آنچه باید درباره ی دانش آموز خود بدانید

 

به نام خدا

آنچه باید درباره ی دانش آموز خود بدانید

نویسنده: عبدالله یزدانی

معلم باید رویی گشاده، لبی خندان و روحیه ای شاد داشته باشد.

در غیر اینصورت 50 درصد از موفقیت هایش کاسته می شود.

شابک                         : 50000ریال6–94–6432-600–978

شماره کتابشناسی ملی       : 4274040

عنوان و نام پدید آور         : آنچه باید درباره ی دانش آموز خود بدانید  / نویسنده، عبدالله  یزدانی.

مشخصات نشر               : ورامین: دوقلوها، 1395.

مشخصات ظاهری           : 64 ص.: مصور؛ 5/14 * 5/21 س م. 

موضوع                      : معلمان – روابط با شاگردان  

موضوع                      : Teachers – student relationships

موضوع                      : معلمان – اخلاق حرفه ای      

موضوع                      : social ethics

موضوع                      : کودکان – راهنمای مهارت های زندگی     

موضوع                      : Teachers – professional ethics

رده بندی دیویی              : 1023/372

رده بندی کنگره              : 1395 8 آ 4ی  / 1033 LB

سر شناسه                     : یزدانی، عبدالله، 1353-

وضعیت فهرست نویسی    : فیپا

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1395

شمارگان: 1000

شابک: 6- 94- 6432- 600 - 978

قیمت : 5000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

مقدمه........................................................................7

بهترین معلم دنیا...........................................................9

سلامت روانی دانش آموز..............................................10

اعتماد و باور را به دانش آموزان تزریق کنید.................... 11

فلسفه ی کمال مطلوب را دیکته نکنید...............................12

قانون طلایی..............................................................12

چرا یک ارتباط خوب با دانش آموز ضروری است؟........... 12

هفت قانون کلی..........................................................13

دانش آموزان بیش از آنچه که فکر کنیم نیاز به آموزش دارند........15

به دانش آموزان بیاموزید که مستقل فکر کنند.....................16

به دانش آموزان کمک کنید تا با زورگویی مقابله کنند...........17

زنگ ورزش.............................................................17

هنگام صحبت کردن با دانش آموز...................................17

نظم و ترتیب..............................................................18

اصلاح رفتار غلط با روش غلط......................................18

در مورد نتیجه و اثر رفتار ناشایست صحبت کنید................19

هنگام صحبت نظم و ترتیب مناسبی را در نظر بگیرید..........19

به دانش آموزتان کمک کنید تا از تجربه درس بگیرد............20

کلام آخر درباره ی تنبیه...............................................20

آنچه معلم برای آموختن به شاگردش انجام می دهد...............21

آنچه معلم باید در کلاس انجام دهد...................................21

زنده نگه داشتن خلاقیت در کلاس...................................21

قبل از شروع مطالعه..................................................22

فلسفه ی کلاس آموزشی...............................................23

بهترین پاداش به دانش آموز.........................................24

تابلوی اعلانات مدرسه فقط مخصوص نمرات برتر نیست....24

چگونگی فهم مسائل جغرافی........................................25

بازی هایی که دانش آموزان در آن نباید ببازند..................25

پرورش اعتماد به نفس...............................................26

پایه و اساس ایجاد اعتماد به نفس..................................26

محبت بدون قید و شرط..............................................27

رعایت حقوق اولیه دانش آموز.....................................27

احترام، گوش دادن، گفتگو با دانش آموز.........................27

گفتگو با دانش آموز...................................................27

چه موقعی تحسین کنید................................................28

دانستن تفکر سالم و سازنده امکان پذیر است....................28

دلیل اشتباهات..........................................................31

خودتان را بشناسید....................................................31

درک و شناخت دانش آموز.........................................31

انواع کنترل.............................................................32

خرده گیری به عنوان یک شیوه ی کنترل........................32

اعتماد....................................................................32

تشویق....................................................................33

وعده......................................................................33

طعنه......................................................................34

دانش آموزان به چه چیز بیش از همه نیاز دارند؟...............34

دانش آموز موفق.......................................................34

معلمان بسیار عاطفی..................................................35

معلمان بسیار حامی....................................................35

معلم بسیار مواظب.....................................................35

رشد شخصیت...........................................................35

خصوصیات خوب یا بهتر بگویم، خصوصیات مطلوب چیست؟....36

وقت شناسی.............................................................36

دلیل تلاش...............................................................37

شخصیت دانش آموز..................................................38

تفکر دانش آموز نسبت به روش تدریس معلم....................38

علت نیافتن راه حل توسط دانش آموز.............................38

ترس های مخفی دانش آموزان......................................39

انواع ترس ها...........................................................39

ایجاد ترس راه حل نیست.............................................40

اجتناب از ترس.........................................................40

حالات و رفتار معلم....................................................41

دوران جنگ یا خرد....................................................42

برطرف کردن علل عصبیت.........................................42

دلایل اشتباهات دانش آموزان........................................43

مبارزه با کج رفتاری ها..............................................43

رفتار اغتشاش آمیز....................................................44

معلم تکیه گاه دانش آموز است.......................................45

ارضای نیاز به محبت.................................................46

ارضای نیاز به آرامش................................................46

وقتی به نیازهای عاطفی دانش آموز توجه نمی شود............47

بهترین مدرسه..........................................................49

روابط بین معلم و شاگرد.............................................50

ایجاد رابطه ی همه جانبه............................................51

احترام واقعی به دانش آموزان......................................51

محیط مدرسه...........................................................51

ویژگی های معلم......................................................51

وظایف و ارزش مدرسه در یک جامعه..........................52

به دانش آموزان امنیت عاطفی بدهید..............................52

چگونه می توان در دانش آموز علاقه ایجاد کرد...............53

بهبود در یادگیری.....................................................53

عاطفه در یادگیری....................................................53

چه احساساتی در یادگیری دخالت دارند..........................54

احساس امنیت..........................................................54

مدرسه رفتن به معنی اظهار وجود است.........................54

اگر مدرسه موجب ترس شود......................................54

یاد گرفتن نحوه ی حل مسأله.......................................54

نحوه ی حل مشکلات................................................55

چگونه به دانش آموزان یاد بدهیم که با مشکلات مقابله کند؟...... 55

معمولا چه انتظاری باید از دانش آموز داشت..................55

تفاوت خواندن و یادگرفتن..........................................56

بهترین زمان آموزش................................................56

دانش آموزان نمونه..................................................56

برخورد با اشتباهات دانش آموز...................................57

فطرت کودک و نوجوان............................................57

آیا دانش آموزان باید از چیزی بترسند...........................58

چگونه از علاقه ی دانش آموز به بازی و نمایش بهره بگیریم...59

دانش آموز را با روحی اجتماعی بار بیاورید.................61

توجه به سرشت دانش آموز.......................................62

مقدمه

تربیت به معنی آموزش است. خوب تربیت شدن یعنی یادگیری زندگی مطابق با قوانین و معیارهای اخلاقی می باشد. تا وقتی که دانش آموز از طریق یک نظام عملی (رفتار معلم) یادنگرفته که چگونه رفتارش را کنترل کند، هنوز به طور مؤثر تربیت نشده است. معلم باید بپذیرد که تربیت موفقیت آمیز نتیجه ی یادگیری است. وقتی دانش آموزان به طور عملی می بینند که معلم چگونه با آنها رفتار می کند، همانگونه رفتار خواهند کرد. وقتی معلم می بیند که دانش آموز از طریق عملی، خود را با تقاضاهایی که از آنها می شود وفقی می دهند، بسیاری از مشکلاتی که به نظرشان می رسد، توسط الگوبرداری از رفتار معلم، از بین می روند.

بدبختانه کلمه ی تربیت به تازگی معنای دیگری پیدا کرده که کمتر اساسی هستند. غالبا تصور می شود که تربیت همان تنبیه است. برای بسیاری از معلمان بی تجربه تربیت به معنی کتک زدن یا استفاده از سایر روش های تنبیهی است. چنین افرادی تربیت را راهی برای ممانعت دانش آموز از انجام یک کار یا مجبور کردن او به انجام کار دیگر می دانند.

بنابراین رشد و توانایی تربیت دانش آموز، یک فرایند طولانی و کند است و لازم است معلم شکیبایی زیادی داشته باشد. گاهی معلمان مشتاقند که در دانش آموز به سرعت یادگیری اتفاق بیفتد. توقع زیاد و بیش از وقت یک اشتباه معمول است که منجر به ایجاد مشکلات فروان می شود. مطمئن باشید با این افکار به هدفتان نمی رسید و اغلب دانش آموزان را تبدیل به آدم های افسرده می کنید. دانش آموزان احتیاج به حمایت و محبت دارند تا احساس اطمینان و امنیت کنند. برای احساس امنیت و اطمینان تا حد معینی به معلمشان وابسته اند و معلم باید تصمیم بگیرد که دانش آموز چه وظایف و مسئولیت هایی را قادر است تقبل کند. یادتان باشد تا وقتی دانش آموز به بزرگسالی نرسد، قادر نیست به نحو خودکفا مستقل باشد. او به همایت بزگترها به خصوص حمایت معلم احتیاج دارد.

میزان حمایت با توجه به سن دانش آموز تغییر می کند. اما همیشه لازم است این واقعیت که دانش آموز به معلم (نمره گرفتن) وابسته است، سلاح مؤثری به معلم می دهد. معمل با شاگردان و کسر نمره می تواند وحشتی در او به وجود آورد که سبب شود هر چه معلم بگوید انجام دهد. یعنی معلم به دانش آموز تذکر می دهد که نتیجه ی تلاش نکردن به ضرر خود دانش آموز است و دانش آموز خودش متضرر می شود نه معلم.

به عنوان یک قانون، بهتر است در مورد دانش آموزان از روش های تنبیهی استفاده نکنید. حتی اگر دانش آموز بفهمد به خاطر چه چیزی تنبیه شده است. تنبیه سبب ایجاد اضطراب شدیدی در دانش آموز
می شود، تنبیه به دانش آموز یاد نمی دهد که تا کجا می تواند پیش برود، بلکه اغلب فقط او را سردرگم می کند. بلکه باید با خونسردی با او رفتار کنید و نتایج عمل ناشایست را به او گوش زد کنید. در اینجا دانش آموز به کنترل هوشمندانه نیاز دارد تا اینکه دانش آموز به مرحله ای می رسد که به جای معلم، خودش را کنترل کند. معلمان باید توجه داشته باشند که کنترل دانش آموز با توجه به سن او متفاوت است.

بهترین معلم دنیا:

بهترین معلم فردی است که فداکاری بی قید و شرط و بی نهایت به دانش آموز خود دارد. این بدان معناست که هر عمل خوب دانش آموز را دوست بدارد و در مقابل هر عمل ناشایستی که دانش آموز انجام
می دهد با آنها به طور شایسته برخورد کند. او به دقت به حرف های آنها گوش می دهد تا کاملا مطمئن شود که با نقطه نظرات و
دیدگاه های آنها آشنا شده است و به این دیدگاه ها و نقطه نظرات آنها احترام بگذارد. حتی اگر این دیدگاه ها و نقطه نظرات با آنچه مقصود معلم کاملا متفاوت باشد.

یک معلم خوب معلمی بخشنده است. خوب می داند که برای
دانش آموز زمانی را قرار دهد و به آنها توجه نماید تا روابطشان رشد کند. اگر این زمان در اختیار دانش آموز قرار نگیرد، رابطه ی مورد بحث که می تواند سرشار از رشد و شکوفایی باشد، پژمرده می شود و
می میرد.

معلم خوب هم مثل خیلی از مردم زندگی پرمشغله ای دارد، اما با
همه ی این موارد در تلاش برای شکوفایی دانش آموزان خود است.

توجه کنید، چه دوست داشته باشید و چه دوست نداشته باشید، معلم الگوی دانش آموز می شود. یعنی دانش آموز رفتارها و کنش های معلم را برداشت می کند. این موضوع مسئولیت بسیار بزرگی را بر روی دوش معلم می گذارد. چرا که شیوه ای که سخن می گویید،
شیوه ای که رفتار می کنید و کارهایی که انجام می دهید، همه و همه تأثیرات شگفت آوری بر روی چگونگی رشد و شکوفایی خلقیات دانش آموز خواهد داشت.

البته نباید از نظر دور داشت که دیدگاه اوقات شاد در کلاس چیست. یکی از مهمترین کارهایی که معلم انجام می دهد، ایجاد اوقات شاد و خوش تا حد ممکن در طول کلاس است. این بدین معناست که،
دانش آموزان به بهترین شکل ممکن شاد باشند. اینکه معلم باید
رابطه ی خود را با شاگردان سرشار از رشد و شکوفایی بداند.

دیدگاه ما هم در اینجا آن نیست که دانش آموزان شاد باشند و یا تفریح کنند، بلکه هدف آن است که چه کاری انجام دهید که دانش آموز از روش تدریس معلم لذت ببرد و شاد شود.

بدیهی است زمانی که هر یک از این اقدامات را انجام می دهید با تمام وجود، خود را وقف آن لحظه نمایید، چرا که دانش آموزان موجوداتی پرشور و حرارت و مشتاق هستند. اگر معلم نتواند مثل دانش آموزان پرشور و حرارت باشد، در نتیجه شادی آنها از بین می برد و
دانش آموز را به حد تنفر می رساند! با این کار شما به دانش آموزتان خاطره ای خوش هدیه می دهید که مطمئنا در آینده او به عقب باز
می گردد و به آن، با دیدی مثبت نگاه می کند که به طور قطع چیزهای زیادی برایش به همراه دارد.

بدین شکل، معلم مجموعه ویژگی هایی دارد که با آن به راحتی با دانش آموز ارتباط برقرار می کند، پس با آنها زندگی کنید. در این مسیر بی شک دانش آموزانی را پرورش می دهید که اعتماد به نفس دارند، در مورد مسائل خوب فکر می کنند، اشتیاق را برای رشد و شکوفایی خودشان دارند و به راحتی درباره ی آنچه که می خواهند، با شما ارتباط برقرار می کنند. این عوامل قطعا دانش آموز را از پیروی کورکورانه دیگران دور نگه می دارد و شانس گرفتن تصمیم های خودسرانه را کم می کند.

سلامت روانی دانش آموز:

اولین اولویت معلم ، به طور قطع مراقبت از سلامت روانی
دانش آموز است. حدود پنجاه سال قبل این موضوغ هنوز مورد توجه بسیاری از معلمان قرار نگرفته بود. اما امروزه یکی از مسائل اساسی و ضروری می باشد. وظیفه ی معلم این است که حس اعتماد به نفس مسئولیت پذیری در دانش آموزانی که باید زندگی خود را در دنیای رقابتی به شکلی موفق بسازند، پرورش دهد.

زمانیکه دانش آموز درک کند که معلم دوستش دارد و برایش ارزش قائل است، بسیار خوشحال می شود و در دلش حس اعتماد به نفس بالایی به وجود می آید و از نظر روحی نسبت به افرادی که دوست داشته نمی شوند، ثبات بیشتری پیدا می کند.

صحبت نکردن با دانش آموز و حتی نزدن لبخند به آنها، مانع از آن می شود که آنها بدانند برایتان با ارزش هستند. بنابراین، باید کلام و عملکرد معلم با این مطلب مهم همراه باشد.

یکی از رفتارهای مناسبی که می توانید انجام دهید این است که، با نگاه محبت آمیز به آنها نگاه کنید. در ادامه به حرف های آنها گوش کنید. همچنین با کلمات مناسب می توانید به دانش آموزان حس اعتماد به نفس را تقویت کنید. یکی از این قوانین این است که مرتبا به دانش آموزان بگویید. ((شما می توانید موفق شوید، اگر بخواهید.))

اعتماد و باور را به دانش آموزان تزریق کنید:

اعتماد به نفس بسیار مهم است. چرا که به آنها قدرت می دهد، تا کارهای جدید را تجربه کنند. حس اعتماد به نفس دنیای فکر و دید دانش آموز را وسعت می بخشد و خطر شکست پشت سر هم را به منظور رسیدن به موفقیت را از بین می برد. برخی فکر می کنند باور و اعتماد به نفس چیزی است که هر کسی با آن به دنیا می آید. اما در واقع چنین نیست. بلکه اعتماد به نفس ناشی از تشویق و ستایش است که در طول مسیر زندگی دریافت می شود. معلمی که مرتبا به
دانش آموز عقاید مثبت تلقین می کند، باعث می شود حس اعتماد به نفس در دانش آموز رشد کند. معلم می تواند حس اعتماد به نفس را در دانش آموز افزایش دهد، حتی اگر این حس در او نبوده باشد. از این طریق می توانید مطمئن شوید که دانش آموز برای پیمودن راه، بهترین انگیزه را دارد.

تزریق اعتماد و باور در دانش آموزان بدین معنا است که آنها را تشویق کنید تا به آخرین نیروی پتانسیل خود برسند، آنها را به انجام کارها تشویق کنید، به آنها بگویید که توانایی و قدرت پتانسیل کافی برای رسیدن به اهدافشان را دارند، به آنها بیاموزید که اولین قدم در شکست، آن است که به نگرانی ها بها ندهند و تصور کنند که شکست بخشی از پیروزی است. بدین ترتیب، بهترین معلم، بسیار مشابه به یک مربی ورزش است. یک مربی حرفه ای به شاگردش نمی گوید: تو نمی توانی حریف خود را شکست دهی، بلکه تأکید می کند که: تو قدرت کافی برای پیروزی را داری، اگر بخواهی. مثلا اگر فن خاصی را خوب اجرا نکند، مربی راهکارهایی را آموزش می دهد تا شاگرد بتواند به بهترین شکل، کار را انجام دهد. شما نیز به عنوان معلم باید همین کار را انجام دهید. به منتهای قدرت و پتانسیل و نیروی او اعتماد داشته باشید و این اعتقاد و باور را به او انتقال دهید.

فلسفه ی کمال مطلوب را دیکته نکنید:

فکر کردن به این موضوع که دانش آموز چقدر رشد کرده است، بسیار مهم و ضروری است. اما این عقیده باید در حیطه ی عملکرد خود دانش آموز باشد و حد و مرز خاصی داشته باشد. دانش آموز ما باید بداند که در همه ی شرایط، در حد نهایت پتانسیل فکری، رویح  خود زندگی کند. ما باید به آنها خاطرنشان کنیم که تلاش و کوشش برای عالی بودن، دارای حد و مرزی است که نسبت به تلاش و عملکرد افراد به دست می آید. بنابراین هر چه بیشتر تلاش کنید، نتیجه ی بهتری خواهید گرفت.

قانون طلایی:

این قانون بدین معناست که دانش آموز باید درک کند که ما موجوداتی اجتماعی هستیم و با افرادی ارتباط داریم. این ارتباط و تعامل با دیگران، همراه با امنیت، صلح و زندگی شاد می باشد. آموزش این رویکرد که از دانش آموز خود بخواهید به راحتی از نقطه نظر دیگران فکر کنند، بسیار ساده است. مثلا از او بخواهید درباره ی موقعیت مربوط (اتاقش) از دیدگاه ن نظر مادرش فکر کند. از او بپرسید که رفتارش باعث خوشحالی مادرش می شود یا برعکس؟ و آیا رفتار دانش آموز در مدرسه ارزشمند است یا خیر؟

چرا یک ارتباط خوب با دانش آموز ضروری است؟

ایجاد ارتباط خوب بین معلم و شاگرد بسیار ضروری است و دلایل زیادی برای این ضرورت وجود دارد.

1- اگر نتوانید با دانش آموزان ارتباط صحیح و منطقی برقرار کنید، دانش آموز نمی تواند اصول و قوانین ارتباط با دیگران را به خوبی بیاموزد. اکنون مقصر اصلی کیست!!!

2- اگر معلم توانایی ارتباط صحیح با دانش آموز را نداشته باشد، دلیلی برای دانش آموز وجود ندارد که با وجود یک ارتباط ناصحیح، به حرف های معلم گوش کند و با دیگران به روش درست برخورد کند.

3- دانش آموزانی که از ارتباط صحیح و همراه با صداقت، لذت، احترام، ارزش و اعتماد به نفس بهره ای نبرده باشند، بیشتر عصبانی و آزرده می شوند.

نکته: یک پیانیست سعی می کند، نتهای موسیقی را بی کم و کاست و بدون اشتباه بنوازد. آیا شما در ارتباط با دانش آموز بهترین روش را انتخاب کرده اید و دچار اشتباه نشده اید؟ همینطور یک آشپز سعی می کنید، از مواد غذایی به بهترین نحو استفاده کند. یعنی سعی می کند با مواد غذایی با به درستی با هم ترکیب کند. آیا هنگام صحبت کردن، کلمات را به درستی و منطقی استفاده می کنید!؟

هفت قانون کلی:

سخنان زیادی در خصوص ارتباط مؤثر و خوب وجود دارد. اما چگونه به عنوان بهترین معلم یاد بگیریم که با دانش آموز خوب ارتباط برقرار کنیم؟ در حقیقت اگر تعداد از قوانین را به کنار بگیرید و به طور مرتب از آن استفاده کنید، ارتباط خوب به صورت خود به خود اجرا می شود.

قانون اول: فرصت ها و شرایط را برای برقراری ارتباط خوب فراهم کنید. زمانی فرصت برقراری ارتباط خوب به وجود می آِد که با آرامی و آگاهی کامل، در مورد مسائل مختلف با دانش آموز صحبت کنید. بدون اینکه حرفی را در نهایت خامی و ناپختگی بیان کنید.

قانون دوم: علاقمند باشید:

هنگام گوش دادن به سخنان دانش آموزان، خودتان را علاقمند نشان دهید. اگر شما خود را علاقه مند نشان دهید، دانش آموزان به شما علاقمند می شوند.

قانون سوم: قبل از حرف زدن فکر کنید:

گاهی اوقات، به خصوص زمانی که دانش آموز خطایی مرتکب
می شود، حرف هایی می زنید که بعدها از گفته ی خود پشیمان
می شوید. متأسفانه دانش آموزان به تک تک واژه هایی که می گویید، حساسند و توجه زیادی دارند.

توجه: هنگام عصبانیت، صحبت های خود را ادامه ندهید.

وقتی هنگام خشم یا هیجان دانش آموزتان را نادان و نفهم خطاب کنید، نه تنها شأن و منزلت او را می کشید، بلکه شأن و منزلت معلم در چشم دانش آموز کم می شود. در اینجا به صورت منطقی پاسخگوی رفتارتان نیستید. برای مراقبت و محافظت از اینگونه مسائل، بهتر است قبل از صحبت کردن از عادت خوب فکر کردن بهره بگیرید.

هر حرفی که می خواهید به دانش آموز خود بگویید در هاله ای از نور مثبت قرار دهید. اگر لازم است رفتار دانش آموزی را نقد کنید، مورد خوبی اش را گوش زد کنید و به او بگویید که فلان رفتار یا عملت پسندیده است و بعد هم متذکر شوید که اگر این رفتار یا عملت بدن گونه باشد، پسندیده است.

قانون چهارم: توجه کامل

وقتی با دانش آموز صحبت می کنید، به او کاملا نگاه کنید و توجه کنید. به چشمان او نگاه کنید و به او لبخند بزنید. با این کار او احساس می کند به شما نزدیکتر است و بدین ترتیب ارتباط شما با او مؤثرتر می شود.

قانون پنجم: گوش دادن

ارتباط فرایندی دو طرفه است. یعنی به همان اندازه که صحبت
می کنیم باید بشنویم. همیشه زمانی را برای گوش دادن به نظرات دانش آموزان تنظیم کنید. این کار باعث می شود تا دانش آموز حس اعتماد به نفس پیدا کند. شما باید به عقاید دانش آموزان گوش دهید. حتی اگر عقاید او با نظرات شما مخالف باشد. شنیدن بدون قضاوت را به عنوان رفتار خوب بیاموزید. همانطور که دانش آموز توانایی شما را در گوش دادن به عنوان رفتاری صحیح سرمشق خود قرار
می دهد.

قانون ششم: صحبت کنید، مراقب باشید.

زمانیکه با دانش آموز صحبت می کنید، دیدگاه خود را انتقال دهید. اما این کار را با توهین و سرزنش و تحقیر انجام ندهید. به او بگویید چه کاری باید انجام دهد. اما نگویید تو نمی فهمی، حالیت نیست، این  حرف ها که تو کلت فرو نمی ره و... اینگونه صحبت ها اعتماد به نفس دانش آموز را کم می کند.

قانون هفتم: انتظار پذیرش صد در صد نداشته باشید.

دانش آموزان با یکدیگر متفاوتند و به دلیل تفاوتی که بین آنها وجود دارد، ما نباید فکر کنیم که آنها با هر آنچه ما می گوییم موفقت کنند. در اغلب موارد، حین گفتگو رابطه ی معلم و شاگرد تبدیل به کشمکش
می شود. بهتر است بپذیریم که پذیرش موضوع یک طرف قضیه است و عملکرد به آن در طرف دیگر. بنابراین اگر دانش آموزی به
حرف های شما زیاد توجه نکرد، ناراحت نشوید. شاید گذشت زمان تغییرات مهمی در او ایجاد کند.

مراقب نوع صدا و ژست چهره و بدن خود باشید. بدین ترتیب می توانید به راحتی از این طریق با آنها ارتباط برقرار کنید. بکوشید با کمی ژست قشنگ تر و صدایی نرم تر با او صحبت کنید. آنها با این روش بیشتر به حرف های شما توجه می کنند. به آنها نشان دهید که آنها برای شما با ارزش هستند. در نتیجه ارزش اعتماد به نفس آنها بیشتر می شود. با توجه به در نظر گرفتن این موضوعات به صورت عقلانی، به آنها اجازه دهید تا خودشان فکر کنند.

شما باید بدانید با یک دانش آموز صحبت می کنید نه با یک ف رد بالغ با تجربه. نباید انتظار داشته باشید که آنها مانند فرد با تجربه فکر کنند و تصمیم بگیرند. بلکه آنها هنوز نیاز به راهنمایی و مراقبت دارند. بهتر است چگونگی صحبت کردن با دانش آموز دختر یا پسر را بهتر بدانید. در هنگام صحبت کردن به او احترام بگذارید. مؤدب باشید و با مهربانی با او رفتار کنید. در این سن شما الگوی او هستید و او به تمام حرکات، رفتار، سخنان و حالت های مختلف شما توجه می کند و الگو می گیرد.

دانش آموزان بیش از آنچه که فکر کنیم نیاز به آموزش دارند:

معلم باید به دانش آموزش بیاموزد که چطور با دیگران رفتار کند. چگونه با ورزش بدن خود را سالم نگه دارد، چگونه حس اعتماد به نفس را در خود ایجاد کند و بسیاری موارد دیگر. این دلیلی بر آموزش دانش عقلانی و منطقی، بیش از مهارت های زندگی است. باید بسیار با ملایمت و نرمش فراوان با او رفتار کنید و توقع نداشته باشید که همه چیز در ابتدا خیلی ایده آل انجام شود. دانش آموزان در دبستان
به صورت ابتدایی علوم را می آموزند و هر چه سن و تجربه ی
دانش آموز بیشتر می شود، حالا می تواند ریاضیات، کامپیوتر، فیزیک، شیمی، هنر، داستان نویسی و ا دبیات انگلیسی و غیره را مطالعه کند. در این مرحله مطالعات گسترده تر (از کل به جزء) و پیچیده تر می شود. شما در این راه می  توانید از او حمایت کنید. اما باید به خاطر داشته باشید که تعلیم با خود اوست.

به دانش آموزان بیاموزید که مستقل فکر کنند:

بسیاری از معلمان فکر می کنند که دانش آموز باید تابع محض باشد و هر آنچه که آنها می گویند، بپذیرند و در مورد چگونگی و چرایی مطالب سئوالی نپرسند.

متأسفانه افرادی که با این فلسفه پیش می روند، دانش آموزانی را پرورش می دهند که استقلال فکری ندارند. با تشویق دانش آموزان به پرسیدن سئوالات و یافتن جواب های متناسب با آن، آنها را به موضوعات مختلف علاقه مند کنید تا میزان یادگیری در آنها سریع تر و عمیق تر شود. دانش آموزی که با گفته های معلم خود در تمام موارد موافقت می کند، بدون اینکه تأملی در مورد آنها داشته باشد، استقلال فکری ندارد. پس بهتر است دانش آموزان را تشویق کنید تا سئوال بپرسند و جواب سئوالاتشان را با توجه به کتاب های مورد نظر بدست آورند.

راه دیگر این است که از دوران کودکی تان برای او صحبت کنید. مثلا برایش تعریف کنید برای اینکه با دوستان مدرسه ای تان هماهنگ باشید، چه کارهای غیر منطقی را انجام داده اید. در این داستان تا آنجا می توانید خود را نادان جلوه دهید و با بیان این داستان کمی خود را شرمنده نشان دهید. با این کار دانش آموز ارتباط منطقی بین انجام عمل و معایب آن را کشف می کند.

به دانش آموزان کمک کنید تا با زورگویی مقابله کنند:

بسیاری از متخصصین معتقدند که زورگویی و تهدید لفظی یا فیزیکی، نباید نادیده گرفته شود. بلکه باید راه های مقابله با آن را پیدا کنید:

- با آرامش در برخورد با زورگویی و پرخاشگری صحبت کنید

- دانش آموز خاطی را در دفتر مدرسه و یا پشت در دفتر کمی در انتظار بگذارید تا بیشتر فکر کند (حدود 10 تا 20 دقیقه)

- به دانش آموز خاطی بگویید، به چه دلیل این کار را انجام داده است

- به او بگویید آیا با این کار، همکلاسی های دیگر او را قبول دارند

- آیا همکلاسی های او از کارهای او راضی و خشنود هستند

- آیا در آینده با دید مثبت در خیابان و مدرسه و... با او برخورد
می کنند و یا اینکه بی تفاوت از کنارش می گذرند

- آیا به عواقب انظباطی کارش فکر کرده است و...

زنگ ورزش:

بسیاری از معلمین تصور می کنند که زنگ ورزش فقط برای تفریح و سرگرمی  می باشد. حالا آنکه واقعیت این است که زنگ ورزش نقش بسیار مهمی در شکوفایی رشد ذهنی دانش آموز دارد. زیرا انواع مختلف قوانین را می آموزد و با برد و باخت صبر و تحمل افزایش می یابد. همچنین به دانش آموز کمک می کند تا رشد مهارت های اجتماعی را گسترش دهد. بنابراین زنگ ورزش توانایی تفکر منطقی و چگونه با هم بودن را به آنها یاد می دهد.

به عنوان معلم، وظیفه دارید که دانش آموزان را با مهارت های پایه ی ورزش های مختلف (فوتبال، والیبال، بسکتبال، دومیدانی، تنیس روی میز و...) آشنا کنید. چرا که با بالا رفتن مهارت های ورزشی، شادی و اعتماد به نفس در آنها بیشتر می شود. و بدین ترتیب احتمال صدمه دیدن کمتر می شود.

هنگام صحبت کردن با دانش آموز:

یکی از نکات مهم در خصوص برخورد با دانش آموزان آن است که متناسب با با سن آنها و با سطح دانایی و توانایی آنها انتظار داشته باشید. اگر این کار را انجام ندهید، دانش آموز بسیار دلسرد و افسرده می شود و اعتماد به نفس خود را از دست می دهد.

نظم و ترتیب:

نظم و ترتیب در دانش آموز بحثی اساسی است. تقریبا پنجاه سال قبل تنبیه دانش آموزان توسط معلم، عادتی مرسوم بود. در آن دوران معلمان با ترکه یا چوب با دانش آموزان نافرمان و نامنظم برخورد
می کردند و این عمل به دلیل رفتار ناشایست آنها بود. اینکه آیا این رفتار صحیح بود یا نه، جای تأمل دارد. اما به نظر من معلمان اجازه ندارند دانش آموز را تنبیه بدنی کنند. به هر حال هر نوع تنبیه فیزیکی و غیر قانونی ممنوع است. چقدر احمقانه است که فکر کنید می توانید با تنبیه دانش آموزی را تربیت کنید و خوب و بد را به او بیاموزید.

برخی فکر می کنند که سیلی زدن یکی از بهترین تنبیه های ممکن است. البته من با این نظر موافق نیستم. فکر می کنم این تفکر افرادی است که درک درستی از مفهوم تربیت ندارند. تربیت چیزی نیست که بتوانید به زور به دانش آموز القاء کنید. در بیشتر موارد با عطوفت و مهربانی دانش آموز می آموزد که رفتارها و حرکات غلط چه نتایج و عواقبی به همراه دارد.

اصلاح رفتار غلط با روش غلط:

اگر چه رفتار نامناسب و غیر منطقی از طرف دانش آموز، معلم را نگران و ناراحت می کند. اما این شیوه ی اصلاح نیست که رفتار غلط او را با رفتار غلط دیگری اصلاح کنید. (یعنی من با رفتار غلط به دانش آموز نشان می دهم که رفتارش غلط است) هدف از تربیت هم این نیست که خشم و از کوره در رفتن خودتان را با بیرون ریختن آن به سر دانش آموز نشان دهید. اما باید با آرامش و دلسوزی به آنها بیاموزید که رفتار ناشایستی انجام داده اند تا بدین شکل از آن تجربه سود لازم را ببرند. اگر نمی توانید به این شکل عمل کنید، چند دقیقه صبر کنید. هنگامیکه در این فاصله ی زمانی کوتاه آرام شدید و در موقعیت آرامش ذهنی قرار گرفتید، طوری رفتار کنید که احساس کند شما او را دوست دارید. با کلام منطقی به دانش آموزتان نشان دهید چه کاری را اشتباه انجام داده است. بدون یک رفتار مناسب، نمی توانید تأثیرگذار باشید. به خاطر داشته باشید شما باید رفتار ناشایست او را مورد انتقاد قرار دهید، نه دانش آموزتان را سرزنش کنید.

در مورد نتیجه و اثر رفتار ناشایست صحبت کنید:

اغلب اوقات با نشان دادن نتایج و عواقبی که در پی رفتار یا عمل ناشایست به وجود می آید، او را متوجه کنید. یکی از بهترین راه ها برای بیان نتایج عمل ناشایست این است که از خود آنها سئوال کنید و از آنها دلیل کاری که انجام نداده و یا رفتار بدی که انجام داده است چیست؟ این کار را با لحنی ملایم و منطقی انجام دهید.

با فرصت دادن به دانش آموز جهت شناسایی نتایج و توضیح آنها در صورت نیاز، به صورت منطقی دلیل غیر قبول بودن بعضی از رفتارهایشان را خواهید فهمید و این موضوع بیشتر از پنج دقیقه طول نکشد.

هنگام صحبت نظم و ترتیب مناسبی را در نظر بگیرید:

مرحله اول: هشدار کلامی

به عقیده ی من هر دانش آموزی برای اولین خلاف یک انتخاب دوم دارد. به همین دلیل سطح اول تنبیه، هشدار کلامی است. اول به نوعی مناسب (آبرومندانه) عواقب رفتارش را گوش زد کنید؟ سپس از او بپرسید: حرفم درست است یا خیر؟ سپس از او بخواهید که در آینده از انجام چنین رفتاری خودداری کند. در بسیاری از موارد این شیوه جواب می دهد.

مرحله دوم: جبران خسارت

در این مرحله به دانش آموز بفهمانید که به دلیل رفتار نامناسب باید جبران کند. یعنی یک بدی را با یک خوبی جبران کند. شاید لازم باشد فردی را که ناراحت کرده، دلجویی کند یا اینکه خسارت مالی او را جبران کند. این روش به دانش آموز می فهماند که عواقب ناشایست آنها را به دردسر می اندازد.

مرحله ی سوم: وقت استراحت

گاهی اوقات دانش آموز در شرایط بحرانی، استرس و ترس و عصبانیت قرار دارد. در این حالت او را چند دقیقه تنها بگذارید. این فرصتی است که آنها بهتر فکر کنند. یا اینکه اگر عصبانی هستند به آرامش بازگردند.

مرحله ی چهارم: تحریم

اگر خلافی دو بار تکرار شد و این تکرار عملا و با آگاهی بوده است، تنبیه دانش آموز تحریم می شود.

این تحریم شامل مواردی می شود، اما نوع و میزان تحریم بستگی به نوع خلاف کاری دارد. مثلا گاهی اوقات دانش آموز از آنچه دوست دارد محروم می شود. یا اینکه پنج دقیقه دیرتر از دانش آموزان دیگر از مدرسه خارج می شود. یا اولیاء دانش آموز به مدرسه خواسته
می شوند.

مرحله ی پنجم: مجازات

این مرحله از تنبیه را خیلی کم بکار می بریم. مثلا اخراج چند روز از مدرسه و یا اینکه غم انگیز تر اخراج از مدرسه و...

اگر تصمیم گرفتید، با آرامش و بر طبق نوع بدرفتاری او برخورد کنید و لازم به ذکر است نوع روش و رفتار منطقی معلم بسیار مهم است.

به دانش آموزتان کمک کنید تا از تجربه درس بگیرد:

انسان مهمترین درس زندگی اش را از خطاهایش می آموزد. هر چقدر این درس با هنرمندی و ظرافت آموخته شود، احتمال تکرار خطا در آینده کمتر خواهد شد. پس بد نیست در هر تنبیهی درسی آموخته شود.

با نوعی برخورد منطقی نامتناسب با خطایش، در حقیقت به او کمک می کنید تا احساس کند تنبیه شما به خاطر دلایلی بوده است و قصد و قرض شخصی در کار نبوده است.

کلام آخر درباره ی تنبیه:

این موضوع بسیار مهم است که بدانید هر شخصی اشتباه می کند و اشتباه های کوچک نیازی به تنبیه ندارند. اما باید با نوع عمل و شرایط هماهنگ باشد. اگر دانش آموز نتواند رابطه ی بین عمل خلاف و
نتیجه ی آن را درک کن. به دلیل اینکه سن کمی دارد، نیاز به کمک دارد. نهایتا اینکه به جای تنبیه دانش آموز، رویکرد دیگری برای تصحیح رفتار ناشایست آنها در نظر بگیرید.

سال ها و قرن هاست برخی والدین و معلمان بچه ها را تنبیه می کنند و هنوز هم اشتباه می کنند. چرا رفتاری را پیش می گیرید که هیچ سودی ندارد؟ به آنها کمک کنید تا راه و رسم زندگی کردن و تفکر منطقی را بیاموزند.

آنچه معلم برای آموختن به شاگردش انجام می دهد:

1- دانش آموز را تشویق کنید

2- رفتار گرم و حمایت کننده داشته باشید

3- عکس العمل آنها نسبت به دانش آموز برای بالا بردن روحیه ی اوست

4- اعتماد به نفس دانش آموز را بالا ببرید

5- به نظر می رسد از بودن در کنار آنها لذت می برید

6- از بودن با دانش آموزان شادمان باشید

7- حامی و مشوق دانش آموز باشید

8- دانش آموز را تحسین کنید

9- قادر به برقراری روابط خوب با دانش آموز باشید

10- دانش آموز را تشویق به انجام کارها به طور مستقل کنید

11- تا حدودی به دانش آموزان در کلاس آزادی عمل بدهید

12- در کلاس ترس و دلهره حاکم نباشد. دانش آموزان نیاز به شادی دارند

آنچه معلم باید در کلاس انجام دهد:

اگر بتوانید محیط کلاس را به نوعی شاد و فعال نگه دارید، بسیار مهم است. با این کار خلاقیت دانش آموز به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد و تا حد امکان در مورد رفتارهای کودکانه ی دانش آموز خود را ناراحت نکنید. یعنی تا جایی که نظم کلاس مختل نشود و اگر پیشرفت دانش آموز کند است او را ناامید نکنید.

زنده نگه داشتن خلاقیت در کلاس:

اگر معلم معقتد باشد که دانش آموز باید در یادگیری فعال باشد، آنها رشد خواهند کرد.

دانش آموزان را راهنمایی کنید و به آنها اجازه و اختیار دهید و از فعالیت های آموزشی بی ساختار استفاده نکنید. به همین ترتیب، معلم توانایی تحریک حس کنجکاوی طبیعی دانش آموز را افزایش می دهد و حس احترام به خود را در آنها بالا می برد. در بعضی جهات معلم خوب می تواند نفوذی بسیار قوی تر از پدر و مادر بر روی
دانش آموز داشته باشد.

چرا معلم چنین قدرتی دارد؟ زیرا آنها فرصت هایی بیش از والدین برای برانگیختن و یا تضعیف خلاقیت در اختیار دارند. اغلب دانش آموزان در عرض هفته زمان بیشتری را با معلم خود می گذرانند تا با پدر و مادرشان. معلمان بنا برا ضرورت شغلی خود، مستقیما
می توانند دانش آموزان را مورد ارزیابی قرار دهند و از آنجایی که دانش آموزان مشتاقانه به دنبال کردن پیشرفت خود علاقه مند هستند، معلمان می توانند به صورت نوعی صدای الهی در آیند.

آیا معلمان می توانند حقیقتا خلاقیت را آموزش دهند؟ معلمان تا حدی می توانند مهارت های خلاقیت مانند روش های تفکر درباره ی مسائل و قوانین علمی برای تدبیر راه های جدید نگرش به مسائل را هم آموزش دهند. اما مهمترین راه برای ترغیب انگیزه در مدرسه تشکیل کلاس با محیطی عاری از فشارهای خارجی و مخرب می باشد.

پس در واقع معلمان می توانند خیلی بیش از پدر و مادر خلاقیت را به دانش آموز بیاموزند. آنها می توانند تفکر خلاق را رواج داده، پرورش دهند و موجب رشد ذهنی دانش آموزان شوند.

دستورالعمل های آزاد اما هدایت شده به منظور دادن استقلال زیاد به همراه دستورالعمل های یادگیری تهیه می شود.

قبل از شروع مطالعه:

قبل از شروع مطالعه، بدون در نظر گرفتن متن (تعدادی حقایق خاص که می تواند از یک کلمه به خاطر بیاورن) و نیز یادگیری مفاهیم
ایده های موجود در تصاویر کتاب (در تصاویر نکاتی گنجانده شده است) مورد بازبینی و تفکر قرار می گیرد و تفکر خلاق آنها بسط و گسترش می یابد.

به نظر می رسد در این روش دانش آموزان به سوی هدف های کلی هدایت می شوند و آنها یاد می گیرند به هر طریقی ارتباط اجزاء درس را با یکدیگر مقایسه کنند و در کنار یکدیگر (مانند پازل) قرار دهند. بنابراین همیشه باید تأکید بر یادگیری باشد و نه حفظ کردن. با این روش انگیزه ی درونی دانش آموز برای یادگیری افزایش می یابد و خود را در مدرسه شایسته تر می بیند و احترام بیشتری نسبت به خود احساس می کند.

به این ترتیب هر موضوع توالی و روند طبیعی خاصی دارد که به تدریج توسط دانش آموز کشف می شود. در اینجا متن درس را به واقعه ای که در حین پختن غذا انجام می شود، شباهت دارد.

فلسفه ی کلاس آموزشی:

1- یادگیری بسیار مهم و بسیار تفریحی است

2- دانش آموزان به عنوان افراد منحصر به فرد قابل احترام و محبت هستند

3- دانش آموزان باید یاد گیرنده ی فعال باشند. آنها را باید ترغیب نمود که علائق، تجارب، ایده ها و تخیل خود را بیان کنند. به آنها باید اجازه داده شود که درباره ی هدف های درسی با معلمان بحث و گفتگو کنند و به آنها استقلال فکری داده شود تا یاد بگیرند که چگونه آن هدف ها را دنبال کنند.

4- دانش آموزان باید در کلاس درس، احساس آسایش و تشویق کنند. تنش و فشار نباید وجود داشته باشد.

5- دانش آموز باید دارای حس همکاری درباره ی موضوع بحث داشته باشد

6- معلمان منبع اطلاعات و هدایت هستند نه افراد پلیس و گروه بان مشق نظام نیستند

7- دانش آموزان باید برای معلم احترام قائل شوند. اما درضمن در حضور آنها احساس راحتی نمایند

8- معلمان باهوش هستند، اما کامل نیستند

9- دانش آموزان باید برای بحث درباره ی مسائل درس با معلم و همکلاسی های خود احساس آزادی کنند

10- کلاس درس از آن دانش آموزان است. بنابراین تک تک
دانش آموزان مسئولند برای کمک به حفظ آرامش آن شریک هستند

11- همکاری به رقابت ارجحیت دارد

12- تجربه های یادگیری باید به اشتراک گذاشته شود

نکته: از اظهار نظرهای منفی مدام خودداری کنید و به جای گفتن:
(باز هم آن را نفهمیدی!) یا (هیچ وقت این را درست انجام نمی دهی؟)
می توانید بگویید: (آیا می توانی راه دیگری برای انجام این پیدا کنی؟) یا (بیا راه دیگری برای انجام این کار به تو نشان دهم)

نکته ی مهم آن است که دانش آموزان اشتباه را دریابند و با رفتار توهین آمیز آنها را شرمنده نکنید و کاری نکنید تا دانش آموزان اشتباهات خود را پنهان کنند و جلوی تفکر و خلاقیت آنها ر نگیرید. پیام این است که اشتباهات خوب و آموزنده بوده و راه بسیار خوبی برای یادگیری می باشند.

بهترین پاداش به دانش آموز:

بهترین پاداش برای کارهای خوب در سر کلاس، کارهای غیر ملموس می باشد. یک لبخند یا تکان دادن سر به نشانه ی تأیید، زدن به پشت دانش آموز، یک کلمه ی تشویق آمیز، فرصت برای نشان دادن و
ارائه ی فعالیت دانش آموز به دیگران و...

اگر جو کلاس درس دانش آموز را متوجه سازد که همه کس (از جمله مربی) معتقدند یادگیری امری هیجان انگیز و تفریحی است، همه در این امر مهم مشارکت می کنند.

نکته: همه ی دانش آموزان باید بتوانند درباره ی درس آزادانه کنجکاوی نمایند و بدون آنکه احساس کنند، سئوالاتشان ممکن است احمقانه به نظر برسد سئوال کنند.

تابلوی اعلانات مدرسه فقط مخصوص نمرات برتر نیست:

ابتدا دانش آموزان مدرسه را از نظ استعدادها و مهارت های مختلف (موسیقی، نقاشی، ورزش، صنایع دستی و...) شناسایی کنید. از جمله عکس های جذابی از قهرمانی دانش آموز، نقاشی های کشیده، اثر هنری خلق کرده و... جمع آوری کرده وهر کدام را به نوبت بر روی تابلوی اعلانات بچسبانید. حتی اگر دانش آموز یک کتاب به کتابخانه مدرسه هدیه کرده است و یا اینکه دانش آموز مؤدب و با شخصیتی است، می تواند مورد تقدیر قرار بگیرد. با این کار الگوی مناسبی برای دیگر دانش آموزان نشان داده اید.

چگونگی فهم مسائل جغرافی:

هنگام مطالعه ی درس جغرافی (مثلا فصل منابع آب و خاک) از دانش آموزان بخواهید هر کلمه را با توجه به تجربیات خود تعریف کنند. کلمه ی اول منابع: یعنی منبع آب، منبع انرژی، منبع نفت و... کلمه ی دوم، آب: یعنی زندگی، حیات، بقاء و... کلمه ی سوم خاک: یعنی محل رشد گیاهان و... اکنون نوبت آن رسیده است که دو به دو کلمات را بررسی کنید. یعنی کلمه ی اول و دوم: (منابع آب) یعنی هر چیزی که آب ما را تأمین می کند. مثل چاه ها، قنات ها، چشمه ها، برف روی کوه ها، رودخانه ها و... حال کلمه ی اول و سوم: منابع خاک یعنی: جلگه ها، دشت ها و... اکنون در مرحله ی سوم نوبت آن می رسد که بر کل سه کلمه توضیحاتی بدهیم: (منابع آب و خاک) اکنون این سئوال مطرح می شود که چرا نویسنده در این فصل آب و خاک را در کنار هم قرار داده است. به دلیل اینکه آب مایه ی حیات است و خاک محل رشد گیاهان و مواد غذایی و هر کدام لازم و ملزوم یکدیگرند. یعنی اگر خاکی وجود داشته باشد و آب نباشد، گیاهی رشد نمی کند و برعکس. حالا نوبت آن رسیده است به جزئیات بیشتری بپردازیم.

هنگامیکه برف روی کوه ها با تابش آفتاب آب می شود و آب جاری وارد رودخانه ها می شود. اگر آب به سمت دریای خزر و خلیج فارس برود به آن آب ریزهای خارجی می گویند و اگر آب رودخانه ها به سمت دریاچه ی ارومیه و... برود به آن آب ریزهای داخلی می گویند. همچنین اهمیت کوه ها د ربه وجود آمدن آب و هواهای مختلف شناخته می شود. (رشته کوه های البرز و رشته کوه های زاگرس) که ارزش کوه ها و جنگل ها و... شناخته می شود و...

نکته: با این روش به تدریج از کلیات به جزئیات مطلب پی می بریم و...

بازی هایی که دانش آموزان در آن نباید ببازند:

یادگیری در کلاس درس را می توان به صورت مشارکتی انجام داد. در این روش معلم هر مطلب (یک تیتر کتاب) و یا یک صفحه
از مطلب درس را با گفتن چند جمله و راهنمایی به دانش آموزان بر
عهده ی چند دانش آموز می گذارد تا با یکدیگر به هم فکری و فهم مطلب برسند و یک نفر از گروه درباره ی مطلب مورد نظر توضیح دهد. با این کار همه ی دانش آموزان به طور مساوی در روند یادگیری درس مشارکت می کنند و کار معلم آسان تر می شود و خود دانش آموزان در این امر مشارکت مستقیم دارند. البته باید به هر گروه قسمتی از درس تعلق بگیرد. وظیفه ی هر یک از دانش آموزان
یاد گرفتن قسمت مربوط به خودشان و سپس تدریس آن به سایر
دانش آموزان دیگر است. تکنیک مورد نظر در اصل به منظور مشارکت اکثر دانش آموزان در یادگیری است. به تدریج و با گذشت زمان باید سعی کنید این فعالیت های رقابت انگیز را به وسیله ی فعالیت های تعاون برانگیز جایگزین کنید. ببینید چگونه دانش آموزان می توانند از طریق کار جمعی در حل یک رشته سئوال ها موفق شوند، یا اینکه فقط مطالب را درس می دهید و از دانش آموزان توقع دارید، آنها را حفظ کنند!!

نکته: یادگیری مانند نت های پیانویی است که به صورت منظم و هماهنگ اجرا می شود و دارای شکل و فرم خاصی است. یعنی یادگیری از یک نقطه شروع به به یک نقطه ختم می شود. البته در مسیر رسیدن به جواب و نتیجه ی نهایی پرسش ها و مسائلی مطرح می شود که به تدریج در امر یادگیری و فهم مطلب کمک می کند.

پرورش اعتماد به نفس:

اعتماد به نفس سرمایه ی بسیار بزرگی است که معلم می تواند به دانش آموزان اعطا کند. دانش آموز به هر اندازه دارای استعداد و قدرت توانایی باشد، باز هم نیاز به تشویق و اعتماد به نفس دارد.

عدم توجه به حس عزت نفس و عدم توجه به تشویق دانش آموز، به تدریج نیروهای مثبت را به انرژی های منفی تبدیل می کند که هم دانش آموز و هم جامعه ضرر خواهند کرد.

پایه و اساس ایجاد اعتماد به نفس:

پایه و اساس ایجاد اعتماد به نفس، عشق و محبت به دانش آموز است و دانش آموز برای تقویت روحیه ی خود به تشویق نیاز دارد.

چگونه می توانید محبتی که به دانش آموز دارید ابراز کنید؟ راه های مختلفی وجود دارد: کلامی، رفتاری و رسیدگی به نیازهای آنها و...

عملکرد معلم مستقیم به درجه ی رشد دانش آموز بستگی دارد.

به دانش آموزان با تأکید بر صحبت آرام و محترمانه و تشویق آنها به تلاش و یادگیری کمک کنید. در غیر اینصورت با رفتار غلط معلم دلسرد می شوند. همچنین با کلمات مثبت، تأیید سر، لبخند زدن
می توانید ابراز علاقه و محبت خود را به آنها نشان دهید.

محبت بدون قید و شرط:

در صورتی که دانش آموز احساس کند، برای اینکه از محبت معلم برخوردار شود باید کارهایش را صحیح انجام دهد تا مورد لطف و علاقه ی معلم قرار بگیرد، همیشه در این نگرانی به سر می برد که آیا در صورت اشتباه از طرف معلم منبع حیاتی محبت حذف می شود یا نه. این فکر نه تنها دانش آموز را نگران می کند، بلکه همیشه با استرس و ترس و دلهره به سر می برد.

معلمی که از بی اعتنایی به عنوان شیوه ای برای کنترل عملکرد دانش آموز استفاده می کند، امکان استقلال و اعتماد به نفس در بزرگسالی را از آنان می گیرد. حتی اگر گاهی دانش آموزان اشتباه کردند، به آنها فرصت دهید تا خودشان را تغییر دهند.

رعایت حقوق اولیه دانش آموز:

رعایت حقوق اولیه و اصلی دانش آموز از پایه های ایجاد اعتماد به نفس دانش آموز می باشد. بنابراین با مشاهده ی هر گونه سوء رفتار عکس العمل غیر منطقی نشان ندهید.

احترام، گوش دادن، گفتگو با دانش آموز:

احترام جزء مهمی از محبت واقعی به دانش آموز اس. برای نشان دادن احترام به دانش آموز به آنها فرصت دهید. در صورت اشتباه
به سخنان آنها گوش دهید. صحبت هایشان را قطع نکنید، به
صحبت هایشان نیش خند نزنید و نگویید چرت نگو، اینقدر حرف نزن، حوصله ندارم و با آرامش راه و روش درست را نشان دهید.

گفتگو با دانش آموز:

در برخورد با دانش آموز بیشتر به آنها دستور ندهید و امر و نهی نکنید. بلکه با رفتاری مؤدبانه و با کلماتی نظیر لطفا، (خواهش
می کنم)، (متشکرم)، به آنها استقلال و امکان انتخاب بدهید.

از دانش آموزان به خوبی یاد کنید و در حضور دیگران نام او را زیبا و صحیح تلفظ کنید. طوری با آنها رفتار کنید تا احساس خوب و ارزشمندی به آنها دست بدهد. همیشه با تبسم با آنها روبرو شوید. در جمع با آنها محترمانه رفتار کنید و توانمندی هایشان را بیان کنید. لیکن در جمع از ضعف هایشان چیزی نگویید. اعتماد به نفس باطری
دانش آموز می باشد و کوچکترین کار مثبت آنها را تشویق کنید و باید اشکالات آنها یک راز بین خودتان باقی بماند. چرا که دانش آموزان احتیاج به حیثیت اجتماعی دارند. بنابراین اشکالات و اشتباهاتش را در جمع بیان نکنید. وقتی حرف اشتباهی می گوید نخندید و مضحکه ی دیگران آن را تکرار نکنید.

معلم کم تجربه وقتی عمل خوبی از دانش آموز سر می زند آن را به سادگی بدیهی تلقی می کنند. اما وقتی اشکالی در رفتار آنها رُخ
می دهد همه ی اشتباهات شرا به رخش می  کشد و مرتبا نق می زند و انتقاد می کند.

مراقب باشید به رفتارهای خوب دانش آموز توجه کرده، آنها را تحسین کنید. به طور متناسب کلمات مهر آمیز مناسب است. چون هدف از تحسین کردن افزایش رفتارهای شایسته است. پس باید به رفتارهای خوب و مورد قبول تأکید بیشتری کنید. هر چه دانش آموز را تشویق کنید، احتمال اینکه رفتار غلطش را تصحیح کند، بیشتر می شود.

چه موقعی تحسین کنید:

تحسین به خصوص در مورد دانش آموزان دبستانی مؤثرتر است و باید بدون معطلی صورت گیرد. برایش ارزش قائل شوید و موارد اشتباه را با برخورد غلط بازگو نکنید. در این صورت اعتماد دانش آموز به معلم کم می شود. آنوقت حرف های خوب هم اثر کمی خواهد داشت. آنوقت مقصر کیست!

دانستن تفکر سالم و سازنده امکان پذیر است:

پرورش جریانی مستمر و منظم که هدف آن رسیدن به رشد عاطفی، جسمانی، اجتماعی، علمی و فرهنگی و نیز کمک به شکوفا شدن استعدادهای دانش آموز است. همچنین تربیت عبارت است از ایجاد تغییرات مطلوب در فرد و پرورش عضوی مفید در جامعه است.

دانش آموزانی هستند که نمی توانند ذهن خود را به نحوی سازماندهی شده بکار بگیرند و معمولا در ارتباطشان با دیگران دچار اشتباه
می شوند. به همین سبب راهنمایی آنان باید چنان باشد که خود ،دیر یا زود، بتوانند راهنمای خود باشند. حال چگونه دانش آموز می تواند به چنین چیزی دست یابد؟

در این مسیر هر چه کمتر از آنها عیب جویی کنید، علاقه ی آنها برای انجام دستورات شما بیشتر می شود. البته من توصیه نمی کنم که آنها را رها کنید، بلکه از مراقبت های خودکار و غیر لازم و سرزنش های پی در پی بپرهیزید. من ایمان دارم که دانش آموزان به طور غریزی می دانند که دارای چه حق و حقوقی هستند و می توانند برای خود تصمیم های کوچک بگیرند. بنابراین نباید به خودتان اجازه دهید زیاد از حد آنها را جسما و روحا کنترل کنید. اگر معلم بخواهد مو به مو از دانش آموز ایراد بگیرد، دانش آموز هم تلاش می کند مقاومت کند. البته لازم نیست با داد و فریاد دانش آموزان را احمق جلوه دهید. ولی من از تجربه های شخصی به این نتیجه رسیده ام که برخورد بد
نتیجه ی منفی خواهد داشت و آنها به این نتیجه می رسند که کارهایشان را به روش خودشان انجام دهند و نسبت به حرف های معلم گوش ناشنوا داشته باشند. سعی کنید نسبت به موضوعاتی که از شما می پرسند تا حد امکان و با استفاده از کلمات (منطق) موضوع را روشن کنید.

نکته ی مهم آن است که معلم و مربیان هر روز در برخورد با مسائل تربیتی و اداره ی دانش آموزان به طور خودکار، عکس العمل های غیر طبیعی از خود صادر می کنند، بدون آنکه از خود بپرسند
راه درست چیست و یا اینکه حتی آگاهانه و به روش تربیتی برای اصلاح موضوع، چگونه آن را دنبال کنند. بدون معطلی بر اساس
اندوخته های دوران کودکی با برخورد شدید، تمام راه را خراب
می کنند. یعنی همان حالتی که دیگران (سال های کودکی خودش) نسبت به او انجام داده اند. در این صورت با اعتراض و سرکشی مخفی تر (مرموزتر) روبرو خواهید شد. همین اعمال و رفتار نسنجید، ضربه ی بزرگی در آینده ی دانش آموز خواهد زد. شاید بدون اینکه خود بدانید فرصت اصلاح را از دانش آموز صلب کرده اید.

حال این سؤال مطرح می شود آیا با این شیوه های بدوی می توان شخصیت شاگرد را تغییر دهید و به سمت و سوی درستی هدایت کنید. گمان نمی کنم به جمع بندی خوبی برسید. از سوی دیگر دانش آموز نسبت به شما سرد و بدگمان می شود و شاگرد نیز خود همان رفتار را با دیگران انجام می دهد. بنابراین در هر موقعیتی که اوضاع را دلخواه میل خود نمی بیند، همین رفتار غلط را انجام می دهد. به عبارت دیگر دانش آموز یاد می گیرد با همه همین برخورد را داشته باشد و نمی تواند خوب با موضوعات رابطه برقرار کند. این رفتار غلط در سایر مراحل رشد و تکامل نیز ادامه می یابد. احتمالا از این به بعد دیگر حرف های شما را راحت نمی پذیرد و ارزشی برای آنها قائل نمی شود.

از این به بعد دانش آموز روحیه ی مساعدی برای تلاش و همکاری نشان نمی دهد و نسبت به درس و تلاش بی تفاوت می شود – توجیه کارش بسیار آسان است!!!

هنگامیکه دانش آموز احساس ظلم و محرومیت کند به پرخاشگری و تجاوزگری پناه می برد. نخست این حالت متوجه ی خود او می شود و حالت غیظ و قهر در او پدید می آید و بعد از مدت کوتاهی این حالت خود را متوجه ی سایرین از قبیل خانواده، همکلاسی ها و... می کند و به طرز تعجب آوری وحشی و سرکش (پرهیاهو، جسور، ناپایدار)
می شود و سعی می کند خود را از چشم معلم دور نگه دارد و خود را پیوسته در معرض خطرات متعدد قرار می دهد.

بنابراین ارزشمندترین فرمول برای تربیت دانش آموز بدون محدود کردن بیش از حد، کاردانی معلم و رابطه ی دوستانه ی معلم با شاگردان است. بنابراین هر چه بهتر بتوانید احساسات دانش آموز را درک کنید، بهتر می توانید رابطه ی خود با آنها را درک کنید و با آنها به تفاهم برسید و بهتر از عهده ی انجام وظیفه ی معلمی برآیید. البته گفتن این حرف آسان تر از اجرای آن است.

دلیل اشتباهات:

بیشتر معلمانی که از احساسات خود بیش از منطق و واقعیت تبعیت می کنند، از عهده ی مسئولیت خود قافل می شوند. دراین صورت کلاس درس جالب تر و پرمعنی تر نمی شود.

خودتان را بشناسید:

حال که به اهمیت تربیت دانش آموز پی بردید. برای تربیت صحیح بهتر است اول خودتان را بشناسید.

اگر با دقت در خود فرو روید می توانید بعضی از اشکال های پنهان و مخفی و احساسات آشفته ی خود را بشناسید. در این صورت به وضوح درمی یابیم که چگونه دلخوری ها و ناکامی های خود را متوجه ناظران بی تقصیر (دانش آموزان) می کنیم.

درک و شناخت دانش آموز:

نمی توان بدون داشتن اطلاعاتی در مورد ساخت و نوع رابطه
بین اجزاء یک دستگاه به چگونگی طرز کار آن پی برد. آشنایی با همین اصول برای درک و شناخت دستگاه پیچیده و ظریف شخصیت دانش آموز اهمیت داد. بنابراین هر دانش آموز روحیات منحصر به فردی دارد که با هم متفاوتند. اما همه دارای قلب و معده و مغز و... هستند. مطالعات علمی معلوم کرده است که شخصیت هر فرد از ترکیب مجموعه ی ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه و وجدان تشکیل
می یابد.

متأسفانه تجربیات و خاطرات ناخوشایند دوران کودکی و انفجارات عاطفی یا فشارهای روحی دائمی، گاهی لطمات جبران ناپذیری در بزرگسالی ایجاد خواهد کرد. هدف اصلی معلم به تکامل رساندن بلوغ عاطفی دانش آموز است. رسیدن به بلوغ عاطفی فرد را قارد می سازد که با تأمل اندیشه ی درست گام بردارد.

اگر دانش آموز از نظر عاطفی در امنیت باشد و همیشه صمیمیت و اطمینان معلم را احساس کند، برای مشورت و یادگرفتن به معلم مراجعه می کند.

انواع کنترل:

دو روش اصلی تربیتی که معلمان مورد استفاده قرار می دهند، تشویق و تنبیه است. هر دو این روش ها طرفدارانی دارند که مطمئن هستند روششان موفقیت آمیز است و فقط آن روش است که نتایج مؤثر به بار می آورد. آنها که به تشویق معتقدند می گویند: اگر دانش آموز برای هر چیزی که انجام دادنش نادرست است تنبیه شود، نسبت به این روش بی تفاوت می شود یا آنقدر زرنگ می شود که کارهای نادرستش را پنهان می کند. طرفداران تنبیه به عنوان تنها روش تربیتی عقیده دارند که باید دانش آموز را برای هر اشتباهی مورد سرزنش و تنبیه قرار داد. به نظر شما کدام روش بهتر است!!! به عنوان یک اخطار
می گویم که باید روشن – و خیلی هم روشن باشد که آیا رابطه ی
بچه ها با والدینش سالم، طبیعی و گرم است یا خیر؟

هر چه دانش آموز کوچکتر باشد، طبیعتا به دلیل تجربه ی کم احتمال مضطرب شدن او نیز بیشتر است. به این دلیل عاقلانه نیست که
دانش آموزان دبستانی را تهدید کنید.

خرده گیری به عنوان یک شیوه ی کنترل:

خرده گیری به عنوان معمول ترین و ناخوشایندترین شیوه ی تربیتی، هنوز پابرجاست. خرده گیری، ترکیبی از شکایت، ناراحتی، عدم رضایت و عدم قبول رفتار دانش آموز است که انجام شده است. اما مدام سرزنش کردن، خورده گیری محسوب نمی شود. چرا که با این کار فقط افکار دانش آموز را آشفته می کنید. این عادت بسیار غلطی است. هیچ چیزی بیشتر از سرزنش کردن برای دانش آموز دلسرد کننده نیست. تنها نتیجه این است که دانش آموز از غرایزش پیروی
می کند و دیگر به چیزهایی که معلم می گوید گوش نمی دهد. حتی اگر آن چیزها مهم باشد. بنابراین هیچ چیز سازنده ای در این سرزنش کردن نیست.

اعتماد:

طبیعا دانش آموز حرف های معلم را باور می کند. این امر تا جایی است که بین معلم و دانش آموز شرافت و صمیمیت و علاقه بکار رفته باشد. آیا معلم می تواند دم از گذشت و اخلاق و بخشش پیامبر (ص) و امامان و بزرگان دین و اخلاق بزند و در عین حال بدترین حرف ها را به دانش آموز بزند؟ بی شک اینگونه رفتارها چیزی است که کودک به هیچ وجه نمی تواند قبول کند. به این ترتیب دانش آموز را به طرف نافرمانی و عصیان سوق می دهید و نفوذ و قدرت خود را نیز از بین می برید. این مطلب به قدری گویا است که می توان به راحتی آن را درک کرد. در صورتی که با این کارها او را به طرف نافرمانی و عصیان سوق می دهید و نفوذ و قدرت خود را از بین می برید.

تشویق:

داوری و تأیید و تصدیق و موافقت معلم به دانش آموز کمک می کند که شخصیتشان را درست کنند. مسلما تشویق آنها را برمی انگیزد و به تکرار کارهای خوب تشویق می کند.

برخی از معلمان هرگز کلمه ی تشویق آمیزی به دانش آموز خود
نمی گویند. حتی اگر از کار آنها کاملا راضی باشند. بهانه های آنها این است که این کار موجب تقویت خودخواهی و غرور و تکبر
دانش آموز می شود. این قبیل معلمان نمی دانند که نیاز دانش آموز
به خودنمایی و جلب توجه دیگران از راه شیطنت، شاید معلول
بی اعتمادی به خویش است. دانش آموز می کوشد ثابت کند که کسی است. او در این راه تا آنجا پیش می رود که با اعمال عجیب و غریب، دیگران را به ستوه می آورد. زیرا او احتیاج دارد ثابت کند که آدم جالب توجهی است.

وعده:

نه باید به دانش آموز وعده داد و نه از آنها قول گرفت. چرا باید قول و وعده این قدر ممنوع باشد؟ روابط ما با دانش آموزان باید مبتنی بر اعتماد باشد. وقتی معلم وعده می دهد تا تأکید کند که آنچه می خواهد جدی است، این بدان معنی است که حرف های دیگر من بی اعتبار است.

نباید از دانش آموز خواست قول دهد در آینده رفتار خوبی داشته
باشد یا رفتار ناشایست گذشته را متوقف کند. چرا که حذف اشتباه امری تدریجی است و نیاز به زمان دارد. ما نباید چنین رویه های فریب آمیزی را تشویق کنیم.

طعنه:

معلمی که استعداد زیادی در طعنه زدن (زخم زبان زدن) دارد،
بی گمان سلامتی روانی دانش آموز خود را به مخاطر می اندازد. او با سخنان نسنجیده ی خود مانع بزرگی بر سر راه ارتباط مؤثر برپا
می کند.

دانش آموزان به چه چیز بیش از همه نیاز دارند؟

اگر دوران مدرسه برای دانش آموزان به خوشی و آرامش سپری شود، بهترین تضمین و آینده ای روشن و نشاط انگیز برای اوست.

کلمات و حرکات محبت آمیز و صمیمانه بیش از ترش رویی و عصبانیت و سرزنش در دانش آموز مؤثرند.

دانش آموز حافظه ی قوی داد و به خصوص خاطرات بد را فراموش نمی کند. بنابراین تمام حرکات و حرف های معلم برای او قابل مفهوم نیست. آموزش صبورانه، آرام، متین معمولا یک انسان عاقل به بار می آورد که موجب سرافرازی شما می شود. به تدریج دانش آموز هم رفتارهای عاقلانه را انتخاب خواهند کرد. (الگو از معلم)

دانش آموز موفق:

دانش آموزی موفق است که در مدرسه رشد کند که در آنجا علایق و پایداری بین معلم و دانش آموز وجود داشته باشد. جایی که از علاقه ی مدیر و ناظم و معلم نسبت به خود آگاه باشد و جایی که هرگز احساس ترس و ترحم نکن. مدرسه ای که عواطف در آن چنان خودخواهانه نیست که خلاقیت دانش آموز را محدود کند. در چنین مدرسه ای دانش آموز می تواند با اعتماد و اطمینان به خود، روابطش را با دیگران سازمان دهد و با شجاعت با مشکلاتش روبرو شود و مبارزه با آنها را بپذیرد. او می تواند با درک و دانش فزاینده، زندگی را تفسیر کند. شخصیت دانش آموز بر اساس جو عاطفی مدرسه شکل می گیرد.

این حقیقت بدیهی به نظر می رسد. برخی از اعمال معلم آشکار و واضح اند. به طوری که می توان آنها را مشاهده کرد و تأثیر آنها را مشخص کرد. اعمال دیگر پوشیده تر و ظریف ترند، به طوری که فقط آنها را می توان به مدد منطق و استدلال استنتاج کرد و درباره ی تأثیر آنها باید به حدس و گمان متوسل شد.

درباره ی معلمانی که بسیار ساده تر، عاطفی، بسیار مواظب، صفات پسندیده، یا آنهایی که اخمو، طرد کننده،  یا بیش از اندازه جدی و... می توان برداشت ها و صفت های نامطلوب را به وضوح مشاهده کرد.

معلمان بسیار عاطفی:

دانش آموزانی که معلمان بسیار عاطفی دارند، به آسانی شناخته می شوند. آنها از همان دوران اولیه ی مدرسه یاد می گیرند که با دیگران خوش رفتار باشند. آنها روحیه ی آرام معلم خودشان را بی کم و کاست منعکس می کنند. اینگونه دانش آموزان از هیجان فوق العاده و قابلیت انفجار دائمی، آگاه نیستند. یعنی رفتار قالبی و کلیشه ای سخت و خشن نسبت به آنها وجود ندارد و لبخندی با آرامش و متفکرانه بر لب های معلم نقش بسته است.

معلمان بسیار حامی:

اساسا حمایت از دانش آموز نشان دهنده ی علاقه ی معلم نسبت به دانش آموز است. چنین معلمی واقعا برای دانش آموز سخت تلاش
می کند. او دست از رفتارهای بیهوده برای دانش آموز برمی دارد. آنچه معلم برای دانش آموز انجام می دهد با عشق و محبت است.

معلم بسیار مواظب:

معلم ممکن است ایثارگر و با محبت باشد. آنها مصممند دانش آموز را به بلوغ عاطفی و اجتماعی و عقلی برسانند. حتی اگر این کار به قیمت ناکامی و فرسودگی خودشان تمام شود. آنها می خواهند با کوشش فعقل و راهنمایی و... تجربه ی تکامل یافته تری به دانش آموز ارائه دهند. اما برخی اشتباه ها خواه ناخواه به وقوع می پیوندند. چرا که معلمان همیشه بی عیب و نقص نیستند.

رشد شخصیت:

شخصیت دانش آموز، از طریق تجربیات آنها در خانه، در مدرسه، و در اجتماع، شکل می گیرد. متأسفانه هیچ برنامه ی درسی مستقیم و ساده ای از گونه ی روش هایی که هنگام آموختن خواندن و یا حساب به دانش آموز به کار می بریم – برای یاد دادن خصوصیات اخلاقی وجود ندارد.

هر چند که اهمیت رشد شخصیت کمتر از اهمیت رشد ریاضی و علوم نیست. چرا که بیشتر تأکید بیش از اندازه بر رشد مفاهیم علمی اهمیت دارد تا زمینه ی رشد روابط سالم با دیگران.

خصوصیات خوب یا بهتر بگویم، خصوصیات مطلوب چیست؟

معمولا به این سؤال برحسب نشانه های مشخصی جواب می دهند. درستکاری، راستگویی، حرف شنوی، وقت شناسی و... اما اینها
فقط نشانه های ظاهری شخصیتند و گاهی با شخصیت واقعی اشتباه می شوند. یعنی اغلب معلمان گمان می کنند که با حرف زدن
درباره ی این خصوصیات دانش آموزان می آموزند که چگونه رفتار کنند. در حالی که دانش آموز بیشتر با نگاه کردن به رفتار معلم
می آموزد.

وقت شناسی:

ممکن است دانش آموز فقط از ترس اینکه مبادا کاری دیر شود یا از ترس توهین و سرزنش وقت شناس باشد. اما درک واقعی از فایده ی انجام تکلیفش نداشته باشد و یا انجام بسیاری از تکالیف را کاری بیهوده بداند. شاید هم درست فکر می کند!!! او ممکن است مؤدب باشد، اما درک واقعی از حقوق دیگران نداشته باشد و این کار را فقط به خاطر سرزنش نشدن انجام می دهد. بنابراین تلاش برای آموختن این خصوصیات با توجه به ذکر فواید آن است. بنابراین شخصیت دانش آموز به تنهایی و از طریق کتاب ها یا حرف زدن رشد نمی کند. بلکه باید فواید آن را به طور عملی احساس کند و علت آن را به طور عملی درک کند. به هر حال تجربیات گذشته نشان میدهد که تنها
با حرف زدن نمی توان در دانش آموز رشد شخصیتی به وجود آورد. به قول معروف: به عمل کار بر آید به حرف زدن نیست.

هر چه دانش آموز رشد می کند، نه تنها به چیزهایی که در اطراف اوست توجه و آنها را درک می کند، بلکه به تجربیات شخصی خود نیز توجه می کند. با آمیختن این دو با یکدیگر او یاد می گیرد که چه چیزهایی در محیط اطرافش در حال وقوع است. مگر اینکه داوری او در اثر یافتن اینکه روش او برای دیگران قابل پذیرش نیست، تغییر کند.

در این موارد، مسلما نفوذ والدین و معلم بسیار زیاد است. زیرا شخصیت دانش آموز از طریق قضاوتی که او از رفتار معلم و تجربیاتی که بدست آورده است رشد می کند. اگر بخواهید نقش مفیدی در تربیت دانش آموز داشته باشید باید با آنها به گونه ای رفتار کنید که دوست دارید با شما رفتار شود. (با دیگران آنگونه رفتار کن که دوست داری با خودت رفتار شود) مواظب باشید، رفتار شما مورد قضاوت دانش آموز قرار می گیرد نه حرف زدنتان

دانش آموزی که کار ناهنجاری انجام می دهد (دعوا، پرخاشگری و...) فکر می کند، عکس العمل او به معنی موفقیت است.

دلیل تلاش:

از نقطه نظر طبیعی، فقط یک هدف است که ارزش آن را دارد که در مقابل دانش آموز گذاشته شود و آن واقعیت رسیدن به خواسته ها از طریق تلاش و کوشش شخصی است.

دانش آموزی که هدفی را دنبال می کند، می داند که موفقیت یعنی تلاشی که شخص برای رسیدن به هدف خود، انجام داده است. چنین دانش آموزی در رسیدن به هدف خود از شکست ها و اشتباهات خود فرار نمی کند و به دنبال نیزنگ و تقلب نیست. بلکه به این دلیل که این قبیل کارها او را از حل مسأله دور می کند.

اگر اساس قضاوت دانش آموز تلاش شخصی باشد، او به فضایل دیگران، بدون احساس حد یا خشم، احترام خواهد گذاشت و این به یقین نشانه ی رشد است. به دنبال چنین تربیتی، عادت های پسندیده ای چون خیرخواهی و همدردی در او پرورش می یابند.

قوانین ظاهری و نظم اجتماعی موجود در جامعه بر او آگاهانه تأثیر می گذارد. چرا که دانش آموز با توجه به الگوها نقش خود را تعیین می کند. در غیر اینصورت احتمال کمی دارد که دانش آموز نظم منطقی در رفتار و گفتار خود داشته باشد. برعکس هنگامیکه
دانش آموز احساس کند که جایگاه دیگران بر اساس رابطه و پول تعیین شده است نه بر اساس تلاش، در این صورت او کم کم احساس می کند که تلاش کاری بیهوده است. چرا که دانش آموز آینده ی روشنی برای خودش ترسیم نمی کند و او نیز ارزش رفتارهای مطلوب را درک نمی کند.

شخصیت دانش آموز:

شخصیت دو جنبه دارد: ظاهری و باطنی. جنبه های ظاهری شخصیت یا رفتارهای ظاهری ممکن است گمره کننده باشند. اگر بر روی این جنبه ها (ظاهری) تأکید کنیم، جنبه های مهم (باطنی) را نادیده خواهیم گرفت. جنبه های باطنی که بر حسب نقش فرد در عملکردش می باشد نه در حرف های زیبا اهمیت دارد. بنابراین اگر فردی به دنبال گول زدن دیگران باشد، حرف ها و سخنان زیبا می زند، اما خودش به آنها عمل نمی کند. مراقب باشید این رفتار بدون قصد و قرض نیست، یعنی در پشت این حرف ها، عملی پلید نهفته است.

تفکر دانش آموز نسبت به روش تدریس معلم:

دانش آموزان مخصوصا نسبت به روش معلمان در رفتار و گفتار آنها حساسند و روی آنها قضاوت می کنند. اگر معلم بشاش، با محبت و آرام باشد، معمولا همه چیز به خوبی پیش می رود. اما اگر معلم صدایش را بلند کند یا عصبی و مضطرب باشد، همه چیز تحت الشعاع خشم معلم قرار می گیرد. زیرا به نظر می رسد معلم به جای همراهی با دانش آموز در مقابل او قرار گرفته است.

علت نیافتن راه حل توسط دانش آموز:

دانش آموزان از نظر ذهنی این ظرفیت را ندارند که مانند بزرگترها، به آسانی شرایط را تغییر دهند و به دنبال یافتن راه حل مشکل بروند. از این رو تا وقتی که معلم اوضاع را رو به راه کند، به حالت تسلیم و اندوه قرار می گیرند و حتی گریه می کنند.

دانش آموزان نیز مانند بزرگترها، با هم متفاوتند. بعضی از آنها از مشکلات ساده برآشفته می شوند، در حالی که بعضی حتی تحت فشار، آرام می مانند. چرا که قدرت دستگاه عصبی آنها با یکدیگر متفاوت است. دانش آموزی که سیستم عصبی نیرومندی دارد، در برابر
همه ی ناگواری ها، به آسانی ایستادگی می کند. در حالی که آنهایی که از نظر عصبی ضعیف ترند، برای آسیب پذیری مستعدترند. اما نباید تصور کرد که سیستم عصبی قوی تر بهتر است. هر یک از آنها، خصوصیات و کاستی های خود را دارد. کسانی که سیستم عصبی ضعیفی دارند، احساساتی و تأثیر پذیرترند و به هنر تمایل پیدا
می کنند.

ترس های مخفی دانش آموزان:

گاهی دانش آموزان از ترس های مخفی رنج می برند. اساسا ترس
یک احساس ضروری است. اما بسیاری از ترس هایی که ذهن
دانش آموزان را اشغال می کند در واقع سایه ی یک خطر است. نه خود خطر. در اینجا دانش آموز از خطراتی که فقط در ذهنش وجود دارد می ترسد.

در کمک به دانش آموزان برای مواجه شدن با ترس، باید دقت کرد
این ترس ها برای دانش آموزان معنی دار شوند. برای مثال وقتی دانش آموز اشتباهی مرتکب می شود به او بگویید می تواند اشتباهش را جبران کند و راه حل جبران اشتباهش را یادآور شوید.

وقتی دانش آموز می ترسد، به این معنی است که او نمی تواند با موقعیتی که در مقابل او قرار گرفته، راه حل مناسبی انتخاب کند. حتی وقتی دانش آموز درک درستی از انواع ترس ها و موقعیت ها نداشته باشد، شاید از صدای معلم (صدای خشن، داد و فریاد و…) مشوش
می شود.

انواع ترس ها:

1- ترس از معلم

2- ترس از مدرسه

3- ترس از امتحان

4- ترس از مجهولات

5- ترس از داد و فریاد

6- ترس از نگاه اخمالو

7- ترس از زورگویی

8- ترس از خطرات احتمالی

9- ترس از دعوا و…

رفتار معلم اثر مهمی روی ترس دانش آموز دارد. اگر چهره ی معلم وحشت زده باشد، دانش آموز نه تنها به این فکر می افتد که لابد خطری وجود دارد، ممکن است معلم با گفتن جمله ای در دانش آموز ایجاد ترس کند. مواقعی نیز هست که معلم با به رُخ کشیدن اشتباه دانش آموز که در گذشته اتفاق افتاده است، باعث ترس او می شود. برای دانش آموز بسیار اهمیت دارد که بتواند به معلم خود اعتماد کند. دانش آموزی که فکر می کند مورد علاقه ی معلم نیست یا معلمش او را نادیده می گیرد با اختلالات عاطفی مواجه می شود.

یکی از بی رحمانه ترین ترس ها، بازی با احساس دانش آموز و تحقیر کردن اوست و یکی از بدترین ترس ها، تهدید دانش آموز ارجاع به دفتر مدرسه و یا اخراج از مدرسه است. بنابراین راه های بیشماری وجود دارد که می توان دانش آموز را ترساند. در اینصورت دانش آموز روی حمایت معلم خود حساب نمی کند.

نکته: در بیشتر مواقع باید دانش آموز را حمایت (فکری/ عاطفی) کنید و به او مشاورده دهید. نه اینکه او را بترسانید.

ایجاد ترس راه حل نیست:

در کار پرورش دانش آموز ایجاد ترس کار عاقلانه ای نیست. زیرا
به تدریج دانش آمو در طول دوره ای لجوج یا ناسازگار می شود و نمی داند چه کاری باید انجام دهد. شاید از طریق تنبیه و تهدید بتوانید تا سنین (دوره ی جوانی) دانش آموز را سرکوب کنید. اما به تدریج چیزهای زیادی را از دست خواهید داد و به تدریج با آتشفشانی از
عقده ها و حقارت ها مواجه خواهید شد.

اجتناب از ترس:

معلمان می توانند برای جلوگیری از پایدار شدن ترس دانش آموز و کمک به آنها، سعی کنند دانش آموزان را درک کنند و به علائم ترس دانش آموزان توجه کنند. اول سعی کنید تا آنجا که می توانید، راه کارهای مناسبی برای رفع عیب های دانش آموزان ارائه دهید و بعد رفتارهای منطقی را جایگزین کنید. بنابراین سعی نکنید با تمام نیرو به او فشار وارد کنید.

ابتدایی ترین عمل آن است که به او کمک کنید تا با آشنا شدن با
توانایی های خود بتواند برای مشکلات راه حل های منطقی پیدا کند. کارهایی از این قبیل، در بعضی موقعیت ها، به دانش آموز کمک
می کند تا بصیرت پیدا کند یا کشف کند اشتباهاتش را چگونه جبران کند. یا بفهمد چگونه می تواند با مسائل زندگی مواجه شود. باید یاد بگیرد با مسائل زندگی برخوردی فعال داشته باشد. هر چیزی که به او نیرو و اطمینان بدهد به او کمک خواهد کرد. از این رو توضیحات ما (اگر مربوط به چیزی باشد که دانش آموز عملا با آن مشکل دارد) مفید خواهد بود.

نکته: بیشتر دانش آموزان گوشه گیر از نوعی تغذیه ی عاطفی رنج می برند. رابطه ی لذت بخش، عاطفی و صمیمانه می تواند، رفتار آنها را اصلاح کند.

حالات و رفتار معلم:

معلمانی که زیاد به حالات و رفتار دانش آموزان توجه ندارند و
به احتمال زیاد نیاز عمیق دانش آموزان به محبت و توجه را نادیده
می گیرند. چه اتفاقی خواهد افتاد. اما معلمان بی تجربه با دیدن هر رفتار نابخردانه ای از دانش آموز، بسیار حساس می شوند و بدخلقی می کنند. احتمالا بهترین کاری که معلم می تواند انجام دهد تا
دانش آموز خود را مسئول عواقب اعمال خود بداند و خود را متوجه تصحیح اعمال خود کند. بنابراین در بیشتر موارد خیلی جدی و سخت با دانش آموزان برخورد نکنید وتوقع زیاد نداشته باشید و همه چیز را طبق میل خود بخواهید.

معلمانی که در تلاش نادرست خود دوست ندارند، دانش آموزان مرتکب کوچکترین خلافی شوند، از آغاز، مقررات خشک و انعطاف ناپذیری را بر آنها تحمیل می کنند. حتی در بیشتر مواقع دانش آموز از محبت و توجه لازم برخوردار نیست و هرگز رفتار معلم موجب ایجاد احساس و اعتماد و اطمینان نسبت به خودش نمی شود. یعنی عاملی که احساس رشد و تکامل شخصیت (فکری/ روحی) آنها که مایه ی شادی و پشت گرمی آنهاست. به هر حال تشویق دانش آموز برای کسب اعتماد به نفس و در نتیجه کسب موفقیت در درس ها بهترین دارو برای او به شمار می رود. توجه داشته باشید که لبخند بهترین جایزه برای دانش آموز است و همینطور لبخند تلخ بدترین رفتاری است که می توانید با دانش آموز داشته باشید. چرا که دانش آموز خطاکار متوجه می شود که اشتباهی مرتکب شده است و جایزه (لبخند محبت آمیز) دریافت نکرده است.

نکته: باید به دانش آموزان فرصت داد تا حس همکاری و مراعات دیگران را در معیارهای کوچک عملا تجربه کنند و خود را بیازمایند. گاهی لازم است با لحنی قاطع، اما دوستانه با دانش آموزان صحبت کنید.

دوران جنگ یا خرد:

همانطور که محیط مدرسه جای اندوختن علم و خرد ورزی است. برای رسیدن به هدف مورد نظر دانش آموزان به محبت و رسیدگی نیاز دارند، نه خشونت و سرزنش و…

تشویق دانش آموز برای کسب اعتماد به نفس و در نتیجه کسب موفقیت در درس ها بهترین دارو برای او به شمار می رود. در ضمن باید به تدریج برای دانش آموز توضیح داد و روشن کرد که برای دست یافتن به موفقیت، چه راه هایی وجود دارد.

البته برای معلمانی که به اعمال روش جدی و بی برو برگرد خود بسیار اطمینان دارند بسیار مشکل است که خود را تغییر دهند و کمی آسان بگیرند.

برطرف کردن علل عصبیت:

ابتدا دامنه ی شدت رفتار را تعیین کنید. سپس مشخص کنید این اختلال در چه جهتی پیش می رود و این رفتار چه عواقبی را به دنبال خواهد داشت. باید هوشیار باشید و بدانید که وقتی این علائم ظاهر می شوند، چه اتفاقی می افتد.

در این مورد می توان کارهای مفیدی برای دانش آموز انجام دهید. چیره شدن هر چند اندک برناامیدی و بی قراری، می تواند اعتماد به نفس و اطمینان به معلم را در دانش آموز تقویت کند. به تدریج دانش آموزان به کمک تجربیات خود متوجه می شوند که قادرند به بعضی از نگرانی ها فائق آیند.

دلایل اشتباهات دانش آموزان:

یک دانش آموز به ندرت عاملی را که باعث رفتار غلط او شده است را می فهمد و درک می کند. در واقع رفتار او رفتار ناپخته ای است که برای راه حل یک مشکل انتخاب کرده است. بنابراین پافشاری به اینکه به دانش آموز بگویید: چرا چنین کاری انجام داده است، فقط او را مضطرب می کند. این کار باعث می شود علاقه ی دانش آموز از مدرسه کم شود و به دلایل مختلف رفتارهای غلط دیگری از دانش آموز سر بزند (مثلا با فهم اینکه آشغال ریختن در حیاط مدرسه اشتباه است، به عمد چنین کاری انجام می دهد تا تلافی کند)

نکته: اگر دانش آموزی احساس کند که با او بد رفتای (ظلم) شده نسبت به تمام حرف های شما بی توجه می شود و تصفیه حساب می کند. یعنی این رفتار را (آشغال ریختن در حیاط مدرسه) راهی برای انتقام گرفتن می داند. در چنین مواردی، فقط می توان موضوع را بدتر کرد.

اگر معلم می خواهد، درستی، شرافت، نظم و… را به دانش آموز بیاموزد، باید بیش از اینها صبور باشد. چرا که دانش آموز از روی واکنش های معلم می آموزد که آیا درستی (دروغ گفتن، مخفی کاری) بهترین سیاست است یا نه؟

مبارزه با کج رفتاری ها:

سیاست ما نسبت به اشتباه روشن است. اما نباید نقش یک بازپرس را بازی کنید. یا به دنبال اعتراف گرفتن باشید. از طرف دیگر باید واقعیات اشتباه را به زبان خوش به دانش آموز به صراحت بیان کنید. دیگر اینکه به دنبال مُچ گیری از دانش آموز نباشید تا اشتباهش را به رُخش بکشید. بنابراین واکنش معلم نباید تشنج آمیز، تند و خشن باشد. بلکه باید با دانش آموز اخلاق گرایانه (شیوه ی انبیاء) برخورد کند. یعنی باید با واقع بینی و واقع گرایی با او برخورد کنید. ما می خواهیم دانش آموز یاد بگیرد که چگونه فکر کند، چگونه صحبت کند، چگونه عمل کند (پندار خوب + گفتار خوب = رفتار خوب)

برخی معلمان در اثر اشتباه دانش آموز چنان به خشم می آیند که رسالت تعلیم و تربیت را فراموش می کنند. آنها سعی می کنند دانش آموز را به زور و تهدید قانع کنند که اشتباه کرده است. به جای این کار چندین راه حل برای رفع مشکل ارائه دهید. نتیجه اینکه برخورد درست و رفتار سنجیده ی معلم می تواند مفید باشد.

توصیه نمی شود که به دانش آموز خطاکار به چشم تحقیر نگاه کنید. بلکه باید کاری کنید که دانش آموز با میل و رغبت اشتباهش را تکرار نکند. شاید توضیح واقعیت لازم باشد اما کافی نیست. بلکه فهم شرایط موجود به دانش آموز کمک می کند تا بر اشتباهاتش غلبه کند.

خطر این است که دانش آموز احساس کند نه تنها به او ظلم شده است، بلکه از محبت نیز محروم شده است. بنابراین تذکر دادن باید با احتیاط و مهربانی و نرمش صورت بگیرد.

نکته: در گذشته برخی از معلمان، دانش آموزان را بی رحمانه آزار و اذیت می کردند. در بعضی مواقع دانش آموز را زیر مشت و لگد و شلنگ و کتک می زدند. با چنین رفتارهایی آسیب های جبران ناپذیری بر روحیه و اعتماد به نفس دانش آموز وارد می شود. بنابراین در بیشتر موارد صحبت کردن و راه حل دادن بهتر از تنبیه و توهین و سرزنش است.

رفتار اغتشاش آمیز:

چنین نگرانی هایی از طرف معلم و ناظم شایع است. درست نگاه کردن به رفتار دانش آموز گاهی مسأله را آسان می کند. برای مثال بچه گربه ای را دیده اید که با دمش بازی می کند و…) گاهی برخی رفتارها در سن خودش طبیعی به نظر می رسد و نباید نگران باشید. (زیبا ترین رفتارها را کودکان انجام می دهند، ساده، بی آلایش،
بی خیال/ لبخند زیبای دانش آموزان را فراموش نکنید. دنیا بدون کودک چه فایده ای دارد. کودک یعنی آینده ای روشن برای کشور) اما باید آنها را کنترل کنید تا از حد خودش تجاوز نکند. بنابراین برخی رفتارها در دانش آموز به سبب قرار گرفتن در سن خاصی است. یعنی در سنین بالاتر این رفتار مشاهده نمی شود. بنابراین اینگونه مشکلات واقعی نیستند. بلکه فقط بخشی از رشد یک بچه ی معمولی است. به عبارت دیگر، ممکن است انجام کاری برای یک بچه کاملا طبیعی باشد. حتی اگر بزرگترها فکر کنند که این رفتار خوب نیست. بنابراین توقع نداشته باشید که یک دانش آموز (کودک 10 ساله) مانند فرد بالغ رفتار کند. بلکه به اقتضاعات سن دانش آموز توجه کنید.

معلم تکیه گاه دانش آموز است:

همه ی افرادی بشر، چه سه ماهه، چه سه ساله، چه سی ساله باید نوعی ارضای عاطفی داشته باشند که در آنها ایجاد و احساس امنیت کند. بدون این احساس دانش آموز نمی تواند احساس سلامت، داشتن تکیه گاه و آرامش کند. رضایت خاطری که امنیت به همراه دارد، سبب می شود که دانش آموز احساس عشق و گرمی و راحتی کند. این احساسات نوعی اطمینان درونی ایجاد می کند و به دانش آموز
انگیزه ی روبرو شدن با مشکلات را می دهد. عناصر معینی این احساس امنیت درونی را در دانش آموز به وجود می آورند. لذت و خوشی های جسمی هم همین اثر را دارند. زیرا به مفهوم کلی این اعتقاد را سبب می شوند که دیگران (معلم) به من خدمت می کند و روزی من هم باید به دیگران (مردم) خدمت کنم. به قول معروف دیگران کاشتند و ما خوردیم، روزی ما می کاریم تا دیگران بخورند.

علاوه بر ارزش های به وجود آورنده ی احساس امنیت در
دانش آموز، ارزش های دیگری که در او احساس کفایت و مفید بودن می کند نیز ظاهر می شود. بدون احساس کفایت، دانش آموز به طور اساسی احساس قابلیت نمی کند. او اطمینان به قابلیت هایش را از دست می دهد و از مقابله با مشکلات وحشت می کند. او نمی تواند، آن
طور که می خواهد، احساس مفید بودن کند و اعتماد به ارزش های شخصی اش را از دست می دهد. این احساسات از طریق درست رفتار کردن با دانش آموز به وجود می آید.

اگر بخواهیم دانش آموز احساس امنیت و کفایت کند، باید معلم این ارزش ها را در او ایجاد کند. در غیر اینصورت او احساس ناامیدی و محرومیت خواهد کرد و بدون اینکه بفهمد کجای کارش اشتباه است، احساس می کند به او سرویش مناسبی ارائه نشده است. برای مثال اگر شما به رستورانی بروید و سرویس مناسبی به شما ارائه ندهند، چه احساسی خواهید کرد.

ارضای نیاز به محبت:

دانش آموزان از رفتار (حرکات بدن) گفتار (صدای معلم) و نگاه
(نگاه محبت آمیز) می فهمند که مورد علاقه ی معلم هستند یا نه.

دانش آموزان احتیاج دارند که معلم نسبت به آنها با احترام رفتار کنند. این مسأله ی عجیبی نیست. بزگترها هم همینطور هستند. بسیاری از مردم وقتی ناراحت و نگران هستند، آرزو همدلی و محبت دارند. زیرا این به آنها احساس ارزشمند بودن می دهد.

همچنین ممکن است عدم آرامش در صدای معلم نسبت به یک
دانش آموز خطاکار، تمرکز دانش آموزان دیگر را مختل می کند. در هر یک از این موارد، هر چند دانش آموزان صحبتی نمی کنند، اما از نگاه آنها می توان فهمید که چنین معلمی را دوست نخواهند.

نکته: یک دانش آموز باید احساس کند برای معلم سرنوشت او مهم است.

ارضای نیاز به آرامش:

بسیاری از مردم در یک اتاق منظم که تزئینات هماهنگی داشته باشد، احساس لذت می کنند. اما در اتاقی که ظاهر زشتی داشته و نامنظم باشد، خود را جمع و جور می کنند. چرا مردم غذای خوشمزه را به غذایی که بیشتر از آن ارزش غذایی دارد ولی به همان اندازه خوشمزه نیست را ترجیح می دهند. چرا آنها ترجیح می دهند در وان آب گرم دراز بکشند. نه در وان آب سرد. همه ی اینها هیچ دلیلی جز این ندارد که این چیزها لذبخش تر هستند.

نکته: شاید دانش آموز احساس کند در وجود معلم احساس و محبت وجود ندارد.

به همین دلیل مردم خواننده ها را دوست دارند. زیرا صدای آنها گوش نواز است. از یک تابلوی نقاشی زیبا لذت می برند. زیرا به چشم خوش می آید. به طور خلاصه، نوع بشر از طریق اعضاء حسی اش، تغذیه و تقویت می شود. معلم ها باید توجه داشته باشند که زیبا رفتار کنند تا نتیجه ی رفتارشان را ببینند. چرا وقتی معلمی فوت می کند، صد نفر از شاگردانش در ختم  او شرکت نمی کنند. چرا هنگامی که در شورای شهر و یا در انتخابات شرکت می کند، هزار نفر از شاگردانش به او رأی نمی دهند و…

وقتی به نیازهای عاطفی دانش آموز توجه نمی شود:

اگر به نیازهای عاطفی دانش آموز توجه نشود چه اتفاقی می افتد. مسلما مشکلاتی ایجاد می شود. طبیعی ترین و کامل ترین عکس العمل در مقابل محرومیت و نا امیدی، عصبانیت و سرکشی است. یا
گوشه گیری و انزواست. (افراط/ تفریط)

او از اینکه نادیده گرفته شده، یا با او تندی شده یا تنبیه و سرزنش شده ناراحت می شود. این احساس ترس را از معلم یاد می گیرد که اگر بار دیگر هر اشتباهی کند مورد تنبیه و سرزنش قرار خواهد گرفت. حتی فکر می کند هر کاری که انجام بدهم، حتما اشتباه است و مورد توهین و سرزنش قرار خواهم گرفت و همیشه در ترس و اضطراب به سر می برد. اگر او می توانست احساساتش را به زبان بیاورد می گفت: اجازه نده دیگران بفهمند چه می خواهی انجام دهی (مخفی کاری). اجازه نده دیگران بفهمند چقدر از آنها بدت می آید و… آنها هرگز این حرف ها را تحمل نخواهند کرد و چنان با تو بد می شوند که ممکن است با تو رفتار بدتری بکنند. بهتر است نگذاری آنها بفهمند.

در نتیجه ترس و احساس گناه با آنکه هنوز نمی داند، چه دارد اتفاق می افتد (منفی نگری) کم کم رفتارش را زیر نقابی پنهان می کند و شما نمی توانید رفتار غلط او را مشاهده و اصلاح کنید. فشار این کار بر روی او چنان زیاد است که دانش آموز از کار اصلی اش باز
می ماند. شاید به این ترتیب او افسرده و غمگین شود. شاید خودش را به طریقی قانع کند و خودش را بیچاره و درمانده بداند. صرف نظر از آنچه پیش می آید، احساس تحقیر، سرزنش، ترس و … به شکل های مختلف و تغییر شکل یافته بیرون می ریزد. مثل مسخره کردن دیگران، لودگی و مسخره بازی، بی خیالی و بی انگیزیگی، عدم اعتماد به نفس و…

نکته: چشم های دانش آموز به همه چیز پاسخ خواهد داد.

اگر به اندازه ی کافی به دانش آموز محبت نکرده اید، توقع نداشته باشید به حرف های شما گوش کند. وقتی نیازهای عاطفی دانش آموز ارضاء شد، عملکردش بهتر می شود. اما یک چیز را نادیده نگیرید، ممکن است به دلیل محرومیت های آموزشی که در سال های قبل اتفاق افتاده است، شیوه ی درس خواندن را نمی داند. بنابراین اولین قدم آن است که واکنش هایی که آنها را آشفته می کند، نشان ندهید. از این طریق بهتر می توانید خود را با دانش آموز هماهنگ کنید و تطبیق دهید. بنابراین گفتار صمیمانه ضرورت دارد. معلم به جای مخالفت، باید راهنمایی کند. شاید لازم باشد به مشکل، از همه ی جوانبی که
می تواند به شناخت مشکل کمک کند، نگاه کنید. معلم باید از خود بپرسد آیا این رفتار به دانش آموز ضرر می رساند؟ معلم نباید احساس کند دانش آموز از وی حساب می برد؟ آیا او تحت فشار است؟ اگر پاسخ شما به این دو سئوال منفی باشد، احتمالا در مسیر درستی گام بر می دارید. یک دانش آموز مضطرب از اینکه نمی داند چه راهکاری برای جبران اشتباهش لازم است، احساس رنج می کند.

نکته: برخی معلمان کمبود دانش آموزان را به سال های قبل و اشکال را از خانواده اش می دانند و مسئولیت را از دوش خود سلب می کنند. باید به این معلمان گفت: اگر باغی را بخرید و درختان به خوبی رشد نکرده باشند و علف های هرز زیاد باشد، باز هم همین حرف را
می زنید و یا اینکه سعی می کندی کمبودها را جبران کنید. بنابراین هر معلیم باید کمبودها را شناسایی کند و اقدام کند.

اضطرابی، عصبانیت، نارضایتی و کسالت همه مسری هستند و به دانش آموز منتقل می شوند. اگر معلم و شاگرد هر دو تحت فشار باشند، باید صبور باشید. کمی توجه بیشتر نشان می دهد که همه چیز به آخر نرسیده است.

اگر او بتواند از رفاقت شما برخوردار شود، آرامش بیشتری پیدا
می کند. گاهی دانش آموز به اندازه ی کافی راهنمایی نمی شوند یا رفتار با آنها دوستانه و صمیمی نیست. سعی کنید رفتارتان با دانش آموز آرام و دوستانه باشد و حدود و مقرراتی در رابطه با آنها رعایت شود. نباید انتظار داشته باشید که هر دانش آموز از همان ابتدای کار راه درست را پیدا کند.

راه های زیر، چند روش از روش های متعدد برخورد با مشکلات دانش آموزان است:

1- وضعیت موجود را نادیده بگیرید و صبر کنید تا آرامش خود را بدست آورید، بعد قضیه را بررسی کنید.

2- با آرامش و وقار به دانش آموز تذکر دهید.

3- در هر حالتی اطلاعاتی را که دانش آموز به آن نیاز دارد به او بگویید  با رفتاری خوشایند و واقع بینانه، افکار غلط او را اصلاح کنید.

دانش آموز باید چیزهایی بیاموزد تا بتواند تجربیات خود را تفسی کند.

بهترین مدرسه:

بهترین مدرسه، مدرسه ای است که معلم در آن رفتار دوستانه ای با دانش آموزان داشته باشد و بتواند با مشکلات دانش آموزان با اخلاق و متانت، روبرو شود. در چنین مدرسه ای، معلم همان احساسی را دارد که دانش آموزان دارند. آنوقت می توانند رهبری و تسلط خود را بر کلاس اعمال کنند. معلم و دانش آموز می توانند با توجه به قدرت و درکشان در مطالعه و ورزش شرکت کنند و تجربیاتی به دست آورند. اما معلمانی که با خصومت و لجاجت عکس العمل نشان می دهند، کاری می کنند که دانش آموز نسبت به تشویق و تنبیه بی تفاوت شود.

عاطفه ی معلم نسبت به دانش آموز، نقش زیادی در پیشرفت دانش آموز دارد. روش بیان این عواطف می تواند به رشد و شکوفایی
دانش آموز کمک کند یا آن را به تعویق اندازد. معلم باید دانش آموز را تحت تعلیم حمایت درونی قرار دهد. چرا که دانش آموز به امنیت عاطفی عمیق و پایداری از طرف معلم احتیاج دارند. عاطفه ای که بیش از آنکه مالکانه باشد، آزاد گذارنده است. عاطفه ای که بی ریا، اصیل و صمیمانه باشد. در چنین مدرسه ای رابطه ی معلم و دانش آموز با یکدیگر و عشق و امنیت (تحت تعلیم حمایت روانی) بین آنها سازنده است.

روابط بین معلم و شاگرد:

شاید برای دانش آموز، مهمترین رابطه با معلم، رابطه ای است که در آن احترام، وفاداری و محبت وجود داشته باشد. در این حالت دانش آموز احساس می کند خیلی خوشبخت است. این بدان معنی نیست که هیچ وقت اتفاقی پیش نمی آید. بلکه به این معنی است که محبت و احترام بین معلم و دانش آموز چنان اطمینان بخش است که کلمات تند و مشاجره اتفاق نمی افتد.

اگر محبت کافی بین معلم و دانش آموز نباشد، دانش آموز آن را
به سرعت احساس می کند. در چنین شرایطی رابطه ی بین معلم و دانش آموز دچار تضاد می شود. در این حالت بین معلم و شاگرد، کلماتی رد و بدل می شود که در ذهن دانش آموز علاقه ای برای
ادامه ی تلاش وجود ندارد. و اظهارات طعنه آمیز، احساس امنیت دانش آموز را متزلزل می کند. اما نتیجه ی این احساس نباید
بی عدالتی باشد. برای دانش آموزانی روابط مهم است. نتیجه ی این برخوردها، تضاد و عدم اطمینان در دانش آموز است. بالاخره اینکه عاطفه و احساس مهمترین رابطه بین معلم و شاگرد است. نتیجه ی این برخوردها، تضاد و عدم اطمینان در دانش آموز است. اغلب آنچه مورد نیاز است، تشویق وتفاهم است.

نکته: برخی معلمان فکر می کنند که با توهین و سرزنش دانش آموزان بهتر درس می خوانند. باید گفت: هوش و استعداد در همه ی دانش آموزان یکسان نیست و اگر نقش معلم این قدر پر رنگ است. بنابراین باید تمام فرزندان معلمان یا دکتر شده باشند یا مهندس. در صورتی که معلم نقش راهنمایی و هدایتگری دارد و دانش آموزی که هوش و استعداد بالاتری دارد و پرتلاش و سخت کوش است، نتیجه ی بهتری می گیرد. البته نه اینکه معلم باید رسالت خود را فراموش کند، بلکه باید با صمیمیت و تلاش و پشت کار دانش آموزان را راهنمایی کند…

تذکر: طبق آماری سال گذشته حدود 000/450 هزار نفر در رشته ی ریاضی فیزیک تحصیل می کنند و حدود 000/60 هزار نفر از آنها معدل بالایی دارند و حدود 000/20 هزار نفر از آنها خوب تست
می زنند و حدود 000/10 هزار نفر از آنها در دانشگاه های معتبر قبول می شوند و تنها نیمی از آنها می توانند مدارج علمی را تکیمل کنند. اکنون باید از معلمان پرسید آیا همه ی دانش آموزان می توانند موفق شوند. برای مثال اگر در هر شهری باشگاه کشتی وجود داشته باشد و بر فرض محال مربی تمام این باشگاه ها یک نفر باشد. آیا او می توانند همه ی شاگردانش را قهرمان کنند. البته که چنین نیست. زیرا ظرفیت های انسان ها با یکدیگر محدود است و همیشه نفرات برتر جایگاه مناسبی را کسب می کنند…

ایجاد رابطه ی همه جانبه:

آیا معلم مطمئن است که عواطفش نسبت به دانش آموز، خود را به طور جامع و کامل و مفید انجام داده است؟ آیا این جریان به درستی اتفاق افتاده است و هیچ عیبی در آن نیست؟

احترام واقعی به دانش آموزان:

اگر بخواهیم عاطفه مان نسبت به دانش آموزان واقعا برای او مفید باشد. لازم است این عاطف را با یک احترام واقعی برای او همراه کنیم. به دانش آموز باید به خاطر آنچه که اکنون هست نه آنچه در
آینده خواهد شد، احترام گذاشت. این احترام باید متوجه ی علایق و فعالیت های او باشد.

محیط مدرسه:

مدرسه وجدان دانش آموز را بیدار می کند و با اینکه به تنهایی راهنمای کاملا قابل اتکایی برایش محسوب نمی شود. اما به عنوان یک معیار مهم، رفتارهای او را تحت تأثیر قرار می دهد و در
شکل گیری شخصیت او مؤثر است.  

اگر مراقب باشید و مسأله را که موجب آزار دانش آموز شده است را بررسی کنید، خیلی راحت خواهید توانست او را راهنمایی کنید.

ویژگی های معلم:

معلمانی که با دانش آموزان کار می کنند باید اشخاصی صمیمی و جدی باشند. آنها باید آدم های شادی باشند و واقعا از بودن با
دانش آموزان لذت ببرند و نه تنها باید در زمینه ی رشد و پیشرفت علمی دانش آموزان اطلاعاتی داشته باشند، بلکه باید بدانند که چه محیطی و چه تجربیاتی برای دانش آموزان لازم است.

نکته: دانش آموزی که برای فعالیت خود دلیلی پیدا نکند، کوشش چندانی نخواهد کرد.

وظایف و ارزش مدرسه در یک جامعه:

دو نقطه نظر متفاوت درباره ی عملکرد آموزشی و ارزش مدرسه در بین مردم وجود دارد. آنها ک به آموزش به عنوان وسیله ای برای کسب اطلاعات و مهارت نگاه می کنند، دلشان می خواهد که مدرسه یک دوره ی آمادگی برای ورود به جامعه باشد.

نقطه نظر دیگر اینکه تجربیات روزانه ی هر دانش آموز به دقت تحت نظر قرار می گیرد و نیازهایش شناسایی می شود و از آسیب های او نیز در جامعه تا حد زیادی مراقبت خواهد شد و بعدها از این الگو تبعیت خواهد کرد. به همین ترتیب راهنمایی تفاهم آمیز و توضیحات هوشمندانه ی معلمان آموزش دیده ضروری است. در این روش معمولا اطلاعات ناقصی که دانش آموزان بدست می آورند، بسط و گسترش می یابد.

آنها در مدرسه یاد می گیرند که نوبت بگیرند، در چیزهایی با هم شریک باشند و ایده هایشان را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و به شیوه ای مسالمت آمیز با یکدیگر زندگی کنند. آنها در زنگ ورزش قوانین را رعایت می کنند و به موفقیت های آینده ی خود امیدوار
می شوند. اگر مدرسه درست اداره شود، می تواند رسالت راستین خود را به عنوان یک نهاد اجتماعی در جامعه بدست آورد.

نکته: رابطه ی کلامی و عاطفی معلم، احساس ارزشمندی در دانش آموز ایجاد می کند.

به دانش آموزان امنیت عاطفی بدهید:

اگر معلمان تلاش کنند که کلاس درس خوشایند و ارضاء کننده باشد، کیفیت و راندمان آموزش ارتقاء خواهد یافت. یعنی آموزش باید نسبت به علایق دانش آموز و هماهنگ با آن باشد. تمایل معمل باید در
درجه ی اول روی توجه دانش آموز یا تلاش او متمرکز باشد. مهم
این است که دانش آموز با اشتیاق برای فهمیدن مطلب تلاش کند و علاقه ی خود را از دست ندهد. بدون شک هر چه برنامه های درسی بهتر طرح ریزی شوند، موفقیت بیشتری بدست خواهد آمد.

چگونه می توان در دانش آموز علاقه ایجاد کرد:

باید به دانش آموز فهماند که هر چند بعضی رفتارهایش مورد موافقت نیست، اما خود آنها مورد علاقه هستند. آنها باید احساس امنیت کنند. برطرف کردن اشتباهات نه فقط به تجربیات و کوشش دانش آموز بستگی دارد، بلکه به پیشرفت رشد شخصیتی او نیز مربوط است. تحقیقات بر روی یک گروه از دانش آموزان نشان داده است ک رفتار غلط با دانش آموز، ممکن است سبب شود که او تجربیات غلطی پیدا کند.

بهبود در یادگیری:

بهبود در یادگیری بستگی به علاقه ی دانش آموز دارد. کیفیت شیوه ی آموزش بستگی به دانایی و بینش کافی معلم در طرح ریزی آن دارد. توجه و تحسین معلم نباید معطوف به موفقیت یا شکت نهایی باشد. بلکه باید بر روی تلاش ها و اشتیاق دانش آموز به تلاش تمرکز باشد.

نکته: ادب و رفتار دانش آموز از درس خواندن وی مهمتر است. به چنین دانش آموزی جایزه بدهید و آنها را تشویق کنید. حتی اگر نمرات ضعیفی دارند. چرا که جامعه نیاز به انسان های اخلاقی دارد و اولویت با اخلاق است نه تحصیلات. چه انسانی هایی که با دانش و علمی که داشتند به بشریت خیانت کرده اند.

عاطفه در یادگیری:

اثر احساسات عاطفی بر توانایی یادگیری اهمیت دارد. عواطف نوع چیزهایی را که دانش آموز می تواند بیاموزد، چگونگی سرعت آموزش، چگونگی به یاد داشتن آنچه آموخته اند را، مشروط می کند. مثلا اشعاری که مورد علاقه هستند سریع تر از آنهایی که معمولی هستند یاد گرفته می شوند. وقتی یادگیرنده تشویق شود و احساس کند که موفق است، یادگیری اش نسبت به وقتی که از او گله می شود و احساس شکست می کند، سریع تر است. چنین واقعیت هایی طبیعتا منجر به سئوالاتی می شوند؟ مثلا چه احساساتی در یادگیری و موفقیت در مدرسه دخالت دارند؟ چه نوع احساساتی یادگیری را سرعت
می بخشد و به آن کمک می کند؟

معلمان چگونه می توانند به رشد عاطفی دانش آموز کمک کنند. چنان که او بهتر بتواند از هوش خود به هنگام یادگیری، استفاده کند؟

چه احساساتی در یادگیری دخالت دارند؟

احساس امنیت:

هر دانش آموزی نیاز عاطفی دارد. آنها نیاز دارند که مورد علاقه  و در امنیت باشند. احتیاج دارند که واکنش عاطفی متقابل از سوی دیگران ببینند. این نیازها به خصوص در دوران کودکی (دبستان) شدیدتر هستند و بر رفتار بزرگسالی آنها اثر می گذارد. متوجه باشید که رفتار تلخ دانش آموز را نسبت به جامعه بد بین می کند.

مدرسه رفتن به معنی اظهار وجود است:

شاید مهمترین نقش مدرسه، دادن احساس به دانش آموز است که او فرد مهمی بوده و مورد احترام است و حرف هایش شنیده می شود. او در حال کشف افکار و عقاید جدید است. در این راه معلم به وی تعلیم می دهد و او را با مطالب تازه آشنا می کند و به وی می آموزد که چگونه فکر کند و تصمیم بگیرد. درباره ی مسائل گوناگون فکر کند و سئوالاتش را – هر چه هست – مطرح کند، بدون آنکه از تنبیه شدن یا مورد تمسخر قرار گرفتن بترسد.

اگر مدرسه موجب ترس شود:

اگر مدرسه چندان خوشایند نباشد چه نتیجه ای حاصل می شود؟ امتیاز و فرصت ها و مسئولیت هایی که مدرسه را جالب و خوشایند می کند، کدام است؟ اگر دانش آموز نتواند به خوبی با شاگردان دیگر ارتباط برقرار کند، چه اتفاقی می افتد. شاید مهمترین واقعه رفتار نامناسب معلم باشد؟ چرا که دانش آموز احساس می کند، از طرف معلم پشتیبانی نمی شود. در چنین مواقعی مدرسه برای دانش آموز چه مفهومی دارند. اینکه دانش آموز از رفتن به مدرسه خوشحال باشد یا نه بستگی به این دارد که او انتظار چه چیزی را در مدرسه دارد.

یاد گرفتن نحوه ی حل مسأله:

دانش آموزان را باید تشویق کرد که متناسب با سن و توانایی هایشان با مشکلات مبارزه کند. آنها باید مفهوم تلاش کردن را درک کنند.
می توانید به آنها یاد بدهید که مفهوم مسأله چیست (چند جزء معلوم و رسیدن به جزء مجهول) و واقعیت ها و راه حل های احتمالی کدام هستند؟ چنین پرسش هایی سبب فعالیت ذهن می شوند و قدرت تحلیل اطلاعات و رسیدن به نتیجه را سبب می شود.

نحوه ی حل مشکلات:

هر روز دانش آموزان در مقابل مسائل مختلف قرار می گیرند. چکار کنیم که در بازی فوتبال بهتر باشیم؟ ثبت نام در کلاس های آزاد فوتبال. وقتی به گردش می رویم باید چه رفتاری داشته باشیم؟ نوعی برنامه ریزی و تنظیم وقت. چگونه می توانم به دیگران کمک کنم؟ با مشورت از بزرگترها. چگونه دوستان جدید انتخاب کنم؟ دقت در
گفتار و عمل کردن به حرف هایی که می زند. یعنی ببینم خودش به حرف هایش عمل می کند یا خیر.

اینها فقط چند مسأله از مسائل متعددی هستند که یک معلم هوشیار، به جای آن که خودش آن را حل کند و راه حل را به دانش آموزان تحمیل کند، در مقابل شاگردان قرار می دهد.

چگونه به دانش آموزان یاد بدهیم که با مشکلات مقابله کند؟

آموزش حل مشکلات (پرسش و پاسخ و انواع راه حل های مختلف) به دانش آموز باید متناسب با سن باشد. گله کردن از دانش آموز، بهانه گیری کردن، کار دانش آموز را به جای او انجا دادن، یا زمانی که دانش آموز برای روبرو شدن با مسأله ای تلاش می کند او را نباید مسخره کنید.

معمولا چه انتظاری باید از دانش آموز داشت:

معلمان باید هوش، استعداد و توان دانش آموز را در نظر بگیرند و متناسب با عملکرد دانش آموز سئوال طرح کنند. این نوع رفتار اعتماد به نفس دانش آموز را کم می کند. دقت کنید، فوق توانایی دانش آموز توقع نداشته باشید. یا ممکن است دانش آموز را دلسرد کنید. اما
آزمون های اصلی مهم هستند و دانش آموزان باید برای آن خودشان را آماده کنند.

تفاوت خواندن و یادگرفتن:

خواندن، از یاد گرفتن و فهمیدن و ادای کلمات مهمتر است. وقتی دانش آموز مطلبی می خواند، باید یک سری از کلمات را به طور منظم در ذهنش نگه دارد. در آن صورت او می تواند ارتباط کلمات را با یکدیگر ببیند و معانیشان را بفهمد. خواندن، احتیاج به درجه ی معینی از فهم کلمات و فهم ارتباط آنها با یکدیگر دارد.

بهترین زمان آموزش:

دانش آموزی که همیشه خسته، بی میل و به همه چیز بی علاقه است، باید پس از آزمایش های پزشکی، از نظر روانشناسی مورد آزمایش قرار بگیرد. دانش آموزانی که به طور مشخص نگران و ناراحت هستند، نمی توانند پا به پای دیگران جلو بروند. نباید از همه ی
دانش آموزان یک انتظار داشته باشید. باید دانش آموزان را با توجه به استعدادهایشان راهنمایی کنید.

نکته: اگر معلم و دانش آموز هر دو نگران هستند، نباید آموز را ادامه دهید.

دانش آموزان نمونه:

در هر مدرسه و کلاس درسی، تعدادی از دانش آموزان سریع تر از همسالان خود می آموزند و حافظه ی بهتری دارند و راحت تر یاد
می گیرند. بنابراین دانش آموزان دیگر را با آنها مقایسه نکنید. تنها عده ی معدودی از دانش آموزان سرآمد هستند و بقیه هوش معمولی و متوسط دارند. اینگونه دانش آموزان دارای توانایی های خاص و از عملکرد بالایی برخوردار هستند.

اما برخی دانش آموزان به اصطلاح دیر شکفته می شوند و ذوق و قریحه و خلاقیت آنها تا زمان بلوغ یا بزرگسالی، نشان داده نمی شود. برخی دانش آموزان بیشتر انرژی خود را صرف ورزش می کنند و بعضی دیگر به نقاشی و موسیقی علاقه نشان می دهند. نتیجه اینکه توانایی ذهنی افراد مختلف متفاوت است. بنابراین نباید هیچ
دانش آموزی را تحت فشار قرار داد، بلکه باید استعدادش شناسایی شود. دقت کنید حتی خواهر و برادرهایی که در یک خانواده رشد
یافته اند، دارای استعداد و توانایی های یکسانی نیستند.

برخورد با اشتباهات دانش آموز:

باید جنبه های اخلاقی و رفتاری دانش آموزان بسیار توجه داشته باشید و به جای شدت عمل با منطق و دلیل در رفع آنها کوشش کنید. نباید فراموش کرد که باید به آنها فرصت داده شود تا در اصلاح خود بکوشند.

در برخورد با دانش آموز باید به خوبی مراقب رفتنار و گفتار خود باشید. زیرا ممکن است رفتار نادرست در دنیای ذهنی آنها (الگوبرداری) اثر بدی بگذارد.

واکنش شدید و تنبیه کردن کار درستی نیست و کینه توزی در دانش آموز را رشد خواهد داد و جنبه های منفی مشکل را حل نخواهد کرد. همچنین توهین و تحقیر را هیچ گاه در مورد دانش آموزان به کار نبرید. چرا که آنها نباید خود را در دنیای بی مهری احساس کنند.

اگر معلم مهربان نباشد، اخلاق و هوش و استعدا دانش آموز، هیچگاه رشد طبیعی خود را نخواهد داشت.

هر گاه مشکلی پیش می آید، نباید موضوع را کش دهید و مخصوصا در مواقع خاص باید با صبر و شکیبایی بر رفتارتان مسلط باشید. رفتار معلم باید طوری باشد که دانش آموز قلبا احساس نزدیکی داشته باشد. به هیچ وجه نباید دانش آموز را در حضور دیگران سرزنش کنید. دانش آموزان بازیچه و موضوع تفریح و خنده نیستند. اینگونه رفتارها ممکن است ایجاد نفرت و ترس شود و این دو پدیده با هم باعث عدم رشد شخصیت دانش آموز می شود.

فطرت کودک و نوجوان:

دانش آموزی که در سنین کودکی یا نوجوانی است نیازمند دوست داشتن هستند و محبت و دوست داشتن لازم ترین غذای روح است. محبت باعث می شود تا دانش آموز به ارزش خود پی ببرد. بنابراین محبت به رشد دانش آموز کمک می کند.

از طرفی محبت یک احساس متقابل است. هر قدر دانش آموز بیشتر محبت ببیند به همان اندازه در آینده جامعه ی شادتری خواهیم داشت. با نصیحت نمی توان دانش آموز را اصلاح کرد. فقط کافی است که آنان خوشحال باشند و محیطشان را پر از ملاطفت و مهربانی ببینند تا دیگران را دوست داشته باشند.

آیا دانش آموزان باید از چیزی بترسند:

برخی از معلمان عقیده دارند که دانش آموز باید از چیزی بترسد و چنین استدلال می کنند که در غیر اینصورت نگهداری او در کلاس به صورت مشکلی در می آید. این استدلال نادرست است. چرا که ترس همیشه با (عکس العمل های زشت و پیچیده) همراه است، با یک سلسله ترس های دیگر که دانش آموز به طور مستقیم یا غیر مستقیم از بزرگترها و اطرافیان خود دریافت می کند، همراه می شود و روح و جسم دانش آموز را آزار می دهد. وقتی موضوع ترس را همراه با آموزش اجرا کنیم، دو مقوله ای است که اصلا سنخیتی با هم ندارند. در واقع (چون دانش آموز با دیدن و شنیدن از دیگران تقلید می کند) همان رفتارها را با دیگران انجام می دهد. در اصل به جای اینکه درس زندگی را بیاموزد، رفتار نادرست را می آموز و آن را سرلوحه کارهای خود قرار می دهد.

اینگونه ترس ها، شجاعت و خلاقیت را در دانش آموز می کشد و خصلت های زیبا را محو و نابود می کند و جای آن را خشم و کینه و اضطراب و وحشت دائم و (دلسردی و بدگمانی و کینه توزی) جای
آن را پر می کند و آنها را از رقابت و مبارزه با مشکلات مأیوس (دلسرد) می کند و سسب انزوا و گوشه گیری می شود. به یاد داشته باشید که ترس همیشه هست. اما باید به دانش آموز یاد بدهید که چگونه با دلایل منطقی و ایجاد روحیه سلحشوری می توان با آن مبارزه کرد و ریشه های آن را خشکاند.

باید نگذارید دانش آموز احساس ترس کند. باید ترس را که در نقاط تاریک افکار آنها در کمین نشسته است از ریشه کند و با تعلیمات خوب و از میان برداشتن ترس، ذکاوت و زیرکی آنها را نمو داد. از جمله روش هایی که می تواند بسیار مؤثر واقع شود و حس ترس
را از همان آغاز شروع از بین ببرد، رفتار شجاعانه و سرحال و محبت آمیز، به خصوص والدین و معلم است. البته شجاعت باید با دانایی توأم باشد و حد و اندازه ی محبت هم باید مشخص باشد. زیرا محبت بیش از اندازه هم مضر است و گاهی لازم است با اقدار و منطق و جدی باشید. اما باید این مسائل کمتر اتفاق بیفتد.

همیشه باید با مهربانی و همدلی با دانش آموز مواجه شوید (همدلی از هم زبانی خوش تر است) تا آنها جرأت داشته باشند مشکلات خود را با بزرگترها (والدین / معلم) در میان بگذارند و شجاعانه با مسائل و مشکلات برخورد کنند. تنها از این طریق است که ترس و تشویش آنها از بین می رود و در قلبشان احساس اطمینان و آرامش به وجود
می آید. باید با شرکت دادن دانش آموزان در بحث های آزاد و خواستن عقیده ی آنها، کمرویی آنها را از بین برد و روح علمی و اجتماعی بودن در آنها به وجود آورد. برای اینکه دانش آموز از معلم حرف شنوی داشته باشد، احتیاجی به رعب و وحشت نیست، بلکه ایجاد حس احترام در قلب دانش آموزان می توان به مقصود رسید.

باید دانش آموزان را با تفکر منطقی بار آورد تا افکار درست را از غلط تشخیص دهند و زیر بار سخن غیر منطقی نروند. از طرفی
بی اراده و گوش به فرمان بار نیایند. بلکه برعکس فردی هوشیار، دارای ذهنی نقاد، روحی جستجوگر و تفکری منطقی و احساس از روی عقل بار بیایند که بیهوده از مسأله ای وحشت نداشته باشند و با ارده ی قوی و با تفکر منطقی به حل مسائل زندگی می پردازند. در حقیقت با گفت و شنود، دانش آموز با نوعی مبادله ی اندیشه افکارش را پرورش می دهد.

نکته: بنابراین روح لطیف و زیبای دانش آموزان را نشکنیم. (تا توانی دلی به دست آور، مگر دل شکستن هنر است!)

چگونه از علاقه ی دانش آموز به بازی و نمایش بهره بگیریم:

از طریق بازی و نمایش است که واقعیات در وجود دانش آموز، در فکر و در ذهن او نقش می بندد. از طریق بازی و نمایش است که دانش آموز برخی مسائل جهان پیرامون خود را کشف می کند. از طریق بازی و نمایش است که دانش آموز می تواند خود را با دیگران (جامعه و اطرافیان) انطباق دهد و محیط اطراف خود را کشف کند. آنگاه متوجه می شود که چه کاری خوب است و چه کاری نه. با چه افرادی دوستی کند با چه افرادی نه، چه کتاب هایی را بخواند (ضروری و لازم است) و چه کتاب هایی نه، چه کارهایی را انجام دهد و چه کارهایی را نه، چه رفتارهایی صحیح است و چه رفتارهایی نه، به چه چیزهایی فکر کند و به چه چیزهایی نه، چگونه برنامه ریزی کند و چه برنامه ای را اجرا کند، اهداف کوتاه مدت و دراز مدت را تعیین کند و آینده ی رفتارش را در نظر بگیرد و عاقبت اندیشه باشد و...

بنابراین با بازی و نمایش دنیای ذهنی دانش آموز قوام و انسجام
می یابد، ادراک هوش و دیگر استعدادهایش رشد می کند، می شکفد و پیشرفت می کند. به قول معروف بازی و نمایش تجربه ای است که دانش آموز را برای فعالیت های آینده، آماده می کند.

از علاقه و تمایل ذاتی دانش آموز می توان در امر تربیت بهره ی فراوان گرفت. چرا که بازی و نمایش نتیجه ی احتیاج به آفریدن و جلوه ی شخصیت است.

علاقه به بازی و نمایش می تواند به معلم کمک فراوان کند. چرا که بازی و نمایش و کارهای جمعی و همکاری دانش آموزان با یکدیگر به انضباط اختیاری و از روی میل منجر می شود. بدون اینکه فشار و یا اجبار و اطاعت از دیگران که مغایر با سلامت روح است، مطرح باشد. آنها به تدریج متوجه می شوند، چه بگویند، چگونه حرف بزنند، در چه زمانی سکوت کنند، چگونه رفتار کنند، کجا سکوت کنند، کجا متوقف شوند، کجا عقب نشینی کنند، کجا بحث را کنترل و خاتمه دهند و...

بنابراین بازی و نمایش محیط را برای دانش آموزان جالب و زندگی را برای آنها دلچسب و شیرین می کند. چرا که دانش آموزان به بازی و نمایش علاقه ی فراوان دارند و علاقه و رقبت هم در امر تربیت عامل بسیار مؤثری است. در واقع بازی و نمایش، واجد همان فعالیت و کار و خدمت در زندگی بزرگسالی است. چرا که تربیت فرد قبل از
هر چیزی در بازی و نمایش شکل می گیرد. این بازی و نمایش
برای دانش آموز شادی آور است و این شادی با خلاقیت همراه است.
دانش آموز در کلاسی که یکنواخت و کسل کننده است، خسته و عصبی می شود، از کلاس حظی نمی برد و در رفتارش اندوه و نگرانی وجود دارد.

بنابراین دانش آموز باید در بازی و نمایش خلاق و آزاد باشد و به نیروی ابتکار خود تکیه کند و گه گاهی تذکری و راهنمایی ضروری است. یعنی اگر لازم بود که آنها را راهنمایی کنید، طوری باشد
که متوجه نشود. فراموش نکنید که گاهی لازم است حتی خودتان با دانش آموز نمایش اجرا کنید و به قول معروف یک پای نمایش باشید.

دانش آموز را با روحی اجتماعی بار بیاورید:

دانش آموز را باید با (عشق به نسل انسانی ) بار آورد تا مردم
را دوست داشته باشد. توجه داشته باشید افرادی که مردم را دوست
می دارند. یعنی بزرگترین لذت زندگی. و این به معنی فردی مفید بودن و خدمت به مردم است. برای این کار هم نیاز به سعی و تلاش فراوان است. دانش آموز باید یاد بگیرد نسبت به آینده ی کشورش
بی تفاوت نباشد. از تجربه های دیگران استفاده کند و نگوید من به حرف های دیگران کاری ندارم و خودم می خواهم تجربه کنم.

برای همین دانش آموز باید هنر شناخت افراد مختلف (مردم) را داشته باشد تا قادر باشد احساسات، افکار، تمایلات پنهانی آنها را کشف کند تا مانند سربازی فداکار نگهبان سرزمینش باشد و مراقب باشد تا گول افراد حقه باز را نخورد.

روحیه ی اجتماعی بودن در دانش آموز بسیار قوی است و این دوره را باید (سنین دوره ی رفاقت) نام گذاشت. اما متأسفانه به واسطه ی روش های نادرست تربیتی ما این روحیه را از آنها می گیریم. مثلا کمکی که دانش آموزان به هم می کنند و یا همکاری هایی که بین آنهاست به عنوان (از روی هم نوشتن) محکوم می شود. ما (والدین/ معلم) می خواهیم در این دوره که دوره ی عالی فعالیت علمی و اجتماعی است شاگرد پیوسته تنها کار کند و از لذت و کوشش جمعی با رفقای خود محروم باشد. البته این هب آن معنی نیست که ما آنها را به یک زندگی انگلی تشویق کنیم و عادتشان دهیم تا بدون اینکه به خود زحمتی بدهند، همیشه از نتایج کار و زحمت دیگران استفاده کنند، بلکه درست برعکس برای ایجاد روحیه ی تعاون و همکاری و پرورش استعدادها و شوق و علاقه چنین توصیه هایی می کنیم.

توجه به سرشت دانش آموز:

 کار تربیت به معنی واقعی کلمه، کاری است پیچیده و در عین حال هوشمندانه و هنرمندانه. چرا که ما با فردی سروکار داریم که هنوز علم و تجربه ی چندانی از زندگی واقعی ندارد و از طرف دیگر آماده کردن آنها برای یک زندگی واقعی و هماهنگی با زندگی بزرگسالی نیاز به آموزش مهارت های مختلف (علمی، اخلاقی، اجتماعی، هنری، فرهنگ، اقتصادی و...) می باشد. بنابراین یک معلم آگاه سرشت ویژه ی دانش آموز را در مراحل مختلف سن رشد و همچنین قوانین و کیفیت دگرگونی های ذهنی آنها را خوب می شناسد. چرا که سازمانی عقلی و اخلاقی دانش آموز بر خلاف آنچه که برخی تصور می کنند، عینا همان تشکیلات سازمان فکری بزرگسالان نیست. همچنین کیفیت ذهنی دانش آموز در مراحل مختلف عقلی و سنی (رشد واقعی) با یکدیگر یکسان نیست. یعنی درست است که هر سنی مقتضیات و توانایی های خاصی دارد. اما گاهی با عدم آموزش درست این امر به تعویق افتاده است یا رشد بیشتری کرده است. یعنی شاید یک قسمت از امر رشد و تعلیم پرورش بیشتری یافته و قسمتهای دیگر رشد کمتری داشته اس. مثلا دانش آموزی در موسیقی و زبان انگلیسی به مهارت بیشتری رسیده و در مهارت های ورزشی و اجتماعی رشد کمتری داشته است. بنابراین باید تمام ابعاد را به طور هم زمان با یکدیگر رشد داد تا یک نمودار معقول و منطقی به وجود آید. نه اینکه یکی را فدای دیگری کنیم. بنابراین با شناخت قوانین رشد و کمک گرفتن از سرشت ویژه ی دانش آموز، بهتر می توان به وظیفه ی تربیتی خود که عبارت است از تربیت هوش و ذهن خلاق و مبتکر عمل کرد و انسان های کامل تری تحویل جامعه داد. اصل تربیت باید به احترام عمیق به دانش اموز آغاز شود و هدف و جهت آن باید پرورش انسان هایی باشد که تنها به نیروی خود و همت خود تکیه داشته باشند.

روزی که دانش آموز اعتقاد به اصالت خود (با ارزش بودن) را از دست بدهد، اعتماد به نفسش را از دست می دهد. از این رو نفس تعلیم و تربیت باز شناختن انسان (شناخت استعدادهای درونی فرد) به خودش است. کار معلم باید بر این اصل باشد که انسان موجودی است با استعدادهای بی کران و نیروی شگرف یادگیری. به بیان دیگر، هدف و رسالت معلم شنساندن استعدادهای دانش آموز و بارور کردن آن است. بنابراین هنگامیکه دانش آموز متوجه شود که چه استعدادهایی و چه ویژگی هایی در درون خود دارد، تلاش بیشتری می کند. در اینجاست که متوجه می شویم همه ی دانش آموزان را با یک شکل و یک قالب تربیتی نمی توان آموز داد. بلکه باید بر حسب وضعیت (شرایط خاص هر دانش آموز) و با الهام از کیفیت روحی و ذهنی خودش و استعدادهای خاص او با روش های ابتکاری متفاوتی پرورش داد.

فراموش نکنید که دانش آموز باید خود را کاملا آزاد حس کند و مراقبت معلم باید نامحسوس و دورادور باشد. در غیر اینصورت تعلیم و تربیت نتیجه ی معکوس خواهد داشت و نتایج نامطلوبی به بار خواهد آورد.

تربیت باید با توجه به شرایط زمانی و مکانی و کیفیت روحی و تمایلات و علاقه ی متغییر دانش آموزان در نظر گرفته شود. به این معنی که معلم نباید خود را در راه ها و الگوهای از پیش تعیین شده محصور کند، بلکه باید از طریق ابداعی و متنوع ترین راه ها سود جوید. مثلا برای آموزش کسر در درس ریاضی به دانش آموز بگوید: اگر یک نان بربری سر سفره باشد و شما چهار نفر باشید از این نان چقدر به شما می رسد؟ یا احتمالات دیگر چون شما کوچکتر هستید شاید لازم باشد یک/ پنجم نان مصرف کنید. یا اینکه محیط و مساحت به چه درد زندگی واقعی می خورد؟ جواب: اگر زمینی با طول وعرض 8*10 داشته باشید و بخواهید دور زمین را دیواری به ارتفاع 2 متر با عرض 20 سانتی متر بکشید و هر متر مربع (مثلا 100 آجر) مصرف کند چند آجر لازم است و چند تن آجر لازم دارید و یا اینکه اگر بخواهید زمین را کاشی کنید ، چگونه مقدار کاشی ، سیمان مصرفی، ماسه ی مصرفی، مقدار آب، مقدار دستمزد با توجه به متر مربع، پول حمل و نقل مصالح و... را محاسبه می کنید و یا اگر بخواهید دیواری را رنگ کنید و یا شیشه های ساختمان را محاسبه کنید و یا قیمت تمام شده ی درهای چوبی ساختمان را محاسبه کنید، چه کارهایی را باید انجام دهید. با این کار دانش آموز به مفهوم ریاضی و کاربرد آن در زندگی آشنا می شود و متوجه م یشود مسائل مختلفی مثل خیاطی، آشپزی (نوع مواد، مقدار مواد، درجه حرارت، مدت زمان و...) و سایر مشاغل چگونه از ریاضیات استفاده می کنند.

همچنین از طریق ریاضی می توان بر استدلالات منطقی و فلسفی دست یافت. مثلا نظمی که در ریاضی وجود دارد در درس شیمی چگونه نمایان است. جواب: یادتان هست هنگامی که در پیش دبستانی با علوم آشنا شدید و گیاهان و جانوران را شناختید (شکل گیاهان و جانوران، در کجا رشد می کنند، برای زنده ماندن به چه چیزهایی نیاز دارند، چگونه از خود دفاع می کنند، دشمن هر کدام و...) در دوره ی دبستان با مسائل مختلف دیگری از علوم آشنا شدید. مثلا آب چیست و چه کاربردی دارد و شکل آب (مایع، جامد، گاز، بخار) و در دوره ی راهنمایی با ملکول و ... آشنا شدید و در دوره ی دبیرستان با اتم، الکترون، نوترون و پروتون و ساختار مواد در شیمی آلی که کربن ها نقش داربست را دارند و هیدورژن ها به روش ها و شکل های مختلف بر روی آنها قرار می گرفتند و مواد مختلف را تشکیل می دادند و...

در اینجا متوجه می شوید که این درس از آگاهی ظاهری (حیوانات، گیاهان و...) شروع شد و هر چه جلوتر رفت در پایان مسائل ریزتر و ریزتر شدند (از بزرگ به کوچک) و به درون ذره ی مواد رسیدند.

نکته های کلیدی برای معلمان

 

به نام خدا

نکته های کلیدی برای معلمان

نویسنده: عبدالله یزدانی

شابک                         : 70000ریال3–95–6432-600–978

شماره کتابشناسی ملی       : 4274053

عنوان و نام پدید آور         : نکته های کلیدی برای معلمان  / نویسنده، عبدالله  یزدانی.

مشخصات نشر               : ورامین: دوقلوها، 1395.

مشخصات ظاهری           : 78 ص. 5 /21 * 5/14س م .

موضوع                      : معلمان – روابط با شاگردان

موضوع                      : Teacher – student relationships

موضوع                      : معلمان – اثر بخشی

موضوع                      : teacher effectiveness

رده بندی دیویی              : 467/297

رده بندی کنگره              : 1395 7 ن  4ی 1033 LB

سر شناسه                     : یزدانی، عبدالله، 1353-

وضعیت فهرست نویسی    : فیپا

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1395

شمارگان: 1000

شابک: 3- 95- 6432- 600 - 978

قیمت : 7000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

مقدمه........................................................................7

تربیت دانش آموزان......................................................9

ویژگی معلم خوب........................................................9

ایده هایی که به دانش آموزان می دهیم..............................10

وظایف معلم نسبت به شاگرد..........................................10

مفهوم آموزش.............................................................14

مفهوم پرورش............................................................14

بررسی رابطه ی بین آموزش و پرورش...........................14

مفهوم تعلیم................................................................15

مفهوم تربیت..............................................................15

مقایسه ی تعلیم و تربیت بر اساس بینش انسانی....................16

نمونه هایی از رفتارهای مطلوب.....................................17

دوری از طعنه و تمسخر...............................................17

اصل ابتکار و خلاقیت..................................................18

بازی های نمایشی.......................................................18

کتابخوانی.................................................................18

بی احترامی، توهین، تحقیر...........................................19

فضایی محترمانه.......................................................19

با اشتباهات گروکشی نکنید..........................................19

اشتباه را با سرکوفت یکی نکنید....................................20

توبیخ نکنید..............................................................20

با محبت نگاه کنید.....................................................20

فعالانه به شاگرتان گوش دهید......................................21

حالات عاطفی شاگردتان را بشناسید..............................21

توهین نکنید............................................................22

عیب جویی و سرزنش کردن، ممنوع............................22

داد زدن ممنوع.......................................................23

استفاده از زور ممنوع..............................................23

احساسات خود را ابراز کنید.......................................23

احترام بگذارید........................................................24

چند ایده ی خوب برای رضایت شاگردان.......................24

دانش آموز را هر طور شده تغییر دهیم !؟......................27

به دانش آموزان انگیزه بدهید......................................28

به تفاوت های شاگردان احترام بگذارید.........................28

از مقایسه کردن شاگردان بپرهیزید..............................29

مثبت باشید............................................................29

با احترام رفتار کنید.................................................29

زمان بندی کنید......................................................29

انتقاد بی مورد نکنید................................................29

طرز بیان.............................................................30

توجه به سرشت دانش آموز.......................................31

اکنون درس فیزیک را به صورت منطق ریاضی بررسی می کنیم..............34

لطفا متوجه باشید....................................................36

مشارکت در کارها..................................................37

در حضور دانش آموزان مراقب صحبت ها و رفتارتان باشید....................37

از گفتن کلمات شخصیت شکن اجتناب کنید....................38

نحوه گفتگو با دانش آموز..........................................39

چگونه دانش آموزان را راهنمایی کنید..........................40

علاقه به مدرسه......................................................41

تهدید آری یا خیر؟...................................................42

ریشه ی بزهکاری ها کجاست؟...................................43

وسیله را جانشین هدف نکنید......................................45

استعدادهای دانش آموزان را بشناسیم............................46

نحوه ی فکر کردن دانش آموز....................................46

سخنان معلم............................................................47

دنیای گسترده ی ذهن دانش آموز.................................47

شناخت مفهوم کلمات درسی مهمتر از شناخت مفهوم جمله ها............48

وقتی عصبانی هستید، باید چکار کنید............................49

راز آرامش دانش آموز..............................................50

ایجاد عادات خوب....................................................52

نرمش و منطق درست...............................................52

انتظار احترام..........................................................53

تأثیر معلم در چگونگی تشکیل سرشت دانش آموز.............54

رفتار معلم در قبال دانش آموز......................................55

نگاه دانش آموز.........................................................55

تأثیر معلم در رشد دانش آموز.......................................56

چگونه اقتدار معلم از بین می رود..................................56

به رشد خلق و خوی دانش آموز کمک کنید.......................57

اختلاف با دانش آموز..................................................57

رفع اشکالات............................................................57

احساس عدم امنیت......................................................58

عدم اعتماد................................................................58

دشمنی و کینه توزی....................................................58

آیا دانش آموز مجرم است؟............................................59

کتک.......................................................................60

حال چه باید کرد؟.......................................................60

رسالت معلم...............................................................62

اقتدار.......................................................................64

لحن معلم...................................................................65

اذیت های دانش آموز دبستانی بد ذاتی نیست.......................65

چرا دانش آموز اذیت می کند..........................................66

ناکامی......................................................................66

چگونه با اذیت دانش آموزان مبارزه کنید؟..........................67

با دانش آموز خطاکار جدی باشید.....................................68

معلم باید این مسائل را با دانش آموز خود رعایت کند............68

موقع آموزش به دانش آموز مراقب رفتارتان باشید...............68

معلم و دانش آموز.......................................................69

بد خطی دانش آموزان..................................................69

آموزش ریتم خواندن...................................................70

توجه کردن به جزئیات مسأله........................................71

دانش آموزان را تشویق کنید و آنها را مدام مورد سرزنش قرار ندهید..............71

نکته هایی درباره ی دانش آموزان..................................71

توانایی های فردی هر دانش آموز...................................72

نقاشی کردن..............................................................73

استفاده از کامپیوتر......................................................73

خواندن.....................................................................73

راه های افزایش هوش................................................. 73

علاقه مند کردن دانش آموز به کتاب خواندن......................75

یک کلمه و مفاهیم بسیار...............................................76

الهام گرفتن از داستان های قرآن و داستان های بزرگان........76

توصیف هوش...........................................................76

اینگونه حرف ها را به دانش آموزان بگویید......................76

به نحوه ی نگارش و خواندن هر مطلب توجه کنید..............77

معلم بدون خلاقیت یعنی کلاس بی سرد و بی روح..............77

اولویت موفقیت جامعه است..........................................77

 

مقدمه

تربیت و برخورد با دانش آموز، بر خلاف آنچه گمان می رود، کار ساده ای نیست، بلکه بسیار پیچیده و حساس است و هزار نکته ی باریکتر از مو دارد. از جمله خطاهای برخورد با کم سال ها این است که آنها را دست کم می گیریم و خود را کامل می دانیم و به دلیل اینکه ما بزرگتر هستیم و دانش آموزان کوچکتر، آنها باید بی چون و چرا آنچه ما می گوییم بپذیرند. تربیت درست نیاز به راه و روش درست دارد. به قول معروف تربیت درست مستلزم جدی ترین، ساده ترین و صمیمانه ترین روش هاست. این سه خصلت باید در امر آموزش واقعی ما باشد.

هر معلم ناگزیر است که دانش آموز خود رابشناسد و راه رفتار با او را بداند. از طرفی شناخت خصوصیات روحی و جسمی دانش آموز به معلم این امکان را می دهد که درست در مواقع بحرانی به یاری آنها بشتابد و به موقع و درست آنها را راهنمایی کند و به او بیاموزد که چگونه با بحران ها روبرو شود و نیرو و انرژی خود را در مسیر درستی به کار اندازد. این مستلزم آن است که خصوصیات ذهن
دانش آموز را بشناسید و بدانید در هر دوره از مراحل سنی چگونه با کودکان و نوجوانان رفتار کنید و چگونه وسایل رشد فکری و جسمی آنان را فراهم آورید.

سعی کنید رفتارتان با دانش آموز به نحوی نباشد که احساساتش را جریحه دار، روحشان آزرده و قلبشان پرکینه شود. زیرا باید فضائل انسانی را به دانش آموز بیاموزید و صفات بد را از آنها دور کنید.

تربیت دانش آموزان:

دانش آموزان را باید طوری تربیت کرد که مظهر تصمیم و نمونه ی اراده ی کامل باشند و استقلال روحی داشته باشند. با مغز دیگران فکر نکنند، به فکر کردن عادت کنند و دنبال کردن یک فکر را یاد بگیرند. زیرا اکثرا عادت دارند فکر خود را بدون مطالعه و مشورت رها کنند و به هرزه گردی ذهنی بپردازند. بنابراین هدف درست فکر کردن و تمام جوانب را در نظر گرفتن و سپس انجام دادن است.

دانش آموزان باید قادر باشند خود را از تخیلات درهم و مزاحم دور کنند و با زیاده روی ها نیروی خود را تحلیل ندهند.

دانش آموزان باید تلاش کنند، عاطفه و احساس را در کنار تعقل و عقل گرایی به واقعیت نزدیک کنند. هدایت سر رشته ی کلاف اندیشه،
کار ظریفی است. زندگی آنها باید طوری پر شود که هر از گاهی درباره ی خود قضاوت کنند و بر نقائص خود آگاهی یابند، خود را فریب ندهند و نسبت به خود منصف و صادق باشند و استعدادهای خود را رشد دهند.

ویژگی معلم خوب:

معلم خوب باید فردی انسان دوست باشد و رفتار منطبق با موازین انسانی داشته باشد. هیچ چیز مخرب تر از آن نیست که رفتارتان فاقد احساس و عاطفه باشد و یا با سختگیریهای بیجا و رفتار ناشایست و عاری از مهر و عطوفت او را رنج دهید. در چنین صورتی بدبینی و انزجار در اعماق قلب او ریشه می دواند و هر زمان که امکان ظهور پیدا کند به صورت ناراحتی های روحی و روانی نشان داده می شود.

چنین دانش آموزانی با روحیه ی سرکشی و قانون گریز و بی اعتقاد به همه چیز بار می آیند و سرتاسر وجودشان را عقده های روحی پر می کند و نشاط و شادابی از چشمانشان زدوده می شود. اینان افرادی منزوی، عبوس و بدخلق بار می آیند و گاهی هم شخصیتی به کلی در هم و شکسته پیدا می کنند و یا تبدیل به انسانی بی اراده و بی هدف
می شوند.

نباید با دانش آموزان طوری رفتار کنید تا نسبت به سخنان شما
بی تفاوت باشند. در این صورت آنها به همه چیز و همه کس سوء ظن پیدا می کنند و بدبینی بیمارگونه ای در روح آنها ریشه می کند.

بنابراین محبت راستین و راهنمایی های درست و مهر آمیز و دور از بغض و کینه از طرف معلم و مربی مؤثر و گرانقدر است و مانع از آن می شود که شور و هیجان و انگیزه در آنها به سردی گراید و بدخویی در آنها ریشه کند.

به دانش آموزان محبت واقعی را نشان دهید تا آنها نیز نسبت به شما صمیمانه و بی ریا محبت داشته باشند. بنابراین اراده و شادابی و روح جستجوگری دانش آموز نباید با توهین و تهدید و کتک سرکوب شود. اگر معلم راه و روش درستی داشته باشد، کم کم علاقه و اعتماد
دانش آموز جلب خواهد شد.

ایده هایی که به دانش آموزان می دهیم:

هنگامیکه صبح از خواب بیدار شدید و وقت نداشتید، برای خوردن صبحانه چه کار می کنید؟

وظایف معلم نسبت به شاگرد:

1- نخستین آداب و آئین مربوط به معلم خلوص نیت (اخلاص و پاکسازی نیت) است. باید معلم در مسیر تعلیم و تعلم در جهت الهی و انسانی گام بردارد. بر همین اساس اعمال و رفتار معلم الگو و سرمشق دانش آموز قرار می گیرد.

2- راه و رسم بزرگان و طالبان علم را به دانش آموز بیاموزد

3- با طبقه بندی کردن مطالب، موجبات استفاده از عقل و خرد را برای دانش آموز فراهم کند.

4- قبل از فهم درس، شناخت جزئیات ضروری است

5- اهمیت و ارزش هر جزء درس را به دانش آموز گوش زد کند

6- رده بندی اجزاء درس (روش نبردبانی/ پله ای) به فهم بهتر درس کمک می کند.

7- برخورداری از جهت یابی صحیح در فهم درس (ارتباط اجزاء درس با یکدیگر)

8- حُسن خلق و فروتنی و کوشش در تکمیل اخلاق در دانش آموز

9- معلم نباید در هنگام پرسش از شاگرد با طعنه زدن باعث تحقیر دانش آموز شود و عجز ناتوانی شاگرد را به رُخش بکشد

10- آمادگی قبلی معلم و شاگرد برای درس الزامی است

11- رعایت نظافت و پاکیزگی و آراستگی ظاهر

12- داشتن حُسن خلق و فروتنی

13- دریغ نورزیدن از تعلیم علم

نکته: استدالال کردن= خوب دیدن + خوب شنیدن + فکر کردن

14- کوشش در بذل توجه به دانش آموزان

15- نباید میان کردار و گفتار و رفتار معلم تفاوت و دوگانگی باشد. مثلا معلم نباید درباره ی ادب و احترام صحبت کند و خودش به شاگردان توهین کند.

16- معلم بین دانش آموزان با حق و عدالت رفتار کند

17- فراهم آوردن مقامات علمی برای دانش آموز در سایه ی ایمان

18- ایجاد شوق و دلبستگی به علم و دانش در شاگردان

19- گرامی ترین فرد در پیشگاه معلم همنیشینش (دانش آموزان) است

20- عامل لطف و محبت مؤثرترین عامل تعلیم و تربیت است

برای اینکه پیامبر (ص) بجای توبیخ و درشتخویی با (عرب بادیه نشین) از در لطف و دلسوزی وارد شد و از راه محبت، این مرد صحرا گرد را متوجه ی زشتی و نادرستی رفتارش کرد.

21- فروتنی و نرمش معلم نسبت به شاگردان

خداوند در قرآن کریم به پیامبر (ص) می فرماید:

و اخفض جناحک لمن اتبعک من المؤمنین

و بال مهر و فروتنی خود را برای هر کس از مؤمنان که پیرویت کرده اند فرود آر

آیه 215 – شعرا

رسول خدا (ص) فرموده اند:

خداوند متعال به من وحی نمود که به شما اعلام کنم تا تواضع و فروتنی را پیشه ی خود سازید.

همچنین پیامبر (ص) فرموده اند:

هیچ صدقه و انفاق مالی، از مال و ثروت انسانی نمی کاهد، خداوند متعال – به خاطر عفو و گذشت افراد – بر عزت و سرفرازی آنان
می افزاید، و هر فردی که تواضع و فروتنی را پیشه ی خود سازد، در ظل مراحم پروردگار از مقام والا و شخصیتی ارجمند (مقبول) برخوردار می گردد.

در حدیثی از پیامبر (ص) آمده است که فرموده اند:

معلم و آموزگار باشید (و درس شما زمزمه ی محبت باشد) در تعلیم خود، سختگیر نباشید، زیرا معلم و آموزگار، از انسان سخت گیر بهتر و با ارزش تر است.

و نیز فرمودند:

نسبت به کسی که به وی علم می آموزید و یا از او، عمل را فرا
می گیرید نرم و ملایم باشید. علاوه بر این میان معلم و شاگرد حقوق متقابل دیگری از قبیل؛ حق مصاحبت، دوستی های راستین و عاری از هر شائبه ی کینه توزی و امثال آنها وجود نداشته باشد که این حقوق و معیارها می تواند رابطه ی معلم و شاگردانش را به طرز جالب و دلنشینی سازمان بخشد. یادتان باشد، شاگردانی که همواره در معیت معلم بسر می برند، به منزله ی فرزندان او هستند. با توجه به اینکه میان شاگرد و معلم  ملاطفت و همبستگی جالبی برقرار می شود.

نکته: صرفا با مؤذه کردن و پند و اندرز دادن، شاگرد تغییر چندانی نمی کند، بلکه رفتار معلم تأثیر اصلی را خواهد گذاشت.

(داستان حضرت عیسی (ع) و رفتار ایشان با حواریون و اقدام آن حضرت در شستشوی پای آنان و نیز اخبار دیگری را که نمایانگر روح ملاطفت و نرم خویی و تواضع بزرگان نسبت به زیر دستان است) بنابراین لازم است معلم، خلق و خوی خود را با فروتنی از آنچه بر دیگران ضروری است نسبت به شاگردانش بهبود بخشیده و به هنگام برخورد با آنها رفتار خویش را بر اساس حُسن خلق و سلوک و لطف و محبت تنظیم کند.

شایسته و به جا است که تمام شاگردان را با نام و فامیلی و روی هم رفته با محبوب ترین نام ها و القاب، مورد خطاب قرار دهد و به
گونه ای از آنها یاد کند که حرکت شخصیت و وقاتر و ارزش مقام و منزلت آنان از گزند تحقیر و توهین ایمن باشد.

بدیهی است که رعایت احترام و بزرگداشت شخصیت دیگران – از طریق خطاب به نام های محبوب آنان – لازم و ضروری است. لذا معلم در این اصل نسبت به شاگرد از پیامبر(ص) و انبیاء و اولیاء خدا سرمشق بگیرد.

22- احوال پرسی با دانش آموزان:

برای مثال اگر دانش آموزی در کلاس درس به هر دلیلی حضور نیافت و غیب او غیر عادی به نظر می رسید، باید از احوال او و علت غیبت او پرس و جو کند. اگر از پرس و جوی خود، نتیجه ای نگرفت و نتوانست راجع به او خبری بدست آورد باید کسی را برای اطلاع از احوال وی به خانه و محل سکونت او بفرستد و یا شخصا به منزل او برود که البته این کار دارای فضیلت بیشتری است. چنانچه رسول اکرم (ص) با اصحاب و یاران خود همینگونه عمل می کرد. بنابراین معلم باید به وظیفه ی اخلاقی خود عمل کند.

23- اطلاع از نام و مشخصات شاگرد

24- پرسش و پاسخ باید در خور استعداد شاگرد باشد

25- کوشش در تفهیم مطالب و رعایت استعداد شاگرد

26- بیان مسأله به صورت واضح و روشن (بررسی جزئیات و تعلقات)

27- یادآوری فرمول و قاعده ی کلی فهم درس

28- ایجاد انگیزه (کنکاشگری) به دانش آموزان برای بررسی درس جدید

29- طرح سئوالات مختلف نسبت به درس جدید (نگاه کردن از زوایای مختلف نسبت به درس)

30- احترام به شخصیت دانش آموز

31- رعایت مساوات در توجه و محبت به شاگردان (حتی در نگاه کردن)

32- توجه بیشتر به دانش آموزان ضعیف تر*

33- رعایت استعداد و تفاوت های هوشی شاگردان

34- تعاون و همکاری بین معلم و شاگرد

35- آزمایش هوش دانش آموزان به شیوه های مختلف

36- آموزش آمیخته با نزاکت و ادب

37- توجه معلم به شاگردان، هنگام ورود در کلاس

38- صحبت کوتاه نسبت به درس جدید (قصد و هدف مبحث جدید)

39- متانت و وقار معلم با لبخند (حفظ وقار و شأن معلم / و جدی بودن)

40- طرز نگاه معلم به دانش آموزان (شیوه ی انبیاء و صالحان)

41- احترام به شاگردان و توجه به خصلت های نیکو

42- استفاده از بهترین روش تدریس و تفهیم به شاگردان

43- رعایت ترتیب منطقی بین مفاهیم و اجزاء درس

44- رعایت اعتدال در تدریس

45- اعتدال در صدای معلم در هنگام تدریس (رسا و زیبا)

46- احتیاط در حفظ نظم جلسه

47- ایجاد حس مسئولیت در شاگردان

48- رفق و مدارابا شاگرد و اهتمام به پرسش های او

49- اعتراف به عجز و ناتوانی در مسائلی که به آنها احاطه ندارد

50- تذکر یا چشم پوشی نسبت به لغزش های کوچک و راهنمایی شاگرد

51- اصل عاطفه و محبت در بین دانش آموزان فراموش نشود

مفهوم آموزش:

آموزش در اصل به تمامی اموری گفته می شود که مقدمات و زمینه های لازم را برای انتقال مفاهیم آورد. از همین جاست که بازگو کردن ابهامات در کنار مفاهیم روشن و کاربرد آنها در کنار یکدیگر و رسیدن به مفاهیم مبهم با توجه به ابهامات موجود در مسأله می باشد.

مفهوم پرورش:

پرورش به نتایج حاصله از کلیه ی موضوعات وابسته به یک مسأله که موجب عملکرد نظام یافته ای می شود.

بررسی رابطه ی بین آموزش و پرورش:

با تعاریف فوق، امور آموزشی و پرورشی دو رو از کی مفهوم و دو دلیل (علت و معلول) از کی فعالیت می باشند. یعنی یافتن معانی جداگانه ای (افقی/عمودی) که در کنار یکدیگر هستند و لازم و ملزوم یکدیگر می باشند.

تنها تفاوتی که مفهوم پرورش با مفهوم آموزش دارد، این است که مفهوم آموزش متوجه ی تجربه کردن (مقدمات و شناخت اجزاء) است. در حالی که مفهوم پرورش متوجه ی نتیجه ی رسیدن به نتایج کلی (تکامل تدریجی موضوع) و شناخت مفاهیم خلاقانه در روند تکامل مسأله است. به هر حال مفهوم آموزش و پرورش، مجزا از یکدیگر نیتسند.

با تمام این توضیحات کشف درون مسأله در قالب یک نظام هدفمند و معنادار در جهت تحقق عینی و علمی با اهداف مربوطه (رسیدن به نتیجه و هدف) کمک زیادی می کند. یعنی اجزاء یک مسأله به یکدیگر کمک می کنند تا به نتیجه ی خاصی دست یابند. اما همین اجزاء به تناسب موقعیت خاص در کنار یکدیگر قرار می گیرند.

شناخت ترتیب اجزاء و تفاوت آنها در امور مربوط با خط سیر مشخصی پیش می رود و به تدریج با یکدیگر طوری آمیخته می شوند (شناخت توانایی های هر جزء از مسأله) که نتیجه ی نهایی را بدست آورد.

در واقع مسیر و سیر تکامل هر مسأله با مفهوم ترتیب و ترکیب در کنار یکدیگر قرار می گیرند و هدف خاصی را دنبال می کنند.

نکته: واژه ی آموزش و پرورش علت آمیختگی عجیب و عمیق آنها با یکدیگر، جهت خاصی را دنبال می کند که منجر به اهداف منطقی
می شود.

مفهوم تعلیم:

تعلیم یعنی رساندن شاگرد به مرحله ای که حقیقت موضوع مورد نظر را طوری درک کند که بتواند مفهوم مورد نظر را در ذهن خویش تصورکند

مفهوم تربیت:

تربیت به معنای رشد نمو دادن، پرورش دادن و به اتمام رساندن (نتیجه گیری کردن)، برانگیختن، شکوفا کردن و شناختن عوامل مؤثر و لازم (با توجه به ارتباط اجزاء مسأله) می باشد.

به عبارت دیگر، تربیت به ساختمانی می ماند که تعلیم، آجرها و مصالح (اجزاء) آن را تشکیل می دهد و به ترتیب به فهم چگونگی ساخته شدن این بنا (ترتیب اصولی اجزاء) می باشد.

ترتیب به معنای خط سیری است که نقاط آن را تعلیم تشکیل می دهد و سرانجام مجموعه ای را به وجود می آورد که جریان تربیت است.

مقایسه ی تعلیم و تربیت بر اساس بینش انسانی

تعلیم: به روشنایی رساندن است	تربیت: کشف کردن است
تعلیم: به حکمت رساندن است	تربیت: دانشمند بارآوردن است
تعلیم: عالم کردن است	تربیت: رویه ی پژوهشی و تحقیق درباره ی مسائل
تعلیم: به ادراک رساندن است	تربیت: صاحب تشخیص شدن است
تعلیم: به شعور رساندن است	تربیت: عاقلانه رفتار کردن است
تعلیم: به فهم رساندن یا تفهیم کردن است	تربیت: با فکر بارآمدن است
تعلیم: به مشاهده و شهود رساندن است	تربیت: فهم خوب دیدن است
تعلیم: به فکر واداشتن است	تربیت: بررسی بر اساس جهات مختلف
تعلیم: به معرفت رساندن است	تربیت: کشف و شهود کردن است
تعلیم: به قضاوت درست رساندن است	تربیت: عدالت داشتن است
تعلیم: به استقلال آشنا کردن است	تربیت: مستقل بارآوردن است
تعلیم: تحریک قوه ی ابتکار است	تربیت: مخترع ساختن است
تعلیم: به حقیقت رساندن است	تربیت: عدالت خواه بارآمدن است
تعلیم: به تشخیص رساندن است	تربیت: قدرت تشخیص داشتن است
تعلیم: کشف مطلب است	تربیت: جستجوگر بارآوردن است
تعلیم: به تعمق و تفکر واداشتن است	تربیت: عمیق فکر کردن است
تعلیم: به تعقل و اندیشه واداشتن است	تربیت: عقل و اندیشه داشتن است
تعلیم: به درک رساندن است	تربیت: عاقل بارآوردن است
تعلیم: رسیدن به حقیقت است	تربیت: سلسله مباحث بر اساس شواهد

نمونه هایی از رفتارهای مطلوب

تعاون و همکاری	عدالت و ا نصاف	مهر و محبت	مراقبت از خود
امانتداری	توکل	انفاق و گذشت	دعا و نیایش
دقت	الهام	خویش دوستی	همنشینی با دانشمندان
صلابت	صداقت و راستگویی	خیر خواهی	ایمان و اراده
زیباشناسی و خوش ذوقی	غیرت	انس و الفت با خویشان	رضای پروردگار
عشق و ایثار	متانت و وقار	عزم و اراده	وفای به عهد
اعتماد به نفس	خویشتن داری	نظم و انضباط	اراده انجام کار
فروبرنده ی خشم	نرمی و خشرویی	گزیده گویی	مشورت با دیگران
خلاقیت و ابتکار	سرعت انتقال	رازپوشی و عیب پوشی	مقاومت و صبر
حس حقیقت جویی	جستجوگری و کاوش	شیرین سخنی	فهم مدارا
کلام خوشایند و زیبا	صبر و حوصله	راستی و یکرنگی	عبادت و بندگی
تواضع و فروتنی	حس نوع دوستی	صفا و صمیمیت	پی بردن به ارزش علم
حق طلبی و حق جویی	ثله رحم	اخلاص در عمل	مهربانی با کودکان
دفاع از مظلوم	نیکی به پدر و مادر	نظافت و بهداشت	مردم داری
عفت و پاکدامنی	ولایت	حیا و عفت	بی نیازی و عزت
رعایت حقوق دیگران	امانت داری	حضور قلب	حسن ظن
مؤمن و پارسا	جوانمردی	اطاعت و بندگی	آرامش و اطمینان
قناعت	روحیه ی گذشت	خردمندی و عاقبت اندیشی	هنر و فرهنگ
معرفت	تلاش و پشتکار	نرم خویی و رأفت	علم و دانایی
ایثار و گذشت	حفظ ارزش های اخلاقی	عبادت و بندگی	سخاوت
ترحم	ایمان و پاکدامنی	توبه و طلب آمرزش	عفو و بخشش

نکته: ظهور و بروز این رفتارها در شاگرد، وظیفه ی آموزگار است. از آنجا که این رفتارها با پرورش نیروی عقلی، قلبی، ارادی، جسمی، غریزی و ذهنی ارتباط کاملی دارد. در نتیجه بروز رفتارهای پنج گانه در فعالیت های پرورشی و تربیتی گنجانده شده است.

دوری از طعنه و تمسخر:

معلم باید از تنبیه، تمسخر و طعنه زدن به شدت دوری کند. همچنین
از هر گونه خود محوری پرهیز کند و به هیچ وجه نباید با رفتارش دانش آموزان را نادان جلوه دهد. بلکه باید به ایشان شخصیت داده و هر پاسخ ناقص دانش آموز را بعد از اصلاح به عنوان پاسخ آنها تلقی کند و از طعنه زدن خودداری کند و بدین وسیله موجبات تشویق آنها را فراهم کند. یادتان باشد تربیت به تشویق های پرخرج و بی مایه و یا تنبیه های پرآزار و بی محتوی نیاز ندارد.

اصل ابتکار و خلاقیت:

برخی از معلمان ریاضی، نه تنها دانش آموزان را به یافتن
راه حل های جدید تشویق نمی کنند، بلکه اجازه نمی دهند دانش آموزی که راه حل جدیدی را که با اتکا به قدرت و درک خود کسب کرده است به معلم و کلاس ارائه دهد، بلکه به جای تشویق می گویند:
وقت نداریم!!! فقط از همین طریق که گفته ام حل کنید.

این معلم، اصل مهم در تعلیم ریاضی را فراموش کرده است و یا اینکه نمی داند همه ی این زحمات و تلاش ها صرفا به خاطر این است که دانش آموز به استقلال فکری برسد و دارای ذهنی توانا و خلاق شود و نمی داند که نشانه ی استقلال فکری، همین ابتکار در پیدا کردن
راه حل های جدید است.

ماجرا وقتی اسفناک می شود که شاگرد از معلم تقاضا می کند
در خارج از کلاس به راه حل او توجه کند و معلم از کنار موضوع
بی اعتنا می گذرد.

بازی های نمایشی:

مسلم است که بسیاری از مفاهیم در قالب کلمات نمی گنجند و آموزش آنها نیز با درج در صفحات کتاب (دوستی، ایثار، گذشت و...) قابل تحقق نیست که باید با ابزار هنر و در قالب نمایش به شکل استادانه ای طراحی و عرضه شود.

کتابخوانی:

کتابخوانی و ایجاد عادت به مطالعه، از اصلی ترین اهداف آموزش در تمامی رشته های علوم است.

آموزش مفاهیم اخلاقی، تنها در قالب زنگ اخلاق، غیرقابل تحقق است. اساسا آموزش بسیاری از آرمان های تربیتی و اجتماعی در قالب سرود امکان پذیر است.

بی احترامی، توهین، تحقیر:

بی احترامی، توهین، تحقیر، زیرسؤال بردن و همه ی رفتارهایی از این دست، نه تنها رابطه ی بین معلم و شاگرد را متزلزل می کند، بلکه معمولا در روابط آینده ی دانش آموز با دیگران آثار غیر قابل جبران برجای می گذارد.

اگر دانش آموز پاسخ و واکنشی نشان نمی دهد و ناراحتی و خشم خود را در دراز مدت فرو بخورد، نه تنها شاهد بیماری های مختلف جسمی و روانی در او خواهیم بود، بلکه به تدریج عشق و محبت او نیز
تحت الشعاع خشم و احساس ناامنی او قرار خواهد گرفت و در صدد انتقام از افراد دیگر است و جز گلی پژمرده از وجود او باقی نخواهد ماند.

فضایی محترمانه:

هنگام عنوان کردن اشتباهات شاگرد، ملایمت رفتاری و گفتاری را فراموش نکنید. سر او داد نکشید. با توهین یا کلمات نامناسب اشتباهش را یادآور نشوید. تنها گفتن این جمله که " چرا این کار را کردی " درست نیست و ممکن است زمینه ی لجبازی و یا بدتر از آن زمینه ی الگوبرداری شاگرد از این نوع برخورد را یاد بگیرید و او نیز با دیگران همین رفتار را نشان دهد.

ابتدا علت ناراحتی تان را عنوان کنید و بعد رفتار درست را بازگو کنید. اگر دانش آموز پی به اشتباهش برد لازم نیست ادامه دهید و موضوع را پست سر هم تکرار نکنید.

وقتی اشتباهی عنوان شد، به دانش آموز فرصت دهید و اگر اشتباه دیگری انجام داد، اشتباه قبلی را پیش نکشید، بلکه با لحن و بیان مناسب مسیر درست را نشان دهید. اما در مواقع لازم محروم کردن را فراموش نکنید.

با اشتباهات گروکشی نکنید:

متأسفانه وقتی اشتباه دانش آموز را به رویش بیاورید و آن را فراموش نمی کنید و نمی بخشید، جایی دوباره خودش را نشان می دهد. به عنوان مثال اگر دانش آموز چند روز قبل اشتباهی کرده و اکنون اشتباه دیگری را مرتکب شده، آن را مقابله به مثل با اشتباه قبلی اش عنوان نکنید. بنابراین راجع به همان اشتباه جدید با او گفتگو کنید و مانع ایجاد حس انتقام شوید. یادتان باشد هر گیاه نیاز به یک نوع مراقبت دارد.

اشتباه را با سرکوفت یکی نکنید:

متأسفانه لحن و روش معلم می تواند هر چیزی را وارونه کند. گاهی تنها با بالا بردن صدا هنگام ادای جمله و... منظور سخن معلم گم یا وارونه می شود. اگر می خواهید دانش آموز را متوجه ی اشتباهی که مرتکب شده کنید، آن را به شکل بد منتقل نکنید، سرکوفت نزنید و لحن تحقیر کننده در پیش نگیرید. ضمن آنکه باید فرصت پاسخگویی به شاگرد هم بدهید و مانند نصایح والدین به کودکان، بحث را یک طرفه جلو نبرید. شاید این شکل صحبت در نظر شاگرد، استبداد و روحیه ی ناسالم را تداعی کند.

توبیخ نکنید:

اگر قصد دارید به شاگردتان بگویید کارش اشتباه است در وهله ی اول لحن مناسبی را انتخاب کنید. هرگز از هر اشتباهی برای فریاد کشیدن سر دانش آموز و چشم غره رفتن و رابطه ای شبیه دعوا استفاده نکنید. (دانش آموز هم همین رفتار را با دیگران انجام می دهد) شما باید اشتباه را و علت اینکه چرا اشتباه است به شاگرد توضیح و تشریح کند. قرار نیست او را وارد جلسه ی محاکمه ی کوبندده ای کنید. اطلاع رسانی مرحله ی اول کار است. به شاگردتان بگویید کارش اشتباه است و چه تأثیری در زندگی اش خواهد گذاشت. سپس دوستانه و با مهربانی از او بخواهید که در رفتارش تجدید نظر کند.

با محبت نگاه کنید:

هیچ چیزی نمی تواند بیش از یک انتقاد منفی از شاگرد بر رابطه ی معلم و شاگرد تأثیر بد داشته باشد. پس در اکثر مواقع شاگرد خود را سرزنش نکنید. ارتباط صحیح به تعاملات مثبت بستگی دارد که همانا با محبت نگاه کردن است. نقدهای منفی و آزار دهنده و غرزدن ها را فراموش کنید. هنگامیکه نق می زنید و با لحن بد با دانش آموز صحبت می کنید، این حرکات رابطه ی معلم و شاگرد را تضعیف می کند. پژوهشگران حتی معتقدند که اگر هنگام مکالمه یکی از طرفین به حرف دیگری اهمیت ندهد و به او نگاه نکند و چشم از او بردارد،
می توان تمامی این نشانه ها را از دلایل اصلی ارتباط غلط به حساب آورد.

مواظب انتقاد کردن از شاگردتان باشید. حتی به حرف زدن و حرکات احمقانه ی شاگرد عکس العمل نشان ندهید. یادتان باشد که شما
می خواهید بیماری را درمان کنید. به جای این کار به نقاط مثبت شاگرد گوش زد کنید و تعریف و نقد مثبت فرصت بیشتری برای تغییر شاگرد ایجاد می کند. اگر قصد دارید شاگردتان تغییر کند، با جملات مثبت و تکیه بر نکات و توانایی های مثبت او آغاز کنید.

فعالانه به شاگرتان گوش دهید:

گوش دادن معلم به صحبت های شاگرد، حس مهم بودن و اعتماد به نفس را در او ایجاد می کند. صادق باشید ولی هر آنچه به ذهنتان
می رسد، نگویید. به چشمان او نگاه کنید و به دقت و سخاوتمندانه به حرف های او گوش دهید. وقتی در مورد شاگردتان سخاوتمندانه رفتار کنید. احساس خوبی در او ایجاد می شود و شاگرد در صدد تغییر خود برخواهد آمد.

نکته: هنگامیکه سرحال نیستید با شاگرد خود گفتگو نکنید. یادتان باشد ارتباط خوب پایه و اساس یک رابطه ی خوب است.

حالات عاطفی شاگردتان را بشناسید:

هر یک از دانش آموزان در برقراری ارتباط، شیوه ی منحصر به فرد خود را دارند ممکن است واکنش های هر کدام با یکدیگر متفاوت باشد. سعی کنید حالات گوناگون دانش آموزان را خوب بشناسید و در عین حال حالات خود را به او بشناسانید و همچنین به حالات خود نیز توجه داشته باشید. گاه ممکن است حالات بدن و چهره ی معلم با آن چیزی که به زبان می آورد متفاوت باشد. این تعارض از چشم شاگرد (طرف مقابل) دور نمی ماند.

افکار و انتظارات خود را برای شاگرد توضیح دهید. شفاف بودن در این رابطه می تواند بسیاری از مشکلات را حل کند. یادتان باشد در ورزش، قواعد متعددی وجود دارد که بازیکن را با روش های مختلف جریمه می کند. در واقع به صورت ضمنی به او می فهماند که انجام هر عکس العمل بدی چه نتیجه ای را به همراه خواهد داشت. یعنی داور بدون قصد و نیت بد و بدون توهین و بدون اینکه شخصیت ورزشکار را زیر سؤال برد از کارت (زرد/ قرمز) استفاده می کند و در مواقع بحرانی برای ورزشکار ممنوعیت در مسابقات را به همراه خواهد داشت.

توهین نکنید:

هنگام گفتگو به هیچ عنوان به دانش آموز توهین نکنید و او را با الفاض زننده صدا نکنید. توهین به دانش آموز و استفاده از الفاظ نامناسب به شخصیت انسانی او لطمه وارد می کند. وقتی معلم عمدا به شاگرد توهین کند و شخصیت او را زیر سؤال ببرد. در واقع به صورت ضمنی به او می فهماند که او در کنار شما امنیت ندارد و شما هر گاه که بخواهید و به هر طریق ممکن کاری می کندی که نتیجه به نفع خودتان تغییر ند.

نکته: اگر دانش آموزی تکلیفش را انجام نداده بود و یا اینکه گفت: انجام داده ام، اما فراموش کردم به مدرسه بیاورم. به او توهین نکنید: خیلی آرام و با لبخند به او بگویید: اشکالی ندارد. بیا پای تخته و چند تمرین حل کن، ببینم مهارت حل مسائل را داری یا خیر. در این صورت دانش آموزی که می خواهد تکلیف انجام ندهد، روزهای دیگر تکالیفش را انجام می دهد و....

عیب جویی و سرزنش کردن، ممنوع:

سرزنش کردن دانش آموز بی فایده است. زیرا ملامت کردن مانع پیدا کردن راه حل مناسبی برای حل مشکل می شود. با سرزنش طرف مقابل، او  در پی دفاع از خود بر می آید و این امر به تشدید رفتار غلط کمک می کند. در چنین موقعیتی عاقلانه و آگاهانه تصمیم بگیرید. فراموش نکنید که رابطه ی شما با دانش آموز از هر چیزی مهمتر است و نباید آن را با قضاوت عجولانه و سرزنش کردن وی خراب کنید. حُسن نیت خود را به شاگرد نشان دهید و زمینه را در جهت حل مشکل پیدا کنید.

داد زدن ممنوع:

داد و فریاد کردن فقط شرایط را بحرانی تر و مشکلات را بیشتر
می کند. تجربه نشان می دهد زمانیکه معلم بیش از حد احساساتی یا عصبانی است، توانایی حل منطقی مشکلات را از دست می دهد. اگر شما عصبانی هستید و دوست دارید داد بزنید، سریعا او را از کلاس بیرون کنید تا زمانیکه آرامش خود را دوباره به دست آورید. به یاد داشته باشید که گاه تن صدایی که از نظر شما داد زدن محسوب
نمی شود، از نظر دیگران داد زدن محسوب می شود. ممکن است شما در خانواده ای بزرگ شده اید که همه ی اعضای خانواده با صدای بلند با یکدیگر صحبت می کرده اند. در نتیجه شما نیز عادت کرده اید که با صدای بلند صحبت کنید. سعی کنید تا می توانید آرام صحبت کنید. هسته ی اصلی هر ارتباطی، جملاتی است که طرفین از یکدیگر دریافت می کنند. اگر به هر دلیل ناراحتی زیاد نمی توانید شدت صدای خود را کنترل کنید. فعلا از موضوع فاصله بگیرید.

نکته: شاگردتان را تهدید نکنید، شاگردان از تسلیم شدن بیزارند.

استفاده از زور ممنوع:

استفاده ی فیزیکی از زور یا تهدید به آن، مشت کردن دست، با انگشت تهدید کردن، چشم غره رفتن، هُل دادن و...) در هر شرایطی غیر قابل قبول است. مهارت های خود کنترلی خود را تقویت کنید و سعی کنید قبل از اینکه به این مرحله برسید، عصبانیت خود را کنترل کنید. اگر به هر دلیلی به زور فیزیکی متوسل شدید باید سریعا به روانپزشک و مشاور مراجعه کنید.

احساسات خود را ابراز کنید:

معنای این قانون این است که معلم سعی کند احساسات خود را با یک سری جملات ابراز کند و مدام سعی نکند افکار و منظور شاگرد را کشف و بیان کند. از کلمات برای ابراز افکار خودتان استفاده کنید. شاید ارزیابی افکار طرف مقابل کاری ساده تر از کشف راه حل مناسب باشد. اما مشکل این است که اگر توجه تنها فقط به افکار
دانش آموز باشد، نه تنها از عواطف خود غافل می شوید، بلکه باعث دافعه ی شدید از جانب دانش آموز می شود. علاوه بر این، تشریح اشتباهات دیگری حرکتی گستاخانه محسوب می شود. گویی تنها
قصد ضایع کردن طرف مقابل را دارید. شما با این کار در واقع به دانش آموز می فهمانید، فرد حقیری است.

احترام بگذارید:

با شاگردان با نزاکت رفتار کنید. همواره رفتار مؤدبانه برای
دانش آموز دلچسب و دوست داشتنی است. از این راه می توانید حمایت خود را به شاگرد نشان دهید. اگر شاگرد را تحت تأثیر قرار دهید، شاگردان نیز تحت تأثیر شما قرار می گیرند. مراقبت و حمایت خود را از شاگردتان کم نکنید، آنها نیاز به پشتیبانی دارند.

چند ایده ی خوب برای رضایت شاگردان:

1- دانش آموزان را شاد نگه دارید

2- مهربان و انعطاف پذیر باشید

3- مسئولیت ها را تقسیم کنید

4- با شاگردان گفتگوی دو طرفه داشته باشید

5- به کلاس هیجان بدهید

6- تعادل نقاط منفی و نقاط مثبت

7- اضطراب، بدبینی، ممنوع

8- مدل درس دادن کسالت آور و خسته کننده نباشد

9- بعد از پایان درس نفس عمیق بکشید

10- با هم سرود بخوانید

11- برای رفتارهای خوب پاداش در نظر بگیرید

12- ابراز تأسف و ناراحتی کافی است

13- مطالعه ی کتاب و شنیدن کتاب های صوتی فراموش نشود

14- رابطه ی عمیق و شاد را با دانش آموزان نشان دهید

15- با شاگردان گفتگوی دو طرفه داشته باشید

16- قدردانی را فراموش نکنید

17- هر روز فرصت جدیدی برای آموزش است

18- مرور اشتباه و اصلاح آن را به شاگردتان هم یاد بدهید

19- رفع و حل مشکلات از راه عاقلانه

20- روابط سمی ممنوع

21- رابطه ی دوستانه و صمیمانه با دانش آموزان

22- دانش آموزان را مراقبت و حمایت کنید

23- بخندید

24- توافق و درک متقابل به جای زورگویی

25- بی احترامی، توهین و تحقیر ممنوع

26- تفاوت های فرهنگی دانش آموزان با درک کنید

27- عدم حمایت و بی محبتی ممنوع

28- چگونه اشتباهات دانش آموز را به او بگویید؟

29- فضایی محترمانه و بدون گلایه

30- از اشتباهات دانش آموز، اهرمی برای سرکوفت درست نکنید

31- زبان محبت بهتر از زبان خشونت

32- برای با هم بودن اعتدال داشته باشید

33- انتقادات منفی را کنار بگذارید

34- فعالانه به دانش آموزان گوش کنید

35- هیچ گاه ارتباط خود با دانش آموز را قطع نکنید

36- در کنار درس، انتظار ناملایمات را داشته باشید

37-  این واقعیت که همه ی نکات مثبت و منفی در کنار یکدیگر است

38- مشکلات خانوادگی و روانی برخی از دانش آموزان را درک کنید

39- تبعات ناآگاهی های دانش آموزان را در نظر بگیرید

40- دانش آموزان را از خیال های خام بیرون بیاورید

41- در چهره ی خودتان رضایت و خوشحالی را به دانش آموزان انتقال دهید

42- اگر می خواهید محبوب باشید، محترمانه رفتار کنید

43- نتایج عملکردتان را پیش بینی کنید

44- توجه به علائم راهنمایی و رانندگی

45- به دانش آموزان خود انگیزه بدهید

46- تعریف کردن از دانش آموزان را فراموش نکنید

47- مثبت باشید تا رابطه ی تان انرژی بیشتری داشته باشد

48- از مقایسه کردن دانش آموزان بپرهیزید

49- شک و بدگمانی ها، ممنوع

50- بی توجهی به بعضی شاگردان، ممنوع

51- چگونه ارتباط های آسیب دیده را ترمیم بخشید؟

52- کلاس درس را زمان بندی کنید

53- چگونه در دانش آموزان انگیزه ایجاد کنید؟

54- به دنبال مسئولیت دادن به دانش آموزان باشید

55- با دانش آموزان عکس یادگاری بگیرید و به آنها بگویید: منتظرم در آینده انسان های موفقی شوید.

56- مهربانی کلاس درس را زیباتر می کند

57- گذشت زمان و کسب تجربه دانش آموزان را بهتر می کند

58- هیجانات خود را کنترل کنید

59- انواع خطاهای مختلف را پیش بینی کنید و برای هر کدام راهکارهای مناسب داشته باشید.

60- احساس خوشبختی معلم و لذت بردن از زندگی به دانش آموز منتقل می شود

61- در توصیف احوالات زندگی مثبت صحبت کنید

62- هرگز شعار خواستن توانستن است بدون تلاش میسر نمی شود

63- اگر افکارتان را کنترل کنید، زندگی بهتر می شود

64- خندیدن را فراموش نکنید

65- اگر دانش آموزی نمره ی پایین گرفت، خنده را فراموش نکنید، زیرا دانش آموز باید ناراحت باشد، نه شما.

66- فراموش نکنید، تغییر رفتار اجباری نیست

67- شناخت ضعف های دانش آموز به منظور اصلاح آنها

68- قبل از صحبت کردن مکث کنید

69- مراقب نیازهای دانش آموزان باشید (نیازهای عاطفی، علمی و...)

70- محبت خود را از دانش آموزان دریغ نکنید

71- تجربه های جدید را به دانش آموزان یاد بدهید

72- گفتگو کردن با دانش آموز هنر است

73- بر کلیه ی دانش آموزان نظارت نامحسوس داشته باشید

74- یادتان باشد که معلم ها هیچ وقت اشتباه نمی کنند!!!

75- از دانش آموز طلبکار نباشید

76- آداب معاشرت را به دانش آموزان یاد بدهید

77- روابط اجتماعی صحیح و سالم را به دانش آموزان یاد بدهید

78- رفتار و معاشرت صحیح را تشویق کنید

79- در عین صمیمت و مهربانی ، اقتدار خود را حفظ کنید

80- در کلاس درس لحظاتی ناب بسازید

81- به تخلیله ی هیجات دانش آموزات فکر کنید

82- با مشکلات برخورد مؤثر داشته باشید نه برخورد منفی

83- واکنش های ناپخته را جدی نگیرید

84- راه برخورد با دانش آموزان زورگو را کشف کنید

85- با دانش آموزان منفعل چکارباید کرد؟

86- گاهی شوخی و بذله گویی لازم است

87- استفاده بهینه از لحظات کلاس (ساعت کلاسی را به چند قسمت تقسیم کنید)

88- دلسوز باشید

89- انگیزه داشته باشید

90- به معلم بودن خود افتخار کنید.

اجرای اغلب این موارد زیاد سخت نیست. برای داشتن دانش آموزان شاد، سالم و البته موفق، سعی کنید حداقل برخی از این کارها را اجرا کنید. مطمئن باشید تأثیرش را خواهید دید.

نکته: هر دانش آموز رفتاری طبق الگوی شخصیتی والدینش انجام
می دهد و معلم باید مانند طبیب این رفتار را اصلاح کند.

دانش آموز را هر طور شده تغییر دهیم !؟

بله، تغییر دادن شاگرد یکی از باورهای منفی و نادرستی است که بسیاری از معلمان درگیر آن هستند. این باور در میان معلمان بی تجربه به وضوح وجود دارد. آیا انسان موجودی مثل آهن و یا سنگ است و یا اینکه ربات است. کسانی که چنین طرز تفکری دارند، حواسشان باشد که آنها برخلاف ربات ها، روح و روان هم دارند و خود موجودی انتخاب گر هستند که در شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خاصی رشد کرده و عقیده و نظر خود را دانرد و هر کدام به سلیقه و باورهای خود زندگی می کنند.

یکی از اصلی ترین دلایل توهم تغییر دادن دیگران، عدم شناخت کافی از انسان است. انسان، موجودی بی عقل و تدبیر نیست که بتوان او را بدون در نظر گرفتن خواسته ها و عقایدش تغییر داد. سعی کنید با محبت کاری کنید که شاگرد با میل و علاقه، برخی رفتارها و علایق خود را تغییر دهد. یعنی این کار را با میل و اراده ی خود انجام دهد. نه به زور و اجبار. برعکس، هر جا که زور وجود داشته باشد، یا اصل تغییری ایجاد نمی شود و یا در آینده عوارض و نتایج غیر قابل کنترلی خواهد داشت. به زندگی افرادی که به زور والدین تغییر
کرده اند، نگاه کنید. بیشتر آنها دچار بیماری های روان تنی، فشار خون، ناراحتی های قلبی، بیماری های گوارشی و بسیاری از بیماری های عصبی و... شده اند. البته منظور این نیست که هر کس بیمار است یا مشکل جسمانی دارد، لزوما به دلیل زورگویی دچار بیماری شده است. اما پژوهش ها نشان می دهد که عکس موضوع تا حد زیادی صادق است. یعنی اجبار و زور و فشار، تولید بیماری و ناراحتی های اعصاب و روان می کند.

به دانش آموزان انگیزه بدهید:

یکی از مشکلات نسبتا عمومی معلمان، این است که می خواهد به زور و اجبار دانش آموزان را به سمت انجام کارها، ا نجام تکالیف، درس خواندن و بسیاری امور دیگر سوق دهند. این کار جدا اشتباه است. اگر انگیزه ی درونی برای کاری وجود نداشته باشد، نمی توانید دانش آموز را به تلاش وادار کنید. انگیزه باید از درون دانش آموز او را تشویق به پیشرفت و یادگیری کند. متأسفانه معلم بی تجربه با تهدید، تنبیه، نصیحت و اندرز، یا مقایسه، یا کنترل و سخت گیری، وعده های رنگارنگ و مشابه این کارها نه تنها می خواهند در شاگردان انگیزه های اجبار ایجاد کنند. اما همه ی این کارها نه تنها اشتباهند، بلکه در نهایت ایجاد انگیزه مؤثر نمی کند.

به تفاوت های شاگردان احترام بگذارید:

تفاوت های دانش آموزان باعث جذب آنان به یکدیگر می شود. با افزایش درک و آگاهی می توان به تفاوت ها احترام گذاشت. گرچه هر کدام از شاگردان منحصر به فرد هستند، ولی در بیشتر جنبه ها به هم شباهت دارند.

از مقایسه کردن شاگردان بپرهیزید:

مطلقا شاگردان را با یکدیگر مقایسه نکنید. به جای مقایسه کردن و انتقاد کردن هر کار کوچک دانش آموزان را گوش زد کنید و آنها را تشویق کنید، توانایی های دانش آموزان را تأیید کنید و به آنها روحیه بدهید.

مثبت باشید:

سعی کنید در کلام و در عمل مثبت باشید، حتی در جایی که دانش آموز خطا می کند، از مسیر مثبت خارج نشوید. زیرا ممکن است دانش آموز با توجه به افکار منفی تان، رغبتی برای ترمیم اشتباهاتش نداشته باشد.

با احترام رفتار کنید:

اگر واقعا تصمیم دارید، اشتباه دانش آموز را اصلاح کنید، حتما احترام آمیز رفتار کنید. حتی در حضور دیگران بهتر است چیزی در مورد اشتباهات فرد خطا کار صحبت نکنید.

نکته: کلید اصلاح فرد خطاکار، صداقت در گفتار و کلام صمیمانه است. اگرچه حل کردن مشکلات می تواند مرحله ای بسیار سخت باشد.

زمان بندی کنید:

بهتر است برای حرف زدن زمان بگذارید. مثلا 7 دقیقه کافی است تا در مورد این مسأله یا موضوع حرف بزنید. محدود بودن زمان باعث می شود که بیش از اندازه به آن موضوع بپردازید. وقتی که خود را محدود به مقدار معینی زمان برای پرداختن به کاری می کنید، مستقیم به سراغ اصل موضوع بروید و حاشیه پردازی نمی کنید و فرصتی برای بحث های اضافی نمی ماند.

انتقاد بی مورد نکنید:

قبل از شروع انتقاد از دانش آموز، کمی صبر کنید و خود را به جای او بگذارید. (با توجه به دانش، علم، تجربه) تأثیر موضوعی را که
می خواهید به او بگویید. در خودتان ارزیابی کنید، چه حالی به خودتان دست می دهد. شما نمی توانید اشتباهات را یک شبه حل کنید.

طرز بیان:

آیا می دانید نوع و عمق نگاه، نوع بلندی یا کوتاهی صدا، رنگ و شکل و شمایل لباس و... هر کدام حامل پیام های خاصی هستند. روانشناسان، عمیقا بر این باورند که نقش و تأثیر مهارت های غیر کلامی، از مهارت های کلامی بیشتر و مؤثرتر است. به همین دلیل می گویند، نوع حالت چشم ها، لبخند، گفتار، حس و حالت بدن و... از جمله موارد با اهمیتی هستند که ضمن مشخص نمودن پندار تو، که برخوردارند، در اینجا به ابزار پنج گانه تأثیر گذار می پردازیم.

1- حالت لب ها: لب های خندان برای هر دردی دوا هستند. هیچ شک و شبهه ای به خود راه ندهید که چهره ی شاداب و خندان، همیشه به دورن راه می یابد. البته هر از گاهی و تحت شرایطی خاص، می توان از طریق اخم، ناراحتی خود را نشان داد. ولی همانگونه که گفتم این کار به ندرت قابل اعمال می باشد. اما تبسمی و شادابی می تواند در بدترین شرایط، جواب مطلوب و مؤثر داشته باشد. بنابراین لبخند زدن و برخورداری از شیوه های موزون و آرام در صدا و نگاه و لبخند از عوامل مؤثر در برقراری ارتباط مؤثر و درست با شاگردان است.

2- چشم ها: هیچ چشمی بدون سخن نیست. روانشناسان معتقدند، هر نگاهی می تواند آرام بخش و یا تهاجمی باشد. بنابراین چشم با
اهمیت ترین ابزار غیر کلامی، در ارتباط میان معلم و شاگرد باشد. چشم منبع تأثیر و جایگاهی برای انعکاس علاقمندی، اعتماد به نفس، صداقت، و یا برعکس آن باشد. بنابراین با نگاهتان دانش آموز را سرشار از احترام کنید. بنابراین نگاه می تواند پیام های مختلفی بفرستد.

3- گفتار: توجه به محتوای اینکه چه می گوییم، در چه زمانی
می گوییم، و برای چه کسی می گوییم و به چه دلیل می گوییم، موضوعات بسیار با اهمیتی هستند. بر این اساس محتوا و درون مایه ی گفتار تنظیم می شود. بنابراین بسیار ضروری است که با انتخاب درست کلمات و جمله ها، ارتباطی مؤثر را تدارک ببینید.

4- گفتار: کلام موزون و آرام و مهارت در مکث ها بین کلمات و جمله ها، لطافت و نرمی گفتار، همه و همه از عوامل زمینه ساز یک ارتباط مؤثر است. به همین خاطر است که گفتن و بیان نمودن با دقت، حرارت، آرامش و... نتایج متفاوتی خواهد داشت. اما همه چیز به احساس اشتراک بین گوینده و شنونده و تعلق و پیوند متقابل بستگی دارد.

5- لباس مناسب: هر چند نمی توانید از طریق وضعیت ظاهری و لباس اشخاص به تحلیل همه جانبه و مشخصی از شخصیت فرد پرداخت، ولی هر کسی با توجه به دیدن نوعی نگرش نسبت به دیگران پیدا می کند. بنابراین وضعیت ظاهری می تواند پایه های قدرتمندی برای قضاوت دیگران نسبت به یکدیگر محسوب شود. همین موضوع می تواند در انتخاب کلمه ها و جمله ها اهمیت داشته باشد و باید به کلمه ها و جمله هایی که می گویید، دقت کنید.

توجه به سرشت دانش آموز:

 کار تربیت به معنی واقعی کلمه، کاری است پیچیده و در عین حال هوشمندانه و هنرمندانه. چرا که ما با فردی سروکار داریم که هنوز علم و تجربه ی چندانی از زندگی واقعی ندارد و از طرف دیگر آماده کردن آنها برای یک زندگی واقعی و هماهنگی با زندگی بزرگسالی نیاز به آموزش مهارت های مختلف (علمی، اخلاقی، اجتماعی، هنری، فرهنگ، اقتصادی و...) می باشد. بنابراین یک معلم آگاه سرشت ویژه ی دانش آموز را در مراحل مختلف سن رشد و همچنین قوانین و کیفیت دگرگونی های ذهنی آنها را خوب می شناسد. چرا که سازمانی عقلی و اخلاقی دانش آموز بر خلاف آنچه که برخی تصور می کنند، عینا همان تشکیلات سازمان فکری بزرگسالان نیست. همچنین کیفیت ذهنی دانش آموز در مراحل مختلف عقلی و سنی (رشد واقعی) با یکدیگر یکسان نیست. یعنی درست است که هر سنی مقتضیات و توانایی های خاصی دارد. اما گاهی با عدم آموزش درست این امر به تعویق افتاده است یا رشد بیشتری کرده است. یعنی شاید یک قسمت از امر رشد و تعلیم پرورش بیشتری یافته و قسمتهای دیگر رشد کمتری داشته اس. مثلا دانش آموزی در موسیقی و زبان انگلیسی به مهارت بیشتری رسیده و در مهارت های ورزشی و اجتماعی رشد کمتری داشته است. بنابراین باید تمام ابعاد را به طور هم زمان با یکدیگر رشد داد تا یک نمودار معقول و منطقی به وجود آید. نه اینکه یکی را فدای دیگری کنیم. بنابراین با شناخت قوانین رشد و کمک گرفتن از سرشت ویژه ی دانش آموز، بهتر می توان به وظیفه ی تربیتی خود که عبارت است از تربیت هوش و ذهن خلاق و مبتکر عمل کرد و انسان های کامل تری تحویل جامعه داد. اصل تربیت باید به احترام عمیق به دانش اموز آغاز شود و هدف و جهت آن باید پرورش انسان هایی باشد که تنها به نیروی خود و همت خود تکیه داشته باشند.

روزی که دانش آموز اعتقاد به اصالت خود (با ارزش بودن) را از دست بدهد، اعتماد به نفسش را از دست می دهد. از این رو نفس تعلیم و تربیت باز شناختن انسان (شناخت استعدادهای درونی فرد) به خودش است. کار معلم باید بر این اصل باشد که انسان موجودی است با استعدادهای بی کران و نیروی شگرف یادگیری. به بیان دیگر، هدف و رسالت معلم شنساندن استعدادهای دانش آموز و بارور کردن آن است. بنابراین هنگامیکه دانش آموز متوجه شود که چه استعدادهایی و چه ویژگی هایی در درون خود دارد، تلاش بیشتری می کند. در اینجاست که متوجه می شویم همه ی دانش آموزان را با یک شکل و یک قالب تربیتی نمی توان آموز داد. بلکه باید بر حسب وضعیت (شرایط خاص هر دانش آموز) و با الهام از کیفیت روحی و ذهنی خودش و استعدادهای خاص او با روش های ابتکاری متفاوتی پرورش داد.

فراموش نکنید که دانش آموز باید خود را کاملا آزاد حس کند و مراقبت معلم باید نامحسوس و دورادور باشد. در غیر اینصورت تعلیم و تربیت نتیجه ی معکوس خواهد داشت و نتایج نامطلوبی به بار خواهد آورد.

تربیت باید با توجه به شرایط زمانی و مکانی و کیفیت روحی و تمایلات و علاقه ی متغییر دانش آموزان در نظر گرفته شود. به این معنی که معلم نباید خود را در راه ها و الگوهای از پیش تعیین شده محصور کند، بلکه باید از طریق ابداعی و متنوع ترین راه ها سود جوید. مثلا برای آموزش کسر در درس ریاضی به دانش آموز بگوید: اگر یک نان بربری سر سفره باشد و شما چهار نفر باشید از این نان چقدر به شما می رسد؟ یا احتمالات دیگر چون شما کوچکتر هستید شاید لازم باشد یک/ پنجم نان مصرف کنید. یا اینکه محیط و مساحت به چه درد زندگی واقعی می خورد؟ جواب: اگر زمینی با طول وعرض 8*10 داشته باشید و بخواهید دور زمین را دیواری به ارتفاع 2 متر با عرض 20 سانتی متر بکشید و هر متر مربع (مثلا 100 آجر) مصرف کند چند آجر لازم است و چند تن آجر لازم دارید و یا اینکه اگر بخواهید زمین را کاشی کنید ، چگونه مقدار کاشی ، سیمان مصرفی، ماسه ی مصرفی، مقدار آب، مقدار دستمزد با توجه به متر مربع، پول حمل و نقل مصالح و... را محاسبه می کنید و یا اگر بخواهید دیواری را رنگ کنید و یا شیشه های ساختمان را محاسبه کنید و یا قیمت تمام شده ی درهای چوبی ساختمان را محاسبه کنید، چه کارهایی را باید انجام دهید. با این کار دانش آموز به مفهوم ریاضی و کاربرد آن در زندگی آشنا می شود و متوجه م یشود مسائل مختلفی مثل خیاطی، آشپزی (نوع مواد، مقدار مواد، درجه حرارت، مدت زمان و...) و سایر مشاغل چگونه از ریاضیات استفاده می کنند.

همچنین از طریق ریاضی می توان بر استدلالات منطقی و فلسفی دست یافت. مثلا نظمی که در ریاضی وجود دارد در درس شیمی چگونه نمایان است. جواب: یادتان هست هنگامی که در پیش دبستانی با علوم آشنا شدید و گیاهان و جانوران را شناختید (شکل گیاهان و جانوران، در کجا رشد می کنند، برای زنده ماندن به چه چیزهایی نیاز دارند، چگونه از خود دفاع می کنند، دشمن هر کدام و...) در دوره ی دبستان با مسائل مختلف دیگری از علوم آشنا شدید. مثلا آب چیست و چه کاربردی دارد و شکل آب (مایع، جامد، گاز، بخار) و در دوره ی راهنمایی با ملکول و ... آشنا شدید و در دوره ی دبیرستان با اتم، الکترون، نوترون و پروتون و ساختار مواد در شیمی آلی که کربن ها نقش داربست را دارند و هیدورژن ها به روش ها و شکل های مختلف بر روی آنها قرار می گرفتند و مواد مختلف را تشکیل می دادند و...

در اینجا متوجه می شوید که این درس از آگاهی ظاهری (حیوانات، گیاهان و...) شروع شد و هر چه جلوتر رفت در پایان مسائل ریزتر و ریزتر شدند (از بزرگ به کوچک) و به درون ذره ی مواد رسیدند.

اکنون درس فیزیک را به صورت منطق ریاضی بررسی می کنیم:

یادتان هست که وقتی بچه بودید حرکت ماشین اسباب بازی را مشاهده می کردید و با دست ماشین را به سمت جلو هُل می دادید و هر چقدر ماشین کمپرسی اسباب بازی سنگین تر می شد، سخت تر به جلو
می رفت و یا هنگامیکه به مدرسه می رفتید هر چقدر کیفتان سنگین تر بود، زودتر خسته می شدید و نمی توانستید تند و چابک بدوید. یادتان هست وقتی به درخت ها نگاه می کردید، نسیم باد برگ های درختان را تکان می داد و در پاییز برگ درختان به روی زمین می ریخت (نیروی جاذبه) یادتان هست وقتی توپ را به آسمان پرتاب می کردید، دوباره به زمین می افتاد و هر چقدر نیروی بیشتری وارد می کردید، توپ بالاتر می رفت. یادتان هست که هنگامیکه در یک جاده ی سرپایینی راه می رفتید راحت تر و با سرعت بیشتری راه می رفتید و هنگامیکه از سربالایی بالا می رفتید کار کمی سخت تر می شد و...

اکنون در دوره ی دبیرستان با درس خاصی به نام فیزیک سر و کار داریم. در این درس دانشمندانی که مسائل فیزیک را دنبال می کردند و قوانین مختلف آن را کشف کرده اند به این نتیجه رسیده اند (جسم، هم جرم دارد و هم وزن) همچنین سرعت، شیب، نیروی جاذبه، وزن، انرژی و... تأثیرات متفاوتی بر روی یکدیگر می گذارند. برای مثال هر چقدر جسمی سنگین تر باشد، برای رفتن به جلو نیروی بیشتری لازم دارد. با این افکار فرمول های مختلفی را کشف کردند که با تعدادی از معلومات به مجهولات دست می یابیم.

شاید فکر کنید برای حل یک مسأله ابتدا باید صورت مسأله را بخوانید. من به شما توصیه می کنم که ابتدا فرمول را مشاهده کنید که از چه اجزایی تشکیل شده است و اسامی و علامت های اختصاری آن را بشناسید. سپس مسأله را بخوانید و... اکنون با متوجه شدن خاصیت هر جزء مسأله، هنگامیکه مسأله را می خوانید و درون فرمول خاص خودش قرار می دهید، جواب سئوالات را بدست خواهید آورد. یعنی ما می توانیم با استفاده از یک سری معلومات به یک مجهول برسیم و جواب آن را بدست آوریم. این کار باعث می شود که تفکر و عقل و دور اندیشی ما بیشتر شود. در مسائل اجتماعی ما می توانیم با
مشاده ی افراد (طرز بیان، لحن، تیپ و لباس، فیگور صورت، عقبه و گذشته ی زندگی فردی و اجتماعی آنان و...) راحت تر دیگران را بشناسیم و خوبی ها و بدی های آنها را کشف کنیم. با این شناخت است که می توان دوست خوبی را برای خود انتخاب کنیم. چرا که هر چه آگاهی ها بیشتر شود راحت تر و بهتر می توانیم زندگی کنیم و به دردسرهای بزرگ گرفتار نشویم.

همچنین با دیدن فرمول فیزیک متوجه می شوید که باید به افکار خود نظم و هدف بدهدی و از تشتت و نابسمانی فکری که روحتان را دستخوش اضطراب می کند، جلوگیری کنید. چرا که با مشاهده ی فرمول فیزیک متوجه شده اید که همه ی اجزاء در جای خودشان به صورت صحیح در فرمول قرار گرفته اند. همینطور با مشاهده ی یک ساختمان، یک ماشین، یک تابلوی نقاشی، گوش کردن به یک موسیقی، حرکت و نظم سیارات متوجه ی این موضوع می شوید که همه ی عناصر آنها در جای خودشان به شکلی منظم و منطقی قرار گرفته اند.

همینطور متوجه می شوید هنگامیکه می خواهید پول ها را دسته کنید و بشمارید. ابتدا باید ده هزار توانی ها و سپس پنج هزار تومانی ها و دو هزار تومانی ها و هزار تومانی ها و پانصد تومانی ها را به ترتیب از بزرگ به کوچک دسته کنید. اکنون متوجه می شوید هنگامیکه که می خواهید یک فصل و یا یک پاراگراف از متن کتابی را بخوانید باید ابتدا اجزاء اصلی (تیترهای درست، کلمات هم، جمله های مهم) را مطالعه کنید (از کل به جزء) و سپس ارتباط اجزاء یک متن را بسنجید. بنابراین همه ی اجزای یک درس مانند موتور یک ماشین جزء جزء با یکدیگر ارتباط دارند و مفهوم اصلی را دنبال می کنند. یعنی ارتباط اجزاء متن به صورتی هدفمند یکدیگر را کامل می کنند و مانند دانه های زنجیر به دنبال یکدیگر قرار می گیرند و مفهومی را به ما یاد می دهند و ما با خواندن متن کتاب به تدریج مفاهیم اصلی و فرعی را کشف کنیم و ارتباط آنها را با یکدیگر درک می کنیم.

در پایان متوجه می شوید که ساختار ذهن شما هم باید مانند یک اتاق مرتب، قفسه های منظم و چیده شده ی یک مغازه و... باید اطلاعات به روش صحیح دسته بندی و طبقه بندی شوند و در آخر باید یک
روز یک هفته و یک ماه و یک سال خود را به درستی طبقه بندی و برنامه ریزی کنید تا بتوانید به موفقیت های بزرگ دست یابید.

لطفا متوجه باشید:

باید توجه داشته باشید که دانش آموزان خیلی حساسند و نسبت به همه چیز دقیقند. حال خوان آن چیز جزئی و با اهمیت باشد، خواه خیلی مهم. آنها خیلی علاقمندند که اطرافیان، به خصوص والدین، معلم و... آنها را دوست داشته باشند. هر بی توجهی را، به حساب بی علاقگی و دوست نداشتن می گذارند و هر حرف ناحق را به حساب بی عدالتی و ظلم می گذارند. همین امر سبب ناراحتی، و بی اعتمادی، بی انگیزگی و عدم توجه کافی به درس می شود. در ضمن یک نوع احساس بیهودگی به وجود می آورد که نابود کننده ی شخصیت آنهاست. در این مرحله بی حوصلگی استعداد دانش آموزان را بر باد می دهد. اخلاقشان را به تباهی می کشاند و آنها را دل آزرده و از خود بیزار می کند. برعکس در جریان توجه است که دانش آموز به نیروی شگرف خود پی می برد، دل و جرأت خود را می آزماید و انسانی علاقه مند به کار و تلاش و شاداب و مؤدب بار می آید. زندگی به معنی اراده و عمل. از طرفی مطالعه، انگیزه و عامل گسترش هوش و توسعه ی فکری است. حتی اراده از عوامل سازنده کشف معلول و علت در یک عملیات منطقی در ذهن است. به عبارت دیگر فعالیت حسی و حرکتی در واقع منشأ و منبع مشترک ادراک علوم مختلف است و ثابت شده است که انسان در جریان فهمیدن علوم مختلف به شعور و تفکر که شاخص انسان است و درک رابطه ی علت و معلول نائل می شود. بنابراین دانش آموزان باید به این امر معتقد باشند که مطالعه و تلاش می تواند استعدادهای آنها را شکوفا کند و تمام موانع را از بین ببرد. نتیجه ی آن رها شدن از خود بیگانگی است. از طرفی آموزش اگر توأم با تکرار نباشد، از بین می رود.

مشارکت در کارها:

به دانش آموزان اجازه دهید تا در کارها مشارکت کنند و از این طریق اعتماد به نفس بیابند و غرور سالمی در آنها شکل بگیرد. باید در
دانش آموزان اعتماد به نفس ایجاد کنید. چون اعتماد به نفس پایه و اساس پیروزی و موفقیت است و بسیاری از سستی ها و ناکامی ها از عدم اعتماد به نفس سرچشمه می گیرد. مقاومت میان داشتن و نداشتن اعتماد به نفس در این مثال ها به خوبی پیداست و جملاتی که باید گفته شود:

- تو نمی توانی یک کار را هم درست انجام دهید. به جای این جمله بگویید: ببین چقدر خوب این کار را انجام دادی

- باز هم شیطونی کردی و درس نخواندی. به جای این جمله بگویید: ببین چقدر خوب این کار را انجام دادی.

- اینقدر تلوزیون نگاه نکن. به جای این جمله بگویید: عزیزم
برنامه ای که برایت مفید است نگاه کن و درس ها را هم باید بخوانی تا فردا معلم از تو راضی باشد.

نکته: به جای جملات منفی با جملات مثبت دانش آموز را تشویق کنید.

والدین و معلم باید از همان کودکی به این مسأله توجه داشته باشند و میل و رغبت به فعالیت و مطالعه و علم آموزی را در کودک زنده کنند. چون از این طریق است که رشد سالم جسمی و رشد عقلی و در نهایت روح استقلال و اعتماد به نفس در کودک پرورش می یابد.

فراموش نکنید اگر دانش آموز به آموختن و فعالیت رغبتی نشان
نمی دهد، نباید او را به دست قضا و قدر سپرد، بلکه باید از طرق مختلف میل و رغبت او را به یادگیری و آموزش برانگیخت.

در حضور دانش آموزان مراقب صحبت ها و رفتارتان باشید:

گاهی معلم ها، هنگامی که گرم صحبت می شوند، متوجه نیستند که سخنان آنها از لحاظ تربیتی چه نقشی می تواند در دانش آموزان داشته باشد. این است که دانش آموز از گفته های نسنجیده ی معلم، تصورات غلطی پیدا می کند که در روحیات و نظریات آنها نتایج نامطلوبی به جا می گذارد. در نتیجه حرف های درست و به جا می تواند پایه های شخصیت دانش آموز را استوار کند و در آنها انگیزه ایجاد کند. به همین جهت است که کلمات و جملات مناسب می توانند اعمال و رفتار دانش آموز را تغییر دهد. در حقیقت کلمات آینه ی روحند و به همین دلیل گوینده ی سخن، درونیات خود را بیرون می ریزد. اگر انسان منفی نگر و کج اندیش و بدخلقی باشد، کلمات به همان گونه تراوش می شود و برعکس.

سعی کنید هنگامیکه دانش آموز از شما پرسش کرد (حتی غیر منطقی) با شکیبایی و بردباری با کلمات و لغاتی که در خور فهم آنهاست به آنها جواب بدهید و از این راه دنیای فکری آنها را غنی کنید و
اندیشه ی آنها وسعت دهید.

باید دانش آموزان را به پرسش تشویق کنید و هم ذهن آنها را با حرف های مثبت (تفکر مثبت) پرکنید. ضمنا انسان امیدوار تلاش بیشتری خواهد کرد. مواظب باشید، ذهن دانش آموز مانند لوحی خالی، بسیار حساس و نقش پذیر است و مانند بوم نقاشی سفید و پاک است. در ورح حساس و لطیف آنها، کمترین عمل و کوچکترین حرفی اثر می گذارد و همین حرف ها و کلمات معلم است که پایه های خصائل روحی و شخصیتی آنها را پی ریزی می کند.

نکته: نگذارید خاطرات تلخ در ذهن دانش آموز رسوخ کند.

از گفتن کلمات شخصیت شکن اجتناب کنید:

متأسفانه برخی از معلمان بی تجربه، هنگام سخن گفتن با دانش آموز، دانسته یا نادانسته، روی کلمات خود توجه نمی کنند و آن را با چنان لحن تحقیر آمیزی بیان می کنند که روح کودک را آزار می دهد.

- تو هنوز نمی فهمی

- تو هنوز زوده از این حرف ها بزنی

- تو آخرش هم هیچ چی نمی شی

- می دونم ایندفعه هم مثل دفعات قبل درس نخواندی ...

خلاصه از این نوع کلمات شخصیت شکن که به اصطلاح خودشان برای تحریک آنها استفاده می کنند و غرور آنها را خدشه دار می کنند. در حالی که همین مفاهمی را با کلمات بهتر بیان کنید. زمانی هم که لازم است آنها را متوجه ی کمی سنشان (بی تجربگی) کنید، نباید مطالب خود را با لحن تحقیر آمیز و ناراحت کننده بیان کنید و کمی سن را موجب عیب و نقص در نظر آنها نبینید.

در این صورت شخصیت دانش آموز را در هم می کوبید و حس اعتماد به نفس و ابتکار عمل را از آنها می گیرید و آنها را در همان دوران کودکی نگه می دارید و تخم ترس و بدبینی و کم رویی را در وجودشان می کارید. در نتیجه احتمال اشتباه و خطاهای بزرگ در آنها بیشتر می شود.

برای تکوین و تقویت منش دانش آموز لازم است که همیشه شخصیت آنها حفظ شود، مورد احترام باشند و همه به چشم انسانی بالغ و کامل به آنها بنگرند. سعی کنید رفتاری متین با آنها داشته باشید و احترام معادل بزرگترها در حق آنها داشته باشید. البته نباید دنیای رسمی و خشک بزرگترها در حق آنها داشته باشید. البته نباید دنیای رسمی و خشک بزرگترها را به دنیای شاد و پرتحرک کودکان بکشانیم و فریزر شده با آنها رفتار کنید یا طوری با آنها رفتار کنید که لوس و نُنُر و از خود راضی بار آیند.

نحوه گفتگو با دانش آموز:

دانش آموزان، روحی پرشور و دنیایی پرهیجان دارند. در این سنین تلاطم های عاطفی فراوان است. روح آنها به سرع از یک قطب به قطب دیگر می رود. بنابرانی باید قبل از هر چیز به نحوه ی گفتار و رفتار خود نظارت داشته باشید. برای توفیق در این راه باید قبل از هر چیز به نحوه ی گفتار و رفتار خود توجه کنید. لحن آمرانه یا تحقیر کننده نداشته باشید. سعی کنید با آنها جدی و در عین حال (خودمانی باشید) و گاهی مسائل را با شوخی و طنز مطرح کنید. بدون آنکه قصد تحقیر و توهین داشته باشید.

روح پر تلاطم دانش آموز سبب می شود که گاهی اوقات خطا کند و رفتار ناپسند داشته باشد. با مشاهده ی چنین رفتاری نباید عکس العمل نامناسب (رفتار نامناسب) انجام دهید و فکر کنید با این کار وظیفه ی خود را به خوبی انجام داده اید. در این اوقات توجه به موقعیت اجتماعی، سن کودک، میزان تجربه و آگاهی، نوع فرهنگ خانوادگی، جهان بینی و تجربه ی فرد، هوش و استعداد و... دقت کنید. سپس تعیین میزان تنش (مثلا 30%)، علت ناسازگاری و فهم دانش آموز، نوع رفتار شرطی شده و قابل پیش بینی و...

بعضی مواقع دانش آموز پایش لغزش پیدا می کند و خود را به دردسر می اندازد. در اینجا وظیفه ی ما است که به کمک او بشتابیم. چون عدم تجربه ی کافی و عدم درک و آگاهی از نوع رفتار مناسب،
نمی تواند آنها را به مقصد مطلوب برساند. یعنی شاید با رفتارهای نامطلوب تنش را بیشتر کنید. به آنها کمک کنید که چگونه می تواند با چه رفتارها و سخنانی بحران هایی که در آن قرار دارد را تعدیل کند.

نکته: باید با جانشین کردن افکار پسندیده حس ابتکارشان را تقویت کیند و وسیله ای فراهم کنید تا بتوانند به امور واقعی و بحرانی با آگاهی فائق آیند. و با پیدا کردن روش های حل موضوع بحرانی، بر رفتار و عملکردشان مدیریت داشته باشند.

باید میدان دید و قوه ی جهان بینی آنها را وسعت داد و نگذارید قضایا را از زاویه ی مجهول و تاریک ببیند و در هر چیز به دنبال حل موضوع بگردد و با مسائل مختلف عاقلانه برخورد کند. آنها نباید در هیچ شرایطی روحیه ی خود را ببازند.

دانش آموزان باید آینده نگر باشند و خود را با مسائل بیهوده سرگرم و مشغول نکنند و وقت خود را بیهوده هدر ندهند. آنها باید آینده نگر باشند و برخی مسائل و مشکلات را از قبل پیش بینی کنند. برای
مثال هنگامیکه خانه ای را می سازید، طوری مهندسی آن را در نظر می گیرید تا اگر زلزله ای آمد، خانه ویران نشود و مسائل مختلف ساختمان را از قبل پیش بینی می کنید.

چگونه دانش آموزان را راهنمایی کنید:

نباید همیشه به عیوب و نواقص حرکات دانش آموز توجه کرد و مرتب به آنها سرکوفت زد. بلکه باید جنبه های مثبت، خلاق و ابتکار کار آنها را هم دید و تشویق کرد. باید به دانش آموزان کمک کرد تا استعدادها، امکانات بدنی، و حتی روحی خود را بشناسند و یاد بگیرند که چگونه فکر کنند و موقعیت های مختلف را بشناسند. آنها باید یاد بگیرند بر خود مسلط باشند. این نیز درست است که دانش آموز می تواند از تمام اصول منطقی کمک بگیرد و عاقلانه و با استدلالات صحیح و جسورانه، عواطف و هیجانات و جنبه های نادرست فکری و روحی خود را تجزیه و تحلیل و اصلاح کند.

نکته: طرز رفتار با دانش آموز از اصولی ترین و جدی ترین موضوعات می باشد. البته به شرطی که معلم بداند چگونه با او رفتار کند. لازم است دانش آموز مسائل را با درایت کامل، تجزیه و تحلیل کند، و عوامل مؤث در رفع مشکلات و ناراحتی های خود را بشناسد. اما نکته ی مهم رفتار معلم، الگوی رفتار و پایه ی تربیت آینده ی دانش آموز قرار می گیرد.

علاقه به مدرسه:

علاقه ی دانش آموز به مدرسه – تنها به سبب صمیمیت و مهر و محبت از جانب معلم و مدیر و ناظم مدرسه است. البته عامل مهم بالا بودن سطح فکر معلم که دانش آموز باید آن را از لحاظ آگاهی و معلومات در سطح بالاتری از خود ببیند و از مصاحبت با معلم خود لذت ببرد و حس کند از معلم آگاهی و دانش می آموزد. همینطور کلاس جای آسایش و آرامش آنهاست. نباید به صورت غمکده ای در آید و نباید فضای ملال آوری داشته باشد. چون این مسأله با قلب شاد جوان و روح آنها، در تضاد است و آنها را مجبور می کند تا برای رفع این تضاد در آرزوی زنگ آخر در فکر فرار از مدرسه باشد. بدین معنی که دانش آموز باید یا شور و نشاط را در خود بکشد یا اینکه از مدرسه بی رغبت و گریزان باشد.

اگر مدرسه محیطی شاد و مطبوع داشته باشد، لحظه های شیرین در مدرسه یافت می شود نه در خارج از آن.

علاقمند کردن دانش آموزان به محیط مدرسه، مستلزم رعایت نکات دیگر هم هست. از جمله بعضی مسائل که در نظر بزگترها کوچک و بی اهمیت است و پیش پا افتاده است به نظر آنها بسیار مهم و با اهمیت جلوه می کند. مانند انتخاب لباس معلم، آرایش موی سر و مانند آنها که با ذوق و سلیقه ی شخصی آنها نزدیک باشد.

تهدید آری یا خیر؟

گاهی ندانسته یا حتی از روی دلسوزی شخصیت دانش آموز را در هم شکسته و گوهر سازنده ی وجودشان را از آنها می گیرن. مثلا برای فهماندن اشتباه دانش آموز به زور یا تهدید یا تمسخر متوسل می شوند. اینها سه سلاحی هستند که نقش در تربیت درست ندارد.

وقتی دانش آموزی مقاومت کرد، نباید برای درهم شکستن مقاومتش اصرار کنید، چون مقاومت او حس شجاعت را در او تقویت می کند. از طرفی این مقاومت ها عامل تکوین شخصیت آنهاست و اگر هم اشتباهی در رفتارشان و انجام کارهایشان دیده می شود باید فقط به توضیح بسنده کرد و آنها خودشان تصمیم گیرنده باشند. چرا که دانش آموز کامپیوتر نیست تا شما بتوانید با زور و تهدید و بدون در نظر گرفتن احساس و حس اعتماد و شخصیت او چیزی را تغییر دهید. در چنین مواردی کمک به گسترش درک مسائل پیرامون رفتار و یا اشتباهات آنها است. بنابراین با آنها با لحنی دوستانه صحبت کنید و مسائل و مشکلات بعدی رفتارش را توضیح دهید. آنها باید طوری تربیت شوند که به نقطه ضعف های خود آگاهی یابند.

البته باید در برابر رفتارهای خطرناک و زیان بخش دانش آموزان ایستادگی کرد و اجازه نداد که خود سر و یک دنده بار آیند و فقط به خواست خود توجه کنند.

معلمان نباید با ایراد گرفتن مداوم هر چند کوچک و و ناچیز خود، حتی به خیر و صلاح دانش آموز، در نظر آنها به صورت آدمی زورگو و نفرت انگیز درآیند. زیرا دانش آموزان بسیاری از ایرادها را تجزیه و تحلیل و با تجربه ی شخصی خود درک و اصلاح
می کنند. فقط باید دانش آموز را از پیش آماده کرد که در صورت مواجهه با مشکلات چگونه رفتار کنند و اعتماد به نفس خود را از دست ندهند و در عوض یاد می گیرند از شکست ها تجربه کسب کنند و با دیده ی واقع بین تری به رفتار خود بنگرند و رفتارهای خود را مورد ارزیابی قرار دهند. در حقیقت معلم باید با شخصیت بخشیدن به دانش آموز راه درست زندگی کردن را آموزش دهد.

در واقع مؤلفه هایی مانند شادی، لبخند، گذشت، محبت، آگاهی دادن، خردمندی، احترام متقابل به دانش آموز شخصیت می دهد و دانش آموز را مجذوب رفتار معلم می کند.

نکته: با دانش آموزان خوش رفتار باشید. اساس تعلیم و تربیت
بر پایه ی احترام متقابل است. همچنین اساس تفکر بر اندیشه و
خرد ورزی است.

ریشه ی بزهکاری ها کجاست؟

معلم نباید به دانش آموز به چشم شاگرد خود نگاه کند. باید این را در نظر داشته باشد که دانش آموز فردی از اعضای جامعه ی آینده است. اعمال ناروا و حرکات نادرست معلم و اطرافیانی که به نحوی با
دانش آموز برخورد و تماس دارند، همچون بذری است که در سنین بالاتر خود را بروز می دهد. هنگامیکه دانش آموز در چهره ی انسانی بالغ در جامعه حضور یافت.

لغزش های معلم و دیگران (والدین، اطرافیان و...) در برخوردهای روزگار کودکی و نوجوانی و جوانی، به صورت عقده های روانی، در اعماق ضمیر او می ماند و هر جا امکان یابد (هنگام تشکیل خانواده= منجر به طلاق، استادیوم های ورزشی= فحاشی، در اداره= بی توجهی به ارباب رجوع و...) همچون غده ای چرکین سر باز
می کند.

در چنین افرادی تمایلات فردی و نفسانی (کسب قدرت، خوی حیوانی، فقط منفعت خودم و...) برانگیخته می شود و روح انسانی شان را از بین می برد و با روحی بی تفاوت به جامعه و اجتماع، فقط به دنبال منافع شخصی خود می روند. آنوقت است که معلم، والدین و دیگران ثمرات زیانبار رفتار و حرکات نادرست خود را می بینند.

برای جلوگیری از چنین فاجعه ای، باید از همان دوران کودکی در انبساط روح کودکان کوشید (رسالت معلمی شغل انبیاء است، یعنی توجه به روح شاگرد اهمیت بیشتری دارد تا توجه صرف به درس فیزیک و شیمی و...) و آن را تعالی بخشید و همواره تلاش کرد تا شعله های امید و آرزوهای بزرگ و آرمان های عالی انسانی در قلبشان همواره روشن بمان. باید آنها را ترغیب کرد تا با ثبات قدم به دنبال ایده آل ها و هدف های والایی باشند که بی شک لذت بی پایانی در پی دارد و روحشان را با شادی سیراب می کند. باید آنها را برای رسیدن به عالی ترین مدارج فضیلت انسانی و کمال بخشیدن به خرد آماده کرد. آنها باید ویژگی ها و ارزش های واقعی زندگی را بیاموزند و شناخت درستی از اجتماع و قوانین آن و رفتارهای خوب اجتماعی داشته باشند.

بنابرانی تربیت باید بر اساس شناخت درست باشد. درک عادات و رفتار و افکار درست که آینده ی دانش آموز را تحت تأثیر خود قرار می دهد و سرنوشت او را رغم می زند. این وظیفه ی معلم است که دانش آموز را چنان بار آورد تا آنها بتوانند نیروهای سرشار خود را از قید افکار و رفتار نادرست رها کنند.

دانش آموزان باید یاد بگیرند که عواطف و احساسات خود را تابع خرد کنند و تفکر آزادانه داشته باشند. در غیر اینصورت اسیر امیال و احساسات منفی می شوند و رفتارشان پایان خوشی نخواهد داشت. دانش آموزان باید به تفکر بر رفتار خود عادت کنند و هر از چند گاهی خود را ارزیابی کنن.

دستگاه های آموزشی و معلم باید به دانش آموز بیاموزد که خوشبختی واقعی انسانی در خدمت به جامعه و مردم است و جامعه و رابطه ی انسانی صحیح است که در نیک بختی کشور نقش دارد.

بنابراین باید از همان دوران مدرسه، روح تکروی و انزوا طلبی و خشونت را در دانش آموز از میان برد و طبع دوستی و محبت و مودت و همکاری (کارجمعی) در آنها پدید آورد.

دنیای ما پر از نعمت های زیباست، در حالی که پلیدی ها در ذهن پرورش نیابد و در وجودمان چیزهای زشت و نفرت انگیز دیده نشود. معلمان نباید با رفتارشان رفتارهای زشت را به دانش آموزان بیاموزند. زیرا در بیشتر مواقع آموزش غیر مستقیم (دیداری / شنیداری) تأثیر بیشتری خواهد داشت. به تدریج معلم با رفتارش درس زیبا شناسی را در افکار دانش آموز زنده می کند.

وسیله را جانشین هدف نکنید:

مشاهده می شود، برخی از معلم ها، به جای اینکه از شاگردان خود بپرسند، امروز چی یاد گرفتید؟ می گویند: مشق هایتان را نوشته اید؟

اینگونه پرسش ها درباره ی نمره و معدل، گذشته از اینکه میدان دید دانش آموزان را تنگ می کند، هدف های تعلیم و تربیت را هم در نظر آنها وارونه جلوه می دهد. در واقع آنها به جای اینکه به یادگیری که اساس آموزش و پرورش است رو آورند بیشتر فکر خود را معطوف به نمره گرفتن می کنند.

استفاده از حربه ی نمره برای پیش بردن هدف های تربیتی، به تدریج سبب می شود که نمره جای فهم درس را می گیرد و صرفا نمره یا تست زدن جای اندیشه و تفکر را می گیرد و جانشین هدف های تربیتی می شود. در واقع مر این دو از یکدیگر مشخص است.

بسیار دیده ایم که تعدادی از معلم ها، همین که با رفتار ناخوشیاند دانش آموز روبرو می شوند، شتابزده و بدون تعمق و دوراندیشی، واکنشی نامناسیب از خود نشان می دهند و زود تصمیم می گیرند و جالب اینکه تنها عوامل بیرونی آن رفتار را بررسی می کنند و درکی به شناخت ریشه های عمیق و روانی آن ندارند و در چنین مواردی از سلاح نمره هم استفاده می کنند. بی تردید در چنین تلاشی با شکست روبرو خواهند شد. بنابراین بهترین راه برای برطرف کردن ناراحتی یا یک جریان ناسالم فکری و عقلانی این است که بدون عصبانیت و با بردباری و شکیبایی و بدون دستپاچگی و پرخاشگری و با برخورد مناسب به بررسی علل بیرونی و درونی انگیزه های جاهلانه بپردازیم و چگونگی عیب رفتار دانش آموز را دریابیم.

ترس، استرس، تنبلی و بسیاری از پدیده های منفی دیگر همه معلول علت هایی است که باید آنها را بررسی کرد و تنها با کتک و سرزنش و تنبیه و داد و فریاد و نمره یا پند و اندرز نمی توان به اصلاح آنها موفق شد.

نکته: معلم موفق با کمترین فشار و استرس، بیشترین موفقیت را بدست می آورد.

استعدادهای دانش آموزان را بشناسیم:

اگر معلم به فعالیت های دانش آموزان دقت کند و به نیات و هدف های آنان توجه کند، ناگزیر با مسأله ای غم انگیز روبرو می شود. تلاش در تاریکی، کوشش بی ثمر، جهد بی حاصل و تقلایی بی مورد. شاید بپرسید چرا؟

جواب روشن است. وقتی دانش آموز استعداد خود را نمی شناسد. در حقیقت نمی داند که برای چه کای ساخته شده است و در راهی که شایسته ی شکوفایی ذهنی اوست قدم نمی گذارد. چنین فردی نتیجه ی کوشش او ثمری نخواهد داشت.

البته این امر در مورد همه صادق نیست ولی بسیارند کسانی که در این وادی حیرانند و نمی دانند چه مسیری را باید طی کنند و برای چه کاری مناسبند. در اینجا میل باطنی و علاقه ی قلبی اش اهمیت دارد. البته این راهی مشکل و پر پیچ و خم است و نباید فراموش کرد که هیچ کاری خالی از اشکال نیست و همیشه موانع و دشواری هایی فرا راه هر جوینده ای وجود دارد. بنابراین برای موفق شدن باید با خود صمیمی باشید و به نحوی جدی و صادقانه هدفتان را دنبال کنید.

باید با اراده ی قوی تلاش کنید و در این راه از سرزنش و شماتت (رانده شدن، مورد استهزاء قرار گرفتن، شکست، تنگدستی و دیگر رنج ها) هراسی نداشته باشید.

جستجو کردن، تکاپو کردن، از ته دل خواستن، از شکست و ناکامی نهراسیدن، شکی به دل راه ندادن، دمدمی نبودن، ادراک کردن و...

البته این موضوع به خودشناسی بستگی دارد و هدف و مقصود خود را بشناسید. باید مانند آهنگری پرکار و چیره دست پولاد وجود خویش را با خدمتی برای جامعه پیدا کنید.

نحوه ی فکر کردن دانش آموز:

نباید فراموش کرد که دانش آموز  همیشه (واقعیت را با خیال به هم می آمیزد) لازم است پا به پای رشد جسمی و دنیای ذهنی، عادت به تفکر پیدا کند و قدرت استدلال و فکر خود را گسترش دهد و برای هر چیز دلیلی جستجو کن. آنها باید منطقی شوند و منطقی فکر کنند. چرا که دقت در جزئیات، کلید هر مشکل و حل هر معمایی است. بنابراین یکی از وظایف مهم معلم تفهیم این امر به دانش آموز است که هر موضوع ضروری را از ابعاد مختلف دقت نظر داشته باشند. آنان باید ژرف بین باشند و در اعماق امور و پدیده ها به کاوشگری بپردازند و باطن هر چیز را با مشاهده و تخیل و استنباط درک کنن. به خلاقیت دانش آموزان باید میدان داد و غنا بخشید. همچنین باید بدانید که اگر تفکر دانش آموز را به راه درستی رهنمون نکنید به راهی ویرانگر خواهد افتاد. در چنین مواقعی یک حرف سنجیده و یک راهنمایی به جا و درست تأثیر عمیق به جا می گذارد. تأثیری که ممکن است مسیر زندگی فرد را تغییر دهد.

سخنان معلم:

اگر حرفی از دهان معلم بیرون می آید، دارای ارزش و گوهر باشد، می دانید چه معجزه ای می کند. البته به شرطی که به جا و به موقع و سنجیده و حساب شده باشد و از دل برخواسته باشد و گوینده اش به آن ایمان داشته باشد. در این صورت حرف دیگر باد هوا نیست و جسم و روح دارد. نیروی سحر کننده دارد و شفا می بخشد.

نکته: ابتدا حس اعتماد دانش آموز را به خود جلب کنید.

دنیای گسترده ی ذهن دانش آموز:

معلم با تجربه باید توجه داشته باشد که دنیای ذهنی دانش آموز، دنیایی است پر تنوع، با قدرت بی کران، استعدادهای گوناگون. حالت های مختلف، خصوصیات روحی متضاد، دگرگونی های سریع فکری، و طبعی هزل گونه، بلهوس و سرزنده، شوخ طبعی که با افراط و تفریط سازگاری بسیار دارد. شناخت این دنیای وسیع پر از راز و رمز است که می تواند زیر بنای منطقی او قرار بگیرد.

معلم باید خود را به دنیای ذهنی دانش آموز نزدیک کند و به حل و ارزیابی مسائل آنان همانگونه که هست، بپردازد و تکیه گاهش هم (تفکر منطقی، ابعاد موضوع، تفکر خلاق و تخیل و...) باشد.

در تربیت دانش آموز میب به خدمت (کارهای جمعی)، تفکر خلاق (خیال پردازی)، استدلال (آزمایش و خطا) و... که باید مورد توجه و تربیت قرار بگیرد. از طرفی هر دانش آموز ظرفیت و قابلیتی دارد. باید دقت کنید دانش آموز از نظر جسمی و روانی در چه پایه ای قرار دارد و چه استعدادهایی دارد. آنگاه آنها را پرورش دهید. بنابراین توجه به کیفیت روحی و جسمی و تمایلات دانش آموز حائز اهمیت است.

نکته: معلم نباید از قدرت خود نسبت به دانش آموز سوء استفاده کند. بنابراین رفتار آرام و محبت آمیز بهترین ضامن تعادل عاطفی دانش آموز است. سعی کنید دانش آموز را در مقابل دیگران سرزنششان نکنید. در مقابل جمع شماتتشان نکنید و بیشتر از تشویق و تحسین استفاده کنید و همیشه آماده ی کمک به آنها باشید.

شناخت مفهوم کلمات درسی مهمتر از شناخت مفهوم جمله ها:

هنگامی که فصلی از کتاب را مطالعه می کنید. باید به مفهوم کلمه های اصلی متن توجه خاصی داشته باشید. مثلا شروع فصل جغرافیای سال هفتم با کلمه (منابع آب و خاک) مواجه می شوید. در اینجا معنی تک تک کلمات را می دانید. مثلا معنی (منابع) یعنی چه؟ مسلما معنی کلمه منابع انسان را به یاد منبع و موجودی و یا سرمایه و منبع آب بالای پشتبان که ذخیره ی آب می باشد. دقت کنید که کلمه ی منبع معنی و مفهوم گسترده ای دارد. حال به دو کلمه ی دیگر یعنی (آب , خاک) توجه کنید. آیا می دانید به چه منظور نویسنده این دو کلمه را در کنار هم قرار داده است. مسلما آب برای حیات موجودات زنده ضروری است و اگر خاک هم وجود نداشته باشد. گیاهان رشد نمی کنند و ما نمی توانیم گیاهان را که منبع اصلی غذای انسان ها و سایر موجودات هستند، رشد و نمو کنند. اکنون متوجه می شوید که ارتباط این دو کلمه چقدر لازم و ملزوم یکدیگر هستند و هر کدام چه نقشی در برابر دیگری ایفا می کند. بعد از این مرحله به یاد منابع آب و خاک می افتیم که منابع آب متنوع است. مثلا رودخانه ها، دریاچه ها، آب پشت سدها، چشمه ها، چاه ها (سفره های زیر زمینی)، قنات ها (به دست بشر ساخته شده اند) و... و منابع خاک هم شامل خاک دشت ها، مراتع، جنگل ها و... می باشد. حال توجه کنید که این منابع چگونه بقا
می بایند.

هنگامیکه آب از دریاها، دریاچه ها و رودخانه ها و ... بخار می شود بر روی کوه ها به صورت انبار یخ حفظ می شود و در تابستان با گرمای خورشید به تدریج ذوب می شود و در اختیار ما قرار
می گیرد. رودخانه هایی که از طریق کوه های البرز تأمین می شود به حوزه ی آبریز دریای خزر می ریزد و رودخانه هایی که از کوه های زاگرس تأمین می شود به حوزه ی آبریز خلیج فارس می ریزد و رودخانه هایی که به باتلاق ها، دریاچه ها (مثلا دریاچه ی ارومیه) می ریزند به حوزه ی آبریز داخلی معروف هستند. اکنون می توانید ارتباط  آب، بخار، باران، برف، رودخانه ها، دریاها، دریاچه ها، زمین های حاصلخیز و... را کشف کنید و این فصل کتاب را با دیدی روشن مطالعه بررسی کنید و روابط موجود بین این اجزاء را بهتر بشناسید و کشف کنید. بنابراین رابطه ی اجزاء یک متن درسی را با شناخت کلمات کلیدی و مهم و فهم و درک ساختار کلماتی که نقش اصلی را ایفا می کنند، تمام متن را در یک چهارچوب خاص بررسی و کشف کنید. حتی می توانید فراتر از کتاب راه حل های منطقی و مفیدی برای بقاء و بالاتر شدن کیفیت این منابع بشناسید.

وقتی عصبانی هستید، باید چکار کنید:

گاهی اتفاق می افتد که معلم از حرکات و رفتار دانش آموز عصبانی می شود و در همان حال که عصبانی است، می خواهد دانش آموز را ارشاد و راهنمایی کند و علت اشتباه دانش آموز را به وی توضیح دهد. غافل از اینکه عصبانیت معلم دانش آموز را مرعوب می کند و او نمی تواند با انگیزه ی درونی (اختیاری) عمل خود را اصلاح کند. پس هیچ رویه ای بهتر از این نیست که معلم، قبل از هر چیز بر عصبانیت خود غلبه کند و اختیار خود را از دست ندهد. چرا که آشفتگی خود نتیجه ی معکوس دارد. چه بسا الگوی رفتاری معلم، دانش آموزی پرخاشگر و جسور بار آورد. توجه داشته باشید که با رعب و وحشت و سرزنش پایه های شخصیت را متزلزل می کند.

نکته: از دانش آموز می شود هم دیو ساخت و هم فرشته و این دو گروه آگاهی معلم از اصول و مبانی تربیت و روش های راستین آن و نحوه ی پیاده کردن آن اصول است. بنابراین معلم می تواند هم نقش سازنده و خلاق داشته باشد و هم روشی مخرب و تباه کننده. بنابراین معلم تکمیل کننده ی راه والدین در تربیت و جهت یابی فکر
دانش آموزان هستند که تأثیر بزرگی دارند.  

راز آرامش دانش آموز:

یکی از وظایف معلم این است که انواع ساده ی خرسندی و شادی را به دانش آموزان تقدیم کند.

در دانش آموز باید ذوق و شوق زندگی به وجود آورید تا قادر باشند از گرمی حیات بخش محبت سرزنده و پرتکاپو باشند و باید در حوزه ی فکریشان کم کم شادی های جمعی را جانشین نشاط و انبساط فردی کنند تا جایی که شادمانی جمع را از آن خود بدانند. در این حالت نوع دوستی، مهرورزی نسبت به همنوعان، عشق به زیبایی، حقیقت دوستی و... اینها ارزش هایی هستند که برای ارتقاء کیفیت کلاس لازم است.

نکته ی قابل توجه این که حافظه در سال های کودکی به شدت فعالیت دارد و یک تزلزل اختشاش ذهنی ناچیز، شرایط مساعد ذهنی را مختل می کند. سعی کنید احتیاجات جسمی و روحی دانش آموزان را بشناسید و به طور طبیعی و معقول و از روی اصولی که با طبیعت آنان سازگارتر باشد رفتار کنید تا با شناخت تمایلاتشان، بتوانید به آنها کمک فراوان کنید.

بی شک در این راه نباید مسائل را پیچیده کنید و تکالیف بغرنج و غیر ضروری به شکلی تحمیلی به آنها ارائه دهید یا از آنها بخواهید که دینای گسترده ی خود را در چهارچوب تنگ و تصنعی دنیای بزگترها قالب گیری کنند.

نباید دانش آموزان را که سرشار از نشاط و تحرکند با حرکات و رفتارهای نادرست و گفترا نسنجیده به موجوداتی افسرده بدل کنید و شادابی را از وجود آنها بگیرید. باید بگذارید با همان صفا و صمیمیتی که از خصایص دوران کودکی و جوانی است بزرگ شوند. از آنها نخواهید تا حالت سرد و متفکر افراد بالغ را به خود بگیرند و با
بی تفاوتی به امور بنگرند. این کارها زیان بخش است، چرا که قلب پرجنب و جوش دانش آموز برای تلاش و تقلا ساخته شده است.

بگذارید تا دانش آموزان چستی و چالاکی خود را داشته باشند. چرا که زندگی آنها احساساتی تر و پرشورتر از زندگی بزرگسالان است. آنها در بهار زندگی هستند و هر چیزی برای آنان با حالتی زنده و
پر تحرک در نظرشان جلوه گر می شود.

بعضی ها فکر می کنند اگر با کودک و نوجوان مثل بزرگسالان رفتار کنند از نظر تربیتی درست تر است. در صورتی که با کودک و نوجوان باید مطابق مقتضیات سنی آنها رفتار کرد.

گاهی معلمان بدون توجه به حالت روحی دانش آموز، حتی در
بحرانی ترین حالات عصبی و ناراحتی روحی شروع به نصیحت کردن و پند و اندرز دادن آنها می کنند. غافل از اینکه در چنین حالاتی، بهترین نصایح و شیرین ترین کلمات کمترین اثر را نیز در روح پرهیجان دانش آموز نخواهد داشت. در چنین مواقعی باید با ابراز همدردی به حرف های آنها گوش فرا داد و اعترافات آنها با با صبر و حوصله شنید. چون همین توجه و شنیدن خواسته ها و نظریات، در فرو نشاندن عصبانیت آنها، نقش مؤثری دارد. بعد هم می توان در فرصت مناسب وقتی التهابات روحی آنها فرونشست و به حال عادی برگشتند، با کمال مهربانی اعمال نادرست آنها را گوش زد کرد و علت مخالفت خود را توضیح دهید. در چنین حالتی است که آنها از اعمال ناروای خود پشیمان می شوند و خود را اصلاح می کنند. البته در صورت سوء استفاده ی دانش آموز می توان با خشونت حساب شده و تحت کنترل با آنها برخورد کرد و در هر موردی اعتدال را نگهدارید.

گاهی معلمان در صحبت با دانش آموز، فاصله ی سنی را فراموش
می کنند و همان توقعی را دارند که از افراد بزرگسال دارند و طوری با آنها برخورد می کنند که با هم سن و سالان خود. این کاری است نادرست و نتیجه ی مطلوبی نخواهد داشت.

گاهی دیده شده است که بعضی از معلمان، ناخودآگاه با دانش آموزان لجباری می کنند. باید در نظر داشت که دانش آموزان در آغاز
زندگی خود هستند و از رفتار معلم الگو می گیرند. همین حالات را سرلوحه ی کار خود قرار می دهند.

معلمان باید دقت کنند که این لجاجت و یکدنگی از خودخواهی و خودسری مایه می گیرد و یا بر اساس طبیعت نهادشان است. در این وضعیت باید با تسلط بر اعصاب خود به طور مستمر با نرمش و گاهی با شوخی و مزاح در مقابل لجاجت آنها ایستادگی کنید. اما از توهین و سرزنش اجتناب کنید. شاید هم لازم باشد قضیه را بعدا دنبال کنید.

با این روش ضمن حفظ شخصیت خود به آنها شخصیت می بخشید و در عین حال حس احترام آنها را نسبت به خود جلب می کنید.

لازم به دگر است که تنبیه کردن، انتقام گرفتن نیست. معلم باید در مقابل دانش آموزان بر خود مسلط باشد و اجازه ندهد خشمش حایلی بین معلم و دانش آموز باشد. در گفتگو با دانش آموز باید همیشه عنان سخن را به دست عقل داد نه احساسات یا خشم و دیگر عواطف.

سعی کنید کار آموزشی خود را از اعتماد به دانش آموز شروع کنید. اعتماد به دانش آموز قدرت روحی، اعتماد به نفس و استقلال رأی می دهد و در شخصیت آنها نقش عظیمی دارد. در صورت ایجاد اعتماد آنها خود را فردی مستقل و صاحب رأی حس می کنند. پس به
دانش آموز اعتماد کنید و آنان را در انتخاب کمی آزاد بگذارید. به شرطی که قبلا راه و چاه را به آنها خوب نشان دهید و در ضمن راه نیز با آنها همراه باشید. اما در هیچ موردی افراط و تفریط جایز نیست.

نکته: دانش آموزان را دوست بدارید و سرمشق خوبی برای آنها باشید. یادتان باشد رفتارهای خشن، بین شما و آنها حالتی بیگانه به وجود
می آورد. سعی کنید در راه تفاهم و دوستی با آنها تلاش کنید. البته این بدان معنی نیست که زشتی ها را در نظر نگیرید.

ایجاد عادات خوب:

معلم می تواند با رفتارش در دانش آموز عادات خوبی مانند عادت به تفکر، مطالعه، کار و تلاش، عدالت و... ایجاد کند.

نرمش و منطق درست: (طرز رفتار و صحبت کردن با دانش آموز)

برای کسالت یا مشغول کردن دانش آموز و سرگرم کردنشان به آنها نگاه کنید و حالات روحی دانش آموزان را مورد بررسی قرار دهید. نباید غافل بود که خشونت بیجا، دخالت بی مورد، تحمیل اراده، تنگ کردن میدان فعالیت آنها، جلوگیری از ابراز عقیده، محترم نشمردن شخصیتشان و بسیاری از نکات ظریف و دقیق تربیتی دیگر منجر به این می شود که از آنان انسان هایی بی اراده، گمراه و بیهوده ساخته شوند.

دانش آموزان باید خود را در زندگی واقعی مؤثر و مفید بدانند و از انجام کارها لذت ببرند و احساس کنند که می توانند مفید باشند. اگر دانش آموز خود را مسئول اعمال و رفتار خود بداند، سعی در اصلاح امور می کند.

انتظار احترام:

در برخورد با دانش آموزان نباید مطلقا انتظار احترام داشته باشید. اگر حرکات و رفتار شما بر موازین عدل و انصاف باشد خود به خود حس احترام در آنها برانگیخته خواهد شد.

معلم باید افکارش را بر تربیت شونده وفق دهد. باید روحا با دانش آموز نزدیک شود و در دسترس فهم آنها قرار گرفت و با نهایت دقت به پرحرفی های آنها گوش داد تا بتوان آنچه را در قالب مغزشان
می گذارد به روشنی دید. نباید در تمام موارد فکر و نظر خود را به او تحمیل کنید. بلکه باید نظر و عقیده ی خود را به صورت پیشنهاد ارائه داد و به شیوه ای صمیمانه به تربیت دانش آموز نزدیک شد. خودپسندی معلم عاملی است که بیش از هر چیز در ذهن دانش آموز اثر سوء می گذارد و آنان را متنفر و سرکش می کند. برعکس تواضع و مهربانی به جا و به موقع نقش سازنده ای در امر تربیت دارد.

باید دانش آموزان را عضوی از خانواده ی خود بدانید و به عقیده ی آنها احترام بگذارید و در کارها شرکتشان دهید و به این مسأله ی مهم هم عمیقا معتقد باشید که سرپرست دانش آموز هستید.

این موضوع به آن معنی نیست که معلم دانش آموز را از تجارب خود بی نیاز بداند و اگر در موردی عقیده و نظری داشتند از آنها دریغ نکنید. به هر حال شخصیت دانش آموز هر چند پرورش یابد به ناچار فاقد تجربه ی کافی است.

تأثیر معلم در چگونگی تشکیل سرشت دانش آموز:

شاید فکر کنید که هر دانش آموز (محاسنی چند) و (معایبی) فراوان دارد و گمان کنید که نخست با سختگیری و تنبیه یا موعظه و نصیحت اخلاقی در رفع معایبش بکوشید. اما آیا می دانید این حالات روحی چگونه در دانش آموز تشکیل می شود.

شاید مقداری صفات و خصوصیات ارثی باشند که از پیوند مزاج جسمانی با مزاج روانی حاصل می شود. پس ناگزیریم در این زمینه برخی ملاحظات را به کار بندیم. نباید دانش آموز را به خاطر فلان خوی و منش مورد سرزنش قرار داد و آن را نقص وی بدانیم. از اعصبانیت و ترسو بودن دانش آموز، نباید ناراحت شوید و او را
بی جهت تنبیه کنید. زیرا این امر موجب افزایش عصبانیت و ترس او می شود. برعکس فکر کنید که با محبت افراطی او را سر به راه کنید!؟

نباید از دانش آموز ناآرام بخواهید بی حرکت در جایش بنشیند و کتابش را مطالعه کند. این امر با طبیعت او مغایرت دارد و در نتیجه باعث استرس و ناراحتی او می شود. باید به چنین دانش آموزی امکان حرکت و جنب و جوش بدهید تا بدین وسیله انرژی اضافی خود را مصرف کن. بدین وسیله می توانیم از اضطراب او جلوگیری کنید.

به دانش آموز کمک کنید تا طبیعت خود را با کلاس تطبیق دهد و با آن سازش حاصل کند. باید دانش آموزان هیجان پذیر و تند خو را کمک کنید تا شیوه های تعامل با دیگران را بیاموزد و تحمل کند. به هیچ وجه او را از تعامل با دیگران منع نکنید. به تدریج ابتکار و تبعیت از قوانین را خواهد آموخت. اما این امر یک شبه اتفاق نخواهد افتاد. اما در این جریان مراقب او باشید و کاری کنید که محبت و دلسوزی معلم را نسبت به خود احساس کند. یادتان باشد رفتار معلم با دانش آموز و رویه ی معلم در مورد مسائل و پدیده های مختلف شاگرد، در عاداتی که او کسب می کند تأثیرگذار است.

رفتار معلم در قبال دانش آموز:

دانش اموز تحت تأثیر رفتار معلم خود قرار می گیرد. اگر معلم مضطرب، آشفته، جنجالی، پر سرو صدا و از همه چیز ناراضی باشد، دانش آموز نیز زود خشم و بدخلق و خود خواهد شد و اگر برعکس معلم آرام و ساکت باشد او نیز فردی ساکت و آرام بار خواهد آمد.
می دانیم که دانش آموز مخصوصا در دوران دبستان و بین 7 تا 15 سالگی به مسائل مختلف با دید تردید می نگرد و به درستی نمی داند در برابر هر عکس العمل چه رفتاری انجام دهد.

اگر معلم را ترسان و یا خشمگین ببیند، دچار ترس و وحشت می شود. در نتیجه ترسو و عبوس بار می آید. اگر معلم را آرام و مهربان مشاهده کند، مطمئن و مهربان و اجتماعی می شود و اثر رفتار معلم به تدریج در خلق و خوی شاگرد رسوخ می کند.

نگاه دانش آموز:

دانش آموز به حرکات، نگاه ها و حرف های معلم توجه دارد و تحت تأثیر آنها واقع می شود و عادات ویژه ای کسب می کند. طبیعی است که اگر تلاش معلم با توهی و سرزنش و تهدید باشد، دانش آموز احساس ناامنی و ترس می کند. این عادات ها در دانش آموز حفظ
می شود و در بزرگسالی بروز می یابد. طبیعی است که از لحاظ روانی به تدریج صاحب خلق و خوی غمگین و دلسرد و یا نافرمان و سرکش خواهد شد.

اگر پیوسته تکرار کنید که به درد هیچ کاری نمی خورد، اعتماد به نفسش را کم می کنید و او دست از تلاش بر می دارد. اگر برای مطیع کردن او بگویید به دفتر مدرسه مراجعه کند، شاید برای لحظه ای آرامش کنید و اگر این کار را تکرار کنید دلواپسی و اضطراب را به او داده اید و...

بنابراین خلق و خوی خوب و بد دانش آموز و خصلت ها و معایب او بیشتر از رفتار و روابط معلم سرچشمه می گیرد. اگر معلم به این مسأله ایمان داشته باشد، رفتارش را تغییر خواهد داد و اندک اندک دور اندیش تر، آرام تر، با حوصله تر و در عین حال موفق تر خواهد بود. بنابرانی مسئولیت در مقابل دانش آموزان بسیار سنگین است. طبق آنچه گفته شد، برای پرورش دانش آموز  قبلا باید رفتار و نظرها و افکار خودتان را اصلاح کنید.

مسلما دانش آموز از اثرهای ناشی از عدم مهارت دیگران در
شکل گیری شخصیت خود، مصون نمی ماند. با این حال اگر
دانش آموز خود را در حلقه ی امنیت و اعتماد خود قرار دهید، کمتر رنج خواهد برد. در چنین حالتی است که دانش آموز ناراحتی خود را به معلم اطلاع خواهد داد و از او کمک خواهد گرفت.

تأثیر معلم در رشد دانش آموز:

در حال حاضر می دانیم که برای کمک به رشد دانش آموز، به
اندازه ی کافی او را در فعالیتش آزاد بگذارید و هم او را تحت نفوذ و
اقتدار خود قرار دهید و بدین وسیله به او احساس امنیت بدهید. کمی صبر و حوصله لازم است. نکند خدای نکرده با رفتارمان او را دچار آشفتگی کنید. دانش آموز هم به آزادی و هم به اقتدار معلم نیاز دارد. یعنی دانش آموز احتیاج دارد هم آزاد باشد و هم در قالب قواعد و مقررات عمل کند و این قواعد و مقررات را همانند حصاری می داند که بری حفظ امنیت او از طرف معلم اعمال شده است.

اما در عین حال دانش آموز نیاز دارد که این آزادی در چهارچوب برخی قوانین و قواعد به وی داده شود. تحت نفوذ برخی رفتارهای منفی در بعضی مواقع یک نوع لجبازی و ستیزه جویی و یک نیاز ساده برای بیان استقلال است که نباید آن را جدی گرفت.

چگونه اقتدار معلم از بین می رود:

گاهی معلم با امر و نهی پی در پی و دستورات مکرر در مورد مسائل کوچک (ساکت بشین)، (نخند)، (مداد را روی میز بگذار)، (زود جواب بده)، (زود دفترت را بگذار توی کیف) و... آن هم با خشم، شکایت، بحث و جدل و مجادله، مشاجره، انتقاد منفی، تناقض گویی و... حرف های نادرست دانش آموز را نمی توان راهنمایی کرد. با این کار نفوذ و اقتدار خود را از دست می دهدی و این کارها اثر سوأ آن بیشتر متوجه ی دانش آموز می شود. برعکس با ثبات رأی و متانت و حوصله و به وجود آوردن محیط تفاوهم و اعتماد و محبت، برنفوذ و اقتدارتان بیفزاید. این ثبات باید در نوع و حرکات و رفتار و حتی در لحن و کلام مشاهده شود. این نکته ی اساسی را به یاد داشته باشید که دانش آموز باید احساس کند که این ثبات رأی را به خاطر سعادت و خوشبختی خود او به کار می برید.  نه به خاطر راحتی خودتان.

به رشد خلق و خوی دانش آموز کمک کنید:

دانش آموز فقط از لحاظ جسمانی و عقلی رشد نمی کند، بلکه خلق و خوی او نیز باید رشد و تکامل پیدا کند. او باید به تدریج عاقل و کامل شود. معلم سرمشق خوبی در این سیر ب طرف کمال هستند، پس معلم می تواند در این راه به دانش آموز کمک کند.

اختلاف با دانش آموز:

آیا باید دائما با دانش آموز اختلاق عقیده داشته و مناقشه کنید؟ این اختلاف موجب بروز مقاومت و خشم از جانب دانش آموز می گردد و محیط کلاس را متشنج می کند. در اکثر موارد وجود همین خشم و غیظ است که مناسبات فی مابین  معلم و شاگرد را مختل می کند.

غالبا دانش آموز از اعمال قدرت عاقلانه بیش از خود معلم احساس رضایت نموده و آمادگی قبول آن را دارد.

باید بدانید که دانش آموز نافرمان، دانش آموز خوشبختی نیست و
می خواهد او را بفهمیم و دوستش داشته باشیم و به او کمک کنیم. اگر موفق نمی شوید دانش آموز را رو به راه کنید، در این صورت باید به متخصص روانشناس مراجعه کنید و از او کمک بگیرید.

شکی نیست که چنین ضرورتی مستلزم دقت و مراقبت نامحسوس است و معلم می تواند در پرتو این مراقبت از موفقیت های روز افزون در امر تعلیم و تربیت برخوردار شود.

رفع اشکالات:

تنها وظیفه ی معلمین این نیست که برای دانش آموز نطق های اخلاقی ایراد کنند، بلکه بهتر است با توجه به مسائل و مشکلات دانش آموز، راه کارهای مناسب ارائه دهند، تا دانش آموز خود را با مسائل جدید تطبیق دهد. سعی کنید حس استقلال را تا آنجا که قیود اجتماعی اجازه می دهد در او به وجود آورید. صفات بد و ناخوشایند دانش آموز حاکی از احتیاج او به ارشاد و کمک معلم امکان پذیر است.

لازم است به دانش آموز بفهمانید که او تنها نیست و فقط برخورد با دیگران برایش لازم است. اگر در اثر بی حوصلگی یا بی اخلاقی، او را از این اصول با اطلاع نکنید او در معاشرت خود در محیط خود در خانه، مدرسه و اجتماع دچار اشکال شده سعی می کند خود را از اجتماعات کنار بکشد و یا رو به پرخاشگری و خشونت می آورد. در اینجاست که برای رفع مشکلات و فهماندن اصول لازم به دانش آموز از سرزنش و تنبیه استفاده می کنید، کاش می دانستید چه روش غلطی را در پیش گرفته اید.

احساس عدم امنیت:

دانش آموز در بدو ورود به کلاس احساس عدم امنیت می کند. این احساس در او تقویت شده به تدریج دچار اضطراب و ناراحتی و او ریشه می کند. وظیفه ی معلم این است که به او بفهمانید که ترس او بیهوده است و خطری وجود ندارد.

اگر دانش آموز را برای هر مسأله ای سرزنش کنید با دست خود او را موجودی نگران و مضطرب بارآوریده اید و همین نگرانی ها به تدریج، احساس عدم امنیت را در دانش آموز تقویت می کند.

عدم اعتماد:

دانش آموز دنیا را از دریچه ی افکار والدین و معلم خود می شناسد. اگر رفتار والدین و معلم در او اعتماد به وجود آورد، او نتیجه می گیرد دنیا قابل پذیرش است. ولی والدین و معلم با روش های غلط و تنبیه می توانند در دانش آموز این احساس را به وجود آورند که شخص بی لیاقت و ضعیفی است و این احساس بد دانش آموز را از دنیا و مردم گریزان می کند و او را تبدیل به فردی گوشه گیر و کم رو می کند.

دشمنی و کینه توزی: (حقارت و دلسردی)

والدین و معلم می توانند حس دشمنی و کینه توزی را در دانش آموز به وجود آورند. زیرا آنها به عنوان اصلاح گر نباید کاری کنند تا دانش آموز در حالت بیم و هراس باقی بماند. با این کار دشمنی کودک را علیه خود برانگیخته اید. طوری که او تصمیم می گیرد به نحوی از ما انتقام بگیرد. بیکی از راه های انتقام دانش آموز، درس نخواندن، توجه نکردن به رهنمودهای معلم، بی انگیزگی، عدم برنامه ریزی و...

اگر این قبیل تنبیه ها دائما در مورد دانش آموز اجرا شود، احساس عدم امنیت و اضطراب در دانش آموز زنده شده، عوارض نامطلوب (مشکلات اجتماعی) به وجود می آورد.

اگر با دانش آموز شبیه انسان رفتار شود، این فکر در او به وجود
می آید که عیوبش قابل اصلاح نیست و این خواست تقدیر است که او چنین بارآمده است و با تقدیر و سرنوشت نمی توان کاری کرد. چنین دانش آموزی در مدرسه شاگردی تنبل، بی تفاوت و بی خیال می شود که تنبیه ها و نمرات بد هیچ گونه تأثیری در او ندارد. به احتمال زیاد فردی جنجالی و پرخاشگر می شود. چرا که دوست دارد به نوعی خودش را نشان دهد. معهذا اگر یک روانشاسی با تجربه در کنار او قرار بگیرد، با کمال تعجب متوجه می شوید که خیلی زود تغییر
می کند.

دانش آموزی که در رؤیا و تخیلاتش، آینده ای روشن و مملو از موفقیت و کامیابی برای خود تصور نمی کند و همیشه فکر می کند هرگز از آنچه هست بهتر نخواهد شد. بنابراین هیچ گونه کوششی برای خارج شدن از این ناراحتی نمی کند. این قبیل دانش آموزان فکر می کنند، مورد علاقه ی معلم خود نیستند. برای همین در کلاس شلوغ می کنند و نظم کلاس را به هم می ریزند. چرا که این احساس خوشایندی نیست. برای همین این کار را تنها مکانیزمی می داند که برای تلافی کردن و ارضای خود به آن متوسل می شود. اما اگر معلم برای تلافی کردن، برخورد تند و زننده کند، خودتان بگویید چه اتفاقی می افتد؟

آیا دانش آموز مجرم است؟

تمسخر، تحقیرو اوقات تلخی (جنگ روانی) با دانش آموز از کتک زدن برایش ناراحت کننده تر است و اعتماد به نفس او را از بین
می برد. این قبیل دانش آموزان در مدسه مرتکب خلاف می شوند و کارهای ناهنجار را انجام می دهند. لطا روش خود را تغییر دهید.

کتک:

کتک زدن یکی از رایج ترین موارد تنبیه است که بکار می رود تا کوچکترین خلافی از دانش آموز سر میزند یا سیلی محکمی، تنبیه با شلنگ، گوش کشیدن، سرزنش کردن و.. آیا این روش صحیح تعلیم و تربیت است؟ آیا شیشه ی کثیف را با دستمال پاک می کنند و یا اینکه با سنگ می شکنند. آیا رفتار اشتباه را با یک رفتار اشتباه دیگر ترمیم می کنند و یا اینکه باید علت را به دانش آموز توضیح دهید و راه
حل های مختلف را به او گوش زد کنید. آیا افراد تحصیل کرده فرزندان خود را برای اشتباهاتشان کتک می زنند و یا اینکه راه دیگری را انتخاب می کنند؟ آیا افراد بی سواد بیشتر دست به خشونت می زنند و یا افراد تحصیل کرده این کار را می کنند؟

خیلی ها فکر می کنند با چنین روش هایی دانش آموز را سرجایش نشانده اند. در حالی که کینه ی نهفته را در دل او پرورش داده اند که در آینده معلوم نیست چه اتفاقی خواهد افتاد.

یادتان باشد معایت و اشتباهات دانش آموز با کتک اصلاح نمی شود و بچه هر چه بیشتر کتک بخورد، سلامتی روحی و روانی او به خطر می افتد.

نکته: یک تجزیه و تحلیل از مردان شرور و خطا کار ما را به این نتیجه می رساند که این افراد با سختگیری شدید و مستبدانه در سنین کودکی، دائما مورد توهین و سرزنش و کتک قرار گرفته اند و در بیم و حراس به سر می برده اند؟ اینگونه سخت گیری ها باعث عدم درک فرد از اشتباهاتش می شود.

حال چه باید کرد؟

بدون شک منظور ما از مطالب فوق این نیست که دانش آموز را به هیچ وجه نباید تنبه کرد.

اگر عمل خلافی از دانش آموز سر می زند بهتر است به جای کتک زدن، نتایج نامطلوب عمل بد او را برایش توضیح دهید. توضیحات ما باید آنقدر طبیعی و با آرامش و متین و محترمانه باشد که دانش آموز هرگز فکر نکند که اجبای در کار است. در این صورت دانش آموز خیلی زودتر حرف را قبول می کرده و از این به بعد سعی می کند دست به این قبیل کارها نزند و رعایت بعضی از مسائل برای او خوشایند می شود. سعی کنید اگر در این کار موفق نشدید، مأیوس نشوید و دوباره تلاش کنید و یا از افراد خبره کمک بگیرید.

برای اینکه تنبیه اثر مطلوب و معقولی داشته باشد رعایت این مسائل لازم است. باید مسائل را بدون عصبانیت و خشم به دانش آموز فهماند. در این صورت دانش آموز تصور می کند صحبت ها خیلی طبیعی و منطقی هستند و این احساس سبب می شود که او کمتر از دستورات سرپیچی کند. با این روش اغلب موارد به راحتی برایش قابل پذیرش است.

در بعضی از موارد می توان اشتباهات دانش آموز را با هنر بازی و نمایش به او فهماند. با این روش دانش آموز سوء رفتارش را مشاهده و احساس می کند. در حالی که اگر با تنبیه بخواهیم این کار را انجام دهیم در بیشتر مواقع نتیجه ی معکوس عایدتان می شود.

در هر صورت دانش آموز نباید فکر کند که حرف های شما به صورت امری و دستوری و اجباری است. در این صورت از انجام آن سرپیچی می کند. طوری با او صحبت کنید که متوجه شود همه ی حرف ها به نفه خودش است و نتایج سوء رفتارش را گوش زد کنید.

بالاخه اینکه تنبیه های اجباری و سختگیری های بی جا در اصلاح دانش آموز بی تأثیر است. اگر هم دانش آموز آن را با ترس و دلهره بپذیرد، امری موقتی است. گذشته از این هراس همواره او را از دیگران گریزان می کند و احساس اجتماعی شدن را در او از بین می برد. وظیه ی معلم است که مسائل را به تدریج و با لحنی دلنشین به او تفهیم کند و بدین وسیله از وقوع حوادث ناخواسته و ناخوشایند جلوگیری کنید.

سعی کنید مسائل را با ذکر دلیل خوبی یا بدی آن به دانش آموز بفهمانید. این کار را با لحنی محترمانه و به دور از کینه و خشم انجام دهید. اگر عمل بدی انجام داد، تنبیه کردن او بی فایده است. گاهی اتفاق می افتد که دانش آموز تصور می کند، پس هر وقت فکر کردم هر کسی در مورد من کار بدی انجام داد، من هم می توانم طرف مقابل را مسخره و یا تنبیه کنم. یعنی او نیز همواره در مقابل دیگران حالتی خصمانه به خود می گیرد.

بنابراین نباید دانش آموزان را از قوانین اجتماعی و دلایل منع بعضی از آنها بی اطلاع بگذارید، بلکه لازم است به موازات رشد فکری دانش آموز او را در جریان کلیه ی مسائل اجتماعی گذاشته و ذهن او را روشن کنید.

نکته: مدرسه به دانش آموز این امکان را می دهد تا انواع گوناگون روابط انسانی را بیاموزد.

رسالت معلم:

تربیت دانش آموز مهمترین قملرو فعالیت معلم می باشد. دانش آموزان ما اتباع آینده ی کشور و جهان، سازنده گان تاریخ و پدران و مادران فردا هستند. والدینی که به نوبه ی خود فرزندان خود را تربیت خواهند کرد.

دانش آموزان باید به گونه ای پرورش یابند که اتباع، پدران و مادران خوب فردا شوند. گذشته از این دانش آموزان خوب ثمره ی تلاش ما هستند. اگر خوب تربیت شوند، باعث سعادت و خوشبختی خود و جامعه هستند و اگر بد بارآیند، باعث سرشکستگی خود وجامعه هستند.

معلمان عزیز، قبل از همه شما باید همیشه به اهمیت این کار و مسئولیت خطیر خود در این زمینه توجه داشته باشید.

امروزه درباره ی مسأله ی تعلیم و تربیت در مدرسه گفتگو می شود. قبل از همه نباید این امر مهم بر اثر اهمال و تنبلی غفلت شود. در صورت عدم موفقیت، معلم را با تشویش و دلهره می فرساید و خلق و خوی آنها را خراب می کند. اما بالاخره هر کس نمی تواند این کار را با موفقیت انجام دهد.

این امر دلایل زیادی دارد که مهمترین آن عدم کاربرد روش های درست تعلیم و تربیت است. گاهی معلمان بی تجربه به این موضوع نمی اندشند و تنها به تدریس درس اکتفا می کنند و روحیات و خلقیات دانش آموز را نادیده می گیرند. این روش نه هدف روشنی دارد و نه برنامه ی مشخص. در چنین مواردی نتایج همیشه جنبه ی اتفاقی خواهد داشت و معلم از نتایج رفتار دانش آموز خود یکسر غافلگیر
می شود.

نکته: هیچ کاری را نمی توانید خوب انجام دهید، مگر اینکه بدانید چه هدفی را دنبال می کنید.

معلم باید بداند برای آینده دانش آموز خود را تربیت می کند. آنها باید تصور روشنی از تمایلات دانش آموز در ذهن داشته باشند. آیا آرزو دارید دانش آموز خدمت گذار صدیق و فعال مردم، کوشا، شاد و با تربیت بار آید؟ ی می خواهید دانش آموز شخصی بی فرهنگ، ازمند، بزدل و کاسب کار مزدور بار آید؟ آنوقت راه های اشتباهات دانش آموز را بررسی کنید و به دنبال راه حل مناسب باشید.

مهمتر از همه رفتار خودتان همه چیز است. فکر نکنید که تنها هنگام صحبت با دانش آموز و دستور دادن به اوست که او را تربیت می کنید. شما در هر لحظه الگو و سرمشق دانش آموز هستید. طرز لباس پوشیدن، شیوه ی صحبت با دانش آموز و دیگران (مانند غریبه ها با دانش آموز صحبت نکنید) نحوه ی اظهار غم و شادی، شیوه ی رفتار با دانش آموز خطاکار ( با وقار، دوستانه، صمیمی و عادلانه) و بالاخره طرز هنده، طرز نگاه، لحن و بیان و... همه ی اینها در ذهن دانش آموز نقش می بندد و تأثیر قابل ملاحظه ای دارد. دانش آموز کوچکترین تغییر لحن را درک می کند و هر تغییر فکری از راه های نامرئی به او می رسد. شما متوجه ی این چیزها نمی شوید. اگر خدای نکرده، خشن، بی نزاکت، زورگو، مغرور، و نسبت به دانش آموز
بی تفاوت باشید، شما نباید به فکر پرورش دانش آموز باشید. با این کار به هیچ وجه نصایح یا روش های خوب هم تأثیر نمی گذارد.

پیروی از یک معیار عالی، احترام متقابل و کنترل گفتار و کردار نخستین و مهمترین روش تربیت می باشد.

نکته: اساس تعلیم و تربیت بر احترام متقابل است.

البته بعضی از معلمان بی تجربه به جای رفتار صادقانه، متوسل به حیله و فریب می شوند. این نوع عیب و رفتارها برای دانش آموز مشخص می شود. در مرحله ی نخست پرورش دانش آموز مستلزم روش کاملا صمیمی، ساده و جدی باشد. این سه صفت باید مورد توجه قرار گیرد. روش تربیتی با ظاهرسازی و پنهان کاری محکوم به شکست است. این نوع تربیت چیزی جز زیان به بار نمی آورد و موجب تنبلی رفتار می شود.

به یاد داشته باشید که دانش آموز در زندگی واقعی با انواع وسوسه ها و با اشخاص و شرایط ناجور و نامناسب روبرو خواهد شد. باید در دانش آموز قابلیت و توانایی برخورد با مشکلات و شناختن و مقابله با آنها را رشد دهید.

دانش آموزان نیاز به کمک به موقع دارند، آنها نیازمند مراقبت و راهنمایی به موقع می باشند. بنابراین آنچه باید انجام دهید این است که پیوسته در اصلاح رفتار دانش آموز بکوشید. ولی مسلما باید او را از عاقبت کارهایش آگاه کنید.

جوهر تمامی مسأله ی تربیت، چنانکه تا اینجا به درستی حدس زده اید نه در صحبت با دانش آموز و نه در تأثیر تنبیه خشک و خشن است. بلکه به میزان صداقت و درستکاری در گفتار و رفتارتان بستگی دارد. بنابراین با کمال خوش رویی و با متانت و رو راستی و صداقت جزئیات عملکرد دانش آموز را گوش زد کنید. اشتباه بزرگ این است که فکر کنید با سرزنش و تنبیه همه چیز درست می شود. سازمان دادن و هدایت رفتار منظم مهمترین وظیفه ی معلم خواهد بود.

اقتدار:

معلمان بی تجربه فکر می کنند که اقتدار یعنی به زور متوسل شدن و به عبارت دیگر استبداد. این قبیل معلمان اشتباه می کنند. اقتدار یعنی معلمی که قابل احترام باشد. آنها فکر می کنند با این کار دانش آموز مطیع و فرمانبردار می شود. تجربه نشان داده است که اطاعت و سکوت با خشونت چندان دوام نمی آورد. اقتداری که بر اساس کاذب بنا شده باشد، فقط مدت کوتاهی دوام می آورد. چنین بنایی به سرعت فرو می ریز و دیگر اثری از اطاعت نمی ماند. بلکه جای آن را خشونت می گیرد. گاهی معلم در ضمن کوشش برای تأمین اطاعت، دیگر هدف های تربیتی را مورد غفلت قرار می دهد. اگر دانش آموز مطیع و فرمانبردار شود، نتیجه ی کار بسیار ناچیز است. این نوت تربیت در بیشتر مواقع نتیجه ی معکوس دارد. با خودتان فکر کنید. این روشی را که انجام می دهید یک مختصص روانشناسی تأیید
می کند. اشتباه مخصوصا در همین جاست. اقتدار و اطاعت نمی تواند هدف باشد. تنها یک هدف و مقصود وجود دارد و آن تربیت مناسب است. این تنها هدفی است که باید دنبال شود. در بیشتر مواقع آرام باشید و بدون اوقات تلخی و سر و صدا و با آرامش هدف واقعی تعلیم و تربیت را دنبال کنید.

لحن معلم:

معلم – هر چه زودتر – باید یک لحن آرام – یکنواخت، دوستانه ولی محکم انتخاب کند. معلم می تواند با دانش آموز خود حتی شوخی کند. نباید با خشم و قهر و داد و فریاد و برانگیختگی و با عصبانیت ادامه دهید.

چنین لحنی رابطه ای غیر عاطفی و سرد ایجاد می کند. من معتقدم که یک لحن موقر و آرام می تواند تأثیرگذار باشد. برای پرورش صحیح دانش آموز و رشد احترام و دوستی بین معلم و شاگرد بیان مناسبت امر مهمی است. باید سخنانتان منطقی و با معنی باشد. بنابراین توصیه می کنم حتی المقدور از تنبیه بپرهیزید و قبل از هر چیزی ذهن دانش آموز را احیاء کنید و آگاهی و خرد او را درباره ی موضوع مورد نظر ارتقاء دهید.

اذیت های دانش آموز دبستانی بد ذاتی نیست:

بدانید که اذیت های دانش آموز عیب ونقص و رفتار ناپسند و گناه نیست (کودک دبستانی) باید از هر گونه قضاوت اخلاقی درباره ی اذیت دانش آموز دوری کنید. آنها شیوه ی رفتار و گفتار خاص خودشان را دارند. این رفتارها برای بزرگسالان رفتاری ناپسند، نامطبوع، و ار شدیدترین نقایص اخلاقی است. بنابراین دنیای کوچکترها با دنیای بزگترها کاملا متفاوت است. نتیجه اینکه اذیت کودکان (دانش آموزان دبستانی) جنبه ی رقابت، برتری و... دارد. زیرا کودکان در عین معصومیت طبیعتا به سوی آن کشیده می شوند. برای مثال دو بچه شیر و یا بچه گربه را در نظر بگیرید که با یکدیگر بازی می کنند. اما بازی آنها شبیه جنگ بزرگسالان است.

اذیت کودکان به هیچ وجه بی رحمی و قساوت قلب کودک نیست. اما گاهی مشاهده می شود که کودک مزاحم، موجود ضعیف تر را آزار و اذیت می کند. مانند برخی از کودکان که از آزار دادن حیوانات اهلی خانگی لذت می برند. این عمل با علاقه و محبت منافات ندارد.

گاهی اذیت شیوه ای برای تأیید برتری است. وقتی کودکی شخصی را در موقعیتی ناراحت کننده قرار می دهد و از مشاهده ی افزایش
بی صبری و خشم او غرق در لذت می شود. (اینگونه نیاز به راهنمایی روانشناس دارند)

نکته: دانش آموزان سرافکنده که فکر می کنند، نمی توانند مثل دیگران موفق باشند. به اذیت و آزار دیگران می پردازند. مهمترین علت ضعف جسمانی، عقلانی و اخلاقی است. همینطور دانش آموزان کم هوش که فاقد قابلیت های ذهنی لازم هستند، تمایل به آزار و اذیت دیگران دارند. به همین طریق دانش آموزان ضعیف و ترسو و خجول با نیش زبان و تمسخر و... این کار را می کنند و از همین دسته دانش آموزان با جثه ی بزرگتر با زورگویی. دانش آموزان احمق هم با لودگی و مسخره بازی و دست انداختن به تحلیل بی رحمانه ی نقاط ضعف دیگران می پردازند.

چرا دانش آموز اذیت می کند:

دانش آموزی که اذیت می کند، اغلب مورد آزار و اذیت دیگران قرار گرفته است. به هر حال این قبیل کارها موجب تحریک حس انتقام جویی آنان می شود و او از هر کسی که بتواند انتقام می گیرد.

والدین و معلمانی که کودک را مورد ریشخند، تمسخر، تنبیه و... قرار می دهند، به طور غیر مستقیم به او درس اذیت و مزاحمت
می آموزند. طبیعتا چنین کودکی همان کاری را انجام می دهد که با او انجام داده اند.

ناکامی:

دانش آموزی که به طور مبهم (موجه و غیر موجه9 مورد آزار و اذیت و تنبیه قرار می گیرد، احساس می کند که از محبت و علاقه ی اطرافیان محروم است و جهان پیرامون خود را پر از زور و تهدید و خشونت می بیند.

بدون شک این تحریکات غیر مستقیم و ناآگاهانه، دانش آموز را وا
می دارد تا با دیگران مخالفت کند و آنها را به خشم آورد و بدین ترتیب آنها را نسبت به خود تحریک کند. به تدریج همین اعمال سرمشق دانش آموز می شود. یعنی بدرفتاری کودک انعکاس بعضی از رفتارهای والدین و معلم نسبت به خودش است.

در برخی از دانش آموزان محرومیت از محبت توسط خانواده، احساس ضعف، عدم امنیت روحی و روانی و... ایجاد تنش های جبران ناپذیری  می کن.

چگونه با اذیت دانش آموزان مبارزه کنید؟

قبل از هر چیز، نباید اذیت دانش آموز را کاری فجیع دانست و از کوره در روید. نباید با رفتارهای مستبدانه و فریاد و خشم و تنبیه های بدنی، صحنه ی کوچک اذیت را تبدیل به صحنه ی تأثر انگیر کنید. به خود بقبولانید که این بحرانی است که باید هر کودک از آن بگذرد. قبل از توبیخ و تنبیه و سرکوبی شدید، در صدد بر آیید علت این اذیت و مزاحمت را شناسایی کنید.

به علاوه وقتی خونسردی خود را حفظ کنید و با بی اعتنایی و آرامش به مزاحمت و اذیت پاسخ درست دهید، از شدت اذیت و مزاحمت کاسته می شود. در این مرحله بیشتر به فکر سازندگی دانش آموز باشید نه تخریب کردن آنچه باقی مانده است. در مقابل رفتار غلط دانش آموز نه بی حوصلگی نشان دهید و نه از پاسخ دادن اجتناب کنید. در این وضعیت دانش آموز لجام گسیخته است و پرسش هایی دارد. کمی صبر کنید، به تدریج و بعد از چند دقیقه دست از سئوال کردن برمی دارد. شاید لازم باشد چند دقیقه او را تنها بگذارید و میدان را خالی کنید و از او دور شوید. چون سماجت و پافشاری در آرام کردن او ثمری ندارد.

بعد از چند دقیقه به عنوان یک فرد مساوی با او صحبت کنید. با لحنی ویژه با او صبحت کنید. (متین، آرام، باوقار، منطقی) به شرطی که به عنوان موجودی مجرم و شرور به او نگاه نکنید. اکنون می توانید ارزش ها و معایت کارش را بگویید.

به فکر تلافی کردن نباشید. از آزار دادن او به بهانه ی اینکه بفهمد اذیت چیست، خودداری کنید. (ما می خواهیم زندگی کردن را به او بیاموزیم) درباره ی اشتباهش رعایت عدالت و انصاف و عدم تبعیض از جمله شرایطی هستند که موجب از بین رفتن آزارهای دانش آموز می شود.

بدین ترتیب با رفتار غلط او مبارز کرده اید، به او فرصت دهید تا امکان جبران داشته باشد.

با دانش آموز خطاکار جدی باشید:

دانش آموزی که رفتار جلف و سبک پیش می گیرد، باید به طور جدی رفتار کرد. البته معنی این حرف این نیست که با آنها با خشونت رفتار کنید. بلکه وظیفه ی خود را نسبت به او به درستی انجام دهید.

معلم باید این مسائل را با دانش آموز خود رعایت کند:

معلم باید با دانش آموز خود به طور جدی رفتار کند. البته معنی این حرف این نیست که با دانش آموزان با خشونت رفتار کنید،
بلکه مقصود این است که شرایط دانش آموز را بی اهمیت ندانید و حتی المقدور اعمال و افکار و احساسات آنها را با اعمال و افکار و احساسات خود متحد کنید. این حکم فقط در مورد تنبیه و اذیت صادق نیست. بلکه حتی در مورد سبک صحبت کردن (آرام و منطقی) نیز صدق می کند.

بکوشید در کلاس هم مهربان و هم قاطع باشید. مثلا با محبت حرف بزنید. اما در مقابل عمل غیر منطقی قاطع بودن خود را نشان بدهید. هرگز قاطع بودن را با سختگیری و خشونت یکی نکنید. زیرا خشونت برخورد منطقی با دانش آموز نیست.

نکته: بهترین کودکان را باید در خانواده های خوشبخت جستجو کرد.

موقع آموزش به دانش آموز مراقب رفتارتان باشید:

معلمی را در نظر بگیرید که شاگرد او نمره ی کمی گرفته است. معلم ناراحت می شود. صدایش را بلند می کند، فریاد می زند و... فکر کنید چه اتفاقی می افتد. حالا به چهره ی دانش آموز نگاه کنید. بیندیشید دانش آموز چه حالی دارد! اینها آموزش های مخرب است.

هیچ گاه در حال عصبانیت آموزش ندهید و خیلی آرام و صبور باشید و با مهر و محبت و صمیمیت در کنار شاگردتان قرار بگیرید. او را تحقیر نکنید که چرا نمره ی کم گرفته است. بلکه از اینکه او مایل به همکاری با شماست، احساس رضایتمندی کنید. پس لازم است همه ی شرایط را در نظر بگیرید و آموزش را ادامه دهید.

معلم و دانش آموز:

ارتباط خوب معلم و شاگرد تأثیر بسیار خوبی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد و از همه مهمتر زمانی است که استعداد هر
دانش آموز را بشناسید و روند رشد آنها را بررسی کنید و هنگام بروز مشکلات هرگز عجولانه قضاوت نکنید و هیچ وقت دانش آموز را مورد اهانت قرار ندهید. مانند موقعی که دانش آموز کار بدی انجام داده و معلم بگوید تربیت خانوادگی ندارد! مرتب بگوید: شما
افراد بی استعدادی هستید. تو هیچ چی نمی شی و... این قضاوت ها غیر منطقی هستند. 

معلمین باید تلاش کنند، برای پیشرفت و نمره ی خوب گرفتن و کارهای خوب دانش آموز، برای آنها مدرسه خاطره ی خوبی داشته باشد. ولی قبل از اینکه پیشنهاد و نظری درباره ی دانش آموز داشته باشید، حتما خصوصی با او ملاقات کنید. زیرا بعضی از پیشنهادات و نظرها ممکن است اثرات سوء داشته باشد. ممکن است سخنان معلم باعث تحقیر دانش آموز شود. بنابراین معلم باید در چشم دانش آموز انسانی شریف ودلسوز جلوه کند تا دانش آموز نسبت به او ذهنیت مثبت داشته باشد.

بد خطی دانش آموزان:

بد نیست بدانید برای تمام کارهایی که انتظار دارید دانش آموز درست انجام دهد، آموزش لازم است. مثلا خواندن کتاب، غذا خوردن، حرف زدن و... آیا تا به حال فکر کرده اید برای نوشتن چه مهارت هایی لازم است. شاید تا به حال فقط مجبور بوده است بنویسد. برخی از دانش آموزان آمادگی بیشتری دارند و زیباتر می نویسند و برخی نمی توانند و بسیار بد خط می نویسند. بنابراین دانش آموز را سرزنش نکنید و راهکار ارائه دهید. (ابتدا از آنها بخواهید دایره بکشند. برای شروع به آنها بگویید یک بعلاوه بکشند و دور آن را یک دایره بکشند. همینطور کشیدن چهار دایره از کوچک به بزرگ لازم است) بنابراین دانش آموز را سرزنش نکنید و راهکار ارائه دهید. برای نوشتن به حرکات دورانی قلم نیاز دارید. اما دریغ از کوچکترین آموزش. شما حداقل کاری که می توانید انجام دهید، این است که نوشتن حروف الفبا را با دایره آغاز کنید و در آخر طرز صحیح قلم به دست گرفتن و کمترین فشار (صفردرصد) را به نوک قلم وارد کنید.

از همه مهمتر اینکه مبادا به علت بدخطی تکلیف دانش آموز را خط بزنید و او را سرزنش نکنید. هر چه باشد حاصل دسترنج دانش آموز است. سعی کنید روی تکالیف دانش آموزان خط نکشید، بلکه با یک امضاء و یک جمله و حتی کشیدن یک لبخند، نظر خود را اعلام کنید. زیرا هرگونه بی حرمتی به دانش آموز، باعث دلسردی و ناامیدی
می شود و ذهنیت بدی نسبت به معلم خود پیدا می کند.

در پایان نوشتن کلمات را با ریتم به دانش آموز یاد بدهید. مثلا برای نوشتن کلمه ی شنا، برای نوشتن هر دندانه یک (بام) بگویید. کلمه ی شنا از چهار دندانه تشکیل شده است و دندانه ی سوم کمی بزگتر است. برای همین هنگام نوشتن کلمه ی شنا، همزنان با نوشتن هر دندانه بگویید. ( بام – بام – بام – بام )

آموزش ریتم خواندن:

اگر دانش آموز در خواندن با مشکل مواجه است و توانای شناخت لغات را ندارد. ولی هوش او هم عادی است، حتما او دارای اختلال خواندن است.

باید توجه داشته باشید هنگام خواندن هر کلمه در جمله با ته خودکار یک ضربه بر روی میز بزنید. سعی کنید ضربه زدن تقریبا با
ثانیه های ساعت هماهنگ باشد.

هنگامیکه یک پاراگراف از متن کتاب را تمام کرد، برای بار دوم و سوم کمی سرعتش را زیاد کند و در مرحله ی چهارم ریتم هر کلمه را با ته خودکار ادا کند. مثلا جمله ی حسن به مدرسه می رود. ریتم آن می شود. حسن (ت تق) به (تق) مدرسه (تق ت تق) می رود (تق ت تق) یعنی ریتم آن می شود. ت تق – تق - تق ت تق - تق ت تق

توجه کردن به جزئیات مسأله:

دانش آموز خود را عادت دهید به جزئیات مطالب هم پی ببرد و بعد آن را تفسیر کند. با این کار کمک شایانی در فراگیری ریاضی و علوم نموده اید.

دانش آموزان را تشویق کنید و آنها را مدام مورد سرزنش قرار ندهید:

به این جمله توجه کنید. اگر دانش آموزی در محیط خانواده شاد و صمیمی و گرم و دوست داشتنی پرورش یافته باشد، ضریب هوشی
او می تواند تا چند درجه افزایش یابد و برعکس زندگی در یک خانواده ی مستبدانه، سرد و بی روح می تواند دامنه ی هوش او افزایش یابد.

نکته: معلمان می خواهند دانش آموز تابع، مطیع و حرف گوش کن باشد و این ضد سرشت دوران کودکی و نوجوانی است.

نکته هایی درباره ی دانش آموزان:

1- دانش آموزان شبیه دوربین فیلم برداری هستند و هر چه انجام دهید، با دیگران همان کار را می کنند.

2- تعجب نکنید دعواهای کودکان در سنین ورود به مدرسه زیاد است.

3- هرگز کودکان دبستانی را مورد تمسخر قرار ندهید. چون آنها
بی نهایت حساس هستند.

4- دانش آموزان مسئولیت پذیری را دوست دارند به آنها مسئولیت بدهید.

5- هیچ وقت دانش آموزان را با هم مقایسه نکنید. زیرا هر دانش آموز دارای خصوصیاتی است.

6- مدرسه را خوشایندترین مکان برای دانش آموز جلوه دهید.

7- گاهی کودکان حرف های زشت می زنند. ولی معنی حرف را
نمی فهمند و شما زیاد حساس نباشید.

8- از دانش آموز بخواهید روزی ده کلمه را از روزنامه یا مجله پیدا کند و داخل دفترچه ای بنویسد.

9- دانش آموز را تشویق کنید نه تحقیر!!!

10- القاء ترس و اضطراب از رشد ذهنی دانش آموز می کاهد.

11- یادتان باشد رفتار کودکان ضد شعور نیست.

12- به اشتباهات دانش آموز احترام بگذارید. چرا که او باید از اشتباهات درس بگیرد.

13- به اندازه ی سن و سال از آنها انتظار داشته باشید.

14- هیچ دانش آموزی برای دانستن بی تفاوت نیست.

هرگز به ذهنتان خطور نکند که دانش آموزی کم هوش و کم استعداد است. مهم بیدار کردن نبوغ و استعداد است.

15- همواره راهنمایی کنید. دستور ندهید. دانش آموز به لحن معلم بسیار حساس است. آهنگ صدای خود را چنان تنظیم کنید که ملایم و ترغیب کننده باشد. اگر دانش آموز فشاری احساس کند، هرگز به نتایج نخواهید رسید و او لجبازی خواهد کرد و اعتماد به نفس ندارد.

16- صبور باشید نه متوقع. زیرا فقط باعث آزار دانش آموز می شوید

17- دانش را به همراه عشق به دانش آموز هدیه کنید.

18- به دانش آموز علاقه و محبت نشان دهید.

19- اجازه دهید دانش آموز آنچه را در جامعه دیده گزارش کند و نظرات و انتقادها و پیشنهادها و آرزوها و نیازهای خود را بیان کند.

اگر می خواهید دانش آموز با کلمات آشنا شود از او بخواهید به جملات کلمه های مجله و روزنامه نگاه کند و کلماتی را که تا به حال ندیده و نمی شناسد، داخل دفترچه ای بنویسید. هر روز ده کلمه یادداشت کند. زیرا بیش از 70% از دانش آموزانی که در نوشتن امالء مشکل دارند، کلمه ی مورد نظر را تا به حال ندیده اند.

در مرحله ی بعد اگر کامپیوتر در منزل دارید یک روز دیکته – را از طریق تایپ به او آموزش دهید. شاید لازم باشد او به شما دیکه بگوید. این تجربه ی جالبی برای او خواهد بود. بازی با کلمات و قصه گفتن، بحث کردن درباره ی موضوعات مختلف داخل قصه می تواند کمک مؤثری بکند.

توانایی های فردی هر دانش آموز:

هر کودکی با مغزی به دنیا می آید که توانایی های باالقوه ای دارد. یک استعداد ریاضی دارد و دیگری استعداد علوم و موسیقی و هنر و صنایع دستی و مهندسی و ... و یکی مخترع است.

نقاشی کردن:

دانش آموز از طریق نقاشی و ترسیم آنچه می بیند و روابط زیادی که در خطوط و زوایا در رشد فعالیت ذهنی او کمک خواهد کرد.

استفاده از کامپیوتر:

شاید بارها شنیده اید که برخی افراد بدون آنکه بدانند چه می گویند به شما توصیه می کنند کامپیوتر برای کودکان خوب نیست و مشکلات چشمی، جسمی، کمر درد و... دارد. در صورتی که هر ابزاری هم استفاده ی خوب دارد و هم استفاده ی بد. اما مهم این است که از آن استفاده ی خوب شود. کامپیوتر می تواند دنیای جدیدی را پیش روی کودک باز کند. حتی می تواند خلاقیت او را شکوفا کند.

هیچ وقت نگذارید دانش آموز عقب تر از زمان خود باشد. بنابراین از تکنولوژی های گوناگون جهت پیشرفت دانش آموز استفاده کنید.

خواندن:

قبل از اینکه به دانش آموز نوشتن یاد دهید. نسبت به خواندن توجه بیشتری داشته باشید. شاید لازم باشد، دانش آموز صدها جلد کتاب را خوانده باشد تا بعد از آن نوشتن را آغاز کند و املاء بنویسد. زیرا صندوقچه ی ذهنی لغات کودک از طریق دیدن کلمات کامل تر
می شود.

راه های افزایش هوش:

اگر می خواهید به هوش دانش آموز خود بیفزایید و آن را ارتقاء دهیدف روش زیر را دنبال کنید تا سلول های خاکستری مغز
دانش آموز را افزایش دهید.

تحقیقات گسترده در اینباره نشان می دهند که برخلاف آنچه در گذشته تصور می شد سلول های مغزی جدید در طول زندگی نیز تولید
می شوند و نیز اینکه مغز در صورت استفاده ی هر چه بیشتر از آن قابلیت رشد و افزایش دارد و تا حدود 130% به قشر خاکستری مغز افزایش می یابد. تحقیقات و مطالعات حاکی از آن است افرادی که با مهارتی بالا از دو دست استفاده می کنند، رابطه ی سلول های مغزی آنها افزایش می یابد. این امر به ذخیره سازی اطلاعات در مغز کمک می کند. به این طریق بیماری هایی نظیر آلزایمر و پارکینسون را کنترل می کنید. پس می توانید با استفاده از چند راه ساده توانایی های مغزی را حد ماکزیمم افزایش دهید.

حالا سلول های مغزی خود را به کار اندازید. تحقیقات دانشمندان ثابت کردهاست که پیاز مغز دخترها که زیر دو نیمکره ی مغز قرار دارد، دو برابر پیاز مغز پسرها می باشد. به خاطر همین است که خانم ها می توانند هم زمان با گوشی تلفن صحبت کنند، تلوزیون تماشا کنند و بدانند در اطرافشان چه می گذرد. برای اینکه هم زمان از دو طرف مغز خود استفاده می کنند. اما پسرها هم زمان فقط می توانند از یک طرف مغز خود استفاده کنند. این تمرین باعث می شود تا دو طرف مغز به فعالیت وادار شود. چرا که استفاده از دو دست در ریتم های مختلف سبب می شود تا دو طرف مغز فعال شود. یعنی دست راست، نیم کره ی چپ مغز را فعال می کند و دست چپ نیم کره ی راست را فعال می کند و با استفاده از این تمرین ها دقت، سرعت، مهارت، تمرکز حواس و... افزایش می یابد.

فعالیت زیر را در جهت پویای مغز دانش آموز بکار بگیرید:

تمرین (1):

با دست راست هر ثانیه (تیک/تاک) یک ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج، سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید.

تمرین (2):

با دست راست هر ثانیه (تیک/تاک) دو ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج، سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید. (1، 2 – 1، 2)

تمرین (3):

با دست راست هر ثانیه (تیک/تاک) سه ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج، سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید. (1، 2، 3 – 1، 2، 3)

تمرین (4):

با دست راست هر ثانیه (تیک/تاک) چهار ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج، سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید. (1، 2، 3، 4 – 1، 2، 3، 4)

نکته: تمام این کارها را با دست چپ خود هم تمرین کنید. بعد از این مرحله می توانید، تمرینات متنوعی با هر دو دست انجام دهید. مثلا با دست راست در ثانیه ی اول دو ضربه و در ثانیه ی دوم با دست چپ سه ضربه بر روی میز بزنید و به تدریج سرعت خود را بیشتر و بیشتر کنید. حتی می توانید با دست چپ در ثانیه ی اول دو ضربه و در ثانیه ی دوم با دست راست سه ضربه بر روی میز بزنید و هم زمان جای دست ها را جابجا کنید.

تمرین های دیگر:

دست راست: ثانیه ی اول 1 و ثانیه ی دوم 3 ضربه بزنید.

دست راست: ثانیه ی اول 2 و ثانیه ی دوم 1 ضربه بزنید.

دست راست: ثانیه ی اول 3 و ثانیه ی دوم 2 ضربه بزنید.

دست راست: ثانیه ی اول 4 و ثانیه ی دوم 3 ضربه بزنید.

دست چپ: ثانیه ی اول 1 و ثانیه ی دوم 3 ضربه بزنید.

دست چپ: ثانیه ی اول 2 و ثانیه ی دوم 1 ضربه بزنید.

دست چپ: ثانیه ی اول 3 و ثانیه ی دوم 2 ضربه بزنید.

دست چپ: ثانیه ی اول 4 و ثانیه ی دوم 3 ضربه بزنید.

اکنون می توانید تمرینات متنوعی را اجرا کنید....

نکته: اینگونه کارها کمک به خلاقیت و حافظه ی دانش آموز است.

علاقه مند کردن دانش آموز به کتاب خواندن:

برای علاقه مند کردن دانش آموز به خواندن باید خودتان را علاقه مند به کتاب خواندن نشان دهید. اگر دانش آموز معلم خود را علاقه مند به کتاب ببیند و بفهمد که خواندن کتاب را دوست دارید، او هم از معلم خود تقلید می کند.

به والدین توصیه کنید جلسات خواندن کتاب را به گونه ای که کودک دریابد خواندن یک امر حیاتی و تفریحی و بخشی از زندگی اوست.

سرنخ هایی در تصاویر، کلمات و کلمات ترکیبی بیابید. جستجوی کودک در کشف تصاویر سبب می شود تا کودک اطلاعات جدیدی کشف کند و با بیان کلمات و نکات توصیفی بیشتر می توانید ذهن کودک را بسته و موضوعات مختلف شکفته تر شود.

سئوالاتی را درباره ی متن کتاب ارائه دهید و به سئوالات او به
ساده ترین و کامل ترین شکل ممکن جواب دهید. اما جواب گمراه کننده به او ندهید که بسیار خطرناک است.

یک کلمه و مفاهیم بسیار:

به دانش آموز بیاموزید هر کلمه مفاهیم مختلفی دارد. سعی کنید او را به مفاهیم مختلف یک کلمه آشنا کنید و برای یک کلمه چندین معنی پیدا کنید.

الهام گرفتن از داستان های قرآن و داستان های بزرگان:

درباره ی داستان های قرآنی و افراد برجسته ی جهان داستان های شنیدنی برای دانش آموز بگویید. در این داستان ها که زمینه ی اخلاقی، علمی، امید، تلاش، موفقیت، سخت کوشی و... نیروی تلاش دانش آموز را بر می انگیزد. بدین وسیله سبب رشد بخش تحلیل گر مغز او می گردد.

توصیف هوش:

منظور از هوش سبک خاصی از تفکر، طرز رفتار خاص در شرایط مختلف و قدرت تصمیم گیری در شرایط سخت است. آزمون هوش این نیست که تا چه حد می دانیم، یا چه باید کرد؟ بلکه این است در شرایطی که نمی دانیم چه باید کرد، چه رفتاری داریم، باهوش کسی است که می تواند دانش خود را در شرایط مناسب بکار گیرد و در شرایط مختلف راه های متفاوت داشته باشد.

اینگونه حرف ها را به دانش آموزان بگویید:

تو موفق می شوی، تو باهوش هستی، تو را خلاق می بینم، از هوشیاری تو متعجب شدم، تو خیلی دانا هستی، تو خیلی با ادب هستی، از تلاش تو سپاسگزارم، تو برای جامعه مفید خواهی بود، تو به عنوان یک انسان در آینده ی کشور به مردم خدمت خواهی کرد، تو خوش برخورد هستی، آینده ی خوبی داری...

اگر این فاکتورها را به خاطر داشته باشید باور کنید و با رفتار مهربان خود نشان دهید که به آینده ی او علاقمند هستید. در این صورت اعتماد به نفس دانش آموز افزایش می یابد و تلاش بیشتری خواهد کرد.

اگر دانش آموز را مضطرب و مشوش کنید، استعداد و نبوغ او کاهش می یابد و کم کم یک حالت دلسردی نسبت به درس پیدا می کند و یک بدگمانی نسبت به همه و جامعه پیدا می کند. بنابراین ذهن دانش آموز را به موضوعات مثبت مشغول کنید.

نکته: از نیروهای خود تلقینی و خودباوری استفاده کنید. اجازه ندهید با افکار منفی که موجب ناامیدی دانش آموز می شود، روحیه ی کنج کاوی و تلاش را از دانش آموز گرفته شود. در این حالت دلسردی نسبت به درس خواندن پیدا می کند و یک بدگمانی نسبت به همه و جامعه پیدا می کند. باید سعی کنید استقلال و خلاقیت را در او زنده کنید. بکن، نکن های زیادی، نبوغ را در دانش آموز محبوس می کند. باید مثل ماهی در دریا باشد، هم آزاد شنا کند و هم بداند چه خطراتی وجود دارد.

به نحوه ی نگارش و خواندن هر مطلب توجه کنید:

سعی کنید مطالب را شمرده، شمرده بخوانید و حس و آهنگ کلمات را به درستی ادا کنید. در جاهایی که لازم است مکث (سکوت) کنید و فراز و فرود کلمات و جمله ها را رعایت کنید. شناختن ریتم کلمات در این راه کمک زیادی خواهد کرد.

معلم بدون خلاقیت یعنی کلاس بی سرد و بی روح:

یکی از شرایط لازم برای پدیدار شدن کلاسی پویا و فعال، وجود آرامش برای مغز است. یعنی دانش آموز در محیط پر از اضطراب و تنش نمی تواند درست تفکر کند. در این صورت شرایطی پیش می آید که مغز بیندیشید و تکامل یابد و سبب ساز افکار نو شود. بالاخره
می تواند نیازهای ذهنی خود را پاسخ دهد.

اولویت موفقیت جامعه است:

بین علاقه مندی موفقیت های فردی – یعنی اولیت دادن به منافع خودتان – و علاقه مندی به اجتماع – یعنی ملاحظه کردن منافع دیگران– تفاوت قائل شوید. این دو با یکدیگر تعارض جدی ندارند. چون می توانید هر دو را تا حد زیادی داشته باشید. ولی اگر یکی را به صورت افراطی به دیگری ترجیح دهید مشکل پیدا خواهید کرد.

نکته های کلیدی برای دانش آموزان

 

به نام خدا

نکته های کلیدی برای دانش آموزان

نویسنده: عبدالله یزدانی

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1395

شمارگان: 1000

شابک: 0- 96- 6432- 600 - 978

همه ی حقوق محفوظ است

قیمت : 5000 تومان

نظام آموزشی...........................................................7

معلم واقعی..............................................................7

داستان خرگوش و لاکپشت..........................................8

هیچ وقت نگویید که نمی توانم .....................................8

بازی ها.................................................................9

کنترل هیجانات.......................................................10

مضرات...............................................................10

همه چیز به سرعت در حال تغییر است.........................10

تمرین حس بیان......................................................11

تقلید صدا..............................................................12

لبخند تلخ..............................................................12

نظرسنجی از دانش آموز خطاکار...............................13

آئین دوست یابی.....................................................13

دانش آموزان بی نظم..............................................14

داستان تربچه داخل خاک.........................................15

مشورت با افراد خبره.............................................16

تعریف نظم چیست.................................................16

اولویت بندی کارهای روزانه....................................17

سعی کنید ورزش کنید.............................................17

تجربه کردن.........................................................18

خصلت های بد کدامند.............................................18

به خودت بگو.......................................................20

مدیر مدرسه.........................................................21

ارتباط سالم دو طرفه..............................................21

به جای مبصر مسئول کلاس داشته باشید.....................21

رابطه ی قرآن و تفکر............................................22

گول زدن افراد چگونه صورت می گیرد.....................22

اگر دانش آموزی وقت و انرژی معلمی را بگیرد...........22

قرض الحسنه چیست و به چه افرادی نباید قرض بدهید....23

اهمیت علم و دانش.................................................25

کارنامه ی عمری که یک سال گذراندید، چگونه بود؟......25

ورزش کردن.......................................................26

هنر شاد زیستن.....................................................26

آموزش مفاهیم زندگی.............................................26

راه حل های متفاوت...............................................27

تمرین کردن رفتار هماهنگ.....................................27

دوری از استرس و نگرانی......................................27

جذب کردن دیگران با فریب کاری.............................28

کنترل ضربان قلب و کنترل حرکات بدن.....................28

عشق یعنی چه؟....................................................29

بدست آوردن آرامش و آسایش..................................29

رسیدن به هدف....................................................30

تلاش در انجام کارها.............................................30

دوست خوب، دوست بد..........................................31

در مقابل پرخاشگری و بی ا دبی و خشونت دیگران، باید چکار کنید.........31

مهارت های کنترل دعوا و مشاجره............................32

آگاهی از خصوصیات دیگران..................................33

صفات زشت افراد.................................................34

صفات پسندیده......................................................34

خاطرات بد را فراموش کن......................................34

مهارت های جسمی و فکری توأم...............................35

درک همزیستی.....................................................35

تفاوت مطالب سخت و آسان......................................35

به هر روز زندگیتان نمره بدهید.................................36

نقش علم در تولید فکر.............................................36

انواع تفکر...........................................................37

کنترل بحران ها....................................................38

هنر نقد کردن.......................................................38

شناخت ارزش ها..................................................39

عدالت داشته باشید.................................................39

به ارزش ها توجه کنید............................................39

انسان دور اندیش...................................................40

هیجان زندگی.......................................................40

تلاش و اقتدار.......................................................40

خوش گفتاری، خوش رفتاری به همراه دارد.................41

تفاوت بین معنی، محتوی و مفهوم..............................41

شنیدن حرف های زشت و گناه آلود............................42

آینده نگری و ایده ی شغلی برای زندگی عصر صنعتی…42

چرا این موضوعات را بخوانم؟.................................42

مدرسه مهم است....................................................43

گذشته ی شما، کارنامه ی زندگی واقعی تان است...........43

تصویر کامل.........................................................43

اول به خودتان پاسخ دهید.........................................44

آیا تفاوت بین کارهای خوب و بد را می دانید؟................44

توسعه ی هوش رفتاری............................................44

واژه ی احتیاط شرط عقل است...................................45

نباید با هر شخصی دوست شوید..................................45

مهمترین بخش زندگی...............................................45

آینده ی جوانان خوش فکر..........................................45

از کلمات ساده استفاده کنید، نه پیچیده............................46

قدرت کلمات...........................................................46

قدرت ارتباط...........................................................46

انتخاب های شما پیامدهایی به همراه دارد.......................46

دلیل و علت............................................................47

وظایف شاگردان نسبت به معلم....................................47

جدول تمرین ریتم....................................................50

محبت کردن به دیگران.............................................51

شیوه ی بزرگان......................................................51

به فکر مردمتان باشید...............................................51

عجله نکنید............................................................51

به خودتان نمره بدهید................................................52

علم و اخلاق و ادب..................................................52

شباهت حرف بد با بوی بد دهان..................................52

ظرفیت انسان ها متفاوت است....................................52

اول فکر کردن به موضوع........................................53

دوم: نه گفتن اشکالی ندارد.........................................53

سوم: در نه گفتن قاطعیت داشته باشید............................53

چهارم: با بله الکی خود را ضایع نکنید!!........................53

پنجم: اگر طرف مقابل در فشار است به نرمی (نه) بگویید...54

فواید داشتن دوست خوب در زندگی...............................54

دوستان می توانند دردسرساز هم باشند...........................54

شاد باشید................................................................55

نحوه ی برنامه ریزی در سال جدید................................56

کم کم پیشرفت کنید....................................................56

ساعت دیواری.........................................................56

مرور مشاهدات.......................................................56

عمل افراد حقیقت را می گوید نه حرف زدنشان................57

هیجانات خود را کنترل کنید........................................57

راز شاد زیستن........................................................58

استعداد ذاتی............................................................58

مؤدب باشید.............................................................58

برخورد با خط قرمزها...............................................59

توهین نکنید............................................................59

تصاویر شخصیت های فردی......................................59

شناخت انواع رفتارهای افراد مختلف............................59

ویژگی های فردی...................................................62

آگاهی از زبان بدن..................................................63

چگونگی توجه به متن و فرمول های درس....................64

اکنون درس فیزیک را به صورت منطق ریاضی بررسی می کنیم.....65

 

این کتاب برای چه افرادی است.

این کتاب برای دانش آموزانی است که می خواهند بدانند، چرا مجبورند در مدرسه یاد بگیرند و چگونه با جریان واقعی کتاب ارتباط برقرار کنند.

نظام آموزشی:

هنگامیکه شما به کلیت نظام آموزش فعلی نگاه می کنید، واضح است که نظام آموزشی بر روی دو حوضه تمرکز دارد:

1- آموزش مدرسه ای: توانایی برای خوانده و نوشتن و حساب کردن

2- آموزش حرفه ای: آموزش برای دکتر شدن،وکیل شدن و... یا هر چیز دیگری که بعد از ترک مدرسه می خواهید انجام دهید تا پول دربیاورید.

اما ارزش واقعی علم آن است که به ذهن آموزش دهید تا فکر کند. بنابراین قوه ی تخیل مهمتر از دانش است.

معلم واقعی:

معلم واقعی معتقد نیست تا دانش را در کله ی دانش آموز فرو کند. بلکه سعی می کند نبوغ دانش آموز را کشف کند. معمولا برای بسیاری از ما، خاطراتمان از آموزش عبارت است از جلسات طولانی خسته کننده و فرو کردن اطلاعات در ذهن و حفظ کردن آنها برای امتحان دادن و سپس فراموش کردن آنچه به تازگی یاد گرفته ایم.

باید گفت: هوش واقعی یعنی تشخیص دهیم چه چیزی مناسب است نه اینکه تشخیص دهیم چه چیزی درست یا غلط است. باید یاد بگیرید هوشمندانه تر عمل کنید.

نکته: دانش آموزان با دیدن بیشتر یاد می گیرند تا با شنیدن. بنابراین افکارتان را برای آنها ترسیم کنید.

نکته: وظیفه ی این است که دانش آموز را از لحاظ ذهنی و عاطفی آماده کند. اگر دانش آموزی اشتباه کرد، لبخند تلخ مناسب تر از اخم و تخم و سرزنش و خدای نکرده تنبیه است. باید دانش آموز از نمره ی خودش بترسد نه اینکه از معلم!!! (هیچ وقت از پلیس نمی ترسید، بلکه از جریمه می ترسید)

داستان خرگوش و لاکپشت:

یادتان باشد که دانش آموزانی وجود دارند که در آموختن از شما سریع ترند. اما این بدین معنا نیست که از شما جلوترند. اگر شما با سرعت خودتان بخوانید و آموختن را ادامه دهید. از افرادی که به سرعت
می آموزند و سپس آموختن را متوقف می کنند، جلو خواهید زد. یادتان باشد فقط به صرف اینکه دانش آموزی در مدرسه، نمرات خوبی
می گیرد در زندگی واقعی، عملکرد خوبی داشته باشد. یک سفر هزار کیلومتری با یک قدم آغاز می شود. اما....

نکته: آدم های عاقل مشکلاتشان را مدیریت می کنند. در برابر مشکلات اول خوب فکر کن (پیدا کردن چند راه حل)، سپس تصمیم بگیر ( انتخاب یک راه حل از میان چندین راه حل) و در آخر علم کن. یعنی روش و چهارچوبی را برای رسیدن به موفقیت به اجرا بگذار.

هیچ وقت نگویید که نمی توانم:

این یعنی چه؟ باید فکر کنید چگونه می توانم از پس این کار بربیایم؟ با این کار ذهن شما برای انجام آن کار فعال می شود. از طرف دیگر اگر بگویید (از پس آن بر نمی آیم) ذهنتان را برای هر نوع تلاش و خلاقیت می بندید. اگر شما برای انجام هر کاری وقت و زمان کافی بگذارید، تجارب جدیدی کسب خواهید کرد.

چگونه زندگی کنیم؟

همه ی انسان ها به خوردن، خوابیدن و استراحت کردن نیاز دارند.
آیا تا کنون فکر کرده اید که اگر در هر وعده ی غذایی تنها 3 لقمه
(3 قاشق) غذا اضافه بخورید چه اتفاقی می افتد. هنگامیکه در خوردن غذا کمی افراط کنید. یعنی در سه وعده ی (صبحانه، ناهار، شام) شما 9 لقمه اضافه خورده اید. حال اگر 9 لقمه ی اضافی را در 7 روز هفته ضرب کنید، شما 63 لقمه غذا اضافی خورده اید و این عدد در ماه به 270 لقمه و در سال (365 روز) به 3240 لقمه خواهد رسید یعنی شما در سال حدود 3240 لقمه غذا اضافه خورده اید. حال اگر این عدد را به عدد 20 (میانگین هر وعده ی غذا حدود 20 لقمه) تقسیم کنیم. در طی یک سال حدود 162 وعده غذا اضافه خورده اید. اگر این عدد را بر عدد 3 تقسیم کنیم (سه وعده ی روزانه ی غذا) شما حدود 54 روز (تقریبا 2 ماه) غذا اضافه خورده اید. اگر این عدد را در 10 سال ضرب کنیم. حدود 20 ماه (یک سال و هشت ماه) غذا اضافه
خورده اید. اگر فردی 20 یا 30 سال غذا اضافه بخورد چه بر سرش می آید.

حال در سنین 50 و 60 سالگی چقدر اضافه وزن خواهید داشت و احتمال گرفتار شدن به بیماری های مختلف  مانند (بیماری های قلبی، فشار خون، سکته های مغزی، چربی خون، بیماری های عصبی، کم تحرکی، زانو درد، بدشکل شدن بدن و...) بیشتر می شود. همچنین از لحاظ زیبایی ترکیب بدن ناهماهنگ تر می شود.

اکنون فکر کنید اگر در روز 3 استکان چای بخورید و در هر نوبت 2 عدد قند مصرف کنید در هر روز 6 عدد قند مصرف کرده اید و در هفته 42 عدد قند ودر ماه 180 عدد قند مصرف کرده اید. این منهای مصرف شکر، شیرینی، شکلات، نوشابه و قند درون میوه ها ( قند طبیعی) می باشد. همینطور در مصرف برنج، گوشت، میوه ها و... همین محاسبات را انجام دهید.

اکنون فکر کنید که هر انسان روزانه به 8 ساعت خواب و استراحت نیاز دارد. اگر روزی تنها 1 ساعت بیشتر بخوابید در هفته 7 ساعت ودر ماه 30 ساعت و در سال 365 ساعت اضافه خوابیده اید. حال اگر این عدد 365 ساعت را بر عدد 8 (میزان استراحت کافی) تقسیم کنید. حدود 53 روز (حدود دوماه) در سال اضافه خوابیده اید. حالا متوجه می شوید که فقط طی 10 سال حدود 1 سال اضافه خوابیده اید. این تنها برای خوابیدن یک ساعت بیشتر است. چه بسا افرادی هستند که 2 الی 3 ساعت بیشتر می خوابند. اکنون کمی فکر کنید این اضافه خوردن و خوابیدن و استراحت کردن، نظم هورمن های بدن را بر هم می زند و به تدریج کسالت، بی حالی و مشکلات روحی روانی و... ایجاد می کند. از همه مهمتر اینکه فرصت عمر بیهوده هدر می رود.

بازی ها:

بازی های خوب شما را باهوش تر می کند. بازی های خوب باعث
می شود فکر کنید، طرح ریزی کنید و ریسک کنید. برخی اوقات حدس بزنید یا امیدوار باشید و... ولی همیشه برنده نمی شوید، اما نتایج و سرنوشتتان در ان افکار و اعمال خلاصه می شود. یعنی فکر کردن، طراحی کردن، انتخاب کردن، بردن یا باختن و یاد گرفتن. اکنون متوجه می شوید که سرنوشت هر انسان به دست خودش است. خداوند در قرآن می فرماید: هر کس را به اندازه ی سعی و تلاشش پاداش می دهیم. به قول معروف؛ نابرده زحمت، نتیجه حاصل
نمی شود، مزد آن کسی می گیرد که تلاش کند.

کنترل هیجانات:

کنترل هیجانات می تواند بر روند زندگی انسان تأثیر مثبت بگذارد.

مضرات:

1- خستگی ذهنی

2- خستگی جسمی

3- به دلیل خستگی مصرف قند بیشتر می شود (چاقی زود رس)

4- اختلالات ذهنی

5- پریشانی و ناراحتی های روحی و روانی

نکته: افراط و تفریط در هر کاری (پرخوری، پرخوابی و...) می تواند بر روی هورمن های بدن تأثیر منفی بگذارد و تنظیم هورمن های بدن را بر هم بزند.

همه چیز به سرعت در حال تغییر است:

در عصر صنعتی بیشر از هر زمان دیگری، امر آموزش اهمیت بیشتری دارد. باید به اندازه ی کافی برای روبرو شدن با جهان جدید آماده شوید. اگر می خواهید وارد هر تیمی شوید (مانند تیم های ورزشی، تیم های هنری، تیم های علمی، تیم های اقتصادی و...) باید به علم خودتان اضافه کنید. در غیراینصورت موفقیت چندانی کسب نخواهید کرد.

امروز ثابت شده است که افراد تحصیل کرده برای روبرو شدن با جهان جدید آمادگی بیشتری دارند. برای همین ارزش آموزش به یک فرد در حال افزایش است. زیرا برای مواجهه شدن با چالش های جهان جدید، باید به ابزار علم مجهز شوید. در غیراینصورت در آینده با مشکلات جدی مواجه خواهید شد.

اما سؤال اینجاست. آیا آموزش هایی که برای کودکان در نظر گرفته می شود، برای مواجهه شدن با جهان امروز مناسب است.

تمرین حس بیان:

ابتدا یک پاراگراف (متن کوتاه) را به صورت عادی بخوانید.
دقت کنید که هر کلمه را در ثانیه ی اول ساعت و کلمه ی بعدی را در ثانیه ی دوم ساعت (تیک/ تاک) بخوانید و ادامه دهید و ته خودکار را در هر کلمه روی میز بزنید. بعد از اینکه متن کوتاه تمام شد، یک بار دیگر با همان روش اما کمی تند تر بخوانید. سعی کنید هنگامیکه سرعت خود را کمی تند تر می کنید، مانند فاصله ی درخت ها که با فاصله های مساوی کاشته می شوند. ایندفعه فاصله ی درخت ها را کمی به هم نزدیک تر کنید. یعنی ضرباتی که با انتهای خودکار به میز می زنید، هماهنگ و مساوی یکدیگر باشد.

نکته: متن کوتاه را در پنج نوبت بخوانید ودر هر نوبت سرعت را کمی تند تر کنید.

اکنون آمادگی آن را دارید که متن را با حس های مختلف بخوانید. سعی کنید در هر نوبت از خواندن با یک احساس خواص بخوانید:

1- احساس معمولی

2- احساس خوشحالی

3- احساس ناراحتی

4- احساس غصه

5- احساس عصبانیت

6- احساس سرعت و...

نکته: اکنون می توانید متن دلخواهی را با ترکیب حس های مختلف بخوانید.

اکنون سعی کنید متنی را که می خوانید با ریتم مناسبی بخوانید.
برای مثال جمله ی حسن به مدرسه ی می رود که ریتم آن می شود. (با- بام - - با - - بام– با – بام - - بام – با – بام ) یعنی با ته خودکار ریتم ایجاد کنید. یادتان باشد که کلمات ایرانی چه نوشتن و چه خواندن آنها باید ریتم (آهنگین) داشته باشد. برای مثال برای نوشتن کلمه ی شنا، سعی کنید هنگام نوشتن ریتم آن را بگویید. بنابراین این ریتم نوشتن کلمه ی شنا اینگونه می شود. (بام – بام – بام – بام ) یعنی کلمه شنا از سه حرف (ش – ن – ا ) تشکیل شده است. اما به خاطر
دندانه ی حرف شین ما برای نوشتن چهار موج ایجاد می کنیم.
(1- 2- 3- 4)

تقلید صدا:

اگر خواندن متن درس برایتان کسل کننده شده است، می توانید ابتکار به خرج دهید. مثلا از صدای کارتون هایی که دیده اید تقلید کنید و متن را با صدای کاراکتری خاص بخوانید. با این کار تنوع و خلاقیت در خواندن درس جذابیت بیشتری ایجاد می کند. شاید هم روزی دوبلور رادیو و تلوزیون شدید و توانستید با صدایتان به مردم خدمت کنید.

لبخند تلخ:

هنگامیکه معلم رفتار اشتباهی از دانش آموز می بیند به جای توهین و سرزنش  تنبیه، می تواند از لبخند تلخ استفاده کند. اینگونه رفتار نشان دهنده ی عدم رضایت معلم از دانش آموز خطاکار است. با این روش دیگر دانش آموزی نمی تواند خود را توجیه کند که رفتار معلم با من اشتباه بوده است و خودش را از کارهای اشتباهش خلاص کند. در بیشتر مواقع وجدان دانش آموز بیدار می شود و درصدد اصلاح رفتار غلط خود می باشد. اما نباید این لبخند را با لبخند شیطنت آمیز، لبخند تمسخر آمیز، لبخند با نیش و کنایه، لبخنده بامزه، لبخند توهین آمیز، لبخند هیجانی، لبخند متین، لبخند زیرکانه، لبخند تحقیر آمیز و... اشتباه بگیرید. البته تا جایی که می توانید همین کار را هم نکنید واین کار را در مرحله ی آخر انجام دهید. سعی کنید با صحبت کردن و راهکار نشان دادن دانش آموز را به سمت اصلاح رفتار غلط یاری دهید.

همینطور باید تُن صدای معلم (بلندی و پایینی صدا)، نوع حرکات بدن (باوقار و با آرامش) لحن معلم (متین و مؤدب) حرکات صورت (به دور از تحریک دانش آموز) جملات و کلمات مناسب (به دوراز نیش و کنایه و تمسخر) باشد. بلکه باید در تمام جوانب روحیات و صفات والای انسانی جلوه گر باشد. یادتان باشد با این روش بهتر نتیجه می گیرید. اما اگر بعد از چند بار نتیجه نگرفتید، شاید لازم باشد از تحریم و محروم شدن و... استفاده کنید. اما ابتدا به او گوش زد کنید که در صورت تکرار چنین مواردی چه عواقبی در انتظارش است و دیگر قابل چشم پوشی و بخشش نیست.

نظرسنجی از دانش آموز خطاکار:

هنگامیکه دانش آموزی، همکلاسی های خود را مورد آزار و اذیت قرار می دهد، می توانید از همکلاسی های او نظرسنجی کنید. شاید بهتر باشد این نظرسنجی کتبی انجام پذیرد تا افراد نظرات خود را بدون ترس و آزادانه بنویسند. حتی می توانید از دانش آموزان بپرسید آیا این دانش آموز قبلا، رفتارهای غلط دیگری انجام داده است.

شاید لازم باشد از دانش آموزان نظرخواهی کنید که اگر در آینده چنین فردی را در خیابان ببینید به استقبال او می روید و با او احوال پرسی می کنید یا اینکه مسیرتان را تغییر میدهدی تا رودرروی چنین فردی قرار نگیرید. به دانش آموزان بگویید اگر چنین فردی برای خاستگاری یکی از بستگان شما بیاید، نظر مثبتی به خانواده ی فامیلتان می دهید و یا اینکه از آنها می خواهید منصرف شوند و...

در آخر به دانش آموز خطاکار بگویید همه ی انسان ها تلاش می کنند که نظر دیگران را به خود جلب کنند و به قول معروف محبوب دل دیگران باشند. نه اینکه مورد تنفر و نفرت دیگران باشند. بنابراین چگونه عقل سالم به این موضوع توجه نمی کند. به او بگویید همه ی ما در اجتماعی زندگی می کنیم که مستقیم و غیر مستقیم با یکدیگر سر و کار داریم وانسانی که مورد تنفر دیگران قرار بگیرد، به تدریج افسرده و پژمرده می شود. بنابراین باید سعی کنیم نه اینکه مورد تنفر دیگران نباشیم و با اعمال و رفتار خود کاری کنیم تا دیگران از ما فاصله بگیرند.

آئین دوست یابی:

شاید تا به حال به این موضوع فکر کرده باشید که با چه افرادی دوستی کنم. این سئوالی است که افراد از خود می پرسند. اما جواب قطعی به آن نمی دهند.

حال از شما سئوالی می پرسم. اگر فردی هزار خصلت خوب داشته باشد و فقط یک خصلت بد داشته باشد. (مثلا غیب می کند، تهمت
می زند، دروغ می گوید، فحاشی می کند و...) چنین فردی شایسته ی دوستی است. مسلما چنین فردی نمی تواند دوست مناسبی باشد. حتی اگر یک خصلت بد (مثلا دروغ گفتن) داشته باشد. برای مثال اگر بخواهید خانه ای بخرید و این خانه هزاران ویژگی مثبت داشته باشد و فقط یکی از پی های ساختمان سست باشد و یا اینکه سیمان کمی در مصالح ساختمان مصرف شده باشد، باز هم چنین خانه ای را
می خرید. مسلما جواب خیر است. (هشدار: دوست بد = دردسر!!!)

بنابراین در انتخاب دوست و همنشین دقت کنید. چه بسیار افرادی که
با آنها سروکار دارید، اما دوستان مناسبی نیستند. چه از لحاظ
ویژگی های اخلاقی، فکری، خانوادگی و....)

دانش آموزان بی نظم:

به دانش آموزان بی نظم رژه رفتن یاد بدهید. گاهی اوقات می توان با افزایش مهارت های حرکتی، دانش آموزان بی نظم و انظبات را تا حد زیادی اصلاح کرد. برای این کار ابتدا از آنها بخواهید به عقربه های ساعت نگاه کنند و با ثانیه های ساعت با یک دست یک ضربه ی آهسته ( قدرت ضربه 10%) به کف دست دیگر خود بزنند. می توانید این کار را مدت سه تا پنج دقیقه ادامه دهید. بعد از این تمرین با زدن ضربه با پنجه ی پای راست این کار را دامه دهید و در آخر به او بگویید با راه رفتن تمرین قبل را انجام دهد. یعنی با هر ثانیه ی ساعت یک قدم به جلو بردارد. نه زودتر و نه دیرتر، یعنی هماهنگ با تیک تاک ساعت این کار را انجام دهد. حتی می توانید بگویید در ثانیه ی اول یک قدم به جلو بردارد و در ثانیه ی دوم یک دست بزند و همینطور ادامه دهد.

نکته: با این کار تمرکز دانش آموز افزایش می یابد.

حتی می توانید خودکاری را به دانش آموز بدهید تا هنگام خواندن کتاب هم زمان با خواندن هر کلمه، ضربه ای با ته خودکار به روی میز بزند. (بهتر است با توجه به ثانیه های ساعت این کار را انجام دهد) البته صدای ضربه نه آهسته باشد و نه بلند و ریتم ضربات هم تقریبا هماهنگ هم باشد. (مثل فاصله ی پله های نبردبان) با این کار ذهن و جسم دانش آموز آماده ی پذیرش نظم می شود.

بعد از سپری کردن مراحل فوق می توانید چهار دانش آموز را جلوی صف قرار دهید و از دیگران بخواهید پشت سر آنها قرار بگیرند. حالا آنها باید هم زمان پای راست خود را به حالت دویدن جلو بیاورند. و هم زمان با پای راست و چپ آهسته طوری بدوند که شانه ها شان از یکدیگر عقب تر با جلوتر قرار نگیرد و حرکت هماهنگ دست و پاها به یک شکل باشد. همچنین ریتم صدای پاها و زاویه ی دست ها و پاها و حتی حس چهره (صورت ها همه رو به جلو) و بدون اینکه با یکدیگر حرف بزنند با یک نظم و هماهنگی خاص این حرکت را حدود 5 تا 7 دقیقه انجام دهند. بعد از چند جلسه ثمره ی این تمرینات را خواهید دید.

نکته: به دانش آموزان بگویید با زدن ضربه به کف دست یعنی اینکه همه باید با هماهنگی پای راست را هنگام دویدن و یا راه رفتن جلو گذاشته باشند. اما هنگامی که پای چپ جلو می آید به کف دست هایشان ضربه ای نزنند. این کار به بهتر هماهنگ شدن آنها کمک می کند.

داستان تربچه داخل خاک:

حتما داستان تربچه ی بزرگی که به کمک چند نفر از خاک بیرون آمد را شنید اید. اکنون این داستان را برای دانش آموزان بگویید و از آنها بپرسید از این داستان چه نتیجه ای می گیرید.

جواب: این داستان نشان می دهد که در نتیجه ی اتحاد و همدلی
می توانید، کارهای سخت و بزرگ را انجام دهید. اکنون فکر
کرده اید، هنگامیکه در یک خانواده زندگی می کنید، هر یک از افراد خانواده چه وظایفی بر عهده دارند. مسلما افراد خانواده باید به یکدیگر کمک کنند. شاید بارها مشاهده کرده باشید که مادر چقدر در خانه زحمت می کشد. تا کارهای خانه را به درستی و سر وقت انجام دهد. آیا شما هم کارهایتان را به طور شایسته انجام می دهید.

انسان های عاقل به دنبال انجام کارهای خوب و شایسته هستند و
انسان های نادان حرج و مرج و بی قیدی را می پسندند. اکنون کمی فکر کنید. اگر تمام کارهای خانه را مادربه تنهایی انجام دهد، زودتر پیر و خسته نمی شود و خدای نکرده زودتر بیمار نمی شود. اگر ما همگی در کارهای خانه و یا در هر محیطی که زندگی می کنیم به یکدیگر کمک کنیم، کارها زودتر انجام می شود و کمتر خسته
می شویم. با اینک کار سلامتی و طول عمر افزایش می یابد.

بنابراین اگر مشاهده کردید که کارهای خانه زیاد است به اندازه ی توان در کارهای خانه مشارکت کنید. با این کار هم خداوند از چنین فردی رضایت دارد و هم دعای پدر و مادر می تواند سرنوشت بهتری را برایت رقم بزند. یادتان باشد ما انسان هستیم و عقل داریم و باید درست بیندیشیم و درست عمل کنیم. مثلا اگر مشاهده کردی مادرت خسته است به جای اینکه به مادرت بگویی برایم چای بیاور، می توانی به مادرت بگویی. مادر کمی استراحت کن تا من برایت چای بیاورم. با این کار نشان می دهی انسان عاقلی شده ای.

مشورت با افراد خبره:

شاید مشاهده کرده باشید، افرادی هستند که خودشان را در هر
زمینه ای صاحب نظر می دانند و در کارهایی دخالت می کنند که در آن تجربه ی کافی ندارند.

انسان های عاقل اگر بخواهند کاری انجام دهند، ابتدا با افراد آگاه و با تجربه در آن زمینه ی خاص مشورت می کنند و سپس تصمیم
می گیرند که آیا آن کار را انجام بدهند یا خیر. آنوقت می داند که
نتیجه ی انجام کارش چه خواهد شد. اگر فردی را دیدید که خودش فکر می کند و خودش تصمیم می گیرد و نظر دیگران برایش مهم نیست با چنین افرادی دوستی نکنید. زیرا وقتی به دردسر می افتد، شما را هم در آن دردسر شریک می کند.

تعریف نظم چیست:

بیشتر معلمان به دانش آموز می گویند باید نظم داشته باشند و هر کاری را به وقت خودش انجام دهند. این یک تعریف ساده و پیش پا افتاده است. بلکه تعریف مهمتر از نظم این است که هر کاری را به تربیت و با اولویت انجام دهید. برای مثال یک بنا هنگامی که می خواهد دیواری را درست کند. ابتدا پی دیوار را می کند و با سیمان و ماسه محکم می کند و بعد از آن یک سری آجر را در کنار هم قرار می دهد و روی آنها یک لایه مخلوط سیمان و ماسه را می ریزد و این کار را آنقدر تکرار می کند تا دیورا درست شود. یا هنگامی که یک کشتی گیر می خواهد زیر بگیرد. ابتدا دست ها ر کمی جلو می آورد و سپس سرش را جلو می آورد و همین لحظه پای جلویش را کمی جلو می آورد و کمی به سمت پایین خم می شود و... کشتی گیر با این کار به ترتیب (اولویت بندی) مراحل مختلف زیرگیری را انجام می دهد. همینطور برای حل یک مسأله باید به تریبت ابتدا جوانب مختلف موضوع را بررسی کنید و بعد از آن پرسش هایی را مطرح کنید و در آخر راه حل های مختلفی را آزمایش کنید و بهترین راه حل را انتخاب کنید. این کار نیاز به یک نظم فکری خاصی دارد.  بنابراین مفهوم نظم یک روند طبیعی انجام یک کار منطقی است. یعنی سلسله مراتب انجام یک کار را با یک نظم منطقی انجام دهید.

اولویت بندی کارهای روزانه:

از دانش آموزان بپرسید که فردا چه کارهایی را باید انجام دهند. به آنها بگویید اگر تصمیم دارید مثلا کاری را فردا انجام دهید، ابتدا کمی فک کیند. آیا می توانید تمام آن کارها را فردا انجام دهید. با کمی دقت متوجه می شوید که فقط می توانید مثلا پانزده تای انها را انجام دهید. مثلا آنهایی که زیاد مهم نیستند را کنار بگذارید و بقیه را اولویت بندی کنید. اما هنگام برنامه ریزی دقت کنید کارهای سخت و مشکل و کارهای راحت را یکی در میان انجام دهید تا ذهن کمی استراحت کند. با این کار از توان و انرژی بدن و ذهن خود به درستی استفاده
کرده اید و در طول روز با نشاط و سرحال هستید.

سعی کنید ورزش کنید:

ورزش برای سلامتی بدن بسیار مفید است. اما در انجام هر کاری افراط و تفریط نکیند و یک کار را فدای کار دیگری نکنید. بلکه تعادل در انجام کارهایتان داشته باشید تا بتوانید همه ی کارهایتان را به درستی و سر وقت انجام دهید. بنابراین افرادی که فقط به یک کار می پردازند و کارهای دیگر را زیاد جدی نمی گیرند به احتمال زیاد به دردسر می افتند. برای مثال اگر دو طرف ملخ هواپیما تعادل نداشته باشد (قرینه) و یک طرف بزرگتر از طرف دیگر باشد، ملخ هواپیما کارش را به درستی انجام نمی دهد.

تجربه کردن:

بسیاری از افراد هستند که می خواهند خودشان همه چیز را تجربه کنند. چنین افرادی به دردسرهای بزرگ گرفتار می شوند. بنابراین سعی نکنید همه چیز را خودتان تجربه کنید، بلکه سعی کنید از تجربه ی دیگران استفاده کنید تا کمتر به دردسر نیفتید. افراد عاقل با دیگران مشورت می کنند. نه اینکه فقط خودشان را عقل کُل بدانند و بگوید: خودم فکر می کنم و خودم عمل می کنم! شاید کاری که انجام دادی و از نتیجه ی آن هم راضی هستی، با مشورت کردن با افراد خبره
نتیجه ی بهتری بدست می آوردی.

خصلت های بد کدامند:

1- آدم دروغگو

2- آدم مسئولیت ناپذیر

3- آدم همه چیز دان

4- آدم خود رأی

5- آدم دهن بین

6- آدم بی برنامه

7- آدم بدون مدیریت و نظم در زندگی

8- آدم خود بزرگ بین و مغرور

9- آدم ظاهر بین

10- آدم ظاهر ساز

11- آدم حسود و بخیل

12- آدم خودخواه (یکسر از دیگران طلبکار است)

نکته: با چنین افرادی دوستی نکنید. اگر شخصی دارای صفات بد باشد و به او تذکر ندهید (امر به معروف و نهی از منکر) بخشی از گناه آن نصیبتان می شود. چرا که تذکر ندادن به معنای تأیید عمل اشتباه است. بنابراین با افرادی که صفات ناپسند مانند (ظالم، جاهل، دروغگو، خالی بند، دو به هم زن، فریبکار، بد دهن، غیب کردن و...) دوستی نکنید. چرا که گناهان آنها گریبان شما را هم خواهد گرفت. به قول معروف آش نخورده و دهن سوخته.

با توجه به نکات زیر دوست خوبی انتخاب کنید:

1- رعایت بهداشت فردی

2- میزان صداقت و امانت داری

3- میزان رازداری و نریختن آبروی دیگران

4- میزان صبر و حوصله

5- میزان رعایت حقوق دیگران

6- داشتن ویژگی های خاص

7- میزان مسئولیت پذیری

8- نوع ارتباط مناسب با دیگران

9- وقت شناسی

10- لحن و طرز بیان

11- داشتن هدف و آینده نگری

12- نداشتن بخل و حسد

13- میزان کمک به دیگران با تیزهوشی و زیرکی (کمک فکری بهتر از کمک مالی است)

14- طرز راه رفتن (با ادب و با متانت راه می رود یا...)

15- طرز نگاه کردن (نگاه به حرام)

16- طرز حرف زدن (به حرف هایی که می زند، خودش علم می کند)

17- میزان سرعت حرف زدن (آدم عجولی است یا خیر؟)

18- استفاده از کلمات مناسب (در سخنانش بی ادبی یا غیب نمی کند)

19- میزان اطاعت پذیری از والدین ( آیا پدر و مادرش از او راضی هستند)

20- نوع نگرش به جهان پیرامون

21- میزان محبوبیت بین همسالان

22- میزان رضایت معلم و مربی و جامعه

23- آیا از دود استفاده می کند (قلیان، سیگار و...)

باید گفت:  چنین فردی دوست مناسبی نیست.

نکته: اگر خودتان چنین ویژگی هایی نداشته باشید، چگونه توقع دارید، دیگران با شما دوست شوند. به قول معروف کبوتر با کبوتر، باز با باز، کند هم جنس با هم جنس پرواز

به خودت بگو:

1- مهربان باش و لبخند بزن، اما نگذار دیگران از مهربانی ات سوء استفاده کنند. (خوبی که از حد بگذرد نادان خیال بد کند)

2- با ادب باش.

3- با اخلاق باش.

4- سعی کن با رفتارت معلم را خسته کنی.

5- برای زندگی کردن هدف داشته باش.

6- مراقب سلامتی ات باش.

7- مراقب باش با چه افرادی دوستی می کنی.

8- خوش خلق و خوش اخلاق باش.

9- آرامش، بهتر از شلوغی و هرج و مرج است.

10- با دیگران رفتار محترمانه داشته باش، حتی دشمنت.

11- باید بدی های دیگران را با بدی جواب ندهم.

12- تنها ساکت بودن دلیل ادب نیست.

13- در تمام کارها از فکر و عقل و منطق استفاده کن.

14- سعی کن ورزش کنی تا جسم قوی و سالم داشته باشی. اما هیچ وقت به دیگران زور نمی گویم. حتی اگر حق با من باشد.

15- سعی کن تلاش کنی تا در تمام کارها موفق باشی. اما هیچ وقت از موقعیتی که بدست می آورم سوء استفاده نمی کنم.

16- سعی کن با افراد گناهکار دوست نشوی و اگر فهمیدم دوست خوبی انتخاب نکردم، سریعا از او فاصله می گیرم.

17- سعی کن به حرف های بزرگترها و افرادی که تجربه دارند گوش کنی

18- سعی کن فردی شایسته در جامعه باشی.

19- سعی کن با تلاش بیشتر در آینده برای کشو افتخار آفرین باشی.

20- سعی کن یکی یکی عیب هایت را اصلاح کنی.

21- می خواهم بهترین باشیم و با بهترین ها دوست باشم.

مدیر مدرسه:

برخی ها کودکان را از آمپول و دکتر می ترسانند و برخی
دانش آموزان را از مدیر مدرسه و دفتر مدرسه و ناظم می ترسانند.

در واقع دانش آموز باید فکر کند دفتر مدرسه محیط امنی برای اوست و هر مشکلی که دارد باید به دفتر مدرسه مراجعه کند. همینطور دانش آموز نباید از معلم بترسد. بلکه باید از نمره بترسد. یعنی نتیجه ی عمل دانش آموز در نمره اش است. (هیچ راننده ای از پلیس نمی ترسد، بلکه از جریمه می ترسد)

ارتباط سالم دو طرفه:

ابتدا باید بدانید برای چه منظور با فردی دوست می شوید و چه خواسته ها و هدف هایی را دنبال می کنید. چرا که بدون هدفگذاری، مطمئن باشید با مشکل مواجه خواهید شد.

به جای مبصر مسئول کلاس داشته باشید:

باید به تدریج به دانش آموزان آگاهی دهید که اگر سر کلاس نظم را رعایت کنند به تدریج مبصر کلاس به مسئول کلاس تبدیل خواهد شد. البته رعایت نظم یعنی آهسته صحبت کردن است. حتی می توانید از جای خود بلند شوید و کاری را که واجب است (مثلا مداد گرفتن از همکلاسی دیگر) انجام دهید. البته باید طوری حرف بزنید که مزاحم دیگران نباشد و با صدای بلند با یکدیگر حرف نزنید. نه اینکه از راه دور با فردی که کار دارید با صدای بلند (فریاد زدن) بلند، بلند صحبت کنید. یادتان باشد که خندیدن، صحبت کردن، در کلاس راه رفتن اگر منطقی باشد، اشکالی ندارد. نه اینکه حرج و مرج ایجاد کنید.

اما نباید در یک زمان همگی از جای خود بلند شوید و به این طرف و آن طرف کلاس بروید، بلکه اگر کار واجب دارید، این کار را انجام دهید و بعد از انجام کار خود، در مدت کوتاهی سر جای خود برگردید (حدود 20 ثانیه) اما اگر فردی اشتباه کرد، ابتدا به او تذکر دهد (مسئول کلاس) و اگر قبول نکرد با معاون و یا مدیر مدرسه درمیان بگذارد. اگر تعداد افراد بی نظم در کلاس بیشتر بود، دوباره مسئول کلاس به مبصر کلاس تبدیل می شود.

رابطه ی قرآن و تفکر:

باید گفت قرآن کتاب انسان ساز و اخلاق مدار و هماهنگ با سرشت آدمی می باشد. خداوند متعال قرآن را برای هدایت بشر فرستاده است. مسائل مختلفی که در قرآن وجود دارد، بیشتر درباره ی مسائل اخلاقی، فردی، اجتماعی، جنگ با کفار، دوری از شیطان و....
می باشد. بنابراین مفاهیم قرآن می تواند راهنمای خوبی برای تفکر و ارتقاء سطح اخلاقی بیشر باشد.

گول زدن افراد چگونه صورت می گیرد:

افرادی که دیگران را گول می زنند، ابتدا با ظاهری آراسته و
حرف های زیبا و فریبنده به شما نزدیک می شوند تا خودشان را در دل شما جای دهند. مثلا اگر دانش آموزی درس نمی خواند و بی نظم است، به شما نمی گوید که درس نخوان، و بیا بازی کنیم. مثلا در ابتدا چند روزی با شما دوستی می کند و بعد از اینکه فکر کرد اعتماد شما را جلب کرده است به شما می گوید. بیا با هم بازی کنیم. او سعی
می کند بعد از اینکه اعتماد شما را جلب کرد، کاری کند تا شما هم مثل خودش درس نخوانید. بنابراین مراقب باشید و با افرادی دوستی نکنید تا شما را از مسیر راست به انحراف بکشانند.

نکته: البته افرادی که دیگران را گول می زنند، ابتدا خودشان را گول زده اند. مثلا دانش آموزی که درس نمی خواند به خودش می گوید: حالا تا آخر سال خیلی وقت دارم! وقتی توانست خودش را گول بزند. حالا این مهارت را پیدا کرده است تا بتواند دیگران را نیز گول بزند. بنابراین مراقب باشید تا گول چنین افرادی را نخورید.

اگر دانش آموزی وقت و انرژی معلمی را بگیرد:

اگر دانش آموز سر کلاس شلوغ کند و نظم کلاس را بر هم بزند به تدریج معلم زودتر خسته می شود و کیفیت تدریس معلم کاهش می یابد. بنابراین دانش آموزان باید با آرامش فضای کلاس را خوشایند کنند. در این صورت همگی لذت خواهید برد.

قرض الحسنه چیست و به چه افرادی نباید قرض بدهید:

افراد گرفتار در جامعه زیاد هستند. اما بیشتر این گرفتاری ها به دلیل طمع و یا عدم مدیریت و یا تنبلی در کار و یا عدم مدیریت در دخل و خرج و... است. بنابراین هر فردی که نیازمند است، علت اصلی خودش است و باید به او ماهیگیری را یاد داد نه ماهی خوردن را. یعنی باید به او یاد بدهید تا کار کند.

بعضی افراد به دنبال این هستند تا خانه ای بزرگتر، وسایل خانه ای بهتر، ماشین بهتر و ... بخرند. به این افراد نباید قرض بدهید. زیرا نیازمند نیستند. آنها به دنبال زندگی بهتری هستند. باید به افرادی کمک کنید که واقعا گرفتار شده اند. مثلا بیماری دارند که هزینه های درمان آن زیاد است. البته باید تحقیق را فراموش نکنید.

روزی یکی از دوستانم از من درخواست سه میلیون تومان پول کرد و من گفتم ندارم. با اصرار زیاد ایشان به او گفتم: راستی تو قبلا کجا زندگی می کردی. پاسخ داد: در روستا. بعد پرسیدم: جدیدا آمده ای در کنار میدان اصلی شهر ماهیانه ششصد هزار تومان خانه اجاره
کرده ای و بیست میلیون تومان هم خانه را رهن کرده ای. گفت: من باید به خاطر خانواده ام این کار را می کردم. از او پرسیدم: پسر کوچکت را به مدرسه ی غیر انتفاعی فرستاده ای. گفت: پسرم باید پیشرفت کند و من باید این کار را می کرد. گفتم: پسر دیگرت ساز گیتار می زند. گفت: پسرم باید هنرمند شود. گفتم پسر دیگرت، مدل به مدل لباس می پوشد. گفت: جوان است و باید اینطوری لباس بپوشد. خلاصله بعد از این حرف ها به او گفتم: می توانستی خانه ات را در روستای دیگر یا در خیابان های عقبت تر اجاره کنی و یا اینکه پسر را در مدرسه ی دولتی ثبت نام کنی و برای پسرت کمتر لباس بخری و خودت هم اینقدر سیگار نکشی. اگر این کارها را بکنی دیگر نیازی نیست که از دیگران پول قرض بگیری. اما او به حرف های من اعتنایی نکرد و بعد از مدت کوتاهی برای دومین بار برشکسته شد.

ایشان به من گفت: نه مثل اینکه چون یک نفر دیگری که از تو پول قرض کرده (مبلغ هفت و نیم میلیون) و پولت را نداده، تو به دیگران بدبین شدی. به ایشان گفتم: من اشتباه کردم که به او پول قرض دادم. برای اینکه او یک روز جلوی من گریه و آه و ناله کرد و گفت: چک هایم دارد برگشت می خورد و همینطور ادامه دهم باید مغازه ام را ببندم. اما هیچ کس نیست که به من کمک کند. حتی پدر و مادر!!! مگر نه اینکه خداوند در قرآن گفته است که باید به یکدیگر قرض الحسنه بدهید. اما کسی به من که گرفتارم کمک نمی کند. خلاصه بعد از حرف های او من مبلغی به او کمک کردم و دو سال صبر کردم تا پولم را بدهد. اما یک روز که برای اولین بار به خانه اش رفتم، مشاهده کردم که تلوزیون 5 میلیون تومانی و یخچال 15 میلیون تومانی و مبل و خلاصه یک زندگی مرفهی برای خودش درست کرده است. با اینکه این جوان خانواده اش وضع مالی بالایی نداشند. اما او برای خودش یک زندگی رنگارنگی درست کرده بود و او هم یک خانه ی 150 متری در وسط شهر اجاره کرده بود. تازه فهمیدم چه کلاهی سرم رفته است. وقتی به او گفتم که تو که پول نداری چرا این وسایل را خریده ای. در جواب به من گفت: شأن من این است که اینگونه زندگی کنم. بعد هر چه اصرار کردم پولم را بدهد، نداد و بعد از شکایت و مدرکی از او داشتم (حدود سه میلیون تومان رسید با امضاء خودش) باز هم در دادگاه قسم خورد که من به ایشان پولش را پس داده ام، اما ایشان رسیدم را به من پس نمی دهد. خلاصله بعد از حدود دو سال دوندگی و رفت و آمد در دادگاه توانستم به امید خدا این مبلغی که از او رسید داشتم را به صورت قسطی پس بگیرم. حالا متوجه شدم که قرض نیکو دادن برای این نیست فردی ماشینش را عوض کند و یا خانه ی بزرگتری بخرد. بلکه برای فقیران، در راه ماندگان و یتیمان است.

نکته: اگر خواستید به افرادی کمک کنید که می خواهند ازدواج کنند. نباید وسایل گران قیمت تهیه کنید. چرا که اصل ازدواج در سادگی آن است. یعنی می توان با یک یخچال ارزان قیمت و.... زندگی خوبی را آغاز کرد.

اهمیت علم و دانش:

هنگامیکه در راه کسب علم و دانش تلاش می کنید به تدریج به
علم شما افزوده می شود. آنوقت می توانید بهتر فکر کنید و زندگی با نشاط تری داشته باشید.

حال که بعد از چند سال تلاش عالم تر شدید آیا می توانید با یک فردی که علم چندانی ندارد ، دوستی و همنشینی کنید. مسلما چنین اتفاقی نخواهد افتاد. اما افرادی که در دوران مدرسه تلاش علمی و فرهنگی و هنری کمی داشته اند، طمع دارند با افراد عالم دوست باشند و این آرزو را در سر می پرورانند. اما چنین ارتباطی در بیشتر مواقع امکان پذیر نیست.

نکته: هیچ وقت آدم عاقل با فرد بی عقل دوستی نمی کند. اما فرد
بی عقل، طمع دوستی با آدم عاقل را دارد.

کارنامه ی عمری که یک سال گذراندید، چگونه بود؟

1- چقدر تلاش کردم

2- چقدر درس خواندم

3- چه چیزهایی را تجربه کردم

4- چه نکات مثبت و منفی را فهمیدم

5- چقدر داناتر و عاقل تر شدم

6-چقدر توانستم احساساتم را کنترل کنم و گول نخورم

7- چه درس هایی از زندگی ام گرفتم

8- چه دوستان جدیدی پیدا کردم

9- با چه افرادی دوستی ام را خاتمه دادم

10- از چه افرادی جدا شدم و به چه دلیل

11- آیا به اهداف خودم رسیده ام

12- سال آینده چه کارهایی را باید انجام دهم

13- میزان رضایت والدین و مدرسه چه اندازه بود

14- میزان رضایت جامعه (فامیل، دوستان، همسایگان و...)

15- اهمیت اهداف بدست آمده چیست؟

16- میزان شادابی و نشاط یک سال گذشته

ورزش کردن:

هنگامیکه می خواهید ورزش کنید. ابتدا چند دقیقه نرمش کنید و بعد از گرم شدن بدن، به ورزش مورد نظر بپردازید. درآخر هم چند حرکت کششی بروید تا بدن به تدریج سرد شود.

برای مثال هنگامیکه سوار اتومبیل می شوید، ابتدا بعد از معاینه ی روغن ماشین، بعد از روشن کردن ماشین یکی دو دقیقه صبر می کنیم تا روغن در تمام موتور ماشین کار کند و به اصطلاح موتور ماشین گرم شود. سپس با دنده ی یک ماشین حرکت می کنیم و به تدریج بر سرعت ماشین می افزاییم. همینطور قبل از اینکه به مقصد برسیم (حدود 500 متر قبل از مقصد) سرعت ماشین را کم می کنیم و بعد از توقف کامل، چند ثانیه مکث می کنیم و بعد از آن ماشین را خاموش می کنیم.

هنر شاد زیستن:

آیا تا کنون فکر کرده اید که طی یک سال گذشته چند روز شاد زندگی کرده اید. مثلا چند فیلم شاد دیده اید، با سخنانتان چند نفر را شاد
کرده اید (کلام مؤدبانه)، چقدر پدر و مادر خود را شاد کرده اید، چقدر دوستان و همکلاسی هایتان را شاد کرده اید و خلاصه اینکه چقدر انرژی مثبت جذب کرده اید و....

اگر می خواهید فرد شادی باشید با افراد منفی اندیش و مأیوس دوستی نکنید. چرا که نگرانی های بی مورد آنها به شما نیز سرایت می کند. باید کمی فکر کنید که چگونه می توانید، راز شاد زیستن را یاد بگیرید و آن را به دیگران انتقال دهید. بنابراین راه های شاد زیستن سالم را تجربه کنید و این انرژی را به دیگران انتقال دهید.

آموزش مفاهیم زندگی:

هنگامیکه دانش آموزانی بر سر موضوع خاصی با یکدیگر مشاجره می کنند، چه راه حلی به آنها ارئه می دهید. معلم می تواند به وسیله ی هنر تأتر راه حل های منطقی متفاوتی ارائه دهد. در اینجا با ارائه ی راه حل های منطقی می توانید، راه حل های دیگر (به غیر از دعوا و مشاجره) را ارائه دهید.

راه حل های متفاوت:

1- بازی دعوا و مشاجره

2- بازی لحن زیبا

3- بازی گفتار منطقی

4- بازی گذشت

5- بازی کمک گرفتن از بزرگترها (معلم، والدین، پلیس و...)

6- بازی تفاهم و همدلی و...

تمرین کردن رفتار هماهنگ:

برای این کار دانش آموزان روبروی یکدیگر می ایستند و یک سری مهارت های حرکتی مشابه را انجام می دهند. درادامه می توانید حرکت هایی را مخالف یکدیگر انجام دهید. اما در هر حال باید
حرکت ها را بین 10 تا 20 بار با یک سرعت و ریتم هماهنگ انجام دهید.

دوری از استرس و نگرانی:

هر چقدر عاقل تر باشید و درست فکر کنید، استرس و نگرانی کمتری خواهید داشت. برای دوری از استرس و نگرانی باید برنامه داشته باشید. یعنی باید بدانید هر کاری را در چه وقت و زمان معینی انجام دهید. مثلا برای خواندن کتابی خاص، تماشای تلوزیون، رفتن به مهمانی، حمام رفتن و... حتی هنگام صحبت و گفتگو با دوستان، باید محدودیت زمانی را در نظر بگیرید. یعنی باید بدانید برای صحبت درباره ی موضوعی خاص چقدر زمان دارید. (مثلا 5 دقیقه)

بنابراین باید در همان محدوده ی زمانی صحبت خود را به پایان برسانید. همچنین اگر می خواهید درباره ی موضوعی فکر کنید، باید زمانی را تعیین کنید. (مثلا 7 دقیقه) شاید لازم باشد در زمانی دیگر به فکر کردن، درباره ی همان موضوع خاص اقدام کنید. بنابراین برای انجام هر کاری وقت خود را در نظر بگیرید. شاید هم لازم باشد با افراد خبره مشورت کنید. درهر صورت مهارت نداشتن در مورد موضوعی خاص، آگاهی نداشتن از عکس العمل طرف مقابل، انجام ندادن تکالیف، مشاهده ی رفتار غیر طبیعی از دیگران، نامفهوم بودن رفتار طرف مقابل و مسائل دیگر باعث نگرانی می شود. اما در هر شرایطی که هستید، نفس عمیق بکشید و سعی کنید رفتارتان را کنترل کنید تا نتیجه بگیرید.

جذب کردن دیگران با فریب کاری:

گاهی افراد به دیگران طمع می کنند. یعنی یا می خواهند با او دوست شوند و یا اینکه می خواهند منفعتی از طرف مقابل بدست آورند. برای همین سعی می کنند با رفتارشان با کلامشان، وانمود کردن به داشتن شخصیتی معقول و منطقی و... طرف مقابل را جذب خود کنند. حتی دروغ می گویند تا طرف مقابل را فریب دهند. اینگونه افراد در بیشتر مواقع از خود تعریف و تمجید می کنند و از خود داستان هایی تعریف می کنند تا اعتماد طرف مقابل را بدست آورند.

کنترل ضربان قلب و کنترل حرکات بدن:

هنگامیکه ورزش می کنید، باید سعی کنید ضربان قلب و حرکات بدن خود را کنترل کنید. برای این کار بهتر است هنگام اجرای حرکات بدنی با یک سرعت و یک ریتم حرکت را انجام ندهید. برای اینکه کمتر خسته شوید، بهتر است در اجرای حرکات در طول اجرای حرکت از سرعت ها و قدرت های یکنواخت استفاده نکنید. یعنی هنگام تمرین ورزش هایی مثل فوتبال، والیبال، بستکتبال، کشتی، شنا و... با درصدهای مختلف (بین 10% تا 90%) از انرژی بدن خود استفاده کنید. مثلا یک بوکسور در هنگام اجرای حرکات پا و دست باید گاهی با 10% انرژی (هنگام دفاع) و لحظه ی دیگر با 40% (لحظه ی حمله) انرژی و دفعه ی بعد با 10% انرژی و لحظه ی بعد با 60% تحرکت و انرژی و... مسابقه را ادامه دهد. با این کار (تحرک کم / تحرکت بیشتر) دیرتر خسته می شوید. چرا که هر لحظه با یک ریتم و سرعت و قدرت متفاوت (کم/ زیاد/ متوسط/ کم/ خیلی سریع/ آهسته و...) استفاده ی مناسبی از انرژی بدن خود کرده اید. با این کار بر حرکات خود اجرای هوشمندانه ای خواهید داشت. یعنی تقسمی انرژی در لحظات و با توجه به شرایط مختلف بر کیفیت حرکت خواهد افزود.

نکته: می توانید هنگام مطالعه از این تکنیک استفاده کنید. یعنی در لحظاتی آهسته (قسمت های مشکل) و در لحظاتی  سریع (قسمت های راحت) مطلب مورد نظر را بخوانید.

عشق یعنی چه؟

هر کلمه حداقل دارای دو معنی می باشد. مثلا خانه برای افراد بی عقل و نادان به معنای محل نزاع و درگیری و برای افراد عاقل به معنای محل امن و آرامش و آسایش است. همچنین معنی عشق هم برای افراد بی عقل و نادان معنی هوی و هوس را دارد و برای افراد عاقل و دانا به معنای ایثار و گذشت است. برای مثال پدر و مادری که فرزند خود را دوست دارند، تلاش می کنند با فداکاری و ایثار و گذشت، آنچه در توان دارند را برای رشد و شکوفایی و آینده ی بهتر فرزندشان فراهم کنند. همچنین معلم، دکتر، دانشمند متعهد هم تلاش می کند با عشق و ا ایثا و گذشت به جامعه ی خود خدمت کند و...

بدست آوردن آرامش و آسایش:

زمانی محیط برای انسان امن است که تفکر منطقی بر فرد حاکم باشد. مثلا دانش آموزی که درس نمی خواند در بیشتر مواقع نگران و ناراحت است. برای اینکه فکر می کند کارهای خود را به خوبی انجام نداده است. بنابراین احساس خوبی نسبت به خودش ندارد. یا فردی که در خانه ای زندگی می کند به جای اینکه از این محیط برای آرامش و آسایش خود بهره ببرد، با بی فکری و بی عقلی افراد خانواده را به هر نحوی مورد آزار و اذیت قرار می دهد. بنابراین آرامش و آسایش زمانی بدست می آید که بتوانید درست فکر کنید و درست عمل کنید و بدانید برای چه زندگی می کنید. یعنی در زندگی هدف داشته باشید.

مثلا اگر درس می خوانید، هدفتان کسب علم و دانش باشد، اگر ورزش می کنید، هدفتان بدست آوردن مهارت های لازم است تا بتوانید در مسابقات برنده شوید. اگر می خواهید کار کنید، هدفتان خدمت به جامعه و بدست آوردن روزی حلال باشد. بنابراین انسان عاقل به دنبال اهداف مثبت است و برای رسیدن به آن تلاش می کند. خداوند در قرآن می فرماید: ما انسان را در رنج و سختی آفریدیم

یعنی بدون تلاش و زحمت چیزی بدست نمی آورید و هر فردی که به موقعیت های بهتر و بالاتری دست یافته با توجه به کسب علم و دانش و استعداد فردی خود تلاش بیشتری کرده است.

رسیدن به هدف:

برای رسیدن به هدف باید برنامه ریزی کنید. یعنی بدانید در کجای راه هستید و برای رسیدن به هدف، از چه مراحلی باید عبور کنید. بنابراین رسیدن به هدف مانند هفت خان رستم در شاهنامه است. یعنی اهداف یک شبه به دست نمی آیند، بلکه به تدریج، روزها، هفته ها، سال ها باید وقت و زمان بگذارید تا به نتیجه ی مطلوب دست یابید. برای مثال یک پزشک و یا یک پیانیست، سال ها وقت صرف کرده اند تا به نتیجه ی دلخواه رسیده اند. بنابراین برای رسیدن به هدف باید آغاز و پایان آن را در نظر گرفت و تلاش کنید. خداوند در قرآن می فرماید: هر کس به اندازه ی سعی و تلاش خود بدست می آورد.

برای مثال اگر کشاورزی تلاش کند، اما علم روز را کسب نکرده باشد، مسلما محصول (نتیجه) کمتری نسبت به کشاورزی که به علم روز دست یافته، بدست خواهد آورد. بنابراین اینجا ارزش علم معلوم می شود. یعنی اگر دانش آموزان درس بخوانند، آینده ی بهتری خواهند داشت. خداوند در قرآن می فرماید: کسی که می داند با آن کس که
نمی داند، فرقی است. بنابراین انسان با داشتن علم و دانش راحت تر به اهداف خود دست می یابد. آیا فکر کرده اید که افراد بی سواد با افراد با سواد یک جور فکر نمی کنند. یا افرادی که تحصیلات متوسطه را طی کرده اند با افرادی که تحصیلات بالاتری دارند در یک سطع و اندازه در تفکر نیستند. مسلما هر چقدر علم و دانش خود را افزایش دهید، بهتر فکر می کنید و نتیجه ی بهتری کسب خواهید کرد. بنابراین تلاش کنید، تلاش کنید، تلاش کنید...

تلاش در انجام کارها:

همه ی انسان ها به غذا، لباس، خانه، شادی، تفریح و استراحت نیاز دارند. اما مهمترین نیاز بشر کسب علم و دانش است. مطمئن باشید انسان های تک بُعدی در جامعه شکست خواهند خورد. بنابراین سعی کنید برای هر کدام وقت و زمان مناسب را تعیین کنید. نه اینکه فقط به فکر تفریح و استراحت باشید و کمتر درس بخوانید. بلکه کارهایتان را اولویت بندی کنید. با این کار می توانید تمام کارهایتان را انجام دهید.

دوست خوب، دوست بد:

باید گفت که دوست خوب کم و نایاب است. برای مثال زمین های مرغوب در شهر نسبت به زمنی های دیگر ارزش و قیمت بیشتری دارند و کم هستند. اما برای دست آوردن دوست خوب، باید اول خودتان خوب باشید و صفات اخلاقی، انسانی و علمی و فرهنگی و هنری را در خود پرورش دهید. همچنین گذشته ی افراد هم بسیار مهم است. برای مثال فردی که چک می کشد، باید فردی خوش حساب باشد. یعنی اگر شما به بانک مراجعه کنید و درباره ی صاحب چک سؤال کنید. متصدی بانک بعد از مشاهده ی عملکرد بانکی ایشان به شما خواهد گفت که صاحب چک خوش حساب است یا خیر. بنابراین عملکردی که در خانه، مدرسه و جامعه داریدف آینده ی شما را تضمین خواهد کرد. بنابراین سعی کنید فردی اخلاقی، منطقی، مؤدب، با فرهنگ، اهل مطالعه، اهل تفریحات سالم، خوش رفتار و... باشید و یک سری صفات انسانی را در فرد پرورش دهید. بنابرانی توقع نداشته باشید که بدون داشتن این صفات توقع داشته باشید تا دیگران با شما دوست شوند. بنابراین اول باید خودتان را اصلاح کنید. برای این کار باید نقاط ضعف خودتان را شناسایی کنید و سعی کنید آنها را اصلاح کنید. باید سعی کنید هر روز بهتر از روز قبل باشید. چرا که هر چقدر انسان عمر می کند باید با تجربه تر و داناتر شود. نه اینکه به سمت عقب برورد و به جای اینکه در کلیه ی موارد ذکر شده پیشرفت کند، عقب تر هم رفته باشد.

نکته: هر چقدر آگاه تر و داناتر باشید، بهتر تصمیم می گیرید.

در مقابل پرخاشگری و بی ا دبی و خشونت دیگران، باید چکار کنید:

در مقابل چنین افراد نادانی، ابتدا باید خونسردی خود را حفظ کنید و به قول معروف از کوره در نروید. سعی کنید با آرامش و با وقار به صحبت های طرف مقابل گوش دهید و بدون مشاجره و خشونت و با استدلال و عقل و منطق عمل کنید. چنین رفتاری شایسته ی بزرگان و دانشمندان است. اگر انسان عاقلی باشید به دنبال راه حل مناسب می گردید نه اینکه مثل فرد مقابل عکس العمل نشان دهید. برای اینکه این موضوع را بهتر درک کنید، باید افراد آگاه و بزرگترهای عاقل مشورت کنید و یا اینکه از افراد عالم و دانا الگو بگیرید. شاید تا به حال مشاهده کرده باشید که افراد عاقل و دانا چگونه شرایط را با عقل و تدبیر کنترل می کنند. اما گاهی لازم است از خودتان دفاع کنید. برای همین در کلاس های دفاع شخصی شرکت کنید تا در مواقع لازم از خودتان دفاع کنید. یادتان باشد که شما نباید حمله کننده باشید، بلکه باید مدافع خوبی باشد. چرا که دفاع کردن خودش نوعی حمله است. همینطور سعی کنید در هنگام دفاع کردن به طرف مقابل صدمه نزنید.

مهارت های کنترل دعوا و مشاجره:

1- یک نفس عمیق بکشید.

2- با آرامش صحبت کنید نه با داد و فریاد، حتی اگر طرف مقابل چنین رفتاری را انجام داد.

3- کمی لبخند زدن کمک می کند. البته این نوع لبخند نشانه ی رضایت شما از طرف مقابل نیست. بلکه نشانه ی این است که شما دارید اوضاع را کنترل می کنید.

4- مراقب نگاه کردنتان باشید (بدون بقض و کینه)

5- با صدایی آرام و با آرامش صحبت کنید

6- سعی کنید کلامتان شمرده و متین باشد، نه اینکه تند و سریع و بلند حرف بزنید.

7- مراقب باشید طرف مقابل با حرف هایش شما را تحریک نکند. اگر حرف زشتی می زند، فکر کنید تمام این حرف ها را به خودش
می زند. چرا که با این حرف ها شخصیت خودش را نشان می دهد.

8- با استدلال و عقل و منطق پیش بروید

9- در صورت لزوم از بزرگترها کمک بگیرید

10- عواقب و نتایج عمل بد طرف مقابل را خیلی محترمانه و با آرامش گوش زد کنید. (صدمه زدن = شکایت کردن و دیه گرفتن)

11- سعی کنید خیلی راحت و آرام باشید تا طرف مقابل تحریک نشود. اما در عین حال مراقب اطراف خود باشید.

12- شخصیت و وقار خود را به او نشان دهید.

13- اگر طرف مقابل قصد خشونت و حمله داشت سعی کنید تا حد امکان از خود دفاع کنید، نه اینکه شما هم حمله کنید. (دفاع شخصی)

14- سعی کنید تا آنجا که می توانید از دعوا و زد و خورد جلوگیری کنید.

15- سعی کنید با چنین افراد بی منطقی دوستی نکنید.

16- در صورت لزوم می توانید راه حل های قانونی را دنبال کنید.

17- هیچ وقت به فکر تلافی کردن نباشید، بلکه از این موقعیت ها درس بگیرید.

18- سعی کنید الگوی مناسبی برای دیگران باشید.

19- در تمام مراحل کنترل خود را حفظ کنید.

20- در پایان افرادی که چنین صحنه ای را مشاهده می کنند به شما نمره ی خوبی خواهند داد و شما در نظر آنها فرد عاقل و منطقی هستید.

نکته: فردی که رفتار خشنی دارد، تعادل روحی ندارد.

آگاهی از خصوصیات دیگران:

اگر می خواهید با فردی دوست شوید، سعی کنید خصوصیات فردی او را کشف کنید.

1- چگونه صحبت می کند (طرز ادای کلمات- مؤدبانه/ بی ادبانه)

2- طرز راه رفتن (راه رفتن منطقی، راه رفتن یلخی)

3- مدل صحبت کردن (از چه کلماتی استفاده می کند)

4- با چه افرادی دوست است (دوستان ناباب یا دوستان خوب)

5- آیا والدین، معلم، مدیر و ناظم و... از او راضی هستند

6- آیا اهل مطالعه است

7- چگونه از وقتش استفاده می کند (ولگردی یا اهل برنامه ریزی)

8- طرز رفتارش با بزرگترها چگونه است

9- آیا پشت سر دیگران حرف می زند (غیبت کردن)

10- آیا فرد سخنچینی است (حرف یکی را پیش دیگری بردن و...)

11- در کل انسان عاقلی است یا نادان (چه نمره ای به او می دهید)

12- شاید از مخالفشان باید بپرسید، دلیل مخالفتشان با او چیست؟

13 در شرایط بحرانی چگونه عمل می کند. (اهل دعوا است یا اهل منطق و استدلال)

نکته: گاهی افراد خودشان خوب هستند، اما دوستان خوبی برای خود انتخاب نکرده اند. بنابراین از چنین افرادی دوری کنید. اگر با چنین افرادی دوستی کنید، مطمئن باشید به دردسر می افتید.

صفات زشت افراد:

1- دروغگویی (دروغگو دشمن خداست)

2- انجام کارهای بد

3- بی نظم و انظباط و بدون برنامه ریزی روزانه

4- کثیف و شلخته و...

صفات پسندیده:

1- راستگویی

2- دارای استدلال و رفتار منطقی

3- با ادب و با اخلاق

4- دارای علم و تقوا

5- اهل ورزش

6- اهل تفریحات سالم

7- احترام گذاشتن به بزگترها

8- اهل گذشت (تا آنجا که می تواند از اشتباهات دیگران چشم پوشی می کند)

9- اهل امر به معروف و نهی از منکر (با شیوه ای غیر مستقیم)

10- اهل مشورت با افراد آگاه

11- دوری از افراد گناه کار و دوستان بد

12- انسانی خوش اخلاق وخوش خلق

13- انسانی مهربان و دوست داشتنی

14- اهل مطالعه ی کتاب

15- اهل هنر و ورزش و...

خاطرات بد را فراموش کن:

خاطرات بد مثل دوست بد باید فراموش شود. بنابراین تا می توانید آنها را هیچ جا بازگو نکنید. یادآوری خاطرات بدن فقط حالت را خراب می کن. تو در دنیا آمده ای که هر روز زیباتر از روز قبل فکر کنی و زندگی کنی. چرا که هر چه بیشتر داناتر و آگاه تر بشوی، باید کیفیت زندگی خود را ارتقاء دهی.

مهارت های جسمی و فکری توأم:

اگر فقط درس بخوانید و در طول هفته حداقل 3 جلسیه ورزش نکنید (حدود 50 دقیقه) به تدریج جسمتان ضعیف و فرسوده می شود. و اگر فقط ورزش کنید و درس نخوانید ذهنتان پرورش نمی یابد و نمی توانید مسائل مختلف زندگی خود را حل کنید. بنابراین به دنبال جسم سالم و ذهن فعال باشید. بنابراین جسم و ذهن به منزله ی دو بالی هستند که یکدیگر را تقویت می کنند. یعنی جسم سالم در ذهن سالم است و برعکس . اما در هیچ کدام افراط و تفریط نکنید. بلکه در انجام هر کدام از آنها تعادل را حفظ کنید.این اصل زندگی را فراموش نکنید که در زندگی میانه رو باشید. یعنی نه افراط و نه تفریط

درک همزیستی:

هر دانش آموز باید به تدریج یاد بگیرد که چگونه در کنار دیگران به صورت مسالمت آمیز زندگی کند. این کار باعث می شود که وابستگی و روابط به شکل منطقی شکل بگیرند.

تفاوت مطالب سخت و آسان:

هنگام مطالعه باید دقت کنید که مطلب مورد نظر تا چه اندازه سخت یا آسان است. هر چقدر مطلب آسان تر باشد، شما می توانید با سرعت بیشتری آن را مورد بررسی و مطالعه قرار دهید. برا ی مثال هنگام رانندگی در یک جاده ی صاف و آسفالت شده شما می توانید با سرعت رانندگی کنید و هر چقدر جاده نا آشنا و دست انداز و سنگلاخی باشد شما باید از سرعت خود کم کنید و با دقت بیشتری مسیر را طی کنید. همینطور در جاده های صاف بعد از مشاهده ی چهار راه و یا
جاده های فرعی، دست انداز، سربالایی، سرپایینی و... باید با
سرعت های مختلفی رانندگی کنید. حتی اگر چند بار از یک جاده رانندگی کرده باشید، احتمال موانع جدید وجود دارد. بنابراین هنگام مطالعه ی کتاب و مطلب مورد نظر سرعت مطالعه را در نظر بگیرید.

نکته: هنگام مطالعه تقسیم بندی مناسبی داشته باشید و بعد از مطالعه ی یک مطلب سنگین، بعد از چند دقیقه استراحت یک مطلب آسان تر را انتخاب کنید و انرژی خود را به درستی تقسیم کنید.

به هر روز زندگیتان نمره بدهید: (بین 1 تا 100)

بعد از اینکه یک روز را طی کردید به خودتان نمره بدهید. برای این کار به گزینه های زیر نمره بدهید:

1- چقدر درست فکر کردید

2- چقدر خوب حرف زدید

3- چقدر سنجیده عمل کردید

4- چقدر شاد بودید

5- چقدر مفید بودید

6- چقدر عاقل بودید

7- چقدر از وقت و زمان درست استفاده کردید

8- چقدر غذای مفید و به اندازه خوردید

9- چقدر به دستورات خداوند عمل کردید

10- چقدر به حرف پدر و مادر گوش کردید

11- چقدر به اندازه استراحت کردید ( هشت ساعت کافی است)

12- چقدر به پدر و مادر و بزرگترها احترام گذاشتید

13- چقدر خوش رفتار بودید

14- چقدر هدف هایتان را دنبال کردید

15- چقدر منطقی و درست عمل کردید

16- چقدر نظافت و بهداشت را رعایت کردید

17- چقدر برای جامعه مفید بودید

18- چقدر عاقلانه رفتار کردید و...

نقش علم در تولید فکر:

هنگامی فکر می کنید که می خواهید مسأله ای را حل کنید. یعنی تفکر پیرامون مسائل معلوم و مجهول دور می زند. در این مرحله فکر به دنبال سازمان دهی معلومات و رسیدن به مجهولات است. اگر تفکر فرد بر روی مسائل اجتماعی و دوستان باشد. در این حالت به دنبال بررسی عملکرد فرد (گذشته + حال = نتیجه گیری آینده) است. یعنی در بستری از زمان (گذشته و آینده ی فرد) قرار می گیرد و از عملکرد مسائل مختلف نتیجه گیری می شود. در بیشتر مواقع در تفکر به دنبال پرسش نیستیم و بیشتر به دنبال حل مسأله هستیم و در این جریان پرسش ها شکل می گیرند و در آخر همین پرسش ها به صورت زنجیروار یکدیگر را تکمیل می کنند تا به تکامل می رسند.

بنابراین تفکر نیاز به قالب و چهارچوب و محدوده ی خاصی دارد تا طبق شرایط موجود و شناخت اتفاقات به هم پیوسته به نتیجه ای برسیم تا آن چیزی را که به عنوان مسأله بررسی کردیم، حل کنیم.

انواع تفکر:

1- تفکر علمی

2- تفکر سیاسی

3- تفکر اجتماعی

4- تفکر اخلاقی

5- تفکر فردی

6- تفکر گروهی

7- تفکر روانشناسی

8- تفکر زیبا شناسی

9- تفکر انتقادی

10- تفکر محلی

11- تفکر ملی

12- تفکر مذهبی و...

نکته: تمام مفاهیم بالا به دنبال تفکر درباره ی مسائل پیرامون مسأله است. در این مرحله باید شناخت کافی نسبت به اجزاء مسأله داشته باشیم و نقش اجزاء هر جزء را در کل مسأله درک کنیم. برای مثال در بازی فوتبال هر بازیکن نقش خاصی را ایفا می کند. با این تفکر می توانیم، مسائل و مشکلات پیرامون مسأله را درک کنیم و نگاهی منطقی نسبت به حل مسأله بدست آوریم. بنابراین تفکر فرایندی است که از یک نقطه شروع می شود و در یک نقطه به پایان می رسد و در بیشتر مراحل جنبه ی نقادانه دارد تا فکر توسعه یابد و تولید نهایی (کشف حقیقت) نتیجه ی تفکر منطقی است.

کنترل بحران ها:

آیا تا کنون فکر کرده اید، چگونه بحران های زندگی را کنترل کنید. هنگامیکه در گرفتاری و خطر قرار گرفتید، شاید بدترین حالت این است که مورد سرزنش و انتقاد دیگران قرار بگیرید. در این شرایط خونسردی خود را حفظ کنید (تنفس عمیق) و کمی فکر کنید. چرا چنین اتفاقی افتاد؟ چه اشتباهی کردم؟ چه درسی از این اشتباه گرفتم؟ چگونه بعد از این فکر کنم؟ و...

سعی کنید هنگامیکه مورد نقد و سرزنش دیگران قرار گرفتید، زیاد صحبت نکیند و کار خود را توجیح نکنید. باید بتوانید با یک عقلانیت خاصی مسأله را کنترل کنید. شاید با گفتن یک معذرت خواهی ساده، دیگر تکرار نمی کنم. مسأله را تمام کنید. اما اگر مورد سرزنش و داد و فریاد قرار گرفتید، شما باید این بحران را رهبری و مدیریت کنید. بنابراین سعی کنید کاری انجام ندهید تا عصبانیت طرف مقابل بیشتر شود. در این حالت با آرامش خاصی رفتار کنید و سر خود را کمی پایین بیاورید و کمی آهسته تر و آرام تر صحبت کنید. سعی کنید عملکرد خودتان را نقد کنید تا بتوانید عملکرد بهتری داشته باشید. بنابراین با مهارت سکوت کردن (گوش دادن) کمتر صحبت کردن و قبول اشتباهات نیاز به تفکر منطقی دارید.

هنر نقد کردن:

هر فردی نیاز دارد تا توسط دیگران مورد نقد قرار بگیرد. آیا تا به حال شنیده اید که می گویند دوست خوب آن است که انسان را بگریاند. یعنی دوست دلسوز در جاهایی به انسان تذکر می دهد و یا اینکه راه حل هایی به انسان ارائه می دهد تا بتوانیم بهتر زندگی کنیم و اشتباهات کمتری داشته باشیم. بنابراین همه ی افراد (چه بزرگ و چه کوچک) نیاز به این دارند که کارهای روزانه ی خود را مورد نقد و بررسی قرار دهند و همینطور به صحبت های دیگران درباره ی خودشان کمی فکر کنند. در این صورت عملکرد بهتری خواهید داشت.

نکته: سعی نکنید شبیه دیگران رفتار کنید. بلکه سعی کنید بهترین رفتار را داشته باشید. بنابراین تولید رفتار مثبت بهتر از تولید رفتار منفی و غیر عقلانی است.

شناخت ارزش ها:

همه ی افراد بشر زیبایی را دوست دارند و هر فردی تلاش می کند تا به ایده آل ها دست یابد. هنگام بررسی عملکرد افراد به ارزش های اخلاقی، فکری، علمی، هنری، اجتماعی، فردی و ... بپردازید. برای مثال تلوزیونی را در نظر بگیرید که کیفیت بالایی دارد، اما آنتن بکار گرفته شده معیوب است. یا اینکه یک تلوزیون آخرین سیستم لامپ تصویری معیوبی دارد. (تنها یک عیب کافی است) مریضی را در نظر بگیرید که فقط به دلیل عفونت، فوت می کند. در اینجا باید گفت؛ چرا افراد خوش رفتار، خوش اخلاق، خوش خلق و خوش فکر که با عدم مدیریت در زندگی به کلاه برداران بزرگی تبدیل شده اند. بنابراین هر فرد باید در تمام ابعاد نمره ی قبولی بگیرد و میانگین نمرات خوبی داشته باشد. آیا تا کنون فکر کرده اید که فردی هزار معیار خوب دارد، اما پنج عیب دارد. آیا چنین فردی برای رفاقت مناسب است؟ مسلما چنین فردی به درد رفاقت نمی خورد. مثلا اگر فردی تنها عیب او دروغگویی باشد، آیا می توان به چنین فردی اعتماد کرد. بنابراین معیارهای اخلاقی مهمترین عامل شناخت افراد است.

عدالت داشته باشید:

هنگام صحبت کردن، انتقاد کردن و... عدالت داشته باشید. چه بسا افرادی، برای اینکه با طرف مقابل دوست هستند، حق را باطل و باطل را حق جلوه می دهند. یعنی به دنبال هوای نفس خود رفته و مسیر شیطان را طی می کنند.

نکته: با چنین افرادی دوستی نکنید. چرا که خداوند انسان ظالم و ستمگر را دوست ندارد.

به ارزش ها توجه کنید:

باید بدانید که هر عملی انجام می دهید، بازتاب مثبت یا منفی دارد. یادتان باشد یک علف هرز جوانه می زند و به تدریج گیاهان کناری خود را خشک می کند. بنابراین هر گونه کار منفی را کنار بگذارید. برای اینکه بفهمید چه کاری خوب است یا نه، به فطرت درونی خود (اخلاق) توجه کنید.

نکته: انسان هایی که کارهای غیر اخلاقی می کنند، با این کار
انسان های منفی (افرادی که کارهای بد را می پسندند) و شیاطین را خوشحال می کنند. بنابراین اگر روزی دیدید کاری انجام دادید و مورد تأیید چنین افرادی قرار گرفتید، به کاری که انجام داده اید شک کنید و دیگران آن کار را تکرار نکنید.

انسان دور اندیش:

اگر تا کنون هدفی برای خود انتخاب نکرده اید، سخت در اشتباه هستید. هر انسانی باید در زندگی هدفی را دنبال کند و در هر مرحله از زندگی به دنبال پیشرفت باشد. سعی کنید با تفکر مسائل و مشکلات را حل کنید و از گذشته درس عبرت بگیرید.

هیجان زندگی:

همه ی افراد دوست دارند در زندگی موفق و پیروز باشند. یکی از مسائل مهم زندگی بشر، داشتن شادی و هیجان است. اما در اکثر مواقع انسان ها به دنبال هیجان های کاذب و گناه آلود هستند.

البته انسان هایی هستند که هیجان زندگی را در رشد و تعالی جسم و روح می بینند و پله پله مراحل ترقی و رشد را طی می کنند. بسیاری از افراد مشهور (پزشکان – هنرمندان – مخترعان و...) از این دسته افراد هستند. سعی کنید اهداف مثبتی در زندگی داشته باشید تا
هیجان های مثبت خود به خود به وجود آیند. با این کار هم خودتان شادتر زندگی می کنید، هم دیگران را شاد خواهید کرد.

تلاش و اقتدار:

همه ی انسان های بزرگ در راه کمال (علمی، اخلاقی، هنری، ورزشی و... ) تلاش می کنند. شاید از خودتان بپرسید: من نمی توانم قهرمان شوم!؟

هر انسانی در یک زمینه ی خاص استعداد وتوانایی دارد. اگر شما رشته های مختلف (علمی، فرهنگی، هنری) را تجربه کنید به تدریج متوجه می شوید که در کدام زمینه استعداد دارید. حتی مهم نیست فکر کنید که باید در اوج آن رشته قرار بگیرید. همین که تلاش می کنید و در آن زمینه مهارت لازم را بدست می آورید، اهمیت دارد. شاید هم روزی قهرمان شدید و افتخار شهر و کشورتان شدید.

خوش گفتاری، خوش رفتاری به همراه دارد:

شاید تا به حال فکر کرده اید که اگر رفتارم را درست کنم، گفتارم اصلاح می شود. بهتر است اول گفتارتان را تغییر دهید. با این کار رفتار شما نیز تغییر خواهد کرد. همچنین با افراد بد خلق، منفی نگر، بد زبان و... همنشینی نکنید. اما یادتان باشد با رفتار ملایم، لبخند، همراه با اقتدار، بر دیگران اثر مثبت خواهید گذاشت.

نکته: اگر فکر می کنید، تذکر به طرف مقابل فایده ای ندارد، سریعا ارتباط خود را قطع کنید.

تفاوت بین معنی، محتوی و مفهوم:

هر انسانی صحبت می کند. اما چگونه و با چه روشی استدلال می کند و بیان می کند. در اینجا تفاوت بین نوع گویش (ادای کلمات)، تیپ و حالت، طرز بیان (محترمانه یا...)، قصد و نیت و... متفاوت است. با روش غلط هر چه جلوتر بروید، ارتباط شما با طرف مقابل ضعیف تر خواهد شد.

شاید متوجه شده باشید که در جوامع شهری، روز به روز ارتباط بین افراد (حتی فامیل) ضعیف تر و کم رنگ تر می شود. علت چیست؟

با اینکه جامعه ی امروز نسبت به سال های گذشته ثروتمندتر،
رفاه زده تر و... است، پس چرا ارتباط ضعیف تر است؟

هنگامیکه افراد فقط به دنبال منافع شخصی خودشان هستند و کاری به این ندارند که چه به روز دیگران می آید، نوع ارتباط منفعت طلبی است. در این نوع ارتباط مردم به تدریج از هم فاصله می گیرند و روح انسانیت و مهربانی و.... کم رنگ تر می شود. بنابراین راه حل چیست؟

هر انسانی باید تلاش کند تا فرد مفیدی برای جامعه باشد و منفعت جمع را بر منفعت شخصی (خودش) ترجیح دهد. نه اینکه برای خودش منفعتی در نظر نگیرد. برای مثال اگر کالایی را تولید می کند، فقط به فکر جیب خودش نباشد (سود بیشتر) وبه دنبال ثروت و مال اندوزی نباشد، بلکه رفاه، سلامت و شادی جامعه را در نظر بگیرد. با این کار کالای خود را به تعداد بیشتری می فروشد و منفعت بیشتری بدست
می آورد.

شنیدن حرف های زشت و گناه آلود:

هنگامیکه با سخنان گناه آلود مواجه می شوید، سریعا حرف را قطع کنید و از این حرف ها فاصله بگیرید. خداوند در قرآن می فرماید: از گام های شیطان پیروی نکنید.

شاید تا به حال از کنار مغازه ای عبور کرده باشید و (داد زن ها) را دیده باشید. آنها با این کار شما را تشویق می کنند تا کالاهای داخل مغازه را بخرید. بنابراین شخصی که سخنان گناه آلود می گوید. با این کار می خواهد شما را به تدریج تشویق به گناه کند. این کار یکی از ترفندهای شیطان است. بنابراین گول چنین افرادی را نخورید. مراقب باشید شیطان ترفندهای زیادی برای فریب انسان دارد و یکی از
راه های گمراه کردن افراد با زبان دیگری (مثلا با زبان یک دوست نما) سخنانی را می گوید که شیطان خوشحال می شود. بنابراین سریعا متوجه ی قصد و نیت چنین افرادی باشید.

آینده نگری و ایده ی شغلی برای زندگی عصر صنعتی:

امروزه برای بسیاری از دانش آموزان آینده ی شغلی مبهمی وجود دارد. به همین دلیل است که فرمول انتخاب باید با توجه به تغییراتی که در حال آمده است، در نظر گرفتن می شود. به بیان دیگر، احتمال دارد که در سن 30 سالگی حرفه های جدیدی به وجود می آیند که شاید تا به حال به آن فکر نکرده باشید. بنابراین باید بتوانید برای تغییرات سریع آماده باشید و این نیاز به علم و دانش و آگاهی دارد.

آینده متعلق به دانش آموزانی است که هم زمان اهداف متعددی را دنبال می کنند. بنابراین نیاز دارید بیاموزید، بیاموزید، بیاموزید که چگونه فکر کنید و چگونه محیط پیرامون خود را درک کنید. یادتان باشد بسیاری از شرکت ها به دلیل نداشتن ایده های نو منقرض
شده اند. بنابراین باید بتوانید درست فکر کنید تا بهتر عمل کنید.

چرا این موضوعات را بخوانم؟

دانش آموزان هیچ گاه نمی دانند که چرا موضوعاتی را می خوانند که می دانند هیچ گاه از آنها استفاده نمی کنند. یا حداقل هیچ گاه گفته
نمی شود که چگونه از آنها استفاده کنند. و سپس باید امتحان آن مباحث را بدهند که دوست ندارند. در یک جمله بگویم هر مبحث علمی، دارای دانشی است که باید به شیوه ی مهندسی معکوس کشف شود. حداقل این است که شما باید معمای (داستان علمی) حل آن مسأله ی علمی را کشف کنید. در نهایت شناخت مباحث علمی جدید می تواند در رشد و شکوفایی و خلاقیت ذهنی کمک کند.

مدرسه مهم است:

مدرسه یک آموزش معقول و مهم است. مدرسه، مهارت های یادگیری و دقیق و اساسی را یاد می دهد و سپس مهارت های حرفه ای را یاد می دهد. اگر چه با چگونگی و مدل آموزش و چیزهایی که تدریس
می شود کاملا موافق نیستم، اما رفتن به مدرسه و دانشگاه، هنوز برای پیشرفت موفقیت در زندگی امروزی اساسی است. در آخر اینکه درس خواندن، مدرسه رفتن، دانشگاه رفتن، هیجانی جذاب و مفید است که امیدوارم همه ی دانش آموزان آن را تجربه کنند. اما مشکل اساسی آن است که شاید همه ی دانش آموزان نتوانند مدرسه را با یادگیری خوب ترک کنند، اما بسیاری دانش آموزان در حالی از لحاظ ذهنی، احساسی، فیزیکی و روحی آماده نشدند، مدرسه را ترک می کنند. کاشکی یکی  موضوع را از این سمت میز می دید. به دلیل اینکه بیشتر دانش آموزان هیچ گاه هویت جدیدشان را نیافتند و توانایی هایشان کشف نشد و برای باقی ماندن به خودشان اعتماد ندارند. آنها اگر شانس بیاورند رد پای والدینشان را دنبال می کنند. اکثریت شغلی را خواهند یافت. اما تنها عده ی کمی امنیتی را خواهند یافت که دنبالش بوده اند.

گذشته ی شما، کارنامه ی زندگی واقعی تان است:

گذشته ی هر انسانی، (روزها، هفته ها و سال هایی که گذشته) در اصل ارزش ثانیه های عمر در محک تحلیل قرار می گیرد. یکی از دلایلی که گذشته ی هر فرد بررسی می شود، آن است که آینده ی هر فرد با تحلیل گذشته و حال او نقد و بررسی می شود.

تصویر کامل:

تصویر کاملی از زندگی خود داشته باشید، به چرخه ی کامل یک روز زندگی تان نگاه کنید. درباره ی انجام کارهای روزانه ی تان چه تحلیلی دارید و چه نمره ای به خودتان می دهید.

اول به خودتان پاسخ دهید:

سعی کنید بعد از انجام هر کار به خودتان پاداش بدهید. مثلا بعد از خواندن درس چند دقیقه استراحت کنید (این کار را پاداش در نظر بگیرید) و...

حتی اگر کاری را درست انجام ندادید، برای خودتان تنبیه در نظر بگیرید. (مثلا فردا می خواستید با دوستانتان به گردش بروید، این کار را لغو کنید) این کار موجب می شود بازی خاصی در زندگی واقعی ایجاد شود. بدین صورت مسؤل اعمال خود شوید.

آیا تفاوت بین کارهای خوب و بد را می دانید؟

والدین، زمانشان را در جستجوی عیب های فرزندانشان هستند. در مدرسه بیشتر بحث در مورد الگوی دانش آموز خوب است. در باشگاه ورزشی، صحبت از عملکرد بهتر ورزشکاران است. در محافل علمی و هنری در مورد پژوهش های جدید بحث و گفتگو می شود. و درخیابان و جاده ها، پلیس در مورد روند حرکت ماشین ها نظر
می دهد و...

بنابراین در هر موردی ارزیابی بین خوب و بد است. اکنون بهتر متوجه می شوید که عملکردتان چگونه است و چه نمره ای می گیرید. وقتی که فهمیدید که چه کارهایی خوب و چه کارهایی بد است، بهتر می توانید انتخاب کنید و الگوی مناسبی بدست آورید.

توسعه ی هوش رفتاری:

یکی از مهمترین درس هایی که جامعه به ما می دهد، درسی است که به آن ارزش های اخلاقی گفته می شود. خلاصه اینکه ارزش های اخلاقی را می توان با مشاهده کردن، پرسیدن، بررسی کردن و شنیدن آموخت و به آنها عمل کرد. مراقب باشید تا ضد ارزش و پرخاشگری، بی نظمی، بدزبانی و... جای خود را به ارزش ها ندهند. در غیر اینصورت در آینده جامعه ی سالمی نخواهیم داشت و نمی توانیم شاد و راحت زندگی کنیم.

واژه ی احتیاط شرط عقل است:

هر کاری که می خواهید انجام دهید، مسائل پیرامون آن را در نظر بگیرید. (تحلیل درست9 سپس تصمیم به انجام آن بگیرید. نکته ی مهم آن است که ابتدا درست فکر کنید و بعد عمل کنید. شاید نیاز به مشورت داشته باشید. به عنوان یک انسان شما نیاز دارید که
مهارت هایی را کسب کنید. برای اینکه کمتر آسیب ببینید.

نکته: در بیشتر مواقع ما می دانیم چه کاری باید انجام دهیم، اما ترجیح می دهیم دلبخواهی عمل کنیم.

نباید با هر شخصی دوست شوید:

رمز موفقیت داشتن دوستان عاقل و دانا است. البته افرادی که با دوستان ناباب و بی فکر دوستی می کنند از هم اکنون خودشان را بازنده بدانند!!!

مهمترین بخش زندگی:

مهمترین بخش زندگی، داشتن هدف است. یعنی باید در زندگی هدف داشته باشید. این کار باعث انگیزه ی بیشتری می شود. شاید بتوانید به ایده آل های زندگی برسید. اما دیگر خودتان را سرزنش نمی کنید که کاشکی تلاش می کردم!

آینده ی جوانان خوش فکر:

شاید تا حالا متوجه شده باشید که جوانان بی فکر در انجام کارهای خلاف و ارزش های جامعه هیچ اهمیتی نمی دهند.

برای مثال اگر فردی ورزش اسکی انجام می دهد، باید وسایل و تجهیزات لازم را داشته باشد تا صدمه نبیند. بنابراین افراد عاقل با تفکر و دور اندیشی خطای کمتری می کنند. در عوض برای مشکلات پاسخ های مناسبی کشف می کنند. سعی کنید از خطاهای دیگران درس بگیرید. نه اینکه خودتان تجربه کنید. یعنی اگر چیزی تجربه شده است و نتیجهی بد آن معلوم است (مثل سیگار، اعتیاد و...) دیگر نیازی نیست تا شما تجربه کنید. در غیر اینصورت هر چه بزرگتر شوید، خطاهایتان بزرگتر خواهد شد.

از کلمات ساده استفاده کنید، نه پیچیده:

برای بیان حالات و احساسات خود، می توانید از کلمات ساده استفاده کنید. به نظر می رسد چنین افرادی از دیگران باهوش تر باشند. یادتان باشد بیان کلمات با آرامش زیباتر است. نه اینکه با هیجان و استرس حرفتان را بزنید.

قدرت کلمات:

هر چه زیباتر و با آرامش بیشتری صحبت کنید، بر مخاطب تأثیر بیشتری خواهد گذاشت. لطفا از کلماتی استفاده کنید تا همه آن را بفهمند. صرف نظر از اینکه طرف مقابل چه سنی است تا ادب و حرمت دیگران حفظ شود.

نکته: سعی کنید هر چیزی به ذهنتان آمد، نگویید و جوحاکم و موقعیت های مختلف را درک کنید. یعنی شاید حرفی در یک فضا و زمانی مناسب باشد، اما درجای دیگر مناسب نباشد. به قول شاعر: هر سخن جایی و هر نکته زمانی دارد.

قدرت ارتباط:

اگر بتوانید از کلمات درست و به جا استفاده کنید، حتما شگفت زده خواهید شد. مثلا چه کلماتی برای تسکین احساسات (در مجلس عزا) تأثیر گذار است و چه کلمات و جمله هایی در مجلس شادی بکار
می رود. متوجه باشید که باید کلمات را مدیریت کنید.

انتخاب های شما پیامدهایی به همراه دارد:

هر گونه که عمل کنید، نتیجه ی آن را بدست خواهید آورد. مثلا یک مشاجره ی ساده می تواند به یک درگیری تبدیل شود. اگر نتوانید نتایج صحبت های خود را پیش بینی کنید و با حرف هایتان طرف مقابل را تحریک نکنید. بلکه سعی کنید گفتگو را مدیریت کنید تا کار به جنگ و دعوا کشیده نشود. یعنی یک صحبت بیجا می تواند مسأله را پیچیده تر کند و برعکس بحرانی ترین مسائل را به صورتی خوشایند به اتمام برساند. درس هایی در زندگی وجود دارد که باید بیاموزید.

نکته: سعی کنید به طرف مقابل خیره نشوید و علامت ها و حرکات طرف مقابل را بررسی کنید و به دنبال انتقام جویی نباشید. بلکه مسأله را مدیریت کنید. کلید موفقیت آن است که چگونه و به بهترین شیوه مسأله را مدیریت کنید.

دلیل و علت:

آیا تا به حال از خود پرسیده اید، چرا عقاب در بالاترین نقطه ی درخت و کوه زندگی می کند و گنجشک در زیر شاخه ها لانه
می سازد. دلیل آن است که عقاب دشمنی در آسمان ندارد تا بتواند بالاتر از او پرواز کند. اما گنجشک باید خودش را از دید دشمنانش پنهان کند. آیا می دانید چرا خرس درون جنگلی زندگی می کند؟ مسلما در کنار این جنگل رودخانه ی پر از ماهی وجود دارد و....

نکته: نتیجه اینکه هر چیزی علت و معلول یکدیگرند. بنابراین عوامل پیروزش و کشست، علت های مختلفی دارد که باید مورد بررسی قرار بگیرد.

وظایف شاگردان نسبت به معلم:

1- دوری از معاشرت های نادرست و اثر سوء آن

نکته: مهمترین آثار معاشرت های نادرست، هدر رفتن عمر انسان و از دست دادن هدف و تباه شدن زندگی شخصی است.

2- مداومت و تلاش در کوشش علمی

3- مداومت و استمرار در خواندن درس

4- خودداری از جدل در بحث

5- دوری از همهمه و سر و صدا

6- شناخت جزئیات درس بعد از فهم درس (ابتدا کلی نگری کنید)

7- کسب دانش و اهمیت آن

8- تواضع و فروتنی دانش آموز در برابر معلم

9- سر کلاس با نظم در انتظار معلم باشید

10- آمادگی روحی و جسمی شاگرد در کلاس

11- وقت تدریس را نباید به هدر دهید ( با صحبت کردن و شلوغ کردن)

12- شاگرد باید مراتب حرکات و حالات خود در کلاس باشد.

13- تنظیم صدا و گفتار لطیف در حضور معلم

14- رعایت لطف بیان، هنگام گفتگو با معلم

15- رعایت ادب و نزاکت در حضور معلم

16- پیش دستی نکردن شاگرد به پاسخ پرسش ها در حضورمعلم

17- شنیدن دقیق سخنان معلم

18- سؤال به موقع شاگرد

19- عدم تکرار سؤال های بی مورد و تلف کننده ی فرصت

20- شهامت شاگرد و اعتراف به عدم درک مطلب

21- نباید از سؤال و پرسش به خاطر شرم و حیا – دریغ کنید

22- رعایت ادب و نزاکت در حضور معلم

23- حفظ حرمت معلم در ارج نهادن به مقام ایشان

24- دلنشین بودن رفتار شاگرد نسبت به معلم

25- احترام به معلم تا چه حد لازم است؟

26- کیفیت حرکت و راه رفتن در کنار معلم

نکته: عده ای می گویند در مواقع ضروری – در جنب چپ معلم راه برود و اندکی از او عقب تر باشد.

27- تصحیح درس و معلومات قبل از اندوختن آن در حافظه

28- آگاهی از راه و رسم جبران و اصلاح اشتباهات

29- استمرار در سعی و کوشش و بررسی موارد درسی

30- برنامه ریزی ساعات شبانه روزی برای تحصیل علم و موارد دیگر

31- انتخاب روز و ساعت خاص برای درس خواندن (برنامه ریزی درسی)

32- مرور بررسی مطالعات قبلی و بررسی مسائل مربوط به درس

33- لزوم همت تدریس در دوران نشاط جوانی

34- نحوه ی ورود شاگرد به کلاس درس (متین، باوقار، باآرامش)

35- استمرار در حضور مستمر در کلاس درس

36- رعایت ادب و نزاکت نسبت به شاگردان دیگر

37- عدم مداخله در کارهایی که به او مربوط نمی شود

38- رعایت آسایش حاضران در کلاس

39- عدم مداخله و مشارکت در سخن دیگران

40- رعایت نوبت سؤال کردن

41- ادب نگه داشتن نسبت به معلم و شاگردان دیگر

42- کیفیت مطلوب در محضر معلم

43- کسب اجازه از محضر معلم برای پرسیدن سؤال و موارد دیگر...

44- حفظ حرمت معلم هنگام تدریس (صحبت نکردن، سر و صدا نکردن و...)

45- رعایت موازین اخلاقی در نحوه ی صحبت با معلم

46- اصلاح و جبران لغزش های به وجود آمده

47- حفظ کرامت و مدارا با دیگر همسالان

48- صبر و احتیاط و عدم سراسیمگی در بحران های زندگی

49- کیفیت جبران لغزش ها

50- رعایت ادب و نزاکت در حین سؤال کردن از معلم

51- آگاهی از آفات و نتایج سوء رفتار

52- دوری از تظاهر و ریاکاری نسبت به معلم

53- دوری از تکبر و خود بزرگ بینی و برتری جویی نسبت به دیگران

54- دوری از کینه جویی و احساس شادی در اندوه و بدبختی دیگران

55- شناخت اهمیت مفاهیم کتاب و قواعد آن

56- اهمیت یادآوری مطالب مهم و ضروری

57- فواید مباحث علمی در حل مسأله

58- شناخت چهارچوب مسائل علمی و چگونگی استفاده از آن

59- کیفیت چیدمان مسائل مختلف در کنار یکدیگر

60- شناخت راه و رسم شیوه ی نگارش جمله ها با خط خوش

61- شناخت اجزاء وابسته به هم و چگونگی قرار گرفتن اطلاعات در کنار یکدیگر

62- نکاتی که باید پیش از فهم درس به آن رعایت کرد (آرامش/ تمرکز/ حس و حالت)

63- کیفیت حاشیه نویسی و نوشتن نکات سودمند در حاشیه ی کتاب

64- خط کشیدن زیر مباحث مهم

65- اهمیت سخنان معلم نسبت به درس آموخته شده برای پیدا کردن نقاط ضعف

66- درجات و مراتب اهمیت فهم درس

67- شناخت ترتیب و سلسله (تسلسل) مراتب درس در رابطه با موارد خاص

68- سعی در انظباط و نظم

69- سعی در خوش رویی و برخوردهای زیبا و سخن سازنده

70- سعی در کسب رفتارهای مطلوب

71- اصل هماهنگی و انضباط در کلاس

نکته: آموختن علم بر همگان واجب است(زگهواره تا گور دانش بجوی)

جدول تمرین ریتم

راست	چپ	چپ	راست
1	1	1	1
2	1	2	1
3	1	3	1
4	1	4	1
1	2	1	1
1	2	2	1
2	2	1	2
1	1	3	2
2	2	2	2
2	1	1	2
3	1	1	3
2	2	3	3
1	1	3	3
3	3	1	3
4	1	1	4
2	4	2	4
2	3	1	4
1	2	2	4
....	....	....	....

نکته: اکنون می توانید هر عدد را بین 1 تا 4 داخل ستون ها قرار دهید و ریتم های جدیدی را بسازید. سعی کنید هر خانه را در یک ثانیه اجرا کنید. مثلا اگر در خانه ی اول عدد (1) نوشته شده است در ثانیه اول یک ضربه بر روی میز بزنید و اگر در خانه ی دوم عدد (3) نوشته شده است در ثانیه ی دوم سه ضربه بر روی میز بزنید و....

محبت کردن به دیگران:

سعی کنید به دیگران محبت کنید و با نیکی کردن، خصلت های مثبت را در خود شکوفا کنید. سعی کیند با آرامش صحبت کنید و کلامی زیبا داشته باشید. باید گفت نگاه دوستانه همراه با لبخند، شیوه ی انبیاء و اولیاء خداست

شیوه ی بزرگان:

انسان های بزرگ به جای گلگی کردن و نالیدن به دنبال آماده کردن و سازندگی هستند. سعی کنید افکار مثبت را در خود پرورش دهید و افکار منفی را از خود دور کنید. یادتان باشد زندگی هیچ فردی تغییر نمی کند، مگر انیکه اول خودش را تغییر دهد. سعی کنید الگوی مناسبی برای دیگران باشید. انسان اخلاقی بهتر از انسان بی اخلاق است. انسان منظم بهتر از انسان بی نظم است. کمی فکر کنید، زمین حاصل خیز بهتر از زمین شوره زار است. یادتان باشد ما انسانیم (اشرف مخلوقات) و می توانیم بهتر فکر کنیم و زیباتر زندگی کنیم.

به فکر مردمتان باشید:

برای زندگی هدف داشته باشید. سعی کنید (درس بخوانید) تا فرد مفیدتری برای جامعه و کشورتان باشید. هر چقدر بیشتر تلاش کنید، فرد مفیدتری برای جامعه خواهید بود. مهم نیست در آینده چه شغلی خواهید داشت. مهم این است که فرد مفیدی برای جامعه باشید.

عجله نکنید:

در هیچ کاری عجله نکنید. در راه رفتن، غذا خوردن، صحبت کردن و... با کمی صبر و حوصله کارها، یکی پس از دیگری تمام می شود و بالاخره شما به موفقیت نزدیک تر می شوید. بنابرانی سعی کنید در تمام کارها آرامش خود را حفظ کنید. در مقابل رنج ها و سختی ها صبور باشید و به دنبال راه کارهای جدید باشید. نه اینکه بی قراری کنید و نگران شوید. بلکه با کمی عقل و تدبیر نتایج خوبی بدست خواهید آورد.

به خودتان نمره بدهید:

آیا تا به حال فکر کرده اید، اگر توقع دارید که معلم و والدین و بزرگترها با شما خیلی خوب رفتار کنند، خودتان به رفتارتان نمره ی چند می دهید؟ اگر دوست دارید دیگران به شما احترام بگذارند، سعی کنید خودتان بهترنی رفتار را ارائه دهید.

علم و اخلاق و ادب:

همیشه علم و اخلاق و ادب لازم و ملزوم یکدیگر بوده اند و نبود یکی باعث نقص در دیگری می شود. مثل اینکه برای پختن حلو آرد داشته باشید و شکر نداشته باشید و یا اینکه آرد و شکر داشته باشید و روغن نداشته باشید.

شباهت حرف بد با بوی بد دهان:

شاید خیلی از بچه ها به جملاتی که می گویند، زیاد دقت نمی کنند و گاهی اوقات حرف هایی می زنند که نباید گفته شود. باید گفت حرف بد مانند بود بد دهان ناراحت کننده است. وقتی حرف بدی زده می شود و دیگران آن را می شنوند به عقل آن جوان شک می کنند و هر
وقت بوی بد دهان به بینی می رسد، همه متوجه می شوند. بنابراین با حرف های زشت دیگران را ناراحت و تحریک نکنید. اگر حرف زشتی شنیدید، کمی صبور باشید. در این حالت نتیجه ی بهتری بدست می آورید. شاید بهترین پاسخ به بی ادب سکوت باشد.

ظرفیت انسان ها متفاوت است:

گاهی با افرادی مواجه می شوید که کم ظرفیت و کم جنبه هستند. مراقب باشید که با چنین افرادی دوستی نکنید. زیرا خیلی زود این دوستی ها تبدیل به دشمنی می شود. همچنین با افرادی که در کار دیگران فضولی می کنند، دوستی نکنید. یادتان باشد برخی افراد با فضولی کردن در کار دیگران، می خواهند خودشان را سرگرم کنند.

انسان های مثبت اندیش و انسان هایی با تفکر منفی:

اگر بتوانید برای زندگی خود برنامه ریزی کنید و هدف داشته باشید، حتما انسانی مثبت اندیش هستید. اما اگر فردی غیر فعال، بدون برنامه و بدون هدف می باشید، حتما انسانی منفی نگر هستید. همچنین اخلاق، ایمان، اراده و روابط اجتماعی سالم در رشد تفکر مثبت تأثیرگذار است. بنابراین ساعات روز و هفته و سال خود را برنامه ریزی کنید. مهم نیست که در این مسابقه ی دو میدانی (مسابقه زندگی) نفر چندم هستید، مهم این است که شما تلاش می کنید و به اندازه ی تلاش، توان و استعداد خود برای جامعه و خودتان مفید باشید.

نکته: با افراد منفی نگر دوستی نکنید.

اول فکر کردن به موضوع:

وقتی کسی از شما درخواستی می کند، همیشه می توانید چند دقیقه برای فکر کردن از او زمان بخواهید. در این زمان تمام جوانب موضوع را در نظر بگیرید. می توانید از روش سؤال سازی کوتاه در مورد مسأله ای که با آن مواجه شده اید کمک بگیرید و از خود سئوالات روشنی بپرسید و جواب ها را هم به همان روش در ذهن خود به تصویر بکشید. این سؤال و جواب شما را به نتایج حاصل از انجام یا عدم انجام درخواست صورت گرفته، نزدیکتر می کند.

دوم: نه گفتن اشکالی ندارد:

یعنی اگر در مرحله ی قبل به این نتیجه رسیدید که گفتن نه بهترین پاسخ، در شرایط موجود است پس با خیال راحت (البته به روشی درست) نه بگویید و از گفتن آن نگران نباشید.

سوم: در نه گفتن قاطعیت داشته باشید:

یعنی در هنگام گفتن (نه) مستقیم در چشم طرف مقابل نگاه کنید، و با صدای واضح و بلند نه بگویید. حتی با حرکت سر موضوع را کاملا تأیید کنید. این روش به شما کمک می کند که خیال خود و طرف مقابل را با قاطعیت تان راحت کنید.

چهارم: با بله الکی خود را ضایع نکنید!!

توجه داشته باشید که، اگر بله را در حالی که می خواهید نه بگویید به زبان بیاورید، علاوه بر اینکه از موضوع راستی خارج شده اید. حسی از بی میلی و سنگینی برای انجام آنچه عده دار انجامش شده اید را نیز خواهید داشت. در نتیجه فشار عصبی را هم در طول عمل متحمل
می شوید. غیر از این بهای بی صداقتی خود را هم باید بپردازید که البته این یکی سنگین تر هم هست.

پنجم: اگر طرف مقابل در فشار است به نرمی (نه) بگویید:

اگر می خواهید به کسی که در حال حاضر تحت فشار موارد مختلفی قرار دارد نه بگویید بهتر است این نه گفتن بسیار صمیمانه، نرم و ساده و در عین حال همراه با پاسخی از سر همدلی باشد. یعنی اگر نمی توانید فشار او را کم کنید، افزایش هم ندهید. سعی کنید در چنین مواقعی به راه حل های دیگری هم فکر کنید. (مشورت دادن)

فواید داشتن دوست خوب در زندگی:

در بسیاری از مطالعات به اثبات رسیده است که داشتن یک حامی قدرتمند فکری، می تواند تأثیر مثبتی بر سلامتی انسان داشته باشد.

داشتن دوست خوب، این حس را در ما ایجاد می کند که بهتر و بیشتر از خود مراقبت کنیم و زندگی را بهتر کنترل کنیم و هیچ گاه اعتماد به نفس خود را از دست ندهیم. پژوهش ها نشان میدهد افرادی که دوستان خوبی دارند کمتر در معرض حمله ی قلبی قرار می گیرند. (البته در صورتی که از دوستان دردسر ساز دوری کنند)

نکته: برخی افراد در زندگی شخصی خود دردسرهایی ایجاد می کنند و تمام مشکلاتشان را بر سر دوستانشان می ریزند. با چنین افرادی دوستی نکنید.

تذکر: هورمون استرس در بدن افرادی که دوستان نابابی دارند بیشتر ترشح می شود.

دوستان می توانند دردسرساز هم باشند:

پس از بررسی فضایل و مزایای داشتن دوست خوب حال، طرف دیگر سکه را خواهیم دید که دوست علاوه بر اینکه می تواند خیلی مفید باشد، می تواند استرس زا و دردسرساز نیز باشد. در واقع دوستان ما می توانند بزگترین منبع ایجاد استرس برای ما باشند. زیرا ما بیش از هر چیزی در زندگی،  به آنها اهمیت می دهیم. کارشناسان ثابت
کرده اند دوستانی که می توانند در ما تضاد را به وجود آورند (اسرارهای بی مورد و غیر منطقی، مثلا پول قرض بده، این کار را برایم انجام بده و...) می توانند موجب بالا رفتن فشار خون شوند و مشکلات عصبی و روانی ایفا کنند. بنابراین به معنای کمله ی دوست دقت کنید. معنی دوست یعنی آچار فرانسه!!!؟

شاد باشید:

یکی از ارکان اسای زندگی و شخصیت سالم، شاد بودن و شاد زیستن است. به قول معروف هر چند رنج و تألم امری گریز ناپذیر است. اما فلاکت و به حال نزار در آمدن- اختیاری و انتخابی است و می توان از آن دوری کرد. آری شاید زندگی دشوار باشد و همیشه هم منصفانه نباشد. اما این بدان معنی نیست که زندگی نمی تواند خوب باشد و یا نمی تواند لذت بخش و دوست داشتنی باشد. هنوز دلایل فراوانی برای زندگی کردن وجود دارد. برای خوب زندگی کردن باید اعتماد به نفس و مثبت گرایی را سرلوحه ی کار خود قرار دهید و معتقد باشید که با این سازوکار می توان به خوشبختی و سعادت دست یافت.

بنابرانی از آنچه ندارید شکایت نکنید، بلکه از آنچه دارید شاد باشید و لذت ببرید. هر چند که به طور جدی باید در تکاپوی یافتن و بدست آوردن و پیشرفت باشید. یکی از بزرگان معتقد است " ما به ندرت به آنچه داریم فکر می کنیم و همیشه به آنچه نداریم می اندیشیم و ا ین درست نیست. زیرا آنچه داریم یکی از کلیدهای رسیدن به موقعیت، خودشکوفایی و شادی است. "

بخشندگی و لطف، سرچشمه ی شادی و شوق است. هر چند بخشنده تر باشید، شاداب ترید. از رفتار بد نسبت به دیگران اجتناب کنید. تردیدی نیست کسانی که به خود و دیگران احترام می گذارند. راحت تر و مطمئن تر زندگی می کنند. فلسفه ی عمیق این است که به زندگی احترام بگذارید. مطمئن باشید که زندگی ارزشمند است و باید به آن احترام گذاشت. از لحاظ جامعه شناسی، افرادی که دیگران را دوست داشته باشند، (روحیه ی احترام نه افراط و نه تفریط) طعم خوشبختی را بیشتر می چشند. آخرین مطلب اینکه هیچ کس از آدم های پرگله خوشش نمی آید. انسان های شاد و مثبت توانایی شگرفی در لذت بردن از زمان دارند و در عین کسب هنر و علوم جدید، سرشار از شور و هیجان و امید هستند.

پس: ای انسان، بدون مقدمه، امر شادی را به وجود آورد همواره مراقب باش که طلب شادی شما باعث تحقیر و توهین دیگری نباشد.

نکته: همه ی آدم ها برای شاد زیستن به خودشان بدهکارند.

نحوه ی برنامه ریزی در سال جدید:

یک برنامه ی مناسب برای سال آینده داشته باشید. برنامه ای که به شما در سال آینده برنامه ی ورزش من چیست؟ آیا باید تغییراتی در روش زندگی زندگی خود بدهم؟ آیا باید تغییراتی در روش زندگی خود بدهم؟ آیا باید تغییراتی در برنامه ی غذایی خود بدهم؟ آیا وزن دلخواه را دارم؟ اهداف من چه چیزهایی هستند؟ چه هنر جدیدی یاد بگیرم؟

آیا فعالیت دیگری هست که دوست داشته باشیم در فضای خارج از خانه انجام دهم؟ بیشتر دوست دارم کدام یک از تفریحات را انجام دهم؟ آیا دوست دارم با برخی از دوستان گذشته ام دوباره ارتباط برقرار کنم؟ حالا زمان تغییر کردن و تمرکز روی کاهای امسال است.

نکته: به روند پیشرفت خود دقت کنید. شما می توانید اهداف خاص و واضحی را برای هر هفته، هر ماه و... مشخص کنید و سپس برای به ثمر رسیدن آنها برنامه ریز کنید. یادتان باشد اگر شما مسئولیت کارهایتان را به عهده بگیرید به پاداش های بزرگی دست خواهید یافت.

کم کم پیشرفت کنید:

اگر شما هر روز یک قدم پیشرفت کنید، در دراز مدت این باعث افزایش در ارزش و بازدهی شما خواهد شد.

نکته: دلیل موفقیت افراد بزرگ این است که یک مسیر طولانی را با قدم های کوچک پیموده اند.

ساعت دیواری:

کارشناسان معتقدند از روی ساعت می توانید سرنخ های زیادی بدست آورید. افرادی که توجه چندانی به زمان ندارند، احساس مسئولیت کمتری دارند. اما علاقه مندان به ساعت و شمردن دقیقه ها، اغلب افرادی منظم، وظیفه شناس و پرتلاش هستند. اما سعی کنید وسواسی نشوید.

مرور مشاهدات:

برای هر انسان تجربه کردن امر مهمی است، اما نه به هر قیمتی. هنگام صحبت و گفتگو با افراد مختلف شرایطی پیش می آید که باید به آنها دقت کنید. وقتی صفات مختلف دیگران را می بینید و می شنوید (مثلا پرحرفی، پرخوری، دروغگویی، چاپلوسی، فریب کاری، زیاده روی، نادانی، تنبل، غر زدن، عیب جویی و غیبت از دیگران، بدقولی، بی نظمی، الافی، وابستگی به دوستان ناباب، خودخواهی، اصراف کاری، بداندیشی، ظاهر بینی، یکدنگی، الفاظ زشت، افکار پریشان، عقده های درونی، پرخاشگری، رفتار غیر منطقی، دسیسه چینی، خبرچینی، دست انداختن دیگران، وراجی، توهین به دیگران، عدم مدیریت بر مسائل اقتصادی، توهم، ضعف اخلاقی، ضعف اعتقادی و...) با مشاهده ی چنین رفتارهایی از دیگران، می تواندی در افکار خود تجدید نظر کنید.

نکته: انسان های عاقل و دوراندیش کمتر از انسان های نادان هستند. این مهم نیست. مهم این است که هوشیاری ما آنقدر بالا برود که درست تشخیص دهیم. بنابراین علائم راهنما (نکات بالا) به ما
می گویند که چه کار عاقلانه ای باید انجام دهیم. ممکن است بررسی صفات (مثبت/ منفی) افراد در انتخاب های ما کمک کند. لطفا از تجارب بزرگترها استفاده کنید.

عمل افراد حقیقت را می گوید نه حرف زدنشان:

در زندگی با افرادی روبرو خواهید شد که در زمان های درست، حرف های درست خواهند زد. اما در آخر از عملکرد آنهاست که باید در موردشان قضاوت کرد. پس به کارهای دیگران دقت کنید نه به حرف زدنشان. رفتار و عملکرد آنها همه چیز را در مورد آنها ثابت خواهد کرد.

هیجانات خود را کنترل کنید:

سعی کنید از اتفاقات خوب خیلی بالا و پایین نپرید و از اتفاقات بد بیش از حد رنجور و ناراحت نشوید. یعنی باید در همه ی امور زندگی تعادل (نه افراط نه تفریط) را حفظ کنید

راز شاد زیستن:

1- مثبت اندیش باشید و از افراد منفی نگر و یا موقعیت هایی که باعث ایجاد افکار ناخوشایند و منفی می شوند، دوری کنید و سعی کنید کمتر با چنین موضوعاتی برخورد داشته باشید.

2- افکار خود را متوجه خوبی ها و جنبه های مثبت زندگی کنید

3- سعی کنید در گفتار و برخوردهای روزانه از کلمات مثبت استفاده کنید. اگر دوستانی دارید که از کلمات منفی و خسته کننده استفاده
می کنند که دارای بار منفی و ا لقاء حس منفی هستند، جدا دوری کنید

4- فهرستی از صفات، مثبت و منفی خود را بیابید و با افکار مثبت به مقابله با افکار منفی بپردازید

5- هنگامیکه با مشکلات برخورد کردید با نگاه کردن به زیبایی های خلقت خداوند (مثلا دیدن و بوئیدن گل و...) و یا نام های خداوند با مشکلات مبارزه کنید

6- مشکلات به عنوان محکی بر عقل و شعور شما هستند. بنابراین با فکر و اندیشه و تدبیر درست اقدام کنید.

7- سعی کنید لحظات مثبت و زیبا را تکرار کنید

8- به ندای منفی درون خود و تلقین های بد و نگران کننده ی دیگران بی توجه باشید و سعی کنید در سایه ی سعی و تلاش به موفقیت برسید

9- از خودتان انتظارات بیش از حد نداشته باشید

10- از انزوا و گوشه گیری که باعث ایجاد افکار منفی می شود، دوری کنید.

11- هر وقت احساس کردید افکار منفی به سراغتان آمد به کاری سرگرم شوید

12- هرگز خودتان را بدبخت، درمانده و ناتوان احساس نکنید

13- لبخند را فراموش نکنید

نکته: اگر افکارتان را کنترل کنید، زندگی تان متحول می شود

14- اعتماد به نفس خود را در هر شرایطی حفظ کنید

استعداد ذاتی:

خودتان را در یک رشته ی ورزشی، هنری، علمی و یا هر کار دیگری محک بزنید. وقتی به وجود مهارت یا استعدادی نهفته در خودتان پی برید. استفاده ی درست از آن را نیز یاد بگیرید.

مؤدب باشید:

سعی کنید با همه مؤدب رفتار کنید. این شما هستید که باید جذابیت و شخصیت داشته باشید.

برخورد با خط قرمزها:

همیشه بین دوستان خط قرمزهایی وجود دارد که نباید از آنها عبور کرد. این خط قرمزها چه هستند؟

1- وقت دوستان را تلف نکنید

2- خواسته ی بیجا نداشته باشید

3- ادب و احترام را رعایت کنید

4- از دیگران طلبکار نباشید و...

توهین نکنید:

بی احترامی و توهین به هر کسی خشم و کینه ی او را برمی انگیزد. بی احترامی به دیگران، ناراحتی درونی و واکنش بیرونی شدیدتری در پی خواهد داشت. چرا که افراد با توجه به سن و شرایط خاص خود قدرت حفظ آرامش و تحلیل و استدلال چند جانبه را ندارند و ممکن است و ممکن ا ست با بی احترامی عکس العمل های ناخوشایندی را مشاهده کنید.

تصاویر شخصیت های فردی:

شنان دادن انواع مختلف رفتار به صورت کاریکاتور نظیر رفتارهای چهارگانه می تواند مفید باشد. همچنین رفتار با ابزارهای نمایشی (سرگرم کننده) باعث می شود بهتر آنها را کشف کنید. ما باید رفتارهای دیگران را بشناسیم و همچنین رفتار خودمان را درک کنیم. تفاوت قائل شدن بین رفتارهای مختلف، به معنی نگاه عمیق تر به آنهاست.

شناخت انواع رفتارهای افراد مختلف:

اساسا چهار نوع رفتار وجود دارد:

1- پرخاشگری مستقیم: (علنی)

الف- سلطه جو و زورگو

ب- ریاست طلب

پ- متکبر و مغرور

ت- بی ادب و خود رأی

ث- متعصب و پرخاشگر

ج- تخریبگر و دعوایی

باید گفت: این افراد دوست دارند به هر قیمتی (حتی با زورگویی) برنده شوند و غالبا با رفتارهای غیر منطقی (دعوا و مشاجره و...) کار خود را پیش ببرند.

اینگونه افراد با رفتار خود (پرخاشگری و دعوا) می خواهند چیزی را که به آنها تعلق ندارد، بدست آورند. علت پرخاشگری آنها عدم توجه به احساسات دیگران (حق و حقوق دیگران) است. سازش با دیگران در این افراد به ندرت اتفاق می افتد و محال است. چون به معنی شکست تلقی می شود. اگر احساس شکست و یا تهدید یا به چالش کشیده شدن بکند، سریعا جنجال (ناراحتی و جنگ و دعوا) به پا
می کند و به طور کلامی (حرف های زشت) و یا فیزیکی (دعوا) حمله ور می شود. در این حالت دیگران در پاسخ به این رفتار یا با همان شدت جواب می دهند و یا عقب نشینی می کنند.

اینگونه افراد فکر می کنند به دلیل رفتار پرخاشگرانه ای که دارند، اعتماد به نفس کاذبی بدست آورده اند و سعی می کنند با تحقیر و مسخره کردن دیگران اعتماد به نفس کاذبی بدست آورند. به قول معروف خودشان را شارژ روحی کنند.

نکته: اینگونه افراد در بیشتر مواقع تعادل روحی و روانی ندارند. یعنی آنها بیماران روانی هستند و باید به پزشک روانشناس مراجعه کنند. بنابراین با چنین افرادی دوستی نکنید.

2- پرخاشگر غیر مستقیم: (تودار، غد و مغرور)

الف- مبهم و آب زیرکاه

ب- غد و مغرور

پ- فریبکار (چند رو)

ت- موزی و گناه کار

ث- متقلب و قالتاق

ج- کنایه گو و تیکه پران پرنیش

چ- جنجالی و دعوایی

باید گفت: این افراد غالبا انتخاب ملایم تری نسبت به افرادی که با پرخاشگری مستقیم دارند، اتخاذ می کنند. یعنی با ترفند و موزیانه با دیگران دوستی می کنند و در ابتدا چنین رفتاری را از خود بروز
نمی دهند. اما به تدریج رفتارش می تواند درست به اندازه ی پرخاشگری مستقیم مخرب باشد. این افراد از طریق حمایت های کوچکی دیگران را به خود جلب می کنند و به تدریج نفوذ خود را در فرد مقابل ایجاد می کنند. یعنی در مرحله ی اول رفتار اصلی خود را نشان نمی دهند. تشخیص این پرخاشگری زمانی آشکار می شود که با چالش کشیدن طرف مقابل او را به دردسر می اندازند. یعنی کاری
می کند که طرف مقابل (طعمه) از بعضی خواسته هایش صرف نظر کند و جلوی (طعمه) فردی که دوستی را با او شروع کرده به دیگران توهین می کند و یا حرف های زشت و تیکه می اندازد تا (طعمه) دوستی که تازه با او دوست شده حساب کارش را بکند. یعنی اگر خواسته های من را اجرا نکنی با تو همین رفتار را خواهم کرد. گاهی به ظاهر دنبال کارهای خیر و خوب است، اما در همین حال رفتار طعنه آمیز و تحقیر کننده نسبت به دیگران دارد و نسبت به بعضی ها قلدر بازی در می آورد. اینگونه افراد سعی می کنند افکار و احساساتشان را نشان ندهند و در عوض با ایجاد رُعب و وحشت، احساس نگرانی را در طرف مقابل (طعمه) به وجود آورند و به تدریج افسار طرف مقابل را در دست بگیرند. در اینجا طرف مقابل از یک گیجی و سردرگمی تا رنجش و دلخوری نگرانی در وجودش احساس می کند.

نکته: با چنین افرادی دوستی نکنید، مطمئن باشید خیلی زود به دردسر می افتید.

3- منفعل و خجالی: (بی عرضه)

الف- آرام و پوزش طلب

ب- مطیع و رام

پ- ناراحت و نگران

ت- بی عرضه و بیچاره

ث- منتظر و پر استرس – ترسو

ج- مردد – تردید در کارها

چ- نق نقو و غرغرو

باید گفت: این افراد در مورد آدم های بی عرضه است. افرادی که اجازه می دهند دیگران آنها را بی عرضه فرض کنند. مشخصه ی این رفتار احساس عدم اعتماد به نفس و ناتوانی و عدم کنترل به زندگی خویش است. اعتماد به نفس بسیار پایینی دارند و توجه دیگران را با باج دادن و هر آنچه که آنها می خواهند، به خود جلب می کنند. اینکه دوست دارد رضایت دیگران را بدست آورد، منجر به مشکلاتی در ایستادگی در حقوق خود می شود.

نکته: آسیب پذیری بالایی دارند.

4- جسور و پرحرارت: (قاطع)

الف- صادق و راستگو

ب- روراست و مثبت

پ- فعال و مسؤل

ت- مهربان و خودجوش

ث- پذیرا و خوش برخورد

ج- عاشق و باگذشت

ویژگی های فردی:

1- توانایی ابراز عقاید (عادلانه)

2- توانایی ایستادگی بر حقوق خود با احترام به حقوق دیگران

3- توانایی قبول مسئولیت اعمال خود بدون قضاوت در مورد دیگران یا سرزنش آنها

4- توانایی دستیابی به توافق در صورت بروز تضاد و جنجال

5- دادن راه کارهای منطقی در بحران های زندگی

نکته: این شخص بهترین دوست صمیمی می باشد.

البته لازم است بدانید که فقط رفتار قاطع و مهربان خوب است و رفتارهای دیگر عواقب (پیامدهای) منفی دارد.

باید گفت: احساس شادی و رضایت مندی کلید رفتار جسورانه و پرحرارت است. یعنی به جای تفکر تسلط بر دیگران (قصد سوء استفاده از دیگران) در مورد آنها فداکار و مسئول است و همیشه در صحبت هایش عادلانه رفتار می کند. یعنی در تمام کارها هم حق خود را در نظر می گیرد و هم حق دیگران.

چنین فردی با در نظر گرفتن حقوق دیگران، بر حقوق خود نیز ایستادگی می کند و نیازهای به حق خود را بیان می کند. این افراد دور از طرز تفکر برد و باخت هستند. در عوض به توافقی مسالمت آمیز توجه دارند (بازی بُرد بُرد) که در آن هر دو طرف احساس می کنند ضرر نکرده اند. این افراد اعتماد به نفس بالایی دارند و بدون توسل به حالت تدافعی و یا حمله ای با منطق و بیان و انتقاد صادقانه، وضعیت را کنترل می کنند و طبق احساسات خود نیاز به انتخاب
می نمایند.

نکته: صراحت و روراستی احساس خوبی به هر دو طرف می دهد.

آگاهی از زبان بدن:

در این مرحله آگاهی از زبان بدن (طرز راه رفتن) اولین گام برای ایجاد شناخت از افراد مختلف است. شاید مهمترین جنبه ی زبان بدن طرز استفاده از صدا باشد. آهنگ صدای افراد مختلف هم نوعی شناخت محسوب می شود. البته بعضی ها با مهارت آن را دستکاری می کنند و مهارت این را دارند که حرکات بدن خود را کنترل کنند. اما به هر حال یک جا قافیه را آب می دهند. یعنی مشخص می شود که حرف و عملش یکی نیست و اگر از او بپرسید چرا حرف و عملت یکی نیست، دلیل های غیر منطقی می آورد تا شما را فریبت دهد. مثل افرادی که حرف های خوبی می زنند و خودشان به آن حرف ها عمل نمی کنند. حتی اگر صدایی آرام و قاطع و آهسته داشته باشند. خداوند اینگونه افراد را منافق خطاب کرده است.

ویژگی دیگری که باید به آن توجه کرد، نوع پوشش لباس و انتخاب رنگ لباس می باشد. شاید تا به حال از تلوزیون در برنامه ی راز بقا (حیات وحش) مشاهده کرده باشید که برخی از جانوراه با رنگ خود شکار خود را گول می زنند و آن را به طعمه می اندازند. بنابراین گول ظاهر و لباس افراد را نخورید، بلکه شناسنامه اصلی افراد عملکرد سالیان گذشته ی آنها است. باید ببینید قبلا چه کارهایی انجام داده اند و آیا به حرف هایی که می زنند خودشان عمل می کنند. بنابراین پوشیدن لباس روشن و تیره و... دلیل شناخت افراد خوب از بد نیست. بلکه باید با زیرکی کلام و رفتار دیگران را تحلیل و بررسی کنید.

چگونگی توجه به متن و فرمول های درس:

برای آموزش کسر در درس ریاضی به دانش آموز بگوید: اگر یک نان بربری سر سفره باشد و شما چهار نفر باشید از این نان چقدر به شما می رسد؟ یا احتمالات دیگر چون شما کوچکتر هستید شاید لازم باشد یک/ پنجم نان مصرف کنید. یا اینکه محیط و مساحت به چه درد زندگی واقعی می خورد؟ جواب: اگر زمینی با طول وعرض 8*10 داشته باشید و بخواهید دور زمین را دیواری به ارتفاع 2 متر با عرض 20 سانتی متر بکشید و هر متر مربع (مثلا 100 آجر) مصرف کند چند آجر لازم است و چند تن آجر لازم دارید و یا اینکه اگر بخواهید زمین را کاشی کنید ، چگونه مقدار کاشی ، سیمان مصرفی، ماسه ی مصرفی، مقدار آب، مقدار دستمزد با توجه به متر مربع، پول حمل و نقل مصالح و... را محاسبه می کنید و یا اگر بخواهید دیواری را رنگ کنید و یا شیشه های ساختمان را محاسبه کنید و یا قیمت تمام شده ی درهای چوبی ساختمان را محاسبه کنید، چه کارهایی را باید انجام دهید. با این کار دانش آموز به مفهوم ریاضی و کاربرد آن در زندگی آشنا می شود و متوجه م یشود مسائل مختلفی مثل خیاطی، آشپزی (نوع مواد، مقدار مواد، درجه حرارت، مدت زمان و...) و سایر مشاغل چگونه از ریاضیات استفاده می کنند.

همچنین از طریق ریاضی می توان بر استدلالات منطقی و فلسفی دست یافت. مثلا نظمی که در ریاضی وجود دارد در درس شیمی چگونه نمایان است. جواب: یادتان هست هنگامی که در پیش دبستانی با علوم آشنا شدید و گیاهان و جانوران را شناختید (شکل گیاهان و جانوران، در کجا رشد می کنند، برای زنده ماندن به چه چیزهایی نیاز دارند، چگونه از خود دفاع می کنند، دشمن هر کدام و...) در دوره ی دبستان با مسائل مختلف دیگری از علوم آشنا شدید. مثلا آب چیست و چه کاربردی دارد و شکل آب (مایع، جامد، گاز، بخار) و در دوره ی راهنمایی با ملکول و ... آشنا شدید و در دوره ی دبیرستان با اتم، الکترون، نوترون و پروتون و ساختار مواد در شیمی آلی که کربن ها نقش داربست را دارند و هیدورژن ها به روش ها و شکل های مختلف بر روی آنها قرار می گرفتند و مواد مختلف را تشکیل می دادند و...

در اینجا متوجه می شوید که این درس از آگاهی ظاهری (حیوانات، گیاهان و...) شروع شد و هر چه جلوتر رفت در پایان مسائل ریزتر و ریزتر شدند (از بزرگ به کوچک) و به درون ذره ی مواد رسیدند.

اکنون درس فیزیک را به صورت منطق ریاضی بررسی می کنیم:

یادتان هست که وقتی بچه بودید حرکت ماشین اسباب بازی را مشاهده می کردید و با دست ماشین را به سمت جلو هُل می دادید و هر چقدر ماشین کمپرسی اسباب بازی سنگین تر می شد، سخت تر به جلو
می رفت و یا هنگامیکه به مدرسه می رفتید هر چقدر کیفتان سنگین تر بود، زودتر خسته می شدید و نمی توانستید تند و چابک بدوید. یادتان هست وقتی به درخت ها نگاه می کردید، نسیم باد برگ های درختان را تکان می داد و در پاییز برگ درختان به روی زمین می ریخت (نیروی جاذبه) یادتان هست وقتی توپ را به آسمان پرتاب می کردید، دوباره به زمین می افتاد و هر چقدر نیروی بیشتری وارد می کردید، توپ بالاتر می رفت. یادتان هست که هنگامیکه در یک جاده ی سرپایینی راه می رفتید راحت تر و با سرعت بیشتری راه می رفتید و هنگامیکه از سربالایی بالا می رفتید کار کمی سخت تر می شد و...

اکنون در دوره ی دبیرستان با درس خاصی به نام فیزیک سر و کار داریم. در این درس دانشمندانی که مسائل فیزیک را دنبال می کردند و قوانین مختلف آن را کشف کرده اند به این نتیجه رسیده اند (جسم، هم جرم دارد و هم وزن) همچنین سرعت، شیب، نیروی جاذبه، وزن، انرژی و... تأثیرات متفاوتی بر روی یکدیگر می گذارند. برای مثال هر چقدر جسمی سنگین تر باشد، برای رفتن به جلو نیروی بیشتری لازم دارد. با این افکار فرمول های مختلفی را کشف کردند که با تعدادی از معلومات به مجهولات دست می یابیم.

شاید فکر کنید برای حل یک مسأله ابتدا باید صورت مسأله را بخوانید. من به شما توصیه می کنم که ابتدا فرمول را مشاهده کنید که از چه اجزایی تشکیل شده است و اسامی و علامت های اختصاری آن را بشناسید. سپس مسأله را بخوانید و... اکنون با متوجه شدن خاصیت هر جزء مسأله، هنگامیکه مسأله را می خوانید و درون فرمول خاص خودش قرار می دهید، جواب سئوالات را بدست خواهید آورد. یعنی ما می توانیم با استفاده از یک سری معلومات به یک مجهول برسیم و جواب آن را بدست آوریم. این کار باعث می شود که تفکر و عقل و دور اندیشی ما بیشتر شود. در مسائل اجتماعی ما می توانیم با
مشاده ی افراد (طرز بیان، لحن، تیپ و لباس، فیگور صورت، عقبه و گذشته ی زندگی فردی و اجتماعی آنان و...) راحت تر دیگران را بشناسیم و خوبی ها و بدی های آنها را کشف کنیم. با این شناخت است که می توان دوست خوبی را برای خود انتخاب کنیم. چرا که هر چه آگاهی ها بیشتر شود راحت تر و بهتر می توانیم زندگی کنیم و به دردسرهای بزرگ گرفتار نشویم.

همچنین با دیدن فرمول فیزیک متوجه می شوید که باید به افکار خود نظم و هدف بدهدی و از تشتت و نابسمانی فکری که روحتان را دستخوش اضطراب می کند، جلوگیری کنید. چرا که با مشاهده ی فرمول فیزیک متوجه شده اید که همه ی اجزاء در جای خودشان به صورت صحیح در فرمول قرار گرفته اند. همینطور با مشاهده ی یک ساختمان، یک ماشین، یک تابلوی نقاشی، گوش کردن به یک موسیقی، حرکت و نظم سیارات متوجه ی این موضوع می شوید که همه ی عناصر آنها در جای خودشان به شکلی منظم و منطقی قرار گرفته اند.

همینطور متوجه می شوید هنگامیکه می خواهید پول ها را دسته کنید و بشمارید. ابتدا باید ده هزار توانی ها و سپس پنج هزار تومانی ها و دو هزار تومانی ها و هزار تومانی ها و پانصد تومانی ها را به ترتیب از بزرگ به کوچک دسته کنید. اکنون متوجه می شوید هنگامیکه که می خواهید یک فصل و یا یک پاراگراف از متن کتابی را بخوانید باید ابتدا اجزاء اصلی (تیترهای درست، کلمات هم، جمله های مهم) را مطالعه کنید (از کل به جزء) و سپس ارتباط اجزاء یک متن را بسنجید. بنابراین همه ی اجزای یک درس مانند موتور یک ماشین جزء جزء با یکدیگر ارتباط دارند و مفهوم اصلی را دنبال می کنند. یعنی ارتباط اجزاء متن به صورتی هدفمند یکدیگر را کامل می کنند و مانند دانه های زنجیر به دنبال یکدیگر قرار می گیرند و مفهومی را به ما یاد می دهند و ما با خواندن متن کتاب به تدریج مفاهیم اصلی و فرعی را کشف کنیم و ارتباط آنها را با یکدیگر درک می کنیم.

در پایان متوجه می شوید که ساختار ذهن شما هم باید مانند یک اتاق مرتب، قفسه های منظم و چیده شده ی یک مغازه و... باید اطلاعات
 به روش صحیح دسته بندی و طبقه بندی شوند و در آخر باید یک روز یک هفته و یک ماه و یک سال خود را به درستی طبقه بندی و برنامه ریزی کنید تا بتوانید به موفقیت های بزرگ دست یابید.

فرانکلین و دوستانش به موزه می روند

فرانکلین و مسابقه ی نقاشی