأله ی تازه ی حرکت دست به انتخاب می زند. بر این اساس جنبه هایی از موفقیت تازه که
شباهت هایی با تجارب گذشته دارد، پاسخ داده می شود. اگر با چنین شیوه ای به راه حل مسأله نرسد به تلاش و خطا دست می زند و
پی در پی پاسخ های حرکتی گوناگونی را ارائه می دهد تا سرانجام مسأله ی حرکتی را حل کند. این درحالی است که در هر مرحله تفسیرهای جدیدی از حرکت مطرح می کند. ممکن است مسأله ی حرکت به صورتی عرضه کند تا حریف از درک آن عاجز باشد. در اینجا حریف برای درک مسأله، نیازمند درک روابط اساسی و نهفته میان اجزا و کل است و تجربه های قبلی نمی تواند ضامن موفقیت او در حل مسأله ی حرکت باشد.

اساس سعی و خطا:

نتیجه ی شناخت رفتار یک حرکت، تحت تأثیر ساختار فیزیکی حرکت می باشد. گاهی سعی و تلاش که از طریق گزینش و پیوند اعضای حرکتی به وجود می آید، منجر به تشکیل یک رفتار حرکتی خاص
می شود. به بیان دیگر عکس العمل با پاسخ مناسب در مقابل محرک یا محرک ها ناشی از برقراری ارتباط در درون ساختار یک حرکت
می باشد که فن را به هدف می رساند.

در این مرحله ورزشکار با ترتیب کردن یک سوی حرکات، برای رسیدن به هدف تلاش می کند. در اینجا ورزشکار بر اثر انجام
حرکت های متعدد و تصادفی و یا دست زدن به اهرم فشار و
تلاش های نامنظم سعی در بر هم زدن نظم حرکتی حریف دارد. تا اینکه با فشار آوردن به حرکت حریف در روال تدریجی حرکت حریف و تثبیت تدریجی حرکت خود دست می یابد و از نحوه ی تعبیر عملکرد حرکتی حریف به نفع خودش استفاده می کند.

باید توجه داشت که پاسخ های حرکتی مناسب در پیوندهای مجاور اثر می گذارد و حرکت را نیرومندتر می کند. اما برعکس پاسخ حرکتی نامناسب به طور مستقیم به همان اندازه اثر تضمین ندارد و در عین حال، ممکن است به طریق غیر مستقیم اثر بگذارد. به این معنا که ورزشکار را مجبور به انجام حرکتی می کند که ممکن است برایش مناسب نباشد. یعنی حرکتی که برایش فایده و ارزش خاصی ندارد. بنابراین انجام حرکت زمانی با ارزش است که بر اساس احتیاجات حرکتی تهیه و تنظیم شوند.

آمادگی مناسب:

ورزشکار باید علاوه بر رشد فکری از لحاظ رشد جسمی به اندازه ی کافی آماده باشد تا بتواند حرکت های مناسب را به خوبی اجرا نماید. اگر ورزشکار آمادگی جسمی لازم را نداشته باشد، موجبات ناکامی خود را فراهم کرده است. با نداشتن آمادگی جسمی، نمی تواند فعالیت مفید و لازم را ارائه دهد. بلکه به تدریج خسته شده و حرکتش کند یا ناقص می شود. بر این اساس موقعیت تابع آمادگی جسمانی است تا از این طریق بتواند در لحظه ی مناسب به حرکت حریف پاسخی بدهد تا مانع پیشرفت حرکت حریف شود.

بنابراین نداشتن آمادگی جسمانی لازم باعث می شود تا ورزشکار نتواند، دانسته های حرکتی خود را به مرحله ی اجرا بگذارد.

3- تکرار و تمرین:

بر این اساس هر چقدر حرکتی را بیشتر تکرار کنیم، رابطه ای بین اجزاء حرکت مستحکم تر و پایدارتر می شوند. و بالعکس بر اثر عدم تکرار، پیوند بین اجزاء حرکت ضعیف تر و سست تر می شود. اما تمرین باید متنوع، معنا دار، هدفدار و به قدر کافی تقویت شده باشد. باید توجه داشت که تمرین با تکرارمحض تفاوت دارد. تمرین انجام دادن حرکات مشابه با (اسب عصاری) نیست که یک دست و یکسان باشد. بلکه باید هر بار با روش و شکلی تازه انجام پذیرد تا مغز بتواند در شکل های گوناگون فعالیت کند و در نتیجه اسیر عادت نشود. در عامل تمرین دو قانون قابل توجه است:

1- شدت:

تمرین یک موضوع یا واقعه ی قابل اندازه گیری (اجزاء حرکت)
می باشد.

2- تغییر و تنزل:

موضوع اجرای بدون تغییر و تنزل(کند و تند) ارائه داده
می شود. بدون انجام تغییر، انعطاف پذیری و تعادل در حرکت شکل نمی گیرد. وانگهی دستگاه عصبی نیز از انجام فعالیت های یکنواخت گریزان است. برای اینکه کاری بی حاصل است و نتیجه ی مطلوب نخواهد داد. در انجام حرکت فاکتور آمادگی، میل و نیاز به اجرای عمل حرکت ضروری است تا بتواند فعالانه حرکت را ادامه دهد. مسأله ی روبرو شدن با حرکت منجر به کشف روابط میان امور حرکتی و پیدا کردن راه حل های منطقی برای گریز از تنگناها
می باشد. یعنی کوششی برای تضعیف کردن حرکت حریف می باشد.

چگونگی شناخت مراحل حرکت:

الف- شناخت فرایند حرکت: یادگیری اصول و قواعد حرکت منجر به کسب و معرفت فرایند حرکت می انجامد. در این مرحله ورزشکار سعی می کند تا اصول و قواعد حرکت حریف را درک کند و درگیر یک جریان واقعی شود. از این رو ورزشکار با یادگیری اکتشافی و مرحله ای بیش از آموخته های خود حرکت حریف را پی گیری
می کند.

ب- تاکید بر ساختار حرکت: در این مرحله تأکید بر ساختار حرکت سه نکته مطرح می شود.

- دانستن ساختار اساسی موضوع حرکتی و پیدا کردن مراحل آزاد و منطقی موضوع حرکت و سازماندهی کردن اطلاعات حرکتی
می باشد.

پ- شناخت ساختار دو موضوع حرکتی: موضوع ساختار، موضوع دو حرکت مرحله ی شناخت، رابطه ی مقدماتی حرکت در رسیدن به مرحله ی عالی حرکت و پیدا کردن خلاء های ممکن می باشد.

ت- پی بردن به جزئیات حرکت: زمانی که حرکت به گونه ای سازماندهی شده عمل می شود، بهتر و بیشتر و آسان تر در حافظه نگهداری می شوند.

ث- فهم اندیشه های حرکتی حریف: شناخت اساس یک ساختار حرکتی و دریافت رابطه ی اجزاء با کل موجب سهولت فهم حرکت
می شود و از پیچیدگی های مفاهیم حرکتی می کاهد.

3- تأکید بر فهم اهمیت حرکت: در اینجا تاکید به فهم مراحل ساخت حرکت و شناخت جریان رشد و شکوفایی آن اهمیت دارد. راز آشنایی با حرکت فهم تأکید ها و اصرار حریف و نکات و موضوعات حرکت می باشد. بنابراین هدف اجرای حرکت ارتقاء سطح بینش و فهم شهودی وضعیت حرکتی با یک نگاه تیز و ژرف می باشد.

4- تأکید بر اهمیت انگیزش درونی: انگیزش درونی با اجرای
فعالیت های صحیح و رسیدن به موفقیت همراه با رضایت خاطر از حرکت می باشد.

در این زمینه چهار نوع انگیزه درونی عمده به شرح زیر مطرح
می شود:

الف- میل به اجرای حرکت

ب- همکاری سایر اجزاء با یکدیگر

پ- ردیابی و میل به رفع ابهامات

ت- قابلیت داشتن و توانمندی حرکت

باید گفت: نگرش و بینش ورزشکار بسیار مهم است. ورزشکار باید به کنترل رفتار حرکتی حریف و شناخت رفتارهای پیش بینی شده به ایجاد وضعیت مطلوب اقدام کند. این کار موجب کشف روابط حرکت و حل مسائل حرکتی می شود. تا بتواند کاربرد آموخته های حرکت را در یک مبارزه ی واقعی اجرا کند. در چنین برداشتی هر ورزشکار باید مطابق با استعداد و توانایی خود مسائل حرکتی را کشف کند و پیش ببرد. اما اجرای حرکت باید کاملا آرام و دور از اظطراب و تنش باشد. شرایط اجرای حرکت باید به گونه ای تنظیم شود تا ورزشکار بتواند اعمال حرکتی را آزادانه اجرا کند تا بتواند در مورد مسائل مختلف حرکت بیندیشد و به سازماندهی مفاهیم ذهنی خود بپردازد تا با نیروی تفکر حرکت خود را تقویت کند. ورزشکاران باید بتوانند به اشتباهاتشان پی ببرند و راه حل های جدید را کشف کنند تا بینش لازم را بدست آورند.

باید میزان مواد حرکتی و تفاوت های فردی حرکت توجه شود و با حوصله کافی تجربه اندوخت. از طرف دیگر یادگیری از طریق اکتشاف آزموده های حرکتی، ورزشکار را کارآزموده تر می کند.

در هر مرحله آموزش تغییر در رفتار حرکتی ورزشکار به وجود
می آید.   اما نه هر گونه تغییری، بلکه تغییری که بر اثر تجربه بدست آمده است. یادگیری همیشه پیوسته و مستمر صورت می گیرد و یادگیری با مشاهده و تغییر اندازه ها و عملکرد است. عواملی که
هدف ها و شرایط و رابطه های جزء با کل را به چالش می کشند و در فرایند پیروزی مؤثر هستند. اما نباید در عامل شدت و تازگی در حرکت بی توجه بود. بدون توجه به این دو عامل حرکت مؤثر نخواهد بود. در نتیجه کسب معرفت حرکتی بیشتر از حفظ کردن حرکت اهمیت دارد.

فصل 2

الگوهای یادگیری حرکت

یادگیری حرکت بر اساس الگوهای مختلفی حاصل می شود. بررسی و تحلیل الگوهای حرکت، ورزشکار را در تدوین هدف های اجرای حرکت یاری خواهد کرد.

در این فصل ورزشکار با انواع الگوهای یادگیری حرکت، مانند: یادگیری از طریق شرطی شدن کلاسیک، یادگیری حرکت از طریق مجاورت، یادگیری حرکت از طریق شرطی شدن فعال، یادگیری از طریق مشاهده و یادگیری از طریق شناخت، آشنا می شود و به نقش و تاثیر هر کدام در فرایند یادگیری پی می برد.

یادگیری حرکت از طریق شرطی شدن کلاسیک:

یادگیری حرکت از طریق شرطی شدن کلاسیک رفتارهای فعال انواع یادگیری حرکت است. باید توجه داشت که بین پاسخ شرطی و محرک شرطی ارتباط منطقی وجود دارد. یعنی پاسخ شرطی در نتیجه ی یادآوری محرک انجام می شود. با شناخت چنین  الگویی، می توان رفتار ورزشکاران را تا حدی پیش بینی کرد. مشاهده ی علائم شناخته شده و تبدیل آن به یک محرک شرطی، پاسخی را بر می انگیزند و در بیشتر موارد باعث عملی مؤثر می شوند. هر عملی در محیط حرکت می تواند باعث شرطی شدن طبیعی یک پاسخ حرکتی شود. در نتیجه مجاورت در کنار یک محرک شرطی، تفکری آگاهانه و الگویی آشنا را سبب می شود. با این الگوی یادگیری، می توان از نتایج ناپسند جلوگیری کرد. شناخت چنین پدیده ای (پاسخ شرطی) می تواند کاربرد بسیار مفیدی در فعالیت های حرکتی داشته باشد. به این معنی که شناخت علت حرکت، سبب اجرای جدید و تغییر عملکرد حرکت را باعث می شود. در واقع هر گاه محرک شرطی تکرار شود، بلافاصله پاسخ شرطی روشن می شود.

از روش های شرطی شدن کلاسیک می توان به رشد و گسترش واکنش های حرکتی کمک گرفت.

یادگیری از طریق مجاورت:

در بحث یادگیری از طریق شرطی شدن کلاسیک گفته شد که لازمه ی پاسخ شرطی مجاورت و هم زمانی و پیوند محرک های شرطی است. اما مجاورت با جفت شدن یک حرکت با حرکت دیگر می تواند منجر به عملکرد اصیل شود. در این فرایند ارتباطی بین محرک و پاسخ به وجود می آید و در نتیجه پیوندی بین دو حرکت برقرار می شود. در اینجا ادغام دو حرکت با یکدیگر موجب تغییر رفتار متفاوت می شود. یعنی پاسخی حرکت شکل می گیرد و ترکیب خاص بین دو حرکت مجاور فرایند واحدی را تداعی می کنند. برای پاسخی که باید نتیجه دهد، ترکیب توالی حرکتی  و چگونگی به هم آمیختگی آنها با یکدیگر موجب تغییر رفتار حرکت می شود. تأثیری که دو حرکت از طریق مجاورت بر یکدیگر می گذارند، اتفاق هم زمانی را شکل 
می دهد. در این فرایند، ارتباط معنی دار دو حرکت، حرکتی رفتار گرایانه را شکل می دهد که در نتیجه ی بازتاب شرطی
شده ی دو حرکت ساخته شده است. الگوی شکل گرفته بر اساس ساختار ساختمانی نظام یافته مبنا قرار گرفته است.

ترکیبی که از این دو حرکت پدید می آید، در باز پیدایی دو حرکت دنبال شده است. در این نوع حرکت پاسخ از پیوندها و گسست های نشانه دار با حالت های خاص رخ داده اند تا جایی که سرانجام
ترکیب های هم خانواده به طور مستقیم و یا پاسخ های غیر مستقیم از راه وادار کردن حرکت حریف به عمل خاص در فرایند حرکت تأثیر
می گذارد. به عبارت دیگر پاسخ حرکت با نشانه های دو حرکت پیوند می یابد به این ترتیب نیرومندی پاسخ حرکت، رابطه ی مستقیم با
نشانه های دو حرکت دارد.

فراموش نکنید که اصالت حرکت به استواری است. مگر اینکه پاسخ حرکت نیاز به استواری کاملی نداشته باشد. این فرض، تمام تلاش ها و فشارها برای پاسخ از طریق مجاورت دو حرکت است.

گاهی اوقات محرکی که در مجاورت حرکت قرار می گیرد به عنوان پاسخ بکار گرفته می شود. جواب این سؤال ظاهرا باید روشن باشد. زیرا ورزشکار با استفاده از روابط معکوس حرکتی پاسخی مناسب به محرک حرکتی می دهد. درحقیقت پاسخی در جهت عکس حرکت حریف سبب ضعیف تر شدن حرکت می شود. نوع دیگری از یادگیری مجاورت (کلیشه ای) است یعنی حوادثی که در مجاورت با یکدیگر با هم اتفاق افتاده و مسیر معینی را طی کرده اند. یادگیری کلیشه ای یا حرکات باهم اتفاق افتاده و هم مجاور شده، می تواند یک قالب آموزشی مناسبی باشد. با شناخت بین دو مفهوم پیوند به وجود آمده نوعی حرکت خوانی قالب ریزی می شود. مربیانی که از فرایند یادگیری کلیشه ای، آگاه و با آن آشنا باشند، می توانند به ورزشکاران کمک کنند تا از بسیاری رفتارهای نامطلوب اجتناب کنند. زیرا اگر ورزشکاران مفاهیم دو حرکت را هم زمان و درمجاورت با هم فرا بگیرند. میزان تأثیر دو حرکت را بر یکدیگر کشف می کنند و بسیاری از مفاهیم حرکت را از طریق مجاورت در کنار یکدیگر می آموزند.

یادگیری حرکت از طریق شرطی شدن:

یادگیری حرکت از طریق شرطی شدن فعال از انواع یادگیری کاربردی می باشد. در این نوع یادگیری، بر خلاف شرطی شدن کلاسیک، رفتارهای فعال محصول شناخت متغییرهای حرکتی هستند که به وسیله تقویت کننده های حرکت بکار گرفته می شوند. در واقع تقویت قسمتی از یک حرکت موجب تأثیر و تغییر مناسب حرکت
می شود در این نوع سبک حرکت به جای اینکه فقط به فکر کنترل کردن حرکت حریف باشید. قسمتی از رفتار حرکتی حریف را به نفع حرکت خودتان تقویت می کنید تا رفتار مورد نظر تثبیت شود.

تقویت کننده ی حرکتی چیست و چه فرقی با محرک های شرطی دارد.؟

تقویت کننده ی حرکت معمولا محرکی است که شدت رفتار حرکت را کاهش یا افزایش می دهد و موجب برهم زدن تعادل حرکت حریف و تثبیت حرکت به نفع خودتان می شود. اما تقویت کننده ها انواع مختلفی دارند؛ مانند، تقویت کننده ی های زاویه ای تقویت کننده های افزایشی یا کاهشی تقویت کنندهای مزاحم، تقویت کننده های متاخر و.....

نکته قابل توجه اینکه با تغییر رفتار موجود در حرکت می توان در حرکت حریف تغییر رفتار ایجاد کرد. هر اندازه زمان ارائه ی تقویت کننده ها متناسب با رفتار حرکتی حریف باشد به همان نسبت پیشرفت بهتری خواهید کرد. اما ارائه ی تمام این عملکردهای تقویتی در حرکت از عملکرد حرکتی حریف استنباط می شود. اما گاهی ورزشکار به دلایلی نسبت به تجربه های پیشین، نمی تواند شرایطی را که لازمه ی بروز رفتار مورد نظر است را ارائه دهد. در چنین شرایطی تقویت حرکت بسیار مشکل است. از همین رو، برای ایجاد تغییر در رفتار حرکتی حریف باید شرایط حاکم بر رفتار را شناسایی کرد تا دخل و تصرف امکان پذیر باشد. ورزشکار باید سعی کند بفهمد چه عواملی موجب بروز رفتار حرکتی مناسب می شود. در واقع عدم آشنایی با روند حرکتی موجب تضعیف حرکت می شود. بنابراین شناخت الگوی حرکتی حریف و بررسی و شناسایی پاسخ های حرکتی مناسب سبب تقویت حرکت می شود.

روش های ایجاد تغییر در حرکت با استفاده از حرکت فعال:

شناخت الگوهای حرکت با تکیه بر شرطی شدن فعال مشتمل بر اصول حرکت است که در مجموع، فن آوری رفتار حرکتی را به وجود
می آورد.

بحث مشروح درباره ی این اصول در اینجا امکان پذیر نیست اما مهمترین فنونی که بر اساس الگوی شرطی شدن فعال ارائه شده اند عبارتند از:

الف- شناخت روش هایی برای افزایش رفتار حرکت

ب- روش های ایجاد رفتارهای تازه

پ- روش های تثبیت رفتارهای مطلوب

ت- روش های تقلیل دادن یا کاهش رفتارهای نامطلوب

الف- شناخت روش هایی برای افزایش رفتار حرکت:

هرگاه بعد از پاسخ حرکتی، تحرکی را وارد حیطه ی حرکت کنیم و آن حرکت احتمال بروز پاسخ را افزایش دهد یا سبب بقای حرکت شود. به چنین حرکتی تقویت کننده ی مثبت می گوییم. بنابراین هر حرکت
می تواند تقویت کننده ی پاسخی مناسب باشد. به بیان دیگر پاسخ مناسب در برابر حرکتی خاص، در شرایط محرک های تازه بکار گرفته شده است. مثلا می توان به ورزشکار یاد داد که راه حل های حرکتی به نسبت موقعیت های مختلف متفاوت می باشد. گرچه اغلب در فرایند اجرای حرکت تعمیم نامناسب به منظور اختلال در حرکت حریف یک تقویت کننده ی منفی می باشد.

در چنین شرایطی احتمال بروز تنش و تشنج در رفتار افزایش
می یابد. تنها تفاوت بین این دو در این است که در تقویت مثبت یک محرک مطلوب به ارگانیسم حرکتی حریف معرفی می شود.  در حالی که در تقویت کننده ی منفی یک محرک آزار دهنده به منظور خلل در موقعیت حرکتی حریف به وجود می آید که باعث خرابی یا تقلیل حرکت حریف می شود.

ب- روش های ایجاد رفتارهای تازه:

اگر ورزشکار بخواهد رفتار تازه ای در حرکتش ایجاد کند، باید از سرمشق گرفتن و تفکیک حرکت های حریف و تحلیل پاسخ های حرکتی حریف به شکل زنجیره ای احتمال بروز پاسخ مطلوب را افزایش دهد. در روش تفکیک حرکت ورزشکار به تقویت اجزایی از رفتار حرکت می پردازد که مفید تشخیص داده می شود و به اجزاء ناموجه توجهی نمی کند. هنگامیکه اجزاء رفتار حرکتی حریف تشخیص داده شد از روش شکل دادن حرکت استفاده کنید. از طریق شکل دادن به رفتار حرکتی می توان طرح های رفتار ی تازه و
پیچیده تر، حرکتی مدون ایجاد کرد.

پ- روش های تثبیت رفتارهای مطلوب:

هنگام اجرای رفتار مطلوب به تدریج حرکت قوت می گیرد و دامنه ی حرکت افزایش می یابد. لازم است ورزشکار عامل تقویت کننده را به تدریج زیاد کند. زیرا در فرایند حرکت تقویت متوالی یک رفتار حرکتی نه امکان پذیر است نه جایز. از طرفی اگر رفتار حرکتی تا چند ثانیه تقویت نشود به تدریج کاهش می یابد و خاموش می شود. بنابراین بهترین رفتار مطلوب تقویت متناوب است. تقویت متناوب را به دو صورت تقویت نسبی و تقویت فاصله ای به کار می برند. هر کدام از این نوع حرکت به صورت نسبی ثابت و نسبی متغییر به کار می رود. در تقویت نسبی حرکت رفتار حرکتی تا حدی ثابت و نسبی متغییر به کار می رود. در تقویت نسبی حرکت رفتار حرکتی تا حدی ثابت انجام می گیرد. اما برنامه ی تقویت نسبی متغییر، رفتار حرکت از پیش معلوم نیست و پاسخ دهنده نمی داند در ازای کدام حرکت پاسخ تقویتی ارائه دهد. در این روش رفتار پاسخ دهنده تا حدود زیادی گنگ و نامعلوم است.

در تقویت فاصله ای ثابت، ورزشکار در پریودها و فاصله های زمانی مشخص حرکت را تقویت می کند تا رفتار حرکتی خاموش نشود. معمولا تأثیر تقویت نسبی متغییر تأثیر مطلوبی در پایداری رفتار حرکتی ایجاد می کند باید توجه داشت که تقویت طولانی یک رفتار حرکتی، موجب کاهش نیرومندی حرکت می شود.

ت- روش های تقلیل یا کاهش رفتارهای نامطلوب:

در مسابقه وظیفه ی ورزشکار فقط این نیست که به ایجاد تقویت مثبت و تثبیت رفتار حرکت اقدام کند، بلکه باید تلاش کند رفتارهای نامطلوب را که به هر دلیل حریف مقابل ایجاد می کند، به کلی از بین ببرد. برای تقلیل دادن و یا خاموش کردن حرکت حریف روش هایی مانند منحرف کردن حرکت حریف، محروم کردن حریف از انجام حرکت، ایجاد توقف ناگهانی در حرکت، ایجاد رفتارهای مغایر، برهم زدن ریتم حرکتی حریف و... ارائه شده است.

روش دیگر برای تقلیل رفتار نامطلوب، کم کردن مقداری از عامل تقویت کننده به منظور ایجاد رفتار نامطلوب در حرکت حریف
می باشد. به عبارت دیگر گاهی با رعایت نکردن کامل فن یا حرکتی باعث تحلیل حرکت حریف می شوید.

بالاخره استفاده از رفتارهای غافل گیر کننده، باعث می شود پاسخ حریف تقویت نشود.

کشش نیز روش دیگری است که برای تقلیل یا کاهش رفتار حرکتی نامطلوب به کار گرفته می شود. در روش کشش یک متغییر باعث کاهش رفتار حرکتی حریف می شود. این روش به تدریج باعث نابودی رفتار حرکتی حریف می شود. نکته اینکه با این روش رویدادهای حاد از رفتارهای حرکتی اولیه تبدیل به خمیر حرکتی می شود. به شرط آنکه حرکت های انتخابی شما پاسخ مطلوبی در برابر حرکت حریف بدهد و بتواند حرکت شما را تقویت کند.

انتخاب حرکت از طریق مشاهده:

نوعی دیگر از انتخاب حرکت از طریق دیدن و شناخت و تحلیل حرکت می باشد. انتخاب حرکت از طریق مشاهده بیشتر روشی الگو برداری شده و تقلیدی است بسیاری از دانش های حرکتی از طریق مشاهده و تقلید آموخته می شود. مثلا وقتی که برای اولین بار مربی چگونگی عملکرد یک فن را به ورزشکار می آموزد، یا هنگام مسابقه اغلب صبر می کنیم تا حریف شروع به حرکت کند. آنگاه با نگاه به حرکت ها شروع می کنیم. این نمونه ها نشان می دهد که بسیاری از رفتارهای حرکتی از طریق مشاهده رفتار شناسایی می شود. الگوهایی که با مشاهده ی آنها موجب هدایت رفتار حرکتی ما در مسیر خاص و سبب انتخاب و تغییر حرکت هایمان می شود. یادگیری از طریق مشاهده بر اساس بررسی نیروهای درون حرکت که به سوی عمل رانده می شود،  با یک تعامل دو جانبه بین دو ورزشکار تدوین
می شود. در این بررسی دو سویه عوامل مؤثر در تشکیل رفتارهای حرکتی مورد ارزیابی قرار می گیرد.  سپس رویدادهای حرکتی تحلیل و حرکت های پیرامون آن مورد بررسی قرار می گیرد یا آن را کنترل می کند. در این بررسی حتی اندیشه ها و تصورات ذهن حریف نیز مورد ارزیابی قرار می گیرد. یعنی رفتار حرکتی هر یک رفتار دیگری را می سازد و هر دو رفتار یکدیگر را تحت کنترل و بررسی قرار می دهند. این کنش و واکنش موجب خلق تغییرات جدید
می شود. این کار رفتار حرکتی جدیدی را ایجاد می کند. این کار تا جایی پیش می رود که یک حرکت باعث مختل شدن حرکت دیگر شود. در چنین حالتی دقت و نیروی ویژه ای صرف می شود و دانش ها و مهارت ها و نگرش های مختلف با یکدیگر تبادل می شوند و چه بسا در حین اجرای حرکت ها اشتباهاتی هم روی می دهد.

یادگیری از طریق مشاهده ی حرکت به چهار مرحله تقسیم می شود:

1- مرحله توجه به رفتارهای الگوی حرکت:

اگر اجرا کننده ی حرکت به رفتار الگوی حرکت توجه نکند چیزی از آن رفتار حرکت نخواهد آموخت. در این مرحله همواره رفتار حرکتی بر اساس مشاهده ی رفتار حرکت حریف شکل می گیرد. در اینجا شکل گیری شخصیت حرکتی حریف اهمیت دارد.

2- مرحله ی به یاد سپاری رفتارهای حرکتی مشاهده شده:

در فرایند حرکت دو عامل توجه به عملکرد حرکت و بازنمایی نمادین آن عملکرد در حافظه بسیار مهم و ضروری است. بازنمایی اعمال مورد مشاهده به صورت تصویر ذهنی صورت می پذیرد. برای به یاد سپاری این مرحله تمرین و تکرار حرکت خاص برای نگهداری مطالب در حافظه و استفاده ی چند بعدی از آنها نقش بسیار ارزنده ای دارد.

3- فرایند بازآفرینی حرکت:

در این مرحله تبدیل مرزهای تجسمی حرکت و شناخت نحوه ی عملکرد ها و مقایسه با آنچه می بایست انجام شود و با آنچه انجام شده است مورد تحلیل بررسی قرار می گیرد. در اینجا ارزشیابی و شناخت رفتار و نقایص حرکتی حریف بسیار اهمیت دارد.

4- مرحله انگیزش اجرای حرکت:

اجرای خوب حرکت از طریق تقویت بخش یا جزئی از تمام حرکت تأثیر مطلوب تری خواهد داشت. یعنی در زمان اجرا عملکرد یک حرکت در جاهایی از حرکت بنا به ضرورت باید تقویت شود. یعنی ازنظرموقعیت رفتار حرکتی حریف باید دستکاری شود. نتیجه اینکه حرکت مؤثرتر زمانی رخ می دهد که حرکت های بالقوه و باالفعل حریف تقویت شود.

در این مرحله عملکرد دو حرکت بنابر کنش و واکنش در حرکت به صورت انفرادی و به صورت ترکیبی مورد ارزیابی قرار
می گیرد. آموزش این قسمت حرکت باید از طریق مربیان مجرب شناخته و به ورزشکار آموزش داده شود.

با نتیجه گیری مراحل یاد شده سه اثر مثبت در حرکت به وجود می آید:

1- موجب آموختن رفتار حرکتی جدید می شود. اجرا کننده
می تواند رفتار تازه ای در اجرای الگوهای حرکتی ایجاد کند.  یعنی با مجاورت قرار گرفتن دو حرکت، حرکت تازه ای شکل می گیرد.

2- رفتار حرکتی آموخته شده ی قبلی را تقویت می کند. در اینجا الگوهای نو ظهوری حرکت را تسهیل می کند.

3- از بروز اشتباهات قبلی جلوگیری می کند و یا تکرار آنها را کاهش می دهد. هنگام مشاهده ی نتیجه ی عملکرد یک الگوی حرکتی به یک جانشینی جدید حرکت کشف می شود. این کار به طور نمادین  بر عملکرد یا رفتار باالفعل حرکت اثر می گذارد. ورزشکار آگاه می تواند با حذف الگوی نامناسب سبب کاهش و یا از بین رفتن رفتارهای نامطلوب حرکت شود.

یادگیری حرکت از طریق شناخت:

شناخت عملکردهای الگوهای حرکتی مجاورتی موجب شرطی شدن فعال و پیوند کلاسیک محرک های مجاور برای تبدیل منطقی و عقلی و ارادی ورزشکار می شود. با بررسی روند اجرای حرکت مفاهیم بیشتر و روشن تری آموخته می شود. نه فقط رابطه بین آنچه در اصطلاح، محرک و پاسخ نامیده می شود. ورزشکار برای برقراری تعادل بین حرکت ها یک سری سلسله فعالیت هایی را انجام می دهد و سرانجام از طریق استقرار نقطه ی اتکای جدیدی کشف می شود و
می توان مسأله ی حرکت را از دیدگاه نظریه ی(محرک- پاسخ) بررسی کنیم. دو عامل ایجاد تعادل برابری تعادل بین(وزن- فشار) اهمیت دارد. بنابراین عدم تعادل رابطه ی مستقیم به توازن در هنگام پاسخ به حرکت است. این پاسخ ها را می توان به وسیله ی تعادل یا عدم تعادل تقویت کرد. از مجموعه ی متوالی محرک ها پاسخ های حرکت موزون و ریتم های مخصوص هر حرکت باعث تعادل و تقویت حرکت می شود.

حاصل شناخت حرکت یعنی تعادل، وزن و نیرو موجب روانی و زیبایی حرکت می شود. شناخت رفتارهای حرکت و اندازه ها بر
جنبه های مختلف فرایند حرکت تأثیر مؤثرتری خواهد گذاشت. در واقع کوشش در تحلیل فرایند واکنش های مجاورتی اهمیت ویژه دارد. کشف روابط موجود بین حرکت ها همان فرایند فکری مهم است. شناخت روابط با نگرش اصول و روابط به هم وابسته حرکات امکان پذیر است. خیلی از حرکات به نظم حرکات بدن منجر می شود. به هر حال کشف چنین مفاهیم نتیجه ی پیوند محرک، پاسخ و شناخت و مفهوم از مجموع روابط بین پدیده است. در این مرحله دریافت نه از راه چشم، بلکه از راه بینش و درک روابط حاصل می شود. در واقع بینش حرکت عبارت است از قدرت ادراک ورزشکار در کشف روابط موجود بین پدیده های مختلف حرکت است.

با تعمق و تامل در حرکت برای عمل مؤثرتر راه حل دیگری را یاد می دهد. به همین دلیل با ایجاد نقشه ی حرکت به مزیت ها و اشتباهات حرکت پی می برید. در چنین وضعیتی حرکت خیلی آسان تر شناخته می شود. تجدید بنای شناخت و بصیرت حاصل از آن ادراک حرکت را فراهم می کند.

مسلما اجرای تمام الگوها به روش های مفید زمانی با ارزش هستند که در شرایط مسائد به کار گرفته شود. یعنی اجرای هر الگویی نکات ویژه ی خود را خواهد داشت.

در ابتدا باید هدف حرکت مشخص شود. باید مشخص شود که آیا هدف از اجرای حرکت موضوعی خاص است یا به تفکر واداشتن حریف برای اجرای حرکت جدید است و آیا اجرای حرکت محدودیت خاصی را فراهم می کند یا خیر. این نوع اجرا نوعی یادگیری فعال و اکتشافی را سبب می شود. سرانجام بعد از پایان تمام مراحل یادگرفته شده ورزشکار به اجرای عالی حرکت های ترکیبی می رسد. دراین مرحله ورزشکار به سبکی کاملا متفاوت می رسد. یعنی ورزشکار به
مرحله ای می رسد که بتواند مقررات و قانون های جدیدی را در حرکت کشف کند و مهارت های آموخته شده را با همدیگر ترکیب کند و کاربرد هر قسمت از حرکت های مختلف را در موارد خاص اجرا می کند در هر صورت حرکت با درون ورزشکار یکی می شود و
ارزش های  تفکر تقویت می شود و فعالیت های جهت دار حرکت را بررسی می کند.

تحلیل فرایند حرکت:

پس از مطالعه و بررسی حرکت ممکن است اغلب حرکت های آزمایش شده در روندهای مختلف در تغییر یا تطبیق رفتار حرکت لازم باشد.

در اینجا تغییر رفتار ارگانیسم حرکت را مورد بررسی قرار
می دهیم. شکی نیست که شناخت صحیح مراحل حرکت در سایه ی مطالعه ی دقیق لحظه به لحظه ی حرکت امکان پذیر خواهد بود. هر ورزشکار دارای اراده است و اکثر رفتارهایش از روی آگاهی است. اولین توانایی را دارد که از قوانین و قواعد فراتر برود و... آزاد شود و تاحد زیادی رفتار حرکتی را کنترل کند. او مجبور نیست اسیر و برده حرکت باشد. او می تواند خود را با قید تأثیرات حرکت در مقابل محرک های محیطی رفتاری آگاهانه را انتخاب کند. در اکثر الگوهای حرکتی، احتیاجات، تمایلات و پاداش ها و تنبیه ها و انگیزه های درون تأثیر فراوانی در هدایت رفتار حرکت خواهد داشت. حرکت بر اساس هدف پیش می رود. ممکن است حرکتی را انجام دهد و چند لحظه ی بعد آثار و نتایج مطلوب آن آشکار شود. از طرف دیگر عملکرد حرکت پیچیده است و از رفتارهای متعدد و متنوعی نشات می گیرد. نه از حرکت های ساده و جدا از هم ورزشکار ضمن آزمایش و خطا تحت تأثیر حرکت های مختلف حریف قرار می گیرد. می اندیشد و بر اساس اندیشه و تفکر، حرکت های مختلف را انتخاب می کند هر حرکتی تقویت کننده ی های مثبت و منفی دارد که هرکدام اثر یکسانی ندارند. مثلا بر اساس یک محرک حرکتی، رفتاری را فهم و دریافت می کند و سپس به آن حرکت پاسخ درست می دهد. بسیار مهم است که چه حرکتی را انتخاب می کند و چگونه حرکت را اجرا می کند. اکثر حرکت ها، تنها بخشی از یک حرکت را مورد توجه قرار می دهد. اگر بخواهید چگونگی یک حرکت را مطالعه کنید، باید مجموعه ی
حرکت ها را در نظر بگیرید. زیرا تفکیک آنها در فرایند حرکت چندان معقول نیست. به بیان دیگر جریان حرکت و مراحل رشد و تکامل آن حاصل از اندیشه و تفکر لحظه ای می باشد.

بنابراین اجرای حرکت را باید در مجموع نگریست و قدرت اندیشه و تفکر حریف محور اصلی شناخت فرایند حرکت است. بنابراین قبل از پرداختن به روش های حرکت، تفکر و تأثیر حرکت بررسی می شود.

تعریف و تحلیل حرکت:

اصولا حرکت فعالیتی جهت داراست که معطوف به حل مسأله ای باشد. این کار تا مسأله ی حرکتی حل شود. اصولا حرکت زمانی حاصل می شود که امری حرکتی به نوعی به کار گرفته شود تا
مسأله ی حرکتی حل شود. این خطوط در خیال(ذهن) از پیش رو برای حل مشکل جدید مطرح می شود. به عبارت دیگر ورزشکار می اندیشد که چگونه مساله یا مشکل حرکت را با تفکر بر انگیزد. اما تفکر همیشه به یک شکل انجام نمی گیرد و ممکن است به صورت
کلیشه ای یا خلاق به وقوع بپیوندد. لذا پرورش تفکر و شناخت آن اقسام گوناگون دارد.

1- تفکر آزاد: در این نوع تفکر حرکت هیچ گونه کنترلی از طرف ورزشکار صورت نمی پذیرد و تقریبا تحت تأثیر حرکت حریف مقابل انجام می شود تا حریف مقابل نتواند حرکت خود را کنترل کند.

2- خیال پردازی: خیال پردازی تفکری است که با موضوع حرکت حریف ارتباط چندانی ندارد و با ریتم و نظمی مستقل، ماهیت و کارکردی مستقل به خود می گیرد. توجه ورزشکار به جای اینکه روی حرکت خاص متمرکز باشد به افکار و تصوراتی از حافظه ی تجربی معطوف می شود.

3- تفکر عملی: این نوع تفکر در مسائل ساده ی حرکتی به وقوع
می پیوندد.اینکه چگونه یک حرکت را کنترل کند و یا عمل خاصی را انجام دهد.

4-تفکر حرکت خلاق: تفکر خلاق به حل مسائل حرکتی حل نشده
می پردازد و یا برای مسائل حل نشده ی گذشته راه حل های جدید کشف می کند. آنچه در فرایند تعلیم حرکت بیشتر مورد توجه قرار
می گیرد، تفکر خلاق است.

جنبه های مختلف حرکت منطقی:

در بررسی و مطالعه ی حرکت به تحلیل سه جنبه می پردازیم؛ این سه جنبه عبارتنداز: احساس، حافظه ی تصویری، تخیل. بر اساس مطالعه و شناخت جنبه های مختلف حرکت و روابط متقابل آنها، می تواند ما را در فهم بیشتر حرکت کمک کند. درواقع با تفکر صحیح و جمع آوری معلومات و مفاهیم حرکت و ادغام با رؤیا و خیال در یک جریان احساس حرکت ساخته می شود. در واقع با تجزیه و تحلیل این سه جنبه با هم نشانه ها و رمزهای یک حرکت شناخته می شود. اما آنچه در حرکت جریان پیدا می کند نباید موجب اتلاف انرژی و از بین رفتن کنترل حرکت شود. حرکت را باید بر اساس تناسب آن با موقعیتی که در آن به وجود می آید ارزیابی کرد. به عبارت دیگر تفکر منطقی حرکت بر پایه ی تعادل و یا عدم تعادل بین دو حرکت مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. حرکت فعال همیشه به وسیله ی بررسی فعال و مدام و دقیق هر لحظه بین دو حرکت سنجیده می شود. بر این اساس باید موقعیت یکسانی را برای اجرای هر حرکتی در نظر گرفت. بلکه باید حرکت را آزاد گذاشت تا موقعیت مناسب خود را انتخاب کند. هر حرکت باید به دلخواه نسبت به موقعیت های مختلف جابجا شود و تغییر کند. اما ایجاد موقعیت مطلوب بر اساس اندیشه ی عاقلانه و مطلوب حاصل می شود.

هدف از پرورش تفکر در فرایند حرکت:

پرورش سیستماتیک حرکت بر اساس مشاهده و میل به ادای وظیفه ی اصلی حرکت حاصل می شود. برای رعایت حرکت و نیل به مرحله ی استقلال و کمالی پیش می رود. و راه حل های تازه ای را پیدا می کند. در اینجا از یک نوع حرکت استبدادی و خشک جلوگیری می شود. در این مرحله جنبه های ارتباطی و شناخت اجزای حرکت ها با یکدیگر اهمیت دارد. به عبارت دیگر نظم حاکم بر حرکت به دنبال فرصت مناسب برای چگونه فکر کردن و چگونه قضاوت کردن، منجر
می شود تا بتوانید درباره ی فرایند حرکت تصمیم درستی بگیرید. هدف حرکت با تحلیل درست مشخص می شود تا فرصت مناسب برای فعالیت حرکتی فراهم می شود. به عبارت دیگر نظم حاکم بر حرکت در جریان طبیعی حرکت به کارگرفته می شود. بنابراین حفظ و تکرار حرکت به صورت عادت هرگز شناخت و باوری را به دنبال نخواهد داشت. حرکت بر اساس تفکر صحیح نه بر اساس عادت می تواند حالت بدنی و روانی ویژه ای ایجاد کند. اگر قرار باشد که ورزشکار حرکتی را عاقلانه انجام دهد باید تجارب یادگیری را از طریق نظم فکری در اختیار خود بگیرد. در فرایند اجرا نظم اندیشه است که فهم حرکت گسترش می یابد.

فصل 3

ارتباط حرکتی و اثر آن در فرایند حرکت

ارتباط حرکتی به مفهوم انتقال اندیشه ها و ایجاد پیوستگی حرکت، اشتراک دو حرکت، همکاری دو حرکت و به عبارت کلی تر برقراری  رابطه ی بین دو حرکت، دو موضوع حرکتی دو اندیشه ی حرکتی یا به عبارت دیگر، تفاهم و اشتراک فکر و اندیشه بین دو ورزشکار است. هر قدر وجود اشتراک بیشتر باشد، برقراری ارتباط سهل تر و مطلوب تر خواهد بود. در جریان انتشار دو حرکت باید نوعی اشتراک وجود داشته باشد. تا دو حرکت بتوانند یکدیگر را تحت تأثیر قرار دهند و تغییرات لازم را به وجود آورند. بنابراین ارتباط حرکت عبارت است از فرایند انتقال حرکت به منظور تحت تأثیر قرار دادن حرکت برای تعادل و تعامل بهتر بین اجزای آن، کنترل کردن و هدایت حرکت حریف به منظور خاص و به طور کلی تأثیر و تأثر دو حرکت بر یکدیگر. ارتباط دو حرکت نتیجه ای را به همراه دارد که:

1- ارتباط بین دو حرکت جریانی را پدید می آورد که از مجموعه ی تأثیر و تأثرها نتیجه ی خاصی را درپی داشته باشد یا موقعیت جدیدی را به وجود آورد. در این ارتباط روابط پویای جاری، مستمر و پیوسته در حال تغییر اتفاق می افتد نه حرکتی ثابت.

2- مبارزه ی تعادل افکار و اندیشه ها به روش مطلوب و مؤثر.

3- هدف از ارتباط دو حرکت عامل کنترل و هدایت نقش مهمی دارد. یعنی برای تعیین هدف بعد از تحلیل و پیام حرکت مقصود و هدف نهایی مورد توجه قرار می گیرد.

هدف روش ارتباط حرکتی:

برای برقراری ارتباط بین دو حرکت تفکیک روش اجرای حرکت و تعیین هدف حرکت که نسبت به شرایط مجری حرکت شناخته می شود. در چنین شرایطی هدف ویژه ای برای حرکت در نظر گرفته می شود. روش برخورد مناسب انتخاب می شود. به عبارت دیگر مجموعه ی فرایند حرکت تلاشی است در جهت تغییر شرایط حرکت و تحت تأثیر قراردادن و کنترل حرکت شناخته می شود. شرایطی که بر اساس شناخت تمایلات بالقوه و باالفعل حرکت در مسیرهای ساده یا پیچیده و متنوع مورد بررسی قرار می گیرد. این پیچیدگی و تداخل ارتباطی بین دو حرکت و روش های معمولی برای کنترل هدف های ارتباطی حرکت بررسی می شود. با پیشرفت علم حرکت، هدف های حرکتی پیچیده تری ایجاد می شود. برای برقراری ارتباط مؤثرتر بین دو حرکت و ایجاد تغییر و تحول در آن به طور مختصر به چند نمونه از روش های ارتباط حرکتی اشاره می کنم.

1- ارتباط ارادی و ارتباط غیر ارادی:

اگر ارتباطی با طرح برنامه ریزی قبلی و حساب شده باشد، آن را ارتباط حرکتی ارادی می گویند و اگر بدون طرح و برنامه ریزی قبلی صورت گرفته باشد، آن را ارتباط غیر ارادی می نامند.

2- ارتباط مستقیم حرکتی و ارتباط غیر مستقیم حرکتی:

ارتباط مستقیم حرکتی ارتباطی است که بدون واسطه بین یک حرکت (فرستنده) و حرکت دیگر (گیرنده) ایجاد می شود. در چنین شرایطی معمولا فرستنده و گیرنده ی حرکت می توانند نقش خود را به نوبت تغییر دهند. اما ارتباط غیر مستقیم حرکت با واسطه ی حرکتی اضافی به وجود می آید.

3- ارتباط یک طرفه ی و ارتباط دو طرفه ی حرکت:

ارتباط یک طرفه زمانی اتفاق می افتد که گیرنده ی حرکت هیچ گونه عکس العملی را انجام ندهد.

در واقع ارتباط دو طرفه پیوسته نقش فرستنده و گیرنده در جریان ارتباط عوض می شود و فعالیت های ارتباطی بعدی بر اساس
واکنش های هر دو طرف تعیین می شود.

بررسی فرایند ارتباط حرکتی:

برای نشان دادن خصوصیات تغییر و تحول حرکت شناخت الگوهای مختلف از جهات متعدد با هم متفاوت است. گاهی اجزاء تشکیل
دهنده ی حرکت چندان تفاوتی با هم ندارند، اما تغییر یا حذف
بخش های کوچک یک حرکت نتایج متفاوت خواهد داشت. شناسایی الگوها وظایفی را به همراه خواهد داشت که عبارتند از:

1- وظیفه ی سازمانی:

در فرایند اجرای حرکت یک چهارچوب کلی لازم است. اگر ورزشکار بتواند ابعاد مختلف این چهارچوب را تحلیل کند،
می تواند به شناخت بهتری از فرایند اجرای حرکت دست یابد.

2- وظیفه ی اکتشافی:

برای توسعه ی قملروی هر حرکت باید به جست و جوی بخش و یا جزئی از حرکت باشید تا با دست کاری و یا تغییر در آن قسمت بر فرایند کلی حرکت تأثیر بگذارید. ایی کار موجب می شود که بر کل حرکت احاطه پیدا کنید.

3- وظیفه ی پیش گیری:

شناخت الگوی حرکتی حریف می تواند عوامل پیش بینی کننده و پیش گیری کننده ی مناسبی را ایجاد کند. در واقع موفقیت یا شکست به شناخت بهتر علت ها و حدس زدن رفتار حرکتی منجر می شود. در طول اجرای حرکت بیندیشید و پیشگیری به عمل آورید. در نتیجه با سنجش صحیح حرکت ها پیام های هماهنگی با آن حرکت ها بسازید. پیش بینی لازم را انجام دهید و راه های تطبیق رفتار ارتباطی خود را با پاسخ های پیش بینی شده مورد تأمل قرار دهید. لازم به ذکر است که وظایف حرکتی از هم جدا و گسسته نیست. بلکه با یکدیگر ارتباطی تنگاتنگ دارند. به طوری که سازماندهی و پیش بینی نتایج احتمالی در فرایند ارتباط لازم و ملزوم یکدیگرند.

در تمام الگوها عدم تسلط فرستنده در تعیین نوع حرکت و نحوه ی اجرای آن تأثیر بسیار زیادی از خود بر جای می گذارد. نتیجه اینکه در ایجاد ارتباط با شکست مواجه خواهد شد. در اینجا گیرنده ی حرکت باید با موضوع حرکت ارتباط خاصی برقرار می کند و نسبت به آن دانش و شناخت کافی بدست آورد. همچنین لازم است که از طرز ارائه ی آن برای ورزشکاران مختلف مطلع باشد. بنابراین تحلیل گر یا گیرنده ی حرکت باید شناخت کافی بر محتوای حرکت داشته باشد و نگرش های مختلف را در لحظه های خاص به اجرا بگذارد. همچنین مهارت لازم در علامت گذاری قسمت های مختلف حرکت داشته باشد تا بتواند نقش بالقوه و مؤثرتری  در ارتباط با حرکت بدست آورد. گیرنده ی حرکت باید به هر دلیلی در صدد برقراری مؤثرتر با حرکت اقدام کند و هدف و مقصود فرستنده ی حرکت را درک کند. به عبارت دیگر دریافت کننده ی حرکت باید ارزش ها و اندیشه های حرکت را شناسایی و حرکتی را ایجاد کند که قابل انتقال و سبب خنثی کردن حرکت حریف شود. چنانچه شرایط برای انتقال حرکت مناسب نباشد، نظام ارتباطی حرکتی، کارآمدی خود را از دست خواهد داد. فرستنده باید حامل و کانالی مناسب به پیام فرستنده انتخاب کند. ورزشکار پیام حریف را می سنجد و پیام مورد نظر خود را انتقال می دهد. بعضی را بر می گزیند و برخی را رد می کند و به دلخواه از آنها استفاده
می کند. اما آنچه مورد اهمیت است، اجرای حرکت از ترکیب و تنظیم و سلیقه ی و روش خاصی پیروی می کند که جنبه ی فردی دارد.

از عناصر دیگر قابل توجه در تحلیل فرایند حرکت، عنصر تأثیر است. تأثیر نتیجه ای است که از برقراری ارتباط دو حرکت حاصل می شود. مهمترین ملاک تأثیر در جریان حرکت عامل بازخورد است. بازخورد عبارت است از واکنش گیرنده ی حرکت پس از تفسیر و ارزیابی حرکت ارسال شده است. در صورت عدم موفقیت حرکت عامل بازخورد مورد بررسی قرار می گیرد و اشتباهات اجزاء الگوی به کار رفته تحلیل می شود.

مطالعه و بررسی فعالیت های حرکتی نشان می دهد که درک مفهوم حرکت بستگی به ارتباط مطلوب ورزشکار با بازخورد حرکت دارد. زیرا ورزشکار می تواند با توجه به بازخورد شرایط و عوامل مؤثرتر ارتباط، نوع کیفیت و سود مندی حرکت را بیشتر درک کند. در نتیجه سطح و میزان اجرای حرکت را افزایش می دهد. اما نباید تصور کرد که ارتباط حرکت همیشه به سادگی و بدون مزاحمت برقرار می شود. عوامل بی شمار بیرونی و درونی ممکن است موجب شود ارتباط مطلوب برقرار نشود. این عوامل را پارازیت یا موانع ارتباط
می گویند. موانع ارتباط تأثیر بیشتری را خواهند داشت. ورزشکار در صورت عدم ارتباط با عوامل حرکت، باید در جهت بر طرف کردن آن اقدام کند.

موانع ارتباط حرکتی:

عوامل مزاحم ارتباط حرکتی به هر عامل اخلال کننده ای که مانع برقراری ارتباط حرکت می شود گفته می شود. مهمترین این عوامل در فعالیت های حرکتی عبارتند از:

1- واکنش در برابر حرکت:

هر حرکتی به طور خودکار در برابر حرکت نامطلوب حالت دفاعی به خود می گیرد. ورزشکار در برابر حرکت های مختلف از خود، واکنش های مختلفی نشان می دهد. ورزشکار با تجربه می داند که استفاده ی مدام از یک حرکت یکنواخت باعث کاهش کارایی حرکت می شود. برای جلوگیری از بروز چنین حالتی باید یک فن را از
کانال های مختلف بکار گرفت. بنابراین ارزش حرکت تازه بودن و غیر قابل پیش بینی بودن است.

2- اجرای متناسب حرکت:

ورزشکار در برابر حرکت های مختلف بر اساس نیازهای آموخته شده عکس العمل را نشان می دهد. اجرای مناسب هر حرکتی به منظور خنثی کردن حرکت حریف و یا کاهش اثربخشی حرکت و یا محدود کردن حرکت حریف انجام می پذیرد. ورزشکار باید حرکت حریف را شناسایی کند تا انگیزه و گرایش هر حرکت را کشف کند و بر این اساس اطلاعات حرکتی را انتخاب کند که بتواند رابطه مؤثرتری با حرکت حریف برقرار کند.

ایجاد فعالیت ذهنی: (انتقال مثبت)

ورزشکار در حین اجرای حرکت سعی می کند در ذهن خود از تجارب قبلی نزدیک به آن برای درک حرکت برای حل مشکل کمک بگیرد. هرگاه تجارب قبلی باعث ایجاد مشکل و سردرگمی و آشفتگی حرکت حریف شود. چنین وضع خاصی را (انتقال مثبت) می نامند. مناسب ترین راه برای از بین بردن اثر انتقال منفی ایجاد ارتباط حرکتی از کانال های مختلف می باشد.

4- رؤیایی شدن و غوطه ور شدن در حرکت:

یکی دیگر از راه های متداول برای ارتباط مؤثر با حرکت غوطه ور شدن در حرکت است. این حالت بدون شک با افزایش سطح درک حرکتی ورزشکار، به کار بردن روش های مختلف حرکت به نحو مطلوب انجام می پذیرد.

عوامل فیزیکی مناسب حرکتی:

وضعیت نامناسب فیزیکی بدن می تواند سبب قطع ارتباط حرکت شود. برعکس هر چه این ارتباط مناسب تر و دلپذیرتر باشد، حرکت مؤثرتر انجام خواهد شد. بنابراین لازم است، اجزاء حرکت در جای مناسب خود قرار بگیرند یا حداقل در جای مناسب و درستی قرار بگیرند تا حرکت به راحتی و درستی اجرا شود. خارج شدن حرکت از مدار واقعی (هرز رفتن حرکت) نام دارد که می تواند نارسایی های حرکتی را به دنبال داشته باشد. اجرا کننده ی حرکت برای جلوگیری از به هرز رفتن حرکت باید ظرفیت حرکت را به حداکثر نزدیک کند و یا حداقل از یک کانال فرعی دیگر(کانال کمکی) در زمان خاصی استفاده کند. این کار باعث به هدرنرفتن حرکت می شود.

نتیجه:

با توجه به مطالب گفته شده و مطالعه ی الگوی حرکت صحیح،
می توان نتیجه گرفت که فرستنده یا گیرنده ی حرکت هر چقدر به محتوای حرکت تسلط و شناخت بیشتری داشته باشند و آگاهی و مهارت لازم را برای استفاده از روش های مناسب دیگر بدست آورند. مسلما از نظام حرکتی هماهنگی در جهت انتقال و تأثیر گذاری بیشتر استفاده می کند. این کار نیاز به رمز خوانی و رمز گذاری حرکت دارد.

ارتباط حرکتی به عنوان یک عامل مؤثر در موقعیت:

فرایند انتقال و تبادل اندیشه ی افکار دو حرکت به منظور تاثیر و کنترل حرکت حریف برای ایجاد تغییر شرایط مطلوب می باشد. اما ایجاد این تغییر مطلوب بدون شناخت ارتباط بین دو حرکت امکان پذیر است؟ بدن شک باید شناخت ارتباط بین دو حرکت را شرط لازم در فرایند، غلبه بر حرکت حریف دانست. بدون در نظر گرفتن تغییرات و زوایای حرکتی ارتباط و نقش هر کدام با یکدیگر در جریان یک حرکت هوشمند نمی توان هدفی را مشخص کرد. آنوقت می توان فهمید که دقیقا درپی چه نتیجه ای هستید و باید چه مسأله ای را درنظر داشته باشید و چه عکس العمل مناسی انجام دهید. ورزشکار باید بداند که درصورت عدم رضایت از حرکتش، ارتباط مؤثر برقرار نخواهد شد و در نتیجه حرکت عقیم خواهد شد. اگر بین فرستنده و گیرنده ی حرکت هماهنگی و هدفی وجود نداشته باشد شکست برقراری ارتباط قابل پیش بینی است. از طرف دیگر ورزشکار باید توان خود را به عنوان یک فرستنده یا گیرنده ی حرکت ارزیابی کند تا بتواند بر محتوای پیام حرکتی مسلط شود. او باید قادر باشد مفاهیم ذهنی خود را به صورت عادت در نیاورد. زیرا با این کار تأثیر و نفوذ حرکت را از دست خواهد داد. ورزشکار باید بداند هر چقدر با عوامل و فرایند حرکت ارتباط بهتری برقرار کند بر حرکت تسلط بیشتری خواهد داشت.

فصل 4

نظریه فن

فن به یک سلسله فعالیت های مرتبط، منظم، هدف دار و از پیش طراحی شده است. فعالیتی که هدف ایجاد شرایط مطلوب به صورت رفتار متقابل بین دو ورزشکار است.  یعنی ویژگی هایی که بین رفتار حرکتی دو ورزشکار انجام می شود و حرکت هر کدام بردیگری تأثیر می گذارد. یعنی ویژگی های رفتار حرکتی یکی در فعالیت های اعمال شده ی دیگری تأثیر می گذارد و بالعکس این تأثیر ممکن است به صورت مستقل به وقوع پیوند یا به عبارت دیگر فن عبارت است از تعامل یا رفتار متقابل ورزشکار بر اساس طراحی منظم وهدف دار برای ایجاد تغییر در رفتار حرکتی حریف این تعریف دو ویژگی خاص برای فن مشخص می کند.

1- وجود تعامل یا رابطه ی متقابل بین دو ورزشکار

2- هدفدار بودن فعالیت

بنابراین اگر فعالیت ورزشکار به صورت رفتار متقابل و بر اساس هدف خاصی صورت نگیرد  به درک واقعی فن دست نخواهد یافت. زیرا اجرای پراکنده و یک جانبه ی چند حرکت، هدف خاصی را نشان نمی دهد.

فن مفاهیم مختلفی را دربر می گیرد. مانند: نگرش ها، گرایش ها، باورها، عادت ها و شیوه های رفتاری هر حرکت که به طور کلی انواع تغییرات مناسب را در زمان خاص انجام می دهد. تغییر در زمینه ی فوق نه تنها از نظر سایز و اندازه متفاوت است. بلکه فرایند ارتباط  آن نیز با هم متفاوتند. فن یک نوع تحقیق اکتشافی و بررسی و پژوهش، آزمایش و خطا و حرکت خوانی و تجربه ای متفاوت است که در فرایند هر بار اجرای فن اتفاق می افتد. ولی شرایط اجرا برای هر نوبت اجرا یکسان نخواهد بود.

نکته ی مهم در فرایند فن این است که هر ورزشکار مشخص
می کند که می خواهد انجام دهد و چه باید انجام دهد تا بر اساس آن فعالیت حرکتی مناسب را بر اساس محتوای مناسب انجام دهد. در واقع توجه به سه نکته در جریان حرکت لازم و ضروری است:

1- فن باید هدف دار باشد.

2- روش اجرای فن، متناسب با حرکت حریف باشد.

3- اجرای حرکت باید متناسب با تغییرات و شرایط لحظه ای انجام شود. بنابراین ورزشکار باید با طرحی سنجیده و آگاهانه، فعالیت حرکتی خود را مبتنی برهدف و مقصود معین انجام دهد.

طرح یک حرکت هماهنگ:

ابعاد مختلف حرکت هماهنگ را می توان از طریق یک جدول دو بعدی ترسیم کرد که یک بعد آن یک راه علمی منطقی بکار رفته است و بعد دوم آن اهداف و شیوه ی (تجربی- تحلیلی) می باشد. انتخاب حرکتی که هدفش استقرار و تحقق هدف نهایی باشد. بررسی موضوع معیار حرکتی خارج از قلمرو حرکت می باشد. در مورد اهمیت و نقش تدریس هماهنگ بر اساس هدف های رفتاری حریف به دست
می آید. این نوع حرکت بر اساس رفتار حرکت حریف، بلکه محتوای حرکت حریف مشخص و تنظیم می شود. و از این رو تعیین اهداف باید معیار یقین محتوای حرکت قرار بگیرد. اصول و قواعدی که نسبت به حرکت حریف سنجیده می شود. این کار مشروط به این است که هدف نهایی از پیش تعیین شده باشد. بررسی نهایی اطلاعات مفیدی در زمینه ی تعامل و تعادل بین انواع حرکت ها را نشان می دهد.

از اهداف حرکت تجویز حرکت:

فرایند حرکت در شرایط خاص، ممکن است به ترتیب و پشت سرهم اجرا شوند و حالت زنجیره ای داشته باشند. بطوری که هر حرکت وسیله ای برای رسیدن به حرکت بعدی و هدف بعدی قرار بگیرد. اگر حالت و موقعیت اولیه ی حرکت را بدانید می توان هدف حرکت را مشخص کنید. یعنی آنچه می خواهد اتفاق بیفتد را مشخص کنید. محتوای حرکت از طریق تفریق یا تقسیم حالت موجود به دست می آید. محتوای حرکت می تواند به  هدف های جزئی و کوچک تجزیه شود. بعد از تجزیه ی هدف ها به هدف های کوچک تر، عمل مرتب کردن انجام می گیرد و در نهایت برنامه ی حرکت تدوین می شود.

هدف نهایی حرکت یا حالت مطلوب:

هدف نهایی حرکت به وسیله ی مجموعه ای از آگاهی یا معلومات مشخص تعیین می شود. از دیدگاه شناخت حرکت تعیین هدف نهایی بر حسب رفتار حرکت. فعل و انفعالاتی که  در شروع  و پایان جریان حرکت اتفاق می افتد کافی نیست. هدف نهایی شناخت حرکت با یک ساخت فرایند معین و مشخص تولید می شود و شکل می گیرد.
هدف های حرکت باید بر حسب سه جنبه ی  زیر توصیف شود:

الف- هدف حرکت بر اساس یک هدف شایسته و کامل با استفاده از یک سری مهارت های تعیین شده انجام می گیرد. این قبیل شناخت ها را می توان بر اساس پرسش و پاسخ های حرکتی و بر پایه ی
ملاک ها و تفسیرهای موقعیتی مشخص کرد.

ب- هر نوع از این وظایف قوانین ها و محدودیت های خاصی خودشان را دارا هستند. بعلاوه باید توجه داشت که آگاهی های فردی و ویژه ی هر ورزشکار باید بررسی و ارزیابی شود.

پ - حل یک دسته از راه حل های حرکتی مستلزم انجام
یک مجموعه فعالیت خاص می باشد. فرایند حرکت در یک
مجموعه ی مشخص با تحلیل ذهنی اجزاء حرکت مشخص
می شود. تحلیل ذهنی نیز شامل ساخت و ایجاد یک عمل محاسباتی و یا حداقل یک ابتکاری متناسب با اجرای حرکت حریف تعیین می شود.

حالت ابتدایی:

شناخت فعالیت های حرکتی به منظور آگاهی از اطلاعات پایه
برای تعیین محتوای حرکت لازم و ضروری است. چنانچه سنجش مهارت های خاص با اندازه گیری و تعیین توانایی ها و اهداف ویژه شناخته می شود. شیوه هایی که ورزشکاران در ارزیابی ساختار حرکت در فرایندهای شناختی به کار می گیرند و مفاهیم و قوانین نامناسب و نابجا را ارزیابی می کنند.

محتوای حرکت:

محتوای هر حرکت بر اساس تفاوت ها و هدف های نهایی و حالت اولیه ی حرکت تعیین می شود. محتوای حرکت شامل مجموعه
حرکت هایی است که ورزشکار انجام می دهد و بر اساس نیازهای معین و خاص و با یک طراحی حساب شده در نظر گرفته می شود.

تجزیه و تحلیل محتوای حرکت و مساحت برنامه ی حرکتی:

هدف های کلی حرکت را می توان به فعالیت ها و اهداف جزئی تجزیه کرد. در چنین حالتی نه تنها ورزشکار به هدف کلی
می رسد، بلکه احتمالا می تواند به اهداف های فرعی دیگری دست یابد. در اجزاء حرکت روابط کلی و هدف های جزئی هر دو مورد توجه قرار می گیرد و در جریان کل مسأله ی حرکت، حرکت ها در جریان تبدیل و تبادل هدف های اصلی به هدف های فرعی به هم پیوسته، منظم و مرتب می شوند. روابط و هدف های فرعی می توانند انتظارات و خواسته های جدیدی را فراهم کنند و احتمالا تسهیل و اجرای حرکت را آسان می کند.

کنش های حرکت:

در اجرای حرکت ویژه گی ها و کنش های معین وجود دارد. بدین جهت جریان حرکتی که رخ می دهد واکنش های معینی به وقوع
می پیوندد.

واکنش هایی که برای انجام حرکت به کارمی رود:

1- انگیزه:

 جریان واقعی حرکت با وجود یک محرک شروع می شود. اینکه پایه و الگوی اجرای هر حرکت تدابیری است که برای حل مسأله حرکتی انجام می گیرد که منجر به تقویت حرکت می شود.

2- کسب اطلاعات حرکتی:

اطلاعات درون هر حرکت به شکل های مختلف عنوان می شود. این دانش و آگاهی در مورد موضوعات مختلف از طریق شناخت فرایندها و تدابیر عملی و سرانجام حل مسأله ی حرکت است. دقت و توجه ورزشکار باید بر اطلاعات متمرکز باشد و ساختار فکری برای انجام حرکت جدید برای تقویت ویا خنثی کردن حرکت مذبور می باشد. کشف اطلاعات حرکتی به منظور نظم بخشیدن و ترتیب جریان اطلاعات حرکتی دو سویه با قالبی نو ظهور می کند.

3- به جریان انداختن حرکت:

وقتی اطلاعات به دست آمده روشن و مشخص باشد. به تدریج پیش نیازهای محور جریان حرکت شناخته می شود و پیامدها و تأثیرات احتمالی یا مورد نیاز کشف می شود. همچنین روابط و پیوستگی میان حرکات آشکار و مشخص می شود. این کار مستلزم آن است که ورزشکار قادر به تجزیه و تحلیل اطلاعات حرکت به قسمت های کوچک تر و ترکیب این قسمت ها با یکدیگر و بالاخره بازسازی خرابی های احتمالی حرکت باشد. ورزشکار از طریق مقایسه ی قسمت های کوچک و بزرگ با هم، نسبت به ساخت و ترکیب اطلاعت جدید حرکتی، بینش و شناخت پیدا می کند. به این معنی که از طریق کشف و درک برخی از جنبه های اصلی یا فرعی حرکت برخی از جنبه ها را انتخاب می کند و میان آنها تفاوت قائل می شود. در نتیجه یک ساختار کلی و بنیادی جدید را به وجود می آورد.

4- اطلاعات حرکتی:

ممکن است اطلاعات حرکتی هر ورزشکار با ورزشکار دیگر متفاوت باشد. این امر معمولا از طریق تمرین و تکرار به دست آمده است. برای استفاده از ترکیب حرکتی شخصی هر ورزشکار باید به شناخت بهتری از به هم پیوستن ترکیبات حرکتی حریف دست یابید. ورزشکار با مقایسه ی ترکیبات حرکتی حریف با ساخته های ذهنی اش وسیله ی مقایسه ی بین دو حرکت را بدست می آورد. یعنی از طریق کشف شباهت ها و تفاوت ها و یکپارچگی ها با به هم پیوستن اطلاعات حرکتی ساختار جدیدی به دست می آورد و به ساخت مدرن و گسترده تری می رسد.

5- انتقال اطلاعات حرکتی:

ورزشکار باید انتقال مثبت و منفی می تواند به رابطه ی فعالیت حرکتی حریف با حرکت جدیدی که در حال ساخت و شکل گیری است مفهوم جدیدی بدست آورد.

6- کنترل و هدایت حرکت:

برای کنترل فعالیت های حرکتی نیاز به رهبری و هدایت عملکرد حرکتی حریف به نقطه ی دلخواه است.

کاربرد های واکنش های حرکت:

کاربرد اعمال حرکت را در موارد زیر استفاده کنید:

واکنش حرکت برای برانگیختن پیامدهای حرکت می باشد. اگر واکنش های حرکت را شرط لازم و ضروری به شمار آوریم باید قبول کنیم که بدون واکنش حریف امکان ادامه وجود نخواهد داشت. علاوه بر این، ممکن است برای تحلیل و تعمیم حرکت، طراحی حرکت کاربردی تر و مؤثرتر باشد همچنین علامت گذاری قسمت هایی از حرکت به منظور هدایت حرکت به شیوه ی عالی و اثر بخش تر  بر هدفی خاص در رابطه با یک هدف فرضی اهمیت دارد.

تفاوت بین حرکت هر ورزشکار:

در تعامل بین دو حرکت ، هر کدام از ورزشکاران تلاش می کنند شرایط مطلوب را برای تغییر به وجود آورند.  بنابراین فرایند هر حرکت جدا از یکدیگر هستند و هر کدام باید هدف خاص خود را دنبال کند. از طرف دیگر این بدان معنی نیست که حرکت هر دو ورزشکار هیچ گونه ارتباطی با یکدیگر ندارند.  می توان با استفاده از کمیت و کیفیت حرکت هر دو ورزشکار سرعت و قدرت حرکت را تغییر داد تا بتوانید شرایط را به نفع خودتان تغییر دهید.

چگونگی اجرای هر حرکت در لحظه و زمان، توصیف کننده ی شرایطی است که با حصول آنها حرکت انجام می پذیرد. در برابر هر حرکتی، پیش بینی و کنترل کننده های موقعیتی سخت به رفتارهر حرکتی تشکیل می شود. در اینجا تغییر در رفتار هر حرکت موجب تغییر و رفتار حرکت مقابل می شود. بدین وسیله هر حرکتی حرکت مقابل خود را تحت تأثیر قرار می دهد. این امر سبب می شود که حرکت در یک فعالیت خودجوشی شکل بگیرد و کامل تر شود. برای تفکیک و شناخت چنین حرکت هایی باید قوانین و روابط بین تغییرها و جنبه های وضعی حرکت را مورد بررسی قرار دهید. این قوانین توصیف کننده ی روابط و متغییرهای مختلف حرکت هستند.  اما ممکن است هیچ گونه شباهتی بین طرز تلقی دو ورزشکار از موضوع خاص وجود نداشته باشد. متأسفانه در زمینه ی حرکت بر خلاف فن تحقیقات وسیعی صورت نگرفته است. برای اینکه اجرای دو بار از یک حرکت دقیقا شبیه یکدیگر نیستند.  یعنی تنها با داشتن اینکه یک فن چگونه اجرا می شود، نمی توان به مهارت بالایی دست یافت. بلکه اطلاعات بیشتری نیاز است. وقتی فنی را اجرا می کنیم فعالیتی را انجام می دهیم. اما وقتی فنی را نسبت به حرکت های حریف انجام می دهیم علاوه بر انجام حرکت ها برای اجرای فن کارهای مهم تری را انجام می دهیم. باید حریف را به انجام حرکت هایی وادار کنیم. حتی حریف را وادار می کنیم تا برای ایجاد ارتباط حرکت خود با عمل حرکت انجام شده استدلال کند و حرکتش را تغییر دهد. یعنی سعی می کند تا راه حلی پیدا کند تا بفهمد چه چیزی را می خواهد این نوع حرکت با کوشش و زحمت کمتری نتیجه ی بهتری خواهد داشت. اگر بخواهید آنچه را انجام می دهید موفقیت آمیز باشد، باید درک کنید و از آنچه رفتار حرکتی اثر می گذارد آگاهی یابید. نکته ی مهم اینکه باید یاد بگیرید در هر شرایط موقعیت مطلوب را فراهم کنید.

عوامل مؤثر در حرکت:

انجام حرکت ساده نیست. هر حرکت با تغییرهای متفاوتی سروکار دارد. باید سعی کنید با دستکاری و کنترل متغییرهای مختلف، وضعیت مطلوبی را به وجود آورید. شناخت و کنترل همه ی عوامل و متغییرهای دخیل در حرکت کار آسانی نیست. بدون تردید در اجرای یک حرکت ده ها متغییر می توانند مؤثر باشد. بدیهی است که هر ورزشکار نمی تواند همه ی عوامل مذکوررا کنترل کند. ممکن است سؤال شود اگر کنترل همه ی عوامل مذکور امکان پذیر نیست چگونه می توان شرایط مطلوب را با توجه به دخالت متغییرهای متعدد و غیر قابل کنترل به وجود آورد. در پاسخ باید گفت: درست است که ورزشکار نمی تواند همه ی متغییرهای دخیل را کنترل کند، اما شناخت چنین عوامل او را قادر خواهد ساخت که در تنظیم فعالیت های حرکت، تصمیم آگاهانه بگیرد. در این قسمت سؤال به تحلیل بعضی از عوامل مهم و مؤثر در تدریس خواهیم پرداخت.

1- ویژگی های شخصیتی حرکت:

اساسی ترین عامل برای تعیین شخصیت حرکت، توانایی برقراری ارتباط با حرکت حریف و ایجاد تغییر به منظور ایجاد شرایط مطلوب می باشد. دیدگاه های فلسفی ورزشکار حرکت را مؤثرتر و پیچیده تر خواهد کرد. به طوری که حرکت را از حالت شخصی که فقط در آموزش فن و حرکت آموخته است خارج می کند و به صورت حرکتی اندیشمندانه در می آورد. سنجش ویژگی های چنین حرکتی کار آسانی نیست. زیرا حرکت های حرفه ای انتظارات متفاوتی را پدید می آورد. اما ویژگی های مشترکی بین حرکت مسابقه ای با حرکت آموزش داده  شده وجود دارد. در اینجا ویژگی های شخصیتی ورزشکار و حریف را مورد بررسی قرار می دهیم.

2- ویژگی های شخصیتی حریف: هر ورزشکار حریف مقابل را
هسته ی مرکزی فعالیت خود قرار می دهد و حریف را محور اصلی فعالیت خود می داند. ورزشکار فعالیت و رشد حرکت حریف را در نظر می گیرد و انتقال حرکت را بر اساس حرکت حریف انجام می دهد. البته نباید تصور کرد که ورزشکار هیچ توجهی به حرکت خود ندارد. باید گفت این دسته از ورزشکاران بیشتر حرکت حریف را در نظر می گیرند و رفتار حرکتی آنها نسبت به حریف به گونه ای است که توجه به هر نکته از فعل و انفعالات حرکت حریف ملاک و مقابله با حرکت حریف می باشد. اما انتخاب هر حرکتی یک ماکسیمم و یک مینیمم دارد.

3- ویژگی های شخصیتی ورزشکار: هر ورزشکار کوشش
می کند که به هر طریقی که شده فنون را به خوبی اجرا کند. اینگونه ورزشکاران سعی می کنند که فن را به طور کامل یاد بگیرند و سعی نمی کنند به تفاوت های بین دو حرکت دقت کنند. به همین دلیل کسب دانش فن در درجه ی اهمیت قرار دارد. این گونه ورزشکاران بیشتر به اجرای فن رغبت نشان می دهند.  این دسته از ورزشکاران تنها جنبه ی های علمی فن را در نظر می گیرند و بیشتر سعی می کند اطلاعات وسیعی نسبت به فن بدست آورند.  تأثیری که اجرای فن آنها به حریف می گذارد زاده ی شخصیت و خلاقیت آنها نیست.  بلکه بیشتر زاده ی وسعت اطلاعات آنهاست. در اینجا ورزشکار تا جایی پیش می رود که از ویژگی ها و امکانات خود غافل می شود. و دیگر برای بسط حرکت خود مجالی نمی یابند. به طوری که الگوی حرکتی او در یک جا متوقف می شود.  به طوری که تمام رفتارها و توانایی حرکتی آنها بعد از مدتی برای همگان آشکار می شود و هیچ گونه ابتکار و نوآوری در حرکتش دیده نمی شود. از نظر نوع رفتار حرکت می توان شخصیت هر حرکت را به چند دسته تقسیم کرد. ممکن است رفتار حرکت اقتدار طلب یا سازش طلب باشد. منظور از حرکت اقتدار طلب، حرکتی مؤثر که زیاد توجهی به حرکت حریف ندارد. اما حرکت سازش طلب حرکتی است ورزشکار اجرای حرکت خود را از دریچه ی حرکت حریف ارزیابی می کند و پس از شناسایی حرکت حریف می کوشد تا حرکت خود را متناسب با حرکت حریف اصلاح کند و هر لحظه گامی به جلو برمی دارد و از این واقعیت غافل
نمی شود که شخصیت حرکتش به مرور زمان کامل خواهد شد.

ب- تأثیر شخصیت و رفتار حرکت در فرایند زمان:

در فرایند اجرا، رفتار حرکت حریف از اهمیت خاصی برخوردار است. برای ورزشکار عمل و رفتار حرکت حریف معیار مناسبی است برای ارزشیابی و انتخاب الگوی مناسب حرکت که در رفتار و عمل حرکت هر دو ورزشکار هماهنگ می شود. ورزشکار باید از درون و بیرون متوجه ی رفتار حرکتش باشد. ورزشکار دارای چنان ابتکار و خلاقیتی است که با حرکت حریف پیوندی برقرار می کند. او نمی تواند حرکتی را تحریم کند که واجب الاجرا است و نباید عملی را انجام دهد که بی فایده است.

ورزشکار نباید در برخورد با حرکت عدالت را فراموش کند. او نباید فقط از تعداد خاصی حرکت استفاده کند و هر حرکت باید قابل تعبیر و تفسیر باشد. ورزشکار باید وقت شناس باشد و هر حرکتی را با الگو و نظم و ترتیب خاص خودش انجام دهد. همچنین وضع ظاهری حرکت به طور کلی حرکت با سر و وضعی مناسب اجرا شود و از مکث های بیهوده اجتناب کند.

ورزشکار هر اندازه دارای رفتار حرکتی مطلوب و متعادل باشد، حرکتش با ارزش و اعتبار بیشتری دارد. ورزشکاری که از نظر فنی قوی است و روش های ارائه ی محتوای حرکتش و چگونگی برقراری ارتباط با حرکت حریف، آگاهانه باشد بر اجرای کل حرکت تسلط بیشتری دارد.  ورزشکار باید از تعادل و تداخل بین دو حرکت ارتباط و آگاهی کافی داشته باشد تا با شناخت خصوصیات فردی قسمت های مختلف یک حرکت به برنامه ریزی فعالیت حرکتی بپردازد. روش اجرای حرکت باید متناسب با اصول آموزش حرکت و خصوصیات حرکت حریف انتخاب شود.  زیرا وظیفه ی اصلی ورزشکار پیوند دادن بین حرکت خود و حرکت حریف است. مهمترین وظیفه ی ورزشکار ایجاد همکاری بین دو حرکت برای رسیدن به هدف مطلوب و نهایی است. تسلط بر محتوای حرکت از مهمترین ویژگی هایی است که سبب می شود دامنه ی یک حرکت بسیار وسیع تر و گسترده تر شود. در اینجا ورزشکار به کل حرکت تسلط بیشتری می یابد. اگر ورزشکار در شناخت مسائل جزئی حرکت ضعیف باشد و نتواند راه حل مناسب را ارائه دهد، مسلما در کار خود شکست خواهد خورد. ورزشکار باید همیشه بر آگاهی های خود بیفزاید. نقش دیگر حرکت ایجاد رابطه و پیوند با حرکت های مختلف است. شاید چنین تصور شود که وظیفه ی ورزشکار فقط اجرای حرکت خاص است و او کاری با حرکت حریف ندارد. در حالی که واقعیت بر خلاف این است. ورزشکار آگاه و مسلط باید با توجه به شرایط حرکتی حریف، کوشش کند حرکت را از حالت رکورد و ثبات بیرون آورد و به یک حرکت پیچیده و پویا هدایت کند و به حرکت خود معنای خاصی بدهد. بنابراین ورزشکار، علاوه بر داشتن محتوای حرکت باید به محتوای حرکت خود جهت بدهد. او باید قادر به تحلیل فرایند حرکت باشد و با استفاده از امکانات حرکتی موجود، شیوه ی خاصی را انتخاب و اجرا کند. او باید از الگوهای حرکتی مناسب که ویژگی ها  و مزایای بیشتر و معایب کمتری دارد. در موقعیت مناسب هدف خاصی را دنبال کند. این امر نیاز به برنامه ریزی و طراحی حرکت دارد.

2- ویژگی های حرکت و تأثیر آن در فرایند حرکت:

آگاهی از فرایند شناختی حرکت در جاهای مختلف از ضروری ترین مسائل حرکت است. زیرا فرایند رشد حرکت صفات مطلوب و نامطلوبی را بروز می دهد. اگر ورزشکار بدون شناخت و بدون آگاهی از فرایند رشد حرکت، نتواند وظیفه اش را به درستی انجام دهد، نمی تواند کاری را پیش ببرد. ورزشکار نمی تواند بدون توجه به ویژگی های حرکت، حریف را وادار کند تا درجای مناسب و دلخواه قرار بگیرد، یعنی نمی تواند حرکتی را به حریف تحمیل کند.  زیرا فعالیت های عقلی و عاطفی حریف تاحدود زیادی اراده ی خودش است. در اینجا ورزشکار باید بر اساس نیاز اراده و توانایی های ذهنی حریف حرکتش را تنظیم و تدوین کند. البته این بدان معنی نیست که حریف دراختیار خودش است و هر کاری که دلش می خواهد،
می تواند انجام دهد. بلکه به این معنی است که حریف با توجه به علاقه و رغبت و نسبت به کار کرد فکری خودش در حرکتش اتحاد و انسجامی برقرار می کند. ساختار ذهنی، هوش و تجربه های حرکتی موضوع دیگری است که در روش انتخاب حرکت باید به آن توجه شود. بنابراین ورزشکار باید برنامه حرکتی خود را مطابق با سطح درک حریف انجام دهد. بنابراین ورزشکار باید برنامه حرکتی خود را مطابق با سطح درک و فهم حریف عرضه کند. یعنی برنامه ی حرکتی باید بر اساس رشد حرکتی و توانایی های مختلف حریف سنجیده و انتخاب شود. زیرا هر حرکتی برای هر حریفی به یک اندازه تأثیرگذار نیست. ورزشکار باید توجه داشته باشد که سیر رشد یک حرکت از لحاظ مقدار و محتوای آن به طور ثابت تعیین نشده است. بنابراین نباید در انتخاب حرکت به گونه ای توجه شود که به استحکام آن
لطمه ای بزند.

ورزشکار نباید به حریف فرصت دهد تا دانش خودش را نشان دهد:

ورزشکار در بیشتر مواقع به جای اینکه از حرکت های مستقیم استفاده کنید باید به دنبال فرصتی باشد تا لحظات مناسب را شناسایی کند و در یک لحظه و موقعیت خاص اقدامات لازم را انجام دهد و نیازها و الگوهای مناسب را تعیین کند تا بتواند ساختار مطلوب حرکت را ارائه دهد. ورزشکار در آغاز جریان رشد حرکت هر گونه صفات اصلی و فرعی حرکت را ارزیابی می کند و پذیرش موضوع او را به تفکر وا می دارد. این عمل باعث می شود که موضوع حرکتی جانشین تفکر قبلی می شود و مبادله ی واقعی بین دو اندیشه به وجود آید.  ورزشکار با ذهن نقاد و تفکر منطقی پرورش می یابد.

3- تأثیر برنامه و ساخت نظام حرکتی در فرایند حرکت:

ساخت نظام حرکتی مستلزم نگرش ها، باورها و برنامه ها و قوانینی است که حرکت را تحت تأثیر خود قرار دهد.انتخاب حرکت های انعطاف پذیر و نظارت و کنترل مستمر در فرایند کل حرکت همه و همه می تواند فرایند حرکت را تحت تاثیر خود قرار دهد. در بررسی ساختار نظام حرکتی از نظر (برنامه ریزی) و (چگونگی اجرا) دو امر کاملا متمایز، اما متصل به یکدیگر به کار می رود.

فصل 5

شناخت و تدوین حرکت

در این فصل با تحلیل حرکت و ضرورت تعیین و تنظیم هدف های حرکت با توجه به سطوح مختلف آن آشنا خواهید شد.

تعریف هدف:

مراحل تعیین هدف های حرکت با روشی تعیین می شود که بتواند جوابگوی نیازها به منظور دگرگون ساختن موقعیت موجود و هدفی شایسته باشد که با توجه به اوضاع و احوال موجود انجام می شود. باید گفت: هدف مرحله ی نهایی یک سری فعالیت های مستمر است. چنین هدفی از درون ورزشکار تراوش می شود.  به عبارت دیگر بین روش اجرایی حرکت و هدف حرکت مقابل هیچ گونه جدایی نمی بینیم. زیرا هر یک از مراحل فعالیت بدون جدایی و ناخوشایندی فعالیت حرکتی انجام می پذیرد. بنابراین هر هدف حرکتی را باید با توجه به فعالیت دو حرکت متقابل جستجو کرد و به همین دلیل هدف معلول یک فعالیت نیست. بلکه بستگی به نگرش دو فعالیت دارد. این مجاورت و پیوستگی بین دو حرکت ارتباط مستقیم با هدف نهایی دارد. از همین رو اعتبار و ارزش هدف حرکت با دنبال کردن نشانه ای اعتبار پیدا می کند. یعنی هدف وسیله ای می شود که به فعالیت در دو ورزشکار جهت می دهد و از طرف دیگر روشی را برای تعیین هدف مشخص می کند. هنگامیکه هدف به یک فعالیت حرکتی جهت می دهد، هدف دارای ارزش می شود، اصولا هر حرکت آگاهانه با توجه به هدف حرکت مقابل صورت می گیرد و دارای دو ویژگی (توالی) و (پیش بینی) می باشد. در واقع هدف زمانی به فعالیت ورزشکار ارزش
می دهد که فعالیتش مرحله به مرحله پیش برود و تصویری از هدف حرکت داشته باشد. اما اهمیت عنصر (پیش بینی) در تعیین هدف بسیار مهم است. زیرا پیش بینی سبب می شود نوع فعالیت مشخص شود و حرکت در مسیر مناسبی جاری گردد. علاوه بر این، از انتخاب
هدف های بیهوده جلو گیری شود و حرکت ها به گونه ای به کار گرفته شوند که زودتر به نتیجه برسیم. اما هدف های صحیح حرکتی
روش هایی هستند که با استفاده از آنها بتوان رفتار حرکتی حریف را تغییر دهید. در این تعریف هدف مانند حل یک مسأله ی ریاضی با روش های کوتاه یا طولانی می تواند به جواب مسأله برسید. اما برای انتخاب روش حل مسأله ی حرکتی باید با توجه به وضعییت جسمی و ذهنی حریف انتخاب شود. در واقع به نظر می رسد، روش حل
مسأله ی حرکت  با  توجه به گزارش و شرحی (تعریف) است که از حرکت حریف به دست می آوریم، تعیین وانتخاب می شود.  در واقع هدف تعیین حرکت نتیجه ی حرکت حریف را وصف می کند  نه
نتیجه ی فرایند آموزش یک فن را شناسایی می کند.  فرایند حرکت حریف به عبارت دیگر پیش بینی نتیجه ی حرکت وسیله ی دست یابی به حرکت را تعیین می کند. در اینجا هدف های رفتاری مد نظر قرار می گیرد و مقیاس ها و اندازها از خود حرکت و فن مهمتر می شود. در نتیجه می توان گفت هدف موقعیتی است که از اندازه های منطقی حرکت به آن می رسیم. اشتیاق و رسیدن به هدف چه به صورت حرکت فیزیکی و بدنی و چه به صورت حرکت درونی تعیین کننده ی هدف نهایی است. به عبارت دیگر هدف با نتیجه ی حرکت یکی نیست بلکه با هدف های تعیین شده ی فرد جزء حرکت شناخته می شود. در اینجا مهمترین اصول تعیین کننده ی حرکت عبارتند از:

1- انتخاب حرکت باید متناسب با هدف تعیین شود تا بتواند نتیجه ی مطلوب حاصل شود. اگرهنگام تعیین هدف روش و شیوه ی مناسب مورد توجه قرارنگیرد و به اصطلاح چرخ دنده ها به درستی در یکدیگر قرار نگیرند، انتظار تحقق هدف را نباید داشت. بلکه بسیاری از ورزشکاران هدف هایی را در فرایند حرکت تعیین می کنند که هیچ تناسبی با روند حرکت حریف ندارد و قابل سنجش و پیش بینی نیست.

2- اگر چه هدف هر حرکت پیش از شروع آن فعالیت تعیین
می شود. اما حرکت بایستی تغییر پذیر و فعال و قابل انعطاف باشد. حرکتی که در ابتدای هر فعالیت انتخاب می شود، احتمالی است و ممکن است در فرایند حرکت دستخوش تغییرات شود. حرکتی خوب و مطلوب است که از اوضاع و شرایط واقعی الهام بگیرید و بتواند با آن  سازگار شود. هنگامیکه توانست  شرایط را تغییر دهد و حتی با تغییر کوچک، تحقق خود را امکان پذیر سازد.

3- حرکت باید به فعالیت و هدف شما تغییر دهد و سپس فعالیت و هدف حریف را تغییر دهد. نباید بگذارید که شش دانگ رفتار و عطفار حریف کاملا تحت اختیار خودش باشد. چنین امری زمانی امکان پذیر است که اختلافات اساسی هر دو حرکت شناسایی و مراقب باشید که اسیر حرکت حریف نشوید.

4- حرکت باید با زاویه و فشار حرکت حریف توافق داشته باشد. هر دو حریف خواسته یا ناخواسته: تحت تأثیر نیروهای موافق یا مخالف هر دو طرف قرار می گیرد و هر دو طرف سعی می کنند یا حرکتی را بر یکدیگر تحمیل کنند که با مقتضیات حرکت دیگر موافق نباشد. گاهی اوقات حرکت درست، بی موقع و دیر اجرا می شود.

5- انتخات حرکت باید قابل تصور و قابل پیش بینی باشد. ورزشکار باید سعی کند به دنبال هدف های غیر قابل تصور نباشد، بلکه حرکتی را انتخاب کند که آسان انجام پذیرد و زمینه ی تحقق حرکت های بعدی را فراهم کند.

ضرورت تعیین و تنظیم هدف در فرایند حرکت:

دلیل هر حرکتی تحقق بخشیدن به هدف خاصی می باشد. اگر هدف به درستی تحلیل و اولویت های آن به آسانی امکان پذیر باشد. امکان حرکت و رشد صحیح شکل می گیرد. اگر هدف های مورد نظر مبهم باشد، تحلیل قابل قبولی برای رسیدن به هدف نخواهید داشت حرکتی معتبر و صحیح خواهد بود که بر اساس یک طراحی منظم و مرتب انجام بگیرد. بنابراین اگر هدفی مبهم باشد.  مبنای معتبری برای طراحی و اجرای حرکت نخواهید داشت. یعنی اگر به درستی قصد خود را ندانید به سختی می توانید حرکتی را برای رسیدن به هدف تعیین کنید. یعنی بدون اینکه  بدانید به کار گرفتن این حرکت چه هدفی خواهد داشت. اگر ورزشکار نداند به چه اهدافی باید دست یابد در ابهام و غباری که خود فراهم کرده سردر گم خواهد شد. اگر هدف های حرکت به وضوح تعیین شود، حرکت سازمان یافته تر انجام می شود. تجربه نشان داده است. در این مرحله ورزشکاران بهتر می توانند تصمیم بگیرند که برای رسیدن به هدف های متعدد چه حرکتی را انجام دهند. در صورت وجود هدف های روشن دیگر لازم نیست به حدس و گمان متوسل شوید.

تعیین هدف های حرکت:

محور تعیین حرکت با توجه به نیازها هدف گذاری می شوند. یعنی انتخاب هرگونه حرکت با توجه به نیاز و برای حل مسأله و مشکل حرکتی شکل می گیرند. بنابراین انتخاب حرکت بر اساس تحلیل حرکت و رمزخوانی اطلاعات حرکتی حریف تعیین می شوند. به منظور کمک به تعیین هدف ابتدا باید مشکلات مشخص شود تا با توجه به این معلومات مهارت ها و شیوه ی رفتاری مقابه گر شکل می گیرد. عامل اصلی انتخاب شیوه ی حرکت انتقال اطلاعات بین دو حرکت است. این ارزش ها در نتیجه ی مطالعه روی کوچک ترین جزء  حرکت تعیین می شوند.

مهارت های مختلف حرکت می تواند در تعیین تفکر حرکت نقش مهمی داشته باشد. به عبارت دیگر می توان نتیجه گرفت که هدف های حرکت باید بر اساس اطلاعات همه جانبه ای که در زمینه ی نیازهای حرکت به دست می آید، تعیین شود. زیرا اگر هدف های یک نظام حرکتی با هدف های حریف هماهنگ نباشد. به طور یقین میان ناسازگاری نظام حرکت در داخل خود دچار تضاد و کشمکشی بیهوده خواهد شد و در تحقق هدف شکست خواهد خورد. در نتیجه در فرایند نظام حرکت بازنده خواهید بود. از آنجا که شناخت دقیق منبع حرکت تعیین کننده ی هدف حرکت می باشد. یعنی نیازهای حرکت بر اساس برنامه و اصول برنامه ریزی منبع حرکت (مجری) باز شناخته
می شود. چه بسا که فرایند اجرای حرکت به جای تحقق هدف ها و عملکرد غلط مانع از تحقق هدف های حرکت می شود.

منابع تعیین هدف های حرکت عبارتند از:

1- نیازهای حرکت:

بر این اساس تمام تلاش نظام حرکت باید بر تبدیل رفتارهای نسبتا مطلوب یا نامطلوب به سوی رفتارها و عملکردهای مطلوب متمرکز شود. بنابراین تغییر رفتار حرکت بر اساس پرورش تفکر، گرایش ارزش ها و مهارت های حرکتی معتبر انجام می شود. باید به ویژگی های حرکت،  نظیر احتیاجات و توانمندی و الویت ها توجه خاصی شود. اغلب اوقات شناخت نیازهای حرکت در مراحل مختلف آن
دچار اختلال می شود. شناخت این نیازها در مراحل مختلف نیازمند طراحی های خاص حرکتی است.

این نیازها به سه دسته ی مختلف طبقه بندی می شود که عبارتند از:  نیازهای فیزیکی، نیازهای ایمنی،  نیازهای پیوندی، اولویت بندی
می شوند.

اگر هر یک نیازهای خلاقانه برآورده نشود، استحکام و رشد حرکت انجام نخواهد گرفت. در این مرحله به راحتی فرصت ها یکی پس از دیگری از دست می روند. شکی نیست که هر حرکت ویژگی و توانمندی های خود را دارا می باشد. اما آشکار ترین فعالیت و رشد حرکت تغییر فیزیکی حرکت است. چرا که برای فعالیت  و رشد صحیح حرکت تغییر فیزیکی مناسب لازم است.  یک حرکت ناقص از عهده ی هیچ کاری بر نمی آید، مگر اینکه مشکل جدیدی ایجاد کند.  زیرا اینگونه حرکت ها هیچ گونه تدبیر مناسبی نمی توانند داشته باشند. بعد از انجام نیازهای حرکتی، نیاز مربوط به احساس امنیت، اجرای حرکتی امن و دور از تهدید و خطر، نیاز خواهد بود. ورزشکار در اجرای هر حرکتی باید احساس آرامش کند و از عوامل تهدید آمیز جلو گیری کند. شناخت این امر می تواند الگوی ارتباط بین حرکت ها را مشخص کند. اگر اینگونه نیازها به درستی شناسایی نشود، فرصت فهم نیازهای حرکتی را نخواهید داشت.

پس از اجرای این نیازها نوبت به اجرای نیازهای پیوندی می شود.  یعنی نیاز درست واقع شدن حرکت ها کنار یکدیگر می باشد. این امر نیازمند داشتن تفکری مثبت از احتیاجات حرکت است.  وقتی همه ی این نیازها برآورده شد،  حرکت به خودشکوفایی می رسد. یعنی ورزشکار می کوشد توانایی های خود را کشف کند و هدف های خود را تحقق بخشد. اگر در تنظیم فعالیت های حرکتی به سلسله مراقبت این نیازها توجه نشود، باید منتظر بروز مشکلات حرکتی باشید.

توجه: این نیازهای حرکتی از مسائل انکار ناپذیر فرایند برنامه ریزی حرکت می باشد. اما باید توجه داشت که تحقق نیازهای حرکت بدون توجه شناخت به نیازهای حریف بی معنی خواهد بود.

2- هدف های حرکت:

هدف های حرکت باید با توجه به احتیاجات و مشکلات حرکتی تعیین شود.  هنگامی که نیازهای حرکت به منظور تدارک و تنظیم هدف های حرکت انجام می شود. باید وضع حرکت را بر اساس نیازهای حرکت تنظیم کنید. این کار باید به منظور حفظ حرکت مؤثر انجام شود.

3- متخصص حرکت:

ماهیت و ساخت حرکت بر اساس فلسفه و نگرش حاکم بر
ارزش های هر حرکت تعیین می شود. به عبارت دیگر هدف ها پس از تحلیل حرکت حریف قابل اجرا می شوند. زیرا هدف ها آزمایشی اند و لازم است شناسایی و غربال شوند. یعنی مناسب ترین آنها انتخاب و حرکت های اضافی و نامناسب و کم اهمیت حذف شوند و فقط
حرکت هایی در نظر گرفته شود که متناسب با وضعیت و توان حرکت باشد. لازم به یادآوری است که منابع هدف باید با ارزش های حاکم بر کل حرکت رابطه ی متقابل داشته باشد.

طبقه بندی و تحلیل هدف های حرکت:  

منظور از طبقه بندی و تحلیل هدف های حرکت، تعیین راه ها و مراحل دقیق و مشخصی است که بعد از انتخاب آنها، مهارت های مناسب حرکتی به وجود می آید. طبقه بندی هدف های حرکت به تجربه و مهارت فراوان نیاز دارد. زیرا هدف های حرکت از نظر ماهیت و درجه ی سادگی و پیچیدگی در حالت ها و سطح های مختلفی قرار
می گیرد. مثلا بعضی از هدف های حرکت از نگرش ها و تمایلات حریف نشأت می گیرد. در صورتی که برخی از حرکت ها بر ساختار شناسی شناخت حرکت تأکید دارد.

برخی از هدف های حرکت به منظور کسب اطلاعات و تشکیل
عادت های جدید دست یافتنی با کمک تحلیل و بررسی ارزش های جزء جزء به گروه حرکتی و حسی و برقراری روابط بین اجزاء حرکت به دست می آید. بنابراین  بر اساس ویژگی های طبقه بندی
شده ی مختلف هر حرکت فرصت و فعالیت لازم را بدست می آورد. هدف های حرکت در سه حیطه ی عاطفی، روانی و حرکتی قرار
می گیرد. طبقه بندی اهداف حرکت به صورت نامتمایز و مجزا و نامربوط به هم و بدون هیچ مرز مشخص تعیین می شود. معمولا سه مرحله شناختی، عاطفی و روانی و حرکتی مانند یک شبکه ی یک پارچه انجام می پذیرد. اما بعضی از رفتارهای حرکتی جنبه ی شناختی دارند و بعضی از حرکت ها جنبه ی هیجانی و گروه دیگر جنبه ی عملی مشخصی را دنبال می کنند. بدون تردید، انجام یک حرکت به منظور رسیدن به هدف دیگری صورت می پذیرد. در واقع حریف سعی می کند حرکت شما را خنثی یا مهارکند و یا گرایش حرکت شما را تغییر دهد. ورزشکاران برجسته همیشه سعی می کنند با استفاده از بر انگیختن عواطف حریف، توجه آنها را به نقطه ی خاصی سوق دهند. یعنی حریف با هدفی که ورزشکار مقابل (مجری حرکت) تعیین کرده است به سمت تله ی حرکتی(دام حرکتی) پیش برود. یعنی ورزشکار سعی می کند با قبولاندن یک حرکت به حریف ذهن و عواطف حریف را در اختیار خود بگیرد و درک حرکتی او را مطابق با میل و سلیقه ی خودش سوق دهد و مهار کند. در این مرحله حرکت حریف مانند رفتار یک اسب رام شده طبق فرمول ورزشکار پیش می رود. همه ی اینها حرکت را به سوی هدف های مشخص آماده می کند. شناخت حیطه های سطوح مختلف حرکت می تواند در طول حرکت راهنمای مناسبی باشد.

سطوح دیگر حرکت در حیطه ی شناختی:

هدف حیطه ی شناخت هر حرکت، یاد آوردن آموخته های ضروری و یا بازسازی هدف های حرکت می باشد. برای مثال برای حل یک مسأله ی حرکتی، ورزشکار باید روش اجرای اصلی حرکت را تشخیص دهد. سپس بازخورد حرکت ها را مشخص کند و با روش ها و الگو های حرکتی حریف ربط دهد. به بیان دیگر هدف ها به آنچه حریف مقابل باید انجام دهد یا می خواهد انجام دهد سرو کار دارد.  در این مرحله حرکت از ساده ترین حالت تا پیچیده ترین آنها تعیین و تنظیم می شود. هدف های حرکت در حیطه ی شناخت براساس
طبقه بندی زیر مطرح می شود:

1- دانش ابتدایی اجرای فن

2- فهم چگونگی موقعیت های حرکت ها

3- به کار بستن اجزاء مناسب حرکت

4- ترکیب صحیح حرکت ها با یکدیگر

5- اولویت در ارزش گذاری

6- قضاوت عادلانه در تحلیل حرکت

چنانچه ملاحظه می شود ترتیب هدف ها به گونه ای است که ورزشکار به سطح آگاهی، فهمیدن به کار بستن، تحلیل و ترکیب مفهوم رفتار حرکت دست یابد. برای آشنایی بیشتر با سطوح مختلف حرکت به توضیح مختصری درباره ی هر یک از سطوح در این حیطه
می پردازیم.

1- دانش:

ابتدایی ترین شناخت سطح فن کسب دانش و معلومات است. این
مرحله ی یادگیری از طریق یادآوری شواهد ظاهری حرکت ارائه
می گردد. در این مرحله ورزشکار جریان طبیعی فن را تجربه می کند و به خاطر می سپارد. بنابراین یادگیری در این سطح صرفا جنبه ی حفظی دارد. شناخت در این مرحله روال ها و توالی ها و تصمیم ها را بررسی می کند.

2- فهمیدن:

یادگیری در این سطح عبارت است از توانایی شناختن مفهوم اجزاء حرکت و تعیین جمله بندی حرکت به شکل ارتباط دو سویه با حرکت حریف مقابل و قسمت های مختلف یک فن می باشد.  یادگیری در این سطح مستلزم آگاهی از اصول و شرایط قرار گرفتن موقعیت های اجباری حرکت می باشد.  سطح فهمیدن به اجزاء فرعی، فرصت دیگری به وجود می آورد  که عبارتند از:

الف- تغییر حالت: مهارت تغییر دادن حرکت از شکلی به شکل دیگر بدون اینکه محتوای کل حرکت تغییر کند.

ب- تغییر بخش های مهم تر: تغییر این مرحله شامل تفکر نسبی نسبت به بخش های مختلف حرکت که فهمیدن آنها مستلزم نظم بخشی
حرکت ها به صورت ترکیبی و هماهنگ می باشد. به بیان و ملاک دیگر تفسیر تک تک کلمه ها در جمله کافی نیست. بلکه در آن نکات اساسی و جدا کردن قسمت های اصلی و فرعی از یکدیگر اهمیت دارد. در واقع تدابیر گوناگونی حرکت ودست یافتن به یک نوع بازآرایی حرکت ها، مستلزم شناخت ساختار ذهنی حرکتی در یک حرکت پویا و فراگیر است.

پ- ارزیابی زمانی: این مرحله عبارت است از ارزیابی مهارت های حرکتی در طول زمان و مکان مناسب به منظور پیش بینی نتایج خاصی می باشد. این مرحله شامل اجزای فن در یک حباب می باشد.

3- ایجاد تغییرات با توجه به پیامدهای حرکت:

بُعدی که قابل تغییر و انقباض و انبساط می باشد. یعنی هنگام اجرای فن با توجه به پیامدها و حادثه ها و نتایج بدست می آید، طبق شرایط خاص توصیف می شوند و فنی هماهنگ و اصیل شکل می گیرد. مثلا ورزشکار باید  بتواند اطلاعات منظور شده در حرکت حریف را تفسیر کند. سپس حرکت خود را بسط دهد و نتیجه بگیرد.

4- به کار بستن:

فن در سطح بکار بستن عبارت است از: توانایی کاربرد اصولی و علمی فرضیه ها. وضعیت موقعیت ها با کمک گرفتن از حرکت های بکار گرفته شده ای که حریف انجام می دهد. در این سطح حرکت
تازه ای انجام می شود. ورزشکار مفاهیم انتزاعی مناسب آن را درک
می کند و حرکت مناسبی را ارائه می دهد.

5- تحلیل حرکت:

مهارت هایی که به تحلیل حرکت مربوط می شود در سطحی بالاتر از مهارت های آموزش فن قرار دارد. در فهمیدن حرکت تأکید بر درک معنی  و هدف حرکت حریف مقابل بستگی دارد. سپس اصولی مناسب و ربط دادن حرکت  و پیوست با حرکت حریف به منظور غلبه بر حرکت حریف می باشد. در حل مسأله ی جدید حرکتی شکستن حرکت حریف و ملاک اختلال در جزئی از حرکت حریف می باشد. در حالی که اجزاء تشکیل دهنده ی حرکت ومشخص کردن ارتباط اجزاء با یکدیگر و تجزیه کردن موضوعات حرکتی و نیز درک نحوه ی سازمان یافتن عناصر کل حرکت مورد توجه می باشد. بنابراین اجرای حرکت در این مرحله مستلزم گذشتن از مراحل دانش فهمیدن و به کار بستن فن می باشد. تحلیل را می توان به عنوان یک هدف حرکتی به سه سطح جزئی تر تقسیم کرد. در اصل، انتظار می رود که موضوع حرکتی را به اجزاء کوچک تر تجزیه کنید تا عناصر مورد تحلیل را شناسایی و دسته بندی کنید. در سطح دوم تلاش می شود که روابط میان عناصر حرکتی را مشخص کنید تا پیوند ها و واکنش های متقابل شناسایی شود. سطح سوم شامل شناخت عملکرد سازمانی و
یکپارچه ی به هم پیوسته ی کل حرکت است. برای مثال یک جمله ی ادبی را از لحاظ دستوری تجزیه و تحلیل کنید و روابط کلمات تشکیل دهنده را مشخص کنید.

6- ترکیب حرکت ها:

در این مرحله از حرکت عوامل تشکیل دهنده ی یک حرکت از همدیگر تفکیک می شوند. به گونه ای که برش های ایجاد شده در بخش های مختلف حرکت معنی جدید و تازه ای به وجود
می آید. در اصل این به هم ریختگی و در هم آمیختگی در حرکت
می تواند حرکت تازه  و منسجمی را پی ریزی کند. در این مرحله پیوستگی عناصر حرکتی به گونه ای بدیع و تازه و در یک
نقشه ی راهبردی طراحی می شود. بدین ترتیب حرکت می تواند از یک جریان تکرار مصنوعی خارج شود. آنوقت می توانید به شیوه ای جدید و خلاق دست یابید.  با این حال باید تأکید کرد که جریان ترکیب در یک محدوده ی تعیین شده و در یک چهارچوب خاص انجام
می گیرد.

7- ارزشیابی و قضاوت:

آخرین مرحله ی شناخت حرکت درباره ی اطلاعات و روش های روبه رو شدن با مسأله ی حرکت است. در واقع ارزشیابی شناخت حرکت اهمیت دارد. در این مرحله فرایند حرکت با معیار و
ارزش های حرکتی حریف مورد توجه  قرار می گیرد. ارزشیابی نه تنها پل ارتباطی بین دو حرکت را در مقابل حرکت دیگر مورد تحلیل و شناخت قرار می دهد. بلکه قضاوت با فرضیاتی همراه است که این مرحله تا حدود زیادی به طبقه بندی جدید فهمیدن حرکت سروکار دارد.

سطوح حرکت در حیطه ی عاطفی:

هدف های عاطفی حرکت با نگرش ها و عواطف و علایق هر ورزشکار سروکار دارد. وسعت و دامنه ی رفتار عاطفی حرکت حریف به میزان سنجش و توجه و نگرش و عمق ارزش های حرکتی حریف بستگی دارد. زیرا درهر لحظه نیاز به مراقبت و مشاهده و تجزیه و تحلیل دارد.

هدف های حرکتی نیاز به فراهم آوردن حد و دامنه ی حرکتی دارد. همچنین ترتیب حرکت و برقراری تعادل بین حرکت ها اهمیت فراوان دارد. ترتیب این طبقه بندی بر اساس درجه ی نسبی حرکت و درک حرکت حریف و سازماندهی ذهنی مؤثر است. منظور از درک حرکت، شناخت ذهنی امور حرکتی و کشف حرکت های مطلوب و یا ناقص می باشد. سطوح مختلف حرکت در حیطه ی عاطفی عبارتند از:

1- توجه به حرکت:

این امور حرکتی شامل رفتارهایی است که میل و تحمل حرکت را نمایان می کند. در این مرحله ورزشکار در حالت آزاد و فعال، مزاحمت های حرکتی را به شکلی فعال دنبال می کند توجه به موضوع حرکت، نخستین گام برای طی کردن مرحله ی نگرشی و ارزیابی حرکت می باشد. احساس و توجه به حرکت ممکن است از یک آگاهی ساده نسبت به موضوع شروع شود و تا توجه ی حساب شده نسبت به آن موضوع ادامه یابد.

2- عکس العمل به حرکت:

بنابراین بعد از توجه به حرکت نوبت به پاسخ دادن به حرکت
می رسد. در این مرحله رفتار هر دو ورزشکار نشان دهنده ی آمادگی و تجربه ی تکنیکی هر دو ورزشکار می باشد. ارزش های بالاتر و دارای ثبات بیشتر ورزشکار را نسبت به آن حرکت ترغیب می کند. یعنی راهی را که خود انتخاب کرده است دنبال می کند. راهنمای هر موضوع حرکتی بعدی می شود و هر حرکت، حرکت بعدی را تعیین می کند که آن را بپذیرد  و حتی مانند حریف فکر کند. معمولا نشانه ی فکری ارزش های حرکت به صورت رفتارهای حرکتی شکل
می گیرند. تفکر و نگرش فکری دارای اهمیت است.

4- سازماندهی ارزش های حرکتی:

سازماندهی ارزش های حرکتی از ادغام ارزش های مختلف حرکتی و رفع تعارفات و تضادهای بین آنها و با نظام ارزش های حرکتی بدست می آید. این امر مستلزم شناخت و بهبود روابط مؤثر حرکتی می باشد. در مرحله ی عالی تر با قرار گرفتن ارزش های ناهمگون و ایجاد روابط میان آنها منتهی به رسیدن مجموعه ای همگون و دور از تضاد است.

5- بروز ارزش های سازمان یافته ی حرکت:

در این مرحله، ورزشکار دارای نظام حرکتی منسجم و منظمی
می شود که رفتارهای حرکتی حریف را کنترل می کند و در نهایت نوعی شخصیت حرکتی ایجاد می شود. به عبارت دیگر، در این مرحله، ارزش های حرکتی در رفتار حرکت انعکاس پیدا می کند و در شخصیت حرکت تبلور می یابد نکته ی قابل توجه در این سطح،
رابطه ی میان مراحل مختلف حرکت را، آشکار می کند. چرا که چنین به نظر می رسد که یک کوشش متفکرانه پدید می آید.

سطوح حرکت در حیطه ای روانی:

در این مرحله حرکت نیازبه همکاری اعصاب و ماهیچه ها دارد. اینگونه حرکت آمیخته با  شناخت تفکر حرکت حریف می باشد. به این معنی که مهارت در انجام یک فعالیت حرکتی مستلزم درک و شناخت علایق حرکتی حریف می باشد. به علت وسعت دامنه ی مهارت های حرکتی توسط اندام های مختلف، روش های گوناگونی برای انجام یک حرکت به دست می آید. این مهارت های عملی تا سطح تسلط، به پنج مرحله ی زیر بستگی دارد که عبارتند از:

1- مشاهده ی حرکت:

در این مرحله ورزشکار به مشاهده و درک رفتارهای حرکتی حریف می پردازد. بدین ترتیب وقوع حرکات و رابطه ی موجود بین آنها و یافتن راه حل مطلوب مشاهده می شود. اما خواندن حرکت و یافتن دستورالعمل مناسب همزمان انجام می گیرد. نتیجه ی توجه و مشاهده این خواهد بود که بتوانید حرکت مناسب را اجرا کنید. هنگام اجرای حرکت معمولا زمان و نتیجه ی نهایی چندان مورد نظر نیست.  بلکه شناخت حالات خاص حرکتی حریف و یافتن دستورالعمل مناسب اهمیت دارد.  زیرا آنجا هر فعالیت حرکتی مستلزم نوعی آمادگی ذهنی، عاطفی و فیزیکی است.

2- اجرای حرکت بدون تقلید:

در این مرحله ورزشکار از روش تقلید دور می شود و به مرحله ی اجرای آگاهانه ی حرکت می رسد. در اینجا ورزشکار به سطحی
می رسد که با یاری مستقیم حرکت حریف بهترین روش ها و تقسیم درست حرکت را کشف می کنند.

3- دقت در انجام حرکت:

اجرای خوب با سرعت مناسب و دقت در اجرای ظرافت های حرکتی حریف اهمیت دارد. ورزشکار در این مرحله اعمال حرکتی خود را بر اساس نیازها پیدا می کند.  مثلا حرکت خود را سریع تر یا کندتر می کند یا اشتباهات خود را کاهش می دهد و یا مسیر حرکت خود را تغییر می دهد. نظارت و کنترل حرکت نقش ارزنده ای در این مرحله ایفا می کند.

4-هماهنگی حرکات:

هماهنگی حرکات یعنی برقراری هماهنگی بین یک مجموعه حرکتی با رعایت نظم و آگاهی از کارایی حرکت اهمیت دارد. دراین مرحله ورزشکار توانایی انجام هماهنگ چندین روش حرکت را به طور هم زمان به دست می آورد. مثلا قادر است با یک دست حرکتی را کنترل کند و با دست دیگر کار دیگری انجام دهد.

5- حرکت عادی:

در این مرحله ورزشکار به طور خودکار به انجام دادن کارهای دقیق و موزون عادت می کند.  به عبارت دیگر او در این سطح به فکر کردن منظم بر اساس معیارهای حریف اقدام می کند. در این مرحله انرژی تنظیم شده اهمیت دارد که با توجه به انعکاس انرژی حرکتی حریف تعیین می شود. مانند مهارت در اسب سواری که تا حد زیادی سوارکار بدون تفکر ارادی اسب، عکس العمل مناسب را نشان
می دهد.

فصل 6

تحلیل حرکت

با مطالعه ی این فصل شما با تحلیل حرکت، انواع هدف های حرکت مانند هدف های کلی و جزئی، رفتارهای حرکتی و ویژگی های آنها، فرایند هدف های رفتاری حرکت و چگونگی تبدیل هدف های کلی به هدف های جزئی و تحلیل روابط بین حرکت ها با یکدیگر و چگونگی تحلیل هدف های ارزش گذاری شده و تعیین شروع حرکت آشنا خواهید شد.

طراحی حرکت:

پس از تحلیل حرکت، مرحله ی طراحی حرکت است. در این مرحله معمولا این پرسش به شرح زیر مطرح می شود:

1- چگونه به حرکت کمک کنیم تا به هدف هایمان برسیم.

2- ورزشکار باید چه فعالیتی انجام دهد و حرکت باید دارای چه قابلیتی باشد تا بتواند به هدفش دست یابد.

3- آیا ورزشکار بدون انجام دادن برخی ازفاکتورها می تواند به هدف هایش برسد.

پاسخ به این پرسش و بررسی فعالیت های جزئی و کلی می تواند
هدف های ضروری حرکت را تعیین کند. معمولا تعدادی از فعالیت ها برای رسیدن به هدف چندان ضروری نیستند و باید کنار گذاشته شوند. پشت سر گذاشتن چنین مراحلی را به اصطلاح تحلیل حرکت می گویند. بنابراین تحلیل حرکت فرایندی است که از طریق آن می توان هر حرکت را به هدف های کلی و جزئی تقسیم کنید. بنابراین وظایف و یا اعمالی که ورزشکار باید انجام دهد و یا معلوماتی را که باید کسب کند به شرح زیر می باشد:

1- تبدیل هدف های کلی به اهداف جزئی

2- شناخت حرکت های جزئی با اهداف رفتاری

3- تعیین نوع ارتباط هدف های کلی و جزئی

4- تعیین رفتار خاص

5- ارزشیابی قسمت هایی از حرکت

6- انتخاب حرکت مناسب، متناسب با حرکت حریف

لازم است قبل از پرداختن به هر حرکتی، مفاهیم و اهداف جزئی و کلی رفتار حرکتی حریف را تحلیل کنید.

هدف های کلی حرکت:

هر حرکتی مقصود خاصی را دارد که ملاک شناخت رفتار حرکت می باشد. هدف ها متفاوتند. برخی از آنها از اصول حرکت (ریشه) هستند و برخی از آنها فعالیت و عملکردهایی هستند که  از تغییر رفتارهای حرکتی ایجاد می شوند. ورزشکار موفق باید توان ذهنی بالایی
داشته باشد تا بتواند هدف حرکتی حریف را به درستی تحلیل کند و عکس العمل مناسب را انجام دهد. اما هیچ وقت نمی توان گفت که حتما
هدف ها تحقق می یابند. البته این بستگی به آن دارد که نسبت به حرکت حریف تغییر مطلوبی را ایجاد کنید و در نهایت ارزش گذاری به نفع شما تمام شود. اگر چه هدف های نهایی به آسانی قابل وصول نیستند و کوشش زیادی برای رسیدن به آنها لازم است. زیرا ممکن است هر ورزشکار برداشت متفاوتی از آنها داشته باشد. بنابراین برداشت حرکت می تواند به صورت های متنوع  بیان شود و گاهی به عنوان نوعی انگیزه به کارمی رود. اگر چه گاهی هم نمی دانیم چگونه باید عمل کنیم و به صورت خود جوش حرکتی انجام  می دهیم. با  وجود این هدف های کلی چرا ارزشمند هستند و به حرکت جهت
و هماهنگی خاصی می دهند و به ورزشکار امکان می دهد که
فعالیت های جدیدی را تجربه کند. اما ورزشکار قبل از انجام یک طراحی مؤثر مراحل رسیدن به رفتار نهایی را مشخص می کند.

هدف های جزئی: (هدف های مرحله ای)

هدف های جزئی یا مرحله ای از هدف های کلی سرچشمه می گیرد. ولی به نسبت هدف های کلی تعیین می شوند. اینگونه حرکت ها به هدف های کلی جهت می دهد و مقاصد را تعیین می کنند. در نتیجه هدف های کلی جنبه های علمی بیشتری دارند. هدف های جزئی گاهی ممکن است نقش هدف های کلی را تحت الشعاع خود قرار دهند. در این صورت محتوای هدف کلی تغییر می کند. در حقیقت به نسبی بودن هر هدف کلی می رسیم. یعنی هدف های کلی می توانند در جنبه های مختلف هدف های جزئی تجزیه شوند و با این شناخت از تحلیل
هدف های جزئی می توان به شناخت هدف های کلی رسید.

هدف های رفتاری: (هدف های اجراعی)

هدف های رفتاری یا هدف های اجرایی به آن دسته هدف هایی گفته می شود که نوع رفتار و قابلیت هایی را که انتظار داریم انجام بگیرد را مشخص می کند. نقش این هدف ها در جریان حرکت مشخص می شود. اگر چه هدف های رفتاری از نگرش ورزشکار نشات می گیرد و معیار خوبی برای مشاهده و اندازه گیری فعالیت دو ورزشکار در فرایند حرکت مشخص می شود و معیار خوبی برای مشاهده و
اندازه گیری فعالیت های حرکتی می باشد. معمولا برای اینکه
می توانیم حرکت ها  را اندازه گیری کنیم. باید تغییراتی را که بر اثر کسب دانش در رفتار ورزشکار به وجود می آید را بسنجیم. هدف های رفتاری معیار خوبی برای مشاهده و اندازه گیری میزان یادگیری ورزشکاران خواهد بود.

یک هدف رفتاری خوب باید دارای ویژگی های زیر باشد:

1- رفتار مورد مشاهده باید دقیقا اندازه گیری شود.

2- موقعیتی که آن رفتار حرکتی انجام گرفته مشخص شود. یعنی باید مشخص شود که ورزشکار در چه زمانی و به چه دلیل حرکت خاصی را انجام داده است. بنابراین موقعیت ها، محدوده هایی که از نظر زمانی و مکانی به وجود می آیند، تعیین می شود.

3- سطح ودرجه ی اجرا مشخص می شود. منظور از سطح اجرا حد نصبی حرکت است که بر اساس حرکت حریف بارگذاری شده است.

نقش هدف های رفتاری در فرایند حرکت:

اگر هدف های حرکت را در فرایندی مشخص محاسبه کنیم و درجدول خاصی قرار دهیم. معیارهای محتوای حرکت و روش های مقابله ی با آن را بدست می آوریم. هدف های رفتاری می تواند نحوه ی ظهور رفتارهای حرکتی را مشخص کنند و بر اساس آنها برای رسیدن به هدف های تعیین شده، روش مناسب انتخاب شود. به طور کلی تعیین هدف های رفتاری می تواند ورزشکار را در مسیری مناسب هدایت کند. در این صورت ورزشکار می فهمد که چه فعالیتی برای رسیدن به موفقیت مناسب است و چگونه باید خود را برای آزمودن آن آماده کند.

مراحل تحلیل حرکت:

الف- تبدیل هدف های کلی به هدف های جزئی:

همانطور که قبلا گفته شده هدف های کلی جهت عمده ی فعالیت را تعیین می کند و به تنهایی نمی توانند مراحل رسیدن به خواسته ها را مشخص کنند. برای رسیدن به هدف باید هدف های کلی را تجزیه و تحلیل کنید و به صورت هدف های جزئی (مرحله ای) تقسیم کنید. اما متأسفانه هدف های کلی یک فن اغلب تجزیه نشده اند و برای رسیدن به هدف نهایی به هدف های کوچک تر تقسیم نشده اند.

ب- تبدیل هدف های جزئی حرکت(مرحله ای) به هدف های رفتاری:

هدف های جزئی باید به گونه ای تعیین شوند که در پایان شرایطی را به وجود آورد. اما هدف های رفتاری حریف نیزممکن است به دو دسته تقسیم شوند:

1- هدف های اجرایی نهایی:

رفتار حرکتی که انجام می پذیرد و به هدف می رسد. این امر به دلیل درک مشترک بین دو حرکت بدست آمده است.

2- هدف های اجرایی مرحله ای:

ممکن است هر ورزشکار برای رسیدن به هدف در هر مرحله واکنش خاصی را انجام دهد.  وقتی از محدودیت ها به نفع خودتان استفاده کنید. اینگونه رفتارها گاهی برای گول زدن یا تغییر روش حرکتی حریف انجام می گیرد تا حریف به اشتباه بیفتد و از انجام حرکت خود پشیمان شود. در حقیقت هدف های مرحله ای روال و سرنوشت حرکت را تغییر می دهد.

پ- تعیین رابطه ی هدف های نهایی با هدف های مرحله ای:

 پس از اینکه هدف های کلی و جزئی مشخص شدند این سؤال پیش
می آید که این هدف ها باید به چه ترتیبی انجام پذیرند تا نتیجه مطلوب حاصل شود. باید در نظر داشت که این دو نوع رفتار حرکتی را باید به گونه ای مرتب کنیم که در مقیاس های مشخص یکدیگر را حمایت کنند. یعنی هدف ها باید یکدیگر را پشتیبانی کنند. به بیان دیگر ارتباط چنین هدف هایی به صورت ارتباط متوالی صورت می گیرد.  در هر صورت ارتباط هدف ها به صورت ترکیبی صورت می گیرد.

ت- تعیین رفتار شروع:

اگر ورزشکار میزان معلومات و مهارت های اولیه ی خود را نشناسد، ممکن است پیچیدگی اجرای حرکت را بدون توجه به توانایی ها و قابلیت های حریف مقابل انتخاب کند. چگونه می توان از دانش آموزی انتظار داشت که توانایی جمع و تقسیم و ضرب را نداشته باشد و انتظار داشته باشید مسأله ی ریاضی را حل کند.

5- ارزشیابی تشخیص:

مربی چگونه می تواند مطمئن باشد ورزشکار مهارت های لازم برای ورود به مطالب جدید را دارد؟ ورزشکار چگونه می تواند از طریق ارزشیابی تشخیص دهد که می تواند از معلومات و توانایی های خود استفاده کند.

ث- تعیین اولین گام حرکت:

ورزشکار بعد از آموزش باید مشخص کند که فعالیت حرکتی را از چه نقطه ای آغاز کند و چگونه در صورت اشتباه، حرکت خود را ترمیم کند. اگر ورزشکاری بتواند تشخیص دهد که چگونه از نقطه ای آغاز کند که حریف نمی تواند به حرکت پیشتاز دست یافته است.

فصل 7

محتوا و روش اجرای حرکت

اگر محتوا و روش متناسب با هدف ها انتخاب و تنظیم نشوند حتی اگر هدف حرکت صحیح انتخاب شود، فعالیت حرکتی در مسیر درست هدایت نخواهد شد. همچنین بدون تنظیم و ابداع مناسب توانایی حرکت ضعیف می شود. بنابراین چگونگی انتخاب و تنظیم فعالیت حرکتی بر اساس طرحی پیش بینی شده، حرکتی مطلوب و منطقی ایجاد می کند.

تحلیل و انتخاب محتوای حرکت:

محتوای حرکت اصول و قواعدی است که یک فن را تشکیل
می دهد و مسیر رسیدن به هدف ها را امکان پذیرمی کند. محتوای هر حرکت باید بر اساس هدف های حرکتی حریف تنظیم شوند. فعالیت ها و حرکت های پیشنهادی باید با هدف های کلی جزئی و رفتاری حرکت حریف همسو باشد تا حرکت به شکل درست پیش برود. به عبارت دیگر رفتارهایی که اجرا می شود، باید بر اساس محتوای حرکتی حریف انتخاب شده باشند.

شیوه ی تحلیل محتوای حرکت:

تحلیل محتوای حرکت با ارزش گذاری اجزاء حرکتی حریف انتخاب می شود و از جهت گیری ها و قواعد دقیق و مشخصی پیروی می کند و حداقل در چهار خصلت زیر می باشد:

1- قابل بازسازی بودن: زمانیکه حرکتی را بازسازی یا باز بینی می کنید.  یعنی با روحیه ی تحلیل گری روش های مختلف غلبه بر حرکت را مورد ارزیابی قرار می دهید.  طوری که دیگران بتوانند بر اساس آن، همان معیار گذاری را انجام دهند.

2- قابل تنظیم بودن: هنگام اجرای یک حرکت عناصر موجود در آن بر اساس واحدهای مشخصی اندازه گیری می شوند و اجزاء هر قسمت از حرکت به طور آگاهانه قابل انطباق و قابل تحلیل و بررسی
می باشد. همچنین باید از تحلیل حدسی اجتناب کنید.

3- اندازه و مقدار: با استفاده از اندازه در حالت های مختلف حرکت می توان آن واحدها را به روش خاصی طبقه بندی کرد. در کنار تحلیل مقداری می توان به تحلیل همبستگی نیز توجه داشت. این نوع تحلیل مشخص می کند که ارتباط عناصر مختلف حرکت چگونه و توسط چه عواملی با یکدیگر پیوند برقرار می کند. آیا عناصر حرکتی استفاده شده یکدیگر را جذب می کنند یا دفع؟ آیا بین عناصر حرکت ارتباط و تسلسل لازم وجود دارد یا خیر؟

مراحل تحلیل محتوای حرکت:

در تحلیل محتوای حرکت، بر اساس یک روند منظم و منظمی نتیجه ی مطلوب کسب می شود که عبارتند از:

1- مشخص ساختن هدف حرکت:

هر چقدر تحلیل حرکت مشخص تر باشد تحلیل محتوا نیز بهتر و جامع تر صورت خواهد گرفت.

2- جمع آوری نمونه های مورد تحلیل:

پس از تعیین اهداف حرکت، اولین اقدام جمع آوری و تحلیل کلی حرکت است. در بیشتر مواقع باید یک قسمت از حرکت حریف را انتخاب کرد و به روش نمونه گیری متوسل شد. اما باید قسمت انتخاب شده به گونه ای باشد که بتواند تمام ویژگی های حرکت حریف را خنثی کند.

3- تقسیم  مجموعه ی حرکت به واحدهای کوچک تر:

یکی از مشکلات بررسی حرکت، تعیین حدود واحد حرکت و فضای مشخصی که حرکت اشغال می کند.

4- طبقه بندی واحدها:

در بررسی یک موضوع حرکتی باید تحلیل با نظم و ترتیب انجام شود. در این مرحله باید واحدهای مشخصی اولویت بندی می شوند.

5-روش ارزیابی طبقات: روش ارزیابی باید دقیقا با هدف نهایی بررسی شود.  گاهی باید حرکت را وسعت دهید و گاهی باید یک تحلیل همگانی بر کل حرکت داشته باشید. مثلا در یک حرکت همبستگی بیشتر وجود دارد یا گسستگی حاکم است. درتحلیل حرکت باید گرایش ها و هدف های پنهان بررسی و تحلیل شود. خلاصه اینکه اگر تحلیل گر به روش و مراحل تحلیل حرکت آشنایی کافی نداشته باشد، هرگز قادر به ارزشیابی و انتخاب حرکت نخواهد بود. زیرا حداقل ضوابطی هستند که ورزشکار در انتخاب محتوای حرکت باید آنها را ارزیابی کنند:

1- آیا رفتار قابل انتظار در حریف مشاهده می شود؟

2- آیا توانایی های ذهنی و عملی حریف قابل اندازه گیری است؟

3- آیا حرکت حریف توالی مناسب را دارد؟

4- آیا محتوا و اصول حرکت با یکدیگر تضاد دارند؟

5- آیا اجرای حرکت در زمان مناسب و انطباق با حرکت حریف انجام می شود؟

تهیه و تنظیم محتوای حرکت:

یکی از اصول مهم که در طراحی حرکت مورد توجه قرار
می گیرد، تهیه و تنظیم محتوای حرکت است. زیرا هنگام اجرای حرکت باید تصمیمات  مشخصی گنجانده شود. در این زمینه
دو سؤال زیر مطرح است.

الف- چه اصولی در این تصمیمات باید اجرا شود؟

ب- تهیه و تنظیم محتوای حرکت باید در نظر گرفته شود، عبارتند از:

1- میزان توانایی حریف: محتوای حرکت باید با درک و علاقه ی حریف مطابقت داشته باشد. زیرا هر ورزشکار با قابلیت های متفاوت، فرصت های متفاوتی برای انجام حرکت خود ایجاد می کنند.

2- اصول و قوانین هر فن:

مفاهیم موجود در محتوای یک فن باید با واقعیت ها قوانین و اصول منحصر به فرد خود مورد توجه قرار گرفته شود. در این زمینه توجه به اصول و مفاهیم اساسی حرکت از اهمیت خاصی برخوردار است.

3- ساختمان فن های مختلف:

منظور از ساختمان هر فن، شیوه ای است که در آن فن اجرا می شود. هر فن ساخت ویژه ی خود را دارد. یعنی برای دانستن روش های مختلف اجرای هر فن،  ابتدا باید چهارچوب اصلی آن را آموخت.  سپس همه ی ویژگی های آن را مورد توجه قرار دارد.

4- توالی حرکت:

سلسله مراحل مختلف حرکت باید در یک خط مشخص و به صورت منطقی و با توجه به ساخت ویژه ی هر فن تهیه و تنظیم شود. ترتیب توالی منطقی هر فن به گونه ای است که می توان آن را در یک نمودار حرکتی قرار داد.  به طوری که مفاهیم کلی و جزئی هر حرکت و یا مفاهیم اختصاصی تر یا فرعی تر در آن جای بگیرد.

5- تنوع موضوعی حرکت:

محتوای یک فن از لحاظ شیوه های مختلف اجرا باید جدید و متحول و متناسب با شرایط و نیازهای لحظه ی اجرا باشد.

6- پرورش مفاهیم اساسی حرکت:

مفاهیم موجود در حرکت باید بر اساس تحلیل مفاهیم اساسی و شناخت روش های صحیح باشد. نه انتقال مجموعه ای از حرکت ها از پیش انتخاب شده و تنظیم شده که با واقعیت های حرکتی حریف سازگار نیست.

7- ارتباط و انطباق با حرکت حریف:

محتوای حرکت باید حتی الامکان مرتبط با حرکت حریف باشد. حرکت نباید خشک و بی ارتباط با هدف های حرکتی حریف انتخاب شود. هنگام تهیه و تنظیم حرکت باید الویت بر اساس زمان اجرای حرکت حریف انتخاب شود. هرگز نمی توان بدون در نظر گرفتن آرایش حرکتی حریف، دست به اجرای حرکتی زد.

8- انتخاب حرکت به صورت مدام (حرکت بعدی):

تهیه و تنظیم محتوای حرکت باید به گونه ای باشد که در چهارچوب حرکت قبلی و بعدی جای بگیرد.

9- انتخاب فرصت مناسب برای اجرای حرکت:

محتوای حرکت با نگرش انواع فعالیت های حریف تأثیرگذار باشد.

10- اجرای یک حرکت به روش های چند گانه:

اجرای یک حرکت در لحظه ها و جاهای مختلف باید به شیوه های متنوع انجام شود.

تحلیل و انتخاب روش و وسیله:

هر ورزشکار باید تلاش کند با استفاده از روش ها و حرکت های مختلف، شرایط لازم را برای غلبه بر حرکت حریف بدست آورد.
بی تردید آشنایی با مفهوم صحیح و منطقی عناصرحرکت پایه و اساس درک مسأله ی حرکت است.

تحلیل مفهوم حرکت:

گروهی از متخصصان علم حرکت به جای مفهوم فوق، از تعریف (ارتباطی)  استفاده می کنند. در تعریف ارتباطی هر حرکت کمک کننده هایی دارد که برای ایجاد ارتباط صحیح و منطقی با پایه  و اساس حرکت حریف استفاده می شود. اصولا حرکت صحیح زمانی تحقق  می یابد که نوع حرکت شما حرکت حریف را در اختیار خود بگیرد تا با برقراری ارتباط بین دو عامل حرکتی عامل سومی شکل گرفته و محتوای حرکت جدیدی خلق شود و آنوقت محتوای حرکت جدید را در اختیار خود بگیرید و به احتمال زیاد پیروز هستید. در این مرحله هر کدام از دو ورزشکار ناگزیر هستند که برای تعادل  و قوت حرکت خود یک یا چند حرکت جدید  را انتخاب کنند تا بتوانند نیازهای جدید را در اختیار بگیرند. به هر حال حرکتی که بتواند ارتباط و تسلط بیشتری به حرکت حریف مقابل بگذارد می تواند قابلیت ها و
فرصت های بهتری را ایجاد کند. در این شرایط موفقیت سریع تر و آسان تر، بهتر و با دوام تر و مؤثرتر خواهد بود.

نقش حرکت در فرایند مبارزه:

نقش حرکت بیشتر درچگونگی رد و بدل شدن، انتقال مفاهیم حرکت نهفته است. اگر چه انتخاب حرکت بسیار مهم است و از همه مهمتر انتقال  بهتر و مؤثرتر مفهوم حرکت است که باید مورد توجه قرار بگیرد. تحقیقات نشان می دهد که اجرای حرکت مناسب در انتقال و تفهیم و تأثیر حرکت نقش مؤثری دارد که مهمترین آنها عبارتند از:

1- حرکت قابل لمس برای تفکر و ساختن مفاهیم حرکت مؤثرتر است.

2- ایجاد تنوع و خلاقیت باعث فعالیت و پویایی حرکت می شود.

3- اساس آموزش فن زیر بنای تحلیل و بسط تدریجی حرکت با
شیوه ها و عملکردهای مختلف است.

4- پیوستگی حرکت فرایند حرکت را آسان تر می کند.

معیارهای انتخاب حرکت:

هدف های رفتاری حرکت بهترین راهنما و معیار برای انتخاب حرکت هستند. علاوه بر هدف های رفتاری، عوامل دیگری در عملکرد حرکت نقش دارند که مهمترین آنها عبارتند از:

1- توانایی غلبه بر حرکت حریف

2- قابلیت تبدیل به موضوعات مختلف

3- سهولت حرکت

4- سهولت در تغییر و تبدیل

5-  قابلیت دفاعی و حمله ای 

فصل 8  

تحلیل نظام ارزشیابی حرکت

در این فصل ورزشکار با تحلیل نظام ارزشیابی و اصلاح برنامه ریزی حرکت آشنا می شود.

تحلیل و تعیین نظام حرکتی:

در تحلیل نظام ارزشیابی حرکت باید عمده فعالیت ورزشکار
بر (بازده) فعالیت متمرکز باشد. بنابراین ارزشیابی و اصلاح
برنامه ریزی حرکت از قبیل یافتن نقاط قوت و ضعف موجود در حرکت، دقت در نحوه ی ارزش های کاربردی برای تحقق حرکت بعدی خواهد بود. درک اطلاعات حرکتی منجربه تقویت و اصلاح حرکت می شود. سنجش رفتارهای حرکتی حریف بهترین معیار تحلیل کیفیت حرکت خواهد بود. توجه به بازخورد دو حرکت معیار مؤثری خواهد بود. بر اساس این تشخیص است که ورزشکار درچه نقطه ای از تغییرات مورد نظر قرار گرفته است و اطلاعات خود را با تغییرات لحظه ای مقایسه می کند.

مسائل و مراحلی که باید در حین اجرای حرکت رعایت شود عبارتند از:

1- تغییرات مورد نظر: دقیقا باید تعریف شده باشد زیرا آگاهی از تغییرات حرکت ورزشکار را در استنباط های حرکتی یاری می دهد.

2- تعیین مقدار حرکت:  حداقل یا بیش از حداقل توزیع نیروها با یکدیگر مقایسه می شود. در بیشتر مواقع میزان عملکرد نسبی حرکت های مختلف با هم مقایسه می شوند.

3- سرانجام: باید دقیقا مشخص شود که از چه نوع حرکتی و با چه ویژگی هایی باید استفاده شود تا انتظارات حرکتی برآورده شود. شکی نیست که بیشتر این امور به طور ذهنی تفسیر می شود. از این رو درک فیزیکی درست حرکت ها بستگی به یکی از انتخاب هایی دارد که در چند انتخاب گزینش می شود. بدین ترتیب نمره گذاری این
نوع انتخاب ها به یک طریق انجام  نمی شود. برای تصمیم گیری درباره ی اینکه کدام نوع حرکت را انتخاب کنیم، باید جنبه های
مهم تری را بین حرکت ها بیازمایید. از طرفی ساختن حرکت های ذهنی مستلزم داشتن  مهارت و برداشت های شخص ورزشکار است. وانگهی تغییرات کوچکی که در حین اجرای حرکت رخ می دهد، نباید به هیچ وجه بدون توجه قرار بگیرد و باید از رفتارها و عملکردهای مناسب استفاده شود. به هر حال نتیجه ی ارزشیابی و سنجش میزان عملکرد ورزشکاران می تواند نمایانگر موفقیت یا عدم موفقیت
برنامه ها و فعالیت های حرکتی باشد. اگر نتایج حرکت چندان رضایت بخش نباشد، می توان دلایل زیر را ارائه داد:

1- مشخص نشدن هدف حرکت به طورصریح و روشن

2- مناسب نبودن عکس العمل لحظه ای

3- روش مناسب تهیه و تنظیم حرکت

4- عدم تناسب با روش حرکتی حریف

5- آماده نبودن شرایط لازم

6- ناتوانی و عدم مهارت فعالیت حرکتی

7- استفاده از حرکت های گنگ و مبهم

مسلم است که اصلاح برنامه ی حرکتی شامل تغییر و افزایش فعالیت و میزان نیروی بکار رفته است. اصلاح حرکت در صورت عدم موفقیت حرکت با دستکاری و اصلاح عوامل متعدد که عبارتند از:

1- هدف اجرای حرکت را مورد توجه قرار دهد

2- درصورت نامطلوب بودن حرکت، محتوای حرکت متناسب با هدف انتخاب شود

3- روش های حرکتی خود را بررسی و تحلیل کند

4- پیش بینی حرکت برای استفاده ی بهتر از حرکت انجام شود

5- تجدید نظر و ایجاد مشارکت در انجام حرکت های مختلف با یکدیگر

6- اصلاح روش های حرکتی

به هر حال، ارزشیابی و اصلاح مستمر برنامه ی حرکتی،
می تواند به حرکت روبه رشد منجر شود.

نتیجه:

طراحی حرکت فرایندی پویاست و اجزاء تشکیل دهنده ی آن با یکدیگر در تعامل هستند تعیین و تنظیم هدف های کلی و تقدم و تأخر آنها هدف های حرکتی مشخصی را ایجاد می کند. هر یک از این اجزاء در مرحله ی پیشین و پسین و در کل فرایند تاثیر می گذارد. هنگام رو به رو شدن با مشکلات حرکتی به تحلیل تک تک آن عوامل اقدام کنید و حداقل دو یا چند عامل را مورد توجه قرار دهید.  بر این اساس هدف های حرکتی به مراحل و اجزاء مناسب و مشخصی تقسیم می شوند. درنتیجه طراحی حرکت را باید پیش بینی کرد و محاسبه و تنظیم نمود.

طرح فعالیت حرکتی باید به ترتیب و یکی بعد از دیگری در مراحل زمانی خاص به شیوه ای منطقی پیش برود و نتایج حاصل از آن مورد بررسی قرار بگیرد. در واقع عمل سازماندهی و ارزیابی دائمی فعالیت های حرکتی به منظور بیهوده کیفیت حرکت می باشد.

مراحل تهیه ی طرح حرکتی:

رعایت مراحل و نکات زیر برای تدوین یک طرح حرکتی ضروری است:

1- تعیین موضوع حرکت

2- مشخص کردن هدف حرکتی

3- تجزیه ی موضوع کلی حرکت به قسمت های جزئی تر

4- تعیین هدف های جزئی

5- تهیه و تنظیم هدف های اصلی و فرعی با توجه به شرایط و ضوابط حرکت با سطوح مختلف

6- بررسی رفتار حرکتی حریف نسبت به موضوع حرکتی شما

7- بررسی توانایی های حرکتی حریف و پیش بینی حرکت های لازم و ضروری بر اساس رفتارهای جدید حرکتی حریف که تنظیم شده است.

8- تحلیل و پیش بینی نتایج عملکرد هر دو طرف

تنظیم نحوه ی محتوای حرکتی که به چند مرحله زیر تقسیم می شود:

الف- مرحله آمادگی:

لازم است که برای انجام هر حرکتی آمادگی لازم را داشته باشید

ب- شناخت هدف های حرکتی حریف:

چه حرکتی انجام می دهد و انتظارات ما را فراهم می کند یا خیر. در اینجا  حریف برحسب تجارب، تلاش می کند تا سطح حرکتی خود را طوری انجام دهد تا مرتبط با تفکر شما نباشد.

پ- مرحله ی ارائه ی محتوا:

در این مرحله ورزشکار باید به نحو ی حرکتش را اجرا کند که حریف ندارند باید از کجا شروع کند. ورزشکار برای اینکه حریف به حرکتش تسلط نیابد، در موقعیت های خاص بهترین حرکت را ارائه دهد.

ت- مرحله ی خلاصه کردن حرکت:

خلاصه  جمع بندی حرکت جای تفکر را از حریف گرفته و فرصت فکر کردن و عکس العمل حریف کمتر می شود.

ث- مرحله ی ارزیابی:

بعد از اجرای حرکت و نگرفتن نتیجه، لازم است ورزشکار اشکال حرکت خود را بررسی کند و هدف های جدید را در حرکت بعدی قرار دهد. این کار با مقایسه ی دو حرکت انجام گرفته ارزیابی می شود.

ج- مرحله پایانی:

ورزشکار برای تقویت حرکت خود می تواند آموخته های دو حرکت را با یکدیگر تلفیق و ترکیب کند.

9- تعیین روش مناسب حرکتی در مراحل مختلف

10-انتخاب حرکت مناسب با روش و محتوای حرکت حریف

11- تقویت کردن بعضی از جاهای حرکت

12- سنجش زمان لازم برای اجرای حرکت

13- پیش بینی نحوه ی عملکردی حرکت حریف

فصل 9

الگوی حرکت

در این مرحله با مفاهیمی همچون الگوی حرکت و کاربرد آن هنگام اجرای فن صحبت می شود. از بین الگوهای حرکتی الگوی پیش  سازمان دهنده و الگوی حل مسأله بیشتر مورد توجه می باشد. ورزشکار هنگام اجرای حرکت باید سؤالات زیر را پاسخ دهد:

1- مفهوم الگوی حرکت چیست؟

2- الگوی ماشینی با الگوی سازمان یافته چه تفاوتی دارد؟

3- مراحل و ترتیب یک الگوی حرکتی چگونه است؟

4- الگوی حل مساله چیست؟

عوامل مؤثر در حرکت:

حرکت کار آسانی نیست و هر حرکت با عوامل مختلف و متعددی سرو کار دارد. که کنترل اجزاء حرکت ممکن است جهت حرکت را به سوی دیگری سوق دهد. بدون شک اهمیت موضوع قوانین حرکت نقش تعیین کننده ای درکیفیت حرکت خواهد داشت.  بدیهی است که ورزشکار نمی تواند تمام عوامل مذکور را در کنترل خود درآورد. مثلا گاهی ورزشکار نمی تواند حرکتش را انتخاب کند و یا به دلخواه به مسیر مشخص سوق دهد. باید توجه داشت که محدودیت های ذکر شده و چگونگی کنترل آنها کیفیت حرکت را افزایش می دهد. ورزشکار در ایجاد موقعیت مناسب باید بتواند تغیرات و کنترل های هر دو طرف را در اختیار بگیرد و با تعیین هدف های صریح اجرایی و اتحاد الگوها و روش های مناسب حرکتی و برقرار کردن ارتباط لازم نوعی ارتباط سالم بین حرکت ها ایجاد کند و به روش صحیح حرکت را دستخوش تحول کند.

الگوی حرکت چیست؟

الگوی حرکت معمولا به مجموعه ای محدود از حرکت های مختلف گفته می شود که ویژگی های مهم و اصلی فن را داشته باشد. الگوی هر فن چهارچوب ویژه ای دارد که عناصر مهم درونی آن قابل تغییر چندانی نیست و شناخت و آگاهی از عناصر اصلی و فرعی آنها
می تواند روش های مناسب حرکت را به وجود آورد.

حرکت یک فرایند چند گانه است و چنتم که گفته شد عوامل بیشماری در آن نقش دارند که همه ی آنها قابل تغییر می باشند. مربی با آموزش چهارچوب کوچک و محدود از فرایند الگوی اجرای فن می تواند در مراحل بعد انتخاب های کوچک و محدود از فرایند الگوی اجرای فن، می تواند در مراحل بعد انتخاب های بیشتری را با تحلیل و بررسی موارد و جاهای مختلف مبارزه در اختیار ورزشکار بگذارد تا ورزشکار بتواند در موقعیت های متفاوت ودر محدوده ی آن چهارچوب فعالیت های حرکتی اش را سازماندهی کند و روش های مناسب حرکت را انتخاب کند. البته لازم به یادآوری است که انتخاب الگوی حرکت بستگی به نوع آگاهی ورزشکار از فلسفه و نگرش های حرکتی حریف دارد. شناخت آن نگرش ها و باورها اساس انتخاب فعالیت او را تشکیل می دهد.

تفاوت الگوی حرکتی ماشینی و الگوی حرکتی سازمانی:

الگوی ماشینی یک الگوی حرکتی بسیار قدیمی است. مطابق این الگو ورزشکار با کنار زدن عوامل متعدد فن خود را اجرا
می کند. این رفتار الگوی حرکتی از قبل تعیین شده است. این قبیل فعالیت های حرکت انعطاف ناپذیر و معمولا بر اساس یک الگوی خاص پایه ریزی شده اند. اما در الگوی سازمانی توجه ورزشکار به توانایی های خودش و توانایی های حریف معطوف
می شود. مطابق این الگو هر حرکت موجود زنده در نظر گرفته
می شود و مدام در حال تغییر و دگرگونی است و باید
توانایی های بالقوه و بالفعل آن را شناخت و خنثی کرد. نتیجه ی اجرای این الگو اجرای مرحله به مرحله و شناخت محتوای هر قسمت از حرکت است. با توجه به تغییرات نسبی و شاید کم اهمیت و تأکید برقسمت هایی از حرکت می توان به نتیجه مطلوب رسید. ایجاد وتغییر و تحول حرکت با نظارت و نفوذ در درون الگوی حرکتی حریف در درجه ی اول اهمیت قرار دارد. زیرا در این الگو همیشه ورزشکار به علل و چگونگی رفتار حرکت حریف توجه می کند و هیچ گاه رفتار حرکتی حریف را نادیده نمی گیرد و برنامه های حرکتی را در جهت فهم و درک حرکت حریف سوق می دهد.

الگوی عمومی حرکت:

این الگو با توصیف کل حرکت، هدف های رفتاری هر حرکت را مورد بررسی قرار می دهد و آنها را به صورت عینی و قابل اندازه گیری مشخص می کند. سپس بعد از تعیین هدف های حرکتی و ارزشیابی تشخیص به مرحله ی اقدام می رسد. این مرحله با ارزشیابی تشخیص

توانایی رفتارهای حرکتی را مشخص می کند. در اینجا رفتار حرکتی منعکس کننده ی کلیه ی یادگیری های گذشته است. سپس با شناخت ارتباط مؤثر بین دو حرکت شیوه ی خاصی را به اجرا
می گذارد و با ابتکار و خلاقیت حداکثر استفاده را از امکانات حرکتی می برد. حالا پس از انجام حرکت نوبت به سنجش و ارزشیابی عملکرد حرکتی می رسد. در این مرحله عملکرد حرکت در
موقعیت های مختلف بررسی می شود و با توجه به نتایج به دست آمده الگوهای حرکتی را ترمیم و اصلاح می کند.

1- کنش و واکنش حرکت:

در اجرای الگوی حرکتی نقش حریف نمایانگر نوعی کنش و واکنش او در مقابل حرکت شما می باشد. مثلا ممکن است نقش حریف کنترل حرکت باشد. در اینصورت شما باید از اصول و قواعد خاصی پیروی کنید و باید واکنش ویژه ای نشان دهید. ممکن است حریف الگوی دیگری ایجاد کند. در این صورت باید متناسب با عمل حریف،
عکس العمل مناسب را انجام دهید.

2- رابطه ی حرکتی بی نابین:

در الگوی حرکتی، باید توجه داشت که چه رابطه ای بین دو حرکت وجود دارد و نحوه ی تصمیم گیری چگونه باشد. در اینجا لازم است از واکنش های میان گروهی (بی نابین) استفاده شود. به این معنی که اگر یک الگوی حرکتی حالت تهاجمی یا تدافی داشته باشد. روابط بین عمل و عکس العمل یک رابطه ای را بین این دو حرکت می طلبد تا این دو حرکت را به یکدیگر پیوند دهد.

3- موقعیت مناسب حرکتی:

گاهی لازم است که حرکتی در موقعیت خاصی انجام شود و آن حرکت در موقعیت های دیگر کاربردی ندارد. زیرا ایفای نقش حرکتی با توجه به تنوعی که دارد در موقعیت ویژه ای کاربرد پیدا می کند.

الگوهای پیش سازمان دهنده:

منظور از این الگو حرکتی است که به وسیله ی آن قسمت ها و مراحل مختلف اجرایی یک حرکت را با نظمی خاص و سازمان یافته در ذهن مرور می کنید. اینگونه نظام حرکتی ذهن یک مفهوم کلی است که بر پایه ی آن هر قسمت از حرکت که اجرا می شود به صورت یک نظم سازمان یافته کلی و جزئی مورد بررسی قرار می گیرد.

اساس حرکت الگوی پیش سازمان یافته:

هر یک از الگو های حرکتی دارای خصوصیاتی است که بر اساس نگرش خاص استفاده می شود. این خصوصیات موجب تمایز الگوهای مختلف می شود. لزوما یک فن در جاهای مختلف کاربردهای متفاوتی دارد و برای تمام موقعیت ها قطعیت ندارد. اصولا هیچ حرکتی را
نمی توان به صورت مطلق پذیرفت. ارزش های حرکتی نسبی اند و همیشه در رابطه با موقعیت ها ارزشیابی می شوند.

ساختار شناسی حرکت چیست؟

مجموعه اطلاعاتی که در یک فن وجود دارد. ساختار آن مجموعه حرکت را نشان می دهد. ورزشکار می تواند بر طبق الگوی ساختار شناسی حرکت حریف با ساختار حرکتی خود تطابق و تناقض هایی ایجاد کند و حرکتی را به صورت سازمان یافته و یک دست ایجاد کند. وقتی آگاهی ها و مفاهیم دو حرکت با یکدیگر ترکیب شدند و به یکدیگر ربط پیدا کردند به صورت وجه سوم ساختار معنی داری تشکیل می شود.

حرکت معنی دار چیست؟

حرکت معنی دارد به آن نوع حرکت گفته می شود که مفاهیم دو حرکت را با یک مفهوم جدید بنا می کند. در حقیقت مفاهیم و مطالب دو حرکت با یکدیگر پیوند برقرار کرده و با تلفیق آن دو شناخت جدیدی به وجود می آید. مثلا اگر ورزشکار بفهمد که یک فن از چه
قسمت هایی تشکیل شده است آنوقت مفاهیم جدیدی را به اجرا می گذارد. علت اینکه حرکت را معنی دار می نامیم این است که با گسترده شدن ساختار شناسی فن دید ما در زمینه ی اجرای جدید گسترده تر
می شود و به واسطه ی مربوط ساختن مفاهیم حرکتی با یکدیگر دو مفهوم جدا از یکدیگر با اتصالات و پیوندهای ساده موقعیت مناسبی را ایجاد می کند. اجرای حرکت به طور پراکنده و گسیخته موجب حدر رفتن وقت و خستگی می شود. در اینجا دیگر حرکت معنی داری شکل نمی گیرد. به این ترتیب با شناخت بهتر روابط حرکت ها به سبب ویژگی های خاص شان، پیام های جدیدی به وجود می آید. طبق این رفتار حرکتی الگوی ذهنی خاصی ایجاد می شود که می تواند بعضی از قسمت های حرکت را جذب و با نقاط دیگر حرکت تطابق ایجاد کند. به این ترتیب با سازگار شدن جاهای خاصی از حرکت فرایند تغییر دادن حرکت حریف به نفع خودتان آسان تر می شود.

چگونگی کنش و واکنش حرکت:

طبق این الگو یک ورزشکار نقش ارائه کننده ی حرکت را دارد و دیگری دریافت کننده حرکت است. حال اینکه آن حرکت را می پذیرد و یا اینکه دفع می کند و یا به جهت دیگری سوق می دهد. مهمترین نکته این است که دریافت کننده ی حرکت مناسب ترین حرکت را انتخاب می کند. در واقع نحوه ی ارتباط مستقیم حرکت در کنار احتمالات معنی پیدا می کند و باعث برانگیخته شدن ذهن می شود.

ماهیت روابط بین حرکت ها:

ظاهرا به علت چند سویه بودن حرکت جهت انتقال از یک حرکت به حرکت دیگر تبادلاتی ارائه می شود یا با حرکت ارتباط پیدا
می کند و یا اینکه ارتباطی برقرار نمی شود.

شرایط لازم در الگوی حرکت:

با توجه به اینکه هر فن با اجزای مختلف حرکتی به وجود می آید و از طریق راه ها و کانال های مختلفی به مقصد می رسند. نباید فراموش کرد که حرکت باید در زمان و مکان مناسب اجرا شود.

محاسن ومعایب الگوهای حرکت:

بدیهی است که ارتباط بین اجزاء حرکت باید به شکل مرتب و منظم باشد. ورزشکار باید شیوه ی تحلیل حرکت و ترکیب درست و
روش های مختلف و متنوع حرکتی را بیاموزد. در اینجا ورزشکار تصمیم می گیرد چه حرکتی را اجرا کند. ورزشکار باید چگونه یاد گرفتن و چگونه اندیشیدن و چگونه اجرا کردن را بیاموزد.

الگوی حل مسأله ی حرکتی:

در الگوی حل مساله ی حرکتی فعالیت حرکتی محور حل مسأله است. مسأله ی حرکتی از راه های مختلفی بررسی می شود. انتخاب حرکت مناسب کار می باشد. بدیهی است که نوع و شکل حرکت از نظر زمان مکان و محتوا با خصوصیات حرکت حریف هماهنگ باشد. به این ترتیب لازم است قبل از حل مسأله ی حرکتی خصوصیات فیزیکی و ذهنی و ویژگی ها و مهارت های حرکت حریف شناخته شود. بنابراین مسأله ی حرکت باید به نحوی تنظیم و عرضه شود که یافتن را حل آن مطابق زمینه های فکری حریف باشد. یعنی ورزشکار با توجه به اطلاعات خود و اطلاعاتی که درباره ی مسأله حرکت بدست آورده و نیز با توجه به قابلیت های حرکتی خود مسأله ی حرکتی را با موفقیت حل کند و به نتیجه ی لازم دست یابد.

جمع آوری اطلاعات حرکتی:

ورزشکار پس از مواجه شدن با مسأله ی حرکت و تعریف آن باید به دنبال کشف اطلاعات حرکتی برود. ورزشکار اطلاعات مورد نیاز خود را با توجه به معیارهای اطلاعاتی حرکتی حریف طبقه بندی کند و بر اساس طبقه بندی انجام شده، روابط میان اطلاعات موجود را درک کند و ذهنش را برای رسیدن به یک استنباط کلی آماده کند. هر چقدر اطلاعات گردآوری شده کامل تر و طبقه بندی آنها
دقیق تر باشد، ورزشکار در رسیدن به راه حل حرکتی موفقیت بیشتری بدست خواهد آورد.

ساختن فرضیه ی حرکتی:

منظور از فرضیه سازی پیش بینی راه حل های احتمالی و حدسی برای حل مسأله ی حرکت است. فرضیه ی اولیه بر اساس اطلاعات و شواهدی که در شکل حرکت ایجاد می شود، بدست می آید. در الگوی حل مسأله ی حرکتی رابطه هایی که بین اطلاعات و داده های موجود شکل می گیرند تشکیل می شود به هر حال با در نظر گرفتن چندین راه حل برای ادامه ی فعالیت حرکتی خود، تصمیم بگیرید. بدیهی است که در هیچ یک از آنها اخذ نتیجه قطعی نیست.

انجام فرضیه ی حرکتی:

فرضیه بر اساس شواهد و اطلاعات در برخورد با نیروهای دو حریف شکل می گیرد. به این ترتیب در اکثر موارد، فرضیه ی حرکتی راه حل نهایی محسوب نمی شود. برای قبول یا رد فرضیه ی حرکتی باید آن را آزمایش کنیم. در واقع ورزشکار با توجه به اطلاعات و شواهد حرکتی به پذیرش یا رد حرکتی تصمیم می گیرد. به عبارت دیگر، آزمایش فرضیه ی حرکتی فعالیتی است آگاهانه که در آن اطلاعات حرکتی تحلیل، ترکیب و ارزشیابی می شوند.

فرایند پایانی فرضیه سازی:

فرایند فرضیه سازی باید به نتیجه منتهی شود. بر اساس این کار ورزشکار مشکلی را که با آن مواجه شده به نحو قابل قبولی برای خود حل می کند. در واقع جریان حل مسأله اساسا با جمع آوری اطلاعات و تنظیم و طبقه بندی نتایج بدست آمده به کار می رود.

چگونگی کنش و واکنش در الگوی حل مساله ی حرکتی:

در الگوی حل مسأله ی حرکت انتقال و درک اطلاعات حرکتی، ملاک پذیرش یا عدم پذیرش یک حرکت است. در واقعیت حرکت تمام حرکت ها با یکدیگر سهیم و شریک هستند. در اینجا علاقه و رغبت و توانایی حرکت همواره مورد توجه است. به همین دلیل تمام حرکت ها با یکدیگر در ارتباط دو جانبه و در راستای انگیزه های بیرونی و درونی حرکت می باشد.

روابط میانجی گرانه در الگوی حرکتی:

در الگوی حرکتی تمام حرکت ها با یکدیگر ارتباط برقرار
می کنند. این ارتباط دو جانبه است. گاهی به صورت فردی و گاهی به صورت جمعی. به هر حال حرکت ها با اشتیاق و علاقه با هم در جهت حل مسأله ی حرکت تلاش می کنند و در صورت مواجه با مشکل از یکدیگر کمک می گیرند. نقش هر حرکت نقش مشاور و راهنما است. در این الگو چگونگی ارتباطات متقابل و نگرش ها ارزش ها و مهارت ها با یکدیگر بررسی می شوند و اشکالات رفتاری حرکت اصلاح می شوند. به دلیل فعال بودن  و سهیم بودن دو حرکت با یکدیگر، الگوی کامل تری برای حرکت به حساب می آید و سرانجام کاربردی تر و پذیرای تغییرات می باشد.

فصل 10

روش های حرکت سنتی و متداول

همانطور که در بخش طراحی حرکت مطرح شد، انتخاب روش حرکت یکی از مراحل مهم طراحی حرکت است. معمولا ورزشکار بعد از انتخاب محتوی و قبل از تعیین شکل حرکت باید روش اجرای حرکت خود را تعیین کند. چرا که خط ومشی ورزشکار برای رسیدن به هدف حرکت تعیین کننده است. در واقع ورزشکار به مجموعه تدابیر منظمی که حریف برای رسیدن به هدف با توجه به شرایط موجود، اتخاذ می کند، روش حرکتی خاصی را انتخاب می کند.

ورزشکار بدون شناخت روش های مختلف هرگز قادر به انتخاب موضوع حرکتی صحیح نخواهد بود. او هر اندازه بتواند در
موقعیت های مختلف برای رسیدن به هدف آزادی عمل بیشتری داشته باشد، موفق تر خواهد بود.

روش حفظ و تکرار:

روش حفظ و تکرار یک روش قدیمی آموزش فن است. در این روش فن به حلقه ی تکرار سپرده می شود و پس از اجرای مراحل مختلف آن بدون خلاقیت و با کم و زیاد شدن اجرا می شود.

رابطه ی جزء با کل حرکت:

در هنگام اجرای یک فن اگر ورزشکار ایده ی کلی را به مفاهیم جزئی تقسیم کند و ارتباط آنها را با هم مشخص کند تا دنبال کردن حرکت مورد نظر آسان تر شود.چناچه در ارائه ی حرکت نظم خاصی وجود نداشته باشد، ورزشکار به ناچار باید از یک حرکت وارد حرکت دیگری شود. او کاملا باید آگاه باشد که قبل و بعد از حرکت چه کاری باید انجام دهد. همچنین ورزشکار باید توالی مکانی و زمانی فن را سازماندهی کند و علت و معلول انجام هر حرکت را بشناسد.

در بررسی مشکل حرکتی باید بر اساس مراحل زیر پیش بروید:

1- باید بتواند مسأله ی حرکتی را توضیح دهد و تشریح کند

2- باید راه حل ها را ارزشیابی و بررسی کند

3- باید راه حل ها را امتحان کند

4- باید حقایق یک مسأله ی حرکتی را بشناسد

5- سرانجام باید حرکت مناسب را اجرا کند

ایجاد رابطه میان جزء و کل:

منظور از ایجاد رابطه میان جزء و کل مشخص کردن مفاهیم اصلی و فرعی حرکت و چگونگی بکارگیری معیارهای انتخاب شده و  سازماندهی کردن آنها با یکدیگر است. ارتباط میان سلسله حوادث و حرکت ها با یک نظم خاص زمانی و علت و معلول ارتباط حرکت ها با یکدیگر آنچنانکه مفهوم کلی را بشناسد. ممکن است در این نوع سازماندهی علایم هشدار دهنده ای مسیر حرکت را تغییر دهد.

سازماندهی بر اساس همبستگی اجزاء با یکدیگر:

در سازماندهی بر اساس ارتباط اجزاء با یکدیگر یک ارتباط شکلی متحد و کاملا آگاهانه به وجود می آید. برای همین بر اساس اشکال مختلف حرکتی معیار هایی برای تحلیل حرکت بدست می آید. در اینگونه بررسی حرکت، تحلیل و ارتباط بین حرکت ها و توافق در یک واکنش تعاملی و تعادلی بین موضوعات مختلف حرکتی اهمیت دارد و هر لحظه به سمت نتیجه ی مطلوب نزدیک می شود.

سازماندهی حرکت بر اساس مقایسه:

اگر لازم باشد تمام یا بخشی از حرکت با یکدیگر مقایسه شوند. باید معیارهای واضح و روشنی برای مقایسه مشخص شود و موضوعات بر اساس یکدیگر تحلیل و مقایسه شوند. سازماندهی باید با توجه به محتوا زمان اجرای وضعیت حرکت تنظیم شود. هیچ یک از اجزاء حرکت بر یکدیگر مزیت و برتری ندارد. مگر اینکه شرایط به خاطر یک موضوع خاص کاربردی پیدا می کند.

3- استمرار و توجه به حرکت در طول زمان:

از مسائل مهم اجرای حرکت، جلب توجه حریف و استمرار است. زیرا بهترین سازماندهی حرکتی بدون توجه به جلب توجه حریف انجام
نمی گیرد و حرکت به هدر خواهد رفت. فعالیتی که می تواند به توجه حریف استمرار بخشد عبارتنداز:

الف- تغییر دادن محرک حرکتی:

اگر محرک های حرکتی ثابت باشند، سریع شناخته می شنود و
محرک های حرکتی سریع به آنها پاسخ خواهند داد. برعکس تنوع در نیروها موجب عدم تمرکز حریف می شود.

ب- تغییر کانال های حرکتی:

یکی دیگر از راه های غافل گیر کردن حریف تغییر کانال های حرکتی است. با تغییر دادن کانال های حرکتی احتمال تغییر مناسب درالگوی رفتاری حریف حاصل می شود و این امر باعث بالا رفتن توجه حریف به این تغییرات می شود. برای همین نمی تواند پاسخ مناسبی به این تغییرات بدهد. در هر صورت انتخاب محرک های حرکتی باید
بر اساس ویژگی های حرکتی حریف باشد.

پ- فعالیت جسمی:

حرکت باید به صورت فعالانه انجام شود. می توان گفت غیر ممکن است که در تمام طول یک حرکت، حریف توجه خود را بدون وقفه به موضوع حرکت معطوف کند.

ورزشکاران می توانند در اجرای حرکت، خود را با امکانات جسمی و فکری حریف در روند اجرای حرکت خود را به تعامل بگذارند. این کار موجب کیفیت بیشتر در فرایند حرکت می شود.

ت- استفاده از محرک های حرکتی:

استفاده از محرک های حرکتی توجه حریف را به بخشی از حرکت معطوف می کند.

ث- شور و حرارت در حرکت:

حرکتی که با ذوق و شوق ارائه شود، بیشتر تأثیر می گذارد.

جمع بندی و نتیجه گیری حرکت:

جمع بندی و نتیجه گیری آخرین مرحله ی حرکت است. وقتی حرکتی با موفقیت انجام می شود. در آخرین لحظات حریف سعی می کند تا حرکت شما را درک کند و در صدد راه چاره ای برای مقابله با آن برآید. در اینجا حریف سعی می کند با تمرکز بیشتر نکات خاصی را به یاد آورد تا موقعیت های مختلف حرکت در نظرش روشن تر
می شود و بداند چه مواردی اهمیت بیشتری دارد. او می داند نکاتی که اهمیت بیشتری دارند برای تقویت و درک حرکت مهمتر هستند.

موفقیت حرکت مدیون استفاده از راه های خلاقانه حرکتی برای بهبود روند حرکت است.

این ورزشکاران موارد دیگری را نیز مورد استفاده قرار می دهند. راز موفقیت این ورزشکاران، بیشتر به این سبب است که:

1- ایده ها و نکات جدید اجرا می کنند

2- بر روند نکات مهم تاکید دارند

3- اطلاعات حرکتی به خصوصی را مورد استفاده قرار می دهند

4- بین اجزاء حرکت همبستگی ایجاد می کنند

نکته ای که در بخش پایانی حرکت نباید فراموش شود، سازماندهی روابط بین حرکت هاست. در انتهای حرکت باید به محتوای حرکت بعدی توجه داشته باشید. فن ها یک زنجیره را تشکیل می دهند. ارتباطی که بین حلقه های حرکتی وجود دارد باید روشن باشد.

محاسن و محدودیت های بین حرکت ها:

هنگام اجرای حرکت محاسن و معایب در موافقت و مخالفت بین دو حرکت پیش می آید. این محاسن و معایب و محدودیت ها در
موقعیت های مختلف متفاوت است.

الف- محاسن حرکت:

این روش از طریق شخصیت حرکت در پیوند دادن مجموعه ی اطلاعات حرکتی با هدف های مشخص منجر به درک و فهم از حرکت می شود و به طور ارزشمندی مورد استفاده قرار می گیرد. حرکت ها می توانند چهارچوب، دید و نگرش خاصی به حریف بدهد. ورزشکاران حرفه ای قادرند تا حد زیادی با برنامه ی حرکتی حریف تطبیق یابند، در حالی که اجرای فنون به یک شکل خاص و
برنامه ریزی شده، چنین امکانی ندارد ورزشکاران نمی توانند همیشه با برنامه ریزی قبلی مطالب و محتوای حرکت را اجرا کنند. هیچ روش خاصی وجود ندارد که بتواند در مقابل سایر روش های حرکتی قابلیت تطبیق داشته باشد. با توجه به موقعیت های زمانی و مکانی متفاوت، روش های حرکتی باید متفاوت و انعطاف پذیر باشد. همه ی این موارد ممکن است جزء محاسن حرکت به حساب آید.

قضاوت نهایی این است که روش حرکت در همان محدوده ی حرکتی حریف انتخاب شود. بلکه نسبت به روش های حرکتی حریف انتخاب شود.

یکی از نکات قابل نقد در میزان نقص ها و ضعف های حرکت حریف معیار ارزش گذاری حرکت قرار می گیرد.

ب-محدودیت های حرکتی:

اگر ورزشکار در حین اجرای حرکت بتواند محدودیت ها و نقایص حرکت حریف را کشف کند می تواند حرکت خود را بر اساس اشتباهات حریف تقویت کند. در اینجا حریف به علت عدم توجه به قسمت هایی از حرکت دچار ضعف و نابسامانی حرکتی می شود، زیرا او نمی تواند به عقب برگردد. شناخت این محدودیت ها باعث عدم کاربرد حرکتی حریف می شود. در اکثر حرکت ها،  فرصت ها یکی پس از دیگری از دست می روند.

روش انتخاب حرکت باید با توجه به استعدادها و ظریفت های حرکتی حریف انتخاب شود و روش انتخاب حرکت به میزان قابل توجهی منطبق بر خواسته های حریف و ظرفیت های فکری او مطابقت داشته باشد.

نتیجه:

برای اینکه برای اجرای حرکتی آماده شوید، باید ابتدا تصمیمات درباره مسائل حرکتی حریف مورد توجه قرار دهید و همچنین باید درجه انگیزش و آماده شدن و در اختیار قرار گرفتن زمان و مکان مناسب سنجیده شود. علاوه بر این باید فواید و عصاره و محتوای حرکت شناخته شود و با در نظر گرفتن علایق و ارتباط اجزاء و
قرینه های حرکتی و رابطه ی جزء با کل روش های توالی یا روش های ترکیبی ارائه گردد. حتی می توانید محرک ها را تغییر دهید و راه های ارتباطی را عوض کنید. علاقه ی شخصی ورزشکار با ارئه ی مفاهیم حرکتی به هر نحو که  نشان داده شود. محققا به حرکت بهتر کمک خواهد کرد. سرانجام باید نکات تاریک و مبهم را روشن کنید. حرکت را می توان نحوه ی ارتباط بین حرکت قبلی و بعدی به اتمام رساند.

روش عمل و عکس العمل

روشی که ورزشکار به وسیله ی آن، حریف را به تفکر
درباره ی انتخاب حرکت جدید وادار می کند. این کار به کوشش های ذهنی نیاز دارد.    

یعنی زمانیکه شرایط را مساعد دیدید، قدم به قدم حرکت خود را تکمیل کنید.

در روش عمل و عکس العمل مستقیما به اجرای حرکت نپردازید.  بلکه حرکت های برنامه ریزی شده فعالیت ذهنی ورزشکار را در مسیر فهم حرکت جدید قرار داده آن را هدایت می کند. این روش برای مرور حرکتی که در حال اجرا می باشد یا میزان درکی که شما از حرکت حریف بدست می آورید و همچین قدرت تفکر و استدلال حرکت، روش بسیار مؤثری است. اما حرکت باید به گونه ای انتخاب شود که توجه حریف را برانگیزد و ذهن او را تحریک کند.

روش عمل و عکس العمل به سه اصل بستگی دارد:

1- وجود حرکتی که کنجکاوی حریف را بر انگیزد و حریف را وادار به حرکت ذهنی کند

2- هدایت حریف در مسیر حرکت انتخاب شده به منظور تداوم و تعادل حرکت

3- انتخاب حرکتی آگاهانه که با خلاقیت و تفکر توأم باشد

هدف از روش عمل و عکس العمل:

هدف از این روش تحریک تفکر محرک توانایی های حرکتی، فهم قدرت استدلال، سنجش و قضاوت و شناخت تجربه ی حریف می باشد.

محاسن و محدودیت های روش عمل و عکس العمل:

1- سنجش استدلال و قدرت تفکر حریف

2- شناخت مهارت و تسلط حریف بر انواع حرکت

روش نمایشی:

روشی که بر مشاهده و دیدن استوار است. در این روش ورزشکار مهارت های حریف را از طریق دیدن استدلال می کند و طرز کاربرد انواع حرکت ها و وسیله ی مقابله با آن را اندازه گیری می کند.

مراحل اجرای روش نمایشی حرکت:

1- مرحله ی ایفای نقش حرکت:

در این مرحله نقش حرکت برای تجسم عینی موضوعات مختلف آن در ذهن مرور می شود. سپس مهارت های خاص آن در نظر گرفته
می شود و بنا به موقعیت هدف و موضوع خاص به عنوان روش کاربردی حرکت در نظر گرفته می شود. از ویژگی های این مرحله این است که با عملیات حرکتی حریف ارتباطی عاطفی برقرار
 می شود.

2- شناخت حرکت های کلی:

در این مرحله ورزشکار قسمت های مهم حرکت را در ذهن خود بررسی می کند. معمولا ورزشکار حرکت خود را با حرکت حریف تداخل می دهد و حرکت بین آنها مبادله می شود. مراحل اجرای حرکت گاهی جابه جا می شود.

3- اجرای حرکت:

در این مرحله ورزشکار باید هدف حرکتی حریف را دقیقا مشخص کند و حرکت مقابله با آن را در ذهن آماده نماید. او باید مطمئن شود که آمادگی اجرای آن حرکت را دارد.

4- توضیح حرکت:

بعد از اجرای حرکت ورزشکار باید بتواند حرکت را با توجه به حرکت حریف در نقاط مختلف به خوبی توضیع کند. در اینجا باید بتواند نحوه و علت انجام حرکت را تشریح کند. البته نکات مهم و اساسی بیشتر باید مورد تأیید باشد.

5-انجام حرکات ضروری:

در این مرحله ورزشکار باید بتواند حرکات ضروری را به خوبی تشخیص دهد. او همچنین باید روش صحیح ادغام حرکت ها را مرحله به مرحله شناسایی کند.

6- مرحله ی سنجش حرکت:

در حین اجرای حرکت ورزشکار باید بتواند عمل هر حرکتی را با توجه به امکانات و ابهامات آن به خوبی بررسی کند. این کار باید بدون اشتباه انجام شود تا حرکت با اشکال مواجه نشود.

مراحل اجرای روش ایفای نقش حرکتی:

در اجرای هر روش حرکتی، معمولا باید مراحل زیر دنبال شود:

1- تعیین موضوع حرکتی

2- ایجاد شرایط مناسب برای اجرای حرکت

3- نقش هایی که حرکت باید ایفا کند

4- توضیح حرکت در جهت های مختلف

5- آمادگی لازم برای اجرای حرکت

6- شناختن نقاط ضعف و قدرت حرکت

7- شناخت چگونگی ارزشیابی نتایج حرکت

محاسن و محدودیت های روش ایفای نقش حرکتی:

1- این روش یک شور و شوق و هیجان در جریان اجرای حرکت ایجاد می کند

2- با این روش می توان زمینه ی شناخت گروه های حرکتی را فراهم کرد

3-این روش برای شناخت هدف های پیچیده ی حرکتی مناسب می باشد

4- این روش مستلزم توجه به نکات مختلف که باید مورد توجه قرار بگیرد، میزان ارزش، ظرفیت و کیفیت طراحی و تنظیم حرکت می باشد

روش حرکتی از نظر زمان می تواند به چهار نوع تقسیم شود:

1- اجرای حرکت کوتاه و سریع:

اگر چه این عمل ممکن است بیش از چند ثانیه طول نکشد.

2- اجرای حرکت زمان دار:

با یافتن یک طرح کلی و منسجم از حرکت، تجهیزات لازم را فراهم کرد.

3- اجرای حرکت طولانی:

حرکت را از نظر برنامه ریزی می توان به سه مرحله تقسیم کرد:

1- مرحله ی قبل از اجرای حرکت:

آمادگی لازم برای اجرای حرکت از قبل باید مورد توجه قرار گیرد. این کار برای بالا بردن کیفیت حرکت و جلوگیری از بعضی موانع احتمالی در نظر گرفته می شود.

در این مرحله اقدامات زیر به عمل می آید:

1- تعیین مرحله اقدامات که باید اجرا شود

2- بایدها و نبایدهای حرکت مشخص شود

3- هدف حرکت دقیقا مشخص شود

4- حرکت های احتمالی که در حین اجرای حرکت لازم است

5- در حین اجرای حرکت چگونه از حرکت مراقبت شود

6- طرز رفتار حرکتی حریف بازبینی شود

فعالیت های ضمن اجرای حرکت:

در هنگام اجرای حرکت باید نوع برخورد حرکت ها با یکدیگر و فعالیت های آنان کاملا زیر نظر گرفته شود. ورزشکار باید مناطقی که در حین اجرای حرکت تأثیر می گذرد را با برنامه های حرکتی که در نظر می گیرد هدایت کند. البته باید توجه داشت که انجام دادن همه ی فعالیت ها طبق برنامه ای که از قبل پیش بینی شده بسیار مشکل است. زیرا ممکن است عوامل متعدد و مختلف روال طبیعی حرکت را به هم بزند. برای همین در همه حال، انعطاف پذیری در اجرای برنامه را نباید از نظر دور داشت.

فعالیت های بعد از اجرای حرکت:

پس از اجرای حرکت لازم است که ورزشکار، فعالیت های متنوعی انجام دهد. این فعالیت ها می تواند با توجه به هدف محدود یا وسیع و گسترده باشد. نمی توان انتظار داشت یک حرکت در هر اجرا  به یک نسبت معین و استاندارد استفاده شود. بنابراین یک حرکت در هر اجرا با یک نوع فعالیت و تحرک اجرا و برای همین طبقه بندی های متفاوتی دارد. نتایج بدست آمده به عنوان تجربه ی شخص قلمداد
می شود. مزایای این روش را می توان در پیوند با حرکت های متفاوت، کسب تجارب واقعی و برهم خوردن نتایج حرکتی دانست.

روش حرکت گروهی:

روشی است سنجیده و منظم که از گروه های حرکتی کوچک تر تقسیم یافته و موضوع حرکتی خاصی را دنبال می کند. در این روش معمولا موضوع حرکتی خاصی مطرح می شود و ورزشکار طبق یک الگوی حرکتی (اصلی) درباره ی آن اندیشه و اظهار نظر می کند و نتیجه
می گیرد. همینطور در حین اجرای حرکت ورزشکار با توجه به دلایل حرکتی و متکی بر واقعیت ها از مفاهیم و اصول حرکتی خود دفاع می کند. دراجرای صحیح حرکت گروهی ورزشکار باید توانایی سازماندهی یک حرکت گروهی را با توجه به سلیقه و هدف خود مورد ارزیابی درست قرار دهد.

چه موضوعات حرکتی را می توان در روش گروهی بررسی کرد:

روش حرکت گروهی دارای محتوای قابل اجراست و دارای ویژگی های زیر می باشد:

1- باید حرکتی انتخاب شود که مورد علاقه ی مشترک باشد

2- باید ورزشکار فعالیتی معنا دار را دنبال کند

3- باید درباره ی آن حرکت نظرهای مختلف و متفاوتی داشته باشد

علاوه بر موارد فوق توجه به شخصیت حریف اهمیت خاصی دارد.

بعضی از ورزشکاران قدرت بردباری توانایی نظم بخشیدن و سازماندهی ندارند. اینگونه از ورزشکاران حرکت هایی با توجه به هدف های خاص رائه نمی دهند.  اگر حرکت ها سازماندهی نشده باشند و به صورت منطقی پیش نرود، ورزشکاران  آشفته و نگران می شوند. متأسفانه چنین ورزشکارانی با روش حرکت گروهی چندان سازگاری مطلوبی ندارند. روش اجرای حرکت گروهی به ورزشکاری  با هوش نیاز دارد که برای پیشگیری حرکت، بدون از دست دادن خط کلی حرکت، به نکات اصلی توجه کافی داشته باشد با قدرت تصمیم مناسب را اتخاذ  کند. او نیاز دارد بخشی از قدرت فکری خود را برای کنترل عمومی حرکت به کار گیرد.

زیرا در روش حرکت گروهی هر ورزشکار توانایی آن را دارد که حرکت را به سمت نگرش های خود بکشاند. ورزشکار باید بتواند تصمیم بگیرد و اجازه ندهد حرکتش از مسیر خود خارج شود.

چه حرکت هایی را با روش مشارکت بررسی کرد؟

روش حرکت های گروهی در مورد حرکت هایی با محتواهایی قابل اجراست که دارای ویژگی های زیر باشد:

1- دو حرکت که دارای مشترک های موضوعی و یافتن راه حل بین آنهاست.

2- اجرای حرکتی که در خور فهم و اطلاع حریف مقابل نباشد.

3- اجرای حرکتی که بتوان شیوه های مختلف و متفاوتی بکار برد.

او نیاز دارد بخشی از قدرت خود را بر کنترل عمومی حرکت به کار بگیرد. بنابراین هر ورزشکاری این امکان را دارد که حریف را به سمت نگرش های خود بکشاند.

ورزشکار باید بتواند تصمیم بگیرد و اجازه ندهد حرکت از مسیر خود خارج شود. ورزشکاری که فاقد چنین صفاتی باشد، برای اجرای حرکت خود دچار مشکل خواهد شد.

در چه موقعیت و برای چه اهدافی می توان روش مشارکتی استفاده کرد؟

علاوه بر انتقال مفاهیم و اندیشه های حرکتی برای رسیدن به اهداف ذیل می توان از روش حرکت مشارکتی استفاده کرد:

1- ایجاد آگاهی مشترک در زمینه ی خاص

2- استفاده از توانایی های بدنی

3- ایجاد و تقویت توانایی مدیریت حرکت

4- تقویت استدلال حرکت

5- تقویت قدرت تحلیل و تصمیم گیری

6- پیدا کردن راه حل مناسب

7- ایجاد رابطه ی مطلوب بین حرکت ها

مراحل اجرای روش مشارکت حرکتی:

در اجرای حرکت به روش مشارکت، رعایت مراحل زیر لازم و ضروری است:

مرحله ی آمادگی و برنامه ریزی:

در این روش ورزشکار، نیازمند برنامه ریزی و طراحی حرکت است، اما شکل برنامه ریزی حرکت در این روش متفاوت است. ورزشکار باید، میزان پیوند و رابطه ی بین دو حرکت را کشف کند. پیدا کردن این رابطه ها نقش اصلی در این روش دارد. به بیان دیگر با بررسی دقیق و سپس بر اساس هدف هایی  که حریف مشخص کرده، باید چگونگی و نحوه ی آرایش و ارتباط بین حرکت ها را پیش بینی کنید. اگر روش مشارکتی مشخص شود، فرضیات و ارتباط بین
حرکت ها دارای ارزش خواهد بود.

1- انتخاب موضوع حرکت:

موضوع حرکت و روش ارتباط آن با حرکت حریف باید در قالب حرکت های متقابل قرار بگیرند. اما راه های انتخاب و تنظیم حرکت ها متفاوت می باشند و دارای ابعاد گسترده و ویژگی های خاصی
می باشند که خود می تواند عاملی برای متفاوت بودن راه های رسیدن به هدف باشند. موضوعات حرکتی معمولا دو دسته اند:

دسته اول موضوعاتی که مورد توافق هر دو طرف می باشند.

دسته دوم موضوعاتی که قبلا درباره ی آنها نتیجه ثابتی بدست نیامده است.

در چنین موضوعاتی نباید به هیچ وجه انتطار نتیجه ی ثابت داشت. این دسته از موضوعات باید بتوانند:

1- انگیزه ی فعالیت ورزشکار را بسنجید.

2- میزان صبر و بردباری و تحمل ورزشکار را سنجید.

3- ورزشکار را نسبت منطق و استدلالات منطقی اش شناخت.

4- ورزشکار در زمینه ی جلوگیری از حرکت های نامطلوب و در جهت اجرای حرکت صحیح بکوشد.

5- انتخاب حرکتی که منجر به حل مسأله ی حرکتی باشد.

متأسفانه بسیاری از ورزشکاران از درگیر شدن با چنین موضوعات حرکتی اجتناب می کنند.

2- فراهم کردن زمینه های مشترک حرکتی:

قبل از اجرای هر حرکتی باید زمینه های مشترک بین دو حرکت به خوبی بررسی شود. چنین زمینه ی مشترکی معمولا به شکل اجرای دو حرکت مشخص می شود. ورزشکار باید بداند که چگونه و با چه روشی حرکت صحیح را اجرا کند.

3- تعیین نحوه ی آرایش ارتباط حرکتی:

ترتیب قرار گرفتن و نحوه ی اجرا در نوع ارتباط حرکتی مؤثر است.

باید در نظر داشت روش مقایسه ی بین دو حرکت و ارتباط مستقیم و غیر مستقیم بین دو حرکت و میزان دخالت بین آنها و همبستگی بین آنها بررسی شود. بعلاوه همین آزمایش ثابت کرده است که کیفیت و کمیت ارتباط بین دو حرکت و نحوه ی آرایش شبکه ای مؤثر است.

آرایش شبکه ای حرکت بین دو حریف معمولا به دو صورت متمرکز و غیر متمرکز صورت می گیرد. در شبکه ی ارتباط حرکتی یک طرف مرکز ارتباط است. در این مرحله هر دو ورزشکار فرصت و امکان مساوی ارتباطی ندارند، ورزشکاری که تأثیرات متقابل مؤثرتری داشته باشد، موفق تر است. عده ای معتقدند که سرعت عمل نقش تعیین کننده ای دارد. همچنین باید حرکت را به مسیر اصلی هدایت کنید. ورزشکار باید حرکت را بر اساس هدفی که دارد انتخاب کند.

4- انتخاب حرکت و تعیین نقش آن:

به منظور سازمان دادن و اداره ی حرکت ها، یک حرکت به عنوان عامل اصلی انتخاب می شود و بقیه ی حرکت ها نقش پشتیبانی حرکت اصلی را دارند.

مرحله ی دوم، روش اجرای حرکت گروهی:

مهمترین مسأله در اجرای حرکت گروهی مشخص کردن وظایف اجزای دیگر حرکت می باشند. اگر اجزاء دیگر حرکت با کیفیت مطلوب اجرا شوند، یک حالت مطلوب در عملکرد کل حرکت به دست می آید.

کنترل و هدایت حرکت:

ورزشکار باید مراقب باشد که اجرای حرکت از موضوع خارج نشود و چناچه انحراف، اغتشاش و بی نظمی در حرکت مشاهده شد؛ باید بلافاصله با استفاده از کمترین تغییرات، حرکت را به مسیر اصلی خود برگردد.

ورزشکار باید در این زمینه دقت لازم را به عمل آورد. زیرا
مداخله ی سریع و حساب نشده، ممکن است ماهیت حرکت را از بین ببرد. ورزشکار باید سعی کند حرکت تقویت شده ادامه پیدا کند. این عمل بیانگر کنترل و هدایت خوب ورزشکار در جریان حرکت است. ورزشکار نباید هیچ حرکتی را ندیده بگیرد و در صورت لزوم
زمینه ی لازم را برای مشارکت آنها فراهم کند. بعضی اوقات لازم است، حرکتی جانشین حرکت دیگری شود تا موجب انحراف کل حرکت نشود. این امر تنها در مواقع زیر به منظور هدایت حرکت در آن مداخله کند:

1- در صورت مشاهده ی یک انحراف حرکتی

2- درصورت مشاهده ی یک مکث حرکتی

3- در صورت تغییر سرعت نا گهانی

در هر صورت ورزشکار باید در تصمیم گیری های حرکتی مشارکت کند و با دقت در تمام تغییرات حرکتی تصمیم مناسب را بگیرد و در صورت وجود اختلال در حرکت، آن را به شیوه ای درست ادامه دهد.

2- وظایف ورزشکار در جریان حرکت گروهی:

یکی از راه های بهبود تأثیر هر حرکت تفهیم و نقش هر حرکت با یکدیگر می باشد. ورزشکاران باید بتوانند به رغم مخالفت های بخشی از اعضاء حرکت، فعالانه در تحلیل و ارزیابی حرکت استدلال کنند و آنها را اصلاح نمایند.

اهمیت وظایف حرکت در جریان اجرا عبارتند از:

1- درباره ی موضوع حرکتی تفکر کنید.

2- عقاید و تجربیات حریف را بررسی کنید.

3- با دقت جریان حرکت را مرور کنید.

4- در جریان یک حرکت گروهی، خصوصیات حرکت را پیش بینی کنید.

5- پیش از پایان هر حرکت تصمیم بگیرید.

6- نقش هدایت و نظارت را فراموش نکنید.

7- هر حرکت را بر اساس توانایی خود اجرا کنید.

8- شناخت تفاوت های رفتاری یک حرکت در ورزشکاران مختلف

9- روش های حرکتی هدایت شده و کنترل شده را انتخاب کنید.

10- میزان استقلال در فعالیت های حرکتی متفاوت است.

11- پیشرفت هر حرکت بر اساس توانایی هر فردی انجام پذیرد.

12- در مبنای انتخاب حرکت را  تا حدی تسلط داشته باشد.

13- تکنیک ها و روش های مکمل تا حدود زیادی رعایت شود.

14- تعقیب هر حرکت با هدف ها و بر اساس رفتار حرکتی حریف اتخاذ شود.

15- برای تکمیل تسلط بر حرکت حریف از حرکات اضافی استفاده شود.

16- ایجاد تطابق و سازگاری بین حرکت ها.

17- هدف ها باید  به گونه ای برنامه ریزی و انتخاب شوند که ورزشکار را به هدف نهایی برساند.

18- حرکت بر اساس توانایی و آهنگ حرکت حریف انتخاب شود.

19- بازخورد هر حرکت بی درنگ بعد از هر فعالیتی انجام
می شود.

20- در هر گام نباید رابطه ی محرک و پاسخ نادیده گرفته شود.

21- از گام های حرکتی یکسان استفاده نشود.

22- گام ها باید طوری انتخاب شود که موجب درک حرکتی حریف نشود.

23- گاهی از گام ها و انشعابات جانبی استفاده شود.

24- در هر گام حرکتی کمبود ها و نقایص حرکت بررسی شود.

25- گاهی اوقات بعضی از حرکت های حریف، حرکت شما را تقویت می کند.

26- علاوه بر رابطه ی مکانیکی، روابط عاطفی بین حرکت ها را بررسی کنید.

27- نتیجه ی حرکت بعد از تحلیل امکان پذیر است.

28- هر ورزشکاری بر اساس توانایی های خود حرکتی را اجرا
می کند.

29- موقعیت هر یک از هدف های حرکتی تعیین می شود و هدف های رفتاری و راه های بکارگیری بین اجزاء حرکت تقسیم می شود.

30- بسیاری از برنامه های حرکتی ممکن است تأثیرات مشترک داشته باشند.

31- انجام حرکت هایی که در مخالفت یا موافقت با آنان ارائه
می شود.

32- راه های مختلفی که ورزشکار می تواند بر اساس توان و سرعت خود بکار گیرد.

33- بعضی از حرکت ها بهتر، مؤثرتر می باشند. بنابراین
نمی توان یک حرکت را  در همه ی شرایط با یک روش خاص بکار برد. بلکه هر روش و هر ورزشکاری می تواند در شرایط خاص با محتوا و روشی خاص موفق باشد.

شرایط اجرای هر حرکت:

در اجرای یک حرکت ورزشکار باید شرایط زیر را داشته باشد تا بتواند حرکت مناسب را انتخاب کند:

1- توجه به حرکت و رغبت و تمایلی که هر حرکت پتانسیل انجام آن را دارد و حرکت هایی که برای خنثی کردن و یا مهار کردن حرکت مقابل بکار می بریم.

2- قدرت شناخت و تحلیل حرکت حریف.

3- تشخیص ویژگی های حرکت حریف.

4- آمادگی برای اجرای حرکت جدید.

5- قدرت تنظیم راه حل های احتمالی.

6- قدرت تحلیل عملکرد دو حرکت.

7- قضاوت در مورد راه حل های انتخاب شده.

8- فراهم آوردن محیط و شرایط مناسب برای اجرای حرکت هنگامیکه ورزشکار با مشکلی مواجه می شود و آن را درک می کند.

این امر زمانی امکان خواهد داشت که ورزشکار قدرت تحلیل و استنتاج و قدرت شناخت مسأله ی حرکتی و ویژگی های آن را داشته باشد و به این ترتیب بتواند راه حل های احتمالی را
پیش بینی کند. تحقق چنین روندی زمانی ممکن است که شرایط ایجاد حرکت بر اساس استعداد، توانایی، انعطاف و.... تنظیم شود.

چگونگی اجرای حرکت:

در اجرای یک حرکت معمولا دو روش اصلی وجود دارد:

الف- روش قیاسی که از کل به جزء می رسد.

ب- روش استقراری که ازجزء به کل می رسد.

روش حل مشکل حرکتی:

حل مشکل حرکتی به یک سلسله مسائل پیوسته و استفاده از ارتباط آنها با یکدیگر به وجود می آید. این توجه به یک رشته اطلاعات در زوایای مختلف در یک قالب و چهارچوب خاصی نیاز دارد. در واقع تنظیم منطقی موضوع قابل توجه نیست. بلکه هدف رغبت و تمایل و تجربه ی ورزشکار و گسترش حرکت برای کسب پیروزی مورد توجه است.

ویژگی های یک حرکت:

1- هر حرکت باید دارای هدف یا هدف های مشخص باشد.

2- هر واحد حرکتی با یکدیگر هدف مشترکی را دنبال می کنند.

3- هر جزء حرکتی باید با قسمت هایی از حرکت حریف پیوند و وحدت داشته باشد.

4- هر حرکت باید آغاز و پایان داشته باشد.

5- ورزشکار باید فرصت هایی را طراحی و برنامه ریزی کند.

6- ورزشکار باید از حرکت حریف درک کامل و تسلط به موضوع و مسأله داشته باشد.

مراحل اجرای حرکت:

امور لازم برای اجرای یک حرکت باید به طور منظم به نحوه ای که نماینده یک فکر منطقی باشد، در چند مرحله تنظیم می شود. که هر مرحله به عنوان مقدمه یا اساس مرحله ی بعد می باشد. به عبارت دیگر، مراحل طوری قرار بگیرد، که در صورت غفلت در یک مرحله، وصول به مراحل بعدی ممکن باشد.

به طور کلی مراحلی که برای اجرای یک حرکت باید در نظر گرفته شود به قرار زیر می باشد:

1- بررسی و تشخیص نیازهای حرکتی.

این مرحله شامل سه قسمت است:

الف- مشخص کردن هدف کلی حرکت

ب- تعیین اهداف جزئی

پ- تعیین حرکت های احتمالی

2- انتخاب و سازماندهی حرکت:

الف- انتخاب موضوع خاص

ب- انتخاب بخش مهم حرکت

پ- انتخاب میانبر

ت- سازماندهی نحوه ی اجرای حرکت

3- تعیین و سازماندهی حرکت:

الف- بخش کردن هر واحد حرکتی

ب- سبط یک واحد حرکتی به منظور تحلیل خاص

پ- مشخص کردن کاربرد هر حرکت

ت- اتخاذ نتیجه ی کلی

4- ارزشیابی هر واحد حرکتی:

5- اصلاح و تداوم هر واحد حرکتی

6- ارتباط موضوعات و فعالیت های افقی و عمودی حرکت و نقطه ی اصلی و مرکز فعالیت حرکتی.

7- همکاری مشترک بین واحدهای حرکتی

ویژگی ها و روش های حرکتی:

1- هدف: هدف حرکتی بر اساس تمایلات و تجارب ورزشکار تعیین می شود.

2- تجارب گذشته: کسب تجارب متفاوت مربوط به حرکت.

3- تنظیم مهارت ها: سازماندهی حرکت به صورت افقی و عمودی

4- طراحی حرکت: همکاری مداوم بین دو موضوع حرکتی متفاوت

5- یادگیری شرطی: ارتباط  موجود بین موضوعات

6- انگیزه: علاقه ی درونی ورزشکار برای هدایت مؤثرتر حرکت

7- انضباط: نحوه ی اجرای حرکت به منظور تقویت بیشتر.

8- ارزشیابی حرکت: سنجش مدام کلیه مراحل حرکت.

فصل 8 

مفاهیم کلی حرکت

در این فصل با روش ها و امکانات موجود، شرایط چگونگی تغییر رفتار حرکت آشنا می شوید. ورزشکاران در فرایند حرکت، فعالیت های مختلفی را انجام می دهند و شرایط متعددی را تجربه می کنند.

نحوه ی ارزشیابی باید بر اساس نوع هدف، شرایط و فعالیت های انجام شده تعیین شود. اما در بسیاری از نظام های حرکتی، فعالیت های بی معنا ملاک رسیدن یا نرسیدن به هدف های حرکتی می باشد.

مسلم است که ورزشکاران باید در سراسر جریان حرکت به ارزشیابی تک تک عناصر حرکت بپردازند. ارزشیابی سبب می شود که ورزشکار اشکالات و نقایص موجود در هدف ها، محتوا، شیوه ها و در یک کلام اشکالات فعالیت های حرکتی را دریابد و از چگونگی توفیق و شکست حریف و میزان آمادگی آنان برای فعالیت بعدی آگاه شود و سرانجام وجوه قوت و ضعف هر حرکت را شناسایی کند.

متأسفانه اندازه گیری میزان تغییرات ایجاد شده بر اساس هدف های تعیین شده در فعالیت های حرکتی نوعی ارزشیابی است که
ویژگی های رفتار حرکتی را بدون توجه با حرکت قبل یا بعد
اندازه گیری می کنند. برای روشن تر شدن مفاهیم فوق به تحلیل هر کدام از این مفاهیم به طور جداگانه می پردازیم.  بلکه رفتار بالفعل و بالقوه را توام با هم ارزیابی کنید.

اندازه گیری چیست؟

اگر ورزشکاری توانایی یا یکی از ویژگی های حرکت را به شیوه ای عددی اندازه گیری کند، یک رفتار و ویژگی خاص به صورت کمیت سنجیده می شود. در واقع اندازه گیری نشان می دهد که چه مقدار از یک محتوای حرکتی بکار رفته است.

آزمون حرکتی چیست و چه فرقی با اندازه گیری دارد؟

آزمون حرکتی وسیله ای برای اندازه گیری فعالیت های حرکتی
می باشد. اگر چه اندازه گیری یک آزمون حرکتی در جریان یک فعالیت حرکتی سنجیده می شود. به هر حال شناخت یک ویژگی حرکت فقط تغییرات بالفعل را اندازه گیری می کند.

ارزشیابی حرکتی چیست؟

با توجه به اطلاعات اندازه گیری شده توانایی یک حرکت ارزیابی
می شود. اما برای تفسیر این ارزیابی نیاز به ویژگی ها و ضوابط حرکت حریف و نحوه ی عملکرد حرکتش  است. سپس ارزشیابی نوعی داوری در مورد اعتبار دو حرکت مقابل است. اگر ورزشکار پس از اندازه گیری و بدست آوردن اطلاعات، کیفیت نتایج اطلاعات را مورد توجه قرار دهد و به تحلیل آن بپردازد او عمل ارزشیابی انجام داده است. فرایند منظم حرکتی بر طبق یک برنامه و روال منظم انجام می گیرد. در واقع بدون توجه به هدف های از پیش تعیین شده، ارزشیابی حرکت معنا نخواهد داشت.

ارزشیابی صرفا توانایی اندازه گیری کمی و کیفی نسبت های بین حرکت ها می باشد. علاوه بر این ارزشیابی شامل داوری ارزشی درباره ی مطلوب بودن یا مطلوب نبودن صفات حرکتی نیز هست. بنابراین ارزشیابی بدون اندازه گیری معنا نخواهد داشت. برای نیل به این هدف ویژگی های بدنی، روانی، عاطفی، همچنین توانایی های تکمیلی و استعدادهای ورزشکار مهم می باشد.

هدف ارزشیابی حرکتی:

ارزشیابی حرکت از یک سو وسیله ی تشخیص می باشد در حالی که هدف ارزشیابی به مراتب گسترده تر و مهمتر از چنین مفهومی می باشد.

این کار می تواند آگاهی های لازم را از قدرت و ضعف و روش حرکت حریف در اختیار بگذارد و از سوی دیگر وسیله ی پیش بینی هدف های حرکتی می باشد. به طور کلی، هدف های ارزشیابی را
می توان در مقوله های زیر مورد بررسی و تحلیل قرار داد:

1- ارزشیابی حرکت وسیله ای برای شناخت توانایی و زمینه های تصمیم گیری برای انجام  دادن فعالیت های بعدی را نشان می دهد. این جریان حرکت متوالی و به هم پیوسته است. به همین مناسبت، ارزشیابی صرفا به منظور اندازه گیری رفتارهای حرکتی حریف به کار نمی رود. چرا که در طول فعالیت حرکتی، حرکت های جدید شکل می گیرند. نتایج اینگونه حرکت ها اطلاعات و شواهد جدیدی
را در اختیار ما قرار می دهد که می توان بر اساس آنها تصمیمات آگاهانه تری اتخاذ کرد و در صورت عدم تسلط، مراحل بعدی حرکت کند و یا با اشکال مواجه می شود.

2- ارزشیابی حرکت وسیله ای برای شناساندن هدف های حرکت صورت می گیرد و به تدریج تحقق حرکت را مشخص می کند.

3- ارزشیابی حرکت وسیله ای برای بهبود و اصلاح فعالیت حرکتی را مشخص می سازد. بلکه کیفیت و روش حرکت و روش مهارت به کار رفته را هم مورد ارزیابی قرار می دهد. نتایج ارزشیابی حرکت به ورزشکار فرصت می دهد که همواره در صدد اصلاح و بهبود روش حرکت خود برآید و آن را با نیازها و علایق حرکتی حریف هماهنگ سازد. در این صورت ورزشکار می تواند با تحلیل نتایج و شناخت ضعف ها، آن ها را بر طرف کند. مثلا هدف را مشخص کند، محتوای مطلوب را انتخاب کند، نیاز حرکت را پیش بینی کند و با انتخاب هدف های بهتر، حرکت خود را اصلاح کند.

4- ارزشیابی حرکت به عنوان وسیله ای برای شناخت نارسایی ها و ترسیم آنها است تحلیل چنین اطلاعاتی نشان می دهد که حریف چه مفاهیمی را نیاموخته و چگونه می توان از این نقاط ضعف استفاده کرد.

5- ارزشیابی به عنوان تقویت حرکت است. اجرای یک حرکت را صرفا نباید به منظور هدفی خاص اجرا کند بلکه با مقایسه ی دو حرکت با یکدیگر و تعیین نقاط قوت و ضعف می توان به میزان کار و فعالیتش آشنا شد و در آن رغبت و انگیزه و تلاش و فعالیت بیشتری به وجود آورد.

6- ارزشیابی حرکت به عنوان عاملی برای ارتقاء حرکت
می باشد. یکی دیگر از وظایف ارزشیابی، سنجیدن میزان توانایی حرکت و ارتقاء آن از یک مرحله به مرحله ی دیگر است.

اهمیت و ضرورت برنامه ریزی حرکت:

اهمیت و ضرورت برنامه ریزی حرکت در فرایند فعالیت از دو دیدگاه می توان مورد توجه قرار داد:

1- نظر ورزشکار: هر ورزشکار در برنامه ریزی حرکت تصمیم
می گیرد و در جریان فعالیت حرکتی اطلاعات را رمزگذاری می کند و آنها را کمی تغییر می دهد. این رمزگذاری می تواند در سه مقوله تقسیم بندی می شود:

الف- با ایجاد تغییرات خاص در یک حرکت، روش ها و هدف ها و محتوای حرکت را تغییر دهد.

ب­- میزان پیشرفت حرکت را کنترل کند.

پ- با اندازه گیری کردن حرکت و ایجاد برش های خاص در نقاط مختلف آن منظورهای متفاوتی را برای غلبه بر حرکت حریف بدست آورد.

2- از نظر حریف: چنانکه ارزشیابی به نحو مطلوب انجام نگیرد، مستقیما در روند حرکت حریف نقش مؤثری ایفا می کند.

الف- ارزشیابی نادرست سبب پیشرفت و تقویت حرکت حریف
می شود.

ب- حریف به وسیله ی ارزشیابی جنبه های مثبت و منفی، حرکت خود را شناسایی می کند و حرکت شما راهنمای خوبی برای پیشرفت حرکت حریف می شود.

پ- ارزشیابی غیر مستمر باعث تقویت حرکت حریف می شود

ت- ارزشیابی نادرست باعث خودشناسی و تعلیم تصمیمات آگاهانه به حریف می شود.

انواع ارزشیابی حرکت:

ارزشیابی هر حرکتی با توجه به هدف های آن به سه دسته ارزشیابی تشخیص، ارزشیابی تکوینی و ارزشیابی پایانی تقسیم می شود که به شرح زیر به کار می رود.

ارزشیابی تشخیص:

این نوع ارزشیابی حرکت بر اساس آموزش های آموخته شده در مورد فنون مختلف تعیین می شود. ارزشیابی تشخیص علمی است که بر اساس نحوه ی اجرای آمادگی بدنی حریف معیار مناسبی است که برای تعیین بهترین نقطه ی فعالیت حرکتی می باشد. چرا که شناخت لحظات تأثیرگذار در جریان حرکت نقش مهمی در شناخت نیازمندی های حرکت دارد. از این طریق می توان به ترمیم حرکت پرداخت. در چنین مواقعی تفکیک انواع حرکت ها و تعیین نارسایی ها کار آسانی نیست. زیرا هر ورزشکار سطح آگاهی و مهارت ویژه ی خودش را بکار می برد و عمدتا متکی به نتایج پایانی حرکت می باشد. اما به هر حال ارزشیابی تشخیص ملاک خوبی برای اطلاع یافتن از آگاهی های علمی حرکتی حریف می باشد. وظایف ارزشیابی تشخیص را در مطالب زیر بخوبی می توان یافت.

وظایف ارزشیابی تشخیص:

1- ارزشیابی تشخیص به منظور تعیین معلومات و رفتارهای حرکتی حریف.

2- ارزشیابی تشخیص به منظور کشف مشکلات حریف در اجرا.

3- ارزشیابی تشخیص به منظور تعیین معلومات و رفتارهای حرکتی حریف.

الف- تشخیص حرکت حریف که چه مشکلات حرکتی دارد

ب- تشخیص نقاط ضعف و ترمیم آنها

پ- کشف علت اشتباهات حریف

1- عدم توانایی در مهارت های حرکتی

2- عدم آگاهی از روش اجرای حرکت

3- ضعف در توانایی ذهنی

4- نقص فیزیکی حرکت

5-  ضعف در اجرای موقعیت مناسب

ارزشیابی تکوینی:

ارزشیابی تکوینی زمانی که حرکت در جریان یا در حال شکل گیری است امکان پذیر می باشد. معمولا انتخاب هدف های حرکتی با تغییر رفتار حرکتی حریف به تدریج و به مرور زمان تغییر می کند. او در فاصله ی زمانی معین مناسب با حرکت ها به طور مستمر پیش بینی می کند.

بدین ترتیب، معلوم می شود که حریف در رسیدن به حد کمال تسلط، بخش های معینی از حرکت در چه وضعیتی قرار دارد تا در صورت لزوم از طریق حرکت ترمیمی، برای رفع مشکلات حرکتی اقدامات لازم را انجام دهد. برای بهره گیری از نتایج ارزشیابی حرکت، درک دقیق رفتارهای حرکتی ضرورت دارد. ورزشکار برای اینکه بتواند در جریان هدف های حرکتی، واحدهای اندازه گیری شده ای را ارزشیابی کند، باید آنها را به طور دقیق و صریح تشخیص دهد و در رفع اشکالات حرکتی بکوشد.

وظایف ارزشیابی حرکتی تنها به اندازه گیری پیشرفت حرکت ختم نمی شود، بلکه اطلاع به موقع برای تغییر روش حرکت و طرح و برنامه ریزی نارسایی ها بهترین روش برخورد می باشد.

موارد استفاده از ارزشیابی حرکتی:

موارد استفاده از ارزشیابی حرکتی در دو مقوله ی زیر امکان پذیراست:

الف- گام به گام پیش رفتن در حرکت:

یکی از مهمترین موارد استفاده از آموختن های حرکتی، پیش برد اهداف مرحله به مرحله است. به این معنی که حرکت ها به صورت (مرحله ای) با توجه به حرکت قبلی تعبیر و تفسیر می شود و نتایج و آزمون های حرکتی، انگیزه ی مؤثری برای خلق حرکت جدید خواهد داشت. با چنین تعبیری در حرکت های ترمیمی موفقیت بیشتری به دست خواهد آمد. خلاصه اینکه وقتی مراحل بعدی را شروع می کنید باید به پرسش هایی پاسخ دهید، چه چیزی از حرکت حریف یاد
گرفته اید.

ب- اصلاح روش حرکت:

یکی دیگر از موارد استفاده از ارزشیابی حرکت، اصلاح روش حرکت حریف به نفع خودتان است. در اینجا شناخت کیفیت محتوا، درک محتوا و زمان مناسب برای رویارویی با حرکت حریف و تحلیل و بررسی دقیق و به موقع می تواند موجب انتخاب مناسب تری شود.

ارزشیابی پایانی حرکت:

در پایان هر حرکت، لازم است ارزشیابی جامعی از آموخته های حریف به دست آورید. این نوع ارزشیابی، قضاوت درباره ی اثربخشی حرکت با مقایسه ی برنامه های مختلف حرکتی با یکدیگر است. ارزشیابی پایانی بر خلاف ارزشیابی دیگر، تحقیق هدف های جزئی و کلی را ارزیابی می کند. زیرا جریان حرکت به عنوان تجربه ای برای تکمیل طراحی و اجرای فعالیت های بعدی در نظر گرفته
می شود.

انواع ارزشیابی برحسب نحوه ی اجرا:

ارزشیابی هر حرکت را بر اساس نحوه ی اجرا به دو دسته ی کلی تقسیم می کنیم. ارزشیابی فردی و ارزشیابی گروهی. ارزشیابی فردی بر اساس دو حرکت رو درروی هم محاسبه می شود. اما در ارزشیابی گروهی تمام آزمون ها از یک تا سه جزء حرکت که هم زمان با یکدیگر مقایسه می شود تعیین می شوند.

انواع ارزشیابی بر اساس تفسیر نتایج حرکت:

ارزشیابی پیشرفت حرکت بر حسب چگونگی تفسیر نتایج حرکت به دو دسته ی ارزشیابی معیاری و ارزشیابی هنجاری تقسیم می شود. در ارزشیابی معیاری، حرکت بر اساس معیار رفتار حرکت تعیین می شود. در حالی که در ارزشیابی هنجاری، حرکت بر اساس نقایص تمام یا بخشی از حرکت در مقایسه با نوعی معیار از تحرک حرکتی هر دو طرف تعیین و تفسیر می شود.

فصل 12

روش های مختلف ارزشیابی حرکت

در مرحله با روش های مختلف ارزشیابی از طریق انجام حرکت و ارزشیابی از طریق عملکرد حرکت حریف سنجیده می شود. حتی ممکن است از لحاظ تعقل و دقت و یا از طریق موقعیت مورد تحلیل قرار بگیرد و مزایا و محدودیت های آن بررسی شود.

روش های مختلف ارزشیابی پیشرفت حرکت:

اغلب ورزشکاران وقتی به ارزشیابی حریف می پردازند. فکرشان متوجه معایب و محدودیت های حرکتی حریف می باشد. ولی باید به خاطر داشت عدم امنیت یک حرکت در برابر حرکت دیگر عمق و محتوای حرکت شناسایی می باشد. گاهی ممکن است میزان تطابق و مقیاس های دو حرکت به روش های مختلف بکار گرفته شوند. اما لازم است ارزشیابی حرکت در موقعیت واقعی و با توجه به ویژگی خاص ارزش گذاری شوند.

از طرف دیگر ممکن است برای بعضی از رفتارهای حرکتی
جانشین ها و موقعیت های خاصی به وجود آید. به هر حال هر چه ضریب اعتماد و اطمینان به حرکت بیشتر باشد، می توانید تسلط  و کنترل بیشتری بر موقعیت حرکت داشته باشید. با توجه به مطالب فوق و انواع تغییرات حرکتی، حداقل دو روش ارزشیابی پیشنهاد می شود:

1- ارزشیابی از طریق مشاهده.

2- ارزشیابی از طریق انجام حرکت.

ورزشکار می تواند از طریق ترکیب آزمون های ذکر شده
موقعیت های مرکب و پیچیده ای را ارزشیابی کند. آزمون ارزشیابی حرکت از طریق مشاهده ی رفتارهای واقعی و استاندارد، میزان سازش پذیر بودن یک حرکت را با حرکت انتخابی مورد سنجش قرار داده، آنوقت به نتیجه ی جالبی دست می یابد.

ارزشیابی از طریق مشاهده ی حرکت:

وقتی مداخله ی دو حرکت از طریق مشاهده ی چشم درباره ی رفتار حرکت مورد بررسی و داوری قرار می گیرد. در واقع، از روش مشاهده استفاده کرده ایم.

انواع مشاهده:

روش مشاهده ی حرکت از جنبه های مختلف ممکن است مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد که مهمترین آنها عبارتند از:

الف- مشاهده از لحاظ تعمق و دقت:

در جریان ارزشیابی حرکت، ممکن است مشاهده به صورت سطحی یا عمقی انجام گیرد. در مشاهده ی سطحی دیدن جنبه های آشکار حرکت مورد تحلیل قرار می گیرد. اما در مشاهده ی عمقی، حقایق و واقعیت های درونی حرکت کشف می شود. همچنین درک خصلت های حرکت در حین عمل درک می شود. و حتی غرض ها و تماس های محدود، اطلاعات مفید و قابل توجهی در زمینه ی طرز تفکر علایق و آرمان ها و حالات رفتاری در اختیار شما قرار می دهد.

ب- مشاهده ی مستقیم یا غیر مستقیم:

مشاهده ی حرکت ممکن است مستقیم یا غیر مستقیم انجام گیرد. در مشاهده ی مستقیم، حرکت حریف مستقیما زیر نظر گرفته می شود و به ثبت و تحلیل حالات رفتاری آن می پردازید. در صورتی که جریان حرکت حریف گاهی تصنعی و غیر واقعی و پنهان انجام می گیرد. در این حالت حریف سعی می کند رفتار حرکتی خود را پنهان کند.

ارزشیابی از طریق انجام حرکت:

اگر تغییرات ایجاد شده ی حرکت طبق دستور و راهنمایی خاصی انجام گیرد. شما باید بر اساس اعمال انجام شده با سرعت و قدرت قابل قبول دست به انجام حرکتی بزنید. قضاوتی که بر اساس مشاهده ی حرکت انجام می گیرد بر اساس ابعاد ذهنی و روانی سنجیده می شود. این نوع تعبیر و تفسیر از نتایج  لحظه ای است که حالات عمومی و شخصیت حرکت را تغییر می دهد. این کار به قدرت حرکت، نظم تفکر، فرم استدلال، تمرکز افکار و شناخت حالات مختلف حرکت نیاز دارد.

ارزشیابی از طریق حرکت میزان شده:

از طریق تفسیر و مشاهدات حرکتی حریف و مقایسه های عددی و طبقه بندی شده حرکتی را به یاری بطلبید. باید توجه داشت هر قسمت از حرکت به روش خاصی تعیین و تبیین می شود.

تنظیم طرح و جدول از حرکت:

مهمترین عامل طراحی و جدول بندی حرکت مورد نظر است.

هدف هر حرکت باید بر اساس عملکرد و تشریح توصیف شود. بنابراین ورزشکار باید بتواند بر اساس عملکرد حریف، مشخص کند که حریف چه نوع اعمالی را باید انجام دهد و یا چه نوع اعمالی را
می تواند انجام دهد و هر عملی نیاز به چه نوع مهارت و طرز اجراعی دارد. همچنین ورزشکار باید بتواند احتمالات و نقایص موجود در حرکت را کشف و شناسایی کند و ضرورت ها را بشناسد. تحلیل هدف و محتوای حرکت مربوط به عمل و جریان وابسته بدان است. این کار کمک می کند تا قالب کامل و مطمئن با قالب حرکتی حریف در کنار یکدیگر قرار بگیرند و از ارتباط بین آنها و در میان هدف های مختلف یک شکل واحد به وجود آید و نیرو بین تمام ارکان های دو حرکت به صورت های مختلف توزیع شود و آن را به صورت درصدی وارد کند. در انجام  تلفیق حرکات، ترکیب کردن  و بسط دادن حرکت، سازمان دادن ترجیح داده می شود.

مبانی نظری حرکت:

هر کدام از ما، از نظر خاصی به فرایند حرکت می نگریم و نگرش ها و باورها و تجارب گوناگونی داریم. هر ورزشکار آنگونه عمل می کند که فکر می کند. اگر آنها برداشت صحیحی از فرایند حرکت نداشته باشد، نمی نتوانند حرکت درستی را انتخاب کنند و رخدادهای حرکتی را به نحو مطلوب هدایت کنند. به همین دلیل شناخت مبانی حرکت برای همه ی ورزشکاران الزامی است. اگر چه هنوز بعضی از مربیان بر این باورند که برای انجام فعالیت های حرکتی شناخت فنون کفایت می کند. به اعتقاد بسیاری از متخصصان علم حرکت، عدم آگاهی از فرایند حرکت کفایت نمی کند، زیرا همچنان که با دانستن اینکه فن چگونه کار می کند نمی تواند نیازهای رفتار حرکتی را برآورده کرد.  بنابراین بخش مهم حرکت، مهارت و کاربردی کردن اجزاء حرکت و تنظیم عوامل مؤثر،  باید مورد تجزیه و تحلیل درست قرار بگیرد.

رمز موفقیت حرکت در مدیریت و رهبری

 

به نام خدا

رمز موفقیت حرکت در مدیریت و رهبری

نویسنده: عبدالله یزدانی

سر شناسه                     : یزدانی، عبدالله، 1353-

عنوان و نام پدید آور        : رمز موفقیت حرکت در مدیریت و رهبری / مؤلف، عبدالله یزدانی.

مشخصات نشر               : ورامین: انتشارات دوقلوها، 1394.

مشخصات ظاهری          : 37 ص.

شابک                          : 40000ریال1–31–6432-600–978

وضعیت فهرست نویسی   : فیپا

موضوع                       : حرکت آموزی

موضوع                       : مهارت های حرکتی

رده بندی کنگره              : 1394 76 ر4ی/ 452 GV

رده بندی دیویی              : 86/372

شماره کتابشناسی ملی      : 4191903

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1395

شمارگان: 1000

شابک: 1 – 31 – 6432 – 600 – 978

قیمت : 4000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

حرکت کم رشد و کم گسترش.............................................5

اجزاء بیولوژیکی............................................................5

اهداف توسعه ی حرکت....................................................5

عوامل مؤثر حرکت.........................................................5

ارزیابی توانایی های مکانی و شرایط موجود.........................6

رویداد های حرکت یک تحلیل گونه ای را در بردارد...............6

گزینه هایی در این مرحله قابل شناخت است..........................7

انواع تعادل در حرکت.....................................................9

ارتباط حرکتی...............................................................9

انواع گیرنده های حرکتی.................................................10

پارازیت حرکتی.............................................................10

مفهوم کانال حرکتی........................................................10

درگیری بین دو حرکت....................................................10

مکمل های حرکتی..........................................................10

مدل های حرکتی............................................................10

الگوهای ارتباطی بین دو حرکت.........................................10

انواع الگوهای حرکتی.....................................................10

گام های رسیدن به استراتژی ارتباط با حرکت........................11

اصول و شیوه ی ارتباط حرکتی.........................................11

مرحله ی تحقیق - برنامه ریزی - تدوین = ارزیابی.................12

وسعت و دامنه ی نفوذ حرکت............................................12

تنوع پیام های حرکتی و محتوای آن.....................................12

تغییر عقیده در اجرای حرکت............................................12

مهارت های مرتبط با تصمیم گیری حرکتی...........................22

دانش و معلومات حرکتی..................................................23

اقدامات تسریع کننده حرکت.............................................23

شیوه ی نقد و بررسی یک حرکت.......................................23

چگونگی تشخیص یک حرکت...........................................30

عوامل متعدد در رسیدن به یک هویت حرکتی........................30

خلاقیت یعنی.................................................................31

نگرش و انگیزه.............................................................32

تناسب اندازه ی عناصر با یکدیگر......................................32

دسته بندی عناصر..........................................................33

فضاهای منفی حرکت (فضای خنثی)...................................33

دوایر در ترکیب بندی......................................................33

ترکیب بندی افقی حرکت..................................................34

سازماندهی ترکیب بندی افقی.............................................34

ترکیب بندی افقی / عمودی...............................................34

ترکیب بندی افقی / عمودی در چرخش.................................34

جهت حرکت.................................................................34

ترکیب بندی افقی / عمودی...............................................35

انواع حالت های ترکیب بندی.............................................35

ترکیب بندی مورب.........................................................35

سازماندهی اصول حرکتی ترکیب بندی مورب.......................35

ترکیب بندی مورب.........................................................35

مکان قرارگیری عناصر حرکتی........................................35

هم جهت سازی عناصر حرکت..........................................35

قرارگیری عناصر حرکتی در جهت زاویه یا هم جهت 20 – 40.....36

تراز بندی.....................................................................36

رتبه بندی عناصر حرکتی.................................................36

رازهای نهان در فرم های حرکتی.......................................37

حرکت کم رشد و کم گسترش:

بایستی بافت بر اساس مقایسه ی بین دو حرکت انتخاب شود. یعنی سختی، کلفتی، نازکی حرکت متناسب با حرکت حریف مقابل باشد. باید بتوانید ویژگی های برجسته ی حرکت حریف و نحوه ی کنترل بر حرکت را تعریف کنید.

اجزاء بیولوژیکی: (اجزای زیستی)

اجزاء بیولوژیکی حرکت از سطوح انرژی متنوع و مهم وابسته تشکیل می شود. یعنی انرژی حرکت منحصرا به خود متکی نیست، بلکه بخشی از انرژی خود را از سطح قبلی حرکت دریافت کرده است و بخشی از انرژی خود را به حرکت بعدی می دهد. بنابراین یک حرکت منفرد به طور کلی تمایل دارد که انرژی خود را با حرکت دیگر به اشتراک بگذارد. به واسطه ی همین موضوع در یک حالت خاص که حرکت شروع به یافتن سازگاری با حرکت دیگر می کند، حرکت یا ترکیب حرکتی مانند ژن ها به طور مستقل و بدون روابط ساختاری معنا ندارند. توزیع حرکت در یک سیستم خاص، بستگی به روابط عناصر حرکتی با یکدیگر دارد. فرایندهای شناخته شده در هر یک از ساختارهای حرکتی زنده تداوم حرکت را به همراه دارد که به عنوان یک جزء اصلی حرکت می باشد. بایستی حرکت برای بقاء خود تلاش کند و چرخه ی حرکت را زنده نگه دارد تا کاملا با شرایط حرکت سازگار شود.

سه مرحله ی این چرخش عبارتند از: شروع اولیه حرکت، روند رو به رشد، تکامل حرکت و نتیجه ی حرکت.

اهداف توسعه ی حرکت:

گاهی اوقات اهداف توسعه ی حرکت به منظور حمایت از روند بهبودی یک حرکت و یا آسیب رسانی به بخشی از حرکت حریف است.

عوامل مؤثر حرکت:

1- شدت: نیاز نیروی قابل دسترسی را گویند

2- طول حرکت: رابطه ی نیاز شکل طول و نیاز طول حرکت که احتیاج است.

3- زمان: سرعت زمان اجرای یک حرکت را گویند.

4- تغییرات: تغییرات شدید و ناگهانی مفید و تأثیرگذار، مستقیما بر سازگاری حرکت تأثیر می گذارند. گاهی اوقات تغییرات شدید و ناگهانی باعث تحریک حرکت حریف می شود. یعنی با تأثیرگذاری در جهت رشد حرکت، شکل حرکت را تخریب و یا حاکم بر حرکت می شود.

ارزیابی توانایی های مکانی و شرایط موجود:

این مرحله ی مهم شامل بررسی توانایی های مکانی حرکت جهت تأمین اهداف خاص است. اگر توانایی مورد نظر نتواند حمایت لازم را فراهم کند. امکان تجزیه و تحلیل و ارزیابی هدف حرکت تأمین نمی شود.

مطالب ذیل تحقیقات موردی حرکت را به طور خلاصه رائه می کند:

1- ارزیابی فیزیک: ویژگی های متنوع حرکتی به یکدیگر مرتبط می باشند. وابستگی آنها به واسطه ی کاربردشان می باشد. هر چند به طور زنجیروار اجرا می شوند، اما بایستی بر اساس تأثیرشان بر یکدیگر و ارتباطشان با حرکت حریف مد نظر قرار بگیرند.

2- نقشه ی حرکتی حریف: داشتن شرح کامل و دقیق از حرکت حریف بسیار مهم است تا استراتژی مناسبی انتخاب شود.

3- شکل و ساختار حرکت: شکل و ساختار یک حرکت و مکان بکارگیری آن و ایفای نقش آن ضروری می باشد.

4- تحلیل حرکت: ترسیم اجزای حرکت و ارتباط با یکدیگر، ویژگی های یک حرکت را آشکار می کند. تقسیمات حرکتی بر حسب شکل آن و بزرگ یا کوچک بودن جاهای مختلف حرکت و هماهنگی و ارتباط آنها با یکدیگر به طرق مختلف قابل کنترل است.

5- جریان های آهسته یا تند حرکت: جریان های آهسته یا تند در حرکت میانگین نهایی حرکت را شناسایی می کند. با این ارتباط
می توان به طور مستقیم مقاومت و تحمیل نیرو را بر حرکت ارزیابی کنید.

رویدادهای حرکت یک تحلیل گونه ای را در بردارد:

1- گونه های مهاجم یا پیشکار: معمولا حرکت قوی تر برای سرکوب حرکت ضعیف تر انتخاب می شود.

2- گونه های انتقالی: برای گذر از یک حرکت و تحمیل حرکت جدید انتخاب می شود.

3- گونه های مدافعی: معمولا در جهت جلوگیری از رشد حرکت حریف انجام می شود.

4- ملاحظات حرکتی: یک عامل مهم کشف هدف و جهت عملیات حرکت می باشد و ارتباط بین چگونگی انجام حرکت اجرا، طرح ممانعتی برای نابودی چنین فرایندی با حمایت از یک ناحیه خاص صورت می گیرد. مهم شناسایی نوع و مکان و رفتار حرکت است.

5- اطلاعات حرکتی: موفقیت هر گونه از حرکت به کاربرد شیوه های تدافعی و تهاجمی آن بستگی دارد.

6- کاربرد فعلی حرکت: گوناگونی فعلی چند عنصر حرکتی برای انجام کار خاص، پتانسیل یک حرکت است. ارزیابی و شناسایی این پتانسیل ها کمک بزرگی به طرح اجرای حرکت جدید می کند.

7- کیفیت زیبایی حرکت: اطلاعات بکار رفته در کل حرکت با ارزیابی قسمتی از حرکت قابل شناسایی است. هر چند هر عضو یک گروه حرکتی کیفیات کل حرکت را طرح ریزی می کند اما معیارهای یک عنصر حرکتی، ارزیابی بخش های دیگر قابل اجرا می باشد.

8- تعیین مجدودیت های توسعه ی حرکتی: با فرض شناسایی طرح یک حرکت، محدودیت های ساختاری و فیزیکی حرکت شناسایی
می شود. بنابراین با شناسایی این محدودیت ها استراتژی مهار حرکت آسان تر می شود.

گزینه هایی در این مرحله قابل شناخت است:

1- اهداف مشترک هر دو طرف حرکت.

2- بخشی از اهداف توسط تغییرات جزئی در برنامه مشترک تأمین
می شود.

3- بخشی از اهداف دو طرف باید با مشخصه های ریتمی و هارمونی ادامه می یابد.

4- گاهی یک عنصر خاص برای ادامه ی حرکت ضروری است.

5- بررسی مفاهیم طرح برسی در هر حرکت می تواند به اصلاح طرح حرکتی شما کمک کند.

6- گاهی استفاده از یک عنصر پشتیبان کنترل یک حرکت را بدست می گیرد.

7- ادامه ی یک حرکت بر اساس قابلیت ذاتی حرکت قابل دسترسی است.

8- گاهی تأکید بر مشخصات اجزای یک قسمت از حرکت باعث شناسایی و نابودی کل حرکت می شود.

9- گاهی به اشتراک گذاشتن بخشی از حرکت باعث اشتباه حرکتی حریف می شود.

10- گاهی ایجاد هماهنگی با شرایط فعلی بین دو حرکت می تواند برای شناسایی بهتر تغییرات مناسب باشد

11-  برسی دائم مراحل حرکت باعث افزایش کل حرکت می شود.

12- گاهی سد کردن بخشی از حرکت باعث تراکم نیروی قسمتی از حرکت می شود تا بتوانید انتخاب دیگری را به اجرا بگذارید.

13- ایجاد چهارچوب: فضایی است که برای کل حرکت انتخاب می شود. این فضا دارای اندازه، حجم و بُعد است.

14- حفاظ حائل: یک آرایش طبیعی برای پشتیبانی از حرکت لحظه ای است.

15- تزریق حرکت با نیرو: برای تداوم و تقویت حرکت اتفاق می افتد.

16- چسبیدن: گاهی لازم است حرکت را در جایی نگه دارید.

17- تکیه گاه حرکتی: گاهی تکیه گاه می تواند به قسمتی از بدن حریف باشد.

18- شکل یا فرم در دوران حرکت رشد یا حرکت قابل شکوفایی و انبساط و انقباض است. همین انبساط و انقباض در حرکت باعث تأثیر گذاری مختلف در حین حرکت می شود.

19- حدفاصل حرکت: یک فاصله ی مناسب نسبت به موارد مختلف حرکت را گویند.

20- تغییرات لحظه ای: مقادیر زیاد یا کم حرکتی با سرعت های گوناگون. برای فراهم ساختن موقعیت مناسب اجرای حرکت مورد نظر را گویند. این ویژگی حرکت را برای حریف غیر قابل پیش بینی و غیر قابل کنترل می کند.

21- انتخاب صحیح حرکت: این انتخاب می تواند کنترل سرعت و اجرای حرکت را از حریف بگیرد. با این کار در سرعت حرکت و هدایت مسیر حرکت را در اختیار می گیرید.

22- رفتارهای حرکتی: رفتارهای حرکتی درست می تواند به بهبود ظرفیت حرکتی شما کمک کند. همچنین یک بار اضافی بر حریف تحمیل می کند.

23- ایجاد حفاظ یا حصار حرکتی: در یک ناحیه از حرکت فضای عملکردی بسیار مهم است. یک حصار حرکتی می تواند صرفا مانع انجام حرکت حریف شود. با این کار او آزادانه نمی تواند هر کاری که دلش می خواهد انجام دهد. یعنی فضای قابل دسترس حرکت را
می گیرد. در اینجا او برای حمایت از حرکتش، احتیاج به نیرو و تلاش بیشتری دارد. حالا شما می توانید با پوشش مناسب حسابی خسته اش کنید.

24- وضعیت رسمی حرکت: با این کار وظایف هر بخش حرکت کاملا معلوم و مشخص است. یک ترکیب حرکتی باید تا حد امکان تأثیر قابل قبولی بر حرکت مقابل بگذارد.

25- ملاحظات میدانی حرکت: یعنی در هر مرحله از حرکت، پشتیبانی مناسبی از حرکتتان انجام دهید. آنوقت می توانید با انجام  یک سلسله عملیات حرکتتان را بازسازی کنید.

مقیاس یا تناسب به ارتباط یک حرکت با حرکت دیگر اندازه گیری می شود. تعادل همان حالت برابر بین عناصر حرکت است.

انواع تعادل در حرکت:

1- تعادل منظم یا متقارن: تکرار یک ویژگی خاص حرکت.

2- تعادل غیر منظم و نامتقارن: توده ای از حرکت که یک کار خاصی را منظم انجام می دهد. 

تشکیل حوزه های فضایی می توانند فضای بین عناصر حرکت را تقسیم کنند.

ارتباط حرکتی: یعنی انتقال معانی و یا پیام از طریق حرکت است. مکانیسمی که روابط بین دو حرکت را مشخص می کند.

انواع گیرنده های حرکتی:

1- گیرنده ی سر سخت: مهارت در پذیرفتن حرکت.

2- گیرنده ی همراه: گیرنده ی حرکتی با شکل حرکت یک نوع همزاد پنداری می کند و توافقی و تفاهم نشان می دهد.

پارازیت حرکتی: عامل قطع ارتباط بین دو حرکت.

مفهوم کانال حرکتی: روند پیوند بین دو حرکت است. در این روند دو حرکت با هم چفت می شوند.

درگیری بین دو حرکت: یک تلاش مرموز و زیرکانه بین دو حرکت.

مکمل های حرکتی: توانایی یک حرکت جزء برای همراهی و ارتباط قوی تر با یک حرکت دیگر است.

مدل های حرکتی: نمونه ی تحلیل شده ی یک حرکت که بر اساس
نمونه ی تحلیل شده ی حرکت در حال اجرا مورد استفاده قرار می گیرد. اینگونه مدل ها بر اساس نوع ارتباط با مدل در حال اجرا انتخاب
می شوند. هدف اصلی استفاده از این نوع مدل ها، تسلط بر مدل در حال اجرا می باشد. هر چقدر این مدل با اصل حرکت سازگارتر باشد، موفق تر است.

الگوهای ارتباطی بین دو حرکت:

انواع الگوهای حرکتی:

1- الگوی سلطه پذیر: حرکتی که بسیار غیر مستقیم و مبهم اجرا
می شود و پیام های درست، روشنی ارسال نکند. در نتیجه حرکت تسلیم می شود.

2- الگوی سلطه جو: در شکل گیری تدریجی حرکت یک کمال و یک اراده ی قوی دیده می شود.

الگوی نتیجه گر:

هر ارتباط حرکتی به منظور هدف خاصی است. اما این نوع الگو با ارتباط به خصوصی در حرکت کم کم طی یک سلسله عملیات کاربردی حرکت مقابل را با دلیل حرکتی مناسب اقناع می کند. در اینجا
انگیزه های اصلی حرکت حریف کشف شده و تناسب با آن حرکت، طرح حرکتی ریخته می شود. همینطور اندیشه ها، بینش ها و
واکنش ها پیروز می شوند، نه حرکت صرف.

قصه برای ترغیب و اقناع حرکت باید با داشتن طرح همراه باشد. این طرح تمام جنبه ی ارتباط را به منظور رسیدن به تغییری مطلوب در نگرش رفتار حرکتی هماهنگ و مشخص انجام می دهد.

گام های رسیدن به استراتژی ارتباط با حرکت:

1- تعیین اهداف:

الف- بررسی مسائل خورد حرکت

ب- تصمیم گیری و موافقت در مورد هدف حریف

2- تجزیه و تحلیل حرکت:

الف- مشخص ساختن هدف حرکت

ب- اندازه گیری و تفسیر نگرش حریف

3- طراحی حرکت:

الف- با توافق حریف

ب- با توافق پیام های ارسالی

به طور کلی مفهوم ارتباط حرکتی که حریف با دست و بدن خود انجام می دهد

اصول و شیوه ی ارتباط حرکتی:

برای برقراری ارتباط حرکتی، اصولی طراحی شده است و به
واسطه ی رغابت آنها می توان با حرکات حریف ارتباط برقرار کرد. پاره ای از این اصول عبارتند از:

1- حساسیت نسبت به حرکت حریف: ورزشکار احساس می کند که حریف به منظور خاصی حرکت را انجام داده است.

حساسیت مستلزم استفاده از قوای دریافتی است. یعنی به اشتراک گذاشتن فکر خود با فکر حریف، یعنی بتوانیم احساسات و اندیشه ها و رفتار ورزشکار دیگر را همچون مال خودمان درک کنیم. خودشناسی درست نسبت به حرکت کمک بزرگی به انجام چنین کاری می کند.

2- توانایی سازگاری با حرکت حریف:

رابطه ی بین حرکت خود با حرکت حریف، لازمه ی ارتباط بین دو حرکت است. برای سازگاری بیشتر بین دو حرکت، آزادی درست، انرژی به کار رفته و شکل حرکت لازم است.

3- شناسایی حرکت و درک پاسخ صحیح به حرکت:

عامل اساسی دیگر که در کار ارتباط با حرکت مربوط می باشد، شناسایی و درک آنچه می بینیم و پاسخ هایی است به آنچه دیگران انجام می دهند. باید این دریافت ها و پاسخ ها را شناسایی کنیم و آنها را در محل مناسب خود قرار دهیم.

4- میل به ایجاد ارتباط: این موضوع به نوبه ی خود نیاز به این دارد که اطلاعات حرکتی حریف را بشناسید و پیام ها را تفسیر کنید.

5- حالت آمادگی برای پاسخگویی به نیازهای حرکتی:

عمل ارتباط حرکتی زمانی به وقوع می پیوندد که یک تأثیر و تأثر متقابل اتفاق بیفتد. یعنی به سرعت پاسخ مناسب را انجام دهید.

6- ارتباط دوجانبه:

فعالیت های حرکتی بر اساس ارتباط متقابل شکل می گیرد. بر این اساس ورزشکاران بر اساس مفهوم شکل حرکتی یکدیگر، حرکتی ارائه می دهند.

7- ارتباط ناهماهنگ:

این نوع ارتباط دو طرف بوده و بر اساس پیشنهادهای همگرا به یکدیگر واگذار می شود. معمولا این جریان ارتباط حرکتی برابر است.

در جریان این گونه ارتباط حرکتی، جریان حرکت یا طی یک مرحله یا طی چند مرحله صورت می گیرد.

مرحله ی تحقیق - برنامه ریزی - تدوین = ارزیابی

وسعت و دامنه ی نفوذ حرکت:

از شاخصه های قدرت یک حرکت نفوذ و تأثیرگذاری آن بر حرکت حریف است.

تنوع پیام های حرکتی و محتوای آن:

تغییر عقیده در اجرای حرکت:

این تغییر می تواند درجات مختلفی داشته باشد به گونه ای که در شرایط متفاوت حتی متضاد با آن حرکت انجام پذیرد.

- بازی حرکت و خود باوری

- تغییر روابط شخصیت بین حرکت ها

- بازگرد به یک قسمت از حرکت به منظور خاص

- جایگزین کردن حرکت خود نسبت به حرکت حریف

- ترکیب کردن دو وضعیت متفاوت حرکتی

- استفاده از عکس العمل های شدید در حرکت

- استفاده از حرکتی که عملا انجام شده، اما قصد دیگری دارید

- تنش زدایی و تمرکز

- کل حرکت را حفظ کنید نه اجزاء را

- استفاده از طرح های تداومی و قابل استمرار

- عملکرد سیستم کارساز

- تحلیل و ترکیب سیستم

- مسأله ی تقسیمات حرکت

- کارکردهای حرکتی

- حرکت حال گرا

- استفاده از حرکات تعاملی

- چگونگی ارائه ی ساماندهی

- استفاده از حرکات متضاد برای ایجاد راه حل های تازه

- لایه بندی و گسترش حرکت

- طراحی سیستم پشتیبانی حرکتی

- اجرای حرکت و سازگاری با حرکت حریف

- وظایف مقدماتی و پایانی حرکت

- تصمیم سازی برای اجرای حرکت

- سلسله مراتب حرکت

- اصل پذیری حرکت

- کنترل کیفیت حرکت

- حرکت، برنامه، کنترل و تمرکز

- بی فایدگی احتمالی حرکت

- طراحی چند بُعدی حرکت

- تعدیل نیروهای حرکت

- بهبود مستمر در حرکت

- بهبود تحلیلی حرکت در برابر بهبودی تکمیلی

- نقش همکاری و کشمکش بین دو حرکت

- گرایش های موجود در یک حرکت

- افزایش طول عمر حرکت

- کاهش میزان اثرپذیری حرکت حریف

- استراتژی تهاجمی

- حرکت بر مبنای هدف

- انتقال از یک حرکت به حرکت دیگر

- تنظیم فرایندهای هدفمند حرکتی

- پیشرفت حرکت برای رسیدن به هدف

- پیدا کردن راه های صرفه جویانه

- ممانعت در تولید حرکت حریف

- تعیین هدف های کاربردی

- انجام تحلیل بهره وری حرکت

- کم کردن درجه ی آگاهی حریف

- دوره تکمیل یک حرکت

- استراتژی بر اساس حرکت حریف

- ماهیت چگونگی ارتباط با حرکت

- قدرت تسلط بر تأمین نیروی حرکت

- چگونگی فرایند تقویت حرکت

- جدول نمودار مثبت و منفی حرکت

- بررسی فرایند مستمر ارزش

- مرحله ی توسعه و تکمیل یک حرکت

- کنترل کیفیت حرکت

- نقاط قوت و ضعف حرکت

- رویکرد تأمین انتقال حرکت

- ارتباط برقرار کردن با استراتژی حرکت

- مسئولیت دهی به نقش های مختلف حرکت

- معیارها و الگوهای اصلی و جزئی

- تعهد برای انجام حرکت

- درک  مکانی و زمانی برای اجرای حرکت

- پیشنهاد هایی برای ارزیابی حرکت

-  متوازن سازی حرکت

- استفاده از اجزای غیر فعال در حرکت

- انتقالات لحظه ای از عملکرد اجزاء

- سنجش عملکرد حرکت

- اجرای هم زمان حرکت

- شناسایی آخرین وضعیت

- راز تحول در حرکت

- خطرات پیشگیرانه

- امکان کنترل بحران حرکتی

- امکان تغییر دگرگونی سریع

- خطر حرکات نامتجانس و ناهمگون

- مقاسیه عملکرد دو حرکت

- اجرای تصمیمات قابل پیش بینی

- خصلت و غریزه ی حرکت

- مزایای تأکید بر قسمتی از حرکت

- مشکلات تولید حرکت

- هم افزایی در ادغام حرکت ها

- مشکلات رقابت در حرکت

- در حرکت چه چیزهایی می توان یافت

- اقدامات اصلاحی

- موفقیت در تطابق با حرکت حریف

- رشد قوی و پایدار با تنوع گرایی در حرکت

- از هجوم بی باکانه بپرهیز.

- ضرورت میانه روی در حرکت

- اهمیت میانه روی در حرکت

- ذهنیت رابطه بین دو حرکت

- جهت گیری رشد صحیح حرکتی

- منطق تقلید از حرکت حریف

- هوشیاری خطی با حرکت حریف

- تفکر استراتژیک

- رابطه ی تفکر استراتژیک و برنامه ی حرکتی

- تحلیل بدون تفکر استراتژیک

- مدل نهایی تفکر استراتژیک

- استقبال از تجربیات حرکتی حریف به نفع خود

- استفاده از تفکرات جانبی حرکت

- حرکت تحول گرا

- به چالش کشیدن حرکت حریف

- الهام جستن از حرکت حریف

- استراتژی و مدیریت حرکت در ورزش

- فرصت یابی یا فرصت سوزی در تحلیل روند حرکت

- نقش تجربه در تفکر استراتژیک حرکتی

- شناخت  فضای حرکتی حریف

- مدل تفضیل پلکانی در حرکت (روبه رشد- روبه افت)

- بررسی یک مدل سازشگرا با حرکت دیگر

- چگونگی متمایز شدن دو حرکت با یکدیگر

- استفاده از مزایای حرکتی به نفع خود

- اجرای استراتژیک اقتباصی

- دستیابی به نوعی فرع تقاضای حرکتی از طرف حریف به نفع خود

- پیچیدگی های زنجیره ی فرصت

- تقسیم بندی ها و راهکارهای جدید حرکتی

- بهبود و افزایش دقت پیش بینی

- هماهنگی و یکپارچگی برنامه های حرکتی

- استفاده از تحریم حرکتی

- روش های تحلیل اختلافات حرکتی

- انتخاب راهکارهایی برای مدیریت اختلال حرکتی

- مقایسه ی رویکرد سیستمی در حرکت به منظور شناخت نقاط ضعف

- سازمان بندی مرزها بین دو حرکت

- الگوی استنباط ذهنی

- تدوین شرایط ایجاد شده

- مزایای ارزش یابی حرکت

- ارزشیابی مناسب برای اجرای حرکت جدید

- پیش نیازهای خلق یک حرکت

- شناخت اهداف حرکت با ارزش های برابر

- وابستگی دو حرکت نسبت به یکدیگر

- تأمین نیازهای حرکت

- پیکربندی مجدد حرکت

- انتخاب راهکارهای مدیریت اختلال

- سانسورهای حرکتی به جهت

- شناخت مدیریت های سازمان یافته در حرکت

- بالا بردن سطح تاکتیکی در حرکت

- انتخاب راهکارهایی برای مدیریت اختلال حرکتی

- جمع بندی و نتیجه گیری

- محاسبات مقایسه ای بین دو حرکت

- شیوه های مبتنی بر حرکت حریف

- شیوه های مبتنی بر جریان دو حرکت

- مقایسه ی آماری بین دو حرکت

- حق انتخاب اجباری برای حریف

- تغییر پذیری ارزش های پایه ی حرکتی

- شکل بندی ویژه گرا در حرکت

- معیارهای ارزش گذاری حرکت

- مقایسه ی ارزش های دو شکل حرکتی

- تعیین سطح آمادگی حرکت

- کارایی سودمند حرکتی

- آشنایی با آثار و عواقب یک حرکت اشتباه

- کنترل داوری حریف نسبت به حرکت

- گرایش های حریف برای انجام موضوع حرکت

- سود و زیان یک حرکت

- تأثیر روش های مختلف بر یک حرکت

- نقش مدیریت در حرکات محور گرا

- نقش های مراوده های بین دو حرکت

- نقش تصمیم اجباری حرکت

- تعریف کنترل حرکت

- نقش تعیین کننده حرکت شما

- سلسله مراتب اختیارات در حرکت

- گرایش های یک حرکت نسبت به موضوعات خاص

- موانع پیش از اقدام به حرکت

- محدودیت های کاربردی و عملیاتی

- تکامل تدریجی یک موضوع حرکتی

- تدابیر امنیتی حرکت

- ارائه ی دلیل برای نرخ گذاری حرکت

- مبادله بین دو حرکت

- نقش تکانه های حرکتی

- سیاست واگذاری قسمتی از حرکت

- فرایند پیاده سازی حرکت

- شناخت حوزه ی رقابتی در حرکت

- مقصد تحویل گرفتن حرکت

- پایه های مهارتی برای بهینه سازی حرکت

- جریان حرکت نسبت به موقعیت حرکتی حریف

- روش روند حرکت

- اهمیت طراحی فرایند حرکتی

- محاسبه ی رقابت دو حرکت

- سطوح تجزیه و تحلیل در زمان های خاص

- رویکرد رفتاری به حرکت

- فهم و ارزیابی حرکت دیگران

- ماهیت انگیزه و رفتار حرکتی حریف

- سلسله مراتب و نیازهای حرکتی

- نظریه ی انتظار حرکت خاص

- ویژگی های مهم نگرش حرکتی حریف

- ویژگی های برقراری ارتباط با حرکت حریف

- تعریف تعهدات بر حرکت حریف

- عوامل مؤثر بر رضایت از انجام حرکت

- امتیاز تغییر ادارک حرکت حریف

- ایجاد برنامه ی تقویت روحیه

- خصوصیات فردی حرکت

- جایگزین های مناسب در نقاط ضعف حرکت

- اصل عمل متقابل

- ایجاد ابهام در مسئولیت ضعف حرکت

- ایجاد ابهام در مسئولیت های حرکتی

- سیستم های پاداشی چگونه شکل می گیرند

- پیوستگی یا روح گروهی در حرکت

- چگونگی تعامل حرکت و تجربه

- مدیریت تطبیقی در چهارچوب دو حرکت

- اندازه گیری سطح مشارکت دو حرکت

- مدیریت دانا محورنسبت به زمان واکنش

- تطابق درونی و بیرونی بین حرکت

- عوامل پیش رونده ی حرکت

- کم کردن عدم حساسیت حریف به وقت و زمان

- شناخت حرکت های انعکاسی حریف

- فرایندهای متعادل کننده ی حرکت

- چگونگی اعمال انتقال فشار در حرکت

- مهارت های یک جانبه گرایانه

- ریسک پذیری در حرکت

- نتایج و پیامدهای یک حرکت

- درک نیازهای حرکتی

- ارائه ی راه حل های تمرینات

- کسب توافق با حرکت حریف

- ابهامات و ایرادات یک حرکت

- اهمیت خاتمه ی حرکت

- رفع هرگونه موانع

- محروم کردن حریف از بخش های حرکت

- ایجاد ایراد در حرکت حریف

- کنترل کننده ای تقلیل دهنده ی حرکت حریف

- برای حفظ و تداوم حرکت چه باید کرد

- کنترل نامحسوس حرکت

- چگونگی پاسخ به اعتراضات حرکتی حریف

- استفاده از احساسات و هیجانات

- عقیم گذاشتن حرکت حریف

- رویکردهای عملی در مقابل اعتراضات حرکتی

- احترام به محدود کردن حرکت حریف

- خدمات رسانی به حرکت حریف به نفع خود

- استفاده از خلاصه ی یک حرکت

- استفاده از خدمات رسانی حرکت حریف

- بهترین روش ها در توسعه ی حرکت

- مشخصات راهبردی حرکت

- استفاده از چالش های حرکتی به نفع خود

- پیگیری مستمر حرکت به منظور تکمیل و بهبود حرکت

- ایجاد همگرایی با حرکت حریف

- اتخاض استراتژیک مشترک با حریف

- ایحاد تحول در یک حرکت

- شناسایی هدف قرار دادن چالش های حرکتی

- چالش ها و راهکارهای حرکتی

- ارزیابی و حصول اطمینان از انجام حرکت

- شتاب دادن به حرکت در حال ظهور

- مدیریت زمان و استراتژی

- ایجاد توازن بین دو حرکت

- ارزیابی پیش نیازهای حرکت

- نگاهی به درون حرکت

- شناخت اندیشه ها و تلاش های حرکتی حریف

- توسعه ی ی حرکت تا چه اندازه اهمیت دارد

- اثربخشی توسعه ی حرکتی نسبت به استراتژی حرکت

- توسعه ی استراتژی خلاقانه

- چالش های یک حرکت اثر آفرین

- تعیین اهداف کمکی در حرکت

- موازنه ی کیفیت در حرکت

- واگذاری مسئولیت یک حرکت به حرکت دیگر

- همسو کردن حرکت با بخشی از حرکت حریف

- پیش بینی ظرفیت حرکتی حریف

- محاسبه ی پایداری حرکت حریف

- اندازه گیری و سازگاری حرکت

- میزان سازش پذیری و ناسازگاری یک حرکت

- استراتژی سنگ و شیشه

- امتیاز استراتژی کسالت آور

- بکارگیری مبارزه ی داده های اطلاعاتی

- برنامه ریزی و تحلیل حرکت

- تقویت قابلیت های حرکت

- تثبیت سازی حرکت

- آشکار سازی حرکت

- پنهان سازی حرکت

- استاندارد کردن حرکت

- وظایف متقابل هر حرکت در جریان ارزش ها

- انجام حرکت با زمان بندی مشخص مدون    

- اجرای یک حرکت با نقش چند گانه

- حرکت های مشخص جدا انداخت بین حرکات

- ایجاد حاشیه ی امنیت برای اجرای یک حرکت

- روش های عیب یابی حرکتی

- خطاهای رایج در انجام یک عملکرد حرکتی

- ارزیابی فرایند حرکت

- ایجاد تنوع در حرکت

- گوناگونی ساختار یک حرکت

- پیچیدگی نگرش های متنوع در مدیریت حرکت

-  خطرات احتمالی برتری حرکتی

- توجه هم زمان به اجرای دو حرکت

- ایجاد احساس تعلق به یک گونه ی حرکتی خاص

- ابزارهای متناسب فشار برای نظر سنجی و شیوه ی حرکت

- ضرورت استفاده یک حرکت مفهومی

- مفهوم مدل حرکتی دو حریف

- مفهوم بده و بستان حرکتی

- چگونگی اجرای تنظیمات حرکتی

- استفاده از انواع تخفیف های حرکتی

- چگونگی تنظیم استدلال حرکتی

- الگوهای رفتاری عکس العمل به یک حرکت

مهارت های مرتبط با تصمیم گیری حرکتی:

1- قدرت تجزیه و تحلیل حرکت

2- سرعت انتقال

3- قدرت انطباق با حرکت

4- تشخیص ابعاد اصلی و فرعی حرکت

5- قدرت استفاده ی منطقی از حرکت حریف

6- قدرت طراحی حرکت جدید

7- قدرت تحرک بر موضوع

8- قدرت بکارگیری اصول فن

9- قدرت تعامل با حرکت حریف

10- استدلال های ذهنی مثبت

11- قابلیت ایده های نو

12- قانع کردن حریف به اجرای حرکتی خاص

13- میزان ریسک پذیری

14- قدرت مشارکت پذیری با حرکت

دانش و معلومات حرکتی:

1- اصول رفتار حرکتی

2- برنامه ریزی در انجام حرکت

3- مدیریت بر حرکت

4- اصول مدیریت رهبر گرا

5- مهارت های تصمیم گیری

6- ارتباط با حرکت

7- توسعه حین اجرا

8- رقابتی بودن واقعی حرکت

9- تعارض سازی کاری با حرکت حریف

اقدامات تسریع کننده حرکت:

اندازه گیری و مقایسه حرکت های مختلف

شیوه ی نقد و بررسی حرکت:

- فقدان کنترل حرکتی

- ایجاد مخزن های نیرو در حرکت

- ارزیابی تأثیرات حرکت بربخش های مختلف حرکتی

- چهارچوب تحلیل عملکرد حرکتی

- ارزیابی فرایند امتیاز گیری

- پویایی و سرزندگی حرکت

- تقویت تمرکز برای ادراک بیشتر

- طراحی رفتار حرکتی با توجه به خصوصیات حرکتی حریف

- احساسات و تأثیرات حرکت بر حرکت حریف

- حرکت باید از خود محافظت کند (لایه های محافظتی)

- حرکت باید نسبت به دستورات حرکتی حریف اجرا شود

- سفارشی سازی حرکت تا نیازهای حرکتی برآورده شود

- آماده کردن حرکت برای دگرگونی

- تشکیل مشارکت های احساسی، عاطفی بین دو حرکت

- تجسم ارتباط بین دو حرکت

- مروری بر سنجش حرکت

- پرداختن به محتوای حرکت

- اعمال حرکات و ویژگی های اضافی

- برخی معایب حرکات های انعطاف پذیر

- درجه ی تندی و کندی حرکت

- استفاده از تلمبه های حرکتی

- ایجاد جذب مغناطیسی بین حرکات

- چگونگی اثر گذاری ویژه قسمتی از حرکت

- ایمنی شناسی حرکت

- اندازه گیری قدرت حرکت

- بهاء دادن به قسمتی از حرکت

- آمادگی واکنش در شرایط اضطراری

- زمان مناسب بکارگیری یک حریف

- عدم تعادل بین دو حریف

- تأثیر سطح انرژی در عملکرد حرکتی

- چگونه، راندمان یک حرکت را بالا ببریم

- ارزیابی فرایند مخلوط دو حرکت

- تغییر و تنوع دادن به حرکت

- اثر مخلوط کردن غیر یکنواخت بر عملکرد حرکت

- روش های مختلف غالب  بر تغییرات حرکتی

- قابلیت افزایش ظرفیت حرکت

- کنترل فرایند حرکت

- استفاده از مزایای برخی از حرکت ها

- تغییر قوانین در حین اجرای حرکت

- ضرورت مشخص بودن حدود حرکتی

- تغییرات اصلاحات نسبی بین حرکت

- شناخت رفتارهای حرکتی

- مفاهیم اصلاح حرکتی

- حرکت بر اساس علت فعلی

- تعیین مشخصات مبنی بر ریسک

- اعتبار سنجی حرکت

- ایجاد محرومیت های حرکتی

- ادغام دو بخش حرکت

- پنهان سازی حرکت

- تبدیل حرکت عمودی به افقی

- عوامل کنترلی بر حرکت

- بررسی دو حرکت نامتقارن

- اضافه و کم کردن حرکت

- بررسی حوادث اتفاقی در حرکت

- معیارهای سطح برابری بین دو حرکت

- روش حداقل برخورد بین دو حرکت

- ناهمسانی شناخت در رفتار حرکتی

- مهارت و عدالت در ارزشیابی حرکت

- تحلیل سطوح سه گانه ی حرکت (قدرت - سرعت - استقامت)

- تهدید را یک موقعیت حساب کنید

- متغییرهای مؤثر در حرکت

- چالش ها را به نفع خود تمام کنید

- شرایط ارزشمند را پیدا کنید

- عوامل مؤثر در خودگردانی حرکت

- بصیرت چگونگی توسعه ی حرکت

- سه مؤلفه ی اجرای حرکت

- اندازه ی مقدار نیرو و کیفیت حرکت

- تحلیل مدل های متغییر حرکتی

- ردیابی برای حداقل انرژی

- جبران سازی با اجرای حرکت متقدم

- طراحی یک حرکت برای کارایی ویژه و خاص

- شناخت حرکت های خفته

- نحوه ی اندازه گیری طول و عرض حرکت

- نحوه ی سازگاری ضعیف و قوی حرکت

- زمینه ی جابجایی و انتقال نیرو

- میزان مغایرت قابل اغماض در حرکت

- تحلیل نشت حرکتی

- تنظیم سیستم های مختلف حرکت

- چگونه با حریف تبادل حرکت کنید

- استفاده از میانبرهای حرکتی

- گرفتن نیروی حریف و تشکیل حرکت جدید

- محدودیت ها و موانع در اجرای حرکت

- قدرت خلاقیت و تحلیل حرکت

- مفاهیم صرفه جویی های مقیاسی

- دلایل تعیین کننده بر تصمیمات حرکتی

- بازسازی زنجیره های حرکت

- فعالیت ها و تبادلات حرکتی

- تأثیرات اعمال شده بر حرکت

- ارتباط زنجیره ای بین دو حرکت

- مدیریت تأمین کنترل کننده های حرکتی

- مدل های تصمیم گیری هوشمند

- چانه زنی های حرکتی

- تحلیل نیازها برای تغییر

- معیارهای عملکرد پویا

- بهبود کیفیت و دقت در حرکت

- چگونگی بسط و توسعه ی حرکت

- پیوند متعادل بین دو حرکت

- پیوند ناهمگون بین دو حرکت

- دستیابی به مهارت های عملیاتی

- مهندسی واکنش های حرکتی

- تعیین شدت رقابت میان دو حرکت متقابل

- اصل چانه زنی میان دو حرکت

- رویکرد چندگانه ی یک حرکت

- میزان نفوذ پذیری یک حرکت

- گزارش روند حرکت

- کنترل بر روی میزان تنش

- سازگاری حرکت با عوامل غیر قابل کنترل

- کنترل شخصی به جای کنترل اتوماتیک

- غیر مشهود بودن حرکات حریف

- ارزیابی عملکرد و ارزش گذاری

- استراتژی توزیع حرکت

- تغییر شکل حرکت به وسیله ی فشار

- نحوه ی ایجاد یک حرکت جدید

- رام کردن حرکت

- رابطه ی تخلیه ی نیروی حرکتی حریف با حرکت انتخابی

- برآورد کاهش نیروهای حرکتی حریف تحت تأثیر نیروی خودتان

- شرایط تشابه بین دو حرکت

- چگونگی تراکم و پخش حرکت

- مکانیزم حرکت دو قطبی

- نکات تکمیلی حرکت

- شناخت کارکرد حرکت

- انواع حرکت های تخریب کننده

- نحوه ی استقرار اجزاء حرکت

- سیستم حرکت مستقیم و معکوس

- افزودن حرکت های زاویه ای

- نگه داشتن نیرو برای استفاده از انرژی جنبشی

- کنترل حرکت بر اساس فضای کاری حرکت

- سیستم های کنترل بر انحراف حرکت

- روش های محافظه کارانه در حرکت

- استفاده از حرکات القایی به حریف

- تشابه حرکت و نیرو

- مدل حرکتی رفت و برگشتی

- روش جداسازی متغییرهای حرکتی

- موازنه ی انرژی بر حسب حرکت حریف

- شناخت پیوست های حرکتی

- نقش تجزیه در مقابل تلفیق

- نحوه ی آنالیز حرکتی

- متغییرهای تغییر مکان

- تبادلات سختی و نرمی در حرکت

- استفاده از کرنش های حرکتی

- فرم های بُرداری حرکت:

- ارائه ی راه حل های ویژه برای تعادل و پایداری حرکت

- رابطه ی بین تنش و تغییر مقطع حرکت

- طراحی حرکت بر اساس ظرفیت

- محاسبه ی مسیرهای بحرانی حرکت

- امکان ترکیب یک حرکت با سیستم های حرکتی دیگر

- استفاده از تمهیدات لازم برای انتقال نیرو

- جریان تقابل بین دو حرکت

- چگونگی نفوذ بین دو حرکت

- حالت پایدار با یک جریان منفی

- اندازه گیری نرخ حرکت

- هماهنگ سازی حرکت از منظر عملکرد حریف

- عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی حرکت

- چگونگی مقابله با تأخیرهای حرکتی و مقابله با آن

- بررسی خطاهای موجود در زمان سنجی حرکت

- تغییر تصادفی جزئیات و راه های مقابله با آن

- روش های پیوند بین دو حرکت

- چگونگی انجام مشاهدات حرکت و ارزیابی آن

- مراحل زمان سنجی به روش عملکرد

- حرکت - جابجایی - کنترل

- اندازه گیری سطح جابجایی و کنترل کیفی آن

- استفاده از موقعیت های سست و نامطلوب

- ایجاد تنوع قاعده مند در حرکت

- دست یابی به آرمان های حرکتی

- شناخت ظرفیت های حرکت

- در دسترس بودن حرکت

- توصیف ماهیت حرکت

- توصیف حالات حرکت

- تعیین خطوط حرکت

- ساختار خطوط حرکتی

- محتوای فرم و هماهنگی حرکت

- تحریک عینی عناصر حرکتی

- درک چیزی مرتبط با چیز دیگر

- هماهنگی ساختاری حرکت

- شناخت علم ایجاد و پیوند بین دو حرکت متصل یا منفصل

- شناخت علم تفسیر حرکت

- ساختار شکنی در حرکت

- تقویت حواس حرکتی

- تفکر مرتبط با حرکت

- توجه به حجم حرکت

- نگرش نظام مند به حرکت

- توجه به ناشناخته های حرکت

- نحوه ی نگرش به فرضیات نادرست

- حذف عادات غلط حرکتی

- عدم نگاه درست به مسأله ی حرکتی

- برای یک حرکت صرفا یک پاسخ وجود ندارد

- بی قید نبودن حرکت

- هماهنگی رویدادهای حرکتی

- استفاده از حمایت کننده ی عقلانی

- استفاده ی صحیح از قدرت روابط بین حرکت ها

- استفاده از جریان حرکت به عنوان هماهنگ کننده

- رویدادهای حرکتی و نقش آنها در ساختار حرکت

- متمایز ساختن حرکت ها از یکدیگر

- همکاری اجزاء حرکت با یکدیگر

- چالش هایی در توسعه ی حرکت

- محرک های اصلی حرکت

- نقش روابط حرکتی در روند موفقیت

- موفقیت ها و نقاط ضعف حرکت

- نگاهی به راهبردهای توسعه ی حرکتی

- موضوع نوسازی حرکت

- استفاده از ساختار ترکیبی برای فهم محتوای حرکت

- از کار افتادن بخشی از حرکت به دلایل مختلف

- کنترل فشار به منظور مهار بخشی از حرکت

- ترمیم قسمت های معیوب حرکت

- تمهیدات اضطراری را در نظر بگیرید

- توانمند سازی نیازهای واقعی حرکت

چگونگی تشخیص یک حرکت:

1- ابعاد و اندازه

2- محل قرارگیری

3- چگونگی قرارگیری

4- شناخت حالت های مختلف اجرای یک فن

5- دور یا نزدیک بودن نسبت به حریف

عوامل متعدد در رسیدن به یک هویت حرکتی:

1- خوش حرکتی: (قرارگیری حرکات کنار یکدیگر)

2- خوش حالتی: ( بعضی از حرکات به صورت منفرد، راحت بیان می شوند)

3- آهنگین بودن: (حرکت شکل دهنده تا حد امکان باید ریتم داشته باشد)

4- ارتباط با موضوع: (بخش اصلی بدنه ی حرکت باید با حرکت حریف پیوند داشته باشد)

5- اجرای خوب: (بیان ویژگی مثبت حرکت با توجه به چگونگی حالت حرکت از موارد پر اهمیت است)

6- تأثیر احساسی: (حالت حرکت، امکان سود بردن از حرکت حریف را بیشتر می کند)

7- سهولت در کاربرد: (استفاده از شیوه ی حرکت حداقل عامل مورد لزوم سواد حرکتی است)

8- کنترل لحظه ای: ( در شیوه ی حرکت، اگر چه امکان اشتباه وجود دارد، اما در عین حال تصحیح  خطای انجام گرفته امکان پذیر است)

9- صحت انتقال: ( در شیوه ی حرکت، صحت حرکت به مراتب با پیش فرض هایی همراه است)

10- سرعت انتقال حرکت: ( در شیوه ی حرکت، ورزشکار درگیر سه گزینه است: 1- خواندن حرکت - 2- راه حل حرکتی - 3- عکس العمل به موقع)

اما در هنگام استفاده درگیر دو فرایند خواهید شد: 1- خواندن حرکت - 2- عکس العمل حرکتی

شاید در نگاه نخست حذف یک عامل تأثیر قابل توجهی بگذارد. اما هنگامیکه حجم اطلاعات افزایش می یابد و صدم ثانیه و لحظه اهمیت پیدا می کند چطور؟

خلاقیت یعنی:

انجام مورد معمول حرکت به شیوه های غیر معمول می باشد.

استفاده از چیدمانی متعادل در کنار چگونگی حرکت در راستای تقویت مفهوم حرکت، مطمئنا عدم استفاده از فاصله ی درست توازن و تعادل حرکت را کم می کند.

- حرکت بازسازی شده، یقینا بهتر از حرکت نامتعادل است

- برای هر حرکتی پاسخ مثبت خودش را در نظر بگیرید

- ابتدا تکیه گاه حرکت را مشخص کنید

- ساختارشناسی آفرینش حرکت در چهارچوب فرمول و قوانین آکادمیک

- برای ساختار شکنی ابتدا باید ساختار را آموزش دیده باشیم

نگرش و انگیزه:

1- تفکر منفی:

منفی گرایی، موانع ذهنی هستند که آثار تخریبی مضاعفی دارند. این موانع نه تنها مانع ذهن خردگرا می باشند، بلکه بر روی حرکت مثبت هم تأثیر می گذارند. تفکر منفی خود مانع خلاقیت است بیم از دست رفتن مشارکت حرکتی بیشتر می شود.

2- پرهیز از خطر و یا ترس از شکست:

زمانیکه قانون گرا باشیم، خطرپذیری کمتر می شود. به طور معمول بالابردن کیفیت حرکت، ریسک خطر حرکت را کم می کند. ورزشکار به جای اینکه  از عمل حرکتی بترسد، باید نقایص حرکتش را تصحیح کند.

در اینجا باید ورزشکار به خودش بگوید (ما به شکست پاداش می دهیم)

توضیح اینکه: پذیرش اشتباه نشانه ش ضعف یک ورزشکار نیست، بلکه اعتماد به نفس او را نشان می دهد.

3- گریز از ابهام: اگر تحقیق و پژوهش ارائه شود. بسیار خوشحال
می شوید. ورزشکار دوست دارد برای حل مسائل مجبور باشد چیزهایی را حدس بزند و به این صورت اطلاعات حرکت را استخراج کند. این یک نقیصه ی مهم است که باید برای آن راه کاری مناسب یافت.

در هنگام روبرو شدن با موضوعی مبهم عجله نداشته باشید که با سرعت این نقص را جبران کنید. ابتدا از زوایای مختلف به موضوع بنگرید. سپس سؤال های بیشتری را طرح کنید. به خصوص به ذهن خود مهارت بدهید تا دوباره درباره ی آن ابهام بیندیشد. فراموش نکنید هدف رسیدن به پاسخ های جدید است.

شناخت محورهای درونی حرکت:

تناسب اندازه ی عناصر با یکدیگر: (محدودیت ها و اختیارات حرکتی)

یک پروژه ی حرکتی با این هدف طراحی شده که راه های مؤثر برای ایجاد ترکیب بندی موحق عرضه نمایید.

دلایلی برای این امر وجود دارد: اول اینکه ورزشکار حین انجام حرکت بر موضوعات انتخاب شده تمرکز نمایید. بنابراین فرایند تصمیمی گیری معطوف به این موضوعات است. دوم اینکه کل شکل حرکت این خاصیت را دارد که توجه ورزشکار را به جای تناسبات در حرکت و ترکیب بندی متمرکز می نماید. سوم اینکه به نوعی رتبه بندی در اندازه ی عناصر وجود دارد و این رتبه بندی در نسبت آنها ظاهر می شود. این نسبت در یک ساختار با ترکیب بندی ساده خوشایند و منطقی به نظر می رسد و به اندازه ی سایر حرکات در ایجاد یک ترکیب بندی یکپارچه کمک می کند. یعنی تناسبات حرکتی باید به نسبت طول و عرض هر حرکت انتخاب می شود.

دسته بندی عناصر:

دسته بندی عناصر در انتقال پیام حرکتی اهمیت ویژه ای دارد. دسته بندی به یک عنصر حرکتی اجازه می دهد که ارتباط بصری بی واسطه با عنصر حرکتی مجاورش داشته باشد. هر دو گروه عناصر مشابه و
نامتشابه می توانند برای ایجاد و ریتم حرکتی از الگوی دسته بندی یک
ترکیب بندی حرکتی پیروی کنند. این امر به حرکت کیفیت بهتری
می دهد و حس قوی تری از نظم بندی به وجود می آورد.

فضاهای منفی حرکت (فضای خنثی):

فضای خنثی فضایی است که توسط هیچ یک از عناصر حرکتی موجود در ترکیب بندی اشغال نشده باشد. شکل و ساختار این فضای منفی بر میزان درک حرکت از کلیت ترکیب بندی تأثیر مستقیم می گذارد.

هنگامیکه عناصر حرکتی در حال جنبش هستند. فضاهای منفی متعددی ایجاد می شود. در اینجا می توان از آنها برای آشفته یا نامتمرکز کردن حرکت استفاده کرد. در این مرحله حرکت از نظم و یکپارچگی خارج می شود.

آگاهی از این قانون به ورزشکار این امکان را می دهد که بر روی حرکت حریف کنترل داشته باشد. نیازی نیست که بر روی عناصر حرکتی حریف مقاومت کنید، بلکه این عناصر را به فضای منفی حرکت سوق دهید.

دوایر در ترکیب بندی:

منحنی ها یا دوایر به عنوان عناصر غیر قابل پیش بینی می توانند در هر موقعیتی درون ترکیب بندی قرار بگیرند. توجه به این منحنی ها جریان حرکتی را کنترل و به نوعی ترکیب بندی را متعادل می کند. این منحنی ها می توانند در هر موقعیتی ترکیب بندی را دچار تغییر کنند.

ترکیب بندی افقی حرکت:

در این نوع ترکیب بندی موقعیت عناصر حرکت به صورت عناصر مستطیل شکل به صورت انتزاعی منظم و خوش آیند با بکارگیری شکل ها و اندازه های متفاوت در کنار یکدیگر قرار می گیرند.

سازماندهی ترکیب بندی افقی:

یک طرح حرکتی با الگوهای تدوین شده کنار هم قرار می گیرند. مزیت چنین شیوه ای در این است که با اجرای آن اکثر راه حل های قابل پیش بینی برای سازماندهی به حرکت کشف می شود. به علاوه هر مجموعه از این متدهای حرکتی روی جنبه های خاصی از ترکیب بندی متمرکز می شوند. تغییر در نکات مورد تأکید در هر یک از
مجموعه های حرکتی محدوده ای از ایده های حرکتی جدید را به وجود
می آورد.

ترکیب بندی افقی / عمودی:

این نوع ترکیب بندی را انتخاب موقعیت های افقی یا عمودی هر عضو حرکتی دقت بیشتری می شود.

در این مجموعه ی حرکتی اصل حرکت شامل دسته بندی هم ترازی محوری استفاده از لبه های حرکت بکار برده می شود. در این حالت حرکت به شکل واقع گرایانه تر انجام می شود. ضمن اینکه موقعیت های افقی یا عمودی راست یا چپ قرار می گیرند. به این ترتیب حس تعادل و ثبات را در حرکت ایجاد می کند. در این حالت حرکت های نامتقارن را می توان به شکل مدرن در آنها جای داد.

ترکیب بندی افقی / عمودی در چرخش:

به دلیل تعیین نمودن وزن حرکتی در هر وضعیت می توان از چرخش در ترکیب بندی سود برد. به این ترتیب مشاهده می کنیم که چگونه نظم ریتم حرکتی با تغییر در موقعیت تغییر می کند.

جهت حرکت:

تصمیم گیری درباره ی جهت حرکت چه از بالا به پایین و چه برعکس باید در هماهنگی با سایر عناصر حرکتی باشد که ممکن است نظم حرکت در جهت عقربه های ساعت باشد و برعکس.

ترکیب بندی افقی / عمودی:

انواع حالت های ترکیب بندی:

نسبت به طول بزرگ ترین و کوچک ترین عضو حرکتی و موقعیت آنها و نقش آنها در ترکیب بندی تنظیم می شود. هر کدام یک به یک یا به صورت افقی یا عمودی به کار برده می شود. همان اهدافی که جهت یکپارچگی ترکیب بندی مد نظر هستند.

ترکیب بندی مورب:

پیچیده ترین و پویاترین ترکیب بندی ها، ترکیب بندی مورب در چهار وجه هستند. چرا که به راحتی عناصر مورب بر یکدیگر منطبق
نمی شوند. زیرا اندازه ی عناصر به سادگی قابل انطباق نیستند.

هدف از این نوع ترکیب بندی هر ترازی مناسب کل اجزاء حرکت با یکدیگر بر خلاف حرکات حریف است. به این ترتیب تصمیم گیری درباره ی چنین حرکت پیچیده تر است. این مسأله زمانی اتفاق می افتد که بخواهیم اندازه ی عناصر را با درصدی زاویه ی مشخص در یکپارچگی حرکتی انجام دهیم و یا یک ناهنجاری حرکتی برای حریف ایجاد کنیم. این کار بر خلاف جهت عناصر حرکتی تنظیم شده ی حریف می باشد.

سازماندهی اصول حرکتی ترکیب بندی مورب:

این نوع ترکیب بندی در زوایای متضاد به صورت مورب بکار گرفته می شود. در اینجا تنظیم زوایا و حرکات حریف سخت تر می شود

مکان قرارگیری عناصر حرکتی:

توجه به این نکته که عناصر حرکتی به صورت مورب قرار
می گیرند، حالت های مختلفی را برای مکان قرار گرفتن عناصر ایجاد می کند. با توجه به این حالت مورب در ترکیب بندی، کنترل چنین حرکتی را مشکل تر می کند.

ترکیب بندی مورب:

هم جهت سازی عناصر حرکت:

جهت عناصر حرکتی حریف مقابل باید در چرخش زاویه ی قرینه ای حرکتی حریف باشد. یعنی اگر حریف با زاویه ی 15 درجه حرکتی را انجام می دهد حریف مقابل در زاویه ی 15 درجه با آن حرکت مقابله کند تا اتصال حرکت به صورت متوازن درآید.

از لحاظ ترکیب بندی هیچ یک از این دو حرکت نسبت به یکدیگر برتری ندارند و هر دو می توانند نتایج قابل قبولی ارائه دهند. با توجه به قرارگیری عناصر در جهت متضاد، فضاهای منفی با دو جهت مختلف، تأثیرگذارتر هستند. در اینجا اکثر نیروهای بین دو حرکت همدیگر را قطع می کنند.

قرارگیری عناصر حرکتی در جهت زاویه یا هم جهت 20 - 40:

ترکیب بندی هایی که در آنها عناصر حرکتی در جهت موافق یکدیگر چرخانده می شوند، اغلب یکدیگر را هم پوشانی می کنند. در این موقعیت زاویه ی ترکیب بندی به ترتیب میزان اهمیت هر حرکت تغییر می کند. به همین دلیل این طرح حرکتی با یک نظم رتبه بندی منطقی در هر جزء حرکت تعیین می شود. برای این کار شناخت و آگاهی از محتوای حرکت حریف ضروری است. یعنی ورزشکار هر جزء حرکت را با یک اندازه فشار، زاویه و محتوای خاص با حالت های مختلف اجرا می کند.

باید عناصر حرکتی منطبق با رتبه بندی حرکت حریف ایجاد شود. یعنی به تبع تغییرات حریف ، نوع حرکت تغییر کند. با این کار حرکت تغییرات و محتوای خانش حرکت حریف بدست می آید.

تراز بندی:

یک طرح حرکت از یک نوع ترازبندی استاندارد، راست به چپ یا چپ به راست یا ترازبندی دو طرفه استفاده می کند که جزء امکانات و نوع حرکت متفاوت است. همچنین می توان ترازبندی هر حرکتی را با هم ترکیب کرد یا در یک ترازبندی از گونه های متنوع استفاده کرد.

رتبه بندی عناصر حرکتی:

قرارگیری عناصر حرکتی با توجه به موقعیتتان و درجه ی اهمیتشا رتبه بندی می شوند. در اینجا عناصر دیداری و غیر دیداری باید به گونه ای درست انتخاب شوند. استفاده ی درست از این عناصر باعث تقویت معنای حرکتی می شود. اما اگر این عناصر هیچ کارکردی نداشته باشند، تبدیل به یک عنصر تزئینی می شوند که توجه را از معنای پایدار منحرف می کند.

در این مرحله اختیارات بیشتر از محدودیت ها هستند و در عین حال پویایی حرکت بیشتر می شود.

رازهای نهان در فرم های حرکتی:

- اتفاق با حرکت حریف

- تقویت روانی برای اجرای یک حرکت

- هدیه ی حرکتی برای حریف ترتیب دهید

- دعوت نامه ی حرکتی به حریف ارسال کنید

- پاسخنامه ی حرکتی مناسبی را ارائه دهید

- شکار و شکارچی را مشخص کنید

- سعی کنید متفاوت عمل کنید

- حرکتتان حکم زندگی یا مرگ نداشته باشد

- شاید شیوه ی کار تحقیقی مناسب باشد

- یک انفجار حرکتی ایجاد کنید

- حریف را به حرکتی جدید دعوت کنید

- عمل ضد حرکت حریف را بررسی کنید

- عرق حریف را درآورید

- حرکتی انجام دهید که حریف مات و مبهوت شود

- دیدگاه حرکتی حریف را تغییر دهید

این کتاب به بررسی تجربیات حرکت در حوزه ی طراحی حرکت
می پردازد تا طراحی و اصول ساختار ترکیب بندی را تجزیه و تحلیل کند. همچنین مفاهیم کلی قابل درک و روش های ایجاد ترکیب بندی حرکتی ارائه نماید. استراتژی های مربوط به حرکت فراتر از کارکردگرایی حرکت و دستورالعمل های مطلق است. تمام اینها
واسطه هایی برای ارتباط حرکتی پویا هستند.

رازهای علم حرکت

 

به نام خدا

رازهای علم حرکت

نویسنده: عبدالله یزدانی

سر شناسه                     : یزدانی، عبدالله، 1353-

عنوان و نام پدید آور        : رازهای علم حرکت / نویسنده، عبدالله یزدانی.

مشخصات نشر               : ورامین: انتشارات دوقلوها، 1394.

مشخصات ظاهری          : 43 ص.؛ 5/14 * 5/21 س م.

شابک                          : 40000ریال4–30–6432-600–978

وضعیت فهرست نویسی   : فیپا

موضوع                       : حرکت آموزی

موضوع                       : مهارت های حرکتی

رده بندی کنگره              : 1394 2 ر4ی/ 452 GV

رده بندی دیویی              : 86/372

شماره کتابشناسی ملی      : 4191905

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1395

شمارگان: 1000

شابک: 4- 30 – 6432 – 600 – 978

قیمت : 4000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

مقدمه..........................................................................5

ویژگی های کتاب پیش رو................................................5

فصل 1........................................................................7

تکنیک های موفقیت در حرکت..........................................7

ارتباط مؤثر با حرکت حریف.............................................7

عوامل مؤثر در برقراری ارتباط با حرکت............................7

فصل 2........................................................................11

هنر برقراری ارتباط مؤثر و نرم با حرکت............................11

اثرات برقرای ارتباط مؤثر با حرکت...................................11
راهکارها و نکات مهم روانشناسی در ارتباط مؤثر با حرکت.....11

چهار وضعیت را در ارتباط با حرکت مطرح می کنیم..............12

چگونه بر حرکت حریف مسلط شوید...................................14

چگونه باید به شناخت حرکتی رسید.....................................15

چگونه حریف را با افکار خود همسو کنید.............................15

فصل 3........................................................................19

نحوه ی مدیریت و ارتباطات حرکتی و سازماندهی حرکت ها.....19

برقراری ارتباطات صحیح سازمان یافته ی حرکتی.................19

دلایل لازم برای ارتباط متقابل حرکت..................................19

چگونه گزارش حرکتی تهیه کنیم........................................19

بر حرکت هایتان مدیریت کنید...........................................20

تکنیک های مهم مدیریت اجراهای حرکتی............................26

مهارت های موفقیت در حرکت..........................................29

چگونه در حرکت حریف نفوذ کنید......................................40

راهکارهایی برای برقراری ارتباط مؤثر..............................41

مقدمه

85 درصد موفقیت ورزشکار در مدیریت حرکت، بستگی به ارتباط مؤثر شما با حرکت (هوش حرکتی) و یا توانایی تبادل و تعامل (متقاعد کردن حرکت حریف) دارد. می توانید روش ها و فنون برقراری
بر حرکت حریف را بیاموزید. ورزشکار باید  با حرکت حریف به
گونه ای رفتار کند (ارتباط برقرار کند) که بیشتر حریف تحت تأثیر حرکتش قرار بگیرد. یعنی به شکل مثبت درباره ی حرکتتان فکر کند. مطمئن باشید ارزشمندترین حرکت، داشتن جاذبه و توانایی نفوذ در حرکت حریف است.

ویژگی های کتاب پیش رو:

- بهره گیری از مباحث مدیریتی، روانشناسی حرکت و...

- مزیت کتاب، تدوین به صورت موضوعی با زبانی ساده

- تنظیم مجموعه مهارت های حرکتی در ابعاد مختلف از جمله (روانشناسی ارتباط حرکتی، مدیریت و برنامه ریزی در حرکت)، رضایت از حرکت، کنترل فشارهای روانی و مدیریت بحران های حرکتی، تقویت انگیزه و اعتماد به نفس و ...

- مطالب کتاب طوری دسته بندی شده که مطالعه ی هر بخش تا حد زیادی در مهارت های اثر بخش خود در تبادل و تعامل حرکت بیفزاید

آرزوی قلبی اینجانب پیروزی و سربلندی تک تک ورزشکاران عزیز در جای جای سرزمین عزیزمان ایران می باشد. بدان امید که در عرصه های دیگر به کشورتان خدمت کنید.

فصل 1

تکنیک های موفقیت در حرکت

ارتباط مؤثر با حرکت حریف:

ارتباط مؤثر با حرکت یکی از مزایای موفقیت حرکت است. ورزشکاری که بتواند با حرکت حریف ارتباط مؤثر و بهتری برقرار کند به موفقیت بیشتری خواهد رسید. برای دستیابی به یک ارتباط مؤثر حرکتی علاوه بر داشتن هوش و استعداد، لازم است روش ها و مهارت های ارتباط برقرار کردن با حرکت حریف را بیاموزید.

بسیاری از رفتارهای حرکتی و نحوه ی ارتباط با حرکت دیگران، محصول عادت ها می باشد. بنابراین اولین گام کسب آگاهی و شناخت درست اصول حرکت و اصلاح و نگرش اصول ارتباطی حرکت و کشف مهارت های جدید ارتباطی است. تنها در این صورت است که ورزشکار خواهد توانست، از نوع ارتباط جدید خود احساس لذت کند.

هر ورزشکار با توجه به دید و نگرش خود می تواند به دو گونه با حرکت دیگر ارتباط برقرار کند. اول اینکه به نکات مثبت حرکت طرف مقابل توجه کنید. دوم اینکه روی نقاط منفی حرکت او تمرکز کنید. برخی از عوامل مؤثر در برقراری ارتباط و حفظ و استمرار یک ربطه ی مطلوب حرکتی عبارتند از:

عوامل مؤثر در برقراری ارتباط با حرکت:

1- توجه به ویژگی های شخصیتی حرکت حریف و نیازهای روانی حرکت:

اولین گام در روانشناسی ارتباط، توجه به ویژگی های حرکتی حریف است. برای برقراری و حفظ ارتباط قوی و پایدار و سازنده و پویا. شناخت این ویژگی زیستی مکانیکی یا تکنیکی حسی یا تاکتیکی، علایق و انگیزه ها، بازخوردها و نگرش ها، نیازها روی حرکت، اساسی ترین عامل در جهت رسیدن به هدف برقراری ارتباط حرکتی است.

باید توجه داشت که از جمله ویژگی های روانی حرکت چنین است که:

- همه ی ورزشکاران دوست دارند حرکتشان ثمربخش باشد

- همه ی ورزشکاران دوست دارند اجرای حرکت با امنیت باشد

- همه ی ورزشکاران دوست دارند به موفقیت برسند

- همه ی ورزشکاران از رفتارهای تهدید گرایانه ی حرکتی گریزانند

- همه ی ورزشکاران دوست دارند نقطه ی آغازین حرکت باشند

به عبارت دیگر در برقراری ارتباط با حرکت با انگیزه و اراده و هدفی متعالی، نرم و پر جاذبه و با بهره گیری از ارتباط مؤثر در حرکت به میدان ارتباط مؤثر حرکتی وارد شوید.

2- توجه به موضوعات و یا محتوای پیام حرکتی در فرایند ارتباط:

فرایند ارتباط با حرکت به طور مستقیم یا غیر مستقیم، آگاهانه و ناخودآگاه اتفاق می افتد. این پیام های حرکتی می توانند در جنبه های گوناگون حرکت، در عرصه ی تفهیم ارزش های حرکتی انجام شوند.

در هر حال می بایست با توجه به محتوای پیام حرکتی حریف، تمایلات، علاقه ها و انگیزه ها و نیازهای ذهنی و روانی حرکت، مورد توجه قرار بگیرد.

3- توجه به شرایط و موقعیت زمانی و مکانی برقراری ارتباط حرکت:

انتخاب شرایط و موقعیت مناسب برای برقراری ارتباط آرام و نرم بسیار مهم است. برای برقراری یک ارتباط مؤثر و پویا با حرکت حریف، باید آرامش داشته باشید و به دور از فشارهای ذهنی آگاهانه و آزادانه مسیر حرکتتان را انتخاب کنید.

بنابراین، انتخاب زمان، مکان و موقعیت مناسب برای اجرای حرکت مورد نظر بسیار مهم است. به عبارت دیگر، ورزشکار باید با آرامش خاطر در تعامل با حرکت حریف باشد.

در شرایطی که اضطراب، نگرانی و ترس حاکم باشد، نمی توان یک ارتباط مؤثر و سودمند ایجاد کنید. بدون شک هر قدر ارتباط متقابل در فضاهای مختلف برقرار شود، مؤثر خواهد بود.

4- توجه به روش برقراری ارتباط و انتقال پیام حرکتی:

انتخاب روش مناسب و مؤثر در ایجاد ارتباط و حفظ رابطه های زیباشناختی و خوشایند از اصلی ترین عوامل برقراری یک ارتباط مؤثر و پویاست.

توجه به نقاط قوت و ضعف، مؤثرترین روش برای برقرای ارتباط آزادانه ی حرکت است.

با شناخت ویژگی ها و تلاش های حرکتی حریف، می توانید از مهمترین روش های ارتباط مؤثر و انتقال پیام حرکتی استفاده کنید.

5- توجه به ویژگی های الگویی حرکت: (ارزش های حرکتی)

باید توجه داشت که نقش الگوهای حرکتی در بالاترین درجه ی اهمیت قرار دارد. الگوها و رفتارهای حرکتی حریف منطبق بر منطق و استواری و تعادل می باشد.

زمانیکه ورزشکار در جریان حرکت قرار گرفت، ویژگی های حرکت را در شرایط سهل و دشوار می آزماید و با همه ی وجود با آن
حرکت ها همزاد پنداری کرده و با همانند سازی و هماهنگ سازی، سعی می کند به گونه ای بیندیشد تا بتواند مطابق رفتار حرکتی حریف عملی انجام دهد.

فصل 2

هنر برقراری ارتباط مؤثر و نرم با حرکت

ارتباط مؤثر بین دو حرکت رابطه ای هماهنگ دارد. در اینجا بین دو
یا چند حرکت نقش باورها، خواسته ها، نیازها و هیجانات خود را به شیوه ی حرکت بیان نموده تا به نوعی احساس رضایت دست یابید.

اثرات برقرای ارتباط مؤثر با حرکت:

1- تقویت اعتماد به نفس

2- درک متقابل بین حرکت ها

3- احساس رضایت

4- احساس مؤثر بودن حرکت

5- تقویت بعد روحی و روانی

6- شناخت انتقال پیام های حرکتی

راهکارها و نکات مهم روانشناسی در ارتباط مؤثر با حرکت:

1- حرکت ها با هم تفاوت اند:

با همه ی حرکت ها نمی توان به یک گونه رفتار کرد یا ارتباط برقرار کرد. مهمترین گام حرکت شناسی است، یعنی شناخت ویژگی های حرکتی و رفتار مناسب با آن.

2- ارتباط روحیه ی فردی در رفتار حرکتی:

ورزشکار در وضعیت های روحی متفاوت، رفتارهای مختلفی انجام می دهد. بنابراین بهتر است ورزشکار در وضعیت روحی خوبی قرار داشته باشد تا ارتباط مؤثرتری برقرار کند.

3- نگرش های فردی و متفاوت:

هر کس بر اساس منطق خود رفتار می کند. چون ورزشکار حرکت را از دید خودش درک می کند. بنابراین بهتر است با حرکت های مختلف برخوردهای متفاوت داشته باشید. برای برقراری ارتباط مؤثر با
حرکت های دیگران، نباید با آنها مقابله کنید، بلکه نخست دنیای آن حرکت را بشناسید و به دنیای آنها پا بگذارید و بعد او را به دنیای خود دعوت کنید. به تعبیر دیگر: از آنجایی شروع کنید که او دوست دارد و به آنجایی ختم کنید که خودتان دوست دارید.

4- حرکت ها را دوست داشته باشید:

برای برقراری ارتباط مؤثر لازم است با اصول حرکت دیگران آشنا شوید، حتی اگر آنها را قبول ندارید. با این کار به دنیای حرکت آنها ورود آگاهانه خواهید داشت.

نکته: باور اینکه حرکت حریف خوب است و هم حرکت من.

چهار وضعیت را در ارتباط با حرکت مطرح می کنیم:

الف- حرکت من خوب است، حرکت تو خوب نیست:

بنابراین باور این وضعیت حرکتی باعث خود بزرگ بینی می شود. زیرا این کار مانع ارتباط مؤثر با حرکت حریف است.

ب- حرکت من خوب نیست، حرکت تو هم خوب نیست:

باور این وضعیت باعث احساس عدم اعتماد می شود و حرکتتان را سست می کند.

پ- حرکت من خوب نیست، حرکت تو خوب است:

باور این وضعیت موجب پایین آمدن اعتماد به نفس می شود.

ت- حرکت من خوب است، حرکت شما هم خوب است:

باور این وضعیت موجب برقراری ارتباط دقیق و متمرکز می شود.

6- نقش کوشش های غیر مستقیم حرکتی:

در این وضعیت ورزشکار سعی می کند نقش اجزاء حرکتی حریف را تغییر دهد تا هویت حرکتی حریف ثابت نماند.

7- مقاومت حرکت های مختلف را درک کنید:

هنگام اجرای حرکت ها، علاوه بر شناخت روابط بین حرکت ها، باید تلاش ها، مقاومت ها و نیروهای بین آنها را درک کنید.

8- همیشه تغییرات را بپذیرید:

اگر بپذیرید که حرکت ها در حال تغییر و تحول هستند، آنوقت
می فهمید برای برقراری ارتباط مؤثر بین حرکت ها باید چه قصد و نیتی انجام شود. برای رسیدن به این هدف باید مدام از خودتان بپرسید که این حرکت برای من چه فایده ای دارد یا چه حرکتی باید انجام دهم.

پاسخ به این سؤال می تواند ارتباط ما را با حرکت دیگران مؤثرتر کند. همیشه در برقراری ارتباط با دیگران باید به روشی عمل کنید که حریف  توان رویارویی با آن را نداشته باشد.

9- شخصیت رفتاری حرکتی حریف را بشناسید:

اگر رفتار حرکتی طرف مقابل برای شما قابل درک باشد، برای برقراری ارتباط مؤثر بهتر است - این شناخت به چگونگی برقراری ارتباط حرکتی کمک کند.

10- خوب ببینید:

در برقرای ارتباط مؤثر با حرکت حریف، خوب نگاه کنید. دیدن حرکت طرف مقابل علاوه بر یک مهارت یک هنر است. سعی کنید با چشم هایتان خوب نگاه کنید و احساسات بیان شده ی حرکت حریف را درک کنید.

11- حرکت مقابل را بدون قید و شرط بپذیرید:

حرکت را همانگونه که هست بپذیرید و سعی کنید آنها را در قالب حرکت خود قرار دهید.

12- ارتباط حرکتی خود را به نسبت عمل یا عکس العمل ارزیابی کنید:

در ارتباط با حرکت حریف یا شما شروع کننده ی حرکت هستید یا اینکه حریف نقطه ی آغازین حرکت بوده است. در هر مرحله ای قرار گرفته اید، نسبت به همان شیوه تفکر کنید.

13- روش کوتاه و برگزیده را انتخاب کنید:

به طور معمول پرکاری نه تنها به ارتباط بهتر کمک نمی کند، بلکه مانع از ارتباط هم می شود. چرا که پُر کاری بی مورد می تواند عیب های حرکتی ایجاد کند.

14- نیازهای حرکتی حریف را تا حد ممکن حدس بزنید:

برای برقراری ارتباط بهتر با حرکت حریف متوجه ی نیازهای حرکتی حریف باشید.

باید بتوانید حدس بزنید که نیازهای حرکتی حریف برای برقراری بهتر با حرکت شما چه مواردی است. با شناخت این موضوع می توانید ارتباط مؤثرتری را با حرکت حریف داشته باشید.

15- حرکت را خوب شروع کنید:

داشتن آرایش دفاعی و حمله ای منظم می تواند ما را در برقراری ارتباط بهتر کمک کند.

16- مقدمه چینی و حاشیه پردازی بی مورد مانع ارتباط حرکتی است:

نباید بدون دلیل حرکتی را انجام دهید. شناخت بیشتر اجرای حرکت ها، می تواند به شما در کنترل بیشتر حرکت کمک می کند.

17- کنترل احساسات و هیجانات:

هنگام مسابقه باید بر احساسات و هیجانات خود کنترل داشته باشید.

18- شناخت موقعیت زمانی و مکانی:

هنگام جنب و جوش حرکتی، باید بتوانید لحظه ی اجرای هر حرکتی را بشناسید، چرا که فرصت ها یک به یک از دست می روند.

19- از فیگور مناسب استفاده کنید:

اجرای شکل مناسب حرکت بر جنبه های زیبا شناسی و احساسی حرکت می افزاید.

20- حرکت مناسب را انتخاب کنید: راه حل های زیادی برای حل یک مسأله ی حرکتی وجود دارد. اما یکی از آنها اولویت دارد.

21- تماس لمسی مناسب:

در زمان اجرای حرکت ها با تماس مناسب و مستمر به شناخت بیشتری می رسید.

22- چگونگی حالت فیگور حرکت:

متناسب با حالت و فیگور حرکت حریف، عمل کنید. چرا که باید بین این دو حالت و فیگور تناسب باشد. یعنی فرم های حرکتی باید بتوانند همدیگر را همپوشانی کنند.

چگونه بر حرکت حریف مسلط شوید:

باید بتوانید افکار حرکتی حریف را با خود همسو کنید و یک مراقب خوب باشید. یعنی مراقبت از حرکت خود تا به نتیجه برسید و مراقبت از حرکت حریف تا نتواند شکل حرکتی خود را به نفع خودش تغییر دهد. این کار نیاز به شناخت مدیریت حرکتی دارد.

چگونه باید به شناخت حرکتی رسید:

1- در ارزیابی هر حرکت درست عمل کنید.

2- خواسته های حرکتی حریف را بشناسید.

3- خواسته های حرکتی خود را تحمیل کنید.

4- نسبت به خواسته های حرکتی حریف و خودتان ارتباط برقرار کنید.

5- مثبت فکر کنید.

6- به یاد داشته باشید حریف اشتباهاتی دارد.

7- حریف را تشویق کنید تا به نفع شما حرکتی انجام دهد.

8- در جهت علایق حرکتی حریف گام بردارید.

9- اگر فکر می کنید حرکت حریف نادرست است به او بقبولانید که درست عمل می کند.

چگونه حریف را با افکار خود همسو کنید:

1- پرهیز از مجادله با حرکت حریف.

2- به عقاید حرکتی حریف احترام بگذارید و منتظر اشتباهات حرکتی حریف باشید.

3- اگر خطایی از حریف سر زد به سرعت و قاطعیت عمل کنید.

4- به گونه ای عمل کنید تا حرکت خوش آیند و مورد تأیید حریف باشد. با این کار می توانید یک تله ی حرکتی ایجاد کنید.

5- اجازه ندهید حریف حرکتش را کامل اجرا کند.

6- اجازه بدهید حریف حرکتی را در راستای نفوذ حرکت شما در حرکتش انجام دهد.

7- سعی کنید هر اتفاق حرکتی را تحلیل کنید.

8- باورها و علایق حرکتی حریف را سردرگم کنید.

9- باورهای حرکتی خود را با باورهای حرکتی حریف مقایسه کنید.

10- سعی کنید با ایجاد چالش های حرکتی حریف را سردرگم کنید.

11- کوچک ترین پیشرفت در عملکرد حرکتی حریف را بررسی کنید.

12- تنها زمانی حرکت درست را انجام می دهید که بدانید چه چیزی می خواهید.

13- میزان اعتماد به نفس حریف را در نظر بگیرید.

14- هر جا امکان بهره گیری از حرکت حریف وجود دارد، درنگ نکنید.

15- هنگام بروز حالت عصبی، نفس عمیق و آهسته بکشید.

16- بر موانع ارتباطی بین دو حرکت غلبه کنید.

17- در مورد انتقال حرکت تردید به خودتان راه ندهید.

18- نقشه های ذهنی خود را به حرکت تبدیل کنید.

19- شیوه های جدید حرکت را یاد بگیرید.

20- از بکار بردن حرکات مبهم خودداری کنید.

21- سعی کنید آزادی عمل زیادی به حریف ندهید.

22- با آمادگی کامل در مسابقه حاضر شوید.

23- به خاطر داشته باشید که حرکت خوب باید نتایجی داشته باشد.

24- برای کسب موافقت حرکتی حریف باید از تصمیات حرکتی او مطلع باشید.

25- مراقب زمان تعیین شده باشید.

26- به اعترافات حرکتی حریف دقت کنید.

27- حرکت های سودمند را جدی بگیرید.

28- کلیه ی حرکت های غیر ضروری را حذف کنید.

29- اجرای حرکتتان را مطابق میل و سلیقه ی حریف اما به نفع خودتان انجام دهید.

30- قبل از اجرای حرکت بازخوردهای حرکتی هر دو طرف را بررسی کنید.

31- نسبت حمله به دفاع را 4 به 1 کنید.

32- هنگام مسابقه تفاوت های حرکتی خودتان و حریف را بررسی کنید.

33- هنگام تصمیمات حرکتی، میزان ریسک پذیری و خطر پذیری را بررسی کنید.

34- رمز موفقیت، ایجاد تحول و دگرگونی در اجرای حرکت است.

35- درجه ی اهمیت هر حرکتی را در نظر بگیرید.

36- اشتباهات حرکتی خود را بررسی کنید.

37- اجرای هر حرکت باید در روند بهبود اهداف عملکرد حرکتتان باشد.

38- به کمک حرکت حریف، راه های مختلف انجام حرکت مثبت عملکرد خودتان را بررسی کنید.

39- در ارزیابی عملکرد حرکتی حریف، انصاف و عدالت را رعایت کنید.

40- در تصمیم گیری های حرکتی، حرکت حریف را مشارکت دهید.

41- به حریف تفهیم کنید برای برقراری ایجاد تعادل در حرکتش وابسته به حرکت شما می باشد.

42- یک جمله ی مهم: با هم حرکتی را انجام می دهیم، اما عاقبت کار...

43- بهترین راه را برای اجرای یک حرکت انتخاب کنید.

44- حرکت های تحت شرایط فشار را کنترل کنید.

45- کنترل حرکت کارایی و عملکرد حرکت را افزایش می دهد.

46- اگر انجام حرکتی دشوار است، ابتدا آن را به فعالیت های کوچک تری تقسیم کنید.

47- تصمیم گیری های حرکتی را به تعویق نیندازید. اما شیوه ی عجولانه را پیش نگیرید.

48- اگر راه های میان بری وجود دارند از آنها استفاده کنید.

49- اگر مدیریت زمان برای شما میسر نیست، سعی کنید بر امور حرکت تسلط پیدا کنید و اداره ی حرکت را به دست بگیرید. زیرا بدین وسیله مسأله ی زمان به خودی خود حل می شود.

50- از راهکارهای حرکتی حریف الگوبرداری کنید.

51- برای اجرای حرکت ها چهارچوب زمانی مشخصی را در نظر بگیرید.

52- برای مدیریت بر حرکت سعی کنید بفهمید حریف چه می خواهد و شما چه می خواهید.

53- برای اینکه از نیروی خود صرفه جویی کنید، از خود بپرسید: چگونه بهتر بود انجام می شد؟

54- نحوه ی سازماندهی حرکت حریف را بشناسید.

55- در کوتاه ترین زمان به هدف نهایی خود برسید.

56- حرکت های حریف را مرتب زیر نظر بگیرید.

57- تردید نکنید که تردید ها به ضررتان تمام می شود.

58- اگر اشتباه کردید از اشتباه درس عبرت بگیرید.

59- دانستن هدف های کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت ضروری هستند.

60- همیشه در مدیریت زمان دقت کنید.

61- در برنامه ریزی حرکتی احتمالات را در نظر بگیرید.

62- در جریان حرکت پاسخ مسائل حرکتی حریف باشید.

63- بخشی از حرکتتان را به حریف واگذار کنید.

64- نبود اولویت بندی، هدف گذاری و زمان بندی نشده می تواند به مدیریت حرکت لطمه بزند.

65- سعی کنید در هر مسابقه چیزهای جدید بیاموزید.

66- یاد بگیرید حرکتتان را با سرعت عمل مناسب اجرا کنید.

فصل 3

نحوه ی مدیریت و سازماندهی حرکت ها

هدف از شناخت پیام های حرکتی، آشنایی بیشتر مدیریت حرکت و نحوه ی برخورد مطلوب با حرکت حریف در جهت توسعه ی سازمان یافته ی حرکت می باشد.

برقراری ارتباطات صحیح سازمان یافته ی حرکتی:

1- تقویت حس همبستگی گروهی درتوافق یک عمل حرکتی.

2- ارتقاء سطح دانش و آگاهی نسبت به اهداف و موقعیت حرکت.

3- حصول اطمینان از تصمیمات اتخاذ شده و حل مشکلات حرکتی.

4- جلوگیری از ایجاد حرکت های مخرب و بهره برداری حریف از آن.

دلایل لازم برای ارتباط متقابل حرکت:

1- ارزیابی تأثیر ارتباط یک حرکت بر حرکت دیگر.

2- دستیابی به اهداف سازنده و مفید.

3- اطمینان به اینکه تصمیات درست انتخاب شده اند.

4- بهبود روابط بین دو حرکت.

5- ایجاد ارتباط آزاد و دو طرفه.

6- ایجاد تغییرات و سیاست ها و روش ها با دلایل تغییرات حرکتی حریف.

7- سعی کنید خود را در آفرینش حرکتی حریف بیندازید.

چگونه گزارش حرکتی تهیه کنیم:

1- موضوعات حرکتی حریف مقابل را کاملا تشریح کنید.

2- قبل از ارزیابی حرکت کمی تأمل کنید.

3- موضوع خود را به آرامی و با دقت بررسی کنید.

4- برای حریف مقابل راه فرار بگذارید.

5- به طور غیر منتظره از راه فرار حریف به نفع خودتان استفاده کنید.

6- راه حل های عملی و منطقی انجام دهید.

7- برای هر خطای حرکتی حریف یک راه حل داشته باشید.

8- حرکت مناسب را انجام دهید و از تغییر استقبال کنید.

9- برای اجرای هر حرکت دلیل داشته باشید.

بر حرکت هایتان مدیریت کنید:

1- آنچه را که انجام می دهید به چشم یک ماجراجویی بنگرید. از این طریق چیزهای تازه ای کشف خواهید کرد.

2- سعی کنید برای انجام هر حرکتی راه های جدیدی را انتخاب کنید. با این کار به ایده های نویی دست می یابید.

3- هیچ حرکتی را نیمه کاره رها نکنید.

4- برای آنچه انجام می دهید برنامه ریزی کنید.

5- ابتدا فکر کنید، سپس عمل کنید.

6- در انجام هر عمل عاقبت اندیش باشید و پیش بینی های لازم را انجام دهید و همیشه از خودتان انتظار موفقیت داشته باشید.

7- نود درصد موفقیت در پیشی جستن در تصمیم گیری ها نسبت به حریف است.

8- همیشه انعطاف پذیر و آماده باشید تا در صورت هر گونه تغییر قادر به برقراری تعادل باشید.

9- در انجام کارها 100 % سیال عمل کنید. بگذارید حرکت خودش را پیدا کند.

10- گزارش لحظه به لحظه ی حرکت را در نظر داشته باشید.

11- هر کاری که انجام می دهید به عاقبت آن بیندیشید.

12- حرکت را در مسیری قرار دهید که هر لحظه در زمان معین کار مشخصی را انجام دهید. همچنین در فواصل معین کارایی و تأثیر گذاری آن را بررسی کنید.

13- از کوچک ترین حرکت ها به نفع خودتان بهره بگیرید.

14- سعی کنید آگاهانه تصمیم بگیرید.

15- عمدا در اجرای حرکت تغییرات نیرو و فشار را لحاظ کنید.

16- بدانید که انرژی، انرژی تولید می کند. بنابراین شروع کنید تا جریان انرژی شکل بگیرد.

17- برآورد کنید چگونه می توانید حرکت حریف را تسخیر کنید.

18- اهل عمل باشید نه عکس العمل.

19- ورزشکاری که وقت کشی می کند، فرصت ها را از بین می برد.

20- خود را درگیر مسائل حاشیه ای حرکت نکنید. بنابراین به اصل حرکت توجه کنید.

21- در 15 ثانیه ی اول استراتژی حرکتی خود را طراحی کنید.

22- برای روحیه دادن به خود در جستجوی محرک ها و انگیزه های تازه باشید.

23- تا حدودی آنچه حریفتان می خواهد عمل کنید.

24- ابتدا اطمینان حاصل کنید که آنچه می خواهید انجام دهید درست است. سپس آن را انجام دهید.

25- هر حرکتی که ارزشمند تر باشد موفق تر است.

26- ارتباط حرفه ای و ارتباط حرکتی را به میزان مناسبی با هم بکار بگیرید.

27- هنگام اجرای حرکت ها، استثناء ها را در نظر داشته باشید.

28- ایده های حرکتی خود را جدی بگیرید و از انجام یک حرکت جدید واهمه نداشته باشید.

29- از مخالفت های سازنده ی حرکتی استفاده کنید.

30- شیوه های مؤثر را در اختیار بگیرید.

31- اگر احتمال می رود حرکتی نتیجه ندهد، سر جای اول خود برگردید.

32- اگر اشتباه حرکتی انجام شد، تعلل نکنید و برنامه ی حرکتتان را تغییر دهید.

33- اگر بخواهید بازخورد حرکتی خوبی داشته باشید، حرکت حریف را نقد و بررسی کنید.

34- اگر برای انجام حرکتی برنامه ریزی کرده اید، اقدامات لازم را پیش بینی کنید.

35- در اجرای حرکت فعالانه تر و عینی تر عمل کنید.

36- همیشه اجرای حرکت ها بر اساس استاندارهای حرکتی انجام
نمی شود.

37- اگر در وضعیت نامناسبی قرار گرفتید، کاری انجام ندهید. سعی کنید حرکتتان را تقویت کنید.

38- اگر می خواهید حرکتی را انجام دهید تمام شک و شبهه ها را برطرف کنید.

39- اگر به اجرای حرکتتان اعتماد داشته باشید، ناخودآگاه آن را انجام می دهید.

40- برای  پیشرفت های حرکتی خود به طور منظم، نیازهای حرکتتان را کنترل کنید.

41- برای آنکه در حرکت خود موفق باشید باید بدانید که از حرکتتان چه انتظاری دارید.

42- اگر کنترل حرکتی از دست شما خارج شد، دلیل آن را بررسی کنید.

43- اگر می خواهید موفق شوید، عدم نظم حرکتی را رعایت کنید.

44- اگر می خواهید با حرکت حریف خوب ارتباط برقرار کنید، به اجزای حرکت دقت کنید.

45- اگر نمی توانید حرکتتان را به درستی انجام دهید، مسئولیت های حرکتی را تغییر دهید.

46- در مورد کاستی ها و اشکالات حرکت به موقع عمل کنید.

47- اهداف خوب، اهدافی هستند که به درستی تعیین شده اند.

48- این حقیقت را قبول کنید که هیچ حرکتی کامل نیست. سپس بخواهید از آنها بهره برداری کنید.

49- ببینید در چه مواقعی دچار فشار عصبی می شوید.

50- بدانید که شایستگی مزایای حرکتی حریف را دارید.

51 بر اولویت های حرکتی پیوسته متمرکز باشید.

52- برای اجرای حرکت یک نقش نمونه پیدا کنید و تصور کنید که چگونه در این موقعیت عمل می کند.

53- برای هر حرکتی محدودیت هایی است و برای هر قاعده ای استثنایی است. اگر اجرای این حرکت برای شما مهم است می توانید تمام محدودیت ها را شناسایی کنید.

54- بهترین راه حل ها زمانی ایجاد می شوند که از زاویه درست به مشکل نگاه کنید.

55- بهتر است حرکت را رهبری کنید تا مدیریت آنها دارایی های یک حرکت را اداره کنید.

56- بهترین شرایط را برای اجرای حرکتتان ایجاد کنید.

57- به حرکتتان اعتبار و ارزش بدهید.

58- به طور مرتب و دائم حرکت را بررسی کنید.

59- اجرای حرکتتان را اولویت بندی کنید و روی حرکت هایی که بیشترین اهمیت دارند تمرکز کنید.

60- به طور منظم رفتارهای حرکتی را پی گیری کنید.

61- گاهی انتخاب ساده ترین حرکت، مؤثرترین راه حل است.

62- پندارها و اندیشه های از پیش تعیین شده را اعمال کنید.

63- پیش از آنکه حرکتی را انجام دهید، بیندیشید.

64- تصمیم گیری  خوب است اما درست عمل کنید.

65- تفاوت های لحظه ای را درک کنید.

66- تنها زمانی که توانایی های حریف را می شناسید می توانید درست عمل کنید.

67- هنگامیکه خطاها و اشتباهات خود را بشناسید می توانید درست عمل کنید.

68- حدس و گمان معمولا باعث می شود که نتایج غلطی به دست آید.

69- خلاقیت های حرکتی را تشویق و حمایت کنید.

70- خود را با ساختار حرکتی حریف تطبیق دهید.

71- خود را با نشاط و سرزنده نگه دارید.

72- در اجرای حرکت نقش سازنده ای داشته باشید.

73- به اندازه ی توانایی بار بر حرکت اضافه کنید تا حدی که بتوانید آزاد عمل کنید.

74- در فاصله ی معین زمانی بین حرکت های کمی استراحت کنید.

75- سعی کنید الگوی حرکتی خوبی نسبت به حریف داشته باشید.

76- صلاحیت های حرکتی خود را افزایش دهید.

77- راندمان حرکت را افزایش دهید.

78- عملکرد یک حرکت را به درستی انجام دهید.

79- کنترل حرکت را ازخود شروع کنید.

80- حرکت حریف با حرکت خودتان تا حدی اختلاف دارد.

81- یک ورزشکار خوب در فکر پیشرفت و توسعه ی حرکتش است.

82- تا زمانی که اشتباهات بحرانی نشده اند را جبران کنید باید بتوانید آنها را زود کنترل کنید.

83- کاری نکنید که مشکلات حرکتتان بیشتر شود.

84- سعی کنید در انتخاب حرکت از احساسات خود الهام بگیرید.

85- سعی کنید اضافه کاری بی مورد بر حرکت اضافه نکنید.

86- ماهرانه در شیوه مدیریت حرکتی خود تغییراتی ایجاد کنید.

87- سعی کنید زوایای مختلف حرکتی را پیش بینی کنید.

88-  ورزشکارانی که افکار بسته ای دارند، معمولا سیاست های درهای باز را انتخاب می کنند.

89- ارتباط بین حرکت ها فرایند دو طرفه است. بهتر است تصمیمی بگیرید تا کجا پیش بروید.

90- حرکت ها با یکدیگر رقابت می کنند نه اشخاص.

91- حرکتی که خوب تعریف شده باشد نیمی از آن حل شده است.

92- ارتباط بین حرکت ها فرایند دو سویه است.

93- اگر مشکلات حرکتی را رها کنید کار دستتان می دهد.

94- مهارت در امر حرکت، شما را در کنترل اندیشه های مخالف حمایت می کند.

95- میزان کارایی حرکتی حریف را ارزیابی کنید.

96- نگذارید حرکت های حریف شما را بترساند.

97- حرکت های بزرگ را به قسمت های  کوچک تر تقسیم کنید.

98- ورزشکار با تجربه، معادل نرخ انرژی ضروری واکنش مصرف می کند. نه کمتر نه بیشتر.

99- مسئولیت های حرکتی حریف را خنثی کنید.

100- سعی کنید بر تک تک حرکات حریف کنترل داشته باشید.

101- گاهی اوقات کمی خطرپذیر بودن ارزشمند است.

102- هر گاه احساس بیم و ترس کردید، موفقیت های گذشته را به یاد بیاورید.

103- یک ورزشکار موفق همیشه با حرکت حریف خوب ارتباط برقرار می کند.

104- اشتباهات را در کوتاه ترین مدت تصحیح کنید.

105- در اجرای حرکت اهدفی را مشخص کنید که قابل ارزیابی باشد.

106- همیشه اهداف خود را واقع بینانه تعیین کنید.

107- سعی کنید به توانایی های حرکتی خود بیفزایید.

108- عملکردهای حرکتی خود را بهبود ببخشید.

109- همیشه لازم است که بدانید برای یافتن راه حل باید کجا را بگردید.

110- همیشه حرکتتان را به روز کنید.

111- هنگام اجرای حرکت، موقعیت حرکتی حریف خود را در نظر بگیرید.

112- هنگام اجرای یک حرکت به سفارش های حرکتی حریف توجه کنید.

113- در هنگام مشاهدات حرکت، ارتباط بین حرکت ها را مشخص کنید.

114- بعضی از اختیارات حرکتی خود را به حریف واگذار کنید. اما هنگام واگذاری مراقب باشید.

115- یک ورزشکار خوب نمی گذارد اولویت های حرکتی اش با یکدیگر تداخل پیدا کند. زیرا این امر باعث کاهش کارایی حرکت
می شود.

116- یک ورزشکار فعال، کاری را انجام می دهد که حرکت حریف را محدود یا غیر فعال کند.

117- هر گاه حرکتی را انجام می دهید از دوستان خود بخواهید حرکت شما را مورد نقد و بررسی قرار دهند تا شما بتوانید از صحت عمل خود اطلاع پیدا کنید.

 یک ورزشکار موفق همیشه با حرکت حریف خوب ارتباط برقرار
می کند.

تکنیک های مهم مدیریت اجراهای حرکتی:

حرکت مجموعه ای از نگرش هاست. کارها آرام آرام انجام می شوند. گاهی باید یک حرکت بزرگ انجام دهید. اما اکثر اوقات با حرکت های کوچک و ظاهرا کم اهمیت حرکت را پیش ببرید.

هیچ حرکتی نیست که نتوانید بر آن فائق شوید. هیچ بحرانی نیست که نتوانید با بکارگیری قوای ذهنی آن را کنترل کنید. همیشه به خودتان یادآوری کنید که تمام حرکت، نوعی آزمون است.

در اینجا 21 راهکار بیان می شود که شما می توانید به کمک آنها رخدادهای حرکتی را کنترل کنید:

1- خونسرد و آرام باشید: نفس عمیق بکشید و سعی کنید هیجان زده نشوید. با نگاه کردن دقیق و اندیشیدن به راه حل های ممکن می توانید نقطه ی تلاقی حرکتتان را پیدا کنید.

2- به توانایی های حرکتی خود اطمینان کنید: یادتان باشد که در گذشته با موفقیت از پس گرفتاری های حرکتی برآمده اید. بدین ترتیب
پیام های حرکتی را مشخص کنید و از امور حرکتی مطمئن باشید.

3- شجاعت حرکت رو به جلو را داشته باشید: مشکلات و حرکات پیش بینی نشده باعث درک نادرست حرکت می شود. فکر کنید حرکت چگونه اصلاح می شود.

4- حقیقت حرکت را بیابید: قبل از هرگونه تصمیم، چند ثانیه را صرف بررسی دقیق رخدادهای حرکتی کنید.

5- کنترل حرکت را بدست بگیرید: مسئولیت برخورد مؤثر با حرکت و رفع بحران های حرکتی را به عهده بگیرید و به آنچه قادرید انجام دهید، متمرکز شوید.

6- جلوی زیان های حرکت را بگیرید: تفکر خود محور را کنار بگذارید و با علم به آنچه که اتفاق می افتد، کاری در نظر بگیرید و خودتان را آماده کنید تا به سراغ حرکتی بروید یا خودتان را بیرون بکشید.

7- بحران حرکت را کنترل کنید: هر آزمون حرکتی را رهبری کنید و برای هر حرکتی مسئولیت های مختلفی در نظر بگیرید. همینطور حرکت را طوری طراحی کنید تا به حل مشکل بپردازد.

8- مرتبا با حرکت در ارتباط باشید: برای حرکت هایی که با یکدیگر درگیر هستند بحران هایی به وجود می آیند. سیاست حرکتی اعمال کنید تا اوضاع حرکت به نفع شما تمام شود.

9- محدودیت های حرکتی را بشناسید: مهمترین هدفتان کشف بحران های حرکت باشد. یعنی باید بتوانید از بحران های حرکت بیرون بیایید و مشخص کنید مانع اصلی حرکت و عامل های محدوده کننده چه قسمت از حرکت را تحت الشعاع خود قرار داده است. توجه خود را متوجه ی کم کردن ابعاد این موانع کنید.

10- خلاقیت حرکت را فراموش نکنید: ورزشکار باید بتواند با مهارت خود هر مشکلی که با آن مواجه می شود، راه حلی بیابد. راه حل های ممکن را بیابید و سپس اقدام مناسب را انجام دهید.

11- بر قسمت های نتیجه بخش تمرکز کنید: بر قسمت های آسیب پذیر حرکت حریف تمرکز کنید و با قاطعیت به دنبال نتیجه باشید. چگونه می توانید ضعیف ترین قسمت های حرکت حریف را کشف کنید.

12- بر اولویت های حرکت توجه کنید: اصل 60 / 40  را مورد توجه قرار دهید. به خاطر داشته باشید که نیروی 60 درصدی حریف را با 40 درصد نیرو شروع کنید. بررسی کنید ببینید چه مقدار نیرو برای حرکت مفید است. سپس تمام تمرکز خود رامعطوف انجام سریع حرکت کنید.

13- ضد حمله: پس از ارزیابی شرایط حرکت و جمع آوری اطلاعات حرکتی با برنامه ریزی درست زمان شروع حمله را مشخص کنید.
بی درنگ تسلط بر حرکت را بدست بگیرید.

14- گردش حرکت را ایجاد کنید: رابطه ی بین حرکت ها را افزایش دهید. اجازه ندهید چیزی ذهن حریف را مشغول کند. در حرکت شما باید تمام هم و غم خود را روی حفظ حرکت متمرکز کنید.

15- به حرکت اهمیت بدهید: هدف از اجرای حرکت، جذب و حفظ حرکت حریف است. وقتی در حرکتتان دچار بحران شدید، نباید از هیچ تلاشی برای واداشتن حرکت حریف، دریغ کنید.

16- نیرو را بیشتر کنید: هر چقدر به پایان حرکت نزدیک می شوید، نیرو را بیشتر کنید. ورزشکار باید مصرانه حرکتش را انجام دهد و مصمم و قاطع باشد.

17- مسائل حرکت را ساده بگیرید: در وضعیت بحرانی حرکت به خاطر اتفاقات حرکتی ناگوار مضطرب نشوید. کارهای زیادی است که باید انجام دهید. ممکن است گیج و مستأصل شوید. اما در این اوضاع هم باید به نحوی عمل کنید که تمام تمرکزتان معطوف حرکت باشد. در مورد کارهایی که قصد انجام آن را دارید تصمیم بگیرید.

18- انرژی تان را حفظ کنید: تصور کنید یک ورزشکار قهرمانید و جسمتان باید کاملا در خدمت حرکت باشد و ذهنتان را از مسائل بیهوده خالی کنید. غذای مناسب بخورید و به قدر کافی استراحت کنید تا بتوانید در بهترین شرایط ذهنی و جسمی به کار خود ادامه دهید.

19- با حرکت حریف ارتباط برقرار کنید: ذهن حرکتی حریف را با ذهن حرکتی خود مقایسه کنید. حال ذهن حریف در اختیارتان است و می توانید هر گونه مشکلی را از پیش رو بردارید و به اهداف حرکتی خود برسید.

همه ی ورزشکاران بزرگ از الهامات حرکتی حریف بهره می گیرند. یعنی با یک مراقبه و سرسپردگی به حرکت حریف، حرکت حریف را کنترل می کنند.

20- قدرت روحی، تعیین کننده ی شکست یا پیروزی: وقتی ورزشکار تحت فشار قرار می گیرد و با مشکلات و بحران ها روبرو می شود قبل از هر چیز تصمیم می گیرد که چگونه در مقابل هر چالشی بایستد. بنابراین به گونه ای عمل کنید که یک واقعیت فنا پذیر، پیش روی شما قرار دارد.

21- تصمیم بگیرید و دست از تلاش برندارید: عزم و اراده ی شما، تضمین کننده ی موفقیت نهایی تان است. در طول حرکت با مشکلات و دشواری هایی روبرو خواهید شد. اما هر بار که با آن روبرو می شوید، باید بدانید چگونه می توانید بر آن چیره شوید.

مهارت های موفقیت در حرکت:

گزیده ای از زیباترین و کاربردی ترین نکات مهم و کلیدی در رابطه با رسیدن به حرکت موفق عبارتند از:

1- فکر کنید، بّعد حرکت را انجام دهید:

اینکه فکر در رؤیا بدست می آید، دلیل نمی شود که آن حرکت عملی شود. چرا که فکر به تنهایی کاری انجام نمی دهد. بلکه باید فکر با عمل آمیختته شود. از سوی دیگر عمل کردن به تنهایی کفایت نمی کند. چرا که فکر و تصور روشن از حرکت می تواند اعمال را مؤثر سازد. فکر و عمل صحیح هر دو برای انجام حرکت ضروری هستند. اما متأسفانه اکثریت افراد از این واقعیت غافلند که بخش اعظم تلاش و انرژی لازم برای انجام حرکت، صرف غلبه بر گرایش متداول فکر حریف یا عمل حریف با عمل شما می باشد. این به هم آمیختگی الگوی حرکت را به واقعیت تبدیل می کند. اگر می خواهید به تعادل حرکت برسید. فکر و عمل هر دو را باهم بکار ببرید.

2- اشتباهاتی که بار اول اتفاق می افتد:

دفعات اول، اشتباهات شما به صورتی کاملا روشن و شفاف و واضح می گوید که چه کاری را نباید انجام دهید. پس به اندازه ی کافی از اشتباهات حرکتی درس بگیرید. به تدریج متوجه می شوید که کدام اجرا درست است.

وقتی شما قصد دارید حرکتی را انجام دهید، سریعا بهترین حرکت را انجام دهید. البته انتخاب روش های حرکتی همیشه صحیح نیست. مخصوصا زمانیکه اوضاع بحرانی و زمان کوتاه است. در چنین مواردی بهتر است که حرکت ها به شکلی دقیق تر انجام شوند.

البته شما می توانید از اشتباهات حریف درس بگیرید و آنها را به نفع خودتان استفاده کنید. اما هیچ چیز مثل اشتباهات فردی ویرانگر نیست و پیشرفت واقعی حرکت با کار و تلاش و دوری از اشتباهات مؤثر است. فراموش نکنید، پیشرفت هر حرکت مثبتی، چندین حرکت منفی در خود دارد. وقتی شما از همان شروع حرکت از اجرای حرکت غلط جلوگیری می کنید، مطمئن باشید که سرانجام آن به شکل کاملا درست انجام خواهد شد.

3- توقف:

چه کسی بهتر از خودتان محدودیت ها و ناتوانایی های حرکتتان را متوجه می شود؟ خوب معلوم است خود شما! قدری تأمل کنید و به حرکتی که می خواهید انجام دهید توجه کنید و بیاندیشید سهم شما در انتخاب و انجام حرکت چقدر است. در اینجا یک بخش قدرتمند وجود دارد و آن نیروی اراده برای انجام حرکت است.

وقتی داری به خودت می گویی. من دیگر نمی توانم کاری بکنم. همان لحظه درنگ کن و ذهنت را درگیر محدودیت های حرکتی دو حرکت متقابل کن. دقیقا برای خودت شفاف کن که کدام قسمت حرکت برای تبدیل شدن به کدام حالت و بدست آوردن کدام نتیجه می باشد. وقتی محدودیت های خودتان را کشف کردید و دانستید که انرژی منفی حرکت شما در حال مبارزه با بخشی از وجود حرکتی حریف است. آن بخش از حرکت دارای امکاناتی است که می توانید به آن دست می یابید. همینطور محدودیت های شما بسیار قدرتمند عمل می کنند. در این وضعیت هیچ قدرتی نمی تواند در مقابل توانایی های اعجاب آور شما تاب بیاورند.

4- با آرامش و اطمینان:

ورزشکار می تواند برای حرکت خود زمان پایان تعیین کند. این در حالی است که با کمال آرامش و اطمینان راجع به آن تصمیم بگیرید. ورزشکار نمی تواند به هیچ حرکت خوبی دست یابد و در عین حال مضطرب و آشفته باشد.

آرام باشید. درست نفس بکشید. آنوقت بهترین حرکت را انتخاب کنید. اگر ورزشکار دائم در استرس و فشار باشد، تلاش هایش تا حد زیادی هدر خواهد رفت. نگرانی در مورد درست انجام نشدن کاراها را از دل خود خارج کنید. موفقیت و رضایت مندی از حرکت زیاد به شانس ارتباط ندارد. این روحیه و عمل شماست که تعیین کننده است. دلایل مهمی برای نگران نبودن وجود دارد. بیشترین ضرر استرس و اضطراب این است که عضلات شما را سفت و ناتوان  می سازد و قابلیت های حرکتی شما را کاهش می دهد. بنابراین آرام باشید و نفس عمیق بکشید.

با آرامش و اعتماد به نفس حرکت را انجام دهید. تلاش شما به صورت آزاد و مؤثر به جریان خواهد افتاد. اما شما در مقابل هیچ حرکتی مقاومت غیر مؤثری نکنید.

5- آب باشید نه سنگ:

خیلی از ورزشکاران وقتی دچار مشکل حرکتی می شوند. متوقف
می شوند. در چنین مواقع با سختی سنگ نباشید.، بلکه مانند آب جاری عمل کنید.

اگر نمی توانید مشکل را بکشید، آن را خم کنید و یا از روی آن رد شوید. به مرور زمان حرکت را بشویید و در آن حل کنید. در این حالت سختی آن را از بین رفته و تبدیل به ذرات ریز شود که در آب حل کند یا اینکه حرکت را دور بزنید و آن را وادار به تسلیم کنید.

6- انرژی تمرکز خود را هدر ندهید:

هنگامیکه به حرکتی فکر می کنید، بخشی از انرژی حیاتی خود را به آن بخشیده اید به عبارت دیگر به آن حرکت انرژی داده اید تا واقع شود.

اگر روی حرکت حریف فکر کنید در واقع به حرکت خود جان
بخشیده اید و به حرکت انرژی داده اید تا جان بگیرد و مقابل حریف قد علم کند. بنابراین وقتی تمرکز و توجه شما اینقدر انرژی استفاده می کند. نباید روی حرکت هایی که نمی خواید تمرکز کنید حتی به حرکت های مزاحم اجازه ندهید تا وارد افکارتان شوند.

شاید بخواهید با اینکه افکار منفی از راه های دیگر نیز به ذهن خطور می کنند. گاهی شک و تردیدی باعث می شود تا تمرکز افکار شما رو ی حرکتتان اثر کند یا نگرانی روی چیزهای بدی که ممکن است اتفاق بیفتد. بنابراین حرکت های خود را متوجه رویدادهای حرکتی مثبت کنید. حتی گله و شکایت نیز می تواند باعث انحراف حرکت شما به سوی آنچه نمی خواهید شود. به جای اینکه از حرکتی گله کنید دست
به عمل بزنید عمل حرکتی خوب می تواند شما را به سوی آنچه
می خواهید سوق دهد.

بنابراین فکر خود را به صورت مثبت روی حرکتی که قصد انجامش را دارید، متمرکز شوید. تمرکز باعث می شود تا از آن انرژی برای شناسایی آنچه می خواهید انجام دهید، استقاه کنید.

7- روحیه:

روحیه می تواند یک حرکت عادی را به یک حرکت عالی تبدیل کند. روحیه این توان را دارد که از موقعیت یک فرصت خوب ایجاد کند و یا یک حرکت انرژی بخش سازد.

روحیه می تواند مشکلات را هموار کند و آنچه اوضاع و شرایط را
می سازد، دگرگون سازد. همچنین روحیه ی عالی می تواند یک عمل انرژی بخش و یک تراژدی ایجاد کند. روحیه ی شما مال شماست برای همین تا آنجا که می تواندی آن را کنترل کنید و در بیشتر لحظات زندگی از روحیه ی تان درست استفاده کنید.

8- تشویق:

هر حرکت مملو از انرژی است و به دنبال هر حرکتی انرژی روان
می شود. وقتی این انرژی به سمت حرکت های خلاق هدایت می شود. می توانید نتایج خیره کننده ای به همراه داشته باشد.

هر حرکتی ظرفیت انجام کارهای بزرگ را دارد، آنقدر بزرگ که خیلی وقت ها باور آن را هم نمی توانید بکنید. شاهد چند حرکت بودید که در یأس و نا امیدی تباه شده اند، فقط به این خاطر که هرگز حرکت را خوب نشناختید.

یک حرکت کوچک، در مکان درست، در  زمان درست و با شیوه ی مناسب به یک حرکت با شکوه تبدیل می شود.

کمی راجع به حرکت ها بیندیشید. به تغییری که از طریق نصب دقیق حرکت داخل حرکت دیگر انجام می شود دقت کنید. به جزئیات فکر کنید که همین الان فرصت انجام آن را دارید. حرکت ها را تا آنجا که می توانید در دل حرکت جای دهید. آنوقت آن چیزی که نصیبتان
می شود یک حرکت با شکوه است.

9- همان لحظه استفاده کن:

هیچ حرکت ذاتأ ثمر بخش نیست، آنچه یک حرکت را به سوی موفقیت روان می گذارد شناخت روابط و موقعیت ها است. در این حالت حرکت های فرح بخش و سرگرمی آور، خود را به این در و آن در می زند تا به موفقیت دست یابند. بنابراین حرکت به تنهایی یک روش موفقیت آور نیست. بکله یک جستجوی از آغاز تا پایان است. در هر موقعیت حرکت که هستید، راهی برای لذت بردن و کیف کردن از آن پیدا کنید. مطمئن باشید از این طریق پیشرفت های بزرگی نصیبتان می شود. املا خودتان را گول نزنید و کاری نکنید که برای حریف موقعیت مناسبی ایجاد کنید. شاید شما حرکتی را که انجام می دهید خودتان انتخاب نکرده باشید و رفتن به حرکت دیگر بستگی به شرایط داشته باشد. اما در هر جای حرکت که هستید این موقعیت را بپذیرید و از آن به درستی استفاده کنید. استفاده ی درست از جایی که شما هم اکنون هستید شما را به سمت جایی خواهد برد که یک توفیق بزرگ محسوب می شود.

10- همیشه یک راه است:

اگر انجام حرکتی به روی شما بسته شده است، مطمئن باشید که حرکت دیگری وجود دارد که می توانید از طرق آن به سوی مقدمه مورد نظرتان حرکت کنید. اگر مانعی در سر راهتان ایجاد شده، یک مسیر دیگر برای پیشروی وجود دارد. وقتی طرح (الف)، رو به شکست است، مطمئن باشید که طرح دیگری وجود دارد که شما را به همان جایی که می خواهید، می برد.

هنگامیکه که مسیر برای رسیدن به هدف غیرممکن به نظر می رسد، راه دیگری وجود دارد که با انجام آن می تواندی به هدفتان برسید. باور کنید که هر تلاش ناموفق باعث می شود که راه جدیدی را کشف کنید تا به موفقیت برسید.

وقتی که روش حرکتی؛ با شکست مواجه شد، از تجربه درس بگیرید و روش دیگری را، با اطلاعات بیشتر بکار بگیرید. همیشه راهی  وجود دارد که شما را به هدفتان نزدیک تر می کند. اگر چه ممکن است مسیر پر پیچ و خم باشد. اما همیشه راه شما را به موفقیتی که دنبالش بودید
می رساند.

11- شکست، یک تجربه است:

شکست بدین معنا است که شما از روش مناسبی برای دست یابی به اهدافتان استفاده نکرده اید. به بیان دیگر هر آنچه نیاز دارید، داشتن یک سری راهکار و نقشه ی عملیات حرکتی است. هر حرکتی، صرف نظر از محدودیت ها، می تواند شما را به بزرگ ترین موفقیت ها برساند. هیچ حرکتی ذاتا موفقیت آمیز نیست. حرکت موفق آنهایی هستند که راهبردی طراحی شده اند. نتایجی که به دست می آید به طور کامل استفاده شایسته ی شما از حرکت است. یعنی موفقیت همین طوری در دستان شما قرار داده نمی شود و در ضمن از شما نیز گرفته نمی شود.

موفقیت به زبان ساده عبارت است از تعیین حرکتی که لازم است انجام شود و سپس تلاش لازم برای اجرای آن.

با تلاش کافی هر چیزی امکان پذیر است، اما باید محدودیت ها را هم در نظر بگیرید و راهی برای انجام حرکت های درست پیدا کنید.

12- چالش، هدف حرکت:

تصور کنید پر زورترین آدم هستید، اما یک ورزشکار با یک حرکت جدید شما را را غافل گیر می کند. متوجه می شوید که چیزی هست که نمی توانید آن را کنترل کنید. آن حرکت مجهول یک نیاز شدید شما به وجود  می آورد.

آنگاه شما در می یابید که راهی برای کنترل آن حرکت وجود دارد. سرانجام به دنبال راه حلی می گردید تا به آنچه می خواهید برسید برای لحظه ای هیجان، امید و کمی هیجان ایجاد می شود. حالا تمام تلاشتان را می کنید تا از فرصت های جدید حداکثر استفاده را بکنید.

13- از اتفاقات نترسید:

هر مبارزه شما پر از چیزهایی که منتظرند تا آنها را تجربه کنید. فقط کافیست که به درستی اتفاقات را تجزیه و تحلیل کنید. احتمالا در کنار چندین فرصت و امکان مثبت، مشکلات با حرکت منفی وجود دارند. حتی در موقعیتی هر چند وخیم باز هم جنبه های مثبت و امیدوار کننده وجود دارد. اما کمی واقع بین در کنار منفی ها.

14- دعوت به جنب و جوش:

مبارزه نشانگر یک جنب و جوش فعال می باشد. از سوی دیگر مبارزه و چالش می تواند باعث تمرکز و توجه به حرکت شود. آیا قصد شما از انجام حرکت، خراب کردن حرکت حریف یا پشتیبانی است؟ آیا قصد ویران کردن حرکت حریف را دارید. سعی کنید راهی بیابید تا حرکت های ممکن را مشخص کنید.

15- جادوی لحظه ها را در یابید:

در هر لحظه از مبارزه رُخدادهایی به وجود می آید و در پشت هر اتفاق، لحظات اعجاب آور و حیرت انگیز وجود دارد. در هر عمل حرکتی صرف نظر از میزان اهمیت آن، بی نهایت روش وجود دارد که می تواند تفاوت ها و تغییرات واقعی را سبب شود. ورزشکار همیشه با سرعت تمام از میان بی شمار امکانات و گزینه ها می گذرد. پس امکانات و فرصت های حرکت را دریابید.

به درستی در هر لحظه اتفاقی رُخ می دهد و پشت هر اتفاق بسیار گزینه های حرکتی وجود دارد. در هر عمل حرکتی صرف نظر از میزان اهمیت آن، بی نهایت روش وجود دارد. در هر لحظه می توانید تفاوت ها و تغییرات واقعی را احساس کنید. شما همیشه در هر لحظه از میان چند امکان و گزینه عبور می کنید. پس امکانات و فرصت های حرکت را خوب دریابید و برای لحظه ی خود، حرکت خاص خود را بسازید.

16- به فکر تغییر باشید:

هر حرکت زنده ای به طور دایم در حال تغییر است. در واقع همین تغییر دائم و مستمر است که به حرکت معنا می دهد. هر بخش از حرکت همیشه در حال تغییر است. حالت ها و عواطف حرکت هر لحظه عوض می شوند. فرم اندام شما تغییر می کند. افکار به دنبال کشف روابط حرکت ها به طور پیوسته تغییر می کنند.

در این تغییرات بی شمار فرصت وجود دارد. تغییر یک واقعیت حرکت است. تغییر در حرکت رُخ می دهد چه شما بخواهید چه نخواهید. اگر شما روی پدیده های مثبت حرکت کار کنید و آن را کنترل و جهت دهی نمایید، آنوقت می توانید نتیجه ی مطلوب را بدست آورید. انتخاب جهت حرکت به خود حرکت حریف بستگی دارد. حتی به آنچه خودتان ساخته اید وابسته است.

بنابراین شما چه بخواهید و چه نخواهید تغییرات رُخ می دهند. بدون کنترل کردن آنها شما نمی توانید مصون بمانید. به جای فرار از تغییرات، سعی کنید در هر تغییر فرصت های مثبت را پیدا کنید و حرکت را به سوی اهداف مطلوب خود جهت دهید. تغییر و دگرگونی را با آغوش باز بپذیرید و سعی کنید از فرصت ها به خوبی استفاده کنید.

17- چرا معطلید؟

وقتی حرکتی لازم است به محض امکان انجام دهید. کار این لحظه را به تعویق انداختن فقط باعث می شود برای انجام آن حرکت انرژی و تلاش بیشتری صرف کنید. تأخیر کمتر یعنی کار بیشتر انجام دادن به این دلیل که ابتدا روی تمام چیزهای نامطلوب که از انجام ندادن حرکت نصیبتان می شود، فکر کنید. سپس روی آن به نتایج مثبتی که انجام آن نصیبتان می شود کمی بیندیشید. با این کار شوق و انگیزه ی خود را برای اجرای خود تقویت کنید.

حالا یک نقطه ی مناسب برای شروع حرکت خود در نظر بگیرید که احتمالا نمی توانید به طور کامل آن را به انجام برسانید. اما با وجود این حرکت را انجام دهید. شما می دانید که لازم است این کار انجام شود. با خود فکر کنید اگر این کار را انجام ندهید چه اتفاقی می افتد و بعد آن را در ذهن خود مرور کنید که چه اتفاقی ممکن است رُخ دهد. گزنیه ای را انتخاب کنید که بهترین نتیجه را به همراه داشته باشد. این حرکت مال شماست در هر لحظه منتظر تغییرات باشید.

18- مأیوس نشوید:

کار و تلاش انسان را خسته می کند. اما این نکته را فراموش نکنید که بدون زحمت به کسی مُزد نمی دهند. پس چه بهتر که کاری انجام دهید تا شکست بخورید. وقتی شما تلاش خود را کردید و نتیجه نگرفتید با کمی استراحت، نیروی از دست رفته ی خود را بدست خواهید آورد. در اصل خستگی شما بدین معنا است که حریف شما هم خسته شده است.

فراموش نکنید که زیاد تقلا کردن هم خستگی می آورد. بنابراین به اندازه تلاش کنید نه بیشتر و نه کمتر. طوری تلاش کنید که ارزشش را داشته باشد. سعی کنید چیزی بیافرینید که ارزش و زیبایی داشته باشد. اگر حرکت را به درست انجام دهید خستگی هایتان لذت بخش می شود.

19- با تشویق کردن به دست آورید:

آیا می خواهید حرکت خوبی انجام دهید؟ پس راهی بیابید که به حرکتتان غنای بیشتری ببخشد. به همین ترتیب با تشویق و دلگرم کردن خودتان، شما دارای انرژی فراوانی می شوید. اما این انرژی فقط زمانی آشکار می شود که مفید واقع شود.

انرژی  حرکتتان را روی حرکت حریف بتابانید تا خودتان در پوشش حرکتتان قرار بگیرید. حرکت خوب آنگونه پاداش می دهد که شما آن را بیان کرده اید. یعنی به همان روش منحصر به فردی که خودتان در انجام آن دخالت داشته اید.

20- بعضی مواقع...

ورزشکار در هر مبارزه با موارد بی شماری برخورد می کند که در مقابل بعضی از حرکت ها باید جواب منفی بدهد و در مقابل بعضی از حرکت ها جواب مثبت لازم است. اما اگر شما مجبور باشید دایم به جریان حرکت و اصلاعات حرکتی که در هر لحظه به شما هجوم می آورد جواب نه بدهید، دیر نخواهد پایید که کاملا پریشان خواهید شد. متأسفانه نه گفتن برای شما محدودیت ایجاد می کند. دقت کنید عقب نشینی یک بهانه و دستاویزی برای حریف نشود. ورزشکار باید در لابلای آشفتگی های حرکتی، موقعیت های با ارزش را شناسایی کند. بنابراین به دنبال حرکت های حریف و به دنبال نقاطی باشید که برای شما ارزش داشته باشد و شما بتوانید از آنها استفاده ی درست بکنید.

21- جلوتر را ببینید:

هر حرکتی را که انجام می دهید فقط بخشی از کل یک حرکت محسوب می شود که شما استفاده کرده اید و آن قسمت از بخش هایی که بعدا اتفاق می افتد می تواند متفاوت باشد. یعنی می توانند به حالت های مختلف آن هم بسته به موقعیت و زمان تغییر کنند.

نقاط قوت ورزشکار ایده هایی است که برای اجراهای مختلف حرکت دارد. حتی مهارت این که هیچ جا بیان نشده و مورد استفاده قرار نگرفته است. فقط تصور کنید که چقدر می توانید با تغییرات کنار بیایید. اگر تنها انتظار شما بر اساس آن چیزهایی که پیش می آید انجام پذیرد. شما قادر به انجام توانمندی های خود نخواهید بود. بنابراین حد توقعات و انتظارات خود را بالاتر ببرید. شما باید پتانسیل و توانمندی های خود را با حرکت های حریف منطبق کنید. بیشتر متوقع باشید تا فرض های حریف را به چالش بکشید. پس هدف خود را در راستای غیر فعال کردن و خنثی کردن حرکت حریف معطوف کنید و باقیمانده ی آن به دنبال فرصتی باشید.

اساس انتظارات خود را بر این فرض قرار دهید که هر چیزی که تا بحال انجام دهده اید فقط پنج درصد از آن چیزی است که قادر به انجام آن هستید. پس به ورای توانایی های خود بروید و به جای تکرار گذشته به فعالیت ها و حرکت های جدیدتری روی بیاورید.

22- غیر منتظره ها:

هر لحظه پُر از وقایع غیر منتظره است. بعضی از این رُخدادهای حرکتی خلاف انتظار، خوش آیند و بعضی دیگر نا امید کننده هستند. استرس به خود راه ندهید و قبول کنید که این وقایع غیر منتظره رُخ خواهند داد.

فکر کنید، طراحی کنید و پیش بینی کنید. اما نگران و مضطرب نشوید. انرژی و زمان خود را صرف نظر از کامل بودنش صرف آن چیزی که می توانید انجام دهید بکنید. آنچه را هست بپذیرید و به آنچه می خواهید باشید گام بردارید.

شما زمان و انرژی و تجربه ی فراوانی را در دسترس دارید. اما مراقب باشید تا این منابع را بی جهت خرج نکنید. حوادث غیر منتظره هم خواه ناخواه رُخ می دهند. بنابراین آماده باشدی اما نترسید. هر لحظه تان را با هدف مشخص تعیین کنید.

23- چراها و چگونه:

دانستن اینکه باید حرکتی را انجام دهید، بسیار مفید است، اما کافی نیست. دانستن چگونگی اجرای حرکت اهمیت دارد. چگونگی هر اجرایی نیاز به ظرافت ها و ریزه کاریه های خودش را دارد. در اجرای یک فعالیت حرکتی باید نوع تلاش شناخت مسیر و اندازه ی حرکت مشخص باشد. پس چرا عده ی محدودی این مسیر را به درستی انجام می دهند. علت ندانستن نحوه ی اجرای حرکت نیست، بلکه شکست در درک چرایی انجام آن حرکت است.

هر حرکتی را که اجرا می کنید، باید ارتباطی قوی و محکم و مستدل نیز با آن برقرار کنید. در غیر اینصورت حتی اگر بدانید چه می خواهید، امکان رسیدن به مقصد بسیار ضعیف است. بنابراین باید الزامات و انگیزه های حریف را درک کنید.

برای دستیابی به حرکت حریف، باید عمیق ترین درخواست های قلبی حریف و نحوه ی رسیدن به خواسته های حریف را کشف کنید. در این صورت راهی برای رسیدن به هدف پیدا خواهید کرد. یعنی باید به دنبال کشف اهداف درونی حریف باشید. همان اهدافی که وادارتان می کند حرکت را دنبال کنید. پس اگر اهداف و آرمان های درونی را پیدا کردید، تقدیر و سرنوشت حرکت در دستان شماست.

24- مثبت یا منفی:

اثربخشی یک حرکت مثبت هنگامی ظاهر می شود که با یک حرکت منفی سرو کار داشته باشید. در واقع یک حرکت منفی با کلاف حرکت مثبت پُر می شود و در یکدیگر جا گیری می کند. با این کار درخواست حرکت مثبت را با حرکت منفی و برعکس پاسخ دهید.

روش مناسب برای مقابله با این حالت ها (مثبت یا منفی) استفاده از آن علیه خودش است. به جای مقابله ی کورکورانه راهی را برای بدست گرفتن حرکت حریف بیابید. شما قبل از هر چیزی باید بتوانید نگاه نقادانه ای نسبت به حرکت حریف داشته باشید. به خودتان بگویید که این وضعیت مثبت است یا منفی. به این ترتیب به دنبال روشی بگردید تا بتوانید خلع های حرکتی را پُر کنید.

25- جایزه یا پاداش:

هر دلیلی که برای موفق شدن دارید، باعث پیروزی است. مطمئنا در حین مبارزه چیزهایی اتفاق می افتد که گاهی هم غیر قابل اعتماد هستند. واقعیت این است که خوش شانس بودن در زمان درست و مکان درست اندک است. اما تلاش شما تضمین کننده ی موفقیت بیشتر شماست.

موفقیت از تیزبینی و هوش شما ناشی می شود. اما به راستی موفقیت چیست؟ یعنی استفاده از قابلیت های حرکتی به روشی پسندیده و به صورت هدفدار و با معنای موفقیت توسط حالات فیزیکی و بر اساس عقل شما تعریف می شود. اما تنها زمانی موفق هستید که عقل و منطق شما منطبق بر یکدیگر عمل کنند. مطمئن باشید که عقل مانند دیده بانی عمل می کند که نشانه ها و علائم ضعف را در میدان جنگ می بیند و به خوبی فعل و انفعالات حرکتی را آنالیز (تجزیه و تحلیل) می کند و بر اساس آن وارد معرکه ی عمل می شود. اما با این حال موفقیت نیاز به تلاش و تعهد لحظه به لحظه دارد. موفقیت نیازمند آن است که به بهترین شکل فکر کنید.

وقتی به موفقیت دست یافتید، چیزهایی که ضروری هستند، اما کافی نیستند. مانند تلاش سخت کوشی، نظم حرکتی، پافشاری و استقامت و... با تفکر درست تبدیل به مزد و پاداش موفقیت می شوند.

چگونه در حرکت حریف نفوذ کنید؟

هر ورزشکاری در حرکات خود الزام و مداومت داشته باشد به هدفش خواهد رسید.

رفتار هر حرکتی مستلزم برقراری و ارتباط مناسب با حرکت حریف می باشد. ارتباط حرکت از چهار قاعده ی کلی تبعیت می کند تا بتواند در حرکت حریف نفوذ کند و ارتباط خود را با حرکت حریف بهبود بخشد. به کل حرکت حریف نگاه کنید. با وقار و آرامش حرکت کنید. با تفکر مثبت هر از گاهی به حریف فرصت دهید تا کمی ارزاندام کند. سپس حریف را در محاصره ی حرکت خود در آورید. حتی ریتم تنفس مناسب داشتن یک قاعده ی کلی برای نفوذ در حرکت حریف است. باید دقت کنید از این روش ها با زیرکی و زبردستی، اعتماد حریف را جلب کنید. پس باید سعی کنید از ابتدا تا پایان حرکت تعادل خود را حفظ کنید.

قاعده ی اول: همیشه مستقیم به کل حرکت حریف نگاه کنید. این نگاه باید سنجیده و حساب شده باشد. اما در عین حال نگاه شما باید طوری سنجیده شده باشد که ادامه ی ارتباط را فراهم نماید.

قاعده ی دوم: سعی کنید حرکتی با وقار و آرام انجام دهید و هنگام اجرای حرکت آرامش خود را حفظ کنید. یعنی حرکت دور از اضطراب و دستپاچگی باشد. با حفظ آرامش و رعایت اعتدال در اجرای حرکات، سعی کنید بیشتر در حرکت حریف نفوذ کنید.

قاعده ی سوم: هر از گاهی به حریف فرصت دهید اجرای حرکت خود را بررسی کند.

ورزشکار با تجربه غالبا در تمرینات خود، بر اساس تشخیص موقعیت به حریف مقابل فرصت می دهد، ضمن اجرای حرکت مانع تشخیص درست حریف شوند.

در هنگام مبارزه حریف با عکس العمل خود به اعتراض حرکتی دستی می زند. البته با این کار می خواهد بگوید: نمی گذارم حرکتت را به پایان برسانی. همینطور ورزشکار با جهت دادن به حرکت می تواند شرایط حرکت را به نفع خود پیش ببرد.

قاعده ی چهارم: ریتم تنفس مناسب داشتن، حرکت شما را ملایم تر
می کند و ارتباط مناسب بین حرکت و تنفس از ضروریات است.

ریتم تنفس مناسب را پیشه ی خود سازید و از حرکت بدون ریتم خود داری کنید. در انتخاب حرکت بسیار دقت کنید. اجرای حرکت ملاک نیست، بلکه مهم متناسب بودن با حرکت حریف اهمیت دارد.

راهکارهایی برای برقراری ارتباط مؤثر:

نحوه ی ارتباط برقرار کردن با حرکت حریف یکی از عوامل موفقیت می باشد. اگر بدانید که چگونه، کی و در مقابل هر حرکتی چه کاری انجام دهید، روش صحیح حرکت خود را شناخته اید. یعنی باید بتوانید به درستی با هر حرکتی ارتباط برقرار کنید.

بهترین و موفق ترین ورزشکاران آنهایی هستند که با شیوه ای درست با حرکت حریف ارتباط برقرار می کنند. باید توجه داشت زمان برقراری ارتباط با حرکت حریف مناسب باشد.

حالا اگر می خواهید با هر حرکتی رابطه ی مثبت و مدام داشته باشید و حرکتتان مقبول واقع شود، شش روش زیر را انجام دهید:

1- قبل از اجرای هر حرکتی از خود سؤال زیر را بپرسید:

الف- آیا این حرکت درست است؟

ب- آیا اجرای این حرکت ضرورت دارد؟

پ- آیا اجرای حرکت از راه درستی انجام می شود؟

در بعضی مواقع، هنگام اجرای حرکت به آنچه می خواهید انجام دهید فکر کنید و بعد از اینکه حرکت خود را انجام دادی تازه متوجه می شوید که اشتباه کرده اید. بهتر است برای اینکه حرکت درست را اجرا کنید، خود را به جای حریف مقابل بگذارید و بیندیشید اگر حریف این کار را انجام می داد و چه عکس العملی از خود نشان می دادم. البته همیشه لازم نیست که به واکنش حریف فکر کنید. بلکه در مواردی پیش می آید که اجرای حرکت کاملا شرایط موجود را به هم بزند. گاهی اوقات هم در اجرای حرکت قصد و غرض پنهان نهفته است. مثلا
می خواهید حرکت حریف را مختل کنید و یا توانایی های حرکتی حریف را کم رنگ کنید.

عاقلانه است قبل از اجرای حرکت از خود بپرسید واقعا این حرکت درست است؟ اگر منصفانه پاسخ دادید، آنگاه بر طبق پاسخ خود عمل کنید.

بنابراین حرکت درست این نیست که حتما خودتان را ملزم به اجرای حرکت خاصی کنید. بلکه منظور این است که اجرای حرکت از روی نقشه ی حرکتی حریف و با دوراندیشی انجام دهید.

2- هرگز فرصت ها را از دست ندهید:

سعی کنید اجرای حرکتتان امیدوار کننده باشد. یعنی نسبت به نیازها، حرکتی را بسازید و اجرا کنید. برای هر ورزشکاری شرایطی پیش
می آید که حرکت متوقف می شود  یا نیمه کاره رها می شود. در همین هنگام درست فکر کردن و انجام حرکتی  درون کالبد حرکت حریف جاری می شود.

3- سعی کنید خطاهای حریف را درک کنید:

چشم پوشی از خطاهای حرکتی حریف کار ناپسندی است. اگر باور داشته باشید که بالاخره حریف حرکتی را ناقص یا به درستی انجام
نمی دهد، آنگاه راحت تر ادامه می دهید. کافیست بدایند هر ورزشکاری سعی می کند، حرکتی را به درستی اجرا کند. در این لحظه با توجه به توانایی های حرکت حریف و پیدا کردن نقاط ضعف بهتر می توانیم عمل کنید.

4- دید خود را وسعت دهید و از دریچه ای کوچک و محدود به حرکت نگاه نکنید:

در مورد موضوعات مختلف یک حرکت فکر کنید و حریف را وادار کنید آنچه نمی خواهد انجام دهد، بهترین روش آن است که حرکتتان را به حریف تحمیل کنید. بلکه سعی کنید حریف را متقاعد کنید تا حرکتی انجام دهد که میل شماست. با این کار فاصله ی حرکت خودتان را به حرکت حریف نزدیک تر و عمیق تر کنید.

5- قبل از انجام هر کاری به نکات مثبت و منفی حرکت فکر کنید:

کاملا طبیعی است که رفتار حرکتی خود را مورد انتقاد قرار دهید. بهتر است که عاقلانه قضاوت کنید. با خودتان فکر کنید آیا حرکتتان واقعا ایراد دارد یا نه؟ اگر حرکتتان به درستی اجرا شده است بهتر است رفتار حرکتی خود را تغییر دهید و ایرادها را برطرف کنید. باور داشته باشید که قضاوت های درست بر عملکرد حرکتی شما تأثیر مثبت می گذارد. سعی کنید تفاوت حرکت خودتان را با حرکت حریف درک کنید. با این کار حرکت شما تقویت می شود.

6- به دنبال بازتاب عمل حرکتی خود باشید:

به طور کلی قانون طبیعی این است که بازتاب هر عملی متناسب با آن عکس العمل را به همراه دارد.

مدیریت ریسک حرکتی

 

به نام خدا

مدیریت ریسک حرکتی

نویسنده: عبدالله یزدانی

سر شناسه                     : یزدانی، عبدالله، 1353-

عنوان و نام پدید آور        : مدیریت ریسک حرکتی / نویسنده، عبدالله یزدانی.

مشخصات نشر               : ورامین: انتشارات دوقلوها، 1394.

مشخصات ظاهری          : 63 ص.

شابک                          : 50000ریال3–24–6432-600–978

وضعیت فهرست نویسی   : فیپا

موضوع                       : ورزش – مدیریت ریسک

موضوع                       : حرکت آموزی

موضوع                       : مدیریت ریسک

رده بندی کنگره              : 1394 4م4ی/ 713GV

رده بندی دیویی              : 069/796

شماره کتابشناسی ملی      : 4035507

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1395

شمارگان: 1000

شابک: 3- 24- 6432- 600 - 978

قیمت : 5000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

مقدمه..........................................................................7

مفهوم ریسک................................................................9

مفهوم ریسک حرکتی......................................................10

مدیریت ریسک حرکتی...................................................10

رابطه ی ریسک و چرخه ی حیات حرکت...........................12

رابطه ی مدیریت ریسک با شکل حرکت.............................12
مدیریت ریسک.............................................................13

ساختار سازمان حرکت...................................................14

روش های مختلف شناسایی تحلیل ریسک............................14

نمودار شبکه ای............................................................14

مدیریت ارتباطات..........................................................14

خط مشی ها.................................................................14

محدودیت های حرکت....................................................14

مدیریت ارتباطات.........................................................15

خط مشی ها................................................................15

محدودیت ها................................................................15

فرضیات.....................................................................16

برنامه ریزی مدیریت ریسک............................................16

سازگاری و تطبیق.........................................................16

نرم افزار مدیریت حرکت.................................................17

شناسایی ریسک حرکت...................................................17

اهداف کلی...................................................................17

اطلاعات مورد نیاز........................................................17

فرصت چیست؟.............................................................18

یکپارچگی...................................................................18

اهداف کلی تجزیه و تحلیل ریسک......................................18

اطلاعات مورد نیاز را مشخص کنید...................................19

بررسی فرضیات...........................................................19

رده بندی دقت داده ها......................................................19

مقیاس احتمال و تأثیر ریسک............................................19

تعیین احتمال و تأثیر.......................................................19

تعیین رده بندی ریسک ها................................................19

جستجو و شناسایی گرایش ها............................................20

تصمیمات.....................................................................20

از خود بپرسید...............................................................20

علت های متداول ریسک..................................................21

مراحل تجزیه و تحلیل ریسک............................................21

تجزیه و تحلیل عددی ریسک.............................................21

اهداف کلی تجزیه و تحلیل ریسک .....................................22

احتمال تأثیر..................................................................22

ارزش مورد انتظار ریسک...............................................23

توزیع احتمال................................................................23

تجزیه و تحلیل حساسیت...................................................23

تجزیه و تحلیل درخت ترسیم.............................................24

نکات کلیدی تحلیل ریسک ها............................................24

مراحل اجرای تجزیه و تحلیل ریسک..................................24

برنامه ریزی پاسخ به ریسک............................................25

اهداف کلی برنامه ریزی پاسخ به ریسک.............................25

سطوح سه گانه ی پاسخ به ریسک......................................25

استراتژی های برنامه ریزی ریسک...................................25

اجتناب از ریسک...........................................................25

کاهش ریسک................................................................26

پذیرش ریسک...............................................................26

سه وضعیت مدیریت ریسک.............................................26

انتقال ریسک................................................................26

حذف ریسک.................................................................26

تغییر برنامه ی حرکت.....................................................26

برنامه اقتضایی..............................................................27

نشانگرها.....................................................................27

نشانگرها سؤالاتی نظیر...................................................27

ریسک های ثانویه..........................................................27

اهداف کلی کنترل و نظارت بر ریسک................................27

اهداف کلی کنترل و نظارت بر ریسک................................27

پیاده سازی برنامه پاسخ به ریسک......................................28

تهیه و تنظیم برنامه های جبرانی........................................28

کنترل ریسک حرکت......................................................28

اندازه گیری عملکرد.......................................................28

اصلاح برنامه ی پاسخ به ریسک.......................................29

اندازه گیری عملکرد فنی.................................................29

انجام مجدد شناسایی ریسک..............................................29

برآورد مجدد حرکت.......................................................30

ارتباطات ریسک...........................................................30

مدیریت تجارب کسب شده................................................30

نقش مربی در ورزش.....................................................30

روش علمی اجرا...........................................................31

روش عینی..................................................................31

احتیاجات اساسی ورزشکار..............................................32

انواع احتیاجات.............................................................32

اول احتیاجات بدنی.........................................................32

دوم احتیاجات روانی.......................................................33

خصوصیات فردی.........................................................35

هوش..........................................................................35

تفاوت های رفتاری........................................................36

یادگیری به عنوان کسب مهارت.........................................37

مراحل رسیدن به هدف....................................................39

عوامل مؤثر در اجرا......................................................39

اصول آمادگی ورزشکاران..............................................39

تجربیات قبلی................................................................40

تمایل یادگیرنده..............................................................41

نقش محرک ها در فعالیت های حرکتی................................42

میل و رغبت................................................................43

حافظه........................................................................45

حافظه ی عضلانی........................................................46

جنبه های مختلف حافظه..................................................46

توجه به یادگیری............................................................46

اندازه گیری حافظه از طریق اجرای مجدد............................47

یادآوری......................................................................47

تشخیص......................................................................47

عوامل مؤثر در حافظه....................................................47

دقت............................................................................49

دقت امری انتخابی است...................................................50

دقت مستلزم آمادگی است..................................................50

اقسام دقت.....................................................................51

عوامل مؤثر در دقت.......................................................52

عوامل خارجی..............................................................52

دوم عوامل روانی..........................................................53

انتقال دقت....................................................................54

تفکر...........................................................................54

خصوصیات تفکر..........................................................54

تفکر منطقی..................................................................56

عناصر عمده ی تفکر......................................................56

جریان تفکر..................................................................57

روش حل مسأله.............................................................57

آزمایش و خطا...............................................................58

تفکر خلاق....................................................................60

آنچه مربی باید انجام دهد..................................................60

توجه به ویژگی های فردی................................................60

منظور از ارزش سنجی....................................................60

تعریف انظباط................................................................61

مقررات گروهی.............................................................61

مقررات شخصی............................................................61

ارتباط مربی با ورزشکار................................................62

شخصیت.....................................................................62

طرق شناخت شخصیت افراد............................................62

مقدمه

برای رشد، توسعه و سازگاری با حرکت، باید در هر لحظه به دنبال نوآوری باشید. این کار محقق نخواهد شد جز به خطر کردن در دنیای پر شتاب حرکت که لازمه ی آن افزایش توانمندی و بنیه ی رقابتی
می باشد.

ریسک و مدیریت ریسک در حرکت موضوعی حساس و ضروری برای ورزشکار می باشد. چرا که در محیط بی ثبات و نا معین، هر لحظه می توان انتظار وقوع رُخدادهای خارج از برنامه و غیره منتظره داشت.

مفهوم ریسک:

ریسک از نظر تئوری به معنای احتمالی انحراف از نیل به هدف مطلوب است در تئوری ریسک، اصطلاحاتی نظیر عدم قطعیت یا نامشخص بودن وضعیت و شرایط عدم اطمینان حرکتی که می خواهید انجام دهید.

مفهوم ریسک در تئوری احتمالات ریشه داشته و بالطبع از بخت و شانس نشأت گرفته است.

به طور کلی هر تلاش و هر حرکت بشری، ریسک هایی را در بر دارد. در زندگی روزانه هم، بعضا با موقعیت هایی متغییر روبرو
می شویم که اغلب در برگیرنده ی فاکتورهای ناشناخته، غیر منتظره، خوشایند یا ناخوشایند و معمولا غیر قابل پیش بینی می باشند.

ریسک دلیلی دارد و در صورت اتفاق نیز تجربه ای از آن حاصل می شود. تعاریف دیگری از ریسک را تعریف می کنیم:

1- ریسک احتمال وقوع یک خسارت (ضرر) است.

2- ریسک انحراف در پیشامدهایی می باشد که باید در طول یک دوره مشخص و در موقعیت معین اتفاق می افتد.

3- ریسک تابعی است که احتمال و اندازه ی خسارت را تعیین می کند.

4- ریسک عبارت است از احتمال وقوع تمامی پیامدهای ممکن با مسیر ریسک زا.

5- ریسک امکان تحمل ضرر و آسیب است.

6- ریسک به عنوان تلفیقی از یک رویداد درست یا غلط

7- ریسک احتمال رویدادهای غیر قطعی است.

ریسک چیزی است که ممکن است اتفاق بیفتد و در صورت وقع اثر نامطلوبی در حرکت خواهد داشت. در توضیح این تعریف ریسک احتمال بین صفر تا صد می باشد. یعنی در جایی احتمال کمتر و در موقعیت دیگر احتمال بیشتر خطر زا دارد.

همانگونه که گفته شد، دامنه ی تعاریف ریسک گسترده است و لازم است برای اجتناب از سردرگمی و تشویش ذهنی در هر زمینه، از تعاریف مشخص تر و جامع تر استفاده شود. با این وجود، از تعاریف ارائه شده، دو جنبه ی مشخص کننده ی ریسک قابل استخراج است. عدم قطعیت پیشامدها و خسارت های ممکن. بنابراین احتمال وقوع پیشامد و اثرات احتمالی آن، دو فاکتور مهم و مشخص کننده ی ریسک است.

مفهوم ریسک حرکتی:

ریسک حرکتی، رخداد  یا وضعیتی است که در صورت وقوع، بر اهداف حرکت اثرات منفی می گذارد. در ارتباط با حرکت، ریسک در واقع شانس وقوع رخداد نامطلوب و تمام پیامدهای ناخوشایند خواهد بود. ریسک حرکتی در صورتی تحقق پیدا می کند که باعث تأخیر، توقف و یا شکست حرکت شود. همچنین بر کیفیت و معنای حرکت تأثیر می گذارد.

مدیریت ریسک حرکتی:

فرایند مدیریت ریسک حرکتی، نگرش نظام مند و پیشگیرانه است که در راستای کنترل حرکت و کاهش عدم قطعیت بکار گرفته می شود. مدیریت ریسک به حداقل نتایج و پیامدهای حاصل از رویدادهای نامطلوب و به حداکثر رساندن نتایج حاصل از رویدادهای مطلوب است. بنابراین همانگونه که قبلا اشاره شد، ریسک می تواند منجر به رویداد مثبت یا منفی شود.

این نکته بسیار مهم است که در مدیریت ریسک، علاوه بر رویدادهای منفی و نامطلوب، رویدادهای مثبت و فرصت های بالقوه نیز مد نظر قرار می گیرد. شناسایی ریسک ها و تفکیک آنها از یکدیگر به ورزشکار این امکان را می دهد که از مزایای فرصت های موجود، نهایت استفاده را ببرد. این همان چیزی است که باعث پیشرفت حرکت می شود. در حقیقت با بکارگیری مدیریت ریسک، این شما هستید که حرکت را کنترل می کنید. اگر مراحل اولیه ی فرایند مدیریت حرکت به دقت دنبال نشود، مزایا و منافع نهفته در مراحل بعدی نیز هرگز محقق نخواهد شد.

مدیریت ریسک، فرایندی نیست که تنها یک بار تصمیم گیری شود. بلکه طی هر بار اجرای حرکت دائما بررسی می شود. بنابراین رون شناسایی ریسک نه تنها قبل از اجرا، بلکه در خلال اجرای حرکت و بهنگام بروز تغییرات و کشف مشکلات انجام می گیرد. هر مرحله از فرایند مدیریت ریسک باید تا حد ممکن، کامل و بی نقص و دقیق تر انجام پذیرد. در ادامه به بررسی عوامل ریسک می پردازیم:

1- احتمالات

2- تأثیرات پیامدهای مثبت یا منفی

3- زمان وقوع عوامل تغییر دهنده

4- تناسب رویدادهای حرکتی با یکدیگر

مدیریت ریسک در واقع روند کنترل ریسک و تعدیل اثرات آن
می باشد. مدیریت ریسک یک مسیر نظام مند برای تعیین، ارزیابی و پاسخ به ریسک های مختلف است.

تعاریف دیگر مدیریت ریسک حرکت عبارتند از:

1- فرایند شناسایی شده جهت شناسایی، تجزیه و تحلیل و ارزیابی ریسک های مرتبط با حرکت و همینطور پیاده سازی و بدست آوردن روش مناسب برای پیشگیری و مهار وقوع یا پاسخ هر ریسک است.

2- بهبود مستمر و نظام مند منافع که مطابق سیاست حرکت اتفاق می افتد.

3- شناسایی، تجزیه و تحلیل، اولویت بندی، برنامه ریزی، کاهش و کنترل وقایعی که منجر به تغییرات ناخواسته می شود. 

در واقع، وظیفه ی مدیریت ریسک عبارت است از تشخیص ریسک ها و کاهش اثر آنها بر عملکرد حرکت است. مدیریت ریسک مستلزم طی یک مسیر احتمالی ست.

از سوی دیگر رابطه بین اهداف حرکت و مدیریت ریسک نباید فراموش شود. اهداف حرکت، در مرحله ی برنامه ریزی حرکت تعیین می شود. این اهداف در طول مدت اجرا به تمامی فعالیت های مرتبط جهت می دهند. بنابراین عملیات کنترل ریسک باید با استراتژی های کلی حرکت، هماهنگی داشته باشد.

هر مرحله از چرخه ی حیات حرکت، ریسک هایی دارد. در اینجا مدیریت یکپارچه ای مورد نیاز است، تا بتوان از خروجی مدیریت ریسک اطمینان حاصل کرد.

رابطه ی ریسک و چرخه ی حیات حرکت:

همانطور که قبلا اشاره شد به دلیل وجود ریسک های متفاوت در تمامی مراحل حرکت باید مدیریتی متناسب با نوع و میزان ریسک های هر مرحله اتخاذ کنید تا بدین وسیله از بروز وقایع نامطلوب جلوگیری کنید.

باید به خاطر داشته باشید که نوع و شیوه ی برخورد با ریسک های هر اجرا با سایر اجراهای دیگر متفاوت بوده و تدبیر و استراتژی منحصر به فردی را می طلبد و همینطور روند تغییرات ریسک و شیوه ی برخورد با ریسک در مراحل مختلف، ماهیت و تأثیرات متفاوتی خواهد داشت.

در تقسیم بندی مراحل حرکت، بسته به نوع و ابعاد آن، عملکرد متفاوتی وجود دارد. عمومی ترین حالت تقسیم بندی های انجام شده، پنج مرحله ای است. این پنج مرحله عبارتند از:

1- تعریف (آغاز)

2- طرح ریزی (برنامه ریزی)

3- پیاده سازی (اجرا)

4- کنترل (نظارت)

5- عملکرد (راه اندازی)

تأثیر ریسک در هر یک از مراحل فوق متفاوت است. واضح است که در مراحل آغازین حرکت یعنی شکل گیری اولیه و کلیات به دلیل وجود ابهامات در مسیر انجام حرکت و مشخص نبودن مسائلی که ممکن است در مراحل مختلف اجرا رُخ دهد، میزان ریسک ها و ی ناشناخته ها و مسائلی که در مورد آن عدم قطعیت وجود دارد حداکثر خواهد بود و پیشرفت حرکت و یا مسائل برنامه ریزی شده، برخورد با ریسک ها افزایش می یابد. همچنین آن دسته از ریسک هایی که با پیشرفت مراحل حرکت تغییر محتوی می دهند را دنبال کنید تا تأثیر ریسک ها نمایان شود و ترکیبی از قطعیت به وجود آید.

رابطه ی مدیریت ریسک با شکل حرکت:

از دیگر عوامل تأثیرگذار، چگونگی برخورد با ریسک حرکت و مدیریت بر آن است. به شکلی که اجرا کم خطر و نیاز به مدیریت ریسک کاهش یابد.

با توجه به ماهیت ریسک و تعیین نوع آن، بیان کننده ی اهداف، شرایط و ماهیت و ... حرکت می باشد تا از طریق استراتژی بهتر در مقابل ریسک های مربوطه از یکدیگر متمایز گردند.

معمولا حرکت ها، بر اساس دو ویژگی از یکدیگر متمایز می گردند:

1- شیوه ی اجرا

2- روش  تقسیم بندی وظیفه و مسئولیت هر یک از بخش های حرکت

شاخص های چهارگانه ای که برای تعیین اهداف حرکت در نظر گرفته می شود عبارتند از:

1- بررسی وضعیت حرکت

2- بررسی ساختار حرکت

3- بررسی نوع روش اجرا

4- انتخاب سطح یا لایه ی مورد نظر برای مدیریت ریسک

مدیریت ریسک:

مدیریت ریسک عبارت است از کاری که باید انجام شود و یا عملی که باید پس از شروع فرایند مدیریت ریسک به منظور تکمیل فرایند اجرا بکار گرفته شود. توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که جهت انجام سریع و مؤثر مدیریت ریسک، باید پیش از شروع اجرا، تمامی
پیش بینی ها در نظر گرفته می شود.

هدف از این بخش، تعیین مسئولیت مدیریت ریسک در سازمان حرکت می باشد. در ساختار سلسله مراتبی یک حرکت، مسئولیت ریسک بر عهده ی ورزشکار می باشد. این مسئولیت از طریق سلسله مراتب، جهت ریسک های هر بخش اعمال می شود.

این مدیریت ریسک شامل شناسایی، تجزیه و تحلیل، واکنش و کنترل محدوده ی حرکت می باشد. ورزشکار باید درک صحیحی از
بخش های مختلف حرکت داشته باشد و باید بتواند در مقابل پیامدهای ناشی از آن اقدامات لازم را انجام دهد.

اگر چه تمرکز بر تمام ریسک ها تصمیمات در یک بخش غیر ممکن است، اما جایگاه مدیریت ریسک بسته به ساختار کل حرکت متفاوت است.

ساختار سازمان حرکت:

در صورتی که ابعاد یک حرکت بسیار وسیع باشد، می توان برای هر بخش از مدیریت حرکت واحد مدیریت ریسک مستقل در نظر گرفت.

روش های مختلف شناسایی تحلیل ریسک:

1- شناسایی ریسک

2- ارزیابی ریسک

3- تعریف پاسخ مناسب به ریسک (واکنش)

4- انتخاب

5- برنامه ریزی

6- پیگیری (نظارت و کنترل)

نمودار شبکه ای:

نوعی تقسیم بندی فعالیت های مختلف اجزای یک حرکت است که بر اساس وابستگی و ترتیب توالی صورت می گیرد. نمودار شبکه ای روند انجام فعالیت را بر اساس وابستگی های موجود میان فعالیت های کاربردی به شکل موازی نشان می دهد.

به منظور ارزیابی ریسک حرکت، موارد زیر را در نمودار شبکه ای حرکت بررسی نمایید:

1- فعالیت های همگرا: نقاطی از حرکت که با یکدیگر تداخل می یابند.

2- فعالیت های موازی: گاهی اوقات اجزاء حرکت در مسیر موافق حرکت می کنند.

3- فعالیت های وابسته: گاهی اوقات مجبور می شوید شکل حرکت حریف را دنبال کنید تا تعادلتان به هم نخورد.

4- فعالیت های بحرانی: لحظاتی که حرکت از یک حالت منطقی خارج می شود.

5- برآوردها: جهت به حداقل رساندن ریسک انجام می شود.

از لحاظ حرفه ای، مؤثرترین راه جهت کاهش ریسک عبارت است از: شناسایی  حذف ریسک ها با پیروی از فرایند مدیریت ریسک. فرایند مدیریت ریسک می تواند به طور زمان بندی شده بکار رود تا مصرف انرژی به مقدار مطلوبی کاهش یابد.

هنگام شناسایی ریسک ها به موارد زیر توجه کنید:

1- حریف از کارش چه نتیجه ای را دنبال می کند؟

2- میزان آگاهی و دانش حریف چقدر است؟

3- سطح اطمینان از برآورد اجرای موفق چقدر است؟

4- از چه روشی برای مهار حرکت حریف استفاده می کنید؟

مدیریت ارتباطات:

هدف از مدیریت ارتباطات، آگاه سازی قسمت های ذی نفع از چگونگی و شکل گیری نوع ارتباط بین اجزای مختلف است. ایجاد برنامه ریزی برای مدیریت ارتباطات، مستلزم تجزیه و تحلیل نیازهای هر یک از قسمت های ذی نفع است که شامل موارد زیر می باشد:

1- چه اطلاعاتی باید جمع آوری شود؟

2- از چه روش هایی برای خنثی کردن حرکت حریف استفاده شود؟

3- روابط اجزای حرکت با یکدیگر به چه صورت است؟

4- برنامه ریزی جهت توزیع انواع ارتباطات حرکتی چگونه انجام
می شود؟

خط مشی ها:

ورزشکاران دائما به دنبال الگو هستند. با این تفکر که با شناسایی الگوی حرکتی حریف، می توان به شناخت مناسبی دست یافت. این نکته را فراموش نکنید که الگوهای حرکتی در هر اجرا سفارشی سازی می شوند:

محدودیت های حرکت:

یک حرکت در صورتی موفق به شمار می رود که محدودیت های خود را پوشش دهد. این محدودیت ها عبارتند از:

1- کیفیت

2- عملکرد مناسب

3- آستانه ریسک

4- مقدار مصرفی انرژی

5- برآورد زمان

فرضیات:

عقاید یا باورهایی که در مورد اجرای حرکت فکر می شود. این امکان را به وجود می آورد که فرضیات حرکت، ریسک ها را کاهش یا افزایش داده و یا به تعیین عملکرد حرکت کمک می کند. فرضیات طی فرایند حرکت و در خلال تجزیه و تحلیل کیفی بررسی می شوند.

برنامه ریزی مدیریت ریسک:

برنامه ریزی مدیریت ریک همه ی مراحل حرکت را تحت پوشش قرار می دهد. از جمله نحوه ی تصمیم گیری درباره ی نحوه ی شروع اجرا، تعیین اجزاء درگیر، زمان انجام فعالیت طی چرخه ی حرکت و...

برای اینکه مدیریت حرکت بهتر جریان یافته و تصویری واضح بدست آید، لازم است پیش از شروع، به چگونگی تکمیل آن بیندیشید. اهداف این مرحله از مدیریت ریسک عبارت است از:

1- ایجاد برنامه ای جهت دار

2- تنظیم خط مشی حرکت بر اساس نیاز

3- سازگار نمودن فعالیت با حرکت حریف

4- اطمینان از تناسب سطوح مختلف حرکت

5- چگونگی ادغام نتایج حاصل در کل پیکره ی حرکت

6- استفاده از تناوب زمانی

7- آستانه ی تعادل

8- فقدان سازگاری با حرکت حریف

9- نقش ها و مسئولیت های حرکت

10- نحوه ی نگهداری و تثبیت حرکت

11- تجزیه و تحلیل قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدها

12- نمودار علت و معلول

هرگز در مصرف انرژی و زمان جهت مدیریت حرکت زیاده روی نکنید.

سازگاری و تطبیق:

اجراها با یکدیگر تفاوت دارند و هر اجرا، منحصر به فرد و غیر تکراری است. بنابراین لازم است هر حرکت به گونه ای خاص تحلیل و بررسی شود. چرا که فعالیت های حرکت تابع شرایطی است که در آن قرار دارد و دارای اولویت های پایین تر یا بالاتری است.

نرم افزار مدیریت حرکت:

مدیریت حرکت، فرایندی انسان محور است و نه محاسبات نرم افزاری. بنابراین مهمترین دارایی مدیریت حرکت، ایده ها و اطلاعاتی است که توسط مغز ورزشکار در همان لحظه پردازش می شود. اما برای تحلیل حرکت بعد از اجرا، شاید نرم افزار ضروری باشد.

شناسایی ریسک حرکت:

اهداف کلی:

شناسایی ریسک حرکت، فرایند دقیق، موشکافانه و کاوشگرانه است که از طریق تعامل دو حرکت با یکدیگر بررسی می شود. روند شناسایی ریسک، روند کیفی است که با هدف شناسایی و توصیف موارد مؤثر بر اهداف حرکت، برنامه ریزی می شود. در یک نگاه دقیق تر، شناسایی ریسک های احتمالی و تعیین مشخصه های هر یک از آنها منوط به همان زمان اجرا است. چرا که این فرایند در طول اجرا به طور ضابطه مند در حال تغییر است. این اهداف عبارتند از:

1- شناسایی ریسک ها و فرصت ها

2- حصول اطمینان از ارزیابی ریسک

3- برنامه ریزی مدیریت ریسک

4- بررسی ساختار شکست حرکت

شناسایی ریسک ها  شناخت اندازه ی تهدیدها دارای اهمیت است. توجه به فرصت ها و پیامدهای مثبت نیز مهم می باشد.

ریسک های بالقوه می توانند طوری طبقه بندی شوند که مرحله ی بعد مدیریت حرکت را تحت الشعاع خود قرار دهند. اینک تبادل اطلاعات با حرکت حریف مزایای فراوانی دارد.

اطلاعات مورد نیاز:

ارزیابی و شناسایی ریسک ها تنها یک عامل نیستند. اما آیا شما برای شناسایی ریسک ها آمادگی لازم را دارید؟ آیا پاسخ همه ی سؤال هایتان را می دانید؟ عدم آگاهی کافی از اطلاعات مرتبط با حرکت مهمترین عامل در راه شناسایی آن است. زیرا تا زمانیکه پاسخ سؤال ها را نیافته اید، هرگز نمی توانید به جلو حرکت کنید.

نکته: بسیاری از ریسک های شناسایی شده، ریسک نیستند بلکه علت هستند.

فرصت چیست؟

فرصت، رویدادی امکان پذیر است که تأثیری مثبت بر حرکت دارد. با شناسایی فرصت ها می توان رویدادهای منفی را متعادل کرد و از مزایای حرکت بهره گرفت.

یکپارچگی:

بخش های مختلف حرکت به شکلی منسجم و به هم پیوسته در کنار هم قرار دارند. به نحوی که کلیه ی نیازهای حرکت برآورده شوند.

تجزیه و تحلیل ریسک:

اهداف کلی تجزیه و تحلیل ریسک:

هدف کلی از برنامه ریزی پاسخ به ریسک عبارت است از برنامه ریزی جهت پاسخ به ریسک های حرکت است. اما آیا برنامه ریزی پاسخ برای تمامی ریسک های شناسایی شده کار درستی است؟ قطعا خیر. زیرا احتمال بروز برخی از ریسک های شناسایی شده بسیار ضعیف است و حتی در صورت بروز، تأثیر زیادی بر حرکت نخواهد گذاشت.

هدف کلی از تجزیه و تحلیل کیفی و کمی ریسک، مشخص نمودن ریسک هایی است که نیاز به پاسخ دارند و اینکه برای چه ریسک هایی باید به برنامه ریزی پاسخ دهند.

اهداف خاصی که از تجزیه و تحلیل کیفی ریسک انتظار می رود عبارتند از:

1- ارزیابی میزان احتمال و تأثیر بروز هر ریسک جهت تعیین اندازه ی ریسک های حرکت

2- شناسایی ریسک های اصلی و بحرانی

3- اتخاذ تصمیمات

تجزیه و تحلیل ریسک عبارت است از ارزیابی اثر و احتمال ریسک های شناسایی شده می باشد. این فرایند ریسک ها را با توجه به پیامد و اثر بالقوه شان بر روی اهداف پروژه درجه بندی می کنند. جهت تجزیه و تحلیل کیفی لازم است تا میزان احتمال پیامدهای ریسک بررسی شود.

از نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ریسک می توان مستقیما جهت برنامه ریزی واکنش به ریسک استفاده کرد.

اطلاعات مورد نیاز را مشخص کنید:

پیش از هر چیز لازم است که شناخت کامل و درک صحیحی از ریسک های حرکت داشته باشید تا بتوانید آنها را به طور کیفی تجزیه و تحلیل کنید. در غیر اینصورت این مرحله فقط شامل پرسش و پاسخ ساده خواهد بود.

بررسی فرضیات:

ابتدا فرضیات مورد استفاده در فرایند حرکت را بررسی کنید. چرا که حدس ها و تصورات نامشخص درجه اطمینان از اطلاعات را کاهش می دهند و نهایتا در صورت اشتباه بودن فرضیات،خسارت جبران ناپذیری به حرکت تحمیل می شود. فرضیات حرکت باید شناسایی شده و پیامدهای آنها بر اهداف حرکت بایستی تعیین گردد.

رده بندی دقت داده ها:

پیش از هر چیز به این سؤال توجه کنید که ریسک تا چه حد شناسایی شده است. پس عاقلانه خواهد بود که پیش از شروع حرکت، دقت و قابلیت داده ها بررسی گردد.

مقیاس احتمال و تأثیر ریسک:

پس از حصول اطمینان از در اختیار داشتن اطلاعات کافی در مورد تمامی ریسک های شناسایی شده، باید احتمال تأثیر ریسک ها را مشخص کنید. تأثیر عبارت است از اثری که ریسک در صورت بروز بر حرکت می گذارد.

تعیین احتمال و تأثیر:

تصور ورزشکار از واکنش حریف چیست؟

تعیین رده بندی ریسک ها:

به یاد داشته باشید که همه ی ریسک ها وارد فرایند حرکت نمی شوند. زیرا تعدادی از آنها غیر ممکن بوده و رُخ نمی دهند. تعدادی نیز تأثیر کمی بر حرکت می گذارند. بهترین کار این است که ریسک ها را با توجه به رده بندی آنها در میان تمامی ریسک ها انتخاب کرده و بررسی کنید.

جستجو و شناسایی گرایش ها:

هرگونه گرایش در ریسک ها شناسایی شده، باید توسط اجزای حرکتی ذی نفع مهار شوند. با گذشت زمان هر چه مدیریت نقش ها و مسئولیت های حرکت با آگاهی و درک بیشتری انجام شود، شناسایی گرایش ها و بازخورد های حرکت روشن تر خواهند بود.

تصمیمات:

آیا باید این حرکت را اجرا کنم؟ در مقایسه با سایر حرکت ها، این حرکت تا چه اندازه ریسک کمتری دارد؟ در مواجه با چنین سئوالاتی و با قرار گرفتن بر سر چند راهی، اهمیت یادگیری مدیریت ریسک حرکتی نمایان می شود.

از خود بپرسید:

1- با مقایسه ی ریسک و منافع بالقوه: آیا ادامه ی حرکت بیش از اندازه ریسک به نظر نمی رسد؟

2- آیا هنوز ریسک ناشناخته ای وجود دارد که قادر باشد بر حرکت تأثیر بگذارد.

نکته: فعالیت های پر ریسک را در اولویت قرار دهید.

درنگاه اول: ممکن است یک فعالیت دارای ریسک اصلی یا مهمی نباشد. اما وجود ریسک های کوچک متعدد و انباشته شدن آنها بر روی هم، آن  فعالیت را بدلیل به یک از ریسکی ترین فعالیت هایی کند که باید به آن بپردازید. پس آنیا بهتر نیست، فعالیت های پر ریسک را در اولویت قرار دهید.

یک فعالیت بسته به امتیاز ریسک آن، فعالیتی ریسکی تلقی می شود. چنین اطلاعاتی به شما این امکان را می دهد که:

1- آیا شما با فعالیتی روبرو هستید که از سایر فعالیت ها ریسکی تر و برجسته تر است.

2- علاوه بر شناسایی ریسک، چه فعالیت هایی باید در برنامه ی پاسخ به ریسک گنجانده شود؟

3- چگونه می توان شرایط منسب را بدست آورد؟

4- توجه مدیریتی خود را در مسیرهای بحرانی کجا تمرکز دهید؟

علت های متداول ریسک:

نکته: به وابستگی های میان فعالیت ها و مسیر همگرا توجه کنید.

در نگاه اول شاید یک فعالیت، ریسکی به نظر نرسد، اما پس از بررسی نمودار حرکتی آن، در می یابیم  که بسیاری از مسیرها در آن فعالیت خاص با هم تلاقی پیدا می کنند. به عبارتی فعالیت های مورد نظر نمی تواند تا قبل از تکمیل چندین فعالیت به میزان چشمگیر ریسکی تر نشود.

مراحل تجزیه و تحلیل ریسک به نظر نرسد، اما پس از بررسی نمودار حرکتی آن، می یابیم که بسیاری از مسیرها در آن فعالیت خاص با هم تلاقی پیدا می کنند. به عبارتی فعالیت های مورد نظر نمی تواند تا قبل از تکمیل چندین فعالیت به میزان چشمگیر ریسکی تر شود.

مراحل تجزیه و تحلیل ریسک:

1- کلیه اطلاعات حرکت شناسایی شوند.

2- کلیه فرضیات کشف و بررسی شوند.

3- مقیاس مورد استفاده جهت اندازه گیری احتمال و تأثیر آن را بررسی کنید.

4- احتمال تأثیر، محدودیت ها و زمان وقوع هر ریسک را مشخص کنید.

5- مشخص کنید چه ریسک ها، فعالیت ها و علت هایی را وارد فرایند مدیریت حرکت نموده  مورد بررسی قرار خواهید داد.

6- رده بندی کلی ریسک را تعیین کنید.

7- گرایش ها را شناسایی کنید.

8- به مرحله ی تجزیه و تحلیل ریسک پرداخته و مستقیما در مورد برنامه ریزی پاسخ به ریسک اقدام نمایید.

تجزیه و تحلیل عددی ریسک:

در این مرحله تمرکز بر روی جنبه ی عددی تجزیه و تحلیل احتمال و تأثیر هر یک از ریسک ها و همچنین ریسک کلی می باشد. به عبارت ساده تر به دنبال مفهوم واقعی تر ارزش مورد انتظار می باشیم. ارزیابی تأثیر ریسک، باید فراتر از حوزه ی تجزیه و تحلیل ریسک گسترش یابد تا بتوان تأثیرات خاص هر ریسک را بررسی کرد.

تجزیه و تحلیل ریسک، تلاشی است برای میزان ریسک موجود و محل دقیق آن.

به گونه ای که بتوان به بهترین نحو ممکن، با صرف زمان و تلاشی محدود موفق شد.

اهداف کلی تجزیه و تحلیل ریسک عبارتند از:

1- تصمیم گیری در مورد اینکه کدام یک از ریسک ها نیازمند پاسخ هستند

2- ارزیابی عددی و احتمال تأثیر هر یک از ریسک ها

3- تعیین سطح فعلی حرکت و اینکه آیا این سطح از ریسک قبول است

4- تعیین مقدار زمان و انرژی

5- تشخیص نیاز به برنامه ریزی و پاسخ

6- تعیین احتمال موفقیت در دستیابی به اهداف

برای انجام بهتر تجزیه و تحلیل ریسک موارد زیر مورد نیاز می باشد:

1- برنامه ریزی ریسک

2- ریسک های شناسایی شده

3- اولویت بندی ریسک ها

4- قضاوت و کارشناسی

5- برآورد ساختار شکست

6- فرایند مدیریت ریسک

احتمال تأثیر:

برای آنکه تجزیه و تحلیل ریسک به درستی انجام شود، باید از احتمالات به خوبی استفاده کرد. اما چگونه باید به موضوع درجه بندی احتمال و تأثیر پرداخت.

برای تصمیم گیری می توان از داده هایی استفاده نمود که صد در صد واقعی بوده و بر اساس اطلاعات کامل و شناخت صحیح از شرایط به دست آمده باشند.

نکته: ارزش مورد انتظار، عبارت است از میانگین احتمال همه نتایج و پیامدهای ممکن، بر این اساس تعیین می کنیم که کدام یک از ریسک ها به توجه بیشتری نیاز دارد و در نتیجه باید به برنامه ریزی پاسخ به ریسک منتقل شوند. برای تشخیص اینگونه فعالیت ها، داده ها را بر اساس فعالیت مرتبط، دسته بندی و ارزیابی کنید.

ارزش مورد انتظار ریسک:

در ابتدا تلاش کنید تا پاسخ ریسک های موجود  در برنامه ریزی پاسخ به ریسک را برنامه ریزی کنید. سپس دریابید که چه مقدار از ریسک کاسته شده است. این چرخه ادامه پیدا می کند تا زمانیکه تا مانع حاصل از اجرای حرکت قابل قبول باشد.

ارزش مورد انتظار محصول دو فاکتور مهم است:

1- میزان احتمال رُخداد

2- میزان سود یا ضرر حاصل از رُخداد.

توزیع احتمال:

ارزش حرکت مورد انتظار در تجزیه و تحلیل آن مانند درخت تصمیم گیری مورد استفاده ی بیشتری قرار می گیرد. یعنی عدم قطعیت در فعالیت حرکتی نشان می دهد که توزیع گسسته اتفاق افتاده است. اما توزیع متداول یکنواخت و نرمال و پیوسته می باشد.

احتمال یا تأثیر ریسک را می توان برآورد نمود. چنین برآوردی قطعی نیست. با این وجود، در اغلب ریسک ها، احتمال وقوع محدود است. بنابراین بر خلاف یک برآورد ثابت و قطعی، فقط روش های مبتنی بر احتمالات قادر هستند از طریق ایجاد توزیع، قضاوت های مرتبط پیامدهای حرکت را نشان دهند.

تجزیه و تحلیل حساسیت:

در اولین گام تجزیه و تحلیل به روش تحلیل حساسیت باید ریسک هایی را که جزئیاتشان قابل تحلیل است را مشخص کرد. این روش را
می توان برای تعیین مقادیر بکار برد که اثرات زیادی بر روی حرکت دارند.

بدین منظور اثرات مقادیر مختلف هر یک از متغییرها بر روی حرکت مکررا محاسبه می شود و نتایج آن به صورت تغییرات در متغییرها نشان داده می شود. مهمترین محدودیت این روش آن است که تغییرات هر کدام از ریسک های شناسایی شده، جداگانه فرض و محاسبه می شود که این شیوه برای متغییرهایی که ریسک آنها بر هم تأثیر می گذارند مناسب نمی باشد. محدودیت تحلیل حساسیت در آن است که ریسک به صورت مستقل و بدون توجه به احتمال وقوع تأثیر بر سایر ریسک ها در نظر گرفته می شود. چرا که هر متغییر در حرکت مستقل از دیگر عوامل تغییر نمی کند.

تجزیه و تحلیل درخت ترسیم:

1- تعریف مسأله

2- شناسایی گزینه ای که مورد علاقه ی تصمیم گیرنده باشد

درخت تصمیم، تعاملات اصلی بین تصمیمات مختلف و پیامدهای منتج از هر یک از آنها را با قابلیت های مختلف برای تصمیم گیرنده نمایش می دهد. اکنون با حل هر یک از مسیرهای منطقی، گزینه ی مناسب تصمیم را انتخاب کنید.

نکات کلیدی تحلیل ریسک ها:

1- اطمینان حاصل کنید که فعالیت ها و ریسک ها را به صورت کاملا واضح شناسایی نموده اید. به گونه ای که احتمال تأثیر آنها قابل محاسبه باشد.

2- ریسک های مثبت را جدا از ریسک های منفی تجزیه و تحلیل کنید.

3- جهت دستیابی به موفقیت از ترکیب چند روش استفاده کنید.

4- ارزش مورد انتظار کلی ریسک ها و فرصت های هر فعالیت حرکتی را بررسی کنید.

مراحل اجرای تجزیه و تحلیل ریسک:

1- روش نحوه ی استفاده ی هر ریسک را تعیین کنید.

2- احتمال تأثیر هر یک از ریسک ها را تعیین کنید.

3- تعیین کنید، پاسخ به کدام یک از ریسک ها در برنامه ی پاسخ به ریسک، ضرورت دارد.

4- سطح فعلی ریسک را مشخص کنید.

5- مقدار زمان و انرژی حرکت را محاسبه کنید.

6- احتمال تحقق اهداف حرکت را تعیین کنید.

برنامه ریزی پاسخ به ریسک:

اهداف کلی برنامه ریزی پاسخ به ریسک:

هدف از برنامه ریزی پاسخ به ریسک عبارت است از مشخص نمودن اقداماتی که لازم است برای کاهش ریسک کلی انجام گیرد. این اقدامات بیشتر از طریق کاهش احتمال و تأثیر ریسک های منفی و افزایش احتمال تأثیر ریسک های مثبت (فرصت ها) انجام می گیرد.

برنامه ی پاسخ به ریسک باید با زمان بندی حرکت حریف متناسب باشد. همچنین نحوه ی تخصیص ریسک ها باید در این برنامه مشخص شود. در بسیاری از موارد با یک پاسخ مناسب می توان چندین ریسک را تعدیل و یا حذف کرد.

سطوح سه گانه ی پاسخ به ریسک:

اقداماتی که در مواجه با ریسک انجام می شود، می تواند منجر به ایجاد یکی از سه نوع پاسخ زیر باشد:

1- خنثی کردن ریسک پس از وقوع آن

2- کاهش ریسک

3- انجام طرح های احتیاطی

استراتژی های برنامه ریزی ریسک:

جهت حصول اطمینان از شناسایی کلیدی پاسخ های ریسک، گزینه های زیر مورد استفاده قرار می گیرد:

1- اجتناب (حذف تهدید)

2- کاهش کنترل (کاهش ارزش مورد انتظار ریسک)

3- بهره برداری (به جای اجتناب)

4- مشارکت (حفظ بخشی از ریسک)

5- پذیرش ( حفظ فرصت های مناسب)

اجتناب از ریسک:

استراتژی اجتناب از ریسک، برنامه ی اجرای حرکت را به منظور رفع خطر و محافظت از اهداف می باشد.

در بسیاری از مواقع با تعیین نیازمندی ها، بدست آوردن اطلاعات، تقویت ارتباطات یک اقدام متقابل انجام دهید. همچنین انتخاب
گزینه هایی با ریسک کمتر، تصمیم گیری با استراتژی اجتناب از ریسک می باشد.

کاهش ریسک:

کاهش احتمال وقوع رویدادهای مخاطره آمیز بیشتر جهت حصول اطمینان از نتایج دلخواه می باشد.

پذیرش ریسک:

حذف و یا کاهش ریسک های حرکت غیر ممکن می باشد. بنابراین استفاده از استراتژی پذیرش ریسک برای مواجه شدن با بسیاری از ریسک ها ضروری است.

پذیرش ریسک عملا با قبول پیامدهای ناشی از وقوع رویدادهای مخاطره آمیز همراه بوده و از دو طریق زیر صورت می گیرد:

1- پذیرش فعال: ذر برنامه ریزی حرکتی کلیه ی ملاحظات و اقدامات لازم برای مواجهه با رویدادهای مخاطره آمیز پیش بینی می گردد.

2- پذیرش انفعالی یا غیر فعال: در این حالت ورزشکار بدون هیچ اقدامی، منتظر وقوع رویداد مخاطره آمیز شده و پس از وقوع در مورد نحوه ی مقابله با آن تصمیم گیری می شود و واکنش نشان می دهد.

سه وضعیت مدیریت ریسک:

1- زمان بندی حرکت بدون در نظر گرفتن ریسک

2- زمان بندی حرکت با در نظر گرفتن ریسک های پیش بینی شده

3- پاسخ مناسب بعد از پیش بینی پاسخ های ریسک

انتقال ریسک:

با استفاده از برنامه ریزی و اکنش به ریسک می توان روند پیامدهای منفی یک ریسک را به جهت دیگر یا خنثی کرد. در واقع با انتقال ریسک مسئولیت حرکت تغییر می کند.

حذف ریسک:

با تغییر برنامه ی حرکت، می توان برخی از ریسک ها را حذف کرد.

تغییر برنامه ی حرکت:

برنامه ریزی پاسخ به ریسک، موجب اضافه شدن فعالیت ها به ساختار حرکت می گردد.

برنامه اقتضایی:

برنامه ی اقتضایی عبارت است از هر آنچه که مقرر شده در صورت بروز ریسک یا فرصت، انجام گردد.

نشانگرها:

نشانگرها، اولین علائم هشداری هستند که نشان می دهند یک رویداد ریسک اتفاق افتاده یا در حال وقوع است.

نشانگرها سؤالاتی نظیر:

1- دقیقا پس از بروز این ریسک، چه اتفاقی رخ می دهد؟

2- با اندازه گیری چه پارامتری و بر اساس چه معیاری می توان تشخیص داد که یک ریسک در حال چه کاری است؟

3- چگونه می توان زمان دقیق وقوع یک ریسک را تشخیص داد؟

4- نشانگرها باید در برنامه ی پاسخ به ریسک گنجانده شوند.

ریسک های ثانویه:

ریسک ثانویه عبارت است از ریسکی که در نتیجه ی پاسخ به ریسک دیگری به وجود می آید، به عبارت دیگر پاسخ به یک ریسک،
می تواند منجر به ایجاد ریسک های دیگری شود.

کنترل و نظارت بر ریسک:

اهداف کلی کنترل و نظارت بر ریسک:

در این مرحله از مدیریت ریسک، اثرات ناشی از مدیریت حرکت به نحو مناسب انجام پذیرفته است.

در حقیقت آخرین مرحله در چرخه ی عملیات مدیریت ریسک کنترل و نظارت بر ریسک است. این فرایند شامل نظارت بر ریسک های شناخته شده، کنترل ریسک های غیر فعال، شناسایی ریسک های جدید و ارزیابی میزان کارایی آنها در کاهش ریسک می باشد.

همانطور که حرکت در حال پیشرفت است، ریسک ها تغییر می کنند و ریسک های جدید جایگزین می شوند و ریسک های از قبل پیش بینی شده از بین می روند.

اهداف کلی کنترل و نظارت بر ریسک عبارتند از:

1- اجرای صحیح برنامه ریزی پاسخ به ریسک

2- تهیه و تنظیم برنامه های جبرانی

3- کنترل ریسک

4- اصلاح برنامه ی پاسخ به ریسک

5- برآورد وضعیت ریسک (ارتباطات)

ممکن است کنترل ریسک شامل انتخاب استراتژی جایگزین، اجرای برنامه ی اقتضایی، اقدامات اصلاحی و یا برنامه ریزی مجدد حرکت باشد. همچنین در خصوص پیامد های پیش بینی نشده و اقدامات اصلاحی جهت کاهش ریسک فراهم شود. جهت کنترل ریسک لازم است برنامه مدیریت ریسک، برنامه ی پاسخ به ریسک، نتایج شناسایی و تجزیه و تحلیل ریسک و تغییرات حرکت مشخص شوند. این مرحله از آن جهت اهمیت دارد که اجرای آن تضمین کننده ی تحقق منافع حاصل از مراحل قبلی حرکت است.

پیاده سازی برنامه پاسخ به ریسک:

طی اجرای این مرحله از مدیریت ریسک، ورزشکار باید در صورت نیاز به اولین نشانه های بروز رویداد ریسک پاسخ داده و با اجرای برنامه های اقتضایی و برنامه های اضطراری به نشانگرهای یاد شده بپردازید.

تهیه و تنظیم برنامه های جبرانی:

برنامه های جبرانی، عبارت است از پاسخی برنامه ریزی نشده به ریسک شناسایی نشده ای که اتفاق افتاده است. برنامه های جبرانی، واکنشی هستند، در صورتی که انتظار می رود مدیریت حرکت پیشگیرانه باشد.

کنترل ریسک حرکت:

طی فرایند کنترل حرکت، با اندازه گیری عملکرد حرکت با عملکرد اصلی آن مقایسه می شود سپس با انجام اقدامات اصلاحی جهت اندازه گیری عملکرد می پردازیم.

اندازه گیری عملکرد:

تجزیه و تحلیل ارزش حاصله، مستلزم تجزیه و تحلیل ارزش واقعی
می باشد. این نوع تجزیه و تحلیل از اطلاعات واقعی حرکت جهت اندازه گیری عملکرد استفاده می شود.

اصلاح برنامه ی پاسخ به ریسک:

برنامه های پاسخ به ریسک، باید در سرتاسر چرخه ی حیات اصلاح شود. با پیشرفت حرکت امتیاز ریسک یا تعداد مشکلات رخ داد. مشکلاتی که به عنوان ریسک شناسایی نشده اند. به عنوان یک علامت هشدار محسوب می شوند. لازم به ذکر است که سایر ریسک هایی که به مرور شناسایی می شوند و همینطور تعداد زیادی از تغییرات حرکت نیز جزو علائم هشدار هستند. در چنین شرایطی ارزیابی مجدد یا تغییر برنامه ی حرکت و برنامه ی پاسخ به ریسک الزامی است.

مواردی نظیر درجه بندی های ریسک، اولویت بندی ریسک ها،
برنامه های اقتضایی و برنامه های اضطراری، ممکن است طی چرخه ی حیات حرکت دائما تغییر کنند که در این صورت، برنامه ی پاسخ ریسک نیاز به اصلاح خواهد داشت. بازنگری ریسک روش دیگری جهت کنترل ریسک ها و مدیریت تغییرات مذکور است. به علاوه این روش وسیله ای است برای شناسایی ریسک های جدید و حصول اطمینان از درک کامل برنامه های اقتضایی و اضطراری توسط ورزشکار، طی اجرای منظم و زمان بندی شده می باشد.

اندازه گیری عملکرد فنی:

هر اجرا دارای الزامات فنی است که باید محقق گردد. تجزیه و تحلیل کمی و کیفی ریسک نیز بر اساس اطلاعات جدید، مجددا انجام
می گیرد. همواره محدودیت های حرکت را مد نظر داشته باشید.

انجام مجدد شناسایی ریسک:

در دو برهه ی مهم، امکان وقوع وضعیت فوق وجود دارد:

1- هنگامیکه ریسک های جدید شناسایی شوند.

2- هنگام بروز تغییرات در حرکت

طی بازنگری ریسک، امکان شناسایی های جدید وجود دارد. این بدان معناست که کنترل یکپارچه تغییر باید از نظر تأثیر بر سایر بخش های حرکت مورد ارزیابی قرار بگیرد.

بنابراین، در صورت بروز هر گونه تغییر در حرکت، به دنبال ریسک های جدید باشید. سپس ریسک های جدید را به همراه ریسک هایی که تا کنون شناسایی شده اند، از لحاظ کیفی ارزیابی کنید.اگر طی مراحل اجرا و کنترل حرکت، کنترل ریسک ها را از دست داده و یا برخی از ریسک ها را نادیده گرفته باشید، در حقیقت نتایج و منافع حاصل از فعالیت های قبلی فرایند مدیریت ریسک را قربانی  کرده اید.

برآورد مجدد حرکت:

برآوردها، بر اساس تغییرات حرکت، تغییرات در ریسک و همینطور آگاهی از آنچه که باید جهت تکمیل فعالیت ها انجام گیرد، تغییر
می کنند.

برآوردهای فعالیت ها باید در چه شرایطی ضرورت پیدا می کند؟

1-هنگامیکه ریسک های جدید شناسایی شوند.

2- وقتی که برای احتمال و تأثیر ریسک های موجود، درجه بندی جدیدی تعریف شود.

3- زمانیکه اولویت بندی ریسک ها تغییر کند.

4- به منظور تنظیم انرژی و زمان برای برنامه های جبرانی.

5- زمانی که برنامه ی پاسخ به ریسک، ارزیابی مجدد یا اصلاح شود.

6- هنگامیکه تغییرات زیاد در حرکت ایجاد شود.

7- وقتی که تعداد زیادی ریسک شناسایی نشده، رخ دهد.

ارتباطات ریسک:

به خاطر داشته باشید که با ریسک باید همانند فعالیت برخورد کرد. ریسک ها بخشی از حرکت هستند و در صورت وقوع، می توانند روی حرکت تأثیر بگذارند.

مدیریت تجارب کسب شده:

1- جلوگیری از بروز مشکلات مشابه.

2- بهبود مستمر و ارتقاء فرایند حرکت.

3- مصرف انرژی کمتر (بهینه)

نقش مربی در ورزش:

1- یادگیری و آموزش

2- شخصیت سازی

3- اندازه گیری  ارزش سنجی

4- شناخت استعدادها

5- تعیین میزان پیشرفت

6- آموزش انضباط و روشن کردن مفهوم آن

7- تعیین اهداف کوتاه مدت و دراز مدت

روش علمی اجرا:

1- شناسایی نقشه ی اجرا

2- جمع آوری اطلاعات

3- تفسیر حقایق

4- منطق فکر کردن

معمولا در اجرای حرکت پنج مرحله وجود دارد:

1- روش شناسایی مشکل یا مسأله

2- جمع آوری دلائل

3- فرضیه ها

4- آزمایش فرضیه

5- نتیجه گیری از اجراهای مختلف

روش عینی:

با مشاهده ی حرکت و آنچه ورزشکار در شرایط مختلف انجام می دهد و با در نظر گرفتن شرایط و دلائل معین و با توجه به اصول و قواعد خاصی صورت می گیرد. قدرت عقلانی ورزشکار در شرایط معین، توجه به آنچه درحال جریان است و درک علت ها و نحوه ی کنترل حرکت و شرایط خاص می باشد.

چنانچه می دانیم در جریان اجرا هر ورزشکار رابطه ی بین دو یا چند موضوع و دسته ای معلول را مشخص می کند. همانطور که قبلا گفته شد ورزشکار در صدد کشف رشد حرکت به دو عامل بستگی دارد:

1- روش توافق: در شرایط مختلف عامل مشترکی وجود دارد که
می تواند علت آن واقعه را درک کند.

2- روش اختلاف: به موجب این روش، شرایط در تمام جهات میان آن عمل و روی دادن یک واقعه ارتباط برقرار می کند.

3- روش عیب یابی: وقتی میان دو سلسله حرکت علل و معلول از پیش معلوم شده باشد.

4- روش تغییرات قرینه یابی: هرگاه در اوضاع و احوال حرکت موارد خاصی بین دو امر به طور مداوم همراه باشد. چه تغییراتی موجب چه تغییرات دیگری می شود و هر دو معلول عامل دیگری هستند. در هر صورت می توان رابطه میان آنها را کشف کرد.

احتیاجات اساسی ورزشکار:

تلاش و کوشش مربی به منظور تأمین احتیاجات اساسی ورزشکار می باشد. عدم تأمین این احتیاجات چه در زمینه ی جسمی و چه در جنبه ی روانی سبب پیدایش تشویش و اضطراب در ورزشکار می شود. بنابراین یکی از عوامل مؤثر در بالا رفتن کیفیت حرکتی ورزشکار، جلوگیری از پیدایش اضطراب و تنش است. معمولا ورزشکار وقتی دچار اضطراب و تشویش می شود که موانعی در تأمین احتیاجات اساسی او به وجود آید. در اینجا به پاره ای از خصوصیات فردی ورزشکار اشاره می کنیم.

انواع احتیاجات:

1- احتیاجات جسمی (بدنی)

2- احتیاجات روانی

معذالک می توان فت مربیان باید حداکثر کوشش خود را برای برطرف کردن احتیاجات ورزشکار اعمال کنند.

اول احتیاجات بدنی:

اگر بنا باشد احتیاجات اساسی ورزشکار درجه بندی شود و هر یک از آنها را نسبت به تأثیری که در ادامه ی ورزش حرفه ای او دارد ذکر نماییم، احتیاجات بدنی در درجه ی اول از اهمیت قرار دارد. این دسته از احتیاجات جنبه های مختلفی دارد. احتیاج به غذا، آب، فعالیت بدنی، خواب، استراحت و مانند اینها. روی همین اصل محافظت بدن در مقابل صدمه ها و بیماری ها ضروری است.

در برنامه های ورزشی باید ورزشکاران را با اصول و مبانی بهداشت فردی آشنا کنید. مربی باید از طریق ایجاد عادت های صحیح در
زمینه ی تأمین بهداشت بدنی آنها اقدام کند. مربی باید ورزشکار را از شرکت در فعالیت ها و یا مسابقاتی که در حد و اندازه ی ورزشکار نیست باز دارد و عواقب و آثار اعمال آن را با استفاده از تجربیات خود یا دیگران برای او روشن کند و اهمیت حفظ سلامت بدن را گوش زد نماید.

عدم تأمین احتیاجات بدنی نه تنها رشد بدنی را متوقف می کند، بلکه آثار روانی نیز دارد. ورزشکاری که به اندازه ی کافی غذا نمی خورد یا در خوردن غذا افراط و زیاده روی می کند و یا شرایط تمرینی مجال استراحت را به بدن او نمی دهد، پیوسته در حال تشویش و اضطراب به سر می برد.

دوم احتیاجات روانی:

به نظر کارشناسان احتیاجات روانی به اندازه ی احتیاجات بدنی برای ورزشکار ضروری و حیاتی است. روی همین اصل احتیاجات روانی را مطابق اهمیتی که دارند به ترتیب ذکر می کنیم:

1- احتیاج به محبت:

عدم تأمین این احتیاج نیز سبب پیدایش تشویش و اضطراب در ورزشکار می شود. آنچه قابل توجه است اینکه مربیان نباید بین شاگردان خود فرق بگذارند و یکی را بر دیگران ترجیح دهند. بلکه باید ملاک توجه مربی، موفقیت ورزشکار باشد. روی همین اصل مربی باید وضع هر یک از ورزشکاران را مورد توجه قرار دهد. ورزشکاری که در باشگاه از محبت مربی محروم است، نمی تواند به خوبی تمریننات خود را انجام دهد. مربی باید به شاگردانش بفهماند که مانند پدری دلسوز است و زمینه ی دوستی  و محبت را در بین ایشان فراهم می کند. روی همین اصل مربی باید کلیه ی ورزشکاران را با اخلاق ورزشی آشنا کند و آنها را به هم نزدیک کند.

2- احتیاج به تعلق به گروه:

پذیرفته شدن از طرف گروه، موقعیت ورزشکاران را در نظر خود او و دیگران محرز و مشخص می سازد. برای رسیدن به این مرحله مربی باید بسیاری از مهارت های اجتماعی را به ورزشکار بیاموزد. طرز صحبت با دیگران، رعایت مصالح دیگران، احترام به حقوق همسالان، تحمل افکار و عقاید مختلف، قبول مسئولیت و مانند اینها. ورزشکار می آموزد با اجرای آنها نظر مثبت دیگران را جلب کند و موقعیت اجتماعی خویشتن را استوار سازد.

مربی باید مراقب تمام ورزشکاران باشد و نکات مثبت و منفی ورزشکاران را تشخیص دهد. او باید هر یک از ورزشکاران را مورد توجه قرار دهد و اشکال کار آنها را مطالعه کند و به هر نحوی به آنها کمک کند.

3- احتیاج به بیان و ابراز خود:

هر ورزشکار در هر مرحله ای از مهارت که باشد، میل دارد از فرصت های مختلف استفاده کند و خودش را نشان دهد. هر ورزشکار به تناسب فهم و تجربیات خود امور و وقایع را به طرز خاصی درک می کند و میل دارد این راه تازه را امتحان کند و راه حل های مختلف را بکار بگیرد. بنابراین ایجاد فرصت برای ابراز خود، بر دوش مربی است.

در هر مرحله از رشد ادراکات، تمایلات و نظرات خاصی دارد که مربی با صبر و حوصله به عقاید ورزشکار گوش می کند و عیوب او را برطرف می کند. اگر مربی جلوی آزادی افکار و عقاید او را بگیرد، قوه ی ابتکار او کور خواهد شد. از این راه مربی می تواند فکر آنها را توسعه دهد.

4- احتیاج به هدف و نظم:

از جمله احتیاجات اساسی روانی ورزشکار، احتیاج به هدف است. تعیین هدف برای ورزشکار امری حیاتی و ضروری است. ورزشکاری که هدف مشخصی دارد، پیوسته فعالیت خود را روی برنامه و نظم خاصی انجام می دهد و هر چه با فکر تلاش کند به هدف نزدیک تر می شود و از اینکه می بیند مربی در قبال او احساس مسئولیت می کند و با برنامه های تمرینی مناسب او را به هدفش نزدیک تر می کند، خشنود می شود. ورزشکار با پرداختن به برنامه ی تمرینی متنوع و معنادار، احساس آرامش و اطمینان می کند. مثلا فردی که در زندگی هدف معینی ندارد، دلیل تلاش و کوشش خود را نمی داند و آینده ی روشنی ندارد و از این لحاظ در حال تزلزل و نا امنی به سر می برد. زندگی برای چنین فردی بی معنی و فاقد ارزش است. چنین فردی دائما در حال افسردگی و یأس بسر می برد.

بنابراین احتیاج به نظم و ترتیب نیز جزء احتیاجات اساسی و روانی محسوب می شود. ورزشکار نه تنها میل دارد هدف تلاش و کوشش خود را در ورزش مشخص کند، بلکه می خواهد تلاش و کوشش خود را با نظم و ترتیب خاصی انجام دهد.

نظم و ترتیب رنگ خاصی به زندگی می دهد و ورزشکاران حرفه ای میل دارند زندگی خصوصی و جمعی خود را تحت نظم و قاعده ی مشخص دنبال کنند.

ترتیب و نظم تمرینات باید متناسب با رشد، احتیاجات و تمایلات ورزشکار باشد و به بهترین صورت منافع و مصالح آنها را تأمین کند. بنابراین نظم وترتیب تمرینات از اهداف و برنامه و طرز فکر مربی جدا نیست.

خصوصیات فردی:

خصوصیات افراد مانند بدن قوی داشتن، قد و اندازه، مهارت های حرکتی، نقش حواس پنج گانه، هوش و استعداد با یکدیگر متفاوت است. موفقیت هر فرد در گرو تشخیص ورزشکار نقش مربی را دو چندان می کند.

هوش:

باهوش بودن یا کم هوش بودن نیز در موفقیت ورزشکار تأثیر می گذارد. معمولا ورزشکاران باهوش زودتر مهارت های اساسی را فرا می گیرند و در زمینه های اخلاقی یا در ارتباط با افراد دیگر کمتر دچار خطا و لغزش می شوند. همین امر آنها را کمتر دچار اضطراب و استرس می کند.

گاهی توقعات مربی از این ورزشکاران مافوق استعداد و توان ایشان است. همین امر آنها را دچار استرس و تشویش می کند.

از طرف دیگر ورزشکاران کم هوش دائما مورد سرزنش مربی قرار می گیرند و آنها را احمق و نادان تصور می کنند. این کار باعث عقب افتادگی یا کناره گیری آنها از فعالیت بدنی می کند. تحقیقات نشان داده است که این دسته از ورزشکاران نیز قابل اصلاح هستند و مربی آگاه می تواند با توجه به استعداد آنها موجبات پیشرفت ایشان را فراهم کنند.

والدین و مربیان آگاه باید متوجه تفاوت افراد در زمینه ی هوش، فعالیت های بدنی و رغبت ها و احتیاجات آنها باشند و بچه ها را در هر وضع و با هر خصوصیت مورد توجه قرار دهند و فرصت کافی برای رشد او به وجود آورند.

تفاوت های رفتاری:

روحیه ی ورزشکاران در تأمین احتیاجات اساسی مختلف است. عکس العمل یا رفتاری که ورزشکاران در مقابل موانع و در برخورد با تضاد از خود ظاهر می سازند، کاملا متفاوت است. بعضی با واقع بینی و دور اندیشی در مقابل موانع ایستادگی می کنند و بالاخره راه صحیح و منطقی را برای تأمین احتیاجات اساسی خود پیدا می کنند. ولی عده ای قدرت عقلانی کمتری دارند و تحت تأثیر احساسات خویش عکس العمل های خاصی را از خود ظاهر می سازند.

شکست در همه ی افراد به یک اندازه ایجاد اضطراب نمی کند. بعضی در برخورد با بحران ها مقاومت می کنند و می توانند حالت شکست را تحمل کنند. معمولا ورزشکارانی که حس اعتماد به نفس در آنها قوی است و از آرامش و امنیت درونی برخوردار هستند در اثر شکست دچار اضطراب نمی شوند و برای از بین بردن مانع و تأمین احتیاجات خود از طرق صحیح اقدام می کنند. اما ورزشکاران ضعیف النفس و آنهائیکه دائما از شکست و برخورد با مانع ترس دارند و پیوسته در حالت دفاعی به سر می برند زود در مقابل مانع دچار اضطراب و پریشانی می شوند.

گاهی اوقات ورزشکار درست اهمیت و موقعیت مانع را ارزیابی
می کند و امکانات خود را در نظر می گیرد و بدون اینکه دچار اضطراب شود به شکست خود اعتراف می کند. بعضی در مقابل مانع خشمگین می شوند و غالبا دچار تضاد می شوند و عکس العمل شدید  عاطفی از خود ظاهر می سازند. آنها معمولا دچار هیجان می شوند و نمی توانند به طور صحیح و عقلانی رفتار خود را کنترل کنند.

یادگیری به عنوان کسب مهارت:

توجه به اصول یادگیری در فعالیت های ورزشی شرط اساسی موفقیت ورزشکاران است. مربیانی که اصول و مبانی یادگیری را درست تشخیص می دهند، ذهن ورزشکار را از مطالب علمی پر می کنند.

معمولا کسب اطلاعات و مهارت ها از طریق حافظه و به خاطر سپردن صورت می گیرد. اما در جریان یادگیری نقش اسای بر عهده ی مربی است. نباید نقش ورزشکار انفعالی و تک بعدی باشد.

در جریان این نوع یادگیری احتیاجات و رغبت های ورزشکار مورد توجه مربیان قرار می گیرد. روی همین اصل آموزش در طرز تفکر، عادات، تمایلات و انگیزه ی ورزشکار تأثیر می گذارد.

در جریان یادگیری، اجرای ورزشکار از طریق تجربه تغییر می کند. خلاصه این تغییر در زمینه ی عقلانی، در رغبت ها و هدف ها و در اعمال و عادات ورزشکار ظاهر می شود.

در برخورد ورزشکار به دنیای حرکت، اعضای حسی، دستگاه عصبی، تجربیات قبلی، تمایلات و هدف های او نقش مؤثری ایفا
می کنند. اصولا می توان گفت کل شخصیت او تحت تأثیر عوامل و نحوه ی ارتباط آنها با هم قرار می گیرد.

جریان یادگیری امری دائمی است و نسبت به ورزشکاران مختلف فرق می کند. در جریان یادگیری کل شخصیت ورزشکار دخالت دارد. یعنی جنبه های بدنی، خصوصیات روانی و هدف ها و تمایلات ورزشکار و نحوه ی ارتباط آنها با هم کل شخصیت ورزشکار را تحت تأثیر قرار می دهد. چون وضع هر یک از ورزشکاران از لحاظ بدنی، روانی، تمایلات و هدف ها با یکدیگر متفاوت است. روی همین اصل جریان یادگیری در ورزشکاران مختلف متفاوت است.

علاوه بر شخصیت فرد به طور کلی، ارتباط مربی و شاگرد در جریان یادگیری نقش مهمی دارد. زمانی رشد حرکتی ورزشکار پیشرفت
می کند که بتواند تجربیات جدیدی بدست آورد و با استفاده از تجربیات تازه رفتار حرکتی خویش را تغییر دهد.

مربی به جای انتقال مفاهیم حرکت به ذهن ورزشکار باید در تغییر استراتژی افکار آنها اقدام کند. بنابراین هدف این نیست که ذهن ورزشکار را از اجرای فن پر کند. بلکه هدف این است که او را از علل و عوامل مؤثر در برخورد با واقعیت های پیش رو آگاه سازد. روش مربی فهماندن چگونگی درک ارتباط بین وقایع حرکتی می باشد. مربی نباید در طرز تفکر و قضاوت های شاگرد کمک کند. بنابراین نحوه ی تفکر و قضاوت ورزشکار باید بر پایه ی اصول و منطق باشد.

بالاخره، مربی در جریان آموزش، میزان درک ورزشکار را ارزش سنجی می کند. بنابراین علاوه بر رشد بدنی، رشد عقلانی مورد نظر می باشد. وقتی در جریان آزمایش و خطا عکس العمل صحیح ورزشکار با پاداش همراه گردد، متوجه می شویم که اعصاب و حرکات بدن به اندازه ی کافی رشد کرده اند و ذهن او آماده برای درک مفاهیم و معانی بالاتری است. به موجب این کار دوام و اثربخشی حرکت افزایش می یابد.

این نکته را نباید فراموش کنید که وقتی چیزی را یاد می گیرند، باید تلاش و کوشش آنها ارزش سنجی شود.

در بسیاری از مراحل اجرا، ورزشکار تحت تأثیر افکار، تمایلات، احتیاجات و اطلاعات تعلیم یافته قرار می گیرد. در جریان اجرا کل تجربه ی ورزشکار به کمک وی می آید. فهم و بصیرت نیز رُکن عمده ی موفقیت است.

کل حرکت شناخت مجموع اجزاء نیست، بلکه شکل و نحوه ی ارتباط اجزاء با هم کل را به وجود می آورد. ورزشکار وقتی موفق می شود که نسبت به آن بصیرت و فهم داشته باشد. بصیرت وقتی به وجود می آید که ورزشکار ارتباط اجزاء حرکت را با هم و با کل آن امر درک کند. یعنی بتواند ارتباط کل اجزاء حرکت را به طور واضح و روشن درک کند. بنابراین به جای تکرار و تمرین باید به درک ارتباط اجزاء و با کل کوشش کنید.

در جریان یادگیری شخصیت ورزشکار به طور کل دخالت دارد. منظور این است که قدرت عقلانی، تمایلات، عادات، احتیاجات و هدف های او و نحوه ی ارتباط جنبه های مختلف اجرا در روند موفقیت تأثیر دارند.

مراحل رسیدن به هدف:

1- ارتباط ذهن با طرح کلی حرکت و شناخت اهداف.

2- شناخت مشابهت ها بین دو اجرای ورزشکار.

3- شناخت نقاط تماس و مجاورت ها

4- فهم چگونگی روند خاتمه ی حرکت

روی همین اصل ذهن ورزشکار متمایل به تمام کردن و کامل نمودن فعالیت های خود در جریان اجرا متمرکز می شود.

عوامل مؤثر در اجرا:

1- آمادگی:

وقتی ورزشکار می تواند افکار، عادات و مهارت های معینی را بیاموزد که در زمینه ی بدنی و عقلانی رشد متناسب را دارا باشد.

این اصل باید مورد توجه مربیان قرار بگیرد. آمادگی ورزشکار در هر مرحله از تمرینات مختلف است. بنابراین تمرینات باید متناسب با سطح آمادگی ورزشکار تعیین شود و نباید آنها را وادار به تمرینات مشکل و نامتناسب وادار کرد.

پاره ای از آزمایش ها نشان می دهد که سرعت یادگیری ورزشکار در زمانی که آمادگی جسمی بالایی دارد بیشتر از مواقعی است که آمادگی کمتری دارد.

چنانچه قبلا گفته شد، مربی باید آمادگی هر یک از ورزشکاران را در تمرینات در نظر داشته باشد و تعلیمات خود را متناسب با سطح آمادگی آنها تعیین کند. مربی می تواند با شرکت دادن ورزشکاران آماده در مسابقات مهم، اسباب پیشرفت آنها را فراهم آورد.

اصول آمادگی ورزشکاران:

1- آمادگی جسمانی

2- حساسیت حواس

3- توسعه ی ادراک از شکل حرکت

4- رشد عقلانی و قوه ی تشخیص موارد خاص

5- بالا بردن استعداد ارتباط دادن معانی

6- دارا بودن ثبات حرکت با دقت و تمرکز

7- شناخت معنا و مفهوم حرکت

8- رشد روانی به اندازه ای که ورزشکار با اعتماد به نفس در تمرینات و مسابقه شرکت کند.

تجربیات قبلی:

تجربیات قبلی پایه و اساس فهم و بصیرت، ادراک حسی برای یادگیری است. آمادگی ورزشکار نیز در حد وسیعی تحت تأثیر تجربیات قبلی او قرار دارد. در برخورد با اجرای حریف، سازگاری با حرکت حریف، تجربیات حسی به کمک او خواهد آمد.

وقتی ورزشکار می تواند عناصر موجود در حیطه ی حرکت را درک کند یا آنها را مورد تجزیه و تحلیل و تفسیر قرار دهد و از تجربیات گذشته ی خود کمک بگیرد. برای درک ارتباط میان اجزاء به یک فهم و بصیرت مستقل دست یافته است.

چنانچه ارتقاء مهارت یک امر دائمی است. یعنی گذشته ی آن با حال و وضع فعلی آن با آینده ارتباط دارد. یادگیری نیز مانند رشد جریانی است که گذشته ی آن (تجربه ی قبلی) پایه و اساس وضع فعلی آن را تشکیل می دهد و آنچه را که ورزشکار در آینده می آموزد، متناسب با تجربیاتی است که در زمان حاضر بدست آورده است. ورزشکار وقتی چیزی را می آموزد که آن را با تجربیات قبلی خوش ارتباط دهد.  اگر این ارتباط برقرار نشود، ورزشکار نمی تواند امر تازه ای را فرا بگیرد. یعنی باید میان تجربیات ورزشکار ارتباط و پیوستگی موجود باشد. بنابراین در موقع آموزش مربی باید تجربیات قبلی ورزشکار را در نظر بگیرد تا بداند چگونه ورزشکار را با مطلب جدید آشنا کند و مهارت خاصی را به او یاد بدهد. ابتدا باید بداند که ورزشکار چه تجربیاتی در این زمینه کسب کرده است. آنگاه به آموزش مطلب جدید اقدام کند.

توجه به تجربیات قبلی ورزشکار موقعیت او را در زمان حاضر برای مربی مشخص می سازد. آنوقت متوجه ی سطح اطلاعات و تجربیات او می شود و می فهمد شاگرد در چه مرحله ای قرار دارد و کار خود را از چه مرحله ای شروع کند.

در نتیجه جریان یادگیری مانند رشد، سیر طبیعی خود را طی می کند و مطلب تازه برای ورزشکار قابل فهم می شود. مربی از طریق طرح سؤال های مختلف می تواند اطلاعات ورزشکار را درباره ی امر معینی مورد سنجش قرار دهد و وسعت تجربیات ایشان را درک کند. در هر صورت مربی باید به نحوی با تجربیات قبلی هر یک از ورزشکاران ارتباط برقرار کند والا وقت مربی و ورزشکار تلف
می شود و ورزشکار پیشرفت چندانی نمی کند. همینطور ترتیب انتخاب موارد تمرینی باید طوری انجام شود که ورزشکار دائما در حال پیشرفت و ترقی باشد. ضمنا باید مربی فرصت کافی داشته باشد تا بتواند مطالب تازه را با تجربیات قبلی ورزشکار مرتبط سازد. با توجه به این معنی مربی باید کلیه عوامل مؤثر در جریان یادگیری را در نظر بگیرد و آنچه را که مانع یادگیری صحیح است از میان بردارد یا تغییر دهد و عواملی که امر یادگیری را تسهیل می کند مورد استفاده قرار دهد. توجه به طرز فکر و تمایل ورزشکار نسبت به موضوع مورد یادگیری و نحوه ی ارتباط ورزشکار با مربی از وظایف اصلی مربیان در جریان یادگیری است.

بعضی از کارشناسان موقعیت یادگیری را عبارت از مسأله ای
می دانند که ورزشکار با آن روبرو می شود. در این معنی جریان یادگیری به صورت حل مسأله در می آید و موقعیت یادگیری مسأله که ورزشکار با آن مواجه است و می خواهد در حل آن اقدام کند، آگاه
می شود.

در این صورت، باید موقعیت یادگیری یا مسأله ی مورد بحث با آمادگی، استعداد، احتیاج و تمایل یادگیرنده تناسب داشته باشد. عناصر مختلف موقعیت یادگیری حل مسأله باید کاملا مشخص باشد. ورزشکار باید با کمک مربی ارتباط عناصر موجود در موقعیت یادگیری را درک کند و عناصر مهم را از غیر مهم تشخیص دهد.

تمایل یادگیرنده:

یک از احتیاجات اساسی ورزشکار، تمایل برای اجرای فعالیتی درست و صحیح است. بنابراین ورزشکار تمایل دارد، فکر خود را بکار ببندد و امور مختلف را بررسی کند. سپس تلاش و کوشش او نیل به هدف شود. باید توجه داشت که علاقه و تمایل ورزشکار به فعالیت خاص اهمیت دارد.

فعالیت یادگیرنده، از جهت دیگر نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. یادگیری خود عملی است که اجرای آن بدون کسب تجربه بدست
نمی آید. هنگامیکه ورزشکار می خواهد حرکتی را یاد بگیرد، جریان یادگیری او را به فعالیت و عمل تشویق می کند. روی همین اصل ورزشکار در جریان یادگیری باید فعال باشد و نقش عمده در این جریان به عهده ی وی محول می شود. ورزشکار ممکن است تحت راهنمایی مربی مقدمات یادگیری را فراهم سازد. اما آنچه برای ورزشکار اهمیت دارد، خلاقیت و نوآوری ورزشکار است. در چنین وضعی مربی راهنما را بر عهده دارد و ورزشکار در جریان یادگیری کارهای اساسی را انجام می دهد. در صورتی که اطلاعات وی درباره ی موضوع ناقص باشد، اجرای حرکت به طور نافهوم و مجهول انجام می شود. بنابراین کار مربی انتقال مطلب از طریق دیکته کردن به ذهن ورزشکار نیست و در بیشتر موارد نقش مشورتی دارد. در غیر این صورت ورزشکار چیزهای تازه ای را یاد نمی گیرد و فقط محفوظات خود را توسعه می دهد.  اگر اصل بر این جاری است که ورزشکار مطلب تازه ای بیاموزد و تغییری در افکار عادات، تمایلات و نظر او ایجاد گردد، خود او باید فعالیت کند. مطلب جدید باید برای او به صورت مسأله یا معمائی درآید و برای حل آن اقدام کند. آنچه را بدست می آورد ترجمه و تفسیر کند و برای حل مسأله بکار برد. 

وقتی موضوع حرکت به صورت مسأله مطرح شود. ورزشکار مانند یک محقق برای حل مسأله اقدام می کند و در انجام این کار ضمن استفاده از راهنمایی های مربی، برای حل مسأله اقدام
می کند. در این صورت افکار وی تغییر می کند، عادات استفاده از حرکت در او به وجود می آید. طرز کارکردهای مختلف حرکت را فرا می گیرد، نحوه ی استفاده از حرکت را در حل مسأله
می آموزد و به تدریج به ورزشکار حرفه ای تبدیل می شود.

نقش محرک ها در فعالیت های حرکتی:

1- محرک نیرو انگیزه ی لازم را برای فعالیت ایجاد می کند.

2- محرک سبب پیدایش قصد و اراده ی حریف می شود.

3- محرک جهت فعالیت حریف را مشخص می کند.

4- محرک ورزشکار را به فعالیت های گوناگون وادار می کند و میان اجزای حرکت هماهنگی ایجاد می کند.

5- محرک ورزشکار را به از بین بردن موانع تشویق می کند.

6- محرک ورزشکار را به تفکر درباره ی ایده های جدید وادار
می کند.

7- محرک ورزشکار را به فعالیت و تلاش تشویق می کند.

8- محرک هدفی را برای رسیدن به آن مشخص می کند.

میل و رغبت:

میل و رغبت جزء محرک های اساسی در اجرا می باشد. در هر صورت میل و رغبت کوشش و تلاش ورزشکار را مضاعف می کند. توجه رغبت باعث تشویق قوه ی مخیله برای حل مسأله است. در غیر اینصورت در جریان حرکت تغییری به وجود نمی آید.

همینطور برای اینکه ورزشکار در جریان یادگیری نقش مهمی ایفا کند باید موضوعی را که می خواهد بیاموزد، مورد علاقه وی باشد. برای جلب رغبت ورزشکاران باید احتیاجات واجب به شاگرد گوش زد شود. در این صورت رغبت او طبعا به موضوع جلب می شود.

مشخص بودن تمرینات در باشگاه سبب هماهنگی مربی و شاگرد می شود و آنها را به اجرای فعالیت های متنوع تحریک می نماید و جهت کار و فعالیت آنها را تعیین می کند.

در باشگاه، ورزشکار نه تنها طرز برخورد با مشکلات و نحوه ی پیدا کردن راه حل را می آموزد، بلکه باعث تقویت قوای ذهنی ایشان می شود. در این حالت حافظه، دقت، قداعی معانی، تخیل از طریق حل مسأله ی حرکت تقویت می شود. به موجب این کار فهم و بصیرت کامل تر می شود. آنچه را که ورزشکار می آموزد درک ارتباط عناصر یک موقعیت با هم و با کل موقعیت او را قادر می سازد که اجراهای جدیدی را خلق کند.

مطالعه ی حرکت به فهم ورزشکار کمک می کند تا:

الف- درجه ی فهم حقایق: هر چه ورزشکار در جریان یادگیری، درک خود را با حقایق، اصول و مهارت های معینی محدود نسازد، بهتر می تواند آنچه را که در یک موقعیت درک کرده است به موقعیت جدید انتقال دهد.

ب- درجه ی انتقال ذهن: منظور این است که انتقال امور حرکتی از موقعیتی به موقعیت دیگر به درجه ی فهم ورزشکار بستگی دارد.

پ- درجه تحلیل موقعیت جدید: چنانچه قبلا گفته شد ورزشکار موقعیت را به طور کامل درک می کند و بعد به تحلیل آن می پردازد و عناصر عمده ی آن را مشخص می کند، تحلیل موقعیت جدید، سبب روشن شدن کارکرد حرکت می شود و ورزشکار را قادر می سازد تا آنچه را از حرکت فهمیده برای برخورد با آن اقدام کند.

ت- قدرت تعمیم: درک ارتباط بین اجزاء حرکت در موقعیت فعلی در جریان انتقال حرکت به موقعیت جدید مؤثر است. هر چه قدرت تصمیم ورزشکار بیشتر باشد و ارتباط را بهتر درک کند به موقعیت نزدیک تر می شود.

7- روابط کل و جزء:

بیشتر ورزشکاران فکر می کنند که ابتدا باید اجزاء را شناخت و بعد کل را مورد مطالعه قرار داد. ظاهر این امر منطقی به نظر می رسد. اما اجزاء به تنهایی بی معنی و نا مفهوم هستند. اما وقتی در یک طرح کلی قرار می گیرند معنی و مفهوم آنها روشن می شود. همینطور اجزاء معمولا متنوع و متغییر هستند. ولی کل یا طرح آنها ممکن است ثابت باشد. درک این رابطه در برخورد به علل و معلول های مختلف کیفیت خاصی را نشان می دهد.

اندکی دقت ثابت می کند که در هنگام آموزش، طرح کلی (اجرای فن) بهتر و آسان تر صورت می گیرد تا اجزاء. سپس به تدریج ارتباط اجزاء کشف می شود و خاصیت و عملکرد هر کدام در موقعیت های خاص مشخص می شود. بنابراین درک اجزاء به تنهایی بی معنی و نامفهوم هستند. اما کل عبارت است از نحوه ی ارتباط و پیوند اجزاء با هم و تا این ارتباط مشخص نگردد اجزاء قابل فهم نیستند.

در کار با یک ماشین، در مطالعه یک شعر و خلاصه در برخورد با هر مسأله ابتدا ما با کل روبرو می شویم و تا تصور کل در ذهن ما به وجود نیاید ادراک اجزاء برای ما میسر نیست.

در کار تمرین نیز مربی باید تا آنجا که می تواند ابتدا تدریس فن را به طور کل آموزش دهد و سپس ارتباط اجزاء را مشخص سازد و بعد به تحلیل و بررسی اجزاء بپردازد.

8- فهم و بصیرت:

روش کار مربیان در جریان آموزش، فهم نقش های مختلف حرکت است. در این صورت ورزشکار آنچه را که می آموزد درست در ذهن مجسم می کند، ارتباط اجزاء آن را با هم درک می کند و در نتیجه فهم و بصیرت برای او حاصل می شود.

وقتی ورزشکار موضوع یادگیری را به طور کل در نظر مجسم ساخت و اجزاء آن را با توجه به ارتباط آنها با هم و با موضوع حرکتی حریف درک کرد. در این صورت آنچه می آموزد با فهم و بصیرت همراه است و به آسانی می تواند معلومات خود را در موقعیت های مختلف مورد استفاده قرار دهد.

پیدایش فهم و بصیرت به استعداد، رشد و تجربیات قبلی ورزشکار ارتباط دارد. همه ی ورزشکاران در جریان یادگیری به یک نحو ارتباط اجزاء فن را درک نمی کنند. بعضی استعداد بیشتری دارند و بهتر ارتباط امور را درک می کنند.

حافظه:

حافظه شامل آن دسته از فعالیت هایی است که به صورت حفظ، یادآوری، تشخیص و انجام آنچه در گذشته آموخته شده است، ظاهر
می شود. بعضی حافظه را فعالیتی می دانند که در عین ارتباط با یادگیری جدا از آن نیست. به نظر این دسته ورزشکار باید چیزی را یاد بگیرد، آنگاه آن را حفظ کند و در موقع معین به خاطر آورد و بالاخره تشخیص دهد که این امر را در چه لحظاتی بکار بگیرد. خصوصیت عمده ی حافظه حفظ و نگهداری است. یادآوری، تشخیص و اجرا، آثار و نتایج آن می باشد.

برخی از کارشناسان یادگیری را نتیجه ی برقراری ارتباطات عصبی فرض می کنند و تحقق آن را نتیجه ی تمرین و تکرار می دانند.

پایه و اساس یادگیری، تداعی معانی و برقراری عکس العمل مشروط می باشد. این امر از طریق نداهایی با دخالت اراده انجام می پذیرد.

حافظه ی عضلانی:

ورزشکاری که طرز کار و روش اجرای حرکتی را در گذشته آموخته است. عادات حرکتی از قبیل با خود صحبت کردن، انجام اعمال ریاضی در ذهن نیز می شود.

جنبه های مختلف حافظه:

1- آموزش مهارت

2- تعبیر و تفسیرهای مختلف بر روی آن

3- تشخیص به موقع

4- تولد مجدد حرکت

ورزشکاری که نمی تواند دقت یا توجه خود را به امر خاصی معطوف کند، در اجرای فرایند حرکت دچار مشکل می شود.

توجه به یادگیری:

برای اینکه فنی در خطر بماند، ابتدا ورزشکار باید آن را فرا بگیرد. حفظ مهارت ها یا عادات، تمایلات و ادراکات مستلزم فرا گرفتن آنهاست.

ورزشکارانی که نمی توانند دقت و توجه خود را به امر خاصی معطوف کنند در اجرای آن مهارت دچار اشکال می شوند. معمولا ورزشکارانی که استرس دارند نمی توانند حرکت معینی را به درستی اجرا کنند.

معمولا ورزشکاران در مقابل محرک های مختلف قرار می گیرند. وقتی محرک خاصی روی ورزشکار اثر می گذارد، توجه او را به خود جلب می کند و محرک های دیگر را از نظر او دور می دارد. تعدد محرک ها مانع جلب توجه ورزشکار به هر یک از آنها می شود. در این شرایط ورزشکار نمی تواند ذهن خود را به طرف امر معینی معطوف دارد.

ورزشکارانی که دچار هیجانات شدید می شوند، در این حالت
نمی توانند حرکت معینی را مورد توجه قرار دهند و غالبا دچار تزلزل می شوند.

اندازه گیری حافظه از طریق اجرای مجدد:

در اجرای فن ممکن است ورزشکار در هر بار اجرا از اشکال متنوعی استفاده کند و اجزای فن را با ترکیبی متفاوت اجرا کند.

یادآوری:

یادآوری جریانی است که ذهن در آن اموری که قبلا ادراک کرده قرار می گیرد و آنها را به خاطر می آورد. دلیل بر این است که آموخته های ورزشکار در ذهنش باقی مانده است. اما در هر نوبت اجرا، تفکر در برخورد با مسأله و موقعیت تازه ی معانی جدیدی را احساس می کند.

بعضی آن را تولد مجدد می دانند. تولد مجدد امری که قبلا آموخته شده است و در اجرای جدید پاره ای از موارد آن دوباره تغییر می کند. ولی به وجود آوردن آن مستلزم بکارگیری جزئیات جدید است.

تشخیص:

تشخیص ممکن است ناقص یا کامل باشد. ورزشکارانی که با هیجانات شدید همراه هستند، تشخیص درستی از حرکت ندارند. رفتار حرکتی ورزشکار نیز در جریان تشخیص تحت تأثیر عکس العمل مشروط قرار می گیرد. معمولا عکس العمل ورزشکار دلالت بر نوع تشخیص وی دارد.

گاهی اوقات اختلال تشخیص به وجود می آید. اینگونه امور با حالات نامطلوب روانی همراه می باشد.

در بعضی موارد تشخیص کاذب از ترکیب دو یا چند امر ناشی می شود که تشخیص ورزشکار را دچار اشکال می کند. اگر بجای صفات مترادف یا صفات متضاد حرکت و تمایلات و ارضای آنها آگاهی نداشته باشید، دچار اضطراب و پریشانی می شوید.

عوامل مؤثر در حافظه:

1- محرک ها:

همانطور که محرک ها در جریان یادگیری تأثیر دارند، در حفظ و به خاطر آوردن نتیجه هم نقش مهمی بازی می کنند.

ذوق و میل ورزشکار نیز در جریان اجرای حرکت تأثیر دارد. در این مورد نه تنها ورزشکار خواهان اجرای حرکت است، بلکه برای رسیدن به هدفی خاص تلاش می کند.

تجربیات روزمره و آزمایش های متعدد در اجرای یک فن در شرایط مختلف مدل های چند وجهی (مدل درختی) را در ذهن ورزشکار ایجاد می کند. در اینجا نقش مربیان برای تعیین تکلیف احتیاجات و تمایلات ورزشکار نقش راهنما را دارد.

2- با معنا بودن:

در اینجا باید دو نکته را در نظر داشت اول اینکه پاره ای اجراها بی معنا هستند و حتی ورزشکار نیز از درک و فهم آن عاجز است.
نکته ی دوم این است که معنای بعضی از اجراها را درک نمی کند. در هر حال باید علت نامفهوم بودن حرکت را پیدا کرد و به ورزشکار کمک نمود تا معنای آن را خوب درک کند.

3- کل و جزء:

چنانچه در جریان یادگیری ورزشکار کل فن آموختنی را درک می کند و بعد به بررسی اجزاء آن می پردازد. این امر نه تنها یادگیری را با معنا می سازد، بلکه بکارگیری فن را آسان تر می کند. در این حالت ورزشکار می تواند فن را به چند جزء مستقل تقسیم کند و موارد بکارگیری هر قسمت را به صورت مستقل درک کند.

چنانچه گفته شد کل همان نحوه ی ارتباط اجزاء با هم و با کل اجرای مورد نظر ارتباط پیدا می کند. همینطور در موقع یادآوری به خاطر آوردن کل آسان تر از یادآوری اجزاء است. توجه به کل سبب پیدایش فهم و بصیرت می شود و آنچه را که ورزشکار می فهمد کمتر فراموش
می کند. والا حصول فهم بدون توجه به کل امکان ندارد.

4- بحث و گفتگو:

بحث و گفتگو در جریان اجرا مؤثر است. اگر ورزشکار فنی را که
می خواهد اجرا کند برای خود یا دیگران بیان نماید، بیشتر در خاطر او می ماند تا اینکه فقط به اجرای آن اکتفا کند.

این مطلب درباره ی سرعت و اندازه گیری یادگیری در جریان اجرا و نحوه ی حفظ و سرعت آن با ورزشکاری که فقط اجرا می کند متفاوت است.

در جریان بیان متوجه ارتباط اجزاء با هم و نکته های مهم مشخص تر می شوند. بحث و گفتگو باید با زبان یادگیرنده (ورزشکار) صورت گیرد. یعنی ورزشکار باید اجرای خود را به زبان خود بیان کند. این کار موجب می شود در اجرای حرکت خود، خلاقیت بیشتری بکار گیرد.

در جریان بیان، ورزشکار حس می کند مواردی مربوط به حرکتش قابل بررسی مجدد است. خلاصه بیان در تکمیل یادگیری و قوام حرکت تأثیر فراوان دارد.

5- اجرای تمرین متمرکز:

عدم تمرکز تمرین با اشکال و پیچیدگی آن ارتباط دارد. همچنین
فاصله ی دو یا چند تمرین در بالا بردن مهارت تأثیرگذار است.

تقسیم وقت در جریان تمرین باید به درستی انتخاب شود. آزمایش های مختلف نشان می دهد که یادگیری و تمرین مهارت در دو وقت 20 دقیقه ای مؤثرتر از یک تمرین 40 دقیقه ای است.

6- سرعت یادگیری:

تجربه نشان داده است که ورزشکارانی که حرکتی را با مفهوم واقعی آن یاد می گیرند در برابر ورزشکارانی که بدون درک حرکت آن را فرا می گیرند، خاصیت تبادل اطلاعات دستگاه عصبی آنها در ایجاد ارتباط هماهنگ سرعت بیشتری دارد. بنابراین آنچه را باید در نظر گرفت، کیفیت یادگیری است.

7- زمینه های عاطفی:

در جریان یادگیری، زمینه های عاطفی نیز تأثیر دارند. معمولا آنچه را که با شادی و خوشحالی یاد می گیرید، بهتر به خاطر می سپارید. عامل تشویق در جریان یادگیری تأثیر دارد.

طرز برخورد مربی با امور مختلف در یادگیری ورزشکار نقش اساسی دارد. همچنین اگر امور یادگیری در نظر یادگیرنده مهم و با ارزش نباشد، کمتر توجه او را جلب می کند. بنابراین زمینه ی عاطفی مناسب، محرک خوبی برای تلاش و کوشش ورزشکار می باشد.

دقت:

وقتی ورزشکار اجرای خاصی را در نظر می گیرد، خود را برای عکس العمل معین آماده می سازد. در این صورت گفته می شود دقت او به سوی امر معینی جلب شده است. دقت مقدم بر ادراک، یادگیری و تفکر است. در برخورد با اجرای حرکت ابتدا ذهن و حواس ورزشکار روی امر خاصی تمرکز پیدا می کند. بعد آن را ادراک می کند و نسبت به آن فهم و بصیرت پیدا می کند و در جریان تفکر یا حل مسأله آن را مورد استفاده قرار می دهد.

شرایط دقت:

دقت امری انتخابی است:

ورزشکار دائما با محرک های مختلف برخورد می کند. اگر بخواهید یکی از محرک ها را مورد دقت قرار دهد و ذهن و حواس خود را روی آن متمرکز کند، مانع جلب توجه ورزشکار به محرک های دیگر می شود. اما با وجود تعدد محرک ها ورزشکار مجبور می شود روی
محرک های خاصی تمرکز کند و آنها را مورد دقت و توجه قرار دهد.

همانطور که محرک ها متعدد و مختلف هستند، عکس العمل ورزشکار نیز در مقابل محرک یا محرک ها، به صورت های گوناگون ظاهر
می شود. بنابراین ورزشکار مجبور است از میان عکس العمل ها یکی را انتخاب کند. در مقابل محرک معینی عکس العمل خاصی را ظاهر
می سازد.

دقت مستلزم آمادگی است:

انتخاب محرک معین و نشان دادن عکس العمل خاص مستلزم آمادگی است. ورزشکار باید از لحاظ روانی و بدنی آماده باشد تا بتواند محرک خاصی را انتخاب کند و عکس العمل معینی را در مقابل آن نشان دهد.

علاوه بر آمادگی روانی و بدنی، آمادگی برای برخورد با موقعیت نیز در جریان دقت تأثیر دارد. در ابراز عکس العمل نیز فعالیت های اعضاء حسی و عضلات محسوس است.

آمادگی روانی وقتی ظاهر می شود که ورزشکار از تجربیات گذشته ی خویش استفاده کند، آنها را به خاطر آورد و به وسیله ی آنها آنچه را که می بیند و احساس می کند مورد تفسیر و بررسی قرار دهد. در موقع بروز عکس العمل نیز نقشه می کشد. برای برخورد با مسأله فکر خود را بکار می اندازد و بالاخره راه حل معینی را انتخاب می کند و به حل مسأله مبادرت می کند.

در جریان دقت ورزشکار خود را برای برخورد با موقعیت نیز آماده می سازد. منظور از آمادگی در برخورد با موقعیت تشخیص و درک آن اهمیت دارد. همین امر سبب می شود تا ورزشکار عکس العمل مناسب را برای برخورد با حرکت حریف از خود ظاهر سازد. بنابراین دقت مستلزم فعالیت اعضاء حسی، دستگاه عصبی و عضلانی و استفاده از تجربیات گذشت است.

اقسام دقت:

دقت را از دو جهت می توان تقسیم کرد، از لحاظ موضوع و از نظر کیفیت.

دقت از لحاظ موضوع به چهار گونه است:

1- دقت حسی: وقتی امر محسوسی مانند، فشار، زاویه، جهت و... توجه ورزشکار را به خود جلب می کند.

2- دقت عقلانی: هرگاه ایده ای، تصور یا فکری ذهن ورزشکار را به خود مشغول می کند.

3- دقت تقسیم: یا بدون واسطه. هر گاه حرکتی خود به خود مورد علاقه ی ورزشکار است و نظر او را جلب می کند.

4- دقت غیر مستقیم: یا واسطه. این نوع دقت در صورتی حاصل
می شود که حرکتی به واسطه ی مجاورت با حرکت مورد علاقه ی حریف شکل می گیرد.

دقت از لحاظ کیفیت بر سه گونه است:

1- دقت ارادی:

 این نوع دقت مستلزم کوشش و فعالیت ورزشکار است و از روی
قصد و اراده ظاهر می شود. موضوع اصلی در دقت ارادی، احتیاجات اساسی است.

2- دقت غیر ارادی:

گاهی اجزاء حرکت در اثر برخورد با قسمت هایی از حرکت حریف، دقت غیر ارادی ما را به موضوعی جلب می کند. اینگونه امور در اثر مجاورت با حرکت حریف ذهن ورزشکار را متوجه موضوعی می کند و در این شرایط ورزشکار بدون قصد و اراده متوجه آنها می شود.

3- دقت عادی:

دقت وقتی امری عادی شد، بدون قصد و نیتی انجام می شود. فرق میان دقت عادی با دقت غیر ارادی این است که دقت عادی با سعی و کوشش همراه است و از روی اراده و قصد انجام نمی گیرد. در این شرایط تلاش ورزشکار بیشتر در جهت کنترل حرکت است.

عوامل مؤثر در دقت:

عوامل خارجی:

1- تغییر:

تغییر در محرک ها سبب جلب دقت می شود. تغییر ممکن است از جهت فشار، زاویه و... باشد که توجه ورزشکاران را جلب می کند. تغییر ممکن است کیفی باشد، یعنی قوی بودن یا ضعیف بودن حرکت. بنابراین تغییراتی که در محرک به وجود می آید توجه ورزشکار را جلب می کند. در صورتی که قبل از پیدایش تغییر، نسبت به حرکت، حالت بی طرفی و عدم توجه دارد.

ورزشکار باید متوجه تأثیر این عوامل باشد تا بتواند بهتر عمل کند. تغییر تدریجی و آهسته نیز ممکن است چندان مؤثر نباشد. روی این اصل اگر تغییر ناگهانی باشد، عملکرد ورزشکار را بهتر می کند.

2- تکرار:

وقتی اجرای یک حرکت توسط ورزشکار تکرار می شود، دقت حریف نسبت به آن زودتر جلب می شود تا زمانی که یک مرتبه آن را اجرا کرده باشید.

در مورد تکرار نیز باید چند نکته را در نظر بگیرید. اول اینکه تکرار مدام یک حرکت، اثر آن را کم می کند. بنابراین تکرار باید در فواصل معینی صورت گیرد تا سبب توجه حریف به آن کمتر شود.

دوم اینکه تکرار نباید یکنواخت و به یک صورت انجام شود. روی همین اصل تکرار باید همراه با تغییرات جزئی باشد تا بهتر عمل کند. در این مورد لازم نیست تا حرکت مورد نظر را به طور کامل تغییر دهید، بلکه باید در جریان تکرار آن را به صورت های مختلف یا همراه با امور متفاوت اجرا کنید. بنابراین باید اجرا با اشکال مختلف و همراه با امور متفاوت اجرا شوند.

3- قدرت:

محرک قوی زودتر از محرک ضعیف عمل می کند. فشار قوی، حرکت تند و سریع و ... اینها تضمین کننده ی موفقیت هستند.

4- اختلاف یا تضاد:

اجرای هر حرکتی که با اجرای قبلی اختلاف داشته باشد، بهتر عمل
می کند.

5- تازگی و ناگهانی:

اجرای حرکتی که برای حریف تازگی دارد، زودتر او را آشفته
می کند. گاهی یک واقعه ی غیر منتظره باعث شکست حریف می شود.

علاوه بر عوامل بالا امور دیگری از قبیل تعدد محرک ها، ترتیب محرک ها، پیچیدگی محرک ها نیز در کیفیت حرکت تأثیر دارند. همینطور نظم وترتیب اجرای محرک ها در کیفیت حرکت مؤثر است.

دوم عوامل روانی:

1- عادت:

یکی از عوامل مؤثر در دقت عادت ورزشکار است. بعضی از ورزشکاران در اثر عادت امری را بهتر و روان تر انجام می دهند. در صورتی که دیگران نمی توانند به چنان دقتی آن حرکت را اجرا کنند.

عادت در اجرای حرکت در ورزشکاران مختلف است و هر یک طبق میل و رغبت یا احتیاج و تجربیات خود حرکت خاصی را اجرا می کنند.

2- آمادگی:

چنانچه قبلا گفتیم آمادگی شرط اساسی دقت است. آمادگی ورزشکار برای درک محرک های معین و بروز عکس العمل خاص در اجرا تأثیر فراوان دارد.

3- احتیاجات:

معمولا اموری که با احتیاجات ورزشکار ارتباط  دارند زودتر مورد توجه قرار می گیرند. احتیاجات اساسی محرک عمده ای در جلب دقت ورزشکار هستند.

4- رغبت:

رغبت نقش عمده ای در جریان اجارای حرکت دارد. معمولا ورزشکاران حرکتی را مورد توجه قرار می دهند که مورد علاقه و رغبت آنها باشد. اختلاف ورزشکاران در ابراز عکس العمل در مقابل محرک های معین مربوط به رغبت ها و تمایلات گوناگون آنهاست.

شدت اجرا ممکن است توجه ورزشکار را به خود جلب کند. اما اگر این محرک مورد علاقه ی وی نباشد، دقت او بلافاصله متوجه امر دیگری خواهد شد.

رغبت در جریان دقت و اجرا به منزله ی عامل تقویت کننده می باشد. وقتی امر تازه ای توجه ورزشکار را به خود جلب می کند. اگر این امر مورد علاقه ی او باشد، دقت او بیشتر به طرف آن امر جلب می شود.

5- تلقین:

ارتباط با حرکت حریف توجه ورزشکار را تحت تأثیر امر خاصی می کند و همین توجه تلقینات خاصی ایجاد می کند که از لحاظ قدرت عقلانی و جسمی در سایه ی تلقین صورت می گیرد.

انتقال دقت:

معمولا دقت ورزشکار از حرکتی به حرکت دیگر منتقل می شود. ولی جریان این انتقال مربوط به شرایط جسمانی و عوامل روانی یا تجربه و تمایلات ورزشکار است.

تفکر:

تفکر جریانی است که در آن ورزشکار کوشش می کند مشکلی را که با آن روبرو شده مشخص کند و با استفاده از تجربیات قبلی خویش به حل آن اقدام کند.

خصوصیات تفکر:

1- برخورد با مسأله:

هنگامیکه ورزشکار با مسأله یا مشکلی برخورد می کند و نمی تواند راه حل ثابت و مشخصی را از تجربیات قبلی خویش پیدا کند. در این صورت باید مشورت کند تا راه حل مناسب را دریابد و با اجرای آن مشکل را از میان بردارد. بعضی از ورزشکاران خودشان به دنبال راه حل های مختلف می گردند و می خواهند ببینند چه مسأله یا مشکلاتی را این راه حل می تواند ایجاد کند و با آزمایش و خطا به سوی روشن نمودن مسأله گام بر می دارند. اما این کار گاهی پرهزینه و خطرناک است و در مواردی موجب آسیب های جسمی و روحی می شود.

تذکر این نکته لازم است که در برخورد با مسأله و تشخیص جهات مختلف آن نیز کار آسانی نیست. اگر مسأله روشن باشد و ورزشکار به آسانی از تجربیات گذشته ی خود استفاده کند و راه حل آن را پیدا کند، اشکالی ندارد. اما بسیاری از مربیان مدت ها زحمت می کشند تا مسأله ی مورد نظر را از جهات مختلف مشخص کنند. ورزشکارانی که مسأله یا مشکل خود را درست تشخیص نمی دهند، وقت و نیروی خود را بیهوده صرف می کنند و زحمات آنها به حدر می رود. بنابراین تشخیص مسأله با مشکل نیز مستلزم تفکر است و نیاز به مشورت با مربی با تجربه دارد.

2- تفکر به عنوان پیدا کردن راه حل:

تفکر به دنبال پیدا کردن راه حل درست و منطقی است که در مقابل موقعیت های مختلف به وجود می آید. معمولا تفکر در برخورد با مشکل به وجود می آید و در جریان تفکر عضلات ودستگاه عصبی فعالیت می کنند.

3- خیال پردازی در تفکر:

تفکر طبعا با خیال پردازی همراه است و جزء اعمال غیر قابل مشاهده می باشد. ولی تحقیقات نشان می دهد که افراد در حال تفکر آثاری در قیافه و فعالیتی در عضلات و اعصاب به وجود می آید. همچنین دلیل ها پایه و اساس تفکر را تشکیل می دهند و ورزشکار به وسیله ی مفاهیم حرکت برای حل مسأله اقدام می کند.

4- مشخص کردن جهت تفکر:

در جریان تفکر آنچه را ورزشکار انجام می دهد، در جهت و مسیر معینی قرار دارد. چنانچه قبلا گفتیم تفکر در جهت برطرف کردن حل مسأله برای پیدا کردن راه حل مشخص است.

5- هدف معین:

در جریان تفکر معمولا ورزشکار می خواهد مشکل را که مانع نیل به هدف است از میان بردارد و خود را به هدف نزدیک کند. محرک اساسی ورزشکار در تفکر، رسیدن به هدف مشخصی است که وی می خواهد بدان نائل شود.

در جریان تفکر فعالیت های عضلانی (مخصوصا صورت) اعصاب و تمایلات، هدف، ایده آل ها، احتیاجات، رشد منطقی، تجربیات قبلی، استعدادهای فردی به طور کل به عنوان مبنا و اساس تفکر مورد بررسی قرار می گیرند. اکنون عناصر عمده ی تفکر را مورد مطالعه قرار می دهیم:

تفکر منطقی:

اساس تفکر منطقی اشکال معینی دارد و هر شکلی از حرکت تابع قواعد خاص خودش است که کلیت آنها مورد قبول همه  یا دسته ی معینی می باشد. مثلا در حکم قضاوت فرد بایدب کلام یا قضیه ای را که بیان می دارد با قواعد معینی مطابق سازد.

عناصر عمده ی تفکر:

1- تصورات ذهنی

2- قوه ی تشخیص (اختلاف اجزاء)

3- وحدت دادن (ارتباط اجزاء با کل)

4- تجرید (تشخیص خصوصیات هر جزء)

5- تعمیم (قابل انطباق بودن با مسأله ی مورد نظر)

6- زبان (بحث ها و تبادل افکار)

7- قیاس (قضاوت دو موضوع تقریبا شبیه هم)

8- تصدیق (ارتباط اجزاء حرکت با مفاهیم ذهنی)

9- الفاظ (وسیله ای برای فهماندن و فهمیدن)

10- دلالت (جریانی که به وسیله ی آن از امری به امر دیگری پی
می برید)

11- جزء و کل (ارتباط جزء به کل و برعکس)

12- مشروط (رابطه ی میان دو حرکت با نتیجه گیری به وسیله ی حرکت سوم)

13- آزمایش و خطا (پایه و اساس تفکر)

14- حل مسأله (مستلزم درک رابطه ی علت و معلول)

بالاخره در جریان حل مسأله ورزشکار مراحل مختلفی را طی می کند تا عکس العمل مناسب را ظاهر سازد و جهات مختلف آن را تشخیص دهد. در مرحله ی سوم فرضیه یا  راه حلی را در نظر می گیرد و آن را مورد مسأله یا مانع مودر بحث بکار می گیرد.

آنچه در این باره باید به خاطر سپرد این است که ورزشکار در جریان حل مسأله ممکن است مراحل مختلف را به طور منظم طی نکند. مثلا قبل از اینکه مسأله مورد بحث را مشخص سازد به حل آن اقدام می کند یا فرضیه ی غیر مناسبی را برای حل مسأله انتخاب می کند و آن را در معرض آزمایش قرار می دهد. در هر حال تفکر واقعی در حل مسأله، بررسی تفکر منطقی و طی کردن مراحل مختلف حل مسأله را بیان
می کند.

جریان تفکر:

در جریان تفکر ورزشکار از آنچه می داند و آنچه نمی داند علم حاصل می کند.

روش حل مسأله:

1- برخورد با مسأله (موقعیتی که جنبه ی سؤالی دارد)

آنچه ورزشکار با آن برخورد می کند، یعنی وقتی مسأله بررسی
می شود و نتواند بلافاصله از تجربیات گذشته ی خود استفاده کند و راه حل مناسب برای آن پیدا کند. اگر مسأله کاملا روشن باشد و راه حل آن در تجربیات گذشته ی ورزشکار حاضر و آماده باشد، در این صورت احتیاج به تفکر نیست. برای اینکه ورزشکار به تفکر بپردازد با
مسأله ای برخورد می کند که روشن نمودن جهات مختلف آن نیاز به تفکر داشته باشد. وقتی بتواند از تجربیات گذشته ی خود برای پیدا کردن راه حل استفاده کند که آنها را مورد تجدید نظر قرار دهد و ارتباط آنها را با هم و با مسأله ی مورد نظر درک کند، دلالت ها و اشارات آنها را در ارتباط با هم و با مسأله دریابد. آنگاه برای پیدا کردن راه حل کوشش کند.

2- جمع آوری مفروضات:

در این مرحله ورزشکار باید کوشش کند و فکر خود را بکار بگیرد تا بتواند آنچه را که با مسأله ی مورد نظر ارتباط دارد جمع آوری کند. دلائل و مدارک مربوط به مسأله به طور مشخص در تجربیات ورزشکار وجود ندارد.

به خاطر آوردن تجربیات معین و انتخاب آنچه که با مسأله ی مورد بحث ارتباط دارد جز از طریق تفکر ممکن نیست. تجربیات ما به صورت فرمول های مشخص در ذهن ما قرار ندارند تا بدون تفکر یکی از آنها را انتخاب کرد و مسأله را به وسیله ی آن حل کرد. باید دلالت ها و اشارات آنچه را که در گذشته آموخته اید مشخص سازید، ارتباط آنها را با مسأله ی مورد نظر درک کنید و نتایج دیگران را بررسی کنید. آنگاه راه حل یا راه حل هایی را برای برخورد با مسأله پیدا کنید.

3- فرضیه:

بعد از اینکه عوامل اجرای حرکت را شناختید باید به تفسیر و ترجمه ی آن بپردازید و اشارات حرکت را در نظر بگیرید. آنگاه فرضیه یا فرضیه هایی را از عوامل موجود برداشت کنید.

چنانچه قبلا گفته شد، قدرت تفکر ورزشکار در این مرحله ظاهر
می شود و راه حل ها و فرضیه هایی را از طرق گوناگون ارائه
می دهد و در یک طرح و زمینه قرار می دهد  تا ارتباط آنها را بهتر درک کند و اشارات حرکت را در ذهن مجسم کند و بالاخره فرضیه یا راه حلی پیدا کند.

4- آزمایش فرضیه:

در این مرحله باید فرضیه ها را مورد آزمایش قرار دهد. برای آزمایش فرضیه ها باید مدارک و دلائل جمع آوری شده را بررسی کرد و آن را به عنوان راه حل منطقی مسأله بکار گیرد.

برای اینکه ورزشکار منطقی فکر کند باید ابتدا مشکلات را مشخص کند، بعد تجربیات گذشته را به خاطر آورد و در مرحله ی سوم راه حل هایی پیدا کند و مناسب ترین راه حل منطقی را انتخاب کند.

آزمایش و خطا:

وقتی ورزشکار با مسأله ای روبرو می شود این مسأله به عنوان محرک عکس العمل های خاصی را ایجاب می کند و ورزشکار را به فعالیت وادار می کند تا از طرق مختلف حرکت را مورد آزمایش قرار دهد. پاره ای از این طرق او را در حل مسأله موفق نمی سازد و بالاخره راهی که ورزشکار را در حل مسأله یاری می کند، ظاهر
می شود و ورزشکار به وسیله ی آن مسأله را حل می کند.

وقتی ورزشکار مسأله را تشخیص داد، بلافاصله نکته های مهمی که درحل مسأله تأثیر دارند نظر او را جلب می کند. همین نکته ها ورزشکار را راهنمایی می کند و اقدامات او را به جهت معینی سوق می دهد. اما وقتی ورزشکار بخواهد از طریق آزمایش و خطا مسأله را حل کند، قبل از اینکه مسأله را تشخیص دهد به فعالیت می پردازد. بنابراین بدون راهنما اقدام می کند.

در جریان آزمایش و خطا، اتفاقات در حل مسأله تأثیر می گذارد. یعنی ورزشکار بدون نقشه و طرح معینی و تنها در اثر تصادف به حل مسأله توفیق پیدا می کند.

معمولا وقتی ورزشکار تحت تأثیر محرک آنی و نیرومند قرار می گیرد، بدون آنکه متوجه راه حل اصلی باشد به فعالیت می پردازد و مشابهتی میان مسأله ی مورد نظر با مسائل گذشته سبب بروز عکس العمل های خاص و غیر مؤثر می شود.

همینطور در جریان اجرا، ورزشکار نقشه می کشد، راه های رسیدن به هدف را مشخص می سازد، آنها را مقایسه می کند و بهترین راه را انتخاب می کند. آنگاه طبق نقشه به فعالیت می پردازد و بالاخره به هدف می رسد.

بالاخره آنچه ورزشکار را به حل مسأله قادر می سازد، مطالعه و بررسی مسأله در یک طرح، قالب، چهارچوب و زمینه ی مشخص است. در این صورت ورزشکار می تواند راه حل یا راه حل های تازه را در نظر بگیرد و از تجربیات گذشته ی خویش برای بررسی و انتخاب راه حل ها استفاده می کند.

جریان حل مسأله را نمی توان به مراحل متعدد و مجزا تقسیم کرد. هر مرحله با مرحله ی دیگر ارتباط دارد و آنچه ورزشکار از ابتدا تا انتها انجام می دهد در یک طرح و زمینه ی مشخص قرار می گیرد. بنابراین درک مسأله به طور کلی، با سازمان دادن تجربیات گذشته و انتخاب راه حل و اقدام به حل مسأله در یک جریان واحد شکل
می گیرد.

تفکر خلاق:

در تفکر خلاق راه های غیر عادی و معمولی نظر ورزشکار را به خود جلب می کند. ضمنا توجه داشته باشید هر مسأله چندین راه حل دارد و یکی از این راه حل ها زودتر مسأله را حل می کند. همینطور ورزشکار مبتکر در مرحله ی اول مسأله را از جهات مختلف مشخص می کند و معلومات مربوط به آن را جمع آوری می کند و در این مرحله فکر و  اندیشه ی تازه ای ظاهر می شود. سپس ورزشکار آن را مورد ارزش سنجی قرار می دهد.

آنچه مربی باید انجام دهد:

رشد فکری در سایه ی تعلیم و آموزش صحیح در ورزشکار رسوخ
می کند. بنابراین وظیفه ی مربی آماده کردن وسائل و شرایطی است که فکر خلاق را در میان ورزشکاران پرورش دهد و ورزشکارانی مستقل و خلاق بار آورد. اینطور به نظر می رسد که مربی باید:

1- آموزش را به صورت مسأله و معما مطرح کند

2- کمک به ورزشکار برای کشف راه های تازه

3- بررسی قضاوت عادلانه توسط خود ورزشکار

با این کار ورزشکار از افکار و عقاید خود آگاه تر می شود. آنوقت
می تواند عقاید و هنر خود را آزادانه بیان کند و قوه ی نیروی ابتکار و خلاقیت را در خود پرورش دهد.

توجه به ویژگی های فردی:

معمولا مربیان فکر می کنند که همه ی ورزشکاران در یک سطح
فکر و شعور قرار دارند و باید مسائل مختلف را یکسان درک کنند و اطلاعات و نحوه ی اجرای آنها باید یکسان باشد. نتیجه ی این طرز تفکر محدود کردن ورزشکار به پیروی از اصول و قواعد معین است.

منظور از ارزش سنجی:

ارزش سنجی به منظور تکمیل یادگیری صورت می گیرد. در جریان یادگیری مربی کوشش می کند، آنچه را که ارزش تلقی می شود به ورزشکار بیاموزد و ورزشکار نیز تحت راهنمایی های مربی کارهای لازم را برای فرا گرفتن امور اساسی انجام می دهد.

همینطور ورزشکار در جریان ارزیابی متوجه اشکال کار خود شده و آنچه را که در جریان یادگیری از نظر دور داشته است، دوباره مورد بررسی قرار می دهد و از این راه نکته های اساسی را مشخص تر
می سازد. سپس قسمت های پیچیده و مبهم را تشریح می کند و در نتیجه امر اجرا را کامل تر می کند.

تعریف انضباط:

بعضی انضباط را به معنای محدودیت و کنترل شدید فرض می کنند. با توجه به این مفهوم آزادی و استقلال ورزشکار از بین می رود.

اما انضباط به معنای اطلاعت کورکورانه نیست، بلکه امور را تحت نظم و قاعده ی معین درآوردن است. متأسفانه بسیاری از مربیان اطلاعات کورکورانه را جائز می دانند.

مقررات گروهی:

در این صورت انضباط مقرراتی است که از طرف گروه اجرا می شود و افراد ملزم به این می باشند که اعمال خود را با میزان های گروه تطبیق دهند.

مقررات شخصی:

انضباط به معنای صحیح یعنی اینکه فرد شخصا اعمال و رفتار خود را تحت نظم و قاعده در آورد و خویشتن را کنترل و هدایت کند و آثار و نتایج اعمال خویش را در نظر بگیرد و رفتار خود را مطابق قاعده و قانون معینی تنظیم کند.

فرد باید در هر مرحله از زندگی عاقلانه رفتار کند واز روی عقل و تدبیر اعمال خود را اراده کند. عاقلانه رفتار کردن یعنی اینکه فرد، عواطف و احساسات خویشتن را کنترل کند. میزان های صحیح اخلاقی را در نظر بگیرد. در زندگی فردی احساس مسئولیت کند. آشنا به حقوق وظایف خود باشد، برنامه ی زندگی خود را از لحاظ غذا، استراحت، تفریح، مطالعه و... درست تنظیم کند. شخصیت و حقوق دیگران را بشناسد، برای رسیدن به هدف تلاش کند و در عین حال از حقوق و امتیازات خود دفاع کند. انضباط در این معنی هدف اساسی تعلیم و تربیت را تشکیل می دهد.

ارتباط مربی با ورزشکار:

در محیط دموکراتیک، مربی و ورزشکاران یک گروه را تشکیل می دهند. تفاهم مشترک میان مربی و ورزشکاران به نحو کامل موجود است. مربی از تجربیات و اطلاعات خود استفاده می کند و ورزشکاران را راهنمایی می کنند. ورزشکاران نیز به تناسب احتیاجات و استعدادهای خود در ارتباط با دیگران عاقلانه عمل
می کنند.

شخصیت:

عامه ی مردم غالبا ظاهر فرد را (جلوه ی فرد در نظر دیگران) پایه واساس شخصیت قرار می دهند. گروهی دیگر طرز برخورد فرد را با دیگران مورد بحث قرار می دهند. اما پایه و اساس شخصیت فرد ذات درونی اوست که هر فرد را از دیگری متمایز می کند. روی همین اصل خصوصیات معینی در اشخاص مختلف به صورت های گوناگون ظاهر می شود و رفتار آنها را به شکل خاصی در می آورد.

بنابراین ملاک قضاوت درباره ی شخصیت افراد رفتار آنهاست و خصوصیات فرد که رفتار وی ظاهر می شود، جزئی از شخصیت او را تشکیل می دهد.

طرق شناخت شخصیت افراد:

برای قضاوت شخصیت افراد می توان از روش های زیر استفاده کرد:

1- مشاهده:

آنچه را که می بینید از قبیل خصوصیات بدنی، وضع جثه، قیافه، ظاهر صورت، چشم ها، پوشش و... در تشخیص شخصیت فرد دخالت دارند. اما شخصیت مجموع این خصوصیات نیست و تنها خصوصیات ظاهر ملاک سنجش شخصیت نمی باشند.

2- شنیدن:

ملاک قضاوت درباره ی شخصیت فرد کلام آنهاست و از آن مهمتر عمل به فرامینی که خودشان به آن عمل کنند. یعنی خصوصیاتی که در خودشان به مرحله ی اجرا رسیده باشد. چه افرادی که حرف های زیبا و فریبنده می زنند، اما خودشان به آن عمل نمی کنند و با کمی معاشرت با آنها دروغ و غیبت و... جزئی از زندگیشان است و باید از آنها دوری کرد.

بعد از اینکه خصوصیات و صفات مورد نظر را مشخص کردید، ذات درونی افراد را به راحتی خواهید شناخت.

اگر فردی صفت خوبی داشت، فکر نکنید تمام صفات شخصیتی او مثبت است. مثلا فردی کلام زیبا و فریبنده دارد و با ظاهری نقاب زده، شما را فریب می دهد.

گاهی با تغییر لحن و تُن صدا و استفاده از داستان هایی که احساسات شما را بر می انگیزد، در صدد اغفال دیگران هستند.