مدیریت ریسک حرکتی

 

به نام خدا

مدیریت ریسک حرکتی

نویسنده: عبدالله یزدانی

سر شناسه                     : یزدانی، عبدالله، 1353-

عنوان و نام پدید آور        : مدیریت ریسک حرکتی / نویسنده، عبدالله یزدانی.

مشخصات نشر               : ورامین: انتشارات دوقلوها، 1394.

مشخصات ظاهری          : 63 ص.

شابک                          : 50000ریال3–24–6432-600–978

وضعیت فهرست نویسی   : فیپا

موضوع                       : ورزش – مدیریت ریسک

موضوع                       : حرکت آموزی

موضوع                       : مدیریت ریسک

رده بندی کنگره              : 1394 4م4ی/ 713GV

رده بندی دیویی              : 069/796

شماره کتابشناسی ملی      : 4035507

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1395

شمارگان: 1000

شابک: 3- 24- 6432- 600 - 978

قیمت : 5000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

مقدمه..........................................................................7

مفهوم ریسک................................................................9

مفهوم ریسک حرکتی......................................................10

مدیریت ریسک حرکتی...................................................10

رابطه ی ریسک و چرخه ی حیات حرکت...........................12

رابطه ی مدیریت ریسک با شکل حرکت.............................12
مدیریت ریسک.............................................................13

ساختار سازمان حرکت...................................................14

روش های مختلف شناسایی تحلیل ریسک............................14

نمودار شبکه ای............................................................14

مدیریت ارتباطات..........................................................14

خط مشی ها.................................................................14

محدودیت های حرکت....................................................14

مدیریت ارتباطات.........................................................15

خط مشی ها................................................................15

محدودیت ها................................................................15

فرضیات.....................................................................16

برنامه ریزی مدیریت ریسک............................................16

سازگاری و تطبیق.........................................................16

نرم افزار مدیریت حرکت.................................................17

شناسایی ریسک حرکت...................................................17

اهداف کلی...................................................................17

اطلاعات مورد نیاز........................................................17

فرصت چیست؟.............................................................18

یکپارچگی...................................................................18

اهداف کلی تجزیه و تحلیل ریسک......................................18

اطلاعات مورد نیاز را مشخص کنید...................................19

بررسی فرضیات...........................................................19

رده بندی دقت داده ها......................................................19

مقیاس احتمال و تأثیر ریسک............................................19

تعیین احتمال و تأثیر.......................................................19

تعیین رده بندی ریسک ها................................................19

جستجو و شناسایی گرایش ها............................................20

تصمیمات.....................................................................20

از خود بپرسید...............................................................20

علت های متداول ریسک..................................................21

مراحل تجزیه و تحلیل ریسک............................................21

تجزیه و تحلیل عددی ریسک.............................................21

اهداف کلی تجزیه و تحلیل ریسک .....................................22

احتمال تأثیر..................................................................22

ارزش مورد انتظار ریسک...............................................23

توزیع احتمال................................................................23

تجزیه و تحلیل حساسیت...................................................23

تجزیه و تحلیل درخت ترسیم.............................................24

نکات کلیدی تحلیل ریسک ها............................................24

مراحل اجرای تجزیه و تحلیل ریسک..................................24

برنامه ریزی پاسخ به ریسک............................................25

اهداف کلی برنامه ریزی پاسخ به ریسک.............................25

سطوح سه گانه ی پاسخ به ریسک......................................25

استراتژی های برنامه ریزی ریسک...................................25

اجتناب از ریسک...........................................................25

کاهش ریسک................................................................26

پذیرش ریسک...............................................................26

سه وضعیت مدیریت ریسک.............................................26

انتقال ریسک................................................................26

حذف ریسک.................................................................26

تغییر برنامه ی حرکت.....................................................26

برنامه اقتضایی..............................................................27

نشانگرها.....................................................................27

نشانگرها سؤالاتی نظیر...................................................27

ریسک های ثانویه..........................................................27

اهداف کلی کنترل و نظارت بر ریسک................................27

اهداف کلی کنترل و نظارت بر ریسک................................27

پیاده سازی برنامه پاسخ به ریسک......................................28

تهیه و تنظیم برنامه های جبرانی........................................28

کنترل ریسک حرکت......................................................28

اندازه گیری عملکرد.......................................................28

اصلاح برنامه ی پاسخ به ریسک.......................................29

اندازه گیری عملکرد فنی.................................................29

انجام مجدد شناسایی ریسک..............................................29

برآورد مجدد حرکت.......................................................30

ارتباطات ریسک...........................................................30

مدیریت تجارب کسب شده................................................30

نقش مربی در ورزش.....................................................30

روش علمی اجرا...........................................................31

روش عینی..................................................................31

احتیاجات اساسی ورزشکار..............................................32

انواع احتیاجات.............................................................32

اول احتیاجات بدنی.........................................................32

دوم احتیاجات روانی.......................................................33

خصوصیات فردی.........................................................35

هوش..........................................................................35

تفاوت های رفتاری........................................................36

یادگیری به عنوان کسب مهارت.........................................37

مراحل رسیدن به هدف....................................................39

عوامل مؤثر در اجرا......................................................39

اصول آمادگی ورزشکاران..............................................39

تجربیات قبلی................................................................40

تمایل یادگیرنده..............................................................41

نقش محرک ها در فعالیت های حرکتی................................42

میل و رغبت................................................................43

حافظه........................................................................45

حافظه ی عضلانی........................................................46

جنبه های مختلف حافظه..................................................46

توجه به یادگیری............................................................46

اندازه گیری حافظه از طریق اجرای مجدد............................47

یادآوری......................................................................47

تشخیص......................................................................47

عوامل مؤثر در حافظه....................................................47

دقت............................................................................49

دقت امری انتخابی است...................................................50

دقت مستلزم آمادگی است..................................................50

اقسام دقت.....................................................................51

عوامل مؤثر در دقت.......................................................52

عوامل خارجی..............................................................52

دوم عوامل روانی..........................................................53

انتقال دقت....................................................................54

تفکر...........................................................................54

خصوصیات تفکر..........................................................54

تفکر منطقی..................................................................56

عناصر عمده ی تفکر......................................................56

جریان تفکر..................................................................57

روش حل مسأله.............................................................57

آزمایش و خطا...............................................................58

تفکر خلاق....................................................................60

آنچه مربی باید انجام دهد..................................................60

توجه به ویژگی های فردی................................................60

منظور از ارزش سنجی....................................................60

تعریف انظباط................................................................61

مقررات گروهی.............................................................61

مقررات شخصی............................................................61

ارتباط مربی با ورزشکار................................................62

شخصیت.....................................................................62

طرق شناخت شخصیت افراد............................................62

مقدمه

برای رشد، توسعه و سازگاری با حرکت، باید در هر لحظه به دنبال نوآوری باشید. این کار محقق نخواهد شد جز به خطر کردن در دنیای پر شتاب حرکت که لازمه ی آن افزایش توانمندی و بنیه ی رقابتی
می باشد.

ریسک و مدیریت ریسک در حرکت موضوعی حساس و ضروری برای ورزشکار می باشد. چرا که در محیط بی ثبات و نا معین، هر لحظه می توان انتظار وقوع رُخدادهای خارج از برنامه و غیره منتظره داشت.

مفهوم ریسک:

ریسک از نظر تئوری به معنای احتمالی انحراف از نیل به هدف مطلوب است در تئوری ریسک، اصطلاحاتی نظیر عدم قطعیت یا نامشخص بودن وضعیت و شرایط عدم اطمینان حرکتی که می خواهید انجام دهید.

مفهوم ریسک در تئوری احتمالات ریشه داشته و بالطبع از بخت و شانس نشأت گرفته است.

به طور کلی هر تلاش و هر حرکت بشری، ریسک هایی را در بر دارد. در زندگی روزانه هم، بعضا با موقعیت هایی متغییر روبرو
می شویم که اغلب در برگیرنده ی فاکتورهای ناشناخته، غیر منتظره، خوشایند یا ناخوشایند و معمولا غیر قابل پیش بینی می باشند.

ریسک دلیلی دارد و در صورت اتفاق نیز تجربه ای از آن حاصل می شود. تعاریف دیگری از ریسک را تعریف می کنیم:

1- ریسک احتمال وقوع یک خسارت (ضرر) است.

2- ریسک انحراف در پیشامدهایی می باشد که باید در طول یک دوره مشخص و در موقعیت معین اتفاق می افتد.

3- ریسک تابعی است که احتمال و اندازه ی خسارت را تعیین می کند.

4- ریسک عبارت است از احتمال وقوع تمامی پیامدهای ممکن با مسیر ریسک زا.

5- ریسک امکان تحمل ضرر و آسیب است.

6- ریسک به عنوان تلفیقی از یک رویداد درست یا غلط

7- ریسک احتمال رویدادهای غیر قطعی است.

ریسک چیزی است که ممکن است اتفاق بیفتد و در صورت وقع اثر نامطلوبی در حرکت خواهد داشت. در توضیح این تعریف ریسک احتمال بین صفر تا صد می باشد. یعنی در جایی احتمال کمتر و در موقعیت دیگر احتمال بیشتر خطر زا دارد.

همانگونه که گفته شد، دامنه ی تعاریف ریسک گسترده است و لازم است برای اجتناب از سردرگمی و تشویش ذهنی در هر زمینه، از تعاریف مشخص تر و جامع تر استفاده شود. با این وجود، از تعاریف ارائه شده، دو جنبه ی مشخص کننده ی ریسک قابل استخراج است. عدم قطعیت پیشامدها و خسارت های ممکن. بنابراین احتمال وقوع پیشامد و اثرات احتمالی آن، دو فاکتور مهم و مشخص کننده ی ریسک است.

مفهوم ریسک حرکتی:

ریسک حرکتی، رخداد  یا وضعیتی است که در صورت وقوع، بر اهداف حرکت اثرات منفی می گذارد. در ارتباط با حرکت، ریسک در واقع شانس وقوع رخداد نامطلوب و تمام پیامدهای ناخوشایند خواهد بود. ریسک حرکتی در صورتی تحقق پیدا می کند که باعث تأخیر، توقف و یا شکست حرکت شود. همچنین بر کیفیت و معنای حرکت تأثیر می گذارد.

مدیریت ریسک حرکتی:

فرایند مدیریت ریسک حرکتی، نگرش نظام مند و پیشگیرانه است که در راستای کنترل حرکت و کاهش عدم قطعیت بکار گرفته می شود. مدیریت ریسک به حداقل نتایج و پیامدهای حاصل از رویدادهای نامطلوب و به حداکثر رساندن نتایج حاصل از رویدادهای مطلوب است. بنابراین همانگونه که قبلا اشاره شد، ریسک می تواند منجر به رویداد مثبت یا منفی شود.

این نکته بسیار مهم است که در مدیریت ریسک، علاوه بر رویدادهای منفی و نامطلوب، رویدادهای مثبت و فرصت های بالقوه نیز مد نظر قرار می گیرد. شناسایی ریسک ها و تفکیک آنها از یکدیگر به ورزشکار این امکان را می دهد که از مزایای فرصت های موجود، نهایت استفاده را ببرد. این همان چیزی است که باعث پیشرفت حرکت می شود. در حقیقت با بکارگیری مدیریت ریسک، این شما هستید که حرکت را کنترل می کنید. اگر مراحل اولیه ی فرایند مدیریت حرکت به دقت دنبال نشود، مزایا و منافع نهفته در مراحل بعدی نیز هرگز محقق نخواهد شد.

مدیریت ریسک، فرایندی نیست که تنها یک بار تصمیم گیری شود. بلکه طی هر بار اجرای حرکت دائما بررسی می شود. بنابراین رون شناسایی ریسک نه تنها قبل از اجرا، بلکه در خلال اجرای حرکت و بهنگام بروز تغییرات و کشف مشکلات انجام می گیرد. هر مرحله از فرایند مدیریت ریسک باید تا حد ممکن، کامل و بی نقص و دقیق تر انجام پذیرد. در ادامه به بررسی عوامل ریسک می پردازیم:

1- احتمالات

2- تأثیرات پیامدهای مثبت یا منفی

3- زمان وقوع عوامل تغییر دهنده

4- تناسب رویدادهای حرکتی با یکدیگر

مدیریت ریسک در واقع روند کنترل ریسک و تعدیل اثرات آن
می باشد. مدیریت ریسک یک مسیر نظام مند برای تعیین، ارزیابی و پاسخ به ریسک های مختلف است.

تعاریف دیگر مدیریت ریسک حرکت عبارتند از:

1- فرایند شناسایی شده جهت شناسایی، تجزیه و تحلیل و ارزیابی ریسک های مرتبط با حرکت و همینطور پیاده سازی و بدست آوردن روش مناسب برای پیشگیری و مهار وقوع یا پاسخ هر ریسک است.

2- بهبود مستمر و نظام مند منافع که مطابق سیاست حرکت اتفاق می افتد.

3- شناسایی، تجزیه و تحلیل، اولویت بندی، برنامه ریزی، کاهش و کنترل وقایعی که منجر به تغییرات ناخواسته می شود. 

در واقع، وظیفه ی مدیریت ریسک عبارت است از تشخیص ریسک ها و کاهش اثر آنها بر عملکرد حرکت است. مدیریت ریسک مستلزم طی یک مسیر احتمالی ست.

از سوی دیگر رابطه بین اهداف حرکت و مدیریت ریسک نباید فراموش شود. اهداف حرکت، در مرحله ی برنامه ریزی حرکت تعیین می شود. این اهداف در طول مدت اجرا به تمامی فعالیت های مرتبط جهت می دهند. بنابراین عملیات کنترل ریسک باید با استراتژی های کلی حرکت، هماهنگی داشته باشد.

هر مرحله از چرخه ی حیات حرکت، ریسک هایی دارد. در اینجا مدیریت یکپارچه ای مورد نیاز است، تا بتوان از خروجی مدیریت ریسک اطمینان حاصل کرد.

رابطه ی ریسک و چرخه ی حیات حرکت:

همانطور که قبلا اشاره شد به دلیل وجود ریسک های متفاوت در تمامی مراحل حرکت باید مدیریتی متناسب با نوع و میزان ریسک های هر مرحله اتخاذ کنید تا بدین وسیله از بروز وقایع نامطلوب جلوگیری کنید.

باید به خاطر داشته باشید که نوع و شیوه ی برخورد با ریسک های هر اجرا با سایر اجراهای دیگر متفاوت بوده و تدبیر و استراتژی منحصر به فردی را می طلبد و همینطور روند تغییرات ریسک و شیوه ی برخورد با ریسک در مراحل مختلف، ماهیت و تأثیرات متفاوتی خواهد داشت.

در تقسیم بندی مراحل حرکت، بسته به نوع و ابعاد آن، عملکرد متفاوتی وجود دارد. عمومی ترین حالت تقسیم بندی های انجام شده، پنج مرحله ای است. این پنج مرحله عبارتند از:

1- تعریف (آغاز)

2- طرح ریزی (برنامه ریزی)

3- پیاده سازی (اجرا)

4- کنترل (نظارت)

5- عملکرد (راه اندازی)

تأثیر ریسک در هر یک از مراحل فوق متفاوت است. واضح است که در مراحل آغازین حرکت یعنی شکل گیری اولیه و کلیات به دلیل وجود ابهامات در مسیر انجام حرکت و مشخص نبودن مسائلی که ممکن است در مراحل مختلف اجرا رُخ دهد، میزان ریسک ها و ی ناشناخته ها و مسائلی که در مورد آن عدم قطعیت وجود دارد حداکثر خواهد بود و پیشرفت حرکت و یا مسائل برنامه ریزی شده، برخورد با ریسک ها افزایش می یابد. همچنین آن دسته از ریسک هایی که با پیشرفت مراحل حرکت تغییر محتوی می دهند را دنبال کنید تا تأثیر ریسک ها نمایان شود و ترکیبی از قطعیت به وجود آید.

رابطه ی مدیریت ریسک با شکل حرکت:

از دیگر عوامل تأثیرگذار، چگونگی برخورد با ریسک حرکت و مدیریت بر آن است. به شکلی که اجرا کم خطر و نیاز به مدیریت ریسک کاهش یابد.

با توجه به ماهیت ریسک و تعیین نوع آن، بیان کننده ی اهداف، شرایط و ماهیت و ... حرکت می باشد تا از طریق استراتژی بهتر در مقابل ریسک های مربوطه از یکدیگر متمایز گردند.

معمولا حرکت ها، بر اساس دو ویژگی از یکدیگر متمایز می گردند:

1- شیوه ی اجرا

2- روش  تقسیم بندی وظیفه و مسئولیت هر یک از بخش های حرکت

شاخص های چهارگانه ای که برای تعیین اهداف حرکت در نظر گرفته می شود عبارتند از:

1- بررسی وضعیت حرکت

2- بررسی ساختار حرکت

3- بررسی نوع روش اجرا

4- انتخاب سطح یا لایه ی مورد نظر برای مدیریت ریسک

مدیریت ریسک:

مدیریت ریسک عبارت است از کاری که باید انجام شود و یا عملی که باید پس از شروع فرایند مدیریت ریسک به منظور تکمیل فرایند اجرا بکار گرفته شود. توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که جهت انجام سریع و مؤثر مدیریت ریسک، باید پیش از شروع اجرا، تمامی
پیش بینی ها در نظر گرفته می شود.

هدف از این بخش، تعیین مسئولیت مدیریت ریسک در سازمان حرکت می باشد. در ساختار سلسله مراتبی یک حرکت، مسئولیت ریسک بر عهده ی ورزشکار می باشد. این مسئولیت از طریق سلسله مراتب، جهت ریسک های هر بخش اعمال می شود.

این مدیریت ریسک شامل شناسایی، تجزیه و تحلیل، واکنش و کنترل محدوده ی حرکت می باشد. ورزشکار باید درک صحیحی از
بخش های مختلف حرکت داشته باشد و باید بتواند در مقابل پیامدهای ناشی از آن اقدامات لازم را انجام دهد.

اگر چه تمرکز بر تمام ریسک ها تصمیمات در یک بخش غیر ممکن است، اما جایگاه مدیریت ریسک بسته به ساختار کل حرکت متفاوت است.

ساختار سازمان حرکت:

در صورتی که ابعاد یک حرکت بسیار وسیع باشد، می توان برای هر بخش از مدیریت حرکت واحد مدیریت ریسک مستقل در نظر گرفت.

روش های مختلف شناسایی تحلیل ریسک:

1- شناسایی ریسک

2- ارزیابی ریسک

3- تعریف پاسخ مناسب به ریسک (واکنش)

4- انتخاب

5- برنامه ریزی

6- پیگیری (نظارت و کنترل)

نمودار شبکه ای:

نوعی تقسیم بندی فعالیت های مختلف اجزای یک حرکت است که بر اساس وابستگی و ترتیب توالی صورت می گیرد. نمودار شبکه ای روند انجام فعالیت را بر اساس وابستگی های موجود میان فعالیت های کاربردی به شکل موازی نشان می دهد.

به منظور ارزیابی ریسک حرکت، موارد زیر را در نمودار شبکه ای حرکت بررسی نمایید:

1- فعالیت های همگرا: نقاطی از حرکت که با یکدیگر تداخل می یابند.

2- فعالیت های موازی: گاهی اوقات اجزاء حرکت در مسیر موافق حرکت می کنند.

3- فعالیت های وابسته: گاهی اوقات مجبور می شوید شکل حرکت حریف را دنبال کنید تا تعادلتان به هم نخورد.

4- فعالیت های بحرانی: لحظاتی که حرکت از یک حالت منطقی خارج می شود.

5- برآوردها: جهت به حداقل رساندن ریسک انجام می شود.

از لحاظ حرفه ای، مؤثرترین راه جهت کاهش ریسک عبارت است از: شناسایی  حذف ریسک ها با پیروی از فرایند مدیریت ریسک. فرایند مدیریت ریسک می تواند به طور زمان بندی شده بکار رود تا مصرف انرژی به مقدار مطلوبی کاهش یابد.

هنگام شناسایی ریسک ها به موارد زیر توجه کنید:

1- حریف از کارش چه نتیجه ای را دنبال می کند؟

2- میزان آگاهی و دانش حریف چقدر است؟

3- سطح اطمینان از برآورد اجرای موفق چقدر است؟

4- از چه روشی برای مهار حرکت حریف استفاده می کنید؟

مدیریت ارتباطات:

هدف از مدیریت ارتباطات، آگاه سازی قسمت های ذی نفع از چگونگی و شکل گیری نوع ارتباط بین اجزای مختلف است. ایجاد برنامه ریزی برای مدیریت ارتباطات، مستلزم تجزیه و تحلیل نیازهای هر یک از قسمت های ذی نفع است که شامل موارد زیر می باشد:

1- چه اطلاعاتی باید جمع آوری شود؟

2- از چه روش هایی برای خنثی کردن حرکت حریف استفاده شود؟

3- روابط اجزای حرکت با یکدیگر به چه صورت است؟

4- برنامه ریزی جهت توزیع انواع ارتباطات حرکتی چگونه انجام
می شود؟

خط مشی ها:

ورزشکاران دائما به دنبال الگو هستند. با این تفکر که با شناسایی الگوی حرکتی حریف، می توان به شناخت مناسبی دست یافت. این نکته را فراموش نکنید که الگوهای حرکتی در هر اجرا سفارشی سازی می شوند:

محدودیت های حرکت:

یک حرکت در صورتی موفق به شمار می رود که محدودیت های خود را پوشش دهد. این محدودیت ها عبارتند از:

1- کیفیت

2- عملکرد مناسب

3- آستانه ریسک

4- مقدار مصرفی انرژی

5- برآورد زمان

فرضیات:

عقاید یا باورهایی که در مورد اجرای حرکت فکر می شود. این امکان را به وجود می آورد که فرضیات حرکت، ریسک ها را کاهش یا افزایش داده و یا به تعیین عملکرد حرکت کمک می کند. فرضیات طی فرایند حرکت و در خلال تجزیه و تحلیل کیفی بررسی می شوند.

برنامه ریزی مدیریت ریسک:

برنامه ریزی مدیریت ریک همه ی مراحل حرکت را تحت پوشش قرار می دهد. از جمله نحوه ی تصمیم گیری درباره ی نحوه ی شروع اجرا، تعیین اجزاء درگیر، زمان انجام فعالیت طی چرخه ی حرکت و...

برای اینکه مدیریت حرکت بهتر جریان یافته و تصویری واضح بدست آید، لازم است پیش از شروع، به چگونگی تکمیل آن بیندیشید. اهداف این مرحله از مدیریت ریسک عبارت است از:

1- ایجاد برنامه ای جهت دار

2- تنظیم خط مشی حرکت بر اساس نیاز

3- سازگار نمودن فعالیت با حرکت حریف

4- اطمینان از تناسب سطوح مختلف حرکت

5- چگونگی ادغام نتایج حاصل در کل پیکره ی حرکت

6- استفاده از تناوب زمانی

7- آستانه ی تعادل

8- فقدان سازگاری با حرکت حریف

9- نقش ها و مسئولیت های حرکت

10- نحوه ی نگهداری و تثبیت حرکت

11- تجزیه و تحلیل قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدها

12- نمودار علت و معلول

هرگز در مصرف انرژی و زمان جهت مدیریت حرکت زیاده روی نکنید.

سازگاری و تطبیق:

اجراها با یکدیگر تفاوت دارند و هر اجرا، منحصر به فرد و غیر تکراری است. بنابراین لازم است هر حرکت به گونه ای خاص تحلیل و بررسی شود. چرا که فعالیت های حرکت تابع شرایطی است که در آن قرار دارد و دارای اولویت های پایین تر یا بالاتری است.

نرم افزار مدیریت حرکت:

مدیریت حرکت، فرایندی انسان محور است و نه محاسبات نرم افزاری. بنابراین مهمترین دارایی مدیریت حرکت، ایده ها و اطلاعاتی است که توسط مغز ورزشکار در همان لحظه پردازش می شود. اما برای تحلیل حرکت بعد از اجرا، شاید نرم افزار ضروری باشد.

شناسایی ریسک حرکت:

اهداف کلی:

شناسایی ریسک حرکت، فرایند دقیق، موشکافانه و کاوشگرانه است که از طریق تعامل دو حرکت با یکدیگر بررسی می شود. روند شناسایی ریسک، روند کیفی است که با هدف شناسایی و توصیف موارد مؤثر بر اهداف حرکت، برنامه ریزی می شود. در یک نگاه دقیق تر، شناسایی ریسک های احتمالی و تعیین مشخصه های هر یک از آنها منوط به همان زمان اجرا است. چرا که این فرایند در طول اجرا به طور ضابطه مند در حال تغییر است. این اهداف عبارتند از:

1- شناسایی ریسک ها و فرصت ها

2- حصول اطمینان از ارزیابی ریسک

3- برنامه ریزی مدیریت ریسک

4- بررسی ساختار شکست حرکت

شناسایی ریسک ها  شناخت اندازه ی تهدیدها دارای اهمیت است. توجه به فرصت ها و پیامدهای مثبت نیز مهم می باشد.

ریسک های بالقوه می توانند طوری طبقه بندی شوند که مرحله ی بعد مدیریت حرکت را تحت الشعاع خود قرار دهند. اینک تبادل اطلاعات با حرکت حریف مزایای فراوانی دارد.

اطلاعات مورد نیاز:

ارزیابی و شناسایی ریسک ها تنها یک عامل نیستند. اما آیا شما برای شناسایی ریسک ها آمادگی لازم را دارید؟ آیا پاسخ همه ی سؤال هایتان را می دانید؟ عدم آگاهی کافی از اطلاعات مرتبط با حرکت مهمترین عامل در راه شناسایی آن است. زیرا تا زمانیکه پاسخ سؤال ها را نیافته اید، هرگز نمی توانید به جلو حرکت کنید.

نکته: بسیاری از ریسک های شناسایی شده، ریسک نیستند بلکه علت هستند.

فرصت چیست؟

فرصت، رویدادی امکان پذیر است که تأثیری مثبت بر حرکت دارد. با شناسایی فرصت ها می توان رویدادهای منفی را متعادل کرد و از مزایای حرکت بهره گرفت.

یکپارچگی:

بخش های مختلف حرکت به شکلی منسجم و به هم پیوسته در کنار هم قرار دارند. به نحوی که کلیه ی نیازهای حرکت برآورده شوند.

تجزیه و تحلیل ریسک:

اهداف کلی تجزیه و تحلیل ریسک:

هدف کلی از برنامه ریزی پاسخ به ریسک عبارت است از برنامه ریزی جهت پاسخ به ریسک های حرکت است. اما آیا برنامه ریزی پاسخ برای تمامی ریسک های شناسایی شده کار درستی است؟ قطعا خیر. زیرا احتمال بروز برخی از ریسک های شناسایی شده بسیار ضعیف است و حتی در صورت بروز، تأثیر زیادی بر حرکت نخواهد گذاشت.

هدف کلی از تجزیه و تحلیل کیفی و کمی ریسک، مشخص نمودن ریسک هایی است که نیاز به پاسخ دارند و اینکه برای چه ریسک هایی باید به برنامه ریزی پاسخ دهند.

اهداف خاصی که از تجزیه و تحلیل کیفی ریسک انتظار می رود عبارتند از:

1- ارزیابی میزان احتمال و تأثیر بروز هر ریسک جهت تعیین اندازه ی ریسک های حرکت

2- شناسایی ریسک های اصلی و بحرانی

3- اتخاذ تصمیمات

تجزیه و تحلیل ریسک عبارت است از ارزیابی اثر و احتمال ریسک های شناسایی شده می باشد. این فرایند ریسک ها را با توجه به پیامد و اثر بالقوه شان بر روی اهداف پروژه درجه بندی می کنند. جهت تجزیه و تحلیل کیفی لازم است تا میزان احتمال پیامدهای ریسک بررسی شود.

از نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ریسک می توان مستقیما جهت برنامه ریزی واکنش به ریسک استفاده کرد.

اطلاعات مورد نیاز را مشخص کنید:

پیش از هر چیز لازم است که شناخت کامل و درک صحیحی از ریسک های حرکت داشته باشید تا بتوانید آنها را به طور کیفی تجزیه و تحلیل کنید. در غیر اینصورت این مرحله فقط شامل پرسش و پاسخ ساده خواهد بود.

بررسی فرضیات:

ابتدا فرضیات مورد استفاده در فرایند حرکت را بررسی کنید. چرا که حدس ها و تصورات نامشخص درجه اطمینان از اطلاعات را کاهش می دهند و نهایتا در صورت اشتباه بودن فرضیات،خسارت جبران ناپذیری به حرکت تحمیل می شود. فرضیات حرکت باید شناسایی شده و پیامدهای آنها بر اهداف حرکت بایستی تعیین گردد.

رده بندی دقت داده ها:

پیش از هر چیز به این سؤال توجه کنید که ریسک تا چه حد شناسایی شده است. پس عاقلانه خواهد بود که پیش از شروع حرکت، دقت و قابلیت داده ها بررسی گردد.

مقیاس احتمال و تأثیر ریسک:

پس از حصول اطمینان از در اختیار داشتن اطلاعات کافی در مورد تمامی ریسک های شناسایی شده، باید احتمال تأثیر ریسک ها را مشخص کنید. تأثیر عبارت است از اثری که ریسک در صورت بروز بر حرکت می گذارد.

تعیین احتمال و تأثیر:

تصور ورزشکار از واکنش حریف چیست؟

تعیین رده بندی ریسک ها:

به یاد داشته باشید که همه ی ریسک ها وارد فرایند حرکت نمی شوند. زیرا تعدادی از آنها غیر ممکن بوده و رُخ نمی دهند. تعدادی نیز تأثیر کمی بر حرکت می گذارند. بهترین کار این است که ریسک ها را با توجه به رده بندی آنها در میان تمامی ریسک ها انتخاب کرده و بررسی کنید.

جستجو و شناسایی گرایش ها:

هرگونه گرایش در ریسک ها شناسایی شده، باید توسط اجزای حرکتی ذی نفع مهار شوند. با گذشت زمان هر چه مدیریت نقش ها و مسئولیت های حرکت با آگاهی و درک بیشتری انجام شود، شناسایی گرایش ها و بازخورد های حرکت روشن تر خواهند بود.

تصمیمات:

آیا باید این حرکت را اجرا کنم؟ در مقایسه با سایر حرکت ها، این حرکت تا چه اندازه ریسک کمتری دارد؟ در مواجه با چنین سئوالاتی و با قرار گرفتن بر سر چند راهی، اهمیت یادگیری مدیریت ریسک حرکتی نمایان می شود.

از خود بپرسید:

1- با مقایسه ی ریسک و منافع بالقوه: آیا ادامه ی حرکت بیش از اندازه ریسک به نظر نمی رسد؟

2- آیا هنوز ریسک ناشناخته ای وجود دارد که قادر باشد بر حرکت تأثیر بگذارد.

نکته: فعالیت های پر ریسک را در اولویت قرار دهید.

درنگاه اول: ممکن است یک فعالیت دارای ریسک اصلی یا مهمی نباشد. اما وجود ریسک های کوچک متعدد و انباشته شدن آنها بر روی هم، آن  فعالیت را بدلیل به یک از ریسکی ترین فعالیت هایی کند که باید به آن بپردازید. پس آنیا بهتر نیست، فعالیت های پر ریسک را در اولویت قرار دهید.

یک فعالیت بسته به امتیاز ریسک آن، فعالیتی ریسکی تلقی می شود. چنین اطلاعاتی به شما این امکان را می دهد که:

1- آیا شما با فعالیتی روبرو هستید که از سایر فعالیت ها ریسکی تر و برجسته تر است.

2- علاوه بر شناسایی ریسک، چه فعالیت هایی باید در برنامه ی پاسخ به ریسک گنجانده شود؟

3- چگونه می توان شرایط منسب را بدست آورد؟

4- توجه مدیریتی خود را در مسیرهای بحرانی کجا تمرکز دهید؟

علت های متداول ریسک:

نکته: به وابستگی های میان فعالیت ها و مسیر همگرا توجه کنید.

در نگاه اول شاید یک فعالیت، ریسکی به نظر نرسد، اما پس از بررسی نمودار حرکتی آن، در می یابیم  که بسیاری از مسیرها در آن فعالیت خاص با هم تلاقی پیدا می کنند. به عبارتی فعالیت های مورد نظر نمی تواند تا قبل از تکمیل چندین فعالیت به میزان چشمگیر ریسکی تر نشود.

مراحل تجزیه و تحلیل ریسک به نظر نرسد، اما پس از بررسی نمودار حرکتی آن، می یابیم که بسیاری از مسیرها در آن فعالیت خاص با هم تلاقی پیدا می کنند. به عبارتی فعالیت های مورد نظر نمی تواند تا قبل از تکمیل چندین فعالیت به میزان چشمگیر ریسکی تر شود.

مراحل تجزیه و تحلیل ریسک:

1- کلیه اطلاعات حرکت شناسایی شوند.

2- کلیه فرضیات کشف و بررسی شوند.

3- مقیاس مورد استفاده جهت اندازه گیری احتمال و تأثیر آن را بررسی کنید.

4- احتمال تأثیر، محدودیت ها و زمان وقوع هر ریسک را مشخص کنید.

5- مشخص کنید چه ریسک ها، فعالیت ها و علت هایی را وارد فرایند مدیریت حرکت نموده  مورد بررسی قرار خواهید داد.

6- رده بندی کلی ریسک را تعیین کنید.

7- گرایش ها را شناسایی کنید.

8- به مرحله ی تجزیه و تحلیل ریسک پرداخته و مستقیما در مورد برنامه ریزی پاسخ به ریسک اقدام نمایید.

تجزیه و تحلیل عددی ریسک:

در این مرحله تمرکز بر روی جنبه ی عددی تجزیه و تحلیل احتمال و تأثیر هر یک از ریسک ها و همچنین ریسک کلی می باشد. به عبارت ساده تر به دنبال مفهوم واقعی تر ارزش مورد انتظار می باشیم. ارزیابی تأثیر ریسک، باید فراتر از حوزه ی تجزیه و تحلیل ریسک گسترش یابد تا بتوان تأثیرات خاص هر ریسک را بررسی کرد.

تجزیه و تحلیل ریسک، تلاشی است برای میزان ریسک موجود و محل دقیق آن.

به گونه ای که بتوان به بهترین نحو ممکن، با صرف زمان و تلاشی محدود موفق شد.

اهداف کلی تجزیه و تحلیل ریسک عبارتند از:

1- تصمیم گیری در مورد اینکه کدام یک از ریسک ها نیازمند پاسخ هستند

2- ارزیابی عددی و احتمال تأثیر هر یک از ریسک ها

3- تعیین سطح فعلی حرکت و اینکه آیا این سطح از ریسک قبول است

4- تعیین مقدار زمان و انرژی

5- تشخیص نیاز به برنامه ریزی و پاسخ

6- تعیین احتمال موفقیت در دستیابی به اهداف

برای انجام بهتر تجزیه و تحلیل ریسک موارد زیر مورد نیاز می باشد:

1- برنامه ریزی ریسک

2- ریسک های شناسایی شده

3- اولویت بندی ریسک ها

4- قضاوت و کارشناسی

5- برآورد ساختار شکست

6- فرایند مدیریت ریسک

احتمال تأثیر:

برای آنکه تجزیه و تحلیل ریسک به درستی انجام شود، باید از احتمالات به خوبی استفاده کرد. اما چگونه باید به موضوع درجه بندی احتمال و تأثیر پرداخت.

برای تصمیم گیری می توان از داده هایی استفاده نمود که صد در صد واقعی بوده و بر اساس اطلاعات کامل و شناخت صحیح از شرایط به دست آمده باشند.

نکته: ارزش مورد انتظار، عبارت است از میانگین احتمال همه نتایج و پیامدهای ممکن، بر این اساس تعیین می کنیم که کدام یک از ریسک ها به توجه بیشتری نیاز دارد و در نتیجه باید به برنامه ریزی پاسخ به ریسک منتقل شوند. برای تشخیص اینگونه فعالیت ها، داده ها را بر اساس فعالیت مرتبط، دسته بندی و ارزیابی کنید.

ارزش مورد انتظار ریسک:

در ابتدا تلاش کنید تا پاسخ ریسک های موجود  در برنامه ریزی پاسخ به ریسک را برنامه ریزی کنید. سپس دریابید که چه مقدار از ریسک کاسته شده است. این چرخه ادامه پیدا می کند تا زمانیکه تا مانع حاصل از اجرای حرکت قابل قبول باشد.

ارزش مورد انتظار محصول دو فاکتور مهم است:

1- میزان احتمال رُخداد

2- میزان سود یا ضرر حاصل از رُخداد.

توزیع احتمال:

ارزش حرکت مورد انتظار در تجزیه و تحلیل آن مانند درخت تصمیم گیری مورد استفاده ی بیشتری قرار می گیرد. یعنی عدم قطعیت در فعالیت حرکتی نشان می دهد که توزیع گسسته اتفاق افتاده است. اما توزیع متداول یکنواخت و نرمال و پیوسته می باشد.

احتمال یا تأثیر ریسک را می توان برآورد نمود. چنین برآوردی قطعی نیست. با این وجود، در اغلب ریسک ها، احتمال وقوع محدود است. بنابراین بر خلاف یک برآورد ثابت و قطعی، فقط روش های مبتنی بر احتمالات قادر هستند از طریق ایجاد توزیع، قضاوت های مرتبط پیامدهای حرکت را نشان دهند.

تجزیه و تحلیل حساسیت:

در اولین گام تجزیه و تحلیل به روش تحلیل حساسیت باید ریسک هایی را که جزئیاتشان قابل تحلیل است را مشخص کرد. این روش را
می توان برای تعیین مقادیر بکار برد که اثرات زیادی بر روی حرکت دارند.

بدین منظور اثرات مقادیر مختلف هر یک از متغییرها بر روی حرکت مکررا محاسبه می شود و نتایج آن به صورت تغییرات در متغییرها نشان داده می شود. مهمترین محدودیت این روش آن است که تغییرات هر کدام از ریسک های شناسایی شده، جداگانه فرض و محاسبه می شود که این شیوه برای متغییرهایی که ریسک آنها بر هم تأثیر می گذارند مناسب نمی باشد. محدودیت تحلیل حساسیت در آن است که ریسک به صورت مستقل و بدون توجه به احتمال وقوع تأثیر بر سایر ریسک ها در نظر گرفته می شود. چرا که هر متغییر در حرکت مستقل از دیگر عوامل تغییر نمی کند.

تجزیه و تحلیل درخت ترسیم:

1- تعریف مسأله

2- شناسایی گزینه ای که مورد علاقه ی تصمیم گیرنده باشد

درخت تصمیم، تعاملات اصلی بین تصمیمات مختلف و پیامدهای منتج از هر یک از آنها را با قابلیت های مختلف برای تصمیم گیرنده نمایش می دهد. اکنون با حل هر یک از مسیرهای منطقی، گزینه ی مناسب تصمیم را انتخاب کنید.

نکات کلیدی تحلیل ریسک ها:

1- اطمینان حاصل کنید که فعالیت ها و ریسک ها را به صورت کاملا واضح شناسایی نموده اید. به گونه ای که احتمال تأثیر آنها قابل محاسبه باشد.

2- ریسک های مثبت را جدا از ریسک های منفی تجزیه و تحلیل کنید.

3- جهت دستیابی به موفقیت از ترکیب چند روش استفاده کنید.

4- ارزش مورد انتظار کلی ریسک ها و فرصت های هر فعالیت حرکتی را بررسی کنید.

مراحل اجرای تجزیه و تحلیل ریسک:

1- روش نحوه ی استفاده ی هر ریسک را تعیین کنید.

2- احتمال تأثیر هر یک از ریسک ها را تعیین کنید.

3- تعیین کنید، پاسخ به کدام یک از ریسک ها در برنامه ی پاسخ به ریسک، ضرورت دارد.

4- سطح فعلی ریسک را مشخص کنید.

5- مقدار زمان و انرژی حرکت را محاسبه کنید.

6- احتمال تحقق اهداف حرکت را تعیین کنید.

برنامه ریزی پاسخ به ریسک:

اهداف کلی برنامه ریزی پاسخ به ریسک:

هدف از برنامه ریزی پاسخ به ریسک عبارت است از مشخص نمودن اقداماتی که لازم است برای کاهش ریسک کلی انجام گیرد. این اقدامات بیشتر از طریق کاهش احتمال و تأثیر ریسک های منفی و افزایش احتمال تأثیر ریسک های مثبت (فرصت ها) انجام می گیرد.

برنامه ی پاسخ به ریسک باید با زمان بندی حرکت حریف متناسب باشد. همچنین نحوه ی تخصیص ریسک ها باید در این برنامه مشخص شود. در بسیاری از موارد با یک پاسخ مناسب می توان چندین ریسک را تعدیل و یا حذف کرد.

سطوح سه گانه ی پاسخ به ریسک:

اقداماتی که در مواجه با ریسک انجام می شود، می تواند منجر به ایجاد یکی از سه نوع پاسخ زیر باشد:

1- خنثی کردن ریسک پس از وقوع آن

2- کاهش ریسک

3- انجام طرح های احتیاطی

استراتژی های برنامه ریزی ریسک:

جهت حصول اطمینان از شناسایی کلیدی پاسخ های ریسک، گزینه های زیر مورد استفاده قرار می گیرد:

1- اجتناب (حذف تهدید)

2- کاهش کنترل (کاهش ارزش مورد انتظار ریسک)

3- بهره برداری (به جای اجتناب)

4- مشارکت (حفظ بخشی از ریسک)

5- پذیرش ( حفظ فرصت های مناسب)

اجتناب از ریسک:

استراتژی اجتناب از ریسک، برنامه ی اجرای حرکت را به منظور رفع خطر و محافظت از اهداف می باشد.

در بسیاری از مواقع با تعیین نیازمندی ها، بدست آوردن اطلاعات، تقویت ارتباطات یک اقدام متقابل انجام دهید. همچنین انتخاب
گزینه هایی با ریسک کمتر، تصمیم گیری با استراتژی اجتناب از ریسک می باشد.

کاهش ریسک:

کاهش احتمال وقوع رویدادهای مخاطره آمیز بیشتر جهت حصول اطمینان از نتایج دلخواه می باشد.

پذیرش ریسک:

حذف و یا کاهش ریسک های حرکت غیر ممکن می باشد. بنابراین استفاده از استراتژی پذیرش ریسک برای مواجه شدن با بسیاری از ریسک ها ضروری است.

پذیرش ریسک عملا با قبول پیامدهای ناشی از وقوع رویدادهای مخاطره آمیز همراه بوده و از دو طریق زیر صورت می گیرد:

1- پذیرش فعال: ذر برنامه ریزی حرکتی کلیه ی ملاحظات و اقدامات لازم برای مواجهه با رویدادهای مخاطره آمیز پیش بینی می گردد.

2- پذیرش انفعالی یا غیر فعال: در این حالت ورزشکار بدون هیچ اقدامی، منتظر وقوع رویداد مخاطره آمیز شده و پس از وقوع در مورد نحوه ی مقابله با آن تصمیم گیری می شود و واکنش نشان می دهد.

سه وضعیت مدیریت ریسک:

1- زمان بندی حرکت بدون در نظر گرفتن ریسک

2- زمان بندی حرکت با در نظر گرفتن ریسک های پیش بینی شده

3- پاسخ مناسب بعد از پیش بینی پاسخ های ریسک

انتقال ریسک:

با استفاده از برنامه ریزی و اکنش به ریسک می توان روند پیامدهای منفی یک ریسک را به جهت دیگر یا خنثی کرد. در واقع با انتقال ریسک مسئولیت حرکت تغییر می کند.

حذف ریسک:

با تغییر برنامه ی حرکت، می توان برخی از ریسک ها را حذف کرد.

تغییر برنامه ی حرکت:

برنامه ریزی پاسخ به ریسک، موجب اضافه شدن فعالیت ها به ساختار حرکت می گردد.

برنامه اقتضایی:

برنامه ی اقتضایی عبارت است از هر آنچه که مقرر شده در صورت بروز ریسک یا فرصت، انجام گردد.

نشانگرها:

نشانگرها، اولین علائم هشداری هستند که نشان می دهند یک رویداد ریسک اتفاق افتاده یا در حال وقوع است.

نشانگرها سؤالاتی نظیر:

1- دقیقا پس از بروز این ریسک، چه اتفاقی رخ می دهد؟

2- با اندازه گیری چه پارامتری و بر اساس چه معیاری می توان تشخیص داد که یک ریسک در حال چه کاری است؟

3- چگونه می توان زمان دقیق وقوع یک ریسک را تشخیص داد؟

4- نشانگرها باید در برنامه ی پاسخ به ریسک گنجانده شوند.

ریسک های ثانویه:

ریسک ثانویه عبارت است از ریسکی که در نتیجه ی پاسخ به ریسک دیگری به وجود می آید، به عبارت دیگر پاسخ به یک ریسک،
می تواند منجر به ایجاد ریسک های دیگری شود.

کنترل و نظارت بر ریسک:

اهداف کلی کنترل و نظارت بر ریسک:

در این مرحله از مدیریت ریسک، اثرات ناشی از مدیریت حرکت به نحو مناسب انجام پذیرفته است.

در حقیقت آخرین مرحله در چرخه ی عملیات مدیریت ریسک کنترل و نظارت بر ریسک است. این فرایند شامل نظارت بر ریسک های شناخته شده، کنترل ریسک های غیر فعال، شناسایی ریسک های جدید و ارزیابی میزان کارایی آنها در کاهش ریسک می باشد.

همانطور که حرکت در حال پیشرفت است، ریسک ها تغییر می کنند و ریسک های جدید جایگزین می شوند و ریسک های از قبل پیش بینی شده از بین می روند.

اهداف کلی کنترل و نظارت بر ریسک عبارتند از:

1- اجرای صحیح برنامه ریزی پاسخ به ریسک

2- تهیه و تنظیم برنامه های جبرانی

3- کنترل ریسک

4- اصلاح برنامه ی پاسخ به ریسک

5- برآورد وضعیت ریسک (ارتباطات)

ممکن است کنترل ریسک شامل انتخاب استراتژی جایگزین، اجرای برنامه ی اقتضایی، اقدامات اصلاحی و یا برنامه ریزی مجدد حرکت باشد. همچنین در خصوص پیامد های پیش بینی نشده و اقدامات اصلاحی جهت کاهش ریسک فراهم شود. جهت کنترل ریسک لازم است برنامه مدیریت ریسک، برنامه ی پاسخ به ریسک، نتایج شناسایی و تجزیه و تحلیل ریسک و تغییرات حرکت مشخص شوند. این مرحله از آن جهت اهمیت دارد که اجرای آن تضمین کننده ی تحقق منافع حاصل از مراحل قبلی حرکت است.

پیاده سازی برنامه پاسخ به ریسک:

طی اجرای این مرحله از مدیریت ریسک، ورزشکار باید در صورت نیاز به اولین نشانه های بروز رویداد ریسک پاسخ داده و با اجرای برنامه های اقتضایی و برنامه های اضطراری به نشانگرهای یاد شده بپردازید.

تهیه و تنظیم برنامه های جبرانی:

برنامه های جبرانی، عبارت است از پاسخی برنامه ریزی نشده به ریسک شناسایی نشده ای که اتفاق افتاده است. برنامه های جبرانی، واکنشی هستند، در صورتی که انتظار می رود مدیریت حرکت پیشگیرانه باشد.

کنترل ریسک حرکت:

طی فرایند کنترل حرکت، با اندازه گیری عملکرد حرکت با عملکرد اصلی آن مقایسه می شود سپس با انجام اقدامات اصلاحی جهت اندازه گیری عملکرد می پردازیم.

اندازه گیری عملکرد:

تجزیه و تحلیل ارزش حاصله، مستلزم تجزیه و تحلیل ارزش واقعی
می باشد. این نوع تجزیه و تحلیل از اطلاعات واقعی حرکت جهت اندازه گیری عملکرد استفاده می شود.

اصلاح برنامه ی پاسخ به ریسک:

برنامه های پاسخ به ریسک، باید در سرتاسر چرخه ی حیات اصلاح شود. با پیشرفت حرکت امتیاز ریسک یا تعداد مشکلات رخ داد. مشکلاتی که به عنوان ریسک شناسایی نشده اند. به عنوان یک علامت هشدار محسوب می شوند. لازم به ذکر است که سایر ریسک هایی که به مرور شناسایی می شوند و همینطور تعداد زیادی از تغییرات حرکت نیز جزو علائم هشدار هستند. در چنین شرایطی ارزیابی مجدد یا تغییر برنامه ی حرکت و برنامه ی پاسخ به ریسک الزامی است.

مواردی نظیر درجه بندی های ریسک، اولویت بندی ریسک ها،
برنامه های اقتضایی و برنامه های اضطراری، ممکن است طی چرخه ی حیات حرکت دائما تغییر کنند که در این صورت، برنامه ی پاسخ ریسک نیاز به اصلاح خواهد داشت. بازنگری ریسک روش دیگری جهت کنترل ریسک ها و مدیریت تغییرات مذکور است. به علاوه این روش وسیله ای است برای شناسایی ریسک های جدید و حصول اطمینان از درک کامل برنامه های اقتضایی و اضطراری توسط ورزشکار، طی اجرای منظم و زمان بندی شده می باشد.

اندازه گیری عملکرد فنی:

هر اجرا دارای الزامات فنی است که باید محقق گردد. تجزیه و تحلیل کمی و کیفی ریسک نیز بر اساس اطلاعات جدید، مجددا انجام
می گیرد. همواره محدودیت های حرکت را مد نظر داشته باشید.

انجام مجدد شناسایی ریسک:

در دو برهه ی مهم، امکان وقوع وضعیت فوق وجود دارد:

1- هنگامیکه ریسک های جدید شناسایی شوند.

2- هنگام بروز تغییرات در حرکت

طی بازنگری ریسک، امکان شناسایی های جدید وجود دارد. این بدان معناست که کنترل یکپارچه تغییر باید از نظر تأثیر بر سایر بخش های حرکت مورد ارزیابی قرار بگیرد.

بنابراین، در صورت بروز هر گونه تغییر در حرکت، به دنبال ریسک های جدید باشید. سپس ریسک های جدید را به همراه ریسک هایی که تا کنون شناسایی شده اند، از لحاظ کیفی ارزیابی کنید.اگر طی مراحل اجرا و کنترل حرکت، کنترل ریسک ها را از دست داده و یا برخی از ریسک ها را نادیده گرفته باشید، در حقیقت نتایج و منافع حاصل از فعالیت های قبلی فرایند مدیریت ریسک را قربانی  کرده اید.

برآورد مجدد حرکت:

برآوردها، بر اساس تغییرات حرکت، تغییرات در ریسک و همینطور آگاهی از آنچه که باید جهت تکمیل فعالیت ها انجام گیرد، تغییر
می کنند.

برآوردهای فعالیت ها باید در چه شرایطی ضرورت پیدا می کند؟

1-هنگامیکه ریسک های جدید شناسایی شوند.

2- وقتی که برای احتمال و تأثیر ریسک های موجود، درجه بندی جدیدی تعریف شود.

3- زمانیکه اولویت بندی ریسک ها تغییر کند.

4- به منظور تنظیم انرژی و زمان برای برنامه های جبرانی.

5- زمانی که برنامه ی پاسخ به ریسک، ارزیابی مجدد یا اصلاح شود.

6- هنگامیکه تغییرات زیاد در حرکت ایجاد شود.

7- وقتی که تعداد زیادی ریسک شناسایی نشده، رخ دهد.

ارتباطات ریسک:

به خاطر داشته باشید که با ریسک باید همانند فعالیت برخورد کرد. ریسک ها بخشی از حرکت هستند و در صورت وقوع، می توانند روی حرکت تأثیر بگذارند.

مدیریت تجارب کسب شده:

1- جلوگیری از بروز مشکلات مشابه.

2- بهبود مستمر و ارتقاء فرایند حرکت.

3- مصرف انرژی کمتر (بهینه)

نقش مربی در ورزش:

1- یادگیری و آموزش

2- شخصیت سازی

3- اندازه گیری  ارزش سنجی

4- شناخت استعدادها

5- تعیین میزان پیشرفت

6- آموزش انضباط و روشن کردن مفهوم آن

7- تعیین اهداف کوتاه مدت و دراز مدت

روش علمی اجرا:

1- شناسایی نقشه ی اجرا

2- جمع آوری اطلاعات

3- تفسیر حقایق

4- منطق فکر کردن

معمولا در اجرای حرکت پنج مرحله وجود دارد:

1- روش شناسایی مشکل یا مسأله

2- جمع آوری دلائل

3- فرضیه ها

4- آزمایش فرضیه

5- نتیجه گیری از اجراهای مختلف

روش عینی:

با مشاهده ی حرکت و آنچه ورزشکار در شرایط مختلف انجام می دهد و با در نظر گرفتن شرایط و دلائل معین و با توجه به اصول و قواعد خاصی صورت می گیرد. قدرت عقلانی ورزشکار در شرایط معین، توجه به آنچه درحال جریان است و درک علت ها و نحوه ی کنترل حرکت و شرایط خاص می باشد.

چنانچه می دانیم در جریان اجرا هر ورزشکار رابطه ی بین دو یا چند موضوع و دسته ای معلول را مشخص می کند. همانطور که قبلا گفته شد ورزشکار در صدد کشف رشد حرکت به دو عامل بستگی دارد:

1- روش توافق: در شرایط مختلف عامل مشترکی وجود دارد که
می تواند علت آن واقعه را درک کند.

2- روش اختلاف: به موجب این روش، شرایط در تمام جهات میان آن عمل و روی دادن یک واقعه ارتباط برقرار می کند.

3- روش عیب یابی: وقتی میان دو سلسله حرکت علل و معلول از پیش معلوم شده باشد.

4- روش تغییرات قرینه یابی: هرگاه در اوضاع و احوال حرکت موارد خاصی بین دو امر به طور مداوم همراه باشد. چه تغییراتی موجب چه تغییرات دیگری می شود و هر دو معلول عامل دیگری هستند. در هر صورت می توان رابطه میان آنها را کشف کرد.

احتیاجات اساسی ورزشکار:

تلاش و کوشش مربی به منظور تأمین احتیاجات اساسی ورزشکار می باشد. عدم تأمین این احتیاجات چه در زمینه ی جسمی و چه در جنبه ی روانی سبب پیدایش تشویش و اضطراب در ورزشکار می شود. بنابراین یکی از عوامل مؤثر در بالا رفتن کیفیت حرکتی ورزشکار، جلوگیری از پیدایش اضطراب و تنش است. معمولا ورزشکار وقتی دچار اضطراب و تشویش می شود که موانعی در تأمین احتیاجات اساسی او به وجود آید. در اینجا به پاره ای از خصوصیات فردی ورزشکار اشاره می کنیم.

انواع احتیاجات:

1- احتیاجات جسمی (بدنی)

2- احتیاجات روانی

معذالک می توان فت مربیان باید حداکثر کوشش خود را برای برطرف کردن احتیاجات ورزشکار اعمال کنند.

اول احتیاجات بدنی:

اگر بنا باشد احتیاجات اساسی ورزشکار درجه بندی شود و هر یک از آنها را نسبت به تأثیری که در ادامه ی ورزش حرفه ای او دارد ذکر نماییم، احتیاجات بدنی در درجه ی اول از اهمیت قرار دارد. این دسته از احتیاجات جنبه های مختلفی دارد. احتیاج به غذا، آب، فعالیت بدنی، خواب، استراحت و مانند اینها. روی همین اصل محافظت بدن در مقابل صدمه ها و بیماری ها ضروری است.

در برنامه های ورزشی باید ورزشکاران را با اصول و مبانی بهداشت فردی آشنا کنید. مربی باید از طریق ایجاد عادت های صحیح در
زمینه ی تأمین بهداشت بدنی آنها اقدام کند. مربی باید ورزشکار را از شرکت در فعالیت ها و یا مسابقاتی که در حد و اندازه ی ورزشکار نیست باز دارد و عواقب و آثار اعمال آن را با استفاده از تجربیات خود یا دیگران برای او روشن کند و اهمیت حفظ سلامت بدن را گوش زد نماید.

عدم تأمین احتیاجات بدنی نه تنها رشد بدنی را متوقف می کند، بلکه آثار روانی نیز دارد. ورزشکاری که به اندازه ی کافی غذا نمی خورد یا در خوردن غذا افراط و زیاده روی می کند و یا شرایط تمرینی مجال استراحت را به بدن او نمی دهد، پیوسته در حال تشویش و اضطراب به سر می برد.

دوم احتیاجات روانی:

به نظر کارشناسان احتیاجات روانی به اندازه ی احتیاجات بدنی برای ورزشکار ضروری و حیاتی است. روی همین اصل احتیاجات روانی را مطابق اهمیتی که دارند به ترتیب ذکر می کنیم:

1- احتیاج به محبت:

عدم تأمین این احتیاج نیز سبب پیدایش تشویش و اضطراب در ورزشکار می شود. آنچه قابل توجه است اینکه مربیان نباید بین شاگردان خود فرق بگذارند و یکی را بر دیگران ترجیح دهند. بلکه باید ملاک توجه مربی، موفقیت ورزشکار باشد. روی همین اصل مربی باید وضع هر یک از ورزشکاران را مورد توجه قرار دهد. ورزشکاری که در باشگاه از محبت مربی محروم است، نمی تواند به خوبی تمریننات خود را انجام دهد. مربی باید به شاگردانش بفهماند که مانند پدری دلسوز است و زمینه ی دوستی  و محبت را در بین ایشان فراهم می کند. روی همین اصل مربی باید کلیه ی ورزشکاران را با اخلاق ورزشی آشنا کند و آنها را به هم نزدیک کند.

2- احتیاج به تعلق به گروه:

پذیرفته شدن از طرف گروه، موقعیت ورزشکاران را در نظر خود او و دیگران محرز و مشخص می سازد. برای رسیدن به این مرحله مربی باید بسیاری از مهارت های اجتماعی را به ورزشکار بیاموزد. طرز صحبت با دیگران، رعایت مصالح دیگران، احترام به حقوق همسالان، تحمل افکار و عقاید مختلف، قبول مسئولیت و مانند اینها. ورزشکار می آموزد با اجرای آنها نظر مثبت دیگران را جلب کند و موقعیت اجتماعی خویشتن را استوار سازد.

مربی باید مراقب تمام ورزشکاران باشد و نکات مثبت و منفی ورزشکاران را تشخیص دهد. او باید هر یک از ورزشکاران را مورد توجه قرار دهد و اشکال کار آنها را مطالعه کند و به هر نحوی به آنها کمک کند.

3- احتیاج به بیان و ابراز خود:

هر ورزشکار در هر مرحله ای از مهارت که باشد، میل دارد از فرصت های مختلف استفاده کند و خودش را نشان دهد. هر ورزشکار به تناسب فهم و تجربیات خود امور و وقایع را به طرز خاصی درک می کند و میل دارد این راه تازه را امتحان کند و راه حل های مختلف را بکار بگیرد. بنابراین ایجاد فرصت برای ابراز خود، بر دوش مربی است.

در هر مرحله از رشد ادراکات، تمایلات و نظرات خاصی دارد که مربی با صبر و حوصله به عقاید ورزشکار گوش می کند و عیوب او را برطرف می کند. اگر مربی جلوی آزادی افکار و عقاید او را بگیرد، قوه ی ابتکار او کور خواهد شد. از این راه مربی می تواند فکر آنها را توسعه دهد.

4- احتیاج به هدف و نظم:

از جمله احتیاجات اساسی روانی ورزشکار، احتیاج به هدف است. تعیین هدف برای ورزشکار امری حیاتی و ضروری است. ورزشکاری که هدف مشخصی دارد، پیوسته فعالیت خود را روی برنامه و نظم خاصی انجام می دهد و هر چه با فکر تلاش کند به هدف نزدیک تر می شود و از اینکه می بیند مربی در قبال او احساس مسئولیت می کند و با برنامه های تمرینی مناسب او را به هدفش نزدیک تر می کند، خشنود می شود. ورزشکار با پرداختن به برنامه ی تمرینی متنوع و معنادار، احساس آرامش و اطمینان می کند. مثلا فردی که در زندگی هدف معینی ندارد، دلیل تلاش و کوشش خود را نمی داند و آینده ی روشنی ندارد و از این لحاظ در حال تزلزل و نا امنی به سر می برد. زندگی برای چنین فردی بی معنی و فاقد ارزش است. چنین فردی دائما در حال افسردگی و یأس بسر می برد.

بنابراین احتیاج به نظم و ترتیب نیز جزء احتیاجات اساسی و روانی محسوب می شود. ورزشکار نه تنها میل دارد هدف تلاش و کوشش خود را در ورزش مشخص کند، بلکه می خواهد تلاش و کوشش خود را با نظم و ترتیب خاصی انجام دهد.

نظم و ترتیب رنگ خاصی به زندگی می دهد و ورزشکاران حرفه ای میل دارند زندگی خصوصی و جمعی خود را تحت نظم و قاعده ی مشخص دنبال کنند.

ترتیب و نظم تمرینات باید متناسب با رشد، احتیاجات و تمایلات ورزشکار باشد و به بهترین صورت منافع و مصالح آنها را تأمین کند. بنابراین نظم وترتیب تمرینات از اهداف و برنامه و طرز فکر مربی جدا نیست.

خصوصیات فردی:

خصوصیات افراد مانند بدن قوی داشتن، قد و اندازه، مهارت های حرکتی، نقش حواس پنج گانه، هوش و استعداد با یکدیگر متفاوت است. موفقیت هر فرد در گرو تشخیص ورزشکار نقش مربی را دو چندان می کند.

هوش:

باهوش بودن یا کم هوش بودن نیز در موفقیت ورزشکار تأثیر می گذارد. معمولا ورزشکاران باهوش زودتر مهارت های اساسی را فرا می گیرند و در زمینه های اخلاقی یا در ارتباط با افراد دیگر کمتر دچار خطا و لغزش می شوند. همین امر آنها را کمتر دچار اضطراب و استرس می کند.

گاهی توقعات مربی از این ورزشکاران مافوق استعداد و توان ایشان است. همین امر آنها را دچار استرس و تشویش می کند.

از طرف دیگر ورزشکاران کم هوش دائما مورد سرزنش مربی قرار می گیرند و آنها را احمق و نادان تصور می کنند. این کار باعث عقب افتادگی یا کناره گیری آنها از فعالیت بدنی می کند. تحقیقات نشان داده است که این دسته از ورزشکاران نیز قابل اصلاح هستند و مربی آگاه می تواند با توجه به استعداد آنها موجبات پیشرفت ایشان را فراهم کنند.

والدین و مربیان آگاه باید متوجه تفاوت افراد در زمینه ی هوش، فعالیت های بدنی و رغبت ها و احتیاجات آنها باشند و بچه ها را در هر وضع و با هر خصوصیت مورد توجه قرار دهند و فرصت کافی برای رشد او به وجود آورند.

تفاوت های رفتاری:

روحیه ی ورزشکاران در تأمین احتیاجات اساسی مختلف است. عکس العمل یا رفتاری که ورزشکاران در مقابل موانع و در برخورد با تضاد از خود ظاهر می سازند، کاملا متفاوت است. بعضی با واقع بینی و دور اندیشی در مقابل موانع ایستادگی می کنند و بالاخره راه صحیح و منطقی را برای تأمین احتیاجات اساسی خود پیدا می کنند. ولی عده ای قدرت عقلانی کمتری دارند و تحت تأثیر احساسات خویش عکس العمل های خاصی را از خود ظاهر می سازند.

شکست در همه ی افراد به یک اندازه ایجاد اضطراب نمی کند. بعضی در برخورد با بحران ها مقاومت می کنند و می توانند حالت شکست را تحمل کنند. معمولا ورزشکارانی که حس اعتماد به نفس در آنها قوی است و از آرامش و امنیت درونی برخوردار هستند در اثر شکست دچار اضطراب نمی شوند و برای از بین بردن مانع و تأمین احتیاجات خود از طرق صحیح اقدام می کنند. اما ورزشکاران ضعیف النفس و آنهائیکه دائما از شکست و برخورد با مانع ترس دارند و پیوسته در حالت دفاعی به سر می برند زود در مقابل مانع دچار اضطراب و پریشانی می شوند.

گاهی اوقات ورزشکار درست اهمیت و موقعیت مانع را ارزیابی
می کند و امکانات خود را در نظر می گیرد و بدون اینکه دچار اضطراب شود به شکست خود اعتراف می کند. بعضی در مقابل مانع خشمگین می شوند و غالبا دچار تضاد می شوند و عکس العمل شدید  عاطفی از خود ظاهر می سازند. آنها معمولا دچار هیجان می شوند و نمی توانند به طور صحیح و عقلانی رفتار خود را کنترل کنند.

یادگیری به عنوان کسب مهارت:

توجه به اصول یادگیری در فعالیت های ورزشی شرط اساسی موفقیت ورزشکاران است. مربیانی که اصول و مبانی یادگیری را درست تشخیص می دهند، ذهن ورزشکار را از مطالب علمی پر می کنند.

معمولا کسب اطلاعات و مهارت ها از طریق حافظه و به خاطر سپردن صورت می گیرد. اما در جریان یادگیری نقش اسای بر عهده ی مربی است. نباید نقش ورزشکار انفعالی و تک بعدی باشد.

در جریان این نوع یادگیری احتیاجات و رغبت های ورزشکار مورد توجه مربیان قرار می گیرد. روی همین اصل آموزش در طرز تفکر، عادات، تمایلات و انگیزه ی ورزشکار تأثیر می گذارد.

در جریان یادگیری، اجرای ورزشکار از طریق تجربه تغییر می کند. خلاصه این تغییر در زمینه ی عقلانی، در رغبت ها و هدف ها و در اعمال و عادات ورزشکار ظاهر می شود.

در برخورد ورزشکار به دنیای حرکت، اعضای حسی، دستگاه عصبی، تجربیات قبلی، تمایلات و هدف های او نقش مؤثری ایفا
می کنند. اصولا می توان گفت کل شخصیت او تحت تأثیر عوامل و نحوه ی ارتباط آنها با هم قرار می گیرد.

جریان یادگیری امری دائمی است و نسبت به ورزشکاران مختلف فرق می کند. در جریان یادگیری کل شخصیت ورزشکار دخالت دارد. یعنی جنبه های بدنی، خصوصیات روانی و هدف ها و تمایلات ورزشکار و نحوه ی ارتباط آنها با هم کل شخصیت ورزشکار را تحت تأثیر قرار می دهد. چون وضع هر یک از ورزشکاران از لحاظ بدنی، روانی، تمایلات و هدف ها با یکدیگر متفاوت است. روی همین اصل جریان یادگیری در ورزشکاران مختلف متفاوت است.

علاوه بر شخصیت فرد به طور کلی، ارتباط مربی و شاگرد در جریان یادگیری نقش مهمی دارد. زمانی رشد حرکتی ورزشکار پیشرفت
می کند که بتواند تجربیات جدیدی بدست آورد و با استفاده از تجربیات تازه رفتار حرکتی خویش را تغییر دهد.

مربی به جای انتقال مفاهیم حرکت به ذهن ورزشکار باید در تغییر استراتژی افکار آنها اقدام کند. بنابراین هدف این نیست که ذهن ورزشکار را از اجرای فن پر کند. بلکه هدف این است که او را از علل و عوامل مؤثر در برخورد با واقعیت های پیش رو آگاه سازد. روش مربی فهماندن چگونگی درک ارتباط بین وقایع حرکتی می باشد. مربی نباید در طرز تفکر و قضاوت های شاگرد کمک کند. بنابراین نحوه ی تفکر و قضاوت ورزشکار باید بر پایه ی اصول و منطق باشد.

بالاخره، مربی در جریان آموزش، میزان درک ورزشکار را ارزش سنجی می کند. بنابراین علاوه بر رشد بدنی، رشد عقلانی مورد نظر می باشد. وقتی در جریان آزمایش و خطا عکس العمل صحیح ورزشکار با پاداش همراه گردد، متوجه می شویم که اعصاب و حرکات بدن به اندازه ی کافی رشد کرده اند و ذهن او آماده برای درک مفاهیم و معانی بالاتری است. به موجب این کار دوام و اثربخشی حرکت افزایش می یابد.

این نکته را نباید فراموش کنید که وقتی چیزی را یاد می گیرند، باید تلاش و کوشش آنها ارزش سنجی شود.

در بسیاری از مراحل اجرا، ورزشکار تحت تأثیر افکار، تمایلات، احتیاجات و اطلاعات تعلیم یافته قرار می گیرد. در جریان اجرا کل تجربه ی ورزشکار به کمک وی می آید. فهم و بصیرت نیز رُکن عمده ی موفقیت است.

کل حرکت شناخت مجموع اجزاء نیست، بلکه شکل و نحوه ی ارتباط اجزاء با هم کل را به وجود می آورد. ورزشکار وقتی موفق می شود که نسبت به آن بصیرت و فهم داشته باشد. بصیرت وقتی به وجود می آید که ورزشکار ارتباط اجزاء حرکت را با هم و با کل آن امر درک کند. یعنی بتواند ارتباط کل اجزاء حرکت را به طور واضح و روشن درک کند. بنابراین به جای تکرار و تمرین باید به درک ارتباط اجزاء و با کل کوشش کنید.

در جریان یادگیری شخصیت ورزشکار به طور کل دخالت دارد. منظور این است که قدرت عقلانی، تمایلات، عادات، احتیاجات و هدف های او و نحوه ی ارتباط جنبه های مختلف اجرا در روند موفقیت تأثیر دارند.

مراحل رسیدن به هدف:

1- ارتباط ذهن با طرح کلی حرکت و شناخت اهداف.

2- شناخت مشابهت ها بین دو اجرای ورزشکار.

3- شناخت نقاط تماس و مجاورت ها

4- فهم چگونگی روند خاتمه ی حرکت

روی همین اصل ذهن ورزشکار متمایل به تمام کردن و کامل نمودن فعالیت های خود در جریان اجرا متمرکز می شود.

عوامل مؤثر در اجرا:

1- آمادگی:

وقتی ورزشکار می تواند افکار، عادات و مهارت های معینی را بیاموزد که در زمینه ی بدنی و عقلانی رشد متناسب را دارا باشد.

این اصل باید مورد توجه مربیان قرار بگیرد. آمادگی ورزشکار در هر مرحله از تمرینات مختلف است. بنابراین تمرینات باید متناسب با سطح آمادگی ورزشکار تعیین شود و نباید آنها را وادار به تمرینات مشکل و نامتناسب وادار کرد.

پاره ای از آزمایش ها نشان می دهد که سرعت یادگیری ورزشکار در زمانی که آمادگی جسمی بالایی دارد بیشتر از مواقعی است که آمادگی کمتری دارد.

چنانچه قبلا گفته شد، مربی باید آمادگی هر یک از ورزشکاران را در تمرینات در نظر داشته باشد و تعلیمات خود را متناسب با سطح آمادگی آنها تعیین کند. مربی می تواند با شرکت دادن ورزشکاران آماده در مسابقات مهم، اسباب پیشرفت آنها را فراهم آورد.

اصول آمادگی ورزشکاران:

1- آمادگی جسمانی

2- حساسیت حواس

3- توسعه ی ادراک از شکل حرکت

4- رشد عقلانی و قوه ی تشخیص موارد خاص

5- بالا بردن استعداد ارتباط دادن معانی

6- دارا بودن ثبات حرکت با دقت و تمرکز

7- شناخت معنا و مفهوم حرکت

8- رشد روانی به اندازه ای که ورزشکار با اعتماد به نفس در تمرینات و مسابقه شرکت کند.

تجربیات قبلی:

تجربیات قبلی پایه و اساس فهم و بصیرت، ادراک حسی برای یادگیری است. آمادگی ورزشکار نیز در حد وسیعی تحت تأثیر تجربیات قبلی او قرار دارد. در برخورد با اجرای حریف، سازگاری با حرکت حریف، تجربیات حسی به کمک او خواهد آمد.

وقتی ورزشکار می تواند عناصر موجود در حیطه ی حرکت را درک کند یا آنها را مورد تجزیه و تحلیل و تفسیر قرار دهد و از تجربیات گذشته ی خود کمک بگیرد. برای درک ارتباط میان اجزاء به یک فهم و بصیرت مستقل دست یافته است.

چنانچه ارتقاء مهارت یک امر دائمی است. یعنی گذشته ی آن با حال و وضع فعلی آن با آینده ارتباط دارد. یادگیری نیز مانند رشد جریانی است که گذشته ی آن (تجربه ی قبلی) پایه و اساس وضع فعلی آن را تشکیل می دهد و آنچه را که ورزشکار در آینده می آموزد، متناسب با تجربیاتی است که در زمان حاضر بدست آورده است. ورزشکار وقتی چیزی را می آموزد که آن را با تجربیات قبلی خوش ارتباط دهد.  اگر این ارتباط برقرار نشود، ورزشکار نمی تواند امر تازه ای را فرا بگیرد. یعنی باید میان تجربیات ورزشکار ارتباط و پیوستگی موجود باشد. بنابراین در موقع آموزش مربی باید تجربیات قبلی ورزشکار را در نظر بگیرد تا بداند چگونه ورزشکار را با مطلب جدید آشنا کند و مهارت خاصی را به او یاد بدهد. ابتدا باید بداند که ورزشکار چه تجربیاتی در این زمینه کسب کرده است. آنگاه به آموزش مطلب جدید اقدام کند.

توجه به تجربیات قبلی ورزشکار موقعیت او را در زمان حاضر برای مربی مشخص می سازد. آنوقت متوجه ی سطح اطلاعات و تجربیات او می شود و می فهمد شاگرد در چه مرحله ای قرار دارد و کار خود را از چه مرحله ای شروع کند.

در نتیجه جریان یادگیری مانند رشد، سیر طبیعی خود را طی می کند و مطلب تازه برای ورزشکار قابل فهم می شود. مربی از طریق طرح سؤال های مختلف می تواند اطلاعات ورزشکار را درباره ی امر معینی مورد سنجش قرار دهد و وسعت تجربیات ایشان را درک کند. در هر صورت مربی باید به نحوی با تجربیات قبلی هر یک از ورزشکاران ارتباط برقرار کند والا وقت مربی و ورزشکار تلف
می شود و ورزشکار پیشرفت چندانی نمی کند. همینطور ترتیب انتخاب موارد تمرینی باید طوری انجام شود که ورزشکار دائما در حال پیشرفت و ترقی باشد. ضمنا باید مربی فرصت کافی داشته باشد تا بتواند مطالب تازه را با تجربیات قبلی ورزشکار مرتبط سازد. با توجه به این معنی مربی باید کلیه عوامل مؤثر در جریان یادگیری را در نظر بگیرد و آنچه را که مانع یادگیری صحیح است از میان بردارد یا تغییر دهد و عواملی که امر یادگیری را تسهیل می کند مورد استفاده قرار دهد. توجه به طرز فکر و تمایل ورزشکار نسبت به موضوع مورد یادگیری و نحوه ی ارتباط ورزشکار با مربی از وظایف اصلی مربیان در جریان یادگیری است.

بعضی از کارشناسان موقعیت یادگیری را عبارت از مسأله ای
می دانند که ورزشکار با آن روبرو می شود. در این معنی جریان یادگیری به صورت حل مسأله در می آید و موقعیت یادگیری مسأله که ورزشکار با آن مواجه است و می خواهد در حل آن اقدام کند، آگاه
می شود.

در این صورت، باید موقعیت یادگیری یا مسأله ی مورد بحث با آمادگی، استعداد، احتیاج و تمایل یادگیرنده تناسب داشته باشد. عناصر مختلف موقعیت یادگیری حل مسأله باید کاملا مشخص باشد. ورزشکار باید با کمک مربی ارتباط عناصر موجود در موقعیت یادگیری را درک کند و عناصر مهم را از غیر مهم تشخیص دهد.

تمایل یادگیرنده:

یک از احتیاجات اساسی ورزشکار، تمایل برای اجرای فعالیتی درست و صحیح است. بنابراین ورزشکار تمایل دارد، فکر خود را بکار ببندد و امور مختلف را بررسی کند. سپس تلاش و کوشش او نیل به هدف شود. باید توجه داشت که علاقه و تمایل ورزشکار به فعالیت خاص اهمیت دارد.

فعالیت یادگیرنده، از جهت دیگر نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. یادگیری خود عملی است که اجرای آن بدون کسب تجربه بدست
نمی آید. هنگامیکه ورزشکار می خواهد حرکتی را یاد بگیرد، جریان یادگیری او را به فعالیت و عمل تشویق می کند. روی همین اصل ورزشکار در جریان یادگیری باید فعال باشد و نقش عمده در این جریان به عهده ی وی محول می شود. ورزشکار ممکن است تحت راهنمایی مربی مقدمات یادگیری را فراهم سازد. اما آنچه برای ورزشکار اهمیت دارد، خلاقیت و نوآوری ورزشکار است. در چنین وضعی مربی راهنما را بر عهده دارد و ورزشکار در جریان یادگیری کارهای اساسی را انجام می دهد. در صورتی که اطلاعات وی درباره ی موضوع ناقص باشد، اجرای حرکت به طور نافهوم و مجهول انجام می شود. بنابراین کار مربی انتقال مطلب از طریق دیکته کردن به ذهن ورزشکار نیست و در بیشتر موارد نقش مشورتی دارد. در غیر این صورت ورزشکار چیزهای تازه ای را یاد نمی گیرد و فقط محفوظات خود را توسعه می دهد.  اگر اصل بر این جاری است که ورزشکار مطلب تازه ای بیاموزد و تغییری در افکار عادات، تمایلات و نظر او ایجاد گردد، خود او باید فعالیت کند. مطلب جدید باید برای او به صورت مسأله یا معمائی درآید و برای حل آن اقدام کند. آنچه را بدست می آورد ترجمه و تفسیر کند و برای حل مسأله بکار برد. 

وقتی موضوع حرکت به صورت مسأله مطرح شود. ورزشکار مانند یک محقق برای حل مسأله اقدام می کند و در انجام این کار ضمن استفاده از راهنمایی های مربی، برای حل مسأله اقدام
می کند. در این صورت افکار وی تغییر می کند، عادات استفاده از حرکت در او به وجود می آید. طرز کارکردهای مختلف حرکت را فرا می گیرد، نحوه ی استفاده از حرکت را در حل مسأله
می آموزد و به تدریج به ورزشکار حرفه ای تبدیل می شود.

نقش محرک ها در فعالیت های حرکتی:

1- محرک نیرو انگیزه ی لازم را برای فعالیت ایجاد می کند.

2- محرک سبب پیدایش قصد و اراده ی حریف می شود.

3- محرک جهت فعالیت حریف را مشخص می کند.

4- محرک ورزشکار را به فعالیت های گوناگون وادار می کند و میان اجزای حرکت هماهنگی ایجاد می کند.

5- محرک ورزشکار را به از بین بردن موانع تشویق می کند.

6- محرک ورزشکار را به تفکر درباره ی ایده های جدید وادار
می کند.

7- محرک ورزشکار را به فعالیت و تلاش تشویق می کند.

8- محرک هدفی را برای رسیدن به آن مشخص می کند.

میل و رغبت:

میل و رغبت جزء محرک های اساسی در اجرا می باشد. در هر صورت میل و رغبت کوشش و تلاش ورزشکار را مضاعف می کند. توجه رغبت باعث تشویق قوه ی مخیله برای حل مسأله است. در غیر اینصورت در جریان حرکت تغییری به وجود نمی آید.

همینطور برای اینکه ورزشکار در جریان یادگیری نقش مهمی ایفا کند باید موضوعی را که می خواهد بیاموزد، مورد علاقه وی باشد. برای جلب رغبت ورزشکاران باید احتیاجات واجب به شاگرد گوش زد شود. در این صورت رغبت او طبعا به موضوع جلب می شود.

مشخص بودن تمرینات در باشگاه سبب هماهنگی مربی و شاگرد می شود و آنها را به اجرای فعالیت های متنوع تحریک می نماید و جهت کار و فعالیت آنها را تعیین می کند.

در باشگاه، ورزشکار نه تنها طرز برخورد با مشکلات و نحوه ی پیدا کردن راه حل را می آموزد، بلکه باعث تقویت قوای ذهنی ایشان می شود. در این حالت حافظه، دقت، قداعی معانی، تخیل از طریق حل مسأله ی حرکت تقویت می شود. به موجب این کار فهم و بصیرت کامل تر می شود. آنچه را که ورزشکار می آموزد درک ارتباط عناصر یک موقعیت با هم و با کل موقعیت او را قادر می سازد که اجراهای جدیدی را خلق کند.

مطالعه ی حرکت به فهم ورزشکار کمک می کند تا:

الف- درجه ی فهم حقایق: هر چه ورزشکار در جریان یادگیری، درک خود را با حقایق، اصول و مهارت های معینی محدود نسازد، بهتر می تواند آنچه را که در یک موقعیت درک کرده است به موقعیت جدید انتقال دهد.

ب- درجه ی انتقال ذهن: منظور این است که انتقال امور حرکتی از موقعیتی به موقعیت دیگر به درجه ی فهم ورزشکار بستگی دارد.

پ- درجه تحلیل موقعیت جدید: چنانچه قبلا گفته شد ورزشکار موقعیت را به طور کامل درک می کند و بعد به تحلیل آن می پردازد و عناصر عمده ی آن را مشخص می کند، تحلیل موقعیت جدید، سبب روشن شدن کارکرد حرکت می شود و ورزشکار را قادر می سازد تا آنچه را از حرکت فهمیده برای برخورد با آن اقدام کند.

ت- قدرت تعمیم: درک ارتباط بین اجزاء حرکت در موقعیت فعلی در جریان انتقال حرکت به موقعیت جدید مؤثر است. هر چه قدرت تصمیم ورزشکار بیشتر باشد و ارتباط را بهتر درک کند به موقعیت نزدیک تر می شود.

7- روابط کل و جزء:

بیشتر ورزشکاران فکر می کنند که ابتدا باید اجزاء را شناخت و بعد کل را مورد مطالعه قرار داد. ظاهر این امر منطقی به نظر می رسد. اما اجزاء به تنهایی بی معنی و نا مفهوم هستند. اما وقتی در یک طرح کلی قرار می گیرند معنی و مفهوم آنها روشن می شود. همینطور اجزاء معمولا متنوع و متغییر هستند. ولی کل یا طرح آنها ممکن است ثابت باشد. درک این رابطه در برخورد به علل و معلول های مختلف کیفیت خاصی را نشان می دهد.

اندکی دقت ثابت می کند که در هنگام آموزش، طرح کلی (اجرای فن) بهتر و آسان تر صورت می گیرد تا اجزاء. سپس به تدریج ارتباط اجزاء کشف می شود و خاصیت و عملکرد هر کدام در موقعیت های خاص مشخص می شود. بنابراین درک اجزاء به تنهایی بی معنی و نامفهوم هستند. اما کل عبارت است از نحوه ی ارتباط و پیوند اجزاء با هم و تا این ارتباط مشخص نگردد اجزاء قابل فهم نیستند.

در کار با یک ماشین، در مطالعه یک شعر و خلاصه در برخورد با هر مسأله ابتدا ما با کل روبرو می شویم و تا تصور کل در ذهن ما به وجود نیاید ادراک اجزاء برای ما میسر نیست.

در کار تمرین نیز مربی باید تا آنجا که می تواند ابتدا تدریس فن را به طور کل آموزش دهد و سپس ارتباط اجزاء را مشخص سازد و بعد به تحلیل و بررسی اجزاء بپردازد.

8- فهم و بصیرت:

روش کار مربیان در جریان آموزش، فهم نقش های مختلف حرکت است. در این صورت ورزشکار آنچه را که می آموزد درست در ذهن مجسم می کند، ارتباط اجزاء آن را با هم درک می کند و در نتیجه فهم و بصیرت برای او حاصل می شود.

وقتی ورزشکار موضوع یادگیری را به طور کل در نظر مجسم ساخت و اجزاء آن را با توجه به ارتباط آنها با هم و با موضوع حرکتی حریف درک کرد. در این صورت آنچه می آموزد با فهم و بصیرت همراه است و به آسانی می تواند معلومات خود را در موقعیت های مختلف مورد استفاده قرار دهد.

پیدایش فهم و بصیرت به استعداد، رشد و تجربیات قبلی ورزشکار ارتباط دارد. همه ی ورزشکاران در جریان یادگیری به یک نحو ارتباط اجزاء فن را درک نمی کنند. بعضی استعداد بیشتری دارند و بهتر ارتباط امور را درک می کنند.

حافظه:

حافظه شامل آن دسته از فعالیت هایی است که به صورت حفظ، یادآوری، تشخیص و انجام آنچه در گذشته آموخته شده است، ظاهر
می شود. بعضی حافظه را فعالیتی می دانند که در عین ارتباط با یادگیری جدا از آن نیست. به نظر این دسته ورزشکار باید چیزی را یاد بگیرد، آنگاه آن را حفظ کند و در موقع معین به خاطر آورد و بالاخره تشخیص دهد که این امر را در چه لحظاتی بکار بگیرد. خصوصیت عمده ی حافظه حفظ و نگهداری است. یادآوری، تشخیص و اجرا، آثار و نتایج آن می باشد.

برخی از کارشناسان یادگیری را نتیجه ی برقراری ارتباطات عصبی فرض می کنند و تحقق آن را نتیجه ی تمرین و تکرار می دانند.

پایه و اساس یادگیری، تداعی معانی و برقراری عکس العمل مشروط می باشد. این امر از طریق نداهایی با دخالت اراده انجام می پذیرد.

حافظه ی عضلانی:

ورزشکاری که طرز کار و روش اجرای حرکتی را در گذشته آموخته است. عادات حرکتی از قبیل با خود صحبت کردن، انجام اعمال ریاضی در ذهن نیز می شود.

جنبه های مختلف حافظه:

1- آموزش مهارت

2- تعبیر و تفسیرهای مختلف بر روی آن

3- تشخیص به موقع

4- تولد مجدد حرکت

ورزشکاری که نمی تواند دقت یا توجه خود را به امر خاصی معطوف کند، در اجرای فرایند حرکت دچار مشکل می شود.

توجه به یادگیری:

برای اینکه فنی در خطر بماند، ابتدا ورزشکار باید آن را فرا بگیرد. حفظ مهارت ها یا عادات، تمایلات و ادراکات مستلزم فرا گرفتن آنهاست.

ورزشکارانی که نمی توانند دقت و توجه خود را به امر خاصی معطوف کنند در اجرای آن مهارت دچار اشکال می شوند. معمولا ورزشکارانی که استرس دارند نمی توانند حرکت معینی را به درستی اجرا کنند.

معمولا ورزشکاران در مقابل محرک های مختلف قرار می گیرند. وقتی محرک خاصی روی ورزشکار اثر می گذارد، توجه او را به خود جلب می کند و محرک های دیگر را از نظر او دور می دارد. تعدد محرک ها مانع جلب توجه ورزشکار به هر یک از آنها می شود. در این شرایط ورزشکار نمی تواند ذهن خود را به طرف امر معینی معطوف دارد.

ورزشکارانی که دچار هیجانات شدید می شوند، در این حالت
نمی توانند حرکت معینی را مورد توجه قرار دهند و غالبا دچار تزلزل می شوند.

اندازه گیری حافظه از طریق اجرای مجدد:

در اجرای فن ممکن است ورزشکار در هر بار اجرا از اشکال متنوعی استفاده کند و اجزای فن را با ترکیبی متفاوت اجرا کند.

یادآوری:

یادآوری جریانی است که ذهن در آن اموری که قبلا ادراک کرده قرار می گیرد و آنها را به خاطر می آورد. دلیل بر این است که آموخته های ورزشکار در ذهنش باقی مانده است. اما در هر نوبت اجرا، تفکر در برخورد با مسأله و موقعیت تازه ی معانی جدیدی را احساس می کند.

بعضی آن را تولد مجدد می دانند. تولد مجدد امری که قبلا آموخته شده است و در اجرای جدید پاره ای از موارد آن دوباره تغییر می کند. ولی به وجود آوردن آن مستلزم بکارگیری جزئیات جدید است.

تشخیص:

تشخیص ممکن است ناقص یا کامل باشد. ورزشکارانی که با هیجانات شدید همراه هستند، تشخیص درستی از حرکت ندارند. رفتار حرکتی ورزشکار نیز در جریان تشخیص تحت تأثیر عکس العمل مشروط قرار می گیرد. معمولا عکس العمل ورزشکار دلالت بر نوع تشخیص وی دارد.

گاهی اوقات اختلال تشخیص به وجود می آید. اینگونه امور با حالات نامطلوب روانی همراه می باشد.

در بعضی موارد تشخیص کاذب از ترکیب دو یا چند امر ناشی می شود که تشخیص ورزشکار را دچار اشکال می کند. اگر بجای صفات مترادف یا صفات متضاد حرکت و تمایلات و ارضای آنها آگاهی نداشته باشید، دچار اضطراب و پریشانی می شوید.

عوامل مؤثر در حافظه:

1- محرک ها:

همانطور که محرک ها در جریان یادگیری تأثیر دارند، در حفظ و به خاطر آوردن نتیجه هم نقش مهمی بازی می کنند.

ذوق و میل ورزشکار نیز در جریان اجرای حرکت تأثیر دارد. در این مورد نه تنها ورزشکار خواهان اجرای حرکت است، بلکه برای رسیدن به هدفی خاص تلاش می کند.

تجربیات روزمره و آزمایش های متعدد در اجرای یک فن در شرایط مختلف مدل های چند وجهی (مدل درختی) را در ذهن ورزشکار ایجاد می کند. در اینجا نقش مربیان برای تعیین تکلیف احتیاجات و تمایلات ورزشکار نقش راهنما را دارد.

2- با معنا بودن:

در اینجا باید دو نکته را در نظر داشت اول اینکه پاره ای اجراها بی معنا هستند و حتی ورزشکار نیز از درک و فهم آن عاجز است.
نکته ی دوم این است که معنای بعضی از اجراها را درک نمی کند. در هر حال باید علت نامفهوم بودن حرکت را پیدا کرد و به ورزشکار کمک نمود تا معنای آن را خوب درک کند.

3- کل و جزء:

چنانچه در جریان یادگیری ورزشکار کل فن آموختنی را درک می کند و بعد به بررسی اجزاء آن می پردازد. این امر نه تنها یادگیری را با معنا می سازد، بلکه بکارگیری فن را آسان تر می کند. در این حالت ورزشکار می تواند فن را به چند جزء مستقل تقسیم کند و موارد بکارگیری هر قسمت را به صورت مستقل درک کند.

چنانچه گفته شد کل همان نحوه ی ارتباط اجزاء با هم و با کل اجرای مورد نظر ارتباط پیدا می کند. همینطور در موقع یادآوری به خاطر آوردن کل آسان تر از یادآوری اجزاء است. توجه به کل سبب پیدایش فهم و بصیرت می شود و آنچه را که ورزشکار می فهمد کمتر فراموش
می کند. والا حصول فهم بدون توجه به کل امکان ندارد.

4- بحث و گفتگو:

بحث و گفتگو در جریان اجرا مؤثر است. اگر ورزشکار فنی را که
می خواهد اجرا کند برای خود یا دیگران بیان نماید، بیشتر در خاطر او می ماند تا اینکه فقط به اجرای آن اکتفا کند.

این مطلب درباره ی سرعت و اندازه گیری یادگیری در جریان اجرا و نحوه ی حفظ و سرعت آن با ورزشکاری که فقط اجرا می کند متفاوت است.

در جریان بیان متوجه ارتباط اجزاء با هم و نکته های مهم مشخص تر می شوند. بحث و گفتگو باید با زبان یادگیرنده (ورزشکار) صورت گیرد. یعنی ورزشکار باید اجرای خود را به زبان خود بیان کند. این کار موجب می شود در اجرای حرکت خود، خلاقیت بیشتری بکار گیرد.

در جریان بیان، ورزشکار حس می کند مواردی مربوط به حرکتش قابل بررسی مجدد است. خلاصه بیان در تکمیل یادگیری و قوام حرکت تأثیر فراوان دارد.

5- اجرای تمرین متمرکز:

عدم تمرکز تمرین با اشکال و پیچیدگی آن ارتباط دارد. همچنین
فاصله ی دو یا چند تمرین در بالا بردن مهارت تأثیرگذار است.

تقسیم وقت در جریان تمرین باید به درستی انتخاب شود. آزمایش های مختلف نشان می دهد که یادگیری و تمرین مهارت در دو وقت 20 دقیقه ای مؤثرتر از یک تمرین 40 دقیقه ای است.

6- سرعت یادگیری:

تجربه نشان داده است که ورزشکارانی که حرکتی را با مفهوم واقعی آن یاد می گیرند در برابر ورزشکارانی که بدون درک حرکت آن را فرا می گیرند، خاصیت تبادل اطلاعات دستگاه عصبی آنها در ایجاد ارتباط هماهنگ سرعت بیشتری دارد. بنابراین آنچه را باید در نظر گرفت، کیفیت یادگیری است.

7- زمینه های عاطفی:

در جریان یادگیری، زمینه های عاطفی نیز تأثیر دارند. معمولا آنچه را که با شادی و خوشحالی یاد می گیرید، بهتر به خاطر می سپارید. عامل تشویق در جریان یادگیری تأثیر دارد.

طرز برخورد مربی با امور مختلف در یادگیری ورزشکار نقش اساسی دارد. همچنین اگر امور یادگیری در نظر یادگیرنده مهم و با ارزش نباشد، کمتر توجه او را جلب می کند. بنابراین زمینه ی عاطفی مناسب، محرک خوبی برای تلاش و کوشش ورزشکار می باشد.

دقت:

وقتی ورزشکار اجرای خاصی را در نظر می گیرد، خود را برای عکس العمل معین آماده می سازد. در این صورت گفته می شود دقت او به سوی امر معینی جلب شده است. دقت مقدم بر ادراک، یادگیری و تفکر است. در برخورد با اجرای حرکت ابتدا ذهن و حواس ورزشکار روی امر خاصی تمرکز پیدا می کند. بعد آن را ادراک می کند و نسبت به آن فهم و بصیرت پیدا می کند و در جریان تفکر یا حل مسأله آن را مورد استفاده قرار می دهد.

شرایط دقت:

دقت امری انتخابی است:

ورزشکار دائما با محرک های مختلف برخورد می کند. اگر بخواهید یکی از محرک ها را مورد دقت قرار دهد و ذهن و حواس خود را روی آن متمرکز کند، مانع جلب توجه ورزشکار به محرک های دیگر می شود. اما با وجود تعدد محرک ها ورزشکار مجبور می شود روی
محرک های خاصی تمرکز کند و آنها را مورد دقت و توجه قرار دهد.

همانطور که محرک ها متعدد و مختلف هستند، عکس العمل ورزشکار نیز در مقابل محرک یا محرک ها، به صورت های گوناگون ظاهر
می شود. بنابراین ورزشکار مجبور است از میان عکس العمل ها یکی را انتخاب کند. در مقابل محرک معینی عکس العمل خاصی را ظاهر
می سازد.

دقت مستلزم آمادگی است:

انتخاب محرک معین و نشان دادن عکس العمل خاص مستلزم آمادگی است. ورزشکار باید از لحاظ روانی و بدنی آماده باشد تا بتواند محرک خاصی را انتخاب کند و عکس العمل معینی را در مقابل آن نشان دهد.

علاوه بر آمادگی روانی و بدنی، آمادگی برای برخورد با موقعیت نیز در جریان دقت تأثیر دارد. در ابراز عکس العمل نیز فعالیت های اعضاء حسی و عضلات محسوس است.

آمادگی روانی وقتی ظاهر می شود که ورزشکار از تجربیات گذشته ی خویش استفاده کند، آنها را به خاطر آورد و به وسیله ی آنها آنچه را که می بیند و احساس می کند مورد تفسیر و بررسی قرار دهد. در موقع بروز عکس العمل نیز نقشه می کشد. برای برخورد با مسأله فکر خود را بکار می اندازد و بالاخره راه حل معینی را انتخاب می کند و به حل مسأله مبادرت می کند.

در جریان دقت ورزشکار خود را برای برخورد با موقعیت نیز آماده می سازد. منظور از آمادگی در برخورد با موقعیت تشخیص و درک آن اهمیت دارد. همین امر سبب می شود تا ورزشکار عکس العمل مناسب را برای برخورد با حرکت حریف از خود ظاهر سازد. بنابراین دقت مستلزم فعالیت اعضاء حسی، دستگاه عصبی و عضلانی و استفاده از تجربیات گذشت است.

اقسام دقت:

دقت را از دو جهت می توان تقسیم کرد، از لحاظ موضوع و از نظر کیفیت.

دقت از لحاظ موضوع به چهار گونه است:

1- دقت حسی: وقتی امر محسوسی مانند، فشار، زاویه، جهت و... توجه ورزشکار را به خود جلب می کند.

2- دقت عقلانی: هرگاه ایده ای، تصور یا فکری ذهن ورزشکار را به خود مشغول می کند.

3- دقت تقسیم: یا بدون واسطه. هر گاه حرکتی خود به خود مورد علاقه ی ورزشکار است و نظر او را جلب می کند.

4- دقت غیر مستقیم: یا واسطه. این نوع دقت در صورتی حاصل
می شود که حرکتی به واسطه ی مجاورت با حرکت مورد علاقه ی حریف شکل می گیرد.

دقت از لحاظ کیفیت بر سه گونه است:

1- دقت ارادی:

 این نوع دقت مستلزم کوشش و فعالیت ورزشکار است و از روی
قصد و اراده ظاهر می شود. موضوع اصلی در دقت ارادی، احتیاجات اساسی است.

2- دقت غیر ارادی:

گاهی اجزاء حرکت در اثر برخورد با قسمت هایی از حرکت حریف، دقت غیر ارادی ما را به موضوعی جلب می کند. اینگونه امور در اثر مجاورت با حرکت حریف ذهن ورزشکار را متوجه موضوعی می کند و در این شرایط ورزشکار بدون قصد و اراده متوجه آنها می شود.

3- دقت عادی:

دقت وقتی امری عادی شد، بدون قصد و نیتی انجام می شود. فرق میان دقت عادی با دقت غیر ارادی این است که دقت عادی با سعی و کوشش همراه است و از روی اراده و قصد انجام نمی گیرد. در این شرایط تلاش ورزشکار بیشتر در جهت کنترل حرکت است.

عوامل مؤثر در دقت:

عوامل خارجی:

1- تغییر:

تغییر در محرک ها سبب جلب دقت می شود. تغییر ممکن است از جهت فشار، زاویه و... باشد که توجه ورزشکاران را جلب می کند. تغییر ممکن است کیفی باشد، یعنی قوی بودن یا ضعیف بودن حرکت. بنابراین تغییراتی که در محرک به وجود می آید توجه ورزشکار را جلب می کند. در صورتی که قبل از پیدایش تغییر، نسبت به حرکت، حالت بی طرفی و عدم توجه دارد.

ورزشکار باید متوجه تأثیر این عوامل باشد تا بتواند بهتر عمل کند. تغییر تدریجی و آهسته نیز ممکن است چندان مؤثر نباشد. روی این اصل اگر تغییر ناگهانی باشد، عملکرد ورزشکار را بهتر می کند.

2- تکرار:

وقتی اجرای یک حرکت توسط ورزشکار تکرار می شود، دقت حریف نسبت به آن زودتر جلب می شود تا زمانی که یک مرتبه آن را اجرا کرده باشید.

در مورد تکرار نیز باید چند نکته را در نظر بگیرید. اول اینکه تکرار مدام یک حرکت، اثر آن را کم می کند. بنابراین تکرار باید در فواصل معینی صورت گیرد تا سبب توجه حریف به آن کمتر شود.

دوم اینکه تکرار نباید یکنواخت و به یک صورت انجام شود. روی همین اصل تکرار باید همراه با تغییرات جزئی باشد تا بهتر عمل کند. در این مورد لازم نیست تا حرکت مورد نظر را به طور کامل تغییر دهید، بلکه باید در جریان تکرار آن را به صورت های مختلف یا همراه با امور متفاوت اجرا کنید. بنابراین باید اجرا با اشکال مختلف و همراه با امور متفاوت اجرا شوند.

3- قدرت:

محرک قوی زودتر از محرک ضعیف عمل می کند. فشار قوی، حرکت تند و سریع و ... اینها تضمین کننده ی موفقیت هستند.

4- اختلاف یا تضاد:

اجرای هر حرکتی که با اجرای قبلی اختلاف داشته باشد، بهتر عمل
می کند.

5- تازگی و ناگهانی:

اجرای حرکتی که برای حریف تازگی دارد، زودتر او را آشفته
می کند. گاهی یک واقعه ی غیر منتظره باعث شکست حریف می شود.

علاوه بر عوامل بالا امور دیگری از قبیل تعدد محرک ها، ترتیب محرک ها، پیچیدگی محرک ها نیز در کیفیت حرکت تأثیر دارند. همینطور نظم وترتیب اجرای محرک ها در کیفیت حرکت مؤثر است.

دوم عوامل روانی:

1- عادت:

یکی از عوامل مؤثر در دقت عادت ورزشکار است. بعضی از ورزشکاران در اثر عادت امری را بهتر و روان تر انجام می دهند. در صورتی که دیگران نمی توانند به چنان دقتی آن حرکت را اجرا کنند.

عادت در اجرای حرکت در ورزشکاران مختلف است و هر یک طبق میل و رغبت یا احتیاج و تجربیات خود حرکت خاصی را اجرا می کنند.

2- آمادگی:

چنانچه قبلا گفتیم آمادگی شرط اساسی دقت است. آمادگی ورزشکار برای درک محرک های معین و بروز عکس العمل خاص در اجرا تأثیر فراوان دارد.

3- احتیاجات:

معمولا اموری که با احتیاجات ورزشکار ارتباط  دارند زودتر مورد توجه قرار می گیرند. احتیاجات اساسی محرک عمده ای در جلب دقت ورزشکار هستند.

4- رغبت:

رغبت نقش عمده ای در جریان اجارای حرکت دارد. معمولا ورزشکاران حرکتی را مورد توجه قرار می دهند که مورد علاقه و رغبت آنها باشد. اختلاف ورزشکاران در ابراز عکس العمل در مقابل محرک های معین مربوط به رغبت ها و تمایلات گوناگون آنهاست.

شدت اجرا ممکن است توجه ورزشکار را به خود جلب کند. اما اگر این محرک مورد علاقه ی وی نباشد، دقت او بلافاصله متوجه امر دیگری خواهد شد.

رغبت در جریان دقت و اجرا به منزله ی عامل تقویت کننده می باشد. وقتی امر تازه ای توجه ورزشکار را به خود جلب می کند. اگر این امر مورد علاقه ی او باشد، دقت او بیشتر به طرف آن امر جلب می شود.

5- تلقین:

ارتباط با حرکت حریف توجه ورزشکار را تحت تأثیر امر خاصی می کند و همین توجه تلقینات خاصی ایجاد می کند که از لحاظ قدرت عقلانی و جسمی در سایه ی تلقین صورت می گیرد.

انتقال دقت:

معمولا دقت ورزشکار از حرکتی به حرکت دیگر منتقل می شود. ولی جریان این انتقال مربوط به شرایط جسمانی و عوامل روانی یا تجربه و تمایلات ورزشکار است.

تفکر:

تفکر جریانی است که در آن ورزشکار کوشش می کند مشکلی را که با آن روبرو شده مشخص کند و با استفاده از تجربیات قبلی خویش به حل آن اقدام کند.

خصوصیات تفکر:

1- برخورد با مسأله:

هنگامیکه ورزشکار با مسأله یا مشکلی برخورد می کند و نمی تواند راه حل ثابت و مشخصی را از تجربیات قبلی خویش پیدا کند. در این صورت باید مشورت کند تا راه حل مناسب را دریابد و با اجرای آن مشکل را از میان بردارد. بعضی از ورزشکاران خودشان به دنبال راه حل های مختلف می گردند و می خواهند ببینند چه مسأله یا مشکلاتی را این راه حل می تواند ایجاد کند و با آزمایش و خطا به سوی روشن نمودن مسأله گام بر می دارند. اما این کار گاهی پرهزینه و خطرناک است و در مواردی موجب آسیب های جسمی و روحی می شود.

تذکر این نکته لازم است که در برخورد با مسأله و تشخیص جهات مختلف آن نیز کار آسانی نیست. اگر مسأله روشن باشد و ورزشکار به آسانی از تجربیات گذشته ی خود استفاده کند و راه حل آن را پیدا کند، اشکالی ندارد. اما بسیاری از مربیان مدت ها زحمت می کشند تا مسأله ی مورد نظر را از جهات مختلف مشخص کنند. ورزشکارانی که مسأله یا مشکل خود را درست تشخیص نمی دهند، وقت و نیروی خود را بیهوده صرف می کنند و زحمات آنها به حدر می رود. بنابراین تشخیص مسأله با مشکل نیز مستلزم تفکر است و نیاز به مشورت با مربی با تجربه دارد.

2- تفکر به عنوان پیدا کردن راه حل:

تفکر به دنبال پیدا کردن راه حل درست و منطقی است که در مقابل موقعیت های مختلف به وجود می آید. معمولا تفکر در برخورد با مشکل به وجود می آید و در جریان تفکر عضلات ودستگاه عصبی فعالیت می کنند.

3- خیال پردازی در تفکر:

تفکر طبعا با خیال پردازی همراه است و جزء اعمال غیر قابل مشاهده می باشد. ولی تحقیقات نشان می دهد که افراد در حال تفکر آثاری در قیافه و فعالیتی در عضلات و اعصاب به وجود می آید. همچنین دلیل ها پایه و اساس تفکر را تشکیل می دهند و ورزشکار به وسیله ی مفاهیم حرکت برای حل مسأله اقدام می کند.

4- مشخص کردن جهت تفکر:

در جریان تفکر آنچه را ورزشکار انجام می دهد، در جهت و مسیر معینی قرار دارد. چنانچه قبلا گفتیم تفکر در جهت برطرف کردن حل مسأله برای پیدا کردن راه حل مشخص است.

5- هدف معین:

در جریان تفکر معمولا ورزشکار می خواهد مشکل را که مانع نیل به هدف است از میان بردارد و خود را به هدف نزدیک کند. محرک اساسی ورزشکار در تفکر، رسیدن به هدف مشخصی است که وی می خواهد بدان نائل شود.

در جریان تفکر فعالیت های عضلانی (مخصوصا صورت) اعصاب و تمایلات، هدف، ایده آل ها، احتیاجات، رشد منطقی، تجربیات قبلی، استعدادهای فردی به طور کل به عنوان مبنا و اساس تفکر مورد بررسی قرار می گیرند. اکنون عناصر عمده ی تفکر را مورد مطالعه قرار می دهیم:

تفکر منطقی:

اساس تفکر منطقی اشکال معینی دارد و هر شکلی از حرکت تابع قواعد خاص خودش است که کلیت آنها مورد قبول همه  یا دسته ی معینی می باشد. مثلا در حکم قضاوت فرد بایدب کلام یا قضیه ای را که بیان می دارد با قواعد معینی مطابق سازد.

عناصر عمده ی تفکر:

1- تصورات ذهنی

2- قوه ی تشخیص (اختلاف اجزاء)

3- وحدت دادن (ارتباط اجزاء با کل)

4- تجرید (تشخیص خصوصیات هر جزء)

5- تعمیم (قابل انطباق بودن با مسأله ی مورد نظر)

6- زبان (بحث ها و تبادل افکار)

7- قیاس (قضاوت دو موضوع تقریبا شبیه هم)

8- تصدیق (ارتباط اجزاء حرکت با مفاهیم ذهنی)

9- الفاظ (وسیله ای برای فهماندن و فهمیدن)

10- دلالت (جریانی که به وسیله ی آن از امری به امر دیگری پی
می برید)

11- جزء و کل (ارتباط جزء به کل و برعکس)

12- مشروط (رابطه ی میان دو حرکت با نتیجه گیری به وسیله ی حرکت سوم)

13- آزمایش و خطا (پایه و اساس تفکر)

14- حل مسأله (مستلزم درک رابطه ی علت و معلول)

بالاخره در جریان حل مسأله ورزشکار مراحل مختلفی را طی می کند تا عکس العمل مناسب را ظاهر سازد و جهات مختلف آن را تشخیص دهد. در مرحله ی سوم فرضیه یا  راه حلی را در نظر می گیرد و آن را مورد مسأله یا مانع مودر بحث بکار می گیرد.

آنچه در این باره باید به خاطر سپرد این است که ورزشکار در جریان حل مسأله ممکن است مراحل مختلف را به طور منظم طی نکند. مثلا قبل از اینکه مسأله مورد بحث را مشخص سازد به حل آن اقدام می کند یا فرضیه ی غیر مناسبی را برای حل مسأله انتخاب می کند و آن را در معرض آزمایش قرار می دهد. در هر حال تفکر واقعی در حل مسأله، بررسی تفکر منطقی و طی کردن مراحل مختلف حل مسأله را بیان
می کند.

جریان تفکر:

در جریان تفکر ورزشکار از آنچه می داند و آنچه نمی داند علم حاصل می کند.

روش حل مسأله:

1- برخورد با مسأله (موقعیتی که جنبه ی سؤالی دارد)

آنچه ورزشکار با آن برخورد می کند، یعنی وقتی مسأله بررسی
می شود و نتواند بلافاصله از تجربیات گذشته ی خود استفاده کند و راه حل مناسب برای آن پیدا کند. اگر مسأله کاملا روشن باشد و راه حل آن در تجربیات گذشته ی ورزشکار حاضر و آماده باشد، در این صورت احتیاج به تفکر نیست. برای اینکه ورزشکار به تفکر بپردازد با
مسأله ای برخورد می کند که روشن نمودن جهات مختلف آن نیاز به تفکر داشته باشد. وقتی بتواند از تجربیات گذشته ی خود برای پیدا کردن راه حل استفاده کند که آنها را مورد تجدید نظر قرار دهد و ارتباط آنها را با هم و با مسأله ی مورد نظر درک کند، دلالت ها و اشارات آنها را در ارتباط با هم و با مسأله دریابد. آنگاه برای پیدا کردن راه حل کوشش کند.

2- جمع آوری مفروضات:

در این مرحله ورزشکار باید کوشش کند و فکر خود را بکار بگیرد تا بتواند آنچه را که با مسأله ی مورد نظر ارتباط دارد جمع آوری کند. دلائل و مدارک مربوط به مسأله به طور مشخص در تجربیات ورزشکار وجود ندارد.

به خاطر آوردن تجربیات معین و انتخاب آنچه که با مسأله ی مورد بحث ارتباط دارد جز از طریق تفکر ممکن نیست. تجربیات ما به صورت فرمول های مشخص در ذهن ما قرار ندارند تا بدون تفکر یکی از آنها را انتخاب کرد و مسأله را به وسیله ی آن حل کرد. باید دلالت ها و اشارات آنچه را که در گذشته آموخته اید مشخص سازید، ارتباط آنها را با مسأله ی مورد نظر درک کنید و نتایج دیگران را بررسی کنید. آنگاه راه حل یا راه حل هایی را برای برخورد با مسأله پیدا کنید.

3- فرضیه:

بعد از اینکه عوامل اجرای حرکت را شناختید باید به تفسیر و ترجمه ی آن بپردازید و اشارات حرکت را در نظر بگیرید. آنگاه فرضیه یا فرضیه هایی را از عوامل موجود برداشت کنید.

چنانچه قبلا گفته شد، قدرت تفکر ورزشکار در این مرحله ظاهر
می شود و راه حل ها و فرضیه هایی را از طرق گوناگون ارائه
می دهد و در یک طرح و زمینه قرار می دهد  تا ارتباط آنها را بهتر درک کند و اشارات حرکت را در ذهن مجسم کند و بالاخره فرضیه یا راه حلی پیدا کند.

4- آزمایش فرضیه:

در این مرحله باید فرضیه ها را مورد آزمایش قرار دهد. برای آزمایش فرضیه ها باید مدارک و دلائل جمع آوری شده را بررسی کرد و آن را به عنوان راه حل منطقی مسأله بکار گیرد.

برای اینکه ورزشکار منطقی فکر کند باید ابتدا مشکلات را مشخص کند، بعد تجربیات گذشته را به خاطر آورد و در مرحله ی سوم راه حل هایی پیدا کند و مناسب ترین راه حل منطقی را انتخاب کند.

آزمایش و خطا:

وقتی ورزشکار با مسأله ای روبرو می شود این مسأله به عنوان محرک عکس العمل های خاصی را ایجاب می کند و ورزشکار را به فعالیت وادار می کند تا از طرق مختلف حرکت را مورد آزمایش قرار دهد. پاره ای از این طرق او را در حل مسأله موفق نمی سازد و بالاخره راهی که ورزشکار را در حل مسأله یاری می کند، ظاهر
می شود و ورزشکار به وسیله ی آن مسأله را حل می کند.

وقتی ورزشکار مسأله را تشخیص داد، بلافاصله نکته های مهمی که درحل مسأله تأثیر دارند نظر او را جلب می کند. همین نکته ها ورزشکار را راهنمایی می کند و اقدامات او را به جهت معینی سوق می دهد. اما وقتی ورزشکار بخواهد از طریق آزمایش و خطا مسأله را حل کند، قبل از اینکه مسأله را تشخیص دهد به فعالیت می پردازد. بنابراین بدون راهنما اقدام می کند.

در جریان آزمایش و خطا، اتفاقات در حل مسأله تأثیر می گذارد. یعنی ورزشکار بدون نقشه و طرح معینی و تنها در اثر تصادف به حل مسأله توفیق پیدا می کند.

معمولا وقتی ورزشکار تحت تأثیر محرک آنی و نیرومند قرار می گیرد، بدون آنکه متوجه راه حل اصلی باشد به فعالیت می پردازد و مشابهتی میان مسأله ی مورد نظر با مسائل گذشته سبب بروز عکس العمل های خاص و غیر مؤثر می شود.

همینطور در جریان اجرا، ورزشکار نقشه می کشد، راه های رسیدن به هدف را مشخص می سازد، آنها را مقایسه می کند و بهترین راه را انتخاب می کند. آنگاه طبق نقشه به فعالیت می پردازد و بالاخره به هدف می رسد.

بالاخره آنچه ورزشکار را به حل مسأله قادر می سازد، مطالعه و بررسی مسأله در یک طرح، قالب، چهارچوب و زمینه ی مشخص است. در این صورت ورزشکار می تواند راه حل یا راه حل های تازه را در نظر بگیرد و از تجربیات گذشته ی خویش برای بررسی و انتخاب راه حل ها استفاده می کند.

جریان حل مسأله را نمی توان به مراحل متعدد و مجزا تقسیم کرد. هر مرحله با مرحله ی دیگر ارتباط دارد و آنچه ورزشکار از ابتدا تا انتها انجام می دهد در یک طرح و زمینه ی مشخص قرار می گیرد. بنابراین درک مسأله به طور کلی، با سازمان دادن تجربیات گذشته و انتخاب راه حل و اقدام به حل مسأله در یک جریان واحد شکل
می گیرد.

تفکر خلاق:

در تفکر خلاق راه های غیر عادی و معمولی نظر ورزشکار را به خود جلب می کند. ضمنا توجه داشته باشید هر مسأله چندین راه حل دارد و یکی از این راه حل ها زودتر مسأله را حل می کند. همینطور ورزشکار مبتکر در مرحله ی اول مسأله را از جهات مختلف مشخص می کند و معلومات مربوط به آن را جمع آوری می کند و در این مرحله فکر و  اندیشه ی تازه ای ظاهر می شود. سپس ورزشکار آن را مورد ارزش سنجی قرار می دهد.

آنچه مربی باید انجام دهد:

رشد فکری در سایه ی تعلیم و آموزش صحیح در ورزشکار رسوخ
می کند. بنابراین وظیفه ی مربی آماده کردن وسائل و شرایطی است که فکر خلاق را در میان ورزشکاران پرورش دهد و ورزشکارانی مستقل و خلاق بار آورد. اینطور به نظر می رسد که مربی باید:

1- آموزش را به صورت مسأله و معما مطرح کند

2- کمک به ورزشکار برای کشف راه های تازه

3- بررسی قضاوت عادلانه توسط خود ورزشکار

با این کار ورزشکار از افکار و عقاید خود آگاه تر می شود. آنوقت
می تواند عقاید و هنر خود را آزادانه بیان کند و قوه ی نیروی ابتکار و خلاقیت را در خود پرورش دهد.

توجه به ویژگی های فردی:

معمولا مربیان فکر می کنند که همه ی ورزشکاران در یک سطح
فکر و شعور قرار دارند و باید مسائل مختلف را یکسان درک کنند و اطلاعات و نحوه ی اجرای آنها باید یکسان باشد. نتیجه ی این طرز تفکر محدود کردن ورزشکار به پیروی از اصول و قواعد معین است.

منظور از ارزش سنجی:

ارزش سنجی به منظور تکمیل یادگیری صورت می گیرد. در جریان یادگیری مربی کوشش می کند، آنچه را که ارزش تلقی می شود به ورزشکار بیاموزد و ورزشکار نیز تحت راهنمایی های مربی کارهای لازم را برای فرا گرفتن امور اساسی انجام می دهد.

همینطور ورزشکار در جریان ارزیابی متوجه اشکال کار خود شده و آنچه را که در جریان یادگیری از نظر دور داشته است، دوباره مورد بررسی قرار می دهد و از این راه نکته های اساسی را مشخص تر
می سازد. سپس قسمت های پیچیده و مبهم را تشریح می کند و در نتیجه امر اجرا را کامل تر می کند.

تعریف انضباط:

بعضی انضباط را به معنای محدودیت و کنترل شدید فرض می کنند. با توجه به این مفهوم آزادی و استقلال ورزشکار از بین می رود.

اما انضباط به معنای اطلاعت کورکورانه نیست، بلکه امور را تحت نظم و قاعده ی معین درآوردن است. متأسفانه بسیاری از مربیان اطلاعات کورکورانه را جائز می دانند.

مقررات گروهی:

در این صورت انضباط مقرراتی است که از طرف گروه اجرا می شود و افراد ملزم به این می باشند که اعمال خود را با میزان های گروه تطبیق دهند.

مقررات شخصی:

انضباط به معنای صحیح یعنی اینکه فرد شخصا اعمال و رفتار خود را تحت نظم و قاعده در آورد و خویشتن را کنترل و هدایت کند و آثار و نتایج اعمال خویش را در نظر بگیرد و رفتار خود را مطابق قاعده و قانون معینی تنظیم کند.

فرد باید در هر مرحله از زندگی عاقلانه رفتار کند واز روی عقل و تدبیر اعمال خود را اراده کند. عاقلانه رفتار کردن یعنی اینکه فرد، عواطف و احساسات خویشتن را کنترل کند. میزان های صحیح اخلاقی را در نظر بگیرد. در زندگی فردی احساس مسئولیت کند. آشنا به حقوق وظایف خود باشد، برنامه ی زندگی خود را از لحاظ غذا، استراحت، تفریح، مطالعه و... درست تنظیم کند. شخصیت و حقوق دیگران را بشناسد، برای رسیدن به هدف تلاش کند و در عین حال از حقوق و امتیازات خود دفاع کند. انضباط در این معنی هدف اساسی تعلیم و تربیت را تشکیل می دهد.

ارتباط مربی با ورزشکار:

در محیط دموکراتیک، مربی و ورزشکاران یک گروه را تشکیل می دهند. تفاهم مشترک میان مربی و ورزشکاران به نحو کامل موجود است. مربی از تجربیات و اطلاعات خود استفاده می کند و ورزشکاران را راهنمایی می کنند. ورزشکاران نیز به تناسب احتیاجات و استعدادهای خود در ارتباط با دیگران عاقلانه عمل
می کنند.

شخصیت:

عامه ی مردم غالبا ظاهر فرد را (جلوه ی فرد در نظر دیگران) پایه واساس شخصیت قرار می دهند. گروهی دیگر طرز برخورد فرد را با دیگران مورد بحث قرار می دهند. اما پایه و اساس شخصیت فرد ذات درونی اوست که هر فرد را از دیگری متمایز می کند. روی همین اصل خصوصیات معینی در اشخاص مختلف به صورت های گوناگون ظاهر می شود و رفتار آنها را به شکل خاصی در می آورد.

بنابراین ملاک قضاوت درباره ی شخصیت افراد رفتار آنهاست و خصوصیات فرد که رفتار وی ظاهر می شود، جزئی از شخصیت او را تشکیل می دهد.

طرق شناخت شخصیت افراد:

برای قضاوت شخصیت افراد می توان از روش های زیر استفاده کرد:

1- مشاهده:

آنچه را که می بینید از قبیل خصوصیات بدنی، وضع جثه، قیافه، ظاهر صورت، چشم ها، پوشش و... در تشخیص شخصیت فرد دخالت دارند. اما شخصیت مجموع این خصوصیات نیست و تنها خصوصیات ظاهر ملاک سنجش شخصیت نمی باشند.

2- شنیدن:

ملاک قضاوت درباره ی شخصیت فرد کلام آنهاست و از آن مهمتر عمل به فرامینی که خودشان به آن عمل کنند. یعنی خصوصیاتی که در خودشان به مرحله ی اجرا رسیده باشد. چه افرادی که حرف های زیبا و فریبنده می زنند، اما خودشان به آن عمل نمی کنند و با کمی معاشرت با آنها دروغ و غیبت و... جزئی از زندگیشان است و باید از آنها دوری کرد.

بعد از اینکه خصوصیات و صفات مورد نظر را مشخص کردید، ذات درونی افراد را به راحتی خواهید شناخت.

اگر فردی صفت خوبی داشت، فکر نکنید تمام صفات شخصیتی او مثبت است. مثلا فردی کلام زیبا و فریبنده دارد و با ظاهری نقاب زده، شما را فریب می دهد.

گاهی با تغییر لحن و تُن صدا و استفاده از داستان هایی که احساسات شما را بر می انگیزد، در صدد اغفال دیگران هستند.