فرانکلین مطالعه می کند

فرانکلین مریض می شود

فرانکلین و جشن تولد

نکته های قرآنی برای دانش آموزان

به نام خدا

نکته های قرآنی، برای دانش آموزان

گردآورنده: عبدالله یزدانی

دانش اندوختن از ثروت اندوزی های مادی، لازم تر و ضروری تر است.

امام علی (ع)

عنوان قرار دادی             : قرآن. فارسی. برگزیده

عنوان و نام پدید آور         : نکته های قرآنی، برای دانش آموزان / گردآورنده، عبدالله  یزدانی.

مشخصات نشر               : ورامین: دوقلوها، 1395.

مشخصات ظاهری           : 92 ص.: 5/14 * 5/21 س م.

شابک                         : 60000ریال5–59–6432-600–978

وضعیت فهرست نویسی     : فیپا

موضوع                       : قرآن. برگزیده ها – ترجمه ها – کودکان و نوجوانان  

موضوع                       : QUR’AN. SELECTIONS – TRANSLATIONS – JUVENILE LITERATURE

موضوع                       : قرآن – اخلاق   

موضوع                       : Qur’an --Ethics

شناسه افزوده                 : یزدانی، عبدالله، 1353 -، گردآورنده

رده بندی کنگره               : 1395 4 ی  /9 / 59 BP

رده بندی دیویی               : 141/297

شماره کتابشناسی ملی        : 4206202

ناشر: دوقلوها

گردآورنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1395

شمارگان: 1000

شابک: 5- 59- 6432- 600 - 978

قیمت : 6000 تومان

تلفن: [phone] - 0919

همه ی حقوق محفوظ است

مقدمه..........................................................................15

پیشگفتار......................................................................17

خداوند را بپرستید...........................................................19

مالک روز قیامت...........................................................19

برخی از مردم...............................................................19

وفا به عهد و پیمان با خداوند..............................................19

کمک گرفتن از صبر و نماز..............................................19

قیامت روزی سخت.........................................................19

با مردم با زبان خوش سخن بگویید......................................20

توصیه به نماز...............................................................20

پیامبران بشارت دهنده و بیم رسان هستند..............................20

دوری از افراط و تفریط...................................................20

کمک گرفتن از صبر و نماز..............................................20

امتحان خدا....................................................................20

شکیبایان چه کسانی هستند.................................................21

سزای کسانی که کفر ورزیدند............................................ 21

خطاب خداوند به مردم......................................................21

غذای مسلمانان...............................................................21

خوردن گوشت مردار و گوشت خوک حرام است....................21

دعا کردن.....................................................................22

خداوند تجاوزکاران را دوست ندارد.....................................22

خداوند در قرآن می فرماید، اینگونه دعا کنید..........................22

پیروی از گام های شیطان نکنید..........................................22

انفاق به پدر و مادر، یتمیان و فقیران و در راه ماندگان..............22

ظرفیت و جنبه ی آدم ها با هم تفاوت دارد..............................22

کافران ستمکارند.............................................................23

طغیانگران اهل آتشند که در آن جاودانند................................23

پاداش افرادی که انفاق می کنند...........................................23

روش صدقه دادن............................................................23

افرادی که حرص مال دنیا دارند.........................................24

صدقه آشکار یا پنهان.......................................................24

آنچه کسب کرده اید دریافت خواهید کرد................................24

خداوند هر کس را به اندازه ی توانش تکلیف می کند.................24

خداوند بر همه جا احاطه دارد.............................................24

دوستی با کافران ممنوع....................................................25

خداوند به نهان و آشکار آگاه است........................................25

مؤمنان نباید با کفار دوستی کنند..........................................25

آمیختن حق با باطل..........................................................25

کار نیک کافران محاسبه نمی شود.......................................25

اهمیت انفاق کردن...........................................................25

رستگاران چه کسانی هستند...............................................26

از غیر خدا برای خویش دوست محرم راز نگیرید...................26

خداوند ربا خواران را دوست ندارد......................................26

صفات پرهیزگاران..........................................................26

مفاهیم قرآن....................................................................26

روزی انسان دست خداست.................................................27

مؤمنان با مردم نرم خو هستند..............................................27

آیا کسی که کار خوب یا بد بکند نزد خداوند یک ارزش دارد؟......27

هرگز گمان مبر کسی که در راه خدا کشته شدند مرده اند............27

خداوند به کافران مهلت می دهد...........................................27

زندگی دنیا کالایی فریبنده...................................................28

در همه حال به یاد خدا باشید...............................................28

گول زرق و برق شهرهای کافران را نخورید..........................28

اهل کتاب چه کسانی هستند.................................................28

خداوند هم وزن ذره ای ستم نمی کند.....................................29

بین مردم عادلانه داروی کنید..............................................29

خداوند خطاب به مردم می فرماید........................................29

در کارهای خیر از یکدیگر سبقت بگیرید...............................29

چه کسی در سخن از خدا راستگوتر است...............................29

پیروی از افراد نادان.........................................................29

هر کس گناهی مرتکب شود به زیان خودش است.....................30

گناه تهمت زدن...............................................................30

شرک به خداوند گناهی بزرگ.............................................30

خداوند خالق جهان خلقت است............................................30

کافران را به جای مؤمنان یاور و دوست خود نگیرند................30

با افرادی که آیات قرآن را مسخره می کنند، همنشین نشوید........30

کافران را برای خود به جای مؤمنان سرپرست و یاور و دوست نگیرید..................31

بدگویی بلند و آشکار، جز برای کسی که بر او ستم رفته............31

خداوند کافران را هدایت نمی کند.........................................31

برای تقرب به سوی خدا به دنبال وسیله ای باشید.....................31

با چه افرادی دوستی نکیند.................................................31

روزی حلال و  پاکیزه بخورید............................................31

اختراعات شیطان............................................................32

رسالت پیامبر.................................................................32

گفتگوی خداوند با حضرت عیسی (ع) در روز قیامت...............32

آرزوی جهنمیان برای بازگشت به دنیا..................................32

آیا نمی اندیشید؟..............................................................32

آنهایی که به اصلاح خود می پردازند، رستگارند.....................33

با گروه ستمکاران همنشینی نکن.........................................33

کسانی که گناه کسب می کنند به زودی کیفر خواهند دید.............33

مؤمنان در بهشت مراتب و درجاتی دارند...............................33

از افکار شیطانی پیروی نکنید.............................................33

گناه نکنید.......................................................................33

در هر کاری عدالت داشته باشید.......................................... 33

از روی نیت شخصی سخن نگویید........................................34

درباره ی دین خدا ذن و گمان (کم / زیاد) نکنید........................34

محاسبه ی کارنیک و کار بد...............................................34

کمتر افرادی هستند که پند می گیرند.....................................34

در روز قیامت سؤال و پرسش هست....................................34

شکر نعمت های خدا را بجا آورید........................................34

جایگاه جهنم...................................................................34

شیطان دشمن انسان است...................................................34

سرپرست کافران.............................................................35

چه افرادی اهل آتش جهنم هستند..........................................35

جهنمیان خودشان را لعنت می کنند.......................................35

امری محال که کافران روزی وارد بهشت شوند.......................35

وعده ی خدا حتمی است.....................................................35

عاقبت افرادی که سرگرم بازی های دنیا شدند..........................35

خالق تمام نعمت ها، تنها خداست...........................................36

روی زمین فساد نکنید........................................................36

پیروی از دستورات پیغمبر..................................................36

گمراه تر از چهارپایان.......................................................36

صفات الهی در وجود انسان تبلور می یابد...............................36

صفات مؤمنان.................................................................36

کمترین گرفتاری داشتن دوستان ناباب....................................37

دوری از افراد نادان و جاهل...............................................37

از یاد خدا غافل نشوید........................................................37

به معنای قرآن توجه کنید....................................................37

دعا کنندگان.....................................................................37

پرهیزگاران.....................................................................37

کافر شایسته دوستی نیست...................................................37

همیشه گناه زینت داده می شود.............................................38

زندگی کنید با روزی حلال.................................................38

صفات منافقان.................................................................38

جایگاه مردان و زنان منافق................................................38

عمل های خیر با گناهان از بین می روند...............................38

مؤمنان واقعی با یکدیگر همنشینند........................................38

پاداش مردان و زنان با ایمان..............................................39

خداوند کارهای پنهانی را می داند........................................39

هیچ وقت مشرکان را دعا نکیند...........................................39

مالک حقیقی خداست........................................................39

در تمام کارها درست عمل کنید...........................................39

خداوند پاداش نیکوکاران را خواهد داد..................................39

هر کس گناه کند به خودش ستم کرده است..............................39

قیامت نزدیک است..........................................................40

غذاب جهنم دائمی است.....................................................40

خداوند قدرت مطلق است...................................................40

مؤمنان در قیامت ترسی ندارند............................................40

زیان کاران چه کسانی هستند؟.............................................40

افرادی که کارهای شایسته کردند.........................................40

خداوند مالک آسمان و زمین است........................................40

خداوند به وعده اش عمل می کند..........................................41

اسرار آسمان و زمین.........................................................41

مراقب های انسان.............................................................41

دل ها با یاد خدا آرام می یابد...............................................41

اقرار ابلیس در روز قیامت.................................................41

پاداش افراد با ایمان..........................................................42

در آن روز (قیامت) نه داد و ستدی است نه دوستی ای...............42

خداوند بر نهان و آشکار آگاه است........................................42

چشم های گناهکاران در روز قیامت (از هول محشر) خیره می ماند.....42

گنهکاران در روز قیامت در زنجیرند....................................42

کافران به زودی خواهند فهمید.............................................42

آفرینش انسان..................................................................43

در بهشت هیچ رنج و سختی نیست........................................43

قیامت آمدنی است.............................................................43

اثبات نبوت.....................................................................43

برخی از راه ها منحرف است..............................................43

تفاوت خالق و مخلوق........................................................43

خداوند نهان و آشکار را می داند..........................................44

تشویق دیگران به گناه باعث می شود نیمی از گناه آنان برای تو باشد......…..44

سلام فرشتگان بر بهشتیان..................................................44

کافران گردنفرازی می کنند................................................44

کارهای (باطل) آنها را برایشان بیاراست...............................45

پروردگارت به زنبور عسل وحی کرد..................................45

گوش و دیدگان و دل هایی قرار داد، برای تشخیص.................45

پیامبران و امامان و صالحان گواهان امت هستند.....................45

ستمکاران نه عذاب آنها کم می شود و نه مهلت داده می شوند.....45

با گناهکاران پیمان نبندید..................................................45

مراقبت افکارتان باشید، زیرا به تدریج تبدیل به اعمال شود.......46

افرادی که در مقابل سختی ها صبر می کنند..........................46

از شر فتنه های شیطان به خدا پناه ببر..................................46

عاقبت افرادی که به آیات خدا ایمان نمی آورند.......................46

توبه کنندگان..................................................................46

خداوند با نیکوکاران است..................................................46

هرکس نان از عمل خویش خورد.........................................47

قرآن بهترین راهنماست.....................................................47

عاقبت کافران به قیامت.....................................................47

در هیچ کاری عجله نکن و جوانب کارها را در نظر بگیر..........47

در قیامت نامه ی عمل هر کس به دست خود اوست...................47

قبولی و مردودی هر شخص بستگی به تلاش خودش است...........47

تنها خداوند شایسته ی پرستش است.......................................47

دیگران به گردن ما حقی دارند.............................................48

اصراف کاران برادران شیطانند...........................................48

درباره ی آن چیزی که مطالعه نکردی و علم نداری فکر نکن.............48

خداوند متکبران را دوست ندارد...........................................48

انسان عاقل با ادب و خوش اخلاق است..................................48

خداوند علم مطلق است.......................................................48

الگوی هر گروهی پیشوای خودش است..................................49

اکثر انسان ها اینگونه هستند................................................49

خداوند عادلانه قضاوت خواهد کرد.......................................49

تنها خدا شایسته ی پرستش است...........................................49

عذاب خداوند حتمی است....................................................49

پاداش عمل شایسته بهشت است............................................50

خداوند توبه پذیر است.......................................................50

گنهکاران در قیامت زشت و کور و نابینا هستند.......................50

مؤمنان در قیامت نمی ترسند...............................................50

پیامبران و امامان شفاعت کسانی را می کنند که خدا آنها را پسندیده..............50

خداوند عمل انسان را به اندازه ی دانه ی خردل حساب می کند...........50

کارهای شایسته ی کافران، منافقان و ... حساب نمی شود...........51

خداوند نمازگران را دوست دارد..........................................51

کدام مؤمن رستگار است...................................................51

وسوسه و تحریکات شیطان................................................51

انسان هایی که اعمالشان سنگین و پر بهاست، وارد بهشت می شوند............51

فرمانروایی آسمان و زمین از آن خداست..............................51

فرشتگان در قیامت می گویند، ایمنی برای گنهکاران ممنوع است......52

روز قیامت بر کافران روز سختی است................................52

افسوس ستمگران در روز قیامت که کاش فلانی را دوست نمی گرفتم..........52

بر خدا توکل کن.............................................................52

آیه ی قرآن درباره ی رفتار با افراد نادان..............................52

قبول توبه با انجام عمل شایسته و جبران کردن.......................52

مؤمن باید زیرک باشد......................................................53

بهترین دعای مؤمنان........................................................53

مؤمنین با قلبی سالم و پاک به نزد پروردگار می روند...............53

مؤمنان با سلام و تهیت به بهشت دعوت می شوند....................53

دعوای جهنمیان با یکدیگر و سرزنش یکدیگر.........................53

شیطان بر دروغ گویان دوست و همنشین می شود....................53

گنهکاران، اعمال زشت و باطل در نظرشان زیباست................54

شیطان گمراه کننده است....................................................54

علم مطلق نزد خداست......................................................54

خداوند از نهان و آشکار آگاه است........................................54

خداوند از هر چیزی خبر دارد.............................................54

هنگامی که در صور دمیده شود...........................................54

عمل نیک (پاداش) و عمل بد (کیفر) دارد...............................55

مؤمنان با نیکی بدی و آزار (مردم) را دور می سازند................55

در روز قیامت از هر امتی برگزیده ای (شاهد) می آید...............55

کارهای نیکو (پاداش) و کارهای زشت (کیفر) دارد..................55

خداوند انسان ها را امتحان می کند........................................55

خطاب به گناهکاران.........................................................56

پاداش به عمل های نیکو....................................................56

سفارش نیکی به والدین.....................................................56

اگر به دیگران گناهی را یاد بدهی، بخشی از آن گناه بر دوش تو است................…56

غفلت از آخرت...............................................................56

هر چیزی در جهان فانی است، غیر از خدا.............................57

در روز قیامت هر کس به دنبال سرنوشت خودش است .............57

بهشتیان در امنیت کامل هستند.............................................57

انسان با علم می تواند به آگاهی دست یابد................................57

مشخصه ی افراد ناسپاس....................................................57

به خاطر گناهان دستاورد خودشان آسیب می بینند......................57

وظیفه نسبت به خویشاوند و فقیر و در راه مانده........................57

هر کس کافر شود به زیان خودش است...................................58

در روز قیامت عذرخواهی سودی ندارد..................................58

شکر نعمت های خدا را بجا آورید..........................................58

شرک گناهی بزرگ است....................................................58

سفارش خداوند درباره ی پدر و مادر.....................................58

توصیه ی لقمان به فرزندش.................................................59

در آن روز تنها عمل هر شخص محاسبه می شود......................59

هیچ کس نمی داند که در کدام (قطعه) زمین می میرد.................59

هرگز آدم های خوب و بد یکسان نیستند..................................59

خداوند دانای کل است........................................................59

جز در برای آنچه می کردید مجازات نمی شوید.......................60

در روز قیمات اعضاء بدن سخن می گویند.............................60

علم خداوند بی نهایت است.................................................60

بحث و جدل دوزخیان به رهبران باطل.................................60

پیروان و پیشوایان باطل در عذاب شریکند.............................61

گمراهان روز حساب را باور ندارند.....................................61

تفاوت بین فسادانگیزان و شایستگان.....................................61

گفتگوی جهنمیان با یکدیگر درباره ی بهشتیان........................61

گنهکاران از جهنم خلاصی ندارند.......................................61

در روز قیامت نزد پروردگارتان مخاصمه خواهید شد..............61

خداوند به پیامبر می فرماید تو متکفل امور آنها نیستی..............62

گرفتن روح های مردم هنگام مرگشان..................................62

هر نعمتی از جانب خدا سبب امتحان است.............................62

خداوند شما را پند می دهد.................................................62

هنگامیکه گنهکاران عذاب خداوند را می بینند........................62

خداوند تدبیر کننده ی همه چیز است.....................................63

عمل های خیر کافران و مشرکان باطل و تباه می گردد.............63

پرهیزگاران گروه گروه وارد بهشت می شوند........................63

هر شخص در برابر هر عملی که انجام داده، محاسبه می شود....63

در روز قیامت ستمکاران را شفاعت گری نیست.....................63

هر شخصی که کار بد کند به مقدار آن مجازات می شود............64

گفتگوی جهنمیان با یکدیگر...............................................64

در روز قیامت عذرخواهی جهنمیان به حالشان سودی ندارد..............64

خداوند می فرماید............................................................64

سخن پیامبر به مردم.........................................................64

پاداش بی منت و بی پایان..................................................65

در روز قیامت اعضاء بدن شهادت می دهند...........................65

اسرار بر گناه، انسان را از رحمت خدا دور می کند.................65

درخواست جهنمیان از خداوند.............................................65

جواب بدی با روشی مناسب...............................................66

هیچگونه باطلی در قرآن راه ندارد.......................................66

راه تمام انبیاء یکی است....................................................66

زبان عربی کامل است......................................................67

هر کس بار عمل خود را به دوش می کشد.............................67

خیال بافی مشرکان...........................................................67

فراموشکاری انسان از یاد خداوند.........................................67

گمراهان در مخالفت با قرآن................................................67

شهادت خداوند.................................................................68

منکران قیامت.................................................................68

قدرت خداوند..................................................................68

پیامبر (ص) دوست کافران و مشرکان نیست...........................68

در روز قیامت ستمکاران سرپرست و یاوری ندارند..................68

خداوند توبه پذیر است.......................................................68

عذابی سخت برای کافران..................................................69

رزق و روزی بر اساس ظرفیت افراد...................................69

علت مصیبت ها..............................................................69

کمک کردن به ستم دیدگان.................................................69

مبارزه با استکبار............................................................69

گمراهان و ستمکاران سرپرست و یاری ندارند..............................70

انسان بعد از مرگ راه بازگشتی ندارد..................................70

تقسیم روزی دنیایی..........................................................70

بیم مبتلا شدن به کفر و شرک..............................................71

غفلت از یاد خدا...............................................................71

در آخرت انسان های گناهکار دشمن یکدیگر می شوند...............71

ماندگاری ابدی جهنم.........................................................71

خوشی های باطل.............................................................72

صلاحیت شفاعت شده را می داند.........................................72

سلام مأیوس کننده.............................................................72

دنیا مزرعه ی آخرت است..................................................72

خداوند با ظالمان و ستمکاران دوست نیست.............................72

عدالت الهی....................................................................72

انسان بعد از مرگ دوباره زنده می شود................................73

مجازات کافران، عذاب خوار کننده است................................73

خداوند یار و یاور مؤمنان است...........................................73

هرگز کافران بخشیده نمی شوند...........................................73

شناخت دوست و دشمن......................................................73

گناه مسخره کردن............................................................74

گمان های بد و غیبت گناهانی بزرگ....................................74

تفاوت بین ایمان آوردن و اسلام آوردن..................................74

خداوند از رگ گردن به انسان نزدیکتر است...........................74

هرسخنی که بر زبان آید، فرشته ی مراقب می نویسد................74

نقش دو فرشته ی همراه انسان.............................................75

همنشین کافران و جاهلان و ظالمان و مشرکان در جهنم با هم در ستیزند..................75

وسعت جهنم....................................................................75

روز قیامت.....................................................................75

صفات پرهیزگاران...........................................................75

آیات قرآن برای تذکر و پند است..........................................76

دلیل خلقت جن و انس........................................................76

ندا به جهنمیان.................................................................76

پاداش پرهیزگاران............................................................76

هر انسانی در گرو عمل خویش است.....................................76

شفاعت به اجازه ی خدا......................................................76

فرشتگان جنسیت ندارند......................................................77

دوری از کافران...............................................................77

عمل هر فرد برای خودش است............................................77

بیشتر افرادی که در ناز و نعمت هستند، جهنمی اند....................77

خداوند همه جا هست..........................................................77

قرض دادن به نیازمندان......................................................78

صدقه به فقرا...................................................................78

صدیقین و گواهان پاداش و تکذیب کنندگان یاران دوزخند............78

حرص زدن در جمع آوری اموال..........................................78

وسعت بهشت...................................................................78

خداوند هیچ متکبر فخر فروشی را دوست ندارد........................79

گروهی که خداوند بر آنها خشم نموده به سرپرستی و دوستی نگیرید.....79

به آنچه می گویید عمل کنید.................................................79

گول سخنان فریبنده را نخورید.............................................79

بهترین تجارت.................................................................79

خداوند دانای غیب است.....................................................79

به غیر از خدا دل نبند.......................................................80

رفتاری عاقلانه با جاهلان.................................................80

اتمام حجت خدا با مردم.....................................................80

پرسش از دوزخیان..........................................................80

چهره ی جهنمیان.............................................................80

یاد خداوند......................................................................80

در روز قیامت هیچ فردی بدون اجازه ی خدا صحبت نمی کند.....80

گرفتاری قیامت................................................................81

آفرینش بشر....................................................................81

نگهبانان هر انسان............................................................81

شفاعت بدون اذن خدا امکان ندارد.........................................81

برای رسیدن به هدف باید تلاش کنید......................................81

آگاهی از عمل خوب و بد....................................................81

فرقه های مختلف..............................................................81

انسان هایی که در انجام عمل صالح خساست می کند..................81

قیامت و جهنم...................................................................82

محبت به یتیمان................................................................82

اگر به فقیر کمک نمی کنید به او احترام بگذارید.......................82

تشکر از نعمت های خداوند.................................................82

در روز قیامت عمل هایتان (خوب یا بد) به اندازه دانه ی خردل محاسبه می شود........82

غیبت گناهی بزرگ..........................................................82

نماز امری مهم................................................................82

قبله ی حاجات.................................................................82

دعا کردن و پناه بردن به خدا...............................................83

پناه بردن به خدا از شر وسوسه های جن و انس........................83

نکته های قرآنی................................................................85

مقدمه

کمال و رتبه ی انسان بر اساس دانش و بینش او استوار است. زیرا در سایه ی این بینش می تواند خود را در رده ی فرشتگان آسمانی قرار دهد. و برای وصول به مقامات معنوی از فرشتگان بالاتر برود. بنابراین عالم و دانشمند نه تنها مراتب والائی را در آخرت بدست
می آورد. بلکه در دنیا نیز مورد احترام افراد جامعه است. زیرا عالم و دانشمند پاک سیرت، جهان را به دیده ی محبت می نگرد و خواب و استراحت او بر عبادت و نیایش هفتاد ساله ی (عاری از بصیرت) پارسایان برتری دارد.

علل موفقیت در علم:

تحصیل علم با توجه به مفاهیم قرآن، ضامن مراتب رضای الهی
می باشد. چرا که برای علم آموختن، مبنا و شاخص هایی ضروری است که باید از آن مبناها و شاخص ها شناخت داشته باشید تا در مسیر وصول به هدف مطلوب خود به آنها تکیه کنید. اما افراد فراوانی را سراغ داریم که به هر صورت و کیفیت و عاری از هر گونه قید و بندی به کسب علم و دانش پرداخته اند و آثار و نتایج دستاورد آنها بر همگان پوشیده نیست. چرا که کوشش آنها تباه گشته و سعی آنها باعث مشکلاتی (انحرافات اخلاقی جامعه) در جامعه شده است. این افراد به جای اینکه در سایه ی علم و دانش، بیش از پیش با خدا آشنا و به او نزدیک شوند، بر بُعد دوری خود از خدا افزوده اند و سبب انحراف و تیرگی درون شده اند.

خداوند در قرآن می فرماید:

انما یخشی الله من عباده  العلماء

در جمع بندگان الهی، صرفا علما و دانشمندانند که خدا شناس واقعی هستند و از او بیمناکند

آیه 25 – فاطر

علت این عدم موفقیت و ناکامی، پیروی کردن از نفس و به دنبال ظاهر دنیا رفتن آن هم به شیوه ای غلط می باشد. آنها در احوالات درونی و اخلاق سهل انگاری کرده اند و در رعایت ضوابط ادب و تربیت غفلت کرده اند.

این کتاب (نکته های قرآنی برای دانش آموزان) شامل مطالب مهمی از افکار و عقاید الهی و تعلیمی می باشد. به طوری که مطالعه ی آن، نیاز دانش آموز را برآورده می کند.

در کتاب حاضر در صدد آنیم که مستقلا به طور جداگانه گوشه ای از آیات و مفاهیم قرآن را بازگو کنیم. به امید اینکه با مطالعه ی این کتاب، محتوای آن در ذهن انعکاس یابد و همواره به مضامین آن توجه و عمل شود.

پیشگفتار:

هنگامیکه خداوند می خواهد چشم بصیرت انسان را در برابر این نکته و حقیقت (عظمت علم و دانش) باز کند و دل های خردمندان را در مقابل این واقعیت، آگاه و بیدار سازد، در کتاب آسمانی می فرماید:

و هوالذی خلق سبع سموات و من الارض مثلهن لتعلموا ان الله علی کل شیء قدیر

خدایی که هفت آسمان را آفرید و زمین را همسان با آن خلق کرد تا فرمانش میان این دو پدیده ی شگرف فرود آید. هدف این است که از علم و بصیرت برخوردار گردید. بصیرتی که شما را به قدرت و توانایی همه گیر و گسترده ی خداوند رهنمون باشد.

آیه 12 – طلاق

برای روشن شدن فضیلت علم و دانش همین آیه کافی است. انتهای دانش و محور هر گونه شناخت و معرفت، انسان را به خدا رهنمون می کند. به همین جهت پروردگار عالم، دانش و معرفت را از لحاظ شرافت و ارزش در اوج همه ی مراتب و مقامات قرار داده است.

و نیز خداوند از علم به (حکمت) [استوار اندیشیدن و سنجیدگی گفتار]

تعبیر کرده است. و حکمت را سرشار از شکوه و عظمت و خیر و برکت معرفی کرده است. چنانکه می فرماید:

من یؤت الحکمه فقد اوتی خیرا کثیرا

کسی که از حکمت و دانش و استحکام در اندیشه و گفتار و رفتار برخوردار گردد به خیر و برکت فراوانی دست یافته است

آیه 272 – بقره

خداوند در مقام بیان منزلت والای زکریا (ع) می فرماید:

و آتیناه الحکم صبیا

و ما یحیی (ع) – آنگاه که کودکی بیش نبود – حکمت و داوری و رأی و اندیشه ای استوار ارمغان دادیم

آیه 12 – مریم

و یا آنگاه که می خواهد شخصیت خاندان ابراهیم (ع) را به جهان بشریت اعلام کند، چنین می فرماید:

فقد آتینا آل ابراهیم الکتاب و الحکمه

البته ما به خاندان ابراهیم نوشتار آسمانی و اندیشه و گفتار و رفتار استوار اعطا نمودیم

آیه 54 – نساء

خداوند متعال دانشمندان را برتر و والاتر از دیگر مردم قرار داده و ویژگی های آنها را نسبت به سایر مردم، چنین بیان می کند:

هل یستوی الدین یعلمون والذین لا یعلمون انما یتذکر اولوالالباب

آیا آنانکه با سلاح علم مجهزند و افرادی که با جهل و نادانی دست بگریبانند با هم برابرند (آیا می توان این دو دسته را در یک رده قرار داد و با یک دید به آنان نگریست؟) صرفا اندیشمندانند که تفاوت عظیم و بُعد مسافت معنوی این دو گروه را درک می کنند  امتیاز میان آنان را باز می یابند.

و بالاخره قرآن، عالم و دانشمند (آگاه نسبت به قرآن) را به عنوان شاهد و گواه بر نبوت در کنار خدا قرار گرفته و قرب و منزلت او نسبت به پروردگار به خوبی در این آیه مشاهده می شود.

قل کفی بالله شهیدا بینی و بینکم و من عنده علم الکتاب

بگو: خدا و کسانی که از علم و آگاهی نسبت به کتاب آسمانی برخوردارند به عنوان گواه میان من و شما کافی و بسنده اند.

آیه 95 – نساء

نتیجه اینکه انسان هایی که دارای رفتار شایسته و در خور انسان های واقعی هستند، راجع به آنها خداوند می فرماید:

من یأته مؤمنا قد عمل الصالحات فاولئک لهم الدرجات العلی

کسانی که با ایمان و اعتقاد راسخ به خدا روی می آورند در حالیکه کرداری شایسته و در خور انسان های واقعی را دارا هستند، این گروه از مردم در پیشگاه الهی واجد درجات و مقامات والا هستند

آیه 75 – طه

خداوند را بپرستید:

حمد و ستایش مخصوص خداست

آیه 2 - فاتحه

مالک روز قیامت:

و خداوند مالک روز قیامت است

آیه 4 – فاتحه

برخی از مردم:

و برخی از مردم گویند: به خدا و روز واپسین ایمان آوردیم در حالی که مؤمن نیستند. می خواهند خدا و کسانی را که ایمان آورده اند فریب دهند، با آنکه جز خودشان را فریب نمی دهند، و نمی فهمند.

آیه 8 – 9 – بقره

وفا به عهد و پیمان با خداوند:

و به پیمان من وفا کنید تا من نیز به پیمان شما وفا کنم، و تنها از من بترسید.

آیه 40 – بقره

کمک گرفتن از صبر و نماز:

و (در کارها) از صبر و نماز یاری طلبید، و البته این کار دشوار و گران است مگر بر فروتنان

آیه 45 – بقره

نکته: کافرانی که به ظاهر در کارهایشان به ظاهر موفق شده اند، با گناه های مختلف (فروش منکرات،  بی بند و باری، دروغگویی، فریب، خیانت و...)

قیامت روزی سخت:

و از روزی پروا کنید که هیچ کس از کسی حقی را ادا و حاجتی را روا و عذابی را دفع نمی کند، و نه از کسی شفاعت پذیرفته می شود و نه از کسی (برای رهایی از عذاب) عوض گرفته می شود، و نه یاری می شوند.

آیه 48 – بقره

با مردم با زبان خوش سخن بگویید:

به پدر و مادر و فامیل و یتیماان و فقیران نیکی کنید و با مردم با زبان خوش سخن بگویید.

آیه 83- بقره

توصیه به نماز:

و نماز را برپا دارید و زکات بدهید، و هرچه برای خودتان از کار نیک پیش فرستید آن را در نزد خداوند خواهید یافت. حقا خدا به آنچه می کنید بیناست

آیه 110 – بقره

پیامبران بشارت دهنده و بیم رسان هستند:

به یقین ما تو را به حق و راستی، مژده دهنده و بیم رسان فرستادیم، و تو هرگز مسئول اعمال دوزخیان نیستی

آیه 119- بقره

دوری از افراط و تفریط:

و همانگونه شما را امتی میانه (معتدل) قرار دادیم، تا شما بر مردم گواه باشید

آیه 143 – بقره

نکته: پیامبران و ائمه ی اطهار هیچ گاه در اعتقادات، اخلاقیات و عمل، افراط و تفریط نمی کردند.

کمک گرفتن از صبر و نماز:

ای کسانی که ایمان آورده اید از صبر و نماز کمک بجویید که همانا خداوند با صابران است

آیه 153 – بقره

امتحان خدا:

و حتما شما را به اندکی از ترس و گرسنگی و کاهشی از مال ها و جان ها و محصولات آزمایش خواهیم نمود

آیه 155- بقره

شکیبایان چه کسانی هستند:

همان کسانی که چون مصیبتی بر آنها وارد شود گویند: همانا ما از آن خداییم و همانا به سوی او باز خواهیم گشت

آیه 156 – بقره

سزای کسانی که کفر ورزیدند:

به یقین کسانی که کفر ورزیدند و در حال کفر مردند لعنت خدا و فرشتگان و همه ی مردم بر آنها باد

آیه 161 – بقره

خطاب خداوند به مردم:

ای مردم، از آنچه در این زمین است حلال و پاکیزه بخورید و برخوردار شوید، و پیروی از گام های شیطان نکنید، که او برای شما دشمنی آشکار است. جز این نیست که شما را به بدی و زشتی فرمان می دهد و این که نادانسته چیزهایی را به خدا نسبت دهید

آیه 168 – 169 – بقره

غذای مسلمانان:

ای کسانی که ایمان آورده اید از چیزهای پاکیزه که روزی شما
کرده ایم بخورید و برخوردار شوید و خدا را سپاس گزارید اگر تنها او را می پرستید

آیه 172 – بقره

خوردن گوشت مردار و گوشت خوک حرام است:

جز این نیست که (خداوند) بر شما، مردارو خون و گوشت خوک و حیوانی را که (وقت تذکیه) نام غیر خدا بر آن برده شده حرام کرده. اما کسی که ناچار (از خوردن آنها) شود در حالی که در اصل طالب آن نبوده و از حد ضرورت هم تجاوز ننموده باشد بر او گناهی نیست، که خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است.

آیه 173 - بقره

دعا کردن:

و چون بندگان من از تو درباره ی من پرسیدند (بگو که) من حتما
(به همه) نزدیکم، دعای دعا کننده را هنگامی که مرا بخواند اجابت می کنم و باید دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان آورند، شاید که راه یابند

آیه 186 – بقره

خداوند تجاوزکاران را دوست ندارد:

و در راه خدا با کسانی که با شما می جنگند، بجنگید و تجاوز نکنید که خداوند تجاوزکاران را دوست ندارد

آیه 190 – بقره

خداوند در قرآن می فرماید، اینگونه دعا کنید:

پروردگارا به ما در دنیا نیکی و در آخرت نیکی عطا کن و ما را از آتش جهنم دور نگه دار

آیه 201 – بقره

پیروی از گام های شیطان نکنید:

ای کسانی که ایمان آورده اید. همگی در تسلیم و طاعت خدا درآیید و پیروی از گام های شیطان نکنید که او برای شما دشمنی آشکار است

آیه 208 – بقره

انفاق به پدر و مادر، یتمیان و فقیران و در راه ماندگان:

از تو می پرسند که (در راه خدا) چه انفاق کنند. بگو هر مالی را انفاق کنید. برای پدر و مادر و نزدیکان و یتیمان و فقیران و در راه مانده باشد. و هر کار خیری انجام دهید، بی تردید خداوند به آن داناست

آیه 215 – بقره

ظرفیت و جنبه ی آدم ها با هم تفاوت دارد:

و بسا چیزی را دوست دارید و آن برای شما بدتر است و خداوند
می داند و شما نمی دانید

آیه 216- بقره

کافران ستمکارند:

ای کسانی که ایمان آورده اید، از آنچه روزی شما کرده ایم انفاق کنید. سپس از آن که روزی بیاید که در آن نه خرید و فروشی است و نه دوستی و شفاعتی و کافرانند که ستمکارند

آیه 254 – بقره

طغیانگران اهل آتشند که در آن جاودانند:

خداوند دوست و سرپرست کسانی است که ایمان آورده اند. آنها را از تاریکی ها (جهل و کفر و شرک) به سوی نور (علم، ایمان، تقوا) بیرون می برد و کسانی که کفر ورزیدند سرپرست آنها طغیانگرانند که آنها را از نور (هدایت) به سوی تاریکی (گمراهی) بیرون
می برند. آنها اهل آتشند که در آن جاودانند.

آیه 257 – بقره

پاداش افرادی که انفاق می کنند:

مَثل (انفاقات) کسانی که اموالشان را در راه خدا انفاق می کنند، مَثل دانه ای است که هفت خوشه برویاند، در هر خوشه ای یکصد دانه باشد، و خداوند برای هر که بخواهد چند برابر کند و خداوند دارای وسعت است و داناست

آیه 261 – بقره

روش صدقه دادن:

گفتار پسندیده و بخشیدن (اصرار و بد زبانی سائلان) بهتر از
صدقه ای است که دنبال آزاری باشد، و خداوند بی نیاز و بردبار است.ای کسانی که ایمان آورده اید، صدقه های خود را با منت نهادن و آزردن باطل نکنید، مانند کسی که مالش را به ریا و خودنمایی به مردم انفاق می کند و به خدا و روز واپسین (قیامت) ایمان ندارد، که مَثَل او مَثَل سنگ سخت و صافی است که خاکی (اندک) بر آن نشسته، پس باران تند و درشتی به آن برسد و آن را سنگی صاف (و بدون خاک و گیاه) واگذارد (صدقه ی او نظیر آن خاک است و ریاکاران) به چیزی از آنچه کسب کرده اند دست نمی یابند و خداوند مردم کافر را هدایت
نمی کند

آیه 263 – 264 – بقره

افرادی که حرص مال دنیا دارند:

شیطان شما را وعده ی فقر می دهد و شما را به کار زشت (بخل، حسد، غیبت و...) امر می کند. و خداوند شما را وعده ی آمرزش از جانب خود و فضل و فزونی ای می دهد و خدا دارای وسعت (از نظر وسعت، توان و رحمت) و داناست.

آیه 268 – بقره

صدقه آشکار یا پنهان:

اگر صدقه را آشکار سازید کاری نیکوست، و اگر آنها را پنهان دارید و به فقرا بدهید آن برای شما بهتر است و (خداوند) برخی ازگناهانتان را می زداید، و خداوند به آنچه می کنید آگاه است

آیه 271 – بقره

آنچه کسب کرده اید دریافت خواهید کرد:

و بپرهیزید از روزی که در آن به سوی خدا بازگردانده می شوید، سپس به هر کسی (جزای) آنچه کسب کرده و به کمال داده می شود و آنان مورد ستم قرار نمی گیرند.

آیه 281 – بقره

خداوند هر کس را به اندازه ی توانش تکلیف می کند:

خداوند هیچ کس را جز به اندازه ی توانش تکلیف نمی کند، هر کس هر کار خیری کسب کرده به سود اوست و هر کار بدی کسب نموده به زیان اوست.

آیه 286 – بقره

نکته: نه اینکه دنبال کسب معارف دینی و علمی نروید و به خودتان بگویید: چون نمی دانم تکلیفم کمتر است.

خداوند بر همه جا احاطه دارد:

مسلما چیزی در زمین و آسمان بر خدا پنهان نیست

آیه 5 – آل عمران

دوستی با کافران ممنوع:

مؤمنان نباید کفار را به جای مؤمنان دوست و یاور و سرپرست بگیرند و هر کس چنین کند در هیچ رابطه ای با خدا نیست، مگر آنکه بخواهد از آنان به نحوی تقیه نماید و خدا شما را از (عذاب) خود
بر حذر می دارد، و بازگشت (همه) به سوی خداست

آیه 28 – آل عمران

خداوند به نهان و آشکار آگاه است:

بگو: اگر آنچه در سینه های شماست پنهان دارید یا آشکار سازید، خدا آن را می داند و نیز آنچه را در آسمان ها و آنچه را در زمین است
می داند، و خدا بر هر چیزی تواناست

آیه 29 – آل عمران

مؤمنان نباید با کفار دوستی کنند:

مؤمنان نباید کفار را به جای مؤمنان دوست و یاور و سرپرست بگیرند. و هر کس چنین کند رابطه ی او با خدا مقطوع است، مگر آنکه بخواهید از آنان به نحوی تقیه نمایید. و خدا شما را از (عذاب) خود بر حذرمی دارد و بازگشت (همه) به سوی خداست

آیه 28 – آل عمران

آمیختن حق با باطل:

ای اهل کتاب، چرا حق را با باطل به هم آمیخته مشتبه می کنید و حق را پنهان می دارید در حالی که خود می دانید!!!

آیه 71 – آل عمران

کار نیک کافران محاسبه نمی شود:

همانا کسانی که کفر ورزیدند و در حال کفر مردند از هیچ یک از آنها هر چند به اندازه ی گنجایش زمین طلا فدیه دهد، پذیرفته نمی شود. برای آنها عذابی دردناک است و هیچ یاوری نخواهند داشت.

آیه 91 – آل عمران

اهمیت انفاق کردن:

هرگز به نیکی (کامل) نمی رسید تا از آنچه خود دوست دارید، انفاق کنید. و هر چه انفاق کنید حتما خداوند بدان داناست

آیه 92 – آل عمران

رستگاران چه کسانی هستند:

و باید از شما گروهی باشند که به سوی کار خیر دعوت نمایند و به کار نیک امر کنند و از کار زشت بازدارند، و آنهایند که رستگارند

آیه 104 – آل عمران

از غیر خدا برای خویش دوست محرم راز نگیرید:

ای کسانی که ایمان آورده اید از غیر خدا برای خویش دوست محرم راز نگیرید، آنها از هیچ کاری درباره ی شما کوتاهی نمی کنند، مشقت و رنج شما را دوست دارند، دشمنی از دهن هایشان (سخنانشان) پدیدار است، و آنچه سینه هایشان پنهان می دارد بزرگتر است. ما برای شما نشانه ها را روشن کردیم اگر می اندیشید.

آیه 118 – آل عمران

خداوند ربا خواران را دوست ندارد:

ای کسانی که ایمان آورده اید، ربا را که سودهای افزوده و چند برابر است نخورید و از خدا پرواکنید، شاید رستگار شوید

آیه 130- آل عمران

صفات پرهیزگاران:

و آنان که چون کار زشتی انجام دهند و یا (گناه صغیره ای) بر خود ستم نمایند، خدا را به یاد آرند و برای گناهان خود آمرزش خواهند و کیست جز خداوند که گناهان را ببخشد؟ و بر آنچه کرده اند در حالی که می دانند اصرار نمی ورزند.

آیه 135- آل عمران

مفاهیم قرآن:

این (قرآن) برای مردم روشنگر (حقایق) و برای پرهیگاران سراپا هدایت است. و هرگز (در برابر دشمن) سست نشوید و (از مصائب) غمگین نباشید که شما برترید اگر مؤمن (واقعی) باشید

آیه 138 – 139 - آل عمران

روزی انسان دست خداست:

و هر کس پاداش دنیا بخواهد او را از آن می دهیم، و هر کس پاداش آخرت بخواهد او را از آن می دهیم و به زودی سپاسگزاران را پاداش خواهیم داد.

آیه 145 – آل عمران

نکته: البته سعی و تلاش را نباید فراموش کرد

مؤمنان با مردم نرم خو هستند:

پس به برکت رحمتی از جانب خداوند با آنها (با امت خود) نرم خو شدی، و اگر بدخلق و سختدل بودی حتما از دورت پراکنده می شدند. پس از آنان در گذر و برایشان آمرزش طلب و در کارها با آنان مشورت نما، و چون تصمیم گرفتی بر خدا توکل کن، که بی تردید خداوند توکل کنندگان را دوست دارد.

آیه 159 – آل عمران

آیا کسی که کار خوب یا بد بکند نزد خداوند یک ارزش دارد؟

پس آیا کسی که از رضای خدا پیروی کرده همانند کسی است که (به سوی حق) با خشمی از سوی خدا بازگشته و جایگاه او جهنم است!؟ و آن بد بازگشتگاهی است.

آیه 162 – آل عمران

هرگز گمان مبر کسی که در راه خدا کشته شدند مرده اند:

پس هرگز گمان مبر کسی که در راه خدا کشته شدند مرده اند، بلکه زنده اند و در نزد پروردگارشان روزی داده می شوند

آیه 169 – آل عمران

خداوند به کافران مهلت می دهد:

و کسانی که کفر ورزیدند گمان نکنند که آنچه به آنها مهلت می دهیم به خیر آنهاست، جز این نیست که مهلتشان می دهیم تا (متذکر شوند نتیجه این می شود که) بر گناه (خویش) بیفزایند و برای آنها عذابی خوار کننده است.

آیه 178 – آل عمران

زندگی دنیا کالایی فریبنده:

هر جانداری (به ناچار) چشنده ی مرگ است، و جز این نیست که پاداش های شما در روز قیامت تمام داده می شود، پس هر که را از آتش دور دارند و به بهشت درآورند حقا که کامیاب شده است. و این زندگی دنیا جز کالایی فریب نیست. و مسلما درباره ی مال ها و جانهایتان آزمایش خواهید شد.

آیه 185 – 186 – آل عمران

در همه حال به یاد خدا باشید:

آنان که خدا را ایستاده و نشسته و خفته بر پهلوهای خود یاد می کنند، و در (اسرار) آفرینش آسمان ها و زمین می اندیشند (و می گویند) پروردگارا، این (دستگاه عظیم) را بیهوده نیافریدی، تو (از کار بیهوده و باطل) منزهی، پس ما را از عذاب آتش نگه دار.

آیه 191 – آل عمران

گول زرق و برق شهرهای کافران را نخورید:

مبادا جنب و جوش و رفت و آمد (با امکانات و سودجویانه و پیروزمندانه ی) کسانی که کفر ورزیده اند در شهرها، تو را فریب دهد. این برخورداری اندکی است (از دنیا)، سپس جایگاهشان جهنم است و آن بد آرامگاهی است.

آیه ی 196 – 197 – آل عمران

نکته: بیشتر امکانات کافران از چپاول و غارت کشورهای ضعیف است. همچنین تجارت در فحشا، مشروبات الکلی و... است. کسبی که خداوند در قرآن حرام می داند.

اهل کتاب چه کسانی هستند:

و البته از اهل کتاب کسانی هستند که به خدا و به آنچه به سوی شما نازل شده (قرآن) و به آنچه به سوی آنها نازل شده (کتاب های آسمانی پیشین) ایمان می آورند. در حالی که در برابر خدا فروتن بوده، با (تحریف) آیات خداوند بهای اندکی به دست نمی آورند، آنها پاداشی در خور مقامشان در نزد پروردگار خود دارند. بی تردید خداوند زود رس به حساب است.

آیه 199 – آل عمران

خداوند هم وزن ذره ای ستم نمی کند:

به یقین خداوند هم وزن ذره ای ستم نمی کند و اگر همان اندازه کار نیک باشد آن را دو چندان می کند و از نزد خود پاداشی بزرگ عطا می نماید.

آیه 40 – نساء

بین مردم عادلانه داروی کنید:

همانا خداوند به شما فرمان می دهد که امانت ها را به صاحبانش رد کنید و چون میان مردم داوری کردید عادلانه داوری کنید.

آیه 58 – نساء

خداوند خطاب به مردم می فرماید:

(ای انسان) آنچه از نیکی ها به تو رسد از جانب خداست و آنچه از بدی ها به تو رسد از سوی خود توست، و (ای پیامبر) ما تو را به رسالت برای مردم فرستادیم، و خدا از نظر گواهی (بر رسالت تو) کافی است.

آیه 79 - نساء

در کارهای خیر از یکدیگر سبقت بگیرید:

هرکس وساطت پسندیده ای انجام دهد او را بهره ای از (پاداش) آن خواهد بود، و هر کس وساطت ناروایی انجام دهد او را نیز نصیبی از (گناه و وبال) آن خواهد بود، و خداوند همواره بر هر چیزی توانا و نگهبان است

آیه 85 – نساء

چه کسی در سخن از خدا راستگوتر است:

خدای یکتاست که جز او خدایی نیست، به یقین شما را (از قبورتان) به سوی (حساب) روز قیامت که شکی در آن نیست گرد خواهد آورد، و چه کسی در سخن از خدا راستگوتر است!؟

آیه 87 – نساء

پیروی از افراد نادان:

و از کسانی که به نفس خویش خیانت می کنند دفاع نکن، که خداوند کسی را که خیانت پیشه و گنهکار است دوست ندارد.

آیه 107 – نساء

هر کس گناهی مرتکب شود به زیان خودش است:

و هر کس گناهی مرتکب شود جز این نیست که به زیان خود مرتکب شده می شود، و خداوند همواره دانا و حکیم است.

آیه 111 – نساء

گناه تهمت زدن:

و هر که گناهی به خطا و اشتباه یا گناهی به عمد مرتکب شود، سپس آن را به بی گناهی نسبت دهد، به یقین بهتان و گناهی آشکار بر دوش گرفته است.

آیه 112- نساء

شرک به خداوند گناهی بزرگ:

مسلما خداوند (گناه) شرک به او را (بدون توبه) نمی آمرزد و غیر آن (یا فروتر از آن) را برای هر که بخواهد می آمرزد، و هر کس به خدا شرک ورزد حقا که به گمراهی دور و درازی افتاده است

آیه 116 – نساء

خداوند خالق جهان خلقت است:

و آنچه در آسمان ها و آنچه در زمین است ملک حقیقی خداست، و خداوند در کارسازی (امور جهان هستی) کافی است.

آیه 132 – نساء

کافران را به جای مؤمنان یاور و دوست خود نگیرند:

همان کسانی که کافران را به جای مؤمنان یاور و دوست خود
می گیرند، آیا در نزد آنان عزت و عظمت می طلبند؟ پس (بدانند که) بی تردید همه ی عزت از آن خداست.

آیه 139 - نساء

با افرادی که آیات قرآن را مسخره می کنند، همنشین نشوید:

و همانا او بر شما در این کتاب نازل کرده که چون شنیدید که آیات و نشانه های خداوند را مورد انکار و مسخره قرار می دهند با آنان منشینید تا در سخنی دیگر وارد شوند وگرنه شما نیز همانند آنهایید. به یقین خداوند منافقان و کافران را همگی در دوزخ گرد خواهد آورد.

آیه 140 – نساء

کافران را برای خود به جای مؤمنان سرپرست و یاور و دوست نگیرید:

ای کسانی که ایمان آورده اید، کافران را برای خود به جای مؤمنان سرپرست و یاور و دوست نگیرید. آیا می خواهید برای خدا بر ضد خودتان حجتی روشن قرار دهید!؟

آیه 144 – نساء

بدگویی بلند و آشکار، جز برای کسی که بر او ستم رفته:

خداوند بدگویی بلند و آشکار را دوست ندارد، جز برای کسی که بر او ستم رفته و خداوند همواره شنوا و داناست

آیه 148 – نساء

خداوند کافران را هدایت نمی کند:

همانا کسانی که کفر ورزیدند و (به خود و دیگران) ستم کردند، خداوند بر آن نیست که آنها را بیامرزد و نه آنکه به راهی (راست) هدایت کند

آیه 168 – نساء

برای تقرب به سوی خدا به دنبال وسیله ای باشید:

ای کسانی که ایمان آورده اید از خداوند پروا کنید و (برای تقرب) به سوی او وسیله بجویید و در راه او جهاد کنید، شاید رستگار شوید

آیه 35 – مائده

نکته: البته وسیله معنای وسیعی دارد و شامل هر کاری و عمل خیری و هر چیزی که باعث نزدیک شدن به پیشگاه پروردگار شود.

با چه افرادی دوستی نکیند:

ای کسانی که ایمان آورده اید، یهودی و نصارا را یاوران و دوستان خود نگیرید، آنها دوستان و یاوران یکدیگرند، و هر کس از شما آنها را دوست و یاور خود گیرد از آنها خواهد بود (و ستمکار است و)
بی تردید خداوند گروه ستمکاران را هدایت نمی کند.

آیه 51 - مائده

روزی حلال و  پاکیزه بخورید:

و از آنچه خدا روزی شما کرده از حلال و پاکیزه اش بخورید و از خدایی که به او ایمان دارید پروا نمایید

آیه 88 – مائده

اختراعات شیطان:

ای کسانی که ایمان آورده اید، جز این نیست که شراب و قمار و (پرستش) بت ها و تیرهای قرعه ی قمار، نجس و پلید از اختراعات شیطان است، پس از آنها دوری کنید، شاید رستگار شوید.

آیه 90 – مائده

رسالت پیامبر:

بر عده ی فرستاده ی ما جز رسانده (احکام دین) نیست، و خدا آنچه را آشکار می کنید و آنچه را پنهان می دارید می داند

آیه 99 – مائده

گفتگوی خداوند با حضرت عیسی (ع) در روز قیامت:

به (به یادآر روز قیامت را) هنگامی که خدا گوید: ای عیسی ابن مریم، آیا تو به مردم گفتی که مرا و مادر مرا به عنوان دو خدا به جای خداوند به خدایی بگیرید؟ گوید: منزهی تو، مرا نسزد آنچه را که حق من نیست بگویم، اگر گفته بودم حتما تو آن را می دانستی، تو آنچه را در نفس من است می دانی و من آنچه را در ذات توست نمی دانم، به یقین تویی که دانای کامل نهان هایی.

آیه 116- مائده

آرزوی جهنمیان برای بازگشت به دنیا:

و اگر ببینی هنگامی  که آنها را بر سر آتش نگه داشته اند (امر عجیبی می بینی)! می گویند: ای کاش (به دنیا) بازگردانده می شدیم و دیگر آیات پروردگارمان را تکذیب نمی کردیم و از مؤمنان می شدیم!

آیه 27 – انعام

آیا نمی اندیشید؟

و زندگی دنیوی جز بازیچه و سرگرمی نیست و مسلما خانه ی آخرت برای کسانی که پروا پیشه می کنند، بهتر است. آیا نمی اندیشید؟

آیه ی 32 – انعام

آنهایی که به اصلاح خود می پردازند، رستگارند:

و ما فرستادگان خود را جز بشارتگران و بیم دهندگان نمی فرستیم، پس کسانی که ایمان آورند و به اصلاح (خود) پردازند، هرگز (در عالم آخرت) بر آنها بیمی نیست و هرگز غمگین نمی شوند.

آیه 48 – انعام

با گروه ستمکاران همنشینی نکن:

و چون کسانی را دیدی که در آیات و نشانه های ما به هرزه گویی
می پردازند از آنها برتاب تا در سخنی دیگر وارد شوند. و اگر شیطان از یادت بُرد، پس از یادآوری با گروه ستمکاران منشین.

آیه 68 – انعام

کسانی که گناه کسب می کنند به زودی کیفر خواهند دید:

و گناه آشکار و پنهان را ترک کنید، مسلما کسانی که گناه کسب
می کنند به زودی در برابر آنچه مرتکب می شوند کیفر خواهند دید

آیه 120- انعام

مؤمنان در بهشت مراتب و درجاتی دارند:

و برای هر یک (مؤمنان) مراتب و درجاتی است از آنچه عمل
کرده اند،  و پروردگار تو از آنچه می کنید غافل نیست

آیه 132 – انعام

از افکار شیطانی پیروی نکنید:

از گام های شیطان پیروی نکنید که همانا او برای شما دشمنی آشکار است

آیه 142 – انعام

گناه نکنید:

به کاری زشت نزدیک نشوید چه آشکار آنها و نهان آنها

آیه 151 – انعام

در هر کاری عدالت داشته باشید:

چون سخن گویید عدالت ورزید هر چند (در مورد) خویشاوند باشد و به پیمان خدا به کمال وفا نمایید

آیه 152 – انعام

از روی نیت شخصی سخن نگویید:

چون سخن می گویید عدالت ورزید

آیه 152 – انعام

درباره ی دین خدا ذن و گمان (کم / زیاد) نکنید:

بی تردید کسانی که دینشان را تجزیه نمودند و گروه گروه شدند، تو هیچ پیوندی با آنها نداری

آیه 159 – انعام

محاسبه ی کارنیک و کار بد:

هر کسی کار نیکی انجام دهد او را ده برابر آن پاداش است و هر کس کار زشتی انجام دهد جز مانند آن را کیفر داده نمی شود

آیه 160 – انعام

کمتر افرادی هستند که پند می گیرند:

اما بسیار اندک متذکر می شوید

آیه  3 – اعراف

در روز قیامت سؤال و پرسش هست:

پس مسلما هم از کسانی که رسولان به سوی آنها فرستاده شده خواهیم پرسید و هم از فرستادگان خواهیم پرسید

شکر نعمت های خدا را بجا آورید:

همانا شما را در روی زمین تمکن و توان دادیم و برای شما وسایل زندگی فراهم کردیم، اما بسیاری کم سپاس می گذارید

آیه 10 – اعراف

جایگاه جهنم:

بی تردید هر که از شیاطین پیروی کند، جهنم را از همه ی شما پر خواهم کرد

آیه 18- اعراف

شیطان دشمن انسان است:

همانا شیطان دشمن آشکار شماست

آیه 22 – اعراف

سرپرست کافران:

البته، ما شیطان را سرپرست کسانی قرار داده ایم که ایمان ندارند

آیه 27 – اعراف

چه افرادی اهل آتش جهنم هستند:

وکسانی که آیات ما را تکذیب کنند و از پذیرش آنها تکبر ورزند، آنان اهل آتشند که در آن جاودان باشند

آیه 39 – اعراف

جهنمیان خودشان را لعنت می کنند:

هر گاه گروهی وارد جهنم شوند همکیشان خود را لعنت می کنند تا جایی که همگی شان در آنجا به یکدیگر بپیوندند. گروه های جدید درباره ی گروه های قبلی گویند: پروردگارا اینها ما را گمراه کردند. سپس آنها را دو برابر عذاب کنید. خداوند می گوید برای هر کدامتان دو برابر است، اما نمی دانید

آیه 38 – اعراف

امری محال که کافران روزی وارد بهشت شوند:

و آنها هرگز به بهشت در نمی آیند تا شتر نر در سوراخ سوزن فرو رود

آیه 40 – اعراف

وعده ی خدا حتمی است:

بهشتیان دوزخیان را ندا می دهند که ما آنچه را پروردگارمان به ما وعده داده بود درست و ثابت یافتیم. آیا شما نیز آنچه را پروردگارتان وعده داده بود حق و ثابت یافتید؟ گویند آری!

آیه 44 - اعراف

هر کس مسئول اعمال خودش است:

عاقبت افرادی که سرگرم بازی های دنیا شدند:

آنها که دینشان را به بیهوده و بازی گرفتند و زندگی دنیا آنها را فریبفت؛ پس ما امروز (قیامت) آنها را از یاد می بریم. همانگونه که آنها دیدار امروزشان را از یاد بردند و آیات ما را انکار کردند

آیه  51- اعراف

خالق تمام نعمت ها، تنها خداست:

پس نعمت های خدا را به یاد آورید باشد که رستگار شوید

آیه 69 – اعراف

روی زمین فساد نکیند:

پس نعمت های خدا را متذکر شوید و در روی زمین تبهکارانه به فساد بر نخیزید

آیه 74 - اعراف

پیروی از دستورات پیغمبر:

بگو: ای مردم، به یقین من فرستاده ی خدا به سوی همه ی شما هستم، خدایی که مالکیت حقیقی و حکومت آسمان و زمین از آن اوست.
جز او معبودی نیست. زنده می کند و می میراند. پس به خداوند و فرستاده اش بگروید و از او پیروی کنید. باشد که هدایت یابید.

آیه 158 – اعراف

گمراه تر از چهارپایان:

و حقا که ما بسیاری از جن و انس را برای دوزخ آفریده ایم. زیرا
که دل ها دارند ولی بدان نمی فهمند و چشم ها دارند ولی بدان
نمی نگرند و گوش دارند ولی بدان نمی شنوند. آنها مانند چهارپایانند بلکه گمراه ترند

آیه 179 – اعراف

صفات الهی در وجود انسان تبلور می یابد:

و برای خدا بهترین نام ها، پس او را بدان نام ها بخوانید و کسانی که در نام های او به انحراف می روند رها کنید

آیه 180 – اعراف

صفات مؤمنان:

و از میان کسانی که آفریده ایم گروهی هستند که به حق هدایت
می کنند و حق عدالت می ورزند.

آیه 181 – اعراف

کمترین گرفتاری داشتن دوستان ناباب:

و کسانی که آیات ما را تکذیب کردند به زودی آنها را اندک اندک از جایی که نمی فهمند غافل گیر می کنیم

آیه 182 – اعراف

دوری از افراد نادان و جاهل:

عفو و گذشت پیشه کن و کار پسندیده فرمان ده و از نادان ها روی برتاب

آیه 199 – اعراف

از یاد خدا غافل نشوید:

کسانی که تقوا کردند، هر گاه وسوسه ای از شیطان به آنان رسد، یا شیطانی دور زننده به فکرشان آسیب رساند، متذکر شوند

آیه 201 – اعراف

به معنای قرآن توجه کنید:

و چون قرآن خوانده شود بدان گوش فرا دهید و خاموش باشید که مشمول رحمت شوید

آیه 204 – اعراف

دعا کنندگان:

و پروردگارت را در دل خویش به حال زاری و ترس و به گفتاری آرام نه بلند، در صبحگاهان و شامگاهان یاد کن و از غافلان مباش

آیه 205 – اعراف

پرهیزگاران:

همانا خداوند پرهیزگاران را دوست دارد

آیه 7 – توبه

کافر شایسته دوستی نیست:

ای کسانی که ایمان آورده اید، پدران و برادران خود را اگر کفر را بر ایمان برگزیدند دوست و یاور خود مگیرید و هر کس از شما آنها را دوست و یاور گیرد آنها همان ستمکارانند

آیه 23 – توبه

همیشه گناه زینت داده می شود:

آنچه را خدا حرام کرده حلال می نمایند، زشتی اعمالشان برای آنها آراسته شده و خداوند گروه کافران را هدایت نمی کند

آیه 27 – توبه

زندگی کنید با روزی حلال:

آیا به جای آخرت به زندگی دنیا خشنود شده اید؟ پس بدانید فواید و منافع دنیا در برابر آخرت جز اندکی نیست

آیه 38 – توبه

صفات منافقان:

مردان و زنان منافق برخی از برخی دیگرند، به کار ناپسند فرمان
می دهند از کارهای پسندیده باز می دارند و دستان خود را از انفاق در راه حق می بندند، خدا را فراموش کردند و خدا هم آنها را فراموش نمود. مسلما منافقان همان نافرمانانند

آیه 67 – توبه

جایگاه مردان و زنان منافق:

خداوند مردان و زنان منافق و کافران را آتش دوزخ وعده داده که در آن جاویدان بمانند. همان برای آنها کافی است و خدا لعنتشان کرده و برای آنها عذابی همیشگی است

آیه 68 – توبه

عمل های خیر با گناهان از بین می روند:

کافران و منافقان عمل های خیرشان در دنیا و آخرت باطل و تباه شد و آنها همان زیان کارانند

آیه 69 – توبه

مؤمنان واقعی با یکدیگر همنشینند:

و مردان و زنان با ایمان دوست و یاور و سرپرست یکدیگرند، به هر کار نیک فرمان می دهند و از هر کار زشت باز می دارند و نماز
به پا می دارند و زکات می دهند و از خدا و فرستاده ی او فرمان
می برند. آنهایند که خداوند به زودی مورد رحمتشان قرار می دهد، که همانا خداوند غالب مقتدر و با حکمت است

آیه 71 – توبه

پاداش مردان و زنان با ایمان:

خداوند به مردان و زنان با ایمان بهشت هایی را وعده داده که از
زیر آنها نهرها روان است که جاودانه در آن باشند و نیز مسکن های پاکیزه ای را در بهشت های ابدی و خشنودی از جانب خداوند
بزرگ تر است. آن است کامیابی بزرگ

آیه 72 – توبه

خداوند کارهای پنهانی را می داند:

آیا ندانستند (منافقان) که خداوند اسرار آنها و سخنان در گوشی آنها را می داند و خداوند به همه ی غیب ها و نهان ها کاملا داناست

آیه 78 – توبه

هیچ وقت مشرکان را دعا نکیند:

پیامبر و کسانی که ایمان آورده اند نرسد که برای مشرکان آمرزش بخواهند هر چند خویشان باشند. پس از آنکه برایشان آشکار شده که آنان اهل دوزخند

آیه 113 – توبه

مالک حقیقی خداست:

به یقین ملکیت حقیقی و حاکمیت مطلق آسمان ها و زمین از آن خداست. زنده می کند و می میراند و شما را جز خدا دوست و سرپرست و یاوری نیست

آیه 116 – توبه

در تمام کارها درست عمل کنید:

ای کسانی که ایمان آورده اید از خدا پروا کنید و با راستگویان باشید

آیه 119 – توبه

خداوند پاداش نیکوکاران را خواهد داد:

همانا خداوند پاداش نیکوکاران را تباه نمی سازد

آیه 120- توبه

هر کس گناه کند به خودش ستم کرده است:

مسلما خداوند هیچ ستمی به مردم نمی کند، ولکن مردم به خویشتن ستم می کنند

آیه 44 یونس

قیامت نزدیک است:

و روزی که آنها را گرد می آورد در حالی که گویی جز ساعتی از روز درنگ نکرده اند، با یکدیگر اظهار آشنایی می کنند. بی تردید کسانی که دیدار خدا را تکذیب نمودند حتما زیانکار شده اند و از هدایت یافتگان نیستند

آیه 45 یونس

غذاب جهنم دائمی است:

پس (در روز قیامت) به کسانی که ستم کرده اند، گفته می شود.
بچشید عذاب جاودان را! آیا جز در مقابل آنچه کسب می کردید کیفر داده می شوید؟

آیه 52 – یونس

خداوند قدرت مطلق است:

اوست که زنده می کند و می میراند و به سوی او بازگردانده می شوید

آیه 56 - یونس

مؤمنان در قیامت ترسی ندارند:

آگاه باشید که به یقین دوستان ونزدیکان خدا، نه بیمی (در عالم آخرت) بر آنان می رود و نه اندوهی خواهند داشت

آیه 62 – یونس

زیان کاران چه کسانی هستند؟

و هرگز از کسانی مباش که آیات خدا را تکذیب کردند که از زیان کاران خواهی بود

آیه 95 - یونس

افرادی که کارهای شایسته کردند:

به یقین کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کردند و با اطمینان به پروردگارشان دل سپردند، آنها اهل بهشتند و در آن جاودانند

آیه 23 هود

خداوند مالک آسمان و زمین است:

و من (پیامبر) به شما نمی گویم که گنجینه های خداوند در اختیار من است و غیب هم نمی دانم و نمی گویم که من فرشته ام

آیه 31 – هود

خداوند به وعده اش عمل می کند:

و به کسانی که ایمان نمی آورند بگو، بر همین حال و منزله ی خود هر چه توانید عمل کنید، که همانا ما نیز عاملیم

آیه 121 – هود

اسرار آسمان و زمین:

و اسرار نهان آسمان و زمین از آن خداست  و همه ی فرمان ها و تمام کارها به او باز گردانده می شود. پس او را بپرست و بر او توکل کن و هرگز پروردگارت از آنچه می کنید غافل نیست

آیه 123 – هود

مراقب های انسان:

برای انسان مراقب هایی (از فرشتگان) از پیش رو و پشت سر اوست که همواره او را به دستور خدا حفظ می کنند. همانا خداوند بر هیچ گروهی آنچه را دارند تغییر نمی دهد تا آنکه آنان آنچه را در خود دارند تغییر دهند و چون خداوند به گروهی بدی ای ( و عذابی) را اراده نماید هرگز آن را برگشتی نباشد و برای آنان جز او یاور و سرپرستی نیست

آیه 11 – رعد

دل ها با یاد خدا آرام می یابد:

همان کسانی که ایمان آورده اند و دل هایشان به یاد خدا آرام می یابد. آگاه باشید که دل ها تنها با یاد خدا آرام می یابد

آیه 28 – رعد

اقرار ابلیس در روز قیامت:

و چون کار (روز قیامت) تمام شود، شیطان گوید: همانا خداوند شما را وعده ی حق داد (و آن تحقق یافت) و من شما را وعده دادم و تخلف کردم و مرا بر شما هیچ تسلطی نبود، جز آنکه شما را دعوت کردم و شما مرا اجابت کردید. پس مرا سرزنش نکنید و خود را سرزنش کنید و اینکه من فریاد رس شما نیستم و شما هم فریاد رس من نیستید. من به اینکه پیش از این مرا شریک طاعت خدا کردید کافرم. همانا ستمکاران را عذابی دردناک است.

آیه 22 – ابراهیم

پاداش افراد با ایمان:

و کسانی که ایمان آورده و عمل شایسته نمودند به بهشت هایی درآورند که از زیر آنها نهرها روان است. در حالی که به خواست پروردگارشان در آنجا جاودانه اند. درودشان در آنجا سلام است

آیه 23 ابراهیم

در آن روز (قیامت) نه داد و ستدی است نه دوستی ای:

به آن بندگان من که ایمان آورده اند بگو که نماز را برپا دارند و از آنچه روزی آنان کرده ایم در نهان و آشکار انفاق کنند. پس از آنکه روزی بیاید که در آن نه داد و ستدی هست و نه دوستی ای

آیه 31 – ابراهیم

خداوند بر نهان و آشکار آگاه است:

پروردگارا مسلما تو آنچه را ما پنهان می کنیم و آنچه را آشکار
می سازیم می دانی. و چیزی در زمین و آسمان بر خدا پنهان نیست.

آیه 38 – ابراهیم

چشم های گناهکاران در روز قیامت (از هول محشر) خیره می ماند:

و هیچ گاه خدا را از آنچه ستمکاران انجام می دهند غافل مپندار. جز این نیست که آنها را مهلت می دهد برای روزی که چشم ها در آن روز (از هول محشر) خیره می گردد. در حالی که گردن کشیده و سر به بالا نموده اند. بدون آنکه پلک بزنند و دل های آنها خالی است.

آیه 42 – 43- ابراهیم

گنهکاران در روز قیامت در زنجیرند:

و گنهکاران را در آن روز می بینی که در زنجیرها به یکدیگر بسته شده اند. پیراهن و لباس آنها از قطران (روغن تند و بد بوی قابل اشتعال) است.

آیه 49 – 50 – ابراهیم

کافران به زودی خواهند فهمید:

چه بسا کسانی که کفر ورزیدند آرزو کنند که ای کاش مسلمان بودند. آنان را واگذار تا بخورند و برخوردار شوند و آرزوها مشغولشان کند که به زودی خواهند فهمید

آیه 2 – 3 – حجر

آفرینش انسان:

و (یاد آر) هنگامی که پروردگارت به فرشتگان گفت: به یقین
من بشری از گِلی بی دود پر حرارت نفوذ کننده خواهم آفرید. پس فرشتگان همگی یک سره به سجده در افتادند.

آیه 29 – 30 – حجر

در بهشت هیچ رنج و سختی نیست:

حقا که (در آن جهان) پرهیزگاران در باغ ها و چشمه سارها هستند
و با درودی به آنجا درآیید در حالی که ایمن خواهید بود و هر چه
از کینه ها در دل آنها بود برکندیم. در حالی که برادرانه بر روی
تخت ها در مقابل هم قرار گیرند. آنها را هرگز در آنجا رنجی
نمی رسد و آنها هرگز از آنجا بیرون رانده شدنی نیستند.

آیه 45 – 46 – 47- 48 – حجر

قیامت آمدنی است:

و ما آسمان ها و زمین و آنچه را که در میان آنهاست جز به حق نیافریده ایم و بی تردید قیامت آمدنی است. پس (فعلا) به نحوی نیکو گذشت کن

آیه  85 – حجر

اثبات نبوت:

فرشتگان را به فرمان خود با روح بر هرکس از بندگانش که بخواهد فرو می فرستد که هشدار دهد معبودی جز من نیست. پس از من پیروی کنید.

آیه 2 – نحل

برخی از راه ها منحرف است:

و بر عهده ی خداست (نشان دادن) راه راست و برخی از راه ها منحرف است و اگر می خواست همگی شما را (به اجبار) هدایت
می کرد

آیه 9 – نحل

تفاوت خالق و مخلوق:

پس آیا کسی که می آفریند مانند کسی است که نمی آفریند!؟

آیه 17 – نحل

خداوند نهان و آشکار را می داند:

بی گمان خداوند آنچه را پنهان می دارند و آنچه را آشکار می سازند، می داند و حقا که او مستکبران و گردنفروزان را دوست ندارد

آیه – 23 -  نحل

تشویق دیگران به گناه باعث می شود نیمی از گناه آنان برای تو باشد:

تا سرانجام در روز قیامت بار گناهان خود را به نحو کامل و نیز
پاره ای از بار گناهان کسانی که آنها را به نادانی گمراه کردند بردارند. هان، بد باری است که بر می دارند.

آیه – 25 – نحل

ستمکاران بر خویش ستم می کنند:

کسانی که فرشتگان جانشان را در حالی که ستمکار بر خویش
بوده اند می ستانند (در آن حال) سر تسلیم و خضوع فرود می آورند (و می گویند) ما هیچ عمل بدی انجام نمی دادیم. چرا (انجام می دادید) مسلما خداوند به آنچه می کردید داناست. پس از درهای جهنم وارد شوید . در حالی که جاودانه در آن جایید. پس بسیار بد جایی است جایگاه متکبران.

آیه ی 28 – 29 – نحل

سلام فرشتگان بر بهشتیان:

همان کسانی که فرشتگان جان آنها را در حالی که پاکیزه اند می ستانند (به آنها) می گویند: سلام بر شما، به بهشت (برزخ) در آیید به پاس آنچه به جا می آوردید.

آیه  32– نحل

کافران گردنفرازی می کنند:

و آنچه در آسمان ها و آنچه در زمین است از جنبندگان برای خدا سجده می کنند و فرشتگان نیز، و آنان گردنفرازی نمی کنند

آیه 49 – نحل

کارهای (باطل) آنها را برایشان بیاراست:

به خدا سوگند که به سوی امت های پیش از تو (پیامبرانی) فرستادیم، پس شیطان کارهای (باطل) آنها را برایشان بیاراست و امروز نیز او یاور و سرپرست آنهاست. و برای آنها عذابی دردناک است

آیه 63 – نحل

پروردگارت به زنبور عسل وحی کرد:

و پروردگارت به زنبور عسل وحی کرد که از کوه ها و درختان و از داربست هایی که می زنند خانه هایی فراگیر. سپس از همه ی میوه ها از حلاوت و شهد گلهای خوشبو تغذیه کنید و راه پروردگارتان را به اطاعت بپویید، آنگاه از درون آنها شربت شیرینی به رنگهای مختلف بیرون آید که در آن شفاء مردمانست . حقا که در این شنانه ای است برای گروهی که می انیدشند.

آیه 68 – 69 – نحل

گوش و دیدگان و دل هایی قرار داد، برای تشخیص: (خوب و بد)

و خداوند شما را از شکم مادرانتان بیرون آورد در حالی که چیزی نمی دانستید و برای شما گوش و دیدگان و دل هایی قرار داد، باشد که شکر کنید.

آیه 78 – نحل

پیامبران و امامان و صالحان گواهان امت هستند:

و (به یادآر) روزی که از هر امتی گواهی برانگیزیم. سپس به کسانی که کفر ورزیده اند نه اجازه ی (تکلم و عذر خواهی) داده شود و نه رخصت اینکه رضایت حق (خدا) را طلبند

آیه 84 – نحل

ستمکاران نه عذاب آنها کم می شود و نه مهلت داده می شوند:

و کسانی که ستم کرده اند چون عذاب را مشاهده کنند (برآنان اثبات شود) نه عذاب از آنها سبک خواهد شد و نه مهلت داده می شود

آیه 85 – نحل

با گناهکاران پیمان نبندید:

و چون با خدا پیمان بستید به پیمان خود وفا کنید

آیه 91 – نحل

مراقبت افکارتان باشید، زیرا به تدریج تبدیل به اعمال شود:

حتما شما از آنچه انجام می دادید بازخواست خواهید شد

آیه 93 – نحل

افرادی که در مقابل سختی ها صبر می کنند:

آنچه نزد شما است تمام و فانی می شود و آنچه نزد خداست پایدار و باقی است و کسانی که صبر کرده اند پاداششان را در مقابل عمل های بسیار خوبشان خواهیم داد

آیه 96 – نحل

از شر فتنه های شیطان به خدا پناه ببر:

پس هنگامیکه قرآن می خوانی از شیطان رانده شده به خدا پناه بر. چرا که او را بر کسانی که ایمان آورده اند و بر پروردگار خود توکل می کنند تسلطی نیست.

آیه 98 – 99 نحل

عاقبت افرادی که به آیات خدا ایمان نمی آورند:

مسلما کسانی که به آیات خدا ایمان نمی آورند، خدا آنها را هدایت نخواهد کرد و برای آنها عذابی درناک است

آیه 104 – نحل

نکته: ایمان آوردن به عمل است نه حرف.

توبه کنندگان:

مسلما پروردگار تو نسبت به کسانی که از روی نادانی مرتکب گناه گشته اند، آن گاه پس از وقوع آن توبه کرده اصلاح نمودند، البته پروردگارت بسیار آمرزنده و مهربان است

آیه 119 – نحل

خداوند با نیکوکاران است:

به یقین خداوند با کسانی است که پروا پیشه کرده اند و کسانی که نیکوکارند

آیه 128 – نحل

هرکس نان از عمل خویش خورد:

اگر نیکی کنید به خود نیکی کرده اید و اگر بدی کنید از آن خودتان است

آیه 7 – اسراء

قرآن بهترین راهنماست:

حقا که این قرآن به پایدارترین و استوارترین طریقه و آیین هدایت
می کند و مؤمنانی را که پیوسته عمل های صالح به جا می آورند بشارت می دهد که برای آنها پاداشی بزرگ است

آیه 9 – اسراء

عاقبت کافران به قیامت:

و اینکه کسانی که به آخرت ایمان نمی آورند برای آنها عذابی دردناک آماده کرده ایم

آیه 10 - اسراء

در هیچ کاری عجله نکن و جوانب کارها را در نظر بگیر:

و انسان شر و ضرر را می طلبد همانگونه که خیر را می طلبد و انسان (ذاتا) شتاب زده است

آیه 11 - اسراء

در قیامت نامه ی عمل هر کس به دست خود اوست:

به او گفته شود کتاب خود را بخوان، تو خود کافی هستی که امروز حسابرس خود باشی

آیه 14 – اسراء

قبولی و مردودی هر شخص بستگی به تلاش خودش است:

هر که هدایت یافت جز این نیست که به سود خویش هدایت یافته و هر که گمراه شد پس به زیان خویش گمراه شده است

آیه 15 – اسراء

تنها خداوند شایسته ی پرستش است:

هرگز معبودی دیگر با خدا قرار مده که نکوهیده و خوار و بی یار خواهی شد

آیه 22 – اسراء

دیگران به گردن ما حقی دارند:

و حق خویشاوند و حق فقیر و وامانده در راه را بپرداز و هیچ نوع اسراف و ریخت و پاش نکن

آیه 26 – اسراء

اصراف کاران برادران شیطانند:

حقا آنان که اموالشان را ریخت و پاش می کنند برادران شیطانند و شیطان همیشه در مقابل پروردگارش بسیار کافر و ناسپاس بوده است.

آیه 27 - اسراء

درباره ی آن چیزی که مطالعه نکردی و علم نداری فکر نکن:

و از چیزی که بدان علم نداری پیروی نکن، زیرا گوش و چشم و دل، هر یک مورد سئوال قرار خواهند گرفت

آیه 36 – اسراء

خداوند متکبران را دوست ندارد:

و در روی زمین با کبر و سرمستی راه مرو، زیرا هرگز نمی توانی زمین را بشکافی و هرگز نمی توانی در بلندی به کوه ها بررسی

آیه 37 – اسراء

انسان عاقل با ادب و خوش اخلاق است:

و به بندگان من بگو سخنی را که نیکوتر است بگویید، همانا شیطان میانشان را بر هم می زند. زیرا شیطان همیشه برای انسان دشمنی آشکار بوده و هست

آیه 53 - اسراء

خداوند علم مطلق است:

و پروردگار تو به حال هر که در آسمان ها و زمین است دانش کامل دارد، و به یقین ما برخی از پیامبران را بر برخی دیگر برتری دادیم

آیه 55 - اسراء

الگوی هر گروهی پیشوای خودش است:

به یاد آر روزی که هر گروهی از مردم را با پیشوای خود می خوانیم پس کسانی که کتاب (عمل) آنها به دست راستشان داده شود، آنها کتاب خود را می خوانند و به اندازه ی رشته ی هسته ی خرما هم (که کمترین چیز است) ستم نبینند

آیه 71 – اسراء

اکثر انسان ها اینگونه هستند:

و چون انسان را نعمت بخشیم، اعراض می کند و خود را از ما دور می سازد ، و چون او را شرری رسد سخت نومید می شود. بگو هر کس بر حال و هوا و ساختار نفسانی خود عمل می کند، اما پروردگار شما به حال کسی که رهیافته تر است داناتر می باشد

آیه 83 – 84 - اسراء

خداوند عادلانه قضاوت خواهد کرد:

و کتاب (اعمال) نهاده شود، پس گنهکاران را از آنچه در آن است هراسان خواهی دید و می گویند: ای وای بر ما! این نوشته را چیست که هیچ کوچک و بزرگی را به جای ننهاده جز آن که همه را برشمرده؟ و آنچه را انجام داده اند حاضر خواهند یافت و پروردگارت به هیچ کس ستم نخواهد کرد

تنها خدا شایسته ی پرستش است:

به یقین این منم خدای یکتا که جز من معبودی نیست. پس مرا پرستش کن و نماز را به یاد من به پادار

آیه 14 - طه

عذاب خداوند حتمی است:

همانا کسی که گنهکار نزد پروردگار خود بیاید، حتما برای او دوزخ است، نه هرگز در آن می میرد و نه زنده می شود

آیه 74 – طه

پاداش عمل شایسته بهشت است:

و هر که با ایمان نزد او بیاید در حالی که عمل های شایسته کرده باشد، چنین کسانی درجات والا دارند

آیه 75 – طه

خداوند توبه پذیر است:

و حقا که من بسیار آمرزنده ام کسی را که (از شرک و کفر) توبه کند و ایمان آورد و عمل های شایسته کند. سپس در هدایت استوار ماند

آیه 82 – طه

گنهکاران در قیامت زشت و کور و نابینا هستند:

روزی که در صور دمیده شود و ما در آن روز گنهکاران را زشت و کور و نابینا گردآوریم

آیه 102 – طه

مؤمنان در قیامت نمی ترسند:

و هر کس عمل های شایسته ای انجام دهد در حالی که مؤمن باشد هرگز نه از ستم و کم شدن حق خواهد ترسید و نه از خرد شدن شخصیت خواهد ترسید

آیه 112 – طه

پیامبران و امامان شفاعت کسانی را می کنند که خدا آنها را پسندیده است:

خداوند از گذشته و آینده ی آنان (پیامبران و نیکوکاران) آگاه است و آنها جز برای کسی که خدا (عقاید) او را پسندیده شفاعت نمی کنند و آنها از ترس خدا بیمناکند

آیه 28 - انبیاء

خداوند عمل انسان را به اندازه ی دانه ی خردل حساب می کند:

و ما (خداوند) در روز قیامت سنجش ها وترازوهای عادلانه می نهیم. پس به هیچ کس هیچ گونه ستم نمی شود واگر عمل به اندازه ی دانه ی خردلی هم باشد، آن را می آوریم و همین کافی است که ما حسابگریم.

آیه 47 – انبیاء

کارهای شایسته ی کافران، منافقان و ... حساب نمی شود:

پس کسی که از کارهای شایسته انجام دهد در حالی که مؤمن
باشد، پس هرگز سعی و کوشش او ناسپاسی نخواهد و ما بی تردید نگارنده ی آنیم.

آیه 94 – انبیاء

خداوند نمازگران را دوست دارد:

ای کسانی که ایمان آورده اید رکوع کنید و سجده به جا آورید و پروردگارتان را بپرستید و کار خیر کنید، باشد که رستگار شوید.

آیه 77 – حج

کدام مؤمن رستگار است:

حقا که مؤمنان رستگار شدند، آنان که در نمازشان فروتنند و آنان که از هر بیهوده و زشت رویگردانند

آیه 1 – 2 – 3 – مؤمنون

وسوسه و تحریکات شیطان:

بگو: پروردگارا از وسوسه و تحریکات شیطان به تو پناه می برم

آیه 97 – مؤمنون

انسان هایی که اعمالشان سنگین و پر بهاست، وارد بهشت می شوند:

پس چون در صور دمیده شود، در آن روز میان آنها هیچ نوع نسبت و خویشاوندی نیست و از (حال) یکدیگر نمی پرسند. پس هر که سنجیده شده هایش (از اعمال، اخلاق و عمل) سنگین و پربها باشد، چنین کسانی به حقیقت رستگارند و هر که سنجیده شده هایش سبک و
بی ارج باشد، چنین کسانی هستند که در وجود نفس خودشان زیان کرده، در جهنم جاودانند. آتش سخت به صورت هایشان می وزد و آنها در آنجا عبوس و شکسته و شسکته دندان هایشان به سوختن لب ها نمایان است.

آیه 101 – 102 – 103 – 104 – مؤمنون

فرمانروایی آسمان و زمین از آن خداست:

و مالکیت حقیقی و فرمانروایی آسمان و زمین از آن خداست و بازگشت به سوی خداست

آیه 42 – نور

فرشتگان در قیامت می گویند، ایمنی برای گنهکاران ممنوع است:

روزی که آنها فرشتگان را می بینند در آن روز گنهکاران را بشارتی نیست. و می گویند ما را ایمنی کامل دهید و فرشتگان می گویند: این سخت ممنوع است.

آیه 22 - فرقان

روز قیامت بر کافران روز سختی است:

و (یادآر) روزی که آسمان با ابر سفید که در آن است شکافته شود و فرشتگان به ترتیب خاصی فرو فرستاده شوند و آن روز بر کافران روزی سخت خواهد بود

آیه 26 - فرقان

افسوس ستمگران در روز قیامت که کاش فلانی را دوست نمی گرفتم:

و (یادآر) روزی که ستمگر پشت دست های خود را به دندان می گیرد و می گوید: ای کاش همراه پیامبر راهی را پیش می گرفتم. ای وای بر من، کاش فلانی را دوست نمی گرفتم. حقا که مرا از یاد خدا پس از آنکه به من رسیده بود منحرف نمود و همواره شیطان نسبت به انسان خوار کننده بوده است.

آیه 27 – 28 – 29- فرقان

بر خدا توکل کن:

و بر آن زنده ای که هیچ گاه نمی میرد. توکل کن و او را همراه حمد و ستایش او تسبیح گو و کافی است که به گناه بندگانش آگاه باشد

آیه 58 – فرقان

آیه ی قرآن درباره ی رفتار با افراد نادان:

و بندگان (واقعی خدا) رحمان کسانی اند که بر روی زمین با آرامش و فروتنی راه می روند، و چون نادانان آنها را طرف خطاب قرار
می دهند، آنها سلامی گویند

آیه 63 – فرقان

قبول توبه با انجام عمل شایسته و جبران کردن:

و هرکه توبه کند و عملی شایسته انجام دهد. پس او به نحوی نیکو و رضایت بخش به سوی خدا باز می گردد

آیه 71 – فرقان

مؤمن باید زیرک باشد:

و آنان که به دروغ گواهی نمی دهد و در مجالس دروغ و غنا و فحش و غیره حضور نمی یابند و چون به لغو و بیهودگی عبور کنند بزرگوارانه می گذرند

آیه 72 – فرقان

بهترین دعای مؤمنان:

پروردگارا، مرا دانش های عقلی و دینی ببخش و مرا به شایستگان ملحق ساز

آیه 83 – شعرا

مؤمنین با قلبی سالم و پاک به نزد پروردگار می روند:

مگر کسی که با قلبی سالم و پاک به نزد خداوند بیاید

آیه 89 – شعرا

مؤمنان با سلام و تهیت به بهشت دعوت می شوند:

در آن روز بهشت به نزدیک پرهیزگاران آورده می شود و دوزخ برای گمراهان آشکار می گردد

آیه 90 – 91 – شعرا

دعوای جهنمیان با یکدیگر و سرزنش یکدیگر: 

آنان در حالی که در آنجا (جهنم) به مخاصمه برمی خیزند (به معبودهای خود) گویند. سوگند به خدا که حقیقتا ما را در گمراهی آشکار بودیم. چرا که شما را با پروردگار جهانیان برابر می شمردیم و ما را جز گنهکاران گمراه نکردند. پس (امروز) برای ما هیچ شفاعت کننده ای نیست و نه هیچ دوستی گرم و صمیمی ای. پس کاش برای ما بازگشتی بود تا از مؤمنان می شدیم.

آیه 96 – 97 – 98 – 99 – 100 – 101 – 102 -  شعرا

شیطان بر دروغ گویان دوست و همنشین می شود:

آیا شما را آگاه کنم از آن کسی که شیطان ها بر او فرود می آیند؟ آنها بر هر دروغ باف گنه پیشه فرود می آیند. آنها شنیده های خود را به آنها القاء می کنند و بیشترشان دروغگویند

آیه 221 – 222 – 223 – شعرا

گنهکاران، اعمال زشت و باطل در نظرشان زیباست:

همانا کسانی که به روز واپسین ایمان نمی آورند اعمال
(زشت و باطل) آنها را در نظرشان آراستیم، از این رو همواره در سرگردانی اند

آیه 4 – نمل

شیطان گمراه کننده است:

و (شیطان بر آنها زینت داده بود) که سجده نکنند به خدایی که
نهان های نهفته در آسمان ها و زمین را بیرون می آورد و آنچه را پنهان می دارید و آنچه را آشکار می کنید می داند

آیه 25 نمل

علم مطلق نزد خداست:

بگو هر که در آسمان و زمین است غیر از خداوند غیب را نمی داند و آنها نمی دانند چه زمانی برانگیخته می شوند

آیه 65 – نمل

خداوند از نهان و آشکار آگاه است:

و البته پروردگار تو می داند آنچه را که سینه هایشان پنهان می دارد و آنچه را که آشکار می سازند

آیه 74 – نمل

خداوند از هر چیزی خبر دارد:

و هیچ چیز پنهانی در آسمان و زمین نیست، مگر اینکه در کتابی روشن ثابت و نگاشته است

آیه 75 – نمل

هنگامی که در صور دمیده شود:

و (یادآر) روزی که در صور دمیده می شود، پس همه ی آنان که در آسمان و آنان که در زمین اند در وحشت افتند (و بمیرند) جز آنان که خدا خواسته (نمیرند) و همه ی آنها با خضوع و زبونی نزد او خواهند آمد

آیه 86 – 87 – نمل

عمل نیک (پاداش) و عمل بد (کیفر) دارد:

هر کس عمل نیک بیاورد پس برای او (پاداشی) بهتر از آن است، و آنها در آن روز از بیم و ترس در امانند و هر کس کار زشت بیاورد پس آنها به صورت در آتش خواهند شد. آیا آنچه انجام می دادی کیفر داده می شوید؟

آیه 89 – 90 – نمل

مؤمنان با نیکی بدی و آزار (مردم) را دور می سازند:

و چون بر آنها تلاوت شود (مؤمنان) گویند به آن ایمان آوردیم،
بی تردید این همان حق است از جانب پروردگار ما، همانا ما پیش از آن اسلام آورده ایم. آنهایند که مزدشان به خاطر آن که صبر کردند،
دو بار به آنها داده می شود و با نیکی بدی و آزار (مردم) را دور
می سازند و از آنچه روزی آنها کردیم انفاق می کنند و چون سخن لغوی بشنوند از آن روی برتابند و (با زبان حال) گویند: عمل های ما از آن ما و عمل های شما از آن شما، سلام بر شما ما نادان ها را
نمی طلبیم

آیه 53 – 54 – 55 – قصص

در روز قیامت از هر امتی برگزیده ای (شاهد) می آید:

و (در آن روز) از هر امتی گواهی بیرون می آوریم، پس (به آن امت) گوییم. دلیل و برهانتان را بیاورید! پس خواهند دانست که حق از آن خدا بوده و آنچه افترا می بستند از نظر آنان گم و نا پدید شود.

آیه 75 – قصص

کارهای نیکو (پاداش) و کارهای زشت (کیفر) دارد:

هر کس کار نیکو آورد برای او (پاداشی) بهتر از آن هست و هر کس کار بد آورد کسانی که کردارهای زشت انجام داده اند جز آنچه را انجام می داده اند کیفر داده نمی شوند

آیه 84 – قصص

خداوند انسان ها را امتحان می کند:

آیا مردم گمان کرده اند که رها می شوند تا بگویند ایمان آوردیم و آنها آزمایش نخواهند شد

آیه 2 – عنکبوت

خطاب به گناهکاران:

آیا کسانی که مرتکب گناهان می شوند، گمان کرده اند که از ما پیشی می گیرند و ما را عاجز می کنند!؟ بد است آنچه داوری می کنند

آیه 4 – عنکبوت

پاداش به عمل های نیکو:

و کسانی که ایمان آورده اند و عمل های شایسته انجام داده اند، حتما گناهانشان را از آنان می زداییم و عمل های آنها را که بسیار نیکوست پاداش می دهیم

آیه 7 – عنکبوت

سفارش نیکی به والدین:

و انسان را به نیکی به پدر و مادر سفارش کردیم و (گفتیم) اگر با تو سخت گیرند تا چیزی را که بدان علم نداری شریک من سازی از آنان اطاعت مکن، بازگشت همه به سوی اوست. پس شما را به آنچه عمل می کردید آگاه می کنم

آیه 8 – عنکبوت

اگر به دیگران گناهی را یاد بدهی، بخشی از آن گناه بر دوش تو است:

و کسانی که کفر ورزیدند به کسانی که ایمان آورده اند گفتند: شما از راه ما پیروی کنید تا ما گناهان شما را بر عهده گیریم. و هرگز آنها بر عهده گیرنده ی چیزی از گناهان اینها نیستند. آنها دروغگویند و البته (در روز قیامت) بارهای گران گناهان خود را و نیز بارهای گرانی را علاوه بر بارهای گران خود برمی دارند. و حتما آنها در روز قیامت از آنچه افترا می بستند بازخواست خواهند شد

آیه 12 – 13 – عنکبوت

غفلت از آخرت:

آنها (مردم) ظاهری از زندگی دنیا را می دانند و از (زندگی) آخرت سخت غافلند

آیه 7 – روم

هر چیزی در جهان فانی است، غیر از خدا:

و آیا در درون خود فکر نکردند که خداوند این آسمان ها و زمین و آنچه را که در میان آن دو است جز به حق و جز برای مدتی محدود و معین نیافریده !؟

آیه 8 – روم

در روز قیامت هر کس به دنبال سرنوشت خودش است:

و روزی که قیامت برپا شود در آن روز همه از هم جدا می شوند

آیه 14 – روم

بهشتیان در امنیت کامل هستند:

اما کسانی که ایمان آورده و عمل های شایسته کرده اند. پس آنها در گلستانی (از بهشت) شاد و مسرور خواهند بود.

آیه 15 – روم

انسان با علم می تواند به آگاهی دست یابد:

بلکه کسانی که ستم کرده اند، بدون هیچ علمی پیروی از هواهای خود کرده اند

آیه 29- روم

مشخصه ی افراد ناسپاس:

و چون مردم را سختی و زیانی برسد پروردگار خود را در حالی که به سویش انابه و بازگشت دارند می خوانند. سپس چون از جانب خود رحمتی به آنها بچشاند به ناگاه گروهی از آنها به پروردگارشان شرک می ورزند

آیه 33 – روم

به خاطر گناهان دستاورد خودشان آسیب می بینند:

و چون مردم را رحمتی بچشانیم سر مستی می کنند، و چون به خاطر گناهان دستاورد خودشان آسیبی به آنها رسد به ناگاه مأیوس می شوند

آیه 36 – روم

وظیفه نسبت به خویشاوند و فقیر و در راه مانده:

پس حق خویشاوند و فقیر و در راه مانده را بده. این برای کسانی که رضای خدا را می طلبند بهتر است و آنهایند که رستگارند

آیه 38 – روم

هر کس کافر شود به زیان خودش است:

هر کس کافر شود کفرش به زیان اوست و کسانی که عمل شایسته کنند برای خودشان (آخرت) آماده کرده اند

آیه 44 – روم

در روز قیامت عذرخواهی سودی ندارد:

پس در آن روز عذر خواهی کسانی که ستم ورزیده اند سودی
نمی بخشد و از آنان نخواهند که عذرخواهی کنند

آیه 57 – روم

شکر نعمت های خدا را بجا آورید:

و همانا ما به لقمان حکمت دادیم که خدا را سپاس گزار و هر که سپاس گزارد، جز این نیست که به سود خود سپاس می گذارد و هر که کفران کند بی تردید خداوند بی نیاز و ستوده است

آیه 12 – لقمان

شرک گناهی بزرگ است:

(و یادآر) هنگامی که لقمان به پسرش در حالی که او را پند می داد گفت: ای پسرم عزیزم، برای خدا شریک و همتا قرار مده. زیرا شرک ظلمی بزرگ است

آیه 13 – لقمان

سفارش خداوند درباره ی پدر و مادر:

و ما انسان را درباره ی پدر و مادرش سفارش کردیم که مادرش او را در حال ضعف (در شکم خود) روی ضعف حمل کرد و از شیر جدا کردنش دو سال بود (گفتیم) که مرا و پدر و مادرت را سپاس گذار که بازگشت (همه) به سوی من است

آیه 14 – لقمان

توصیه ی لقمان به فرزندش:

لقمان به فرزندش گفت: ای پسر عزیزم، نماز را به پا دار و به هر کار پسندیده امر کن، و از هر کار زشت ناپسند بازدار و بر آنچه به تو رسد صبر کن که اینها از واجبات امور و مهمات کارهاست. و روی خود را به نخوت از مردم برمگردان و بر روی زمین با ناز و تکبر راه مرو که خداوند هیچ متکبر فخر فروشی را دوست ندارد و در رفتن و رفتار خود میانه رو باش و از صدای خود بکاه که بدترین صداها صدای خران است

آیه 17 – 18 – 19 – لقمان

در آن روز تنها عمل هر شخص محاسبه می شود:

ای مردم، از پروردگار خود پروا کنید و از روزی بترسید که هیچ پدری از فرزند خویش (از عذاب آن روز) را دفع نمی کند و هیچ فرزندی دفع کننده ی چیزی از پدر خود نیست.

آیه 33 – لقمان

هیچ کس نمی داند که در کدام (قطعه) زمین می میرد:

همانا خداست که علم به (هنگام) قیامت نزد اوست. و اوست که باران را فرو می فرستد و آنچه را در رحم هاست می داند، و هیچ کس
نمی داند که فردا چه دست می اورد و هیچ کس نمی داند که در کدام (قطعه) زمین می میرد. همانا خداوند (به همه ی اینها) دانا و آگاه است

آیه 34 – لقمان

هرگز آدم های خوب و بد یکسان نیستند:

پس آیا کسانی که با ایمان باشند، همانند کسانی هستند که نافرمانند؟ هرگز یکسان نیستند

آیه 18 – سجده

خداوند دانای کل است:

و بر خدا توکل کن، و خدا در وکالت و کارسازی کافی است

آیه 3 – احزاب

جز در برای آنچه می کردید مجازات نمی شوید:

و (بار دوم) در صور دمیده شود، پس به ناگاه همه ی آنان از قبرهای خود به سوی پروردگار خویش می شتابند، گویند: ای وای بر ما، چه کسی ما را از خوابگاه مان برانگیخت؟ (آری) همان است که خدای رحمان (در دنیا به ما) وعده داده، و فرستادگان او راست گفتند. و امروز (روز قیامت) هیچ کس به هیچ مقداری ستم نمی شود و جز در برای آنچه می کردید مجازات نمی شوید.

آیه ی 51 – 52 – 53 – یس

در روز قیمات اعضاء بدن سخن می گویند:

امروز (در روز قیامت) بر دهن های آنها مهر می نهیم و
دست هایشان با ما سخن می گویند و پاهایشان به آنچه انجام می دادند، گواهی می دهد و اگر بخواهیم چشمان آنها را محو می کنیم. پس در راه پیشی گیرند. اما کجا می توانند (راه را) ببینند؟ و اگر بخواهیم
آنها را در جای خود مسخ می کنیم (به صورت حیوان یا جمادی در می آوریم) پس نه می توانند پیش بروند و نه برگردند

آیه 65 – 66 – 67 – یس

علم خداوند بی نهایت است:

جز این نیست که کار شأن او این است هنگامی که وجود چیزی را بخواهد به او می گوید: باش، پس می باشد

آیه 82 – یس

بحث و جدل دوزخیان به رهبران باطل:

(دوزخیان به رهبران باطل) می گویند: شما بودید که از در خیر و صلاح به سراغ ما آمدید. آنها می گویند: بلکه شما خود اهل ایمان نبودید و ما را بر شما هیچ تسلطی (از نظر کفر و ایمان) نبود. بلکه شما خود گروه طغیان گر بودید

آیه 28 – 29 – 30 – صافات

پیروان و پیشوایان باطل در عذاب شریکند:

پس ما شما را (با فرض اختیارتان) گمراه کردیم و البته ما هم خود گمراه بودیم. پس بی تردید آنها (پیروان و پیشوایان) در آن روز در عذاب شریکند

آیه 32 – 33 – صافات

گمراهان روز حساب را باور ندارند:

مسلما کسانی که از راه خدا گمراه می شوند آنها را عذابی سخت است در برابر آن که روز حساب را فراموش کردند

آیه 26 – ص

تفاوت بین فسادانگیزان و شایستگان:

آیا ما کسانی را که ایمان آورده و عمل شایسته انجام داده اند (در مقام پاداش)  همانند فسادانگیزان در روی زمین قرار می دهیم؟ یا پارسایان را مانند گنهکاران می سازیم؟

آیه 28 – ص

گفتگوی جهنمیان با یکدیگر درباره ی بهشتیان:

و (اهل) آتش گویند: ما را چه شد که مردانی را که (در دنیا) از اشرار و بدان می شمردیم (در اینجا) نمی بینیم!؟ آیا آنها را (به ناحق) به مسخره گرفتیم (و حال در بهشت اند) یا چشمان ما از (دیدن) آنها منحرف است؟ به یقین این مخاصمه و ستیزه گری اهل آتش با یکدیگر ثابت و واقع شدنی است

آیه 64 – ص

گنهکاران از جهنم خلاصی ندارند:

پس آیا کسی که کلمه ی عذاب درباره ی او محقق و ثابت شده (نجات می یابد)؟ آیا کسی را که در آتش است می توانی رهایی بخشی؟

آیه 19 – زمر

در روز قیامت نزد پروردگارتان مخاصمه خواهید شد:

تو مسلما خواهی مُرد و آنها نیز بی تردید خواهند مُرد. سپس همه ی شما روز قیامت در نزد پروردگارتان مخاصمه خواهید شد

آیه 31 – زمر

خداوند به پیامبر می فرماید تو متکفل امور آنها نیستی:

حقیقت این است که ما این کتا ب را به حق به خاطرمردم بر تو فرو فرستادیم، پس هر که هدایت یابد به سود خویش هدایت یافته و هر که گمراه گردد جز این نیست که به زیان خود گمراه می شود و تو متکفل امور آنها نیستی

آیه 41 – زمر

گرفتن روح های مردم هنگام مرگشان:

خداست که (حقیقتا) ارواح مردم را در هنگام مرگشان به طور کامل می می گیرد و از آنکه نمرده در حال خواب (به طور ناقص
می گیرد) پس آن روح که مرگش را مسلم کرده (در عالم برزخ) نگه می دارد. و آن دیگری را (به سوی بدنش) تا مدتی معین روانه
می دارد، بی تردید در این امر نشانه هایی است. برای گروهی که
می اندیشند

آیه 42 – زمر

هر نعمتی از جانب خدا سبب امتحان است:

آری، هر گاه انسان را ضرر و زیانی رسد ما را فرا می خواند، سپس چون که نعمتی را از جانب خود به او عطا کردیم می گوید: جز این نیست که من آن را روی کاردانی خود داده شده ام (نه) بلکه امتحانی است از جانب خدا، ولیکن بیشترشان نمی دانند

آیه 49 – زمر

خداوند شما را پند می دهد:

(خدا شما را پند می دهد) تا مبادا کسی (در روز قیامت) بگوید: ای دریغ  بر تقصیری که درباره ی خدا کردم!

آیه 56 – زمر

هنگامیکه گنهکاران عذاب خداوند را می بینند:

هنگامیکه عذابی را ببیند، گوید: ای کاش مرا بازگشتی بود تا از نیکوکاران می شدم!

آیه  58 – زمر

خداوند تدبیر کننده ی همه چیز است:

و خداوند آفریننده ی همه ی اشیاء است و اومتکفل تدبیر همه چیز است

آیه 62 – زمر

عمل های خیر کافران و مشرکان باطل و تباه می گردد:

بگو: پس آیا به من دستور می دهید که غیر خدا را بپرستم ای
نادان ها؟ و در حقیقت به سوی تو و به کسانی (از پیامبران) که پیش از تو بودند وحی شده که اگر شرک ورزی عمل های خیرت باطل و تباه کرد و حتما از زیانکاران خواهی بود

آیه 64 – 65 – زمر

پرهیزگاران گروه گروه وارد بهشت می شوند:

و کسانی که از پروردگارشان پروا داشته اند گروه گروه به سوی بهشت سوق داده شوند تا چون بدانجا رسند و درهایشان گشوده گردد (داخل شوند) ونگهبانانش به آنها گویند: سلام بر شما، پاکیزه شدید. پس به عنوان اقامت جاودانی در آن داخل شوید و بهشتیان گویند. ستایش از آن خدایی است که وعده ی خود را درباره ی ما راست گردانید و سرزمین بهشت را به میراث ما داد که هر جایی از بهشت را بخواهیم منزلگاه انتخاب می کنیم. پس نیکو پاداشی است پاداش عمل کنندگان

آیه 73 – 74 – زمر

هر شخص در برابر هر عملی که انجام داده، محاسبه می شود:

امروز هر کس در مقابل اعمالی که کسب کرده جزا داده می شود، امروز ستمی نمی رود، همانا خداوند سریع الحساب است

آیه 17 – غافر

در روز قیامت ستمکاران را شفاعت گری نیست:

و آنها را از روز آن حادثه نزدیک (روز قیامت) بیم ده، هنگامی که دل ها (از هول وحشت) نزدیک گلوگاه ها رسد در حالی که اندوه خود را فرو می خورند (در آن روز) ستمکاران را نه خویشاوندی هست و نه شفاعت  گری که گفتارش پذیرفته شود

آیه 18 – غافر

هر شخصی که کار بد کند به مقدار آن مجازات می شود:

هر که کار بد کند جز به مقدار آن مجازات نمی شود و هرکه عمل شایسته کند مرد باشد یا زن، چنین کسانی به بهشت در آمده، در آنجا بی حساب روزی داده شوند

آیه 40 – غافر

گفتگوی جهنمیان با یکدیگر:

و (به یادآر) هنگامیکه آنها در میان آتش با هم به محاجه و ستیز
بر می خیزند. ضعیفان (افرادی که گول خورده اند) به کسانی که استکبار ورزیده اند (افرادی که ضعیفان را گول زده اند) گویند: همانا ما دنبال رو شما بودیم، پس آیا شما دفع کننده ی بخشی از آتش از ما توانید بود؟ کسانی که استکبار ورزیده اند گویند: ما همگی در اینجاییم، حقا که خداوند در میان بندگانش داوری کرده است. و کسانی که در آتشند به نگهبانان جهنم گویند: پروردگارتان را بخوانید تا این عذاب را یک روز از ما تخفیف دهد و (نگهبانان) گویند: دلیل روشن برای شما
نمی آورند؟ گویند: چرا (نگهبانان) گویند: پس (خودتان خدا را) بخوانید و (بدانید که) خواندن کافران جز در گمراهی نخواهد بود

آیه 47 – 48 – 49 – 50 – غافر

در روز قیامت عذرخواهی جهنمیان به حالشان سودی ندارد:

روزی که ستمکاران را عذر خواهی شان سودی نمی بخشد و برای آنهاست لعنت (خداوند و فرشتگان) و برای آنهاست آن سرای ناخوشایند

آیه 52 – غافر

خداوند می فرماید:

و پروردگارتان گفت: مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم

آیه 60 – غافر

سخن پیامبر به مردم:

جز این نیست که من بشری همانند شمایم، که بر من وحی می شود که تنها معبود شما معبودی یگانه است. پس به سوی او متوجه شوید و از او طلب آمرزش نمایید، و وای بر مشرکان

آیه 6 – فصلت

پاداش بی منت و بی پایان:

البته کسانی که ایمان آورده و عمل های شایسته کرده اند، برای آنها پاداشی بی منت و بی پایان است

آیه 8 – فصلت

در روز قیامت اعضاء بدن شهادت می دهند:

و (به یادآر) روزی که دشمنان خدا را به سوی آتش گرد می آورند، پس اول و آخر آنها (در مکانی) جمع آوری می گردند. تا چون همه
به آتش رسند. گوششان و دیدگانشان و پوست بدنشان به آنچه انجام
می داند بر ضدشان گواهی دهند و آنها به پوست بدن خود گویند: چرا به زیان ما گواهی دادید؟ گویند آن خدایی که همه چیز را به سخن در آورد. و او همه ی شما را در نخستین بار آفرید و اکنون به سوی او بازگردانده می شوید. پس اگر صبر کنند آتش جایگاه آنهاست. و اگر رضای ما را خواهند هرگز آنها قابل رضایت نیستند

آیه 19 – 20 – 21 – 24 – فصلت

اسرار بر گناه، انسان را از رحمت خدا دور می کند:

و ما بر آنها (در دنیا در اثر کفر و عنابشان) رفقا و همنشینانی (از شیاطین و اجنه) تعیین کردیم که شهوات و خوشی های حال و آینده را بر آنها آرایش دادند

آیه 25 – فصلت

درخواست جهنمیان از خداوند:

و (در آن روز) کسانی که کفر ورزیدند گویند: پروردگارا، آن دو گروه از اجنه و انسان ها را که ما را گمراه کردند به ما نشان بده تا آنها را زیر قدم های خود قرار دهیم تا از ذلیلان و پست تران شوند

آیه 29 – فصلت

جواب بدی با روشی مناسب: (رفتاری عقلانی و منطقی)

هرگز امر نیک با امر بد یکسان نیست. ( پس بدی های دیگران را) با بهترین روش دفع کن، به طوری که به ناگاه آن که میان تو و او دشمنی است (چنان شود که) گویی دوستی گرم و خویشاوند است. و این (صفت) جز به کسانی که صبر ورزیده اند القاء و اعطا نمی شود و جز به کسی که سهم بزرگی (از کمال انسانیت) دارد داده نمی شود. و اگر وسوسه ای از جانب شیطان تو را تحریک کرد. پس به خدا
پناه بر، زیرا که اوست شنوا و دانا. همانا کسانی که درباره ی آیات و نشانه های ما به انحراف می روند بر ما پنهان نیستند. پس آیا کسی که در آتش افکنده می شود، بهتر است یا آنکه در روز قیامت در حال ایمنی می آید. هر چه می خواهید بکنید، که او به آنچه انجام می دهید بیناست.

آیه 34 – 35 – 36 – 40 – فصلت

هیچگونه باطلی در قرآن راه ندارد:

همانا کسانی که به قرآن پندآموز هنگامی که به سوی آنها آمد
کفر ورزیدند (در آتش خواهند بود) و حقا که این کتابی محکم پیروز
و شکست ناپذیر است. که از جلو و پشت سرش باطل به آن راه
نمی یابد، فرو فرستاده است از سوی حکیمی ستوده

آیه 41 – 42 – فصلت

راه تمام انبیاء یکی است:

به تو گفته نمی شود جز آنچه به فرستادگان پیش از تو گفته شده،
بی تردید پروردگار تو دارای آمرزش و دارای عذابی دردناک است

آیه 42 – فصلت

زبان عربی کامل است:

و اگر این (کتاب) را قرآنی غیر عربی می کردیم حتما می گفتند: چرا آیات آن روشن و آشکار بیان نشده است؟ آیا سخن عجمی و ملت عربی (هیچ تناسب دارد) !؟ بگو: این کتاب برای کسانی که ایمان آورده اند سراپا هدایت و شفا است. و کسانی که ایمان نمی آورند در گوششان نوعی سنگینی است و این کتاب بر آنها کور و نامفهوم است. (گویی) آنان از راهی دور ندا می شوند

آیه 44 – فصلت

هر کس بار عمل خود را به دوش می کشد:

هر که عمل شایسته کند به سود خود اوست و هر که بد کند به زیان خود اوست و هرگز پروردگار تو به بندگانش ستمکار نیست

آیه 46 – فصلت

خیال بافی مشرکان:

و اگر او را پس از آنکه آسیب و ضرری به او رسیده، رحمتی از جانب خود بچشانیم، حتما خواهند گفت: این از آن من است (به سبب لیاقت خود من است) و گمان ندارم قیامتی برپا شود و اگر (فرضا) به سوی پروردگارم بازگردانده شوم حتما برای من در نزد او زندگی خوبی خواهد بود. پس ما بی تردید کسانی را که کفر ورزیده اند به آن چه کرده اند آگاه می سازیم و حتما به آنها از عذابی سخت و دردناک خواهیم چشاند

آیه 50 – فصلت

فراموشکاری انسان از یاد خداوند:

و هر گاه به انسان نعمتی عطا کنیم (از ما) روی می گرداند و خود را دور می کشد، و چون شر و ضرری به او رسد مشغول دعای مصرانه و گسترده می گردد.

آیه 51 – فصلت

گمراهان در مخالفت با قرآن:

چه کسی گمراه تر است از آنکه به کفر و شقاق دور از راه سعاد گردید!؟

آیه 52 – فصلت

شهادت خداوند:

به زودی نشانه های خود را به آنان در کرانه ها (ی زمین) و در نفوس خودشان نشان خواهیم داد تا بر آنها روشن گردد که آن (خدا و قرآن) حق است. آیا (در ظهور حق) همین کافی نیست که پروردگار تو بر همه چیز گواه است!؟

آیه 53 - فصلت

منکران قیامت:

از ملاقات پروردگارشان در شک و تردیدند (زندگی پس از مرگ را باور ندارند) آگاه باش که خداوند به همه چیز احاطه دارد

آیه 54 – فصلت

قدرت خداوند:

آنچه در آسمان و آنچه در زمین است ملک حقیقی اوست و اوست که والا و بزرگ است

آیه 4 – شورا

پیامبر (ص) دوست کافران و مشرکان نیست:

کسانی که به جای او سرپرستان و دوستانی گرفته اند، خداوند بر آنها مراقب و نگهبان است و تو هرگز بر امور آنها گمارده نیستی

آیه 6 – شورا

در روز قیامت ستمکاران سرپرست و یاوری ندارند:

و اگر خداوند خواست همه ی آنها را یک امت قرار می داد، ولیکن کسانی را که می خواهد در رحمت خود در می آورد، و ستمکاران را نه سرپرست و یاری و نه یاوری

آیه 8 – شورا

خداوند توبه پذیر است:

و اوست که توبه را از بندگانش می پذیرد و از گناهان می گذرد و آنچه را به جا می آورید می داند

آیه 25 – شورا

عذابی سخت برای کافران:

و (درخواست) کسانی را که ایمان آورده و عمل های شایسته کرده اند اجابت می کند واز فضل خویش بر (پاداش) آنها می افزاید و برای کافران (در روز واپسین) عذابی سخت است

آیه 26 - شورا

رزق و روزی بر اساس ظرفیت افراد:

و اگر خداوند روزی را بر بندگانش گسترش می داد بی تردید در روی زمین ستم تو طغیان می کردند، ولکن آنچه را می خواهد با تقدیر و اندازه گیری نازل می کند، زیرا او به (حال) بندگانش آگاه  بیناست

آیه 27 – شورا

علت مصیبت ها:

و آنچه از مصیبت ها به شما برسد به خاطر گناهی است که خود کسب کرده اید، و از بسیاری نیز در می گذرد

آیه 30 – شورا

کمک کردن به ستم دیدگان:

و کسانی که چون به آنها ستم رسد از یکدیگر یاری می جویند و همدیگر را یاری می دهند

آیه 39 – شورا

مبارزه با استکبار:

و به یقین کسانی که پس از مظلوم شدنشان انتقام بگیرند هرگز راهی بر (تعدی و تجاوز به) آنها نیست. جز این نیست که راه (مجازات و کیفر) بر کسانی (باز) است که به مردم ستم می کنند و در زمین به ناحق سلطه و فساد می جویند، آنها عذابی دردناک خواهند داشت. و البته کسی که صبر کند و درگذرد، حقا که آن از کارهای مهم است

آیه 41 – 42 – 43 – 44 – شورا

گمراهان و ستمکاران سرپرست و یاری ندارند: (عذاب قطعی و دائمی):

و کسانی را که خداوند در گمراهی رها کند. او را پس از خدا هرگز سرپرست و یاری نخواهد بود و ستمکاران را می بینی هنگامی که عذاب (دوزخ) را ببینند می گویند: آیا برای بازگشت (به دنیا یا به توبه و ایمان) راهی هست؟ و آنها را می بینی که به حالت فروتنی از ذلت و خواری بر آتش عرضه می شوند. در حالی که (از ترس) زیر چشمی به آن می نگرند و کسانی که ایمان آورده اند (درباره ی آنها)
می گویند: حقا که زیانکاران کسانی هستند که نفوس خود و اهل بیت خود را در امروز در قیامت به زیان عذاب انداخته اند. الا ای مردم بدانید که ستمکاران عالم به عذاب ابدی گرفتارند.

آیه 44 – 45 – شورا

انسان بعد از مرگ راه بازگشتی ندارد:

پروردگارتان را عجابت کنید پس از آنکه روزی فرا رسد که تحقق آن را بازگشتی از جانبت خدا نیست و شما را در آن روز پناهگاهی نیست و شما را (درباره ی اعمالتان) انکاری نیست

آیه 47 – شورا

تقسیم روزی دنیایی:

ماییم که وسایل حیات آنها را در زندگی دنیا درمیانشان قسمت کرده ایم و برخی از آنها را بر برخی به رتبه هایی برتری داده ایم تا بعضی از آنان بعض دیگر را به خدمت گیرند، و رحمت پروردگار تو از آنچه گردآوری می کنند، بهتر است

آیه 32 – زخرف

بیم مبتلا شدن به کفر و شرک:

و اگر بیم آن نبود که مردم همه یک امت شوند (و همه بر کفر و شرک اتفاق کنند) همانا برای کسانی که به خدای رحمان کفر می وزند برای خانه هایشان سقف هایی از نقره می ساختیم، و نردبان هایی
(از نقره) که بر آن بالا روند و برای خانه هایشان درهایی و نیز
تخت هایی (از نقره می ساختیم) که بر آنها تکیه کنند. و نیز (برای خانه هایشان) زیور و زینت زرین را (قرار می دادیم) اما همه ی اینها جز برخورداری زندگی دنیا نیست و آخرت در نزد پروردگار تو از آن پرهیزگاران است.

آیه 33 – 34 – 35 – زخرف  

غفلت از یاد خدا:

و هرکس از یاد خدای رحمان چشم بپوشد برای او شیطانی می گماریم که همواره یار و قرین او باشد. و مسلما آن شیطان ها آنان را از راه (هر خیری) باز می دارند و آنها گمان می کنند که هدایت یافتگانند. تا آنگاه که نزد ما آید (به شیطانش) گوید: ای کاش میان من و تو دوری به فاصله ی مغرب و مشرق بود که تو بد یار و قرینی هستی. و از آن رو که (در دنیا به خود) ستم کردید هرگز (این تنفر و آرزوی دوری) امروز شما را سودی نخواهد داد. زیرا که بی تردید شما در عذاب مشترکید.

آیه 36 – 37 – 38 – 39 – زخرف

در آخرت انسان های گناهکار دشمن یکدیگر می شوند:

دوستان (دنیا) در آن روز (قیامت) دشمن یکدیگرند، مگر پرهیزگاران

آیه 67 – زخرف

ماندگاری ابدی جهنم:

همانا گناهکاران در عذاب جهنم جاویدانند. عذاب آنها تخفیف نمی یابد و آنان در آنجا نومید (از نجات) اند. و ما به آنها ستم نکردیم ولی آنان خود ستمکار بودند. آنها ندا در می دهند: ای مالک (جهنم، بگو) پروردگارت ما را بمیراند و نابود سازد. گوید: بی تردید شما (در اینجا) ماندگارید. ما حق را برای شما (طایفه ی بشر) آوردیم، ولکن بیشتر شما حق را خوش نداشتید.

آیه 74 – 75 – 76 – 77 – 78 – زخرف

خوشی های باطل:

پس آنها را رها کن که (در کفر و فسقشان) فرو روند و سرگرم بازی (با دنیای خود) باشند تا آن روزشان را که وعده داده می شود دیدار کنند

آیه 83 – زخرف

صلاحیت شفاعت شده را می داند:

و کسانی که اینان به جای خدا می خوانند مالک هیچ شفاعتی نخواهد بود، مگر آن کسانی که شهادت به حق دهند در حالی که (ایمان و صلاحیت شفاعت شده را) می دانند

آیه 86 – زخرف

سلام مأیوس کننده:

پس (ای پیامبر) از آنان روی برتاب و بگو: به سلامت (سلام یأس و متارکه ی دعوت) و به زودی خواهند دانست

آیه 89 – زخرف

دنیا مزرعه ی آخرت است:

هر که عمل شایسته کند به نفع اوست و هر که کار بد کند به زیان اوست. سپس به سوی پروردگارتان بازگردانده می شوید

آیه 15 – جاثیه

خداوند با ظالمان و ستمکاران دوست نیست:

و همانا ستمکاران دوستان و یاوران یکدیگرند، و خداوند سرپرست و یاور پرهیزگاران است

آیه 19 – جاثیه

عدالت الهی:

آیا کسانی که مرتکب گناه شدند گمان دارند که ما آنها را همانند کسانی که ایمان آورده و عمل های شایسته کرده اند قرار می دهیم که زندگی و مرگشان یکسان باشد؟ بد داوری می کنند

آیه 21 – جاثیه

انسان بعد از مرگ دوباره زنده می شود:

بگو خداوند شما را حیات می بخشد، سپس می میراند، آن گاه شما را به روز قیامت که شکی در آن نیست گرد می آورد ولکن بیشتر مردم نمی دانند

آیه 26 – جاثیه

مجازات کافران، عذاب خوار کننده است:

و روزی که کافران بر آتش عرضه می شوند (به آنها گفته می شود) شما همه ی خوشی ها و لذت هایتان را در زندگی دنیایتان بردید و در آنجا برخوردار شدید. پس امروز به خاطر آن که در روی زمین به ناحق تکبر می ورزیدید و به کیفر آن که نافرمانی می کردید با عذاب خوار کننده ای مجازات می شوید.

آیه 20 – احقاف

خداوند یار و یاور مؤمنان است:

ای کسانی که ایمان آورده اید اگر خدا را یاری نمایید خدا هم شما را یاری می کند و قدم های شما را استوار می دارد

آیه 7 – محمد

هرگز کافران بخشیده نمی شوند:

بی تردید کسانی که کفر ورزیدند و از راه خدا اعراض کرده و جلوگیری نمودند. سپس در حالی که کافر بودند مردند، هرگز خداوند آنها را نخواهد آمرزید

آیه 34 – محمد

شناخت دوست و دشمن:

پس ضعف و سستی نورزید و (دشمن را) به آشتی دعوت نکنید در حالی که شما برترید و خدا با شماست و هیچ گاه عمل های شما را
بی پاداش نمی گذارد

آیه 35 – محمد

گناه مسخره کردن:

ای کسانی که ایمان آورده اید، هرگز گروهی (از مردان شما) گروه دیگر را مسخره نکند. شاید آن گروه (مسخره شدگان) بهتر از آنان باشند، و نه زنانی زنان دیگر را، شاید آن گروه، بهتر از آنان باشند، و از یکدیگر عیب جویی نکنید، و همدیگر را به لقب های زشت نخوانید. بد نامگذاری است (یاد کردن مؤمن به) فسق پس از ایمان، و آنان که توبه نکنند آنهایند که ستمکارند

آیه 11 – حجرات

گمان های بد و غیبت گناهانی بزرگ:

ای کسانی که ایمان آورده اید، از بسیاری از کمان ها جدا بپرهیزید، زیرا که (پیروی) برخی از گمان ها گناه است و تجسس و کاوش نکنید و از یکدیگر غیبت ننمایید. آیا یکی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده ی خود را بخورد. (مسلما) آن را مبغوض دارید! و از خدا پروا نمایید که خدا بسیار عطف توجه کننده وتوبه پذیر مهربان است

آیه 12 – حجرات

تفاوت بین ایمان آوردن و اسلام آوردن:

بادیه نشینان گفتند: ما (از ته دل) ایمان آوردیم بگو: ایمان نیاوردید بلکه بگویید: (در ظاهر به گفتن شهادتین) اسلام آوردیم. زیرا هنوز ایمان در دل های شما وارد نشده است

خداوند از رگ گردن به انسان نزدیکتر است:

و به یقین ما انسان را آفریدیم و آنچه را که نفسش بدان سبب در او وسوسه می کند می دانیم و ما به او از رگ گردن و رگ های خونش نزدیک تریم

آیه 16 – ق

هرسخنی که بر زبان آید، فرشته ی مراقب می نویسد:

(به یادآر) آن گاه که آن دو (فرشته) دریافت کننده از راست و از چپ او نشسته (افکار و اعمال او را) دریافت می کنند. هیچ سخنی را بر زبان نمی آورد جز آنکه در نزد او فرشته ی مراقب حاضر و آماده ای (برای نوشتن) است

آیه 17 – 18 ق

نقش دو فرشته ی همراه انسان:

و همراه (محافظ) او می گوید: این است آن شخص که در نزد من آماده است. (با همراه گواهش می گوید: این است آنچه از صحایف اعمال او در نزد من مهیاست). (دستور رسد) شما دو تن (فرشته ی محافظ و گواه) هر کافر سر سخت معاند را در جهنم افکنید

آیه 23 – 24 – ق

همنشین کافران و جاهلان و ظالمان و مشرکان در جهنم با هم در ستیزند:

(شیطان) همنشین او گوید: پروردگارا من او را به سرکشی واداشتم. لکن خودش در گمراهی دور و درازی بود. خداوند گوید: در نزد من با یکدیگر ستیزه نکنید. در حالی که من وعده ی عذاب را به شما از پیش داده ام

آیه 27 – 28 – ق

وسعت جهنم:

و (به یادآر) روزی که به جهنم گوییم: آیا پر شد؟ و او گوید: آیا بیشتر هم هست؟

آیه 30 – ق

روز قیامت:

و گوش فرا ده (و منتظر ندا باش) روزی که ندا کننده از مکانی نزدیک ندا در می دهد. روزی که آن صیحه را که حق است می شنود، آن (روز) روز بیرون شدن ( همه از قبرها) است. بی تردید این ماییم که زنده می کنیم و می میرانیم، و بازگشت (همه در عالم آخرت) به سوی ما است. روزی که زمین از روی آنها بشکافد در حالی که (از آنجا به سوی خداوند) شتابانند. این (احیاء و احضار) برای ما حشری آسان است

آیه 41 – 42 – 43 – 44 – ق

صفات پرهیزگاران:

آنها اندکی از شب را می خوابیدند و سحرگاه (از خداوند) طلب آمرزش می کردند. و در اموالشان برای اهل سؤال و ومحرومان حقی بود.

آیه 17 – 18 – 19 – ذاریات

آیات قرآن برای تذکر و پند است:

و تذکر ده، زیرا تذکر و پند مؤمنان را سود می بخشد

آیه 55 – ذاریات

دلیل خلقت جن و انس:

و جن و انس را نیافریدیم مگر برای آنکه مرا پرستش کند

آیه 56 – ذاریات

ندا به جهنمیان:

بدان درآیید و بسوزید، خواه صبر کنید یا صبر نکنید، برای شما یکسان است. و جز این نیست که شما آنچه انجام می دادید، کیفر
می شوید

آیه 16 طور

پاداش پرهیزگاران:

به یقین پرهیزگاران در باغ ها و نعمتی فراوانند. در حالی که از آنچه پروردگارشان به آنها داده برخوردارند و از آن به شادی سخن
می گویند. پروردگارشان آنها را از عذاب جهنم نگه داشته است. بخورید و بیاشامید، گواه باد شما را به پاداش آنچه (در دنیا) انجام
می دادید

آیه 17 – 18 – 19 – طور

هر انسانی در گرو عمل خویش است:

و کسانی که ایمان آورده اند و فرزندانشان به نوعی در ایمان از آنها پیروی کرده اند، فرزندانشان را (در آخرت و بهشت) به آنها ملحق می سازیم و از عمل های آنها چیزی را نمی کاهیم. هر انسانی در گرو عمل خویش است

آیه 21 – طور

شفاعت به اجازه ی خدا:

و چه بسیار فرشته در آسمان ها هست که شفاعت و وساطت آنها هیچ سودی نمی بخشد، مگر پس از آنکه خداوند برای کسی که می خواهد و رضایت می دهد، اذن دهد

آیه 26 – نجم

فرشتگان جنسیت ندارند:

همانا کسانی که به آخرت ایمان ندارند فرشتگان را به اسم زن نامگذاری می کنند (می گویند آنها دختران خدایند) با آنکه آنها را علمی به آن (ادعا) نیست. آنها جز از ظن و گمان پیروی نمی کنند و بی تردید ظن و گمان به هیچ وجه از حق بی نیاز نمی کند

آیه 27 – 28 – نجم

دوری از کافران:

پس، از کسی که از یاد ما روی برتافته و جز زندگی این دنیا را
نمی خواهد، اعراض کن

آیه 29 – نجم

عمل هر فرد برای خودش است:

که هیچ باربرداری بار گناه دیگری را برنمی دارد. و اینکه برای انسان جز آنچه تلاش کرده چیزی نیست. و سعی و تلاش او به زودی دیده خواهد شد. پس در مقابل آن جزای کامل داده می شود. و انتها به سوی پروردگار توست. و اوست که خنداند و گریاند. و اوست که میراند و زنده گرداند

آیه 44 – نجم

بیشتر افرادی که در ناز و نعمت هستند، جهنمی اند:

و یاران دست چپ چه هستند و یاران دست چپ؟ در (میان) حرارت نفوذ کننده ی آتش و آبی جوشان. و سایه ای از دود غلیظ سیاه اند. که نه خنک است ونه سود بخش (برای استراحت). حقا که آنها پیش از این (در دنیا) از صاحب نعمت های خوشگذران بودند. و همواره بر تخلفات بزرگ اسرار می ورزیدند

آیه 41- 42 – 43 – 44 – 45 – 46 – واقعه

خداوند همه جا هست:

و هر کجا باشید او با شماست و خدا به آنچه می کنید، بیناست. و او به آنچه در سینه ها است داناست

آیه 4 – 6 – حدید

قرض دادن به نیازمندان:

کیست که به خداوند وام دهد وامی نیکو؟ تا خدا آن را برای او چند برابر کند و او را پاداشی پر ارج و پسندیده باشد

آیه 11 – حدید

صدقه به فقرا:

بی تردید مردان صدقه دهنده و زنان صدقه دهنده و آنان که به خداوند وامی نیکو داده اند، بر (پاداش) آنها چند برابر افزوده می شود و پاداشی ارجمند و پسندیده خواهند داشت

آیه 18 – حدید

صدیقین و گواهان پاداش و تکذیب کنندگان یاران دوزخند:

و کسانی که به خدا و فرستادگانش ایمان آوردند آنهایند که در نزد پروردگارشان صدیقین و گواهانند، آنان را اجر اینها و نور اینهاست. و کسانی که کفر ورزیدند و نشانه های ما را تکذیب  و انکار نمودند، آنها یاران دوزخند

آیه 19 – حدید

حرص زدن در جمع آوری اموال:

بدانید که جز این نیست که زندگی این دنیا بازی و سرگرمی و آرایش نمودن و فخر فروشی تان به یکدیگر و افزون طلبی از همدیگر در اموال و فرزندان است، همانند بارانی که گیاهان آن کشاورزان را به شگفت آورد، سپس پژمرده شود و آن را زود بینی سپس خشک و شکسته شود. و در آخرت عذابی سخت است (برای طاغیان) و آمرزش و خشنودی خدا (برای مؤمنان) و زندگی دنیا جز متاعی فریب نیست.

آیه 20 حدید

وسعت بهشت:

سبقت جویید به سوی آمرزش از پروردگارتان و بهشتی که پهنای آن مانند پهنای آسمان و زمین است و برای کسانی که به خدا و فرستادگان او ایمان آورده اند، مهیا شده است. آن فضل خداونداست که به هر که خواهد می دهد و خدا صاحب فضل بزرگ است

آیه 21 حدید

خداوند هیچ متکبر فخر فروشی را دوست ندارد:

تا بر آنچه از دست شما رفت تأسف نخورید، و بر آنچه به شما داده شادمانی نکنید، و خداوند هیچ متکبر فخر فروشی را دوست ندارد

آیه 23 حدید

گروهی که خداوند بر آنها خشم نموده به سرپرستی و دوستی نگیرید:

ای کسانی که ایمان آورده اید، گروهی را که خداوند بر آنها خشم نموده به سرپرستی و دوستی و یاری نگیرید که آنها از آخرت نومیدند همانگونه که کافران از (برانگیخته شدن) اهل قبر نومیدند

آیه 13 – حدید

به آنچه می گویید عمل کنید:

ای کسانی که ایمان آورده اید، چرا چیزی را می گویید که عمل
نمی کنید. نزد خدا بسیار مبغوض است که چیزی را بگویید که به جا نمی آورید

آیه ی 2 – 3 – صف

گول سخنان فریبنده را نخورید:

می خواهند (کافران) نور خدا را با دهن های خود خاموش کنند، حال آنکه خدا نمام کننده ی نور خویش (قرآن) است هر چند کافران را خوش نیاید

آیه 8 – صف

بهترین تجارت:

ای کسانی که ایمان آورده اید، آیا شما را به تجارتی راهنمایی کنم که شما را از عذابی دردناک نجات بخشد. به خدا و فرستاده اش ایمان بیاورید و در راه خدا با مال ها و جان هایتان جهاد کنید، این برای شما بهتر است اگر بدانید. تا گناهانتان را ببخشاید و شما را به بهشت ها و باغ هایی که از زیر آنها نهرها جاری است و در مسکن هایی پاکیزه و دلپسند در بهشت هایی جاوید در آورد، این است کامیابی بزرگ

آیه 11 – 12 – صف

خداوند دانای غیب است:

(خداوند) دانای غیب است و بر اسرار غیبی خود کسی را آگاه نمی کند

آیه 26 – جن

به غیر از خدا دل نبند:

نام پروردگار خود را یاد کن و (در دل) از همه چیز به سوی او منقطع شو

آیه 8 – مزمل

رفتاری عاقلانه با جاهلان:

و بر آنچه می گویند (از نسبت های ناروا) صبر کن و از آنها به وجهی نیکو دوری گزین

آیه 10 – مزمل

اتمام حجت خدا با مردم: (الگویی مثل پیامبر)

به یقین ما به سوی شما رسولی فرستادیم که بر (اعمال) شما گواه است، چنان که به سوی فرعون رسولی فرستادیم

آیه 15 – مزمل

پرسش از دوزخیان:

چه چیز شما را به دوزخ درآورد؟ گویند ما از نمازگزاران نبودیم و به فقیر و تهیدست طعام نمی دادیم و با اهل باطل (درکارها و گفتارهای بیهوده) غور می کردیم. و روز جزا را تکذیب می کردیم. تا آنکه مرگ فرا رسید. پس آنها را شفاعت شفیعان سودی نخواهد بخشید

آیه 42 – 43 – 44 – 45 – 46 – 47 – مدثر

چهره ی جهنمیان:

چهره هایی در آن روز به شدت عبوس و درهم کشیده اند. می دانند که مورد عذابی کمر شکن قرار خواهند گرفت

آیه 24 – 25 – قیامت

یاد خداوند:

و نام پروردگار خود را بامداد و شامگاه یاد کن

آیه 25 – انسان

در روز قیامت هیچ فردی بدون اجازه ی خدا صحبت نمی کند:

روزی که روح (رئیس فرشتگان) و فرشتگان به صف می ایستند، هیچ یک از آنان سخن نمی گویند. مگر آن کس که خدای رحمان او را اذن دهد وسخن درست گوید

آیه 38 – انبیاء

گرفتاری قیامت:

روزی که آدمی از برادرش می گریزد و از مادر و پدرش و از همسر و پسرانش

آیه 36 – عبس

آفرینش بشر: (بهترین اعتدال واستقامت)

خدایی که تو را آفرید و اندام هایت را درست و منظم ساخت و تعدیل کرد و سامان داد. در هر صورت و شکلی که می خواست تو را ترکیب بخشید

آیه 8 – انفطار

نگهبانان هر انسان:

و البته بر شما نگهبانانی است بزرگوارانی نویسنده (از فرشتگان) که آنچه را می کنید می دانند. بی تردید نیکان (در آخرت) در نعمتی فراوانند. و بی شک بدکاران در جهنمی سوزانند

آیه 10 – 11 – 12 – 13 – 14 – انفطار

شفاعت بدون اذن خدا امکان ندارد:

روزی که هیچ کس نسبت به دیگر قادر به انجام کاری نخواهد بود و فرمان در آن روز تنها از آن خداست

آیه 19 – انفطار

برای رسیدن به هدف باید تلاش کنید:

بی تردید ما انسان را در رنج و مشقت آفریده ایم

آیه 4 – بلد

آگاهی از عمل خوب و بد:

به یقین رستگار شد کسی که نفس را پاکیزه داشت

آیه 9 – شمس

فرقه های مختلف: (تنها یک راه درست است)

که همانا کوشش و تلاش شما بسی مختلف و پراکنده است

آیه 4 – لیل

انسان هایی که در انجام عمل صالح خساست می کند:

و اما آن کسی که بخل ورزید و خود را بی نیاز شمرد

آیه 8 – لیل

قیامت و جهنم:

پس به زودی او را (کافران، گنهکاران و...)  به راه دشواری آماده
می سازیم

آیه 10 – لیل

محبت به یتیمان:

پس یتیم را هرگز خوار و رانده مساز

آیه 9 – ضحی

اگر به فقیر کمک نمی کنید به او احترام بگذارید:

و حاجت خواه را به تشر مران

آیه 10 – ضحی

تشکر از نعمت های خداوند:

نعمت پروردگارت را (که به تو ارزانی داشته) بازگو کن

آیه 11 – ضحی

در روز قیامت عمل هایتان (خوب یا بد) به اندازه دانه ی خردل محاسبه می شود:

در آن روز مردم در صورت گروه های گوناگون (از قبر) بیرون
می آیند تا (حساب) اعمالشان به آنها نشان داده شود. پس هر که هم وزن ذره ای کار خیر کند آن را می بیند. و هر که هم ذره ای کار شر کند آن را می بیند

آیه 6 – 7 – 8  - زلزله

غیبت گناهی بزرگ:  

وای بر هر عادت کننده به عیب جویی مردم و بدگویی دیگران

آیه 1 – همزه

نماز امری مهم:

پس وای به حال نمازگزاران. آنان که از نمازشان غافل و به آن
بی اعتنایند.

آیه 4 – 5 – ماعون

قبله ی حاجات:

هیچ احدی همتای او نبوده است

آیه 4 – اخلاص

دعا کردن و پناه بردن به خدا:

بگو: پناه می برم که به پروردگار سپیده دم از شر آنچه آفرید

آیه 1 – 2 – فلق

پناه بردن به خدا از شر وسوسه های جن و انس:

آنکه در سینه های مردم وسوسه می کند، چه از جن باشد و چه از انس

آیه 5 – 6 – ناس

نکات اخلاقی:

مراقبت اعمالت باش:

آنهایی که گناه می کنند، اول به خودشان ظلم و ستم کردند و نتیجه ی عمل آنها جهنم است

از هر چیز به اندازه استفاده کنید:

بخورید و بیاشامید، اما اصراف نکنید

ایمان به عمل است نه حرف:

گروهی می گویند ما به خدا و روز قیامت ایمان آوردیم و به کلام خدا عمل نمی کنند. آیا آنها فکر نمی کنند؟

انجام کارهای خوب:

کارهای خوب را یاد بگیرید نه کارهای بد را

با مردم به زبان خوش سخن بگویید:

به پدر و مادر و فامیل و یتمیان و فقیران نیکی کنید و  با مردم با زبان خوش سخن بگویید

در هنگام سختی ها به یاد خدا باش:

یاد خداوند دل ها را آرام می کند

خداوند دشمن کافران است:

مسلما من دشمن کافران هستم

کافران و مشرکان دوست ندارند مسلمانان پیشرفت کنند:

کافران و مشرکان دوست ندارند هیچ خیری نصیب شما شود

انجام کارهای خوب و دوری از کارهای بد:

افراد نیکوکار پاداشی خوب و شایسته خواهند داشت

هر کس مسئول گناهان خودش است:

تو فقط به آنها بگو و تو مسئول گناهان آنها نیستی

محاسبه با توجه به اعمال فرد:

در روز قیامت هر کس نتیجه ی عمل خود را خواهد دید و نتیجه ی عمل هر کس تنها به خودش می رسد

نکته: اگر فردی کار بدی انجام دهد دیگری بازخواست نمی شود. اما باید امر به معروف و نهی از منکر را فراموش نکنید

هیچ کس به خاطر دیگری سئوال و پرسش نمی شود:

آنهایی که فوت کردند و دیگر بین شما نیستند. دستاورد آنها برای آنهاست و دستاورد شما هم از آن شماست

اعتدال: (نه افراط نه تفریط)

امت پیغمبر میانه رو هستند

اگر عمل صالح نداشته باشید با ستمکاران مهشور می شوید:

هر کس بعد از آنکه راه راست را تشخیص داد از مشرکان و کافران و جاهلان پیروی کند، مسلما جزء ستمکاران خواهد بود.

عدالت داشته باش:

از حق پیروی کن و از باطل پیروی نکن. بلکه طرف حق را بگیر و درست قضاوت کن. نه اینکه به خاطر اینکه دوستت اشتباه کرده است از او طرفداری کنی. با این کار در گناه او شریک هستی. (نصف گناهش بر دوش تو است)

در همه حال به یاد خدا باش:

مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم

شکر نعمت به جا آورید و اصراف نکنید:

کفران نعمت نکنید

موفقیت امری تدریجی است و با نماز خواندن به یاد خدا باشید:

ای کسانی که ایمان آورده اید از صبر و نماز کمک بگیرید

خدواند مالک آسمان ها و زمین است:

که تنها خداوند شایسته ی پرستش است

افراد ناسپاس:

آنهایی که کافر هستند، مورد لعنت خداوند و فرشتگان هستند

قرآن راه را نشان می دهد:

قرآن راهنمای مردم بین حق و باطل است

خداوند در همه جا حاضر و ناظر است:

من دعای دعا کنندگان را می شنوم

با دوستان مروت با دشمنان مدرا: (فاصله گرفتن زیبا)

نیکی کنید که خداوند نیکوکاران را دوست دارد.

خداوند در قرآن می فرماید اینگونه دعا کنید:

پروردگارا به ما در دنیا نیکی و در آخرت نیکی عطا کن و ما را از آتش جهنم دور نگه دار

مقام مؤمنان در قیامت:

کافران مؤمنان را مسخره می کنند در حالی که آنان در روز قیامت از آنان برتر و بالاترند

خداوند ظرفیت و جنبه ی افراد را می داند:

گاهی چیزی را دوست دارید که برای شما بدتر است و خداوند می داند و شما نمی دانید

نکته: در بیشتر موارد ثروت، قدرت، علم، زیبایی و... اشخاص را از یاد خدا غافل می کند و آنها با این ابزار بر روی زمین فساد می کنند.

خداوند پشتیبان مؤمنان است:

خداوند دوست و سرپرست کسانی است که ایمان آورده اند

افراد فقیر را مسخره نکنید:

صدقه های خود را با منت نهادن و آزردن باطل نکنید

وسوسه های شیطان:

شیطان شما را به کار زشت امر می کند

یادگیری معانی و معارف قرآن:

هر کس را به اندازه ی توانش تکلیف می کند

نکته: نه اینکه قرآن را مطالعه نکنید و فکر کنید که من همین قدر
می دانم و کمتر مؤاخذه می شوم

خداوند برهمه جا احاطه دارد:

مسلما چیزی در زمین و آسمان بر خدا پنهان نیست

رحمت خداوند به گروه ستمکاران نمی رسد:

خداوند گروه ستمکاران را هدایت نمی کند. آنها جزایشان این است که لعنت خدا و فرشتگان و همه ی مردم بر آنهاست

خداوند مهلت می دهد:

و خداوند بر آنچه انجام می دهید غافل نیست

صفات مؤمنان واقعی:

از شما گروهی باشند که به سوی کار خیر دعوت نمایند و به کار نیک امر کند و از کار زشت بازدارند

مؤمنان حقیقی:

مؤمنان برای کارهای خیر شتاب می کنند و خداوند ستمکاران را دوست ندارد

توکل به خدا:

مؤمنان باید تنها بر خدا توکل کنند

دوست مؤمنان:

خداوند برای مؤمنان کافی است

میزان: (حد و اندازه)

و خداوند به اندازه ی نخ روی هسته ی خرما به آنها ستم نخواهد کرد

منشأ تمام گرفتاری ها:

هر چه از نیکی ها به تو رسد از جانب خداست و آنچه از بدی ها به تو رسد از سوی خود توست

قرآن بخوانید و تفکر کنید:

آیا درباره ی قرآن اندیشه و پیگیری فکری نمی کنند؟

اگر پیشنهاد بد کنید، نیمی از آن گناه نصیب شما می شود:

هر کس وساطت پسندیده ای انجام دهد، او را بهره ای از آن خواهد بود و هر کس وساطت ناروایی کند، او را نیز نصیبی از آن خواهد بود

خداوند کوچکترین اعمال را محاسبه می کند:

بی تردید خداوند حسابرس همه چیز است

دوستی با شیطان:

خداوند کسی را که خیانت پیشه و گنهکار است دوست ندارد

خداوند توبه پذیر است:

هر کس کار بدی کند یا به خود ستم نماید، سپس از خدا آمرزش طلبد، خدا را آمرزنده و مهربان خواهد یافت

دعوت به کارهای بد:

هر که شیطان را به جای خدا سرپرست و یاور خود بگیرد، حقا که به زیانی آشکار دچار گردیده است

شرط شفاعت جبران گناه است:

هر کس کار بدی انجام دهد کیفر داده می شود و در برابر خدا یاور و دوستی برای خود نخواهد یافت

کارهای خیر پنهانی را خدا می داند:

هر کار خیری که به جا آورید حتما خدا به آن داناست

انجام کارهای پسندیده:

و اگر نیکی کنید و تقوی ورزید حتما خداوند به آنچه می کنید آگاه است

نکته: اولویت کارهای پسندیده، نیکی به پدر و مادر است.

قدرت خداوند:

آنچه در آسمان ها و آنچه در زمین است، ملک حقیقی خداست

سرنوشت انسان به اراده ی خداست:

پاداش دنیا و آخرت نزد خداست

نفس انسان وسوسه گر است:

پس پیروی از هوای نفس نکنید تا از حق عدول نمایید

همنشینی با کافران ممنوع:

چون شنیدید که آیات و نشانه های خداوند را مورد انکار و مسخره قرار می دهند با آنان منشینید تا در سخنی دیگر وارد شوند وگرنه شما نیز همانند آنهایید

جایگاه منافقان و کافران:

به یقین خداوند منافقان و کافران را همگی در دوزخ گرد خواهد آورد

دوستی با مؤمنان: (عمل کنندگان به قرآن)

ای کسانی که ایمان آورده اید. کافران را برای خود به جای مؤمنان سرپرست و یاور و دوست نگیرید

جایگاه منافقان:

بی تردید منافقان در پایین ترین طبقه از آتشند و هرگز برای آنها یاوری نخواهی یافت. مگر کسانی که توبه کردند و اصلاح نمودند

افرادی که بر آنها ستم شده است:

خداوند بدگویی بلند و آشکار را دوست ندارد، جز برای کسی که بر او ستم رفته باشد

پاداش مؤمنان:

اما کسانی که ایمان آورده و عمل شایسته کردند، پاداش های آنان را به طور کامل خواهد داد و از فضل و رحمت خود بر آنان خواهد افزود

در کارهای بد (باطل) یکدیگر را یاری ندهید:

در هر کار خیر یکدیگر را یاری دهید

لطف و رحمت خداوند:

خداوند کسانی را که ایمان آورده و عمل های شایسته کرده اند، وعده داده که آنها را آمرزش و پاداشی بزرگ است

اهل جهنم چه کسانی هستند:

کسانی که آیات خدا را (قرآن) تکذیب کنند، آنها اهل جهنم هستند

خداوند از همه ی قدرت ها بالاتر است:

مؤمنان باید تنها بر خدا توکل کنند

تخیل کردن درباره ی دین خدا:

مسلما کافر شدند کسانی که گفتند: خدا حتما همان مسیح فرزند مریم است

خداوند قدرت مطلق است:

مالکیت حقیقی آسمان و زمین و آنچه در میان آن دو است از آن خداست. هر چه را بخواهد می آفریند و خدا بر همه چیز تواناست

طرز تفکر باطل:

و یهود و مسیحی گفتند ما پسران خدا و دوستان اوییم. بگو پس چرا خدا شما را با گناهکاران عذاب می کند؟ بلکه شما هم بشری هستید از جمله کسانی که او آفریده است

به دنبال عمل باشید نه حرف زدن:

ای کسانی که ایمان آورده اید. از خدا پروا کنید و برای تقرب به سوی او وسیله جویید.

نکته: بنابراین وسیله در این آیه معنای وسیعی دارد و شامل همه ی کارهای نیک می شود

اگر دیدی فردی گناهی کرده او را تأیید نکن:

هرگز از هواهای (نفسانی) آنان به انحراف از حقی بر تو آمده پیروی مکن

از نعمت های الهی به نحو شایسته استفاده کنید:

خداوند آنچه به شما داده شده شما را آزمایش کند

بیشتر افراد از نفسشان پیروی می کنند:

البته بسیاری از مردم فاسق و خارج از طاعت خدایند

با مؤمنان دوستی کنید:

ای کسانی که ایمان آورده اید، یهود و نصرانی را یاوران و دوستان خود نگیرید. آنها دوستان و یاران یکدیگرند و هرکس از شما آنها را دوست و یاور خود بگیرد از آنها خواهد بود

تفکر باطل:

به یقین کافر شدند کسانی که گفتند خداوند همان مسیح فرزند مریم است. حال آنکه خود مسیح گفت: ای بنی اسرائیل خداوند را که پروردگار من و پروردگار شماست بپرستید

هرگز انسان خوب با انسان بد یکی نیست:

هرگز پلید و پاک یکسان نیستند

نامه ی عمل هر کس برای خودش است:

ای کسانی که ایمان آورده اید، مراقب خودتان باشید. اگر شما هدایت یافتید، کسی که گمراه شده به شما زیانی نمی رساند

گفتگوی خداوند با حضرت مسیح (ع) در روز قیامت:

به یادآر روز قیامت را هنگامی که خدا گوید: ای عیسی بن مریم آیا تو به مردم گفتی که مرا و مادر مرا به عنوان دو خدا به جای خداوند به خدایی بگیرید؟ گویند: منزهی تو، شایسته نیست آنچه را که حق من نیست بگویم. اگر گفته بودم حتما تو آن را می دانستی. به یقین تویی که دانای کامل نهان هایی

هر کس گناه کند، کیفر می شود:

بگو بی تردید من نیز اگر پروردگارم را نافرمانی کنم از عذاب روز بزرگ بیم دارم.

همه در پیشگاه خداوند محاسبه می شوند:

خداوند همه ی افراد بشر را محاسبه می کند

دنباله روی از نادانان نکن:

پس هرگز از نادانان نباش

جلوه دادن گناه:

شیطان برای آنها آنچه را انجام می دادند زینت جلوه داد

رسالت انبیاء:

ما فرستادگان خود را جز بشارت دهنده و بیم دهنده نفرستادیم

هر کس نامه ی عمل خود را بر دوش می کشد:

نه چیزی از حساب آنها بر عهده ی توست و نه چیزی از حساب تو بر عده ی آنها

توبه کلید بازگشت به سوی خدا:

هر کس از شما به نادانی عمل بدی کند، آنگاه بعد از آن توبه کند و به اصلاح کار خود بپردازد، بی تردید خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است

خداوند برای هر شخص مدت معینی تعیین می کند:

و اوست که شبانگاه روح شما را می گیرد و آنچه را در روز به دست آوردید می داند. سپس شما را در روز بر می انگیزد تا مدت معین به سر آید. سپس بازگشت شما به سوی اوست. آنگاه شما را به آنچه انجام می دادید آگاه می کند.

دوری از افراد بی ادب:

چون افرادی را دیدی که در آیات و نشانه های ما به هرزه گویی
می پردازند از آنها روی برتاب تا در سخنی دیگر وارد شوند

نکته: هر کس به خدا و روز قیامت ایمان دارد نباید در مجلسی بنشیند که در آن به قرآن و پیامبران و امامان توهین می کنند.

اکثر مردم دنیا گمراه هستند:

و اگر از بیشتر مردم روی زمین پیروی کنی تو را از راه خدا گمراه می کنند

گول سخنان افراد نادان را نخور:

برخی از آنها به برخی دیگر سخنان باطل آراسته و فریبنده می دادند

آموزش قبل از دبستان

 

به نام خدا

آموزش قبل از دبستان

نویسنده: عبدالله یزدانی

جامعه ای که در اندیشه ی آموزش کودکان نباشد، شایسته ی پیشرفت نیست.

تقدیم به مربیان و معلمان دلسوز

شابک                          : 70000ریال 0–25–6432-600–978

شماره کتابشناسی ملی      : 4096632

عنوان و نام پدید آور        : آموزش قبل از دبستان / نویسنده، عبدالله یزدانی.

مشخصات نشر               : ورامین: دوقلوها، 1394.

مشخصات ظاهری          : 74 ص : مصور، 14/5 * 21/5 س م

موضوع                       : آموزش پیش دبستانی

موضوع                       : آموزش پیش دبستانی – راهنمای آموزشی

رده بندی دیویی              : 21/372

رده بندی کنگره              : 1394 8آ4ی/ 2/1140 LB

سر شناسه                     : یزدانی، عبدالله، 1353-

وضعیت فهرست نویسی    : فیپا

ناشر: دوقلوها

نویسنده: عبدالله یزدانی

چاپ اول: 1395

شمارگان: 1000

شابک: 0 – 25 – 6432 – 600 – 978

قیمت : 7000 تومان

همه ی حقوق محفوظ است

تلفن: [phone] - 0919

 مقدمه..........................................................................9

هدف های آموزشی........................................................11

نقش خانواده در تربیت کودک...........................................11

کودکان چه می آموزند....................................................11

سخن گفتن با کودکان......................................................12

با تغییر خود فرزندتان را تغییر دهید...................................12

دلایل اختلالات زبان در کودکان........................................12

محیط یادگیری.............................................................13

اساس تعلیم و تربیت......................................................13

روند شکل گیری عادت..................................................14

عدم اجبار و تحمیل در یادگیری........................................14

چگونه با کودک مذاکره کنید............................................14

آموزش از طریق بازی..................................................15

اهمیت بازی...............................................................15

نقش بازی..................................................................16

بازی های کودکانه........................................................16

نیاز به بازی کردن........................................................17

اهمیت اسباب بازی.......................................................17

رشد هوش..................................................................17

شناخت کودک از طریق بازی..........................................18

رشد اجتماعی..............................................................18

بازی و نظم................................................................18

تربیت اخلاق از طریق استدلال........................................19

جلب توجه اصل سودمندی در فرایند آموزش........................19

اصل کودک مداری و کودک محوری................................19

افزایش رشد هوش با صمیمیت........................................19

تعلیم و تربیت منفی.....................................................20

فلسفه ی طبیعت گرایی.................................................20

آموزش فعالیت های حرکتی...........................................20

استفاده از کارت های بازی............................................20

دوره ی آموزش تربیت حواس........................................20

دوره ی آموزش قبل از خواندن و نوشتن...........................21

تفکیک حروف..........................................................21

شناسایی شکل حروف..................................................21

شنایایی حروف با توجه به آوا........................................21

شناسایی حروفی که تقریبا شبیه هم تلفظ می شوند................21

شناسایی حروفی که تقریبا شبیه هم هستند و با نقطه با هم فرق دارند…...21

نقاشی حروف الفبا......................................................22

آموزش الفبای فارسی به شیوه ای خلاقانه.........................22

آموزش حروف انگلیسی به شیوه ای خلاقانه.....................24

آموزش اشکال هندسی.................................................25

شیوه ی تقسیم اشکال هندسی..........................................25

آموزش حروف فارسی و انگلیسی به وسیله ی دایره............26

آموزش ریاضی به زبان ساده.........................................27

آموزش از طریق اسباب بازی........................................27

آموزش از طریق شناخت حیوانات...................................27

رشد هوش چگونه است................................................27

مرحله ی پیش عملیاتی.................................................28

استفاده از پرسش و پاسخ...............................................28

توانایی حل مسأله........................................................28

سازماندهی محتوا.........................................../............29

استفاده از تخیلات و خیال پردازی ها...............................30

مربی با تجربه...........................................................30

اشتباهات کودک.........................................................30

تنبیه آری یا نه...........................................................30

قوانین کنترل بر رفتارهای کودک...................................31

اهداف آموزشی..........................................................31

محیط کلاس..............................................................32

شناخت انواع هنر.......................................................33

آموزش موسیقی.........................................................33

ارتباط دو نمیکره ی مغز...............................................33

آموزش ریتم به نوآموزان..............................................34

آموزش ریتم به وسیله ی طبل.........................................34

اکنون نوبت شناخت اجرای با ریتم است............................35

آموزش نقاشی و مجسمه سازی.......................................36

تمرین نقاشی برای نوآموزان.........................................36

برای ترمیم نارسا نویسی..............................................38

ادراک بینایی شامل موارد زیر است.................................38

بازی چی با چی.........................................................39

بازی نقطه چین..........................................................39

بازی سایه ها.............................................................39

بازی جای پا..............................................................40

رفتن به سینما، پارک و باغ وحش....................................40

الگوی معنوی............................................................40

نقد کودکانه................................................................41

ارزشیابی..................................................................41

کودکان از نظر توانایی ها، علایق و نیازهایشان با یکدیگر متفاوتند.................41

تفاوت های کودکان......................................................42

کودکان به طور ذاتی برای یادگیری انگیزه ی فراوانی دارند..................42

یادگیری کودک در روند تعامل با یکدیگر افزایش می یابد.............42

ویژگی های برنامه های درسی پیش دبستان.........................42

ویژگی های برنامه ی خوب...........................................43

در زیر به توضیح بیشتر در موارد فوق می پردازیم..............44

برنامه ای متناسب با سطح توانایی های کودک....................44

در اجرای برنامه ی درسی (بازی) را محور اساسی کار با کودک…….45

زیربنای شخصیت کودک..............................................45

اصول حاکم بر فعالیت های آموزشی دوره ی پیش دبستانی.........46

اهداف فعالیت های دوره ی پیش دبستان............................46

ناتوانی یادگیری........................................................46

رفع مشکلات یادگیری.................................................47

ناتوانی های ادراکی در تفکر.........................................48

ویژگی های مربی پیش دبستانی......................................48

رشد وجدان، اخلاق و مقیاس ارزش ها..............................48

یادگیری کودک پیش دبستانی..........................................49

تربیت تخیل...............................................................49

گوش کردن به داستان..................................................50

تصاویر بیان کننده ی داستان..........................................50

گوش دادن به جزئیات..................................................51

پیش بینی داستان........................................................51

صحبت کردن با کودک................................................51

تعلیم را در سطح کودک شروع کنید.................................52

فرایند برنامه ی درسی.................................................52

تلقی نسبت به فرایند آموزش..........................................52

نقش مربی................................................................53

تلقی نسبت به کودک...................................................53

اصول حاکم بر الگوی برنامه ی درسی.............................54

اهداف کلی و جزئی آموزش پیش دبستانی..........................54

پرورش مهارت های مختلف به کودک..............................55

پرورش رشد جسمانی کودک..........................................55

رشد و تکامل نگرش اجتماعی کودک................................56

مراحل پرورش رشد ذهنی کودک.....................................56

کمک به رشد زبان آموزی کودک.....................................58

کمک به شناخت برقراری ارتباط بین اجزاء داستان...............58

آشنایی مقدماتی با جغرافیا..............................................58

آشنایی مقدماتی با گیاهان...............................................58

آشنایی مقدماتی با جانوران کشورمان.................................58

آشنایی مقدماتی با غذاها و میوه ها....................................59

آشنایی کودکان با وسایل نقلیه ی عمومی.............................59

آشنایی کودکان از اینکه چه کارهایی خوب است و چه کارهایی بد………59

محتوای برنامه ی درسی پیش دبستان................................60

محتوای علوم پیش دبستانی............................................60

محتوای ریاضیات پیش دبستانی......................................61

مهارت های زبان آموزی..............................................62

آگاهی از نظام واجی....................................................63

ترکیب شنیداری.........................................................63

مهارت روانشناسی کودک.............................................63

محوریت تربیت بدنی در پیش دبستان...............................64

آموزش هنر و علم و خلاقیت.........................................64

شناخت مفاهیم قبل از دبستان.........................................71

 مقدمه

در سال های اولیه ی کودکی، مفاهیم از راه بازی آموخته می شود. بنابراین فرایند کسب تجربه، برای کودک از راه طبیعی اتفاق می افتد. روند پرورش کودک در این دوره اساسا مبتنی بر کسب دانش، اطلاعات اولیه، مهارت، تفکر، پرسش و شکوفایی توانایی های کودکان می باشد. وظیفه ی مربی در این دوره تنها به تدریس منحصر نمی شود. مربی باید فرایندهایی را طراحی، هدایت و سرپرستی کند که به کمک آن نوآموزان به کسب مهارت های جدید دست یابند. بنابراین برنامه های آموزشی این دوره باید از انعطاف لازم، براساس نیازها و خواسته های کودکان برخوردار باشد. بر این اساس رویکرد برنامه های این دوره باید کودک محور بوده و مبتنی بر علاقه ها و خواست و توانایی کودکان باشد.

مطالعات و نتایج به دست آمده، بیانگر این مطلب است که تعلیم و تربیت اولیه و با کیفیت بالا موجب کاهش میزان ترک تحصیل و مردودی در سال های آتی می شود.

وظیفه ی معلم، پرکردن ذهن کودک از معلومات نیست. معلم باید بیدار کننده ی نیازهای فکری و اخلاقی کودک باشد. بیشتر همکار شاگردان باشد تا یک متخصص آموزش. معلم باید به جای انتقال تفکرات و دانسته های خود، شاگردان را طوری در مسیر آموزش قرار دهد تا خودشان آنها را از راه تلاش و کوشش بدست آورند. فضیلت معلم نه دانش بسیار بلکه  شور و شوقی است که در کودکان ایجاد می کند.

هدف های آموزشی:

هدف آموزش و پرورش پیش دبستانی، ایجاد عادت پسندیده، روحیه ی اجتماعی و آماده کردن کودکان در مراکز پیش دبستانی بیشتر وقت خود را به بازی با اسباب بازی ها و وسایل گوناگون می گذرانند. شعر می خوانند، نقاشی می کشند، کارهای دستی کوچک و سرگرم کننده می سازند و سعی می کنند از طریق ساختن اشیاء خلاقیتشان را نشان دهند. اگر چه کودک در این دوره به آموزش هنر و موسیقی، خوب صحبت کردن و حتی خواندن، حساب کردن و... می پردازد. اما مربی هرگز نباید کودک را به بهانه ی پیروی کردن از یک برنامه ی مشخص به انجام تکلیف وادار کند. مثلا تا زمانی که کودک آمادگی خود را برای نقاشی، موسیقی و حساب کردن نشان ندهد، مربی اقدام به آموزش این مهارت ها نمی کند. بنابراین مربی می تواند با توجه به آمادگی کودک، مطلبی را که مناسب می داند آموزش دهد. به همین دلیل در این مراکز وسایل زیادی برای کودکان تهیه شده است تا شوق رغبت آنها را برای یادگیری برانگیزد و استعدادهای نهفته ی آنان را آشکار سازد.

نقش خانواده در تربیت کودک:

چنانچه کودک محیط خانواده ی خود را امن ببیند و قادر باشد احساسات و عواطفش را به راحتی تخلیله کند و با افراد خانواده ی خود ارتباطی صمیمی داشته باشد، مراحل رشد هوشی اش سریع تر انجام می گیرد. علاوه بر افزایش میزان هوش، در آینده ارتباطات اجتماعی بهتری خواهد داشت. بنابراین برای او ارزش قائل شوید و در پی هر پیشرفت کوچکی او را تحسین کنید.

کودکان چه می آموزند:

کودکان وقتی با سرزنش و انتقاد روبرو می شوند، می آموزند که
با افسردگی و ترس زندگی کنند. وقتی مورد تمسخر دیگران قرار
می گیرند، می آموزند که نسبت به دیگران بی اعتماد باشند. وقتی با خشونت و آزار با او برخورد می شود، می آموزند که پرخاشگر باشند. اگر با بی اعتمادی با آنها برخورد می شود، می آموزند که به دیگران اعتماد نداشته باشند. اگر با بی احترامی با آنها برخورد
می شود، می آموزند تا به دیگران بی احترامی کنند. اگر با توهین و سرزنش با آنها برخورد می شود، می آموزند با دیگران چنین کنند. اما اگر با شکیبایی، صبر، تدبیر و اعتماد و دوستی و محبت و انصاف با آنها برخورد شود، می آموزند در دنیا چگونه زندگی کنند. یک محیط خانوادگی دوستانه جایی است که تلاش های کودک شناخته می شود و مورد توجه و تشویق قرار می گیرد.

نکته: کودکانی که در خانواده های پرجمعیت زندگی می کنند، فشار روانی زیادی را تجربه می کنند. توجه داشته باشید که کودکان با مشاهده ی رفتار پرخاشگرانه، همانگونه رفتار می کنند که با آنها رفتار شده است. یعنی ارتباط خانواده با کودک، سبب می شود تا کودک همان رفتارها را بروز دهد. در اینجا کودک از بزرگترها تقلید می کند.

سخن گفتن با کودکان:

روانشناسان و متخصصین کودک می گویند صبحت کردن با کودک و قصه خواندن قدرت تکلم کودک را افزایش می دهد. حتی اگر کودک سن کمی دارد و قادر به حرف زدن نیست. زمانیکه صدای شما را
می شوند و سعی می کند به گونه ای به آنها پاسخ دهد، مهارت های زبانی و تکلمی او به طرز شگفت آوری رشد می کند.

با تغییر خود کودک را تغییر دهید:

اگر مضطرب هستید، توقع کودک آرام نداشته باشید. اگر در زندگی
بی برنامه و ناهماهنگ هستید، توقع نداشته باشید شاگرد منظمی داشته باشید.

دلایل اختلالات زبان در کودکان:

زبان وسیله ی بیان عقاید و نظرات است که به کمک علائم و بر طبق قواعد و دستور زبان بکار می رود. اگر خانواده ها به گونه ای غلط با کودکان صحبت کنند، زبان کودک دچار نقص و نارسایی می شود. به هر حال صحبت کردن برخلاف قواعد دستوری یا غیر مفهوم بوده و یا از نظر شخصی و فرهنگی مطلوب نیست.

محیط یادگیری:

محیط یادگیری نباید خسته کننده باشد، بلکه باید به گونه ای باشد که یادگیری را برای کودکان لذت بخش کند و آنان را برانگیزد. مربیان درباره ی چگونگی بالا بردن ظرفیت های کودکان برای انسان کامل شدن  در دنیای صنعتی آگاهی می دهد.

اساس تعلیم و تربیت:

فکر و ذهن کودک در مسیر تعلیم و تربیت شکل می گیرد و علایق و توانایی های ذاتی او براساس شناخت کودک کامل می شود.

دانش در روند طبیعی خود مانند طبیعت عمل می کند. یعنی:

1- طبیعت از یک طرح زمانی معینی پیروی می کند. بنابراین همه ی مطالب یادگیری را باید به طریقی تقسیم کرد.

2- طبیعت قبل از شکل گیری فعالیت خود را از درون آغاز می کند. بنابراین قبل از شناخت قواعد باید الگوها را شناخت (سیستم روند جریان حل مسأله). یعنی ذهن کودک برای مطلبی که می خواهیم به وی آموزش دهیم، آمادگی پیدا می کند. همینطور برای بیان یک قاعده و قانون یا اصل باید از مثال کمک گرفت و مثال ها باید قبل از قواعد آموخته شوند.

3- قبل از هر گونه تجزیه و تحلیل باید مشاهده صورت گیرد.

4- ادراک و دریافت باید قبل از بیان و گفتار شکل گیرد.

5- ذهن کودک باید برای مطلبی که برای آموزش وی انتخاب شده، آمادگی پیدا کند.

6- هنگام آموزش کودک دچار سردرگمی و ابهام نشود.

7- در این مرحله فکر و ذهن کودک مانند آب که دستخوش جریان
می گردد به آسانی در مسیر خود در حرکت است.

8- بعد از این مرحله تمرین و مرور از ضروریات است.

نکته: اگر کودکان برای فراموش کردن آموخته هایشان مورد سرزنش و انتقاد قرار بگیرند و یا با برخوردهای خشونت آمیز، روح آنها را جریحه دار کنید. کودکان احساس گناه کرده، گویی که عمدا مرتکب خطایی شده اند و در نتیجه یادگیری صورت نمی گیرد.

روند شکل گیری عادت:

تشکیل چند عادت نباید به طور هم زمان صورت گیرد. زیرا در این صورت تنوع و گوناگونی عادت باعث اغتشاش و سردرگمی ذهن
می گردد و در نهایت نتیجه ی کامل و ارزشمندی حاصل نمی شود. هنگامیکه یک عادت به طور طبیعی و به تدریج یادگرفته شد و کودکان بدون مشقت و کمک دیگران آن را تمرین کردند، زمان یادگیری عادات دیگر فرا می رسد و آنگاه می توان به تشکیل عادت دیگر پرداخت.

عدم اجبار و تحمیل در یادگیری:

یادگیری تحمیلی برای کودک به صورت تکلیفی شاق و خسته کننده در می آید و اگر چیزی به اجبار یادگرفته شود. ذهن از پذیرش آن سرباز می زند و یادگیری ملال آور می شود. اگر از این اصل غلط که
می توان دانش آموز را به فرا گرفتن آنچه دلخواه ماست، مجبور کنیم به هیچ نتیجه ای نخواهیم رسید.

چگونه با کودک مذاکره کنید:

کودکان، اولین تعامل و ارتباط خود را برای تأمین نیازهای زیستی، عاطفی، روانی، اجتماعی، مسائل را با پدر و مادر خود تجربه
می کنند. چگونگی کیفیت تعامل می تواند در شکل گیری پایه های شخصیتی و موفقیت و یا شکست آنها در اجتماع تأثیر گذار باشد. بنابراین، کودکی که تفکر اصولی و منطقی را نیاموخته، برای مشکلات زیستی، عاطفی و روانی خود با دیگران دچار مشکل خواهد شد. اما مراقب باشید در مذاکره تا حد امکان به دنبال منافع متقابل باشید و به کودک باج ندهید. به عبارت دیگر باید نتیجه ی مذاکره مبتنی بر (برنده – برنده) باشد. سعی کنید:

1- هدفتان از مذاکره بررسی و چرائی مسأله برای رسیدن به یک توافق باشد نه رسیدن به جدل و جنجال

2- سعی کنید، رفتار و اظهار نظر کودک، شما را عصبانی نکند. به هر حال در بیشتر موارد کودکان به مسائل آگاهی کامل ندارند و شما باید با روشی درست با آنها برخورد کنید

3- سعی کنید وقتی مشکلی پیش می آید او را برای یافتن راه حل های منطقی و اصولی یاری کنید

4- نقطه نظر و دلایل خود را به کودک توضیح دهید

5- سعی کنید راه حل های قابل قبول و مناسبی برای مشکل ارائه دهید

6- سعی کنید جواب های آسان و کوتاه عرضه کنید.

نکته: در تنبیه محروم کردن مناسب تر است.

آموزش از طریق بازی:

اساس تعلیم و تربیت کودک خردسال به اصل بازی توصیه شده است. چندین اسباب بازی را در اختیار کودک بگذارید تا ضمن آنکه از آنها آزادانه استفاده می کند، آموزش های متنوعی داده شود.

اهمیت بازی:

امروزه ثابت شده است کودکانی که به اندازه ی کافی و به
درستی بازی نمی کنند از رشد ذهنی مناسب و رشد اجتماعی درست بی بهره اند. زیرا بازی واقعیتی برای رشد و نمو استعدادها است که هدفش در خود آن نهفته است. بنابراین بازی وسیله ای برای خودشکوفایی کودک است که از این طریق خود را می یابد و دنیای پیرامون خود را درک می کند. بازی فرایندی چند بعدی است که به نحو قابل توجه در خدمت تکامل و رشد فکری و جسمی کودک است و می تواند راهی جهت تخلیله ی انرژی جسمی و ذهنی باشد. به طور کلی بازی می تواند در شکل گیری شخصیت کودک نقش مهمی ایفا کند.

بازی می تواند فضای عاطفی و روانی مناسبی ایجاد کند و کودک انرژی های سرکوب شده ی خود را بروز می دهد و به کمک آن نیاز لذت جویی خود را ارضاء می کند. علاوه بر اینکه در بهداشت روانی او مؤثر است و باعث تعادل روانی کودک می شود. همچنین
ویژگی های رفتاری کودک در بازی هایش کاملا مشخص است. آنان احساساتی چون ترس، اندوه، شادی و عصبانیت خود را از طریق بازی بروز می دهند. به عنوان مثال کودکی که در جستجوی قدرت است، معمولا در بازی نقش رهبر، رئیس و فرمانده و... را بازی
می کند یا یک  کودک پرخاشگر ممکن است در بازی نقش جنگجو را بازی کند.

نقش بازی:

دوران کودکی به منزله ی برگ های جوانه زده ی درخت، تمام زندگی و آینده ی کودک است. بازی پاک ترین و صادقانه ترین فعالیت فرد در این مرحله و نیز نمونه ای از زندگی و طبیعت نهانی و درونی انسان در کل می باشد. به همین جهت بازی، خوشی، آزادی و رضایت را برای کودک به ارمغان می آورد.

این دوران و لحظات کودکی، خواه در سادگی یا تجمل در آرامش یا اضطراب، در محبت یا نفرت، در غنا یا فقر، در تنبلی و کاهلی یا خلاقیت و آموزش، در بهت و حیرت یا درک و فهم مسائل پیرامون، در هماهنگی یا ناهماهنگی و بی نظمی و... به هر حال به هر شکلی که بگذرد، ارتباط بعدی وی با والدین، خانواده، اجتماع، طبیعت و ... باشد.

بازی های کودکانه:

بازی عبارت است از هر گونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدفدار، که به صورت فردی یا گروهی انجام شود و موجب کسب لذت و برآورده شدن نیازهای کودک می گردد. کودکان نقاط قوت و ضعف خود از جمله تمایل به فرمان دادن یا فرمان بردن، تهاجم یا تسلیم، اجتماعی بودن یا منزوی بودن و همچنین احساسات دوستانه یا خصمانه، افسردگی یا شادی و امیال و آرزوهای خود را از طریق بازی نشان می دهند. کودکان به بازی های متفاوتی می پردازند که هر کدام از بازی ها نشان دهنده ی تمایلات آنهاست.

کودکان برای انجام رفتارهای پرخاشگرانه ی خود به بازی هایی
می پردازند که در آنها بتوانند با حمله و تخریب، راهی برای بروز خشم خود پیدا کنند. همچنین برای بیان آرزوها، خود را به بازی های تخیلی سرگرم می کنند. همینطور برای ساخت  و پیدا کردن نقش مورد علاقه ی خود به بازی های تقلیدی می پردازند.

نیاز به بازی کردن:

بازی کردن برای رشد کودک لازم است. زیرا به کودک این امکان را می دهد که خودش را بشناسد. می آموزد که تمرکز کردن و دقت کردن را بیاموزد و قوه ی خلاقیت و تخیلش رشد می کند.

علاوه بر مسائل یاد شده، رشد عضلات، مصرف انرژی مازاد، آگاه شدن بر توانایی ها، رفع خستگی و بالاخره رشد کودک در سایه ی حرکت و جنب و جوش، از ارزش های جسمانی بازی است. همچنین آموزش قانون و مقررات، تعدیل رفتارهای ناسازگارانه و خواسته های نابجا، کاهش استرس و خصومت ها با بازی کردن تعدیل می شود. همچنین آگاه شدن با نقش های متفاوت از مزایا و ارزش های اجتماعی بازی است. از طریق بازی کودک می تواند راهی منطقی برای پیروز شدن پیدا کند.

نکته: دخالت نامناسب و بی موقع در فعالیت های او استقلال و
خود مختاری و فعالیت را از کودک سلب می کند.

اهمیت اسباب بازی:

ابتدا باید کودک را به دقت مشاهده کنید. حالت صورت او،
عکس العمل او در مقابل اسباب بازی اهمیت دارد. زیرا اسباب بازی خوب کودک را به حرکت و تفکر وادار می کند. اما اسباب بازی های موفق آنهایی هستند که کودک روی آنها کار کند و آنها را تکه تکه
می کند و مرتبا در حال حدس زدن قرار می گیرد. بدین ترتیب
اسباب بازی برای کودک تولید مسأله می نماید که وی باید آن را حل کند. این کار برای کودک لذت بخش و شادی آفرین خواهد بود.

رشد هوش:

کودکانی که فاقد اسباب بازی هستند و یا امکانات اندکی برای بازی دارند، از لحاظ شناختی از همسالان خود عقب تر هستند. علاوه بر این فرزندان خانواده های کم درآمد نسبت به کودکان طبقه ی متوسط، بیشتر در بازی گروهی دست به خشونت می زنند. همینطور فرزندان خانواده های کم درآمد در اکثر اوقات خنده را برای تمسخر کردن دیگران بکار می گیرند. به کودکان بگویید که خندیدن برای این است خوشحالی خود را با دیگران تقسیم کند، نه اینکه خنده ابزاری برای توهین و مسخره کردن دیگران باشد.

بعضی از روانشناسان معتقدند یکی از دلایلی که کودکان طبقه ی کم درآمد پس از ورود به مدرسه با مشکلات یادگیری روبرو می شوند. یکی از دلایل اصلی اینکه بازی های آنها چندان پیچیده نیست و نسبت به بازی کودکان طبقه ی متوسط از تنوع کمتری برخوردار است.

شناخت کودک از طریق بازی:

کودک از طریق بازی خود را نشان می دهد که نقاط قوت و ضعف او چیست. آیا فرمانده است یا فرمان بر؟ تابع است یا متبوع؟ آرام است یا شلوغ؟ حالت تهاجمی دارد یا تسلیم؟ همچنین بسیاری از صفات و خصوصیات کودک مثل شجاعت یا ترس یا مهر و خشم و ابتکار از طریق بازی است که کشف می شود.

رشد اجتماعی:

بازی در رشد اجتماعی کودک تأثیر چشمگیری دارد. کودکان یاد
می گیرند درباره ی قوانین بازی با یکدیگر توافق کنند و گروهی بازی کنند. مفهوم همکاری، پیروزی بر گروه رقیب، شکست و برتری طلبی در بازی ها جنبی و گروهی به رشد لازم می رسد. از طرف دیگر کودک در ضمن بازی، قدرت جسمانی، کلامی، ذهنی و استعداد خود در برقراری ارتباط با دیگران را گسترش می دهد. به تدریج کودک شروع به ارزیابی توانایی های خود در مقابل دیگران می کند و هویت و تصور از خود را بهبود می بخشد. بازی کردن قدرت تمرکز حواس کودک را پرورش می دهد.

بازی و نظم:

از دیگر فواید بازی می توان درک نظم، ترتیب توالی، مشارکت را نام برد. قوانین بازی، نحوه ی شروع، ادامه، خاتمه ی آن، فرصت مناسبی برای کودک فراهم می کند تا درباره ی نظم نکات بیشتری بیاموزد. تمام این مراحل بازی از ترتیب و توالی به شکل مناسبی تشکیل شده است.

تربیت اخلاق از طریق استدلال:

یکی از بزرگترین اشتباهات مربیان این است که کودکان را قبل از اینکه فکر و ذهنش برای استدلال نرم و قابل انعطاف باشد، وادار به انجام کاری می کنند. با این کار زحمتتان تقریبا بدون نتیجه و یا ناچیز خواهد بود.

جلب توجه اصل سودمندی در فرایند آموزش:

برای کسب چنین توجهی، معلم باید سعی کند کودک را تا حد امکان به درک و شناخت مزایا و سودمندی آنچه مورد آموزش است، آگاه کند. باید بگذاریم کودک خود، مشاهده گر موفقیت ها و یادگیری هایش باشد. بگذارید مشاهده نماید که چگونه توانسته کاری را انجام دهد که قبلا از انجام آن عاجز بوده است. تا بدین طریق به سودمندی کارهایش پی ببرد. همین امر سبب قدرت و برتری واقعی در او نسبت به دیگران خواهد شد.

اصل کودک مداری و کودک محوری:

به اعتقاد روسو کودک نه مانند حیوان غیر منطقی و نه مانند یک انسان کامل و بزرگسال،  بلکه صرفا یک کودک است. او باید از ضعف هایش آگاهی یابد و نسبت بدان ها حساس باشد. ولی نباید از آنها زجر بکشد. باید وابستگی را یاد بگیرد، ولی نباید مطیع صرف بار بیاید. باید پرسش کردن را بیاموزد، ولی نباید امر و نهی کرده و یا فرمانروایی نماید. کودک در حالت تسلیم و اطاعت از دیگران است. ولی این تسلیم و اطاعت از دیگران هم به علت نیازها و خواسته های اوست و هم بدین جهت است که بزرگترها بهتر از او بر خوبی ها و بدی ها واقف هستند و به صلاح و خیر او آگاهند.

افزایش رشد هوش با صمیمیت:

مربیان باید کاملا مراقب رفتار خود با کودکان باشند. زیرا رفتارهای خشونت آمیز و تنبیه بر هوش آنها اثر منفی می گذارد. از آنجا که سلول های مغز کودکان دائما در حال رشد است، هرگز به خودتان اجازه ندهید کودک را بیهوده تنبیه کنید. ضمن اینکه برقراری رفتار عاطفی، صحبت کردن با ملاطفت، گوش کردن به صحبت های کودک و در کل احترام متقابل باعث ارتقاء مهارت های وی در گفتار و رفتارش می شود و رشد ذهنی کودک را تسریع می کند.

تعلیم و تربیت منفی:

برخی مربیان قصد دارند به کودک طرز رفتار بزرگسالان را بیاموزند. ولی چون این طرز رفتار هنوز نمی تواند از طرف کودک مورد تجزیه و تحلیل و قضاوت صحیح قرار بگیرد و حتی چنان که باید درک نمی گردد.

فلسفه ی طبیعت گرایی:

من معتقدم که آموزش انسان را به شناخت خود، سازش با طبیعت و توکل بر خداوند آشنا می کند. بنابراین وحدت زیربنای رابطه ی انسان، طبیعت و خدا اساس آموزش را تشکیل می دهد.

 آموزش فعالیت های حرکتی:

آموزش فعالیت های حرکتی باعث به وجود آمدن تعادل بدنی و همچنین ایجاد هماهنگی لازم بین حرکات بدنی کودک می شود. از طریق تمرینات منظم مانند راه رفتن، رژه رفتن، دویدن، خم شدن، بلند شدن، نفس کشیدن (دم و بازدم)، پریدن، جهیدن، تاب خوردن، حرکات موزون و دیگر حرکات ژیمیناستیکی ساده و...

استفاده از کارت های بازی:

نشان دادن چند عکس و مرتب کردن ترتیب توالی آنها با یکدیگر. این مراحل که به دنبال هم می آیند به منزله ی یک نظام حرکتی هماهنگ و منطقی می باشد. در این مرحله توانایی ادراک عملیاتی در کودک بالاتر می رود. معلم می تواند موضوعی را به نحوی سودمند در کارت های بازی بگنجاند و به کودکان ارائه دهد.

دوره ی آموزش تربیت حواس:

فعالیت های حسی به وسیله ی تمرینات مبتنی بر مشاهده، مقایسه و حس تشخیص، قوای عقلانی و ذهنی کودک را پرورش می دهد.

آموزش حسی به منظور کمک به کودک در پرورش قوه ی تشخیص، دیدن، مزه کردن، لمس کردن، تشخیص صداهای مختلف صورت
می گیرد.

دوره ی آموزش قبل از خواندن و نوشتن:

شناسایی دیداری کیفیت حروف اهمیت دارد. اینکه حروف دو دسته
می شوند. یا نقطه دارند و یا اینکه نقطه ندارند. یا اینکه صدا دارند و تعدادی صدا ندارند.

تفکیک حروف:

1- حروفی که نقطه دارند

2- حروف بی نقطه

3- حروفی که نقطه در بالای آنهاست

4- حروفی که نقطه در پایین آنهاست

5- حروفی که یک نقطه، دو نقطه و سه نقطه دارند

شناسایی شکل حروف:

1- حرف (ب) شبیه لبخند است

2- حرف (ر) شبیه زبان بیرون آمده است و...

شنایایی حروف با توجه به آوا: (تلفظ صحیح و تولید صدا)

1- حروف صدادار

2- حروف بی صدا

شناسایی حروفی که تقریبا شبیه هم تلفظ می شوند. اما شکل متفاوتی دارند.

1- ث – س – ص

2- ت – ط

3- ز – ظ – ض

شناسایی حروفی که تقریبا شبیه هم هستند و با نقطه با هم فرق دارند.

1- ب – پ – ت – ث

2- ج – چ – ح – خ

3- د – ذ

4- ر – ز – ژ

5- س - ش

نکته: در این مرحله فقط تفاوت ها و شباهت های حروف آموزش داده می شود.

نقاشی حروف الفبا:

از کودکان بخواهید تا حروف الفبا را نقاشی کنند.

آموزش الفبای فارسی به شیوه ای خلاقانه:

بعد از این مرحله تونایی کودک در نوشتن نقطه ی حروف می باشد. زیرا کودک توانایی ادراک جزئیات حروفی که قبلاً به خاطر سپرده و هنگام نوشتن آنها دچار اشتباه نمی شود. مثلاً تشخیص «س» از «ش» و «ک» از «گ» و «ف» از «ق» و سایر موارد مشابه.

در این مرحله از یادگیری، پرورش میزان دقت مؤثر می باشد. مثلاً کودک در بعضی موارد دندانه ها یا نقطه ها را کم یا زیاد می گذارد و یا اینکه نقطه را بالای حروف مناسب قرار نمی دهد. در این مرحله باید از کودک خواست که از کلی نگری پرهیز کند و اجزای تصویر را مشاهده کند. 

بسیاری از کودکان در به خاطر آوردن حروف یا ترتیب توالی حروف در کلمه دشواری دارند. بنابراین مسائل توالی دیداری بر زمینه های مختلف تحصیلی بسیار مفید است. در این اشکال کودک شکل حروف را در یک تصویر مشاهده می کند و با به خاطر سپردن آن حروف در تصویر حافظه ی دیداری خود را تقویت می کند.

همچنین با توجه به ترتیب توالی اشکال و رنگ آمیزی اشکال، آنها را به همان ترتیب ادامه داده و تکمیل می کند.

در این مرحله برای انجام هر تمرین، زمان در نظر گرفته شود و اگر کودک بخواهد دوباره تمرین را انجام دهد، سعی کند در زمان کمتر و با سرعت بیشتری کشیدن تصویر را به پایان برساند. در نظر داشته باشید که کودک برای کشیدن شکل هایی که خطوط بیشتری دارند به زمان بیشتری نیاز دارد.

آموزش حروف انگلیسی به شیوه ای خلاقانه:  

در این نقاشی ها تشخیص شکل های قرینه و یا وارونه در جهت عکس یا مخالف تشخیص داده می شود.

همچنین کودک اشکالی که در جهت مخالف قرار دارند تشخیص
می دهد. کسب مهارت در وضعیت قرار گرفتن نمادهای کلامی که در جهت یکی مخالف جهت دیگری است. مانند:  بی و دی

نکته: برای فهم بهتر زبان بهتر است از کلمات مرتبط با یکدیگر استفاده کنید. مثلا آسمان، ابر، رعد و برق، باران و با این کلمات جمله بسازید. مثال دیگر: نجار، میخ، تخته، چکش...

آموزش اشکال هندسی:

آموزش رسم اشکال هندسی متنوع که مهارت نوشتن را افزایش
می دهد.

اکنون با تقسیم کردن مربع یا مستطیل از طریق زاویه های روبروی هم می توان به شکل مثلث دست یافت.

شیوه ی تقسیم اشکال هندسی:

نکته: با تقسیم کردن اشکال هندسی و چسباندن آن روی مقوا می توانید تصاویر زیبای مثل درخت، گل، ابر، انسان، خانه، هواپیما، ماشین و... درست کنید. سعی کنید رنگ کاغذهای رنگی متناسب با تصویر باشد. برای مثال رنگ سبز درخت و رنگ قهوه ای تنه ی درخت انتخاب شود. حتی می توانید ترکیب نفاشی با برکش کاغذهای رنگی درست کنید.

آموزش حروف فارسی و انگلیسی به وسیله ی دایره:

نکته: شیوه ای که برای روان نویسی دانش آموزان ارئه شده،
می تواند در ورزش هم بکار رود. مثلا توپ والیبال را با 10 درصد فشار با دو دست به زمین بزنید و به تدریج در هر نوبت فشار را 10 درصد بیشتر کنید تا به 100 درصد برسید. همینطور در ورزش کشتی می توانید به وسیله ی دست ها فشار وارد شده به حریف را از 10 درصد شروع کنید و در دفعات بعد در هر نوبت اجرا 10 درصد فشار را افزایش دهید.

آموزش ریاضی به زبان ساده:

1- شمردن اعداد یک تا ده با انگشتان

2- تعدادی پسته به آنها بدهید تا بین هم به طور مساوی تقسیم کنند

3- یک نان بدهید تا به دو قسمت و یا چهار قسمت مساوی تقسیم کنند.

4- تعداد دکمه های لباس

5- تعداد میز و نیمکت کلاس

6- در هر دست چند انگشت دارد و...

نکته: هدف استقلال فکری در کودکان است.

آموزش از طریق اسباب بازی:

به عبارت بهتر چیدن اجزاء یک اسباب بازی که در نهایت شکل خاصی را به وجود می آورد. مخصوصا اسباب بازی هایی که به شکل حیوانات و یا وسایل و اشیاء هستند، برای کودکان جذاب است.

آموزش از طریق شناخت حیوانات:

1- با دیدن تصویر حیوانات نام آن را بگوید.

2- رنگ پوست

3- تشخیص شکل ظاهری مانند گوش، چشم ها، دندان ها و...

4- نوع غذایی که می خورد

5- در چه جایی زندگی می کند

6- به بچه هایش چگونه غذا می دهد و...

رشد هوش چگونه است:

رشد هوش مانند سعود پلکانی تشبیه می کنند که هر پله نشان دهنده ی یک حالت توازن در جهت تعادل جویی است. همانطور که کودک
پله ها را می پیماید، در حقیقت به سوی کامل شدن گام برمی دارد. جریان حرکت کودک از پلکان در واقع جریان فهم و شناخت محیط پیرامونش است. بنابراین رشد هوش به صورت مرحله ای صورت می گیرد و طی مراحل ماهیت و شاخت آن به طرز قابل ملاحظه ای تغییر می کند. البته این تغییرات و تفاوت ها از نوع درجه و کمیت مانند جریان رشد جنین به نوزاد کامل تشبیه می کنند. هر یک
از مراحل به طور مشخص از یکدیگر متمایزند و محتوای هر مرحله به منزله ی سیستمی است که روش درک ما را معین می کند و فهم رشد را برای ما معنی دار می سازد.

مرحله ی پیش عملیاتی: (ترکیب کلمات)

توانایی درک و استفاده از لغات در این دوره به خصوص قابل توجه است و کودکان از لغات و کلمات مختلف برای مفهوم یک جمله استفاده می کنند. در این مرحله یک کودک 5 ساله حدود 2000 کمله را درک می کند.

استفاده از پرسش و پاسخ:

معلم با خواندن یک داستان از کودکان سئوالاتی می پرسد که داخل داستان وجود دارد. کودکان با جواب دادن به سئوالات به تدریج نظام پرسش و پاسخ را می آموزند.

بنابراین ویژگی های بارز سخن گویی کودکان در این مرحله، راهی برای تمرین در استفاده از مفاهیم کلامی و رشد زبان محسوب
می شود. هر چقدر تمرینات، تصورات و تخیلات وسیع تر و گسترده شوند، سهولت و مهارت و شایستگی های کلامی و زبانی کودک در آینده بیشتر خواهد شد. مطالعات نشان داده اند کودکانی که در این مرحله، از سخن گویی و تجربیات کلاس تا حدود معنی داری محروم بوده اند، تأخیرهای جبران ناپذیر و غیر قابل برگشت پیدا خواهند کرد. غیر از رشد بارز سخن گویی، به علت نوع تفکر در مرحله ی پیش عملیاتی، آنها قادر به درک استدلال و منطق بزرگترها نیستند. این نوع تفکر است که به کودک اجازه می دهد تا موانع موجود در دنیای واقعی را از سر راه خود بردارند.  

توانایی حل مسأله:

یادگیری توانایی حل مسأله به کودک کمک می کند تا مسائل زندگی را به نحو مطلوب حل کند و اگر مسائل فهم زندگی کودک حل نشده باقی بماند با فشار روانی روبرو خواهد شد و به راحتی سلامتی روانی و جسمانی او تهدید می شود. در این مرحله آموزش مهارت های
تصمیم گیری  به کودک کمک می کند که به طور صحیح در مورد اعمال و رفتارش تصمیم بگیرد و جوانب مختلف انتخاب ها و پیامدهای مثبت و منفی هر یک از آنها را در نظر بگیرد. چرا که تصمیم گیری مناسب و واقع بینانه موجب افزایش سطح سلامت روانی فرد می شود.

سازماندهی محتوا:

مربی تلاش می کند محتوای مسأله را در یک چهارچوب  و الگوی مشخصی که در آن تفکر، احساس و عمل را دارا باشد، بکار بگیرد.

به بیان دیگر تعریف عمل به مجموعه ای از اطلاعات سازماندهی شده می گویند. کمال عمل روندگی و جریان طبیعی آن است. مثل کار کردن طبیعی موتور ماشین یا روند طبیعی یک داستان و... اکنون
می توان محاسبات و پیش بینی های لازم را در نظر گرفت. آیا
می توانید ارزش های مسأله ی مورد نظر را بررسی کنید؟ آیا
می توانید حد و مرزهای  آن را شناخت و راهکارهای مناسبی را ارائه دهید. اگر بتوانید اطلاعات لازم را خوب درک کنید به تدریج به شناخت علم ارتباطات بین مؤلفه های حل مسأله پی خواهید برد. یعنی الگوها و رفتارهای مسأله را پیش بینی می کنید. با این کار مراحل تعامل و تعادل حل مسأله را شناخته اید. در واقع استراتژی حل مسأله را کشف کرده اید. اینجا نقش هایی اتفاق می افتد که به صورت طبیعی در حال شکل گرفتن هستند. شاید مراحل حل یک مسأله را با ابزار خلاقیت بهتر درک کنید. حتی دوگانگی مفاهیم علمی باعث تولید علم می شود. یعنی هنگامی که مفاهیم علمی را به زبان ساده بشناسید و به کودکان فاز به فاز و مرحله به مرحله آموزش دهید. به تدریج ذهن خلاق کودک شکوفا می شود. در اینجا با شناخت قابلیت های مختلف یک مسأله می توان به نتایج مطلوب دست یافت. می توان راهکارهای خلاقانه ارائه داد و نقش های جدیدی را کشف کرد. نتیجه اینکه کشف موضوع جدید با شناخت موضوعات قبلی امکان پذیر است. در اینجا محاسبات و پیش بینی های لازم ضروری است.

اگر مربی یا معلم نتواند به خوبی مسأله ای را درک کند و به تمام ابعاد آن تسلط نداشته باشد. مطمئن باشید که نمی تواند آن را به درستی انتقال دهد. در نتیجه کودک فهم درستی از مسأله پیدا نمی کند و آن را درک نخواهد کرد. در نتیجه فقط مسأله را حفظ می کند.

استفاده از تخیلات و خیال پردازی ها: (پرورش بیان و قدرت تکلم)

در این مرحله یک صفحه از کتاب داستانی را می خوانید و از کودکان می خواهید ادامه ی داستان را تصور کنند و در پایان نتیجه ی داستان را پیش بینی کنند. با این کار کودک به تدریج با استدلال کردن آشنا
می شود. حالا معلم می تواند ادامه ی داستان را بخواند و دوباره از کودکان سئوال کند که چه اتفاقی در حال وقوع است.

مربی با تجربه:

مربی واقعی درباره ی زندگی هر کودک احساس مسئولیت می کند. آنها نه فقط نگران هستند که هر کودک چگونه در حال انجام دادن فعالیت است. بلکه کودک چگونه نفس می کشد؟ آیا به اندازه ی کافی خوابیده است؟ حرکت او چگونه است؟ نقاط قوت کودک کدام است؟ و چگونه می توان آن را هدایت کرد؟ مربی در طول ساعات کار خود نزدیک تک تک کودکان است تا نکات مثبت هر کودک را در کلاس در نظر داشته باشد. مربی واقعی زمانی طولانی را با کودک کار
می کند، بدون اینکه عوض بشود. اما نقش مربی و انتظارات از وی با هر مرحله از رشد کودک تغییر می کند. مربی باید متعهد باشد که مسیر را در جهت رشد کودک و همگام با تغییر نیازهای کودک طی کند.

اشتباهات کودک:

مربیان باید خواستار رویارویی با مشکلاتی باشند که به واسطه ی اشتباهات و سهل انگاری های کودک ایجاد شده اند. در این میان با پرهیز از خشونت، کودک را در مسیر شناسایی اشتباهات قرار دهید.

بنابراین در راستای شکوفایی ارتباط منسجم تر و بهتر، مربیان باید به دور از هر گونه سرکوفت و سرزنش، طوری رفتار کنند که معقول و منطقی باشد.

تنبیه آری یا نه:

مربیان به وسیله ی تنبیه و سرزنش و ایرادهای گوناگون به
فعالیت های کودک، بی مهری خود را نسبت به وی ابراز می کنند. بنابراین، اینگونه رفتارها موجب می شود تا کودک اعتماد به نفس خویش را از دست بدهد و همواره با اضطراب و تشویش خاطر زندگی کند. در مورد محبت بیش از اندازه باید گفت که به عقیده ی اکثر روانشناسان محبت بیش از اندازه می تواند به اندازه ی بی مهری زیان آور باشد. کودکی که باید در آینده دارای استقلال و اعتماد به نفس باشد و مشکلات زندگی خویش را به تنهایی حل کند با محبت بیش از اندازه هرگز نمی تواند استقلال و اعتماد به نفس پیدا کند. بنابراین در اجرای عملکردهای خود جدی باشید و در عین حال از سرزنش و تنبیه کودک جدا خودداری کنید.

قوانین کنترل بر رفتارهای کودک:

بعضی مربیان سخت گیر هستند و سعی می کنند بر رفتار و عملکرد کودک کنترل غیر منطقی داشته باشند و قوانین و معیارهای قاطعی برای هر رفتار کودک دارند که مایلند آنها را تغییر دهند. بالاخره کنترل منطقی هیچگونه ربطی با دادن آزادی به کودک ندارد. در هر صورت قواعد و محدودیت هایی که مربیان برای رفتار کودک بکار می گیرد با توجه به سن کودک تنظیم و هماهنگ باشد. همه ی ما چه به عنوان والدین و مربی آگاه باید به این نکته کاملا واقف باشیم که باید نسبت به رفتار کودک وسواس نداشته باشیم. بلکه حفظ حرمت ها و ارزش های کودک اهمیت دارد تا واکنش مثبت اتفاق بیفتد. این نکته را فراموش نکنید که هر دو طرف باید روحیه ی مناسب برای محبت کردن داشته باشند. برای همین انتخاب رفتار مناسب اهمیت دارد.

نکته: در فرایند تربیت کودک باید از قانون استفاده کرد. قانون معمولا زندگی فرزندان در خانواده را نظم می بخشد و آنها را برای قبول مسئولیت آماده می کند.

اهداف آموزشی:

حمایت از رشد و تکامل مستقل کودک در زمینه های حسی – حرکتی، عقلانی، زبانی و اخلاقی است. در حقیقت آموزش و پرورش کمکی برای کشف نیروهای درونی کودک است تا در مدرسه برداشت مثبتی نسبت به کنجکاوی، عادت به تمرکز، عادت به خودجوشی، توانایی در تصمیم گیری، انظباط شخصی و احساس مسئولیت نسبت به سایر افراد داشته باشد. آموزش هایی مانند آموزش برای رشد و هماهنگی چشم و دست و یا رشد تمرکز با هدف تعریف شده ای انجام می شود.

بنابراین مهیا کردن محیطی که به درستی با کودکان بر خورد شود، اهمیت دارد. باید محیطی برای آرامش روحی کودک به وجود آورد. کودک چیزهایی را می بیند که برای اولین بار دیده است. چیزهایی
می بیند که انتظار آن را ندارد. چیزهایی که کودکان می توانند آنها را دستکاری کنند و رضایتشان جلب شود. مسلما به همراه مربی که صرفا آنها را راهنمایی می کند.

اگر کودکی برای تجربه ای آمادگی ندارد، مربی باید صبر کند تا خود کودک زندگی درونی خود را سازماندهی کند. او باید محیطی را فراهم کند تا کودک با حداقل مداخله ی بزرگسالان به صورت خودکار به فعالیت بپردازد.

محیط کلاس:

در کلاس کارهای هنری کودکان همه جا، روی دیوارها، نقاشی روی پنجره ها، آویزه هایی از سقف و کارهای چیده شده بر روی میز به چشم می خورد. کار کلاس درباره ی موضوعاتی است که کودکان اجازه دارند مهارت های بیشماری را توسط آنها بیاموزند. مربیان به آنها کمک می کنند تا دنیای جدیدی را بشناسند. در کلاس گروهی با گل سرگرم  ساختن هستند و گروه دیگر نقاشی می کنند یا با کاغذهای رنگی مشغول هستند. در این میان مربی تنها آنها را راهنمایی می کند. فرصت های آموزش فراوان است. مثلا آنها حروف و اعداد را با برگ درختان و یا گل شکل می دهند. آنها با سیم حروف را می سازند. شکل حروف را با صداهای مختلف دنبال می کنند. مثلا صدای (ی) مثل دهن کجی کردن است و صدای (ر) مثل لرزش است یا زبانی که بیرون می آید. ساخت و ساز و صنایع دستی هم یاد می گیرند. در این کلاس فکر آزاد و بحث آزاد با کودکان وجود دارد. آنها می توانند کارهای خود را با بیانی متفاوت توصیف و ابراز کنند. در این کلاس اگر کودکی از کار خسته شود، می تواند کار دیگری را انتخاب کند. در این کلاس معمولا تمام کودکان یک کار انجام نمی دهند. آنها هر کاری که احساس می کنند لازم دارند یاد بگیرند انجام می دهند. تنها مربی در حل مسائل و مشکلات با آنها سهیم می شود و آنها را تحت پوشش و حمایت قرار می دهد. این ارتباط نوعی اعتماد به نفس به کودک می دهد. اما مربی می تواند با صحبت هایی بعضی مسائل را برای کودک جذاب کند. یک همجوشی خلاقانه. در پایان کودکان دعوت می شوند تا نظرات خود را درباره ی کارشان با بقیه ی کودکان در میان بگذارند. فعالیت های هر کودک می تواند انگیزه  و هوش هر کودک را نشان دهد.

شناخت انواع هنر:

هنرهای دیداری و حساسیت به رنگ، خط و شکل، ذهن را رشد
می دهد. هنرهای موسیقی حساسیت به صدا، ملودی، ریتم، هارمونی و حرکت و حساسیت به کلمات و زبان را رشد می دهد. حرکات موزون توانایی های معینی از قبیل جهت یابی فضایی، قدرت تمرکز و زیبای در حرکات را رشد می دهند.  

آموزش موسیقی:

تربیت کلام با اصول آواز امکان پذیر است.

ارتباط دو نمیکره ی مغز:

سئوالاتی درباره ی توانایی های دو نیمکره ی مغز برای یادگیری مهارت های کلامی، استدلالی در کودکان مطرح شده است. بر اساس این عقیده هر دو طرف مغز باید به یکدیگر کمک کنند. با این فرض ناتوانی در استدلال به دلیل عدم تقابل دو طرف مغز می باشد. این اشکال باعث عدم تمرکز در کودک می شود. بر طبق این دیدگاه
جنبه های خاصی از رشد مغزی شکل می گیرد. بسیاری از کودکان دچار ناتوانایی های یادگیری، ضعف در زمان بندی دارند. آنها
نمی توانند یک جزء از مسأله را با اجزای دیگر ارتباط دهند و درک درستی از کنار هم قرار دادن اجزای یک متن یا مسأله ندارند.

دو نمیکره ی مغز از یکدیگر جدا بوده و عملکردهای متفاوتی دارند. اما درعین حال با یکدیگر از طریق منطقه ای از مغز که دو نیم کره را به هم وصل می کنند، ارتباط دارند.

تحقیقات نشان می دهد، هنگامیکه یادگیری در نیمکره ی چپ مغز انجام می شود، نمیکره ی راست مغز به کمک نیمکره ی چپ می آید. مثلا هنگام خواندن نیمکره ی چپ مسئول فرایند کلامی است در حالی که نیمکره ی راست وظایفی شامل ملودی ها، ریتم ها، تکالیف بینایی، فضایی و سایر فعالیت های غیر کلامی، سروکار دارد. بنابراین بهتر است که به کودکان آموزش ریتم خوانی به وسیله سازهایی مثل طبل آموزش داده شود.

آموزش ریتم به نوآموزان:

تیک تاک ساعت                 گوش کن با دقت

با یک تیک یک ضرب         می زنم به درب

با یک تیک دو ضرب           می زنم به درب

با یک تیک سه ضرب          می زنم به درب

با یک تیک چهار ضرب       می زنم به درب

حالا شناختی ریتم را             تمرین بکن تو حالا

با یک تیک یک ضرب         بزن به درب

با یک تیک دو ضرب           بزن به درب

با یک تیک یک ضرب         بزن به درب

با یک تیک سه ضرب          بزن به درب

با یک تیک دو ضرب           بزن به درب

با یک تیک سه ضرب          بزن به درب

و....

شاعر: عبدالله یزدانی

آموزش ریتم به وسیله ی طبل:

اگر هر دایره را یک ضرب در نظر بگیریم (یعنی کودک یک ضربه بر روی طبل بزند) با تقسیم دایره به ضرب های مساوی (مثلا دو قسمت یا سه قسمت و یا چهار قسمت) آنها را اجرا می کنید. برای مثال اگر یک دایره را به سه قسمت مساوی تقسیم کرده باشید باید در یک ضرب سه نت (با ارزش مساوی) اجرا کنید. به این روش تقسیم کالواسی می گویند. انگار شما یک رول کالواس را به دو یا سه و یا چهار قسمت مساوی تقسیم کرده اید. در این صورت باید اجرای ارزش نت ها شما (مثلا سه ضربه) با تقسیمات درست اجرا شود. یعنی برای زدن دو ضربه در زمان واحد (مثلا یک ثانیه ساعت) زمان را دو قسمت می کنیم.

توجه: باید سعی کنید ارزش هر نت را به درستی اجرا کنید. برای این کار بهتر است از مترونم استفاده کنید. اگر مترونم ندارید، بهتر است با ثانیه شمار ساعت این کار را انجام دهید و در هر ثانیه یک ضربه و در ثانیه ی بعد دو ضربه بر روی طبل بزنید. در آخر شما می توانید ریتم های متنوعی را بنوسید و اجرا کنید. برای مثال با دست چپ در ثانیه اول (یک ضربه) در ثانیه ی دوم (سه ضربه) در ثانیه ی سوم (دو ضربه) و در ثانیه ی چهارم (یک ضربه) بر روی طبل بزنید. سعی کنید قدرت ضربه ی شما بر روی طبل 50% باشد. یعنی بر روی ضرباتی که به طبل وارد می کنید، کنترل داشته باشید تا صدای دلنشینی شنیده شود.

اکنون نوبت شناخت اجرای با ریتم است:

نکته: حرف (چ) یعنی با چوب دست چپ بر روی طبل ضربه بزنید و حرف (ر) یعنی با چوب دست راست بر روی طبل ضربه بزنید.

آموزش نقاشی و مجسمه سازی:

فعالیت ها به اندازه ی توانایی های کودک باشد. نه خیلی ساده و نه خیلی مشکل.

تمرین نقاشی برای نوآموزان:

بعد از این مرحله توانایی کودک در مهارت اجرای الگوهای خطی بکار برده می شود.

بعد از این مرحله توانایی کودک را در نوشتن حروف فارسی تقویت می کنیم. در این مرحله کودک با نوشتن حروف و کلمات آشنا
می شود.

برای ترمیم نارسا نویسی:

1- استفاده از روان نویس و کشیدن اشکال هندسی

2- استفاده از وایت برد یا گچ نرم

3- کشیدن خطوط با فشارهای مختلف به نوک قلم (کشیدن خطوط باید با فشار 10 درجه تا فشار 90 درجه  تمرین شود.

نکته: هنگام نوشتن دانش آموزان باید با کمترین فشار بر روی نوک قلم (10%) بنویسند. همینطور هنگام گرفتن قلم با انگشت سبابه و شصت، نباید فشار بیش از 10%  استفاده کنید. سعی کنید مچ دست ساعد و بازو راحت و آزاد باشد.

ادراک بینایی شامل موارد زیر است:

1- تمایز دیداری:

تمایز دیداری به توانایی تشخیص تفاوت یک شئ با دیگری اشاره دارد. در آزمون آمادگی پیش دبستانی، به طور مثال ممکن است از کودک خرگوشی که یک گوش دارد را بین خرگوش هایی که دو گوش دارند، پیدا کند. یا ازاو بخواهید با نگاه کردن به حروف حرف (ب) را از (پ) تمایز دهد که کودک باید تعداد نقطه ها را در هر یک از حروف تشخیص دهد. کودکانی که در سنین پیش دبستانی می توانند حروف را تشخیص دهند، عملکردشان در (خواندن و نوشتن) بهتر خواهد بود.

2- تمایز شکل - زمینه:

تمایز شکل – زمینه به توانایی تشخیص یک شکل از زمینه ای که آن را احاطه کرده است، اشاره می کند. کودکی که در این زمینه نقص داشته باشد، نمی تواند بر موردی که از او خواسته می شود، تمرکز کند.

3- بندش دیداری:

بندش دیداری تکلیفی است که در آن کودک به بازشناسی یا تشخیص شیئ می پردازد که به طور کامل ارائه نشده است. به طور مثال تصویر فیلی که یک گوش یا یک عاج ندارد.

4- روابط  فضایی:

روابط فضایی به ادراک حالت شئ و رابطه ی آن با اشیاء دیگر اشاره دارد. به طور مثال کودکی که در نقاشی درخت را کوچک تر از آدم می کشد.

5- تشخیص اشیاء:

تشخیص اشیاء به توانایی بازشناسی کاربرد اشیاء به هنگام مشاهده
می گویند.

6- هماهنگی حرکتی:

هماهنگی اجزاء حرکت، به شناخت تک تک اجزاء درگیر مربوط است. مثلا برای شوت کردن توپ یک پا ستون می شود و پای دیگر به عقب می رود و دست ها در حالت تعادل قرار می گیرند و سر و گردن کمی به سمت جلو می رود و در ادامه... (آگاهی و تصویر ذهنی از حرکت بدن)

بازی چی با چی:

چشم های کودک بسته است. از کودک می پرسید جوراب با چی ربط دارد. جواب پا است. کلاه با چی ربط دارد. جواب سر است. کفش با چی ربط دارد. جواب پا است و...

بازی نقطه چین:

کودک با کشیدن خط، نقطه ها را به هم وصل می کند تا تصویر کامل شود.

بازی سایه ها:

ابتدا چند تصویر حیوان و یا اشیاء را به کودک نشان می دهید و سپس سایه ی یکی از آنها را به کودک نشان می دهید و از کودک می پرسید این سایه ی کدام تصویر است.

بازی جای پا:

ابتدا چند تصویر حیوان را به کودک نشان می دهید. سپس جای پای یک حیوان را به کودک نشان میدهید و از کودک می پرسید این جای پای کدام حیوان است.

رفتن به سینما، پارک و باغ وحش:

از طریق چنین محیط هایی اندیشه های کودک از طریق کشفیات او شکل می گیرد، عمق می یابد و تمرکز خود را برای مدت طولانی حفظ می کند. کودکان وقتی مشاهده می کنند، بحث می کنند، تحلیل و کشف می کنند. سپس اندیشه های خود را توصیف می کنند. به این ترتیب میزان یادگیری او مشخص می شود. در اینجا تعامل طبیعی و غریزی کودک به طور تجربی منجر به اکتشاف می شود و موجبات رشد طبیعی او را فراهم می کند. همچنین از نظر اجتماعی در
نتیجه ی تعامل با سایر کودکان به اندیشه های خود عمق می دهد. به تدریج کودکان با اندیشیدن، دلیل آوردن و تصمیم گرفتن نزدیک
می شوند. برنامه ای که سعی می کند مهارت چگونه اندیشیدن را به کودکان بیاموزد.

الگوی معنوی:

اگر چه رابطه ی بین مربی و کودک در حوزه ی معنوی قرار
می گیرد و مربی می تواند الگوی مناسبی را برای رفتارش با کودک اختیار کند. همانند الگویی که خادم نسبت به مخدومش اعمال می کند. کمک به کودک در شکل گیری تفکر، خواسته ها و رفتار او در قلب کودک قرار می گیرد. ایجاد محیطی که به نیازهای واقعی کودکان پاسخگو باشد، سبب می شود که کودک استقلال فکری را با خودکفایی بدست آورد. در تمام این فعالیت ها، مشارکت والدین و مربی در کار کودکان تنها آن است که در خدمت ارتقاء روح آنها باشند. اما متأسفانه حالات و تمایلات طبیعی کودکان که از درون آنها سرچشمه می گیرد، تحت فشار محیط ناسالم بزرگسالانی قرار می گیرد که معتقدند همه چیز را می دانند و از کودکان بهتر فکر می کنند. به همین جهت اعمال خود را جایگزین رفتارهای طبیعی کودک می کنند و به آنها فشار
می آورند که زودتر بزرگ شوند و کودکی را فراموش کنند. آنها فشار می آورند تا کودکان خواسته های بزرگسالان را انجام دهند و تحت کنترل آنها باشند.

نقد کودکانه:

از جهت توجه به فردیت کودک و تفاوت کودکان با هم، نقش مربی به عنوان مشاهده کننده و راهنما به جنبه ی رشد اجتماعی کودک
کمک می کند. این شناخت باعث می شود که از کودک خواسته شود مهارت های فکری را در موقعیت های مختلف بکار بگیرد.

در فرایند شناختی به جنبه های احساسی، هنری و اعمال اخلاقی نیز توجه می شود. به همین دلیل ممکن است مربی برای کودک روش خاصی ارائه دهد. چرا که هر کودک چیزهای زیادی از درون خود بیرون می کشد. به هر حال در هر کاری علاقه ی کودک را مد نظر قرار دهید.

اکثر کودکان به طور طبیعی کنجکاو هستند. برنامه ها باید بر این میل طبیعی تمرکز یابد و به کودکان فرصت هایی را بدهد تا مواردی را استادانه با دست های خود بسازند، مشاهده کنند، گوش دهند، اکتشاف کنند، تجربه کنند، سئوالاتی را بپرسند و تحلیل کنند تا نتایجی را کسب کنند. چون کودکان با تجارب گوناگونی وارد کودکستان می شوند. مربیان طرح هایی را برای فعالیت های فردی و گروهی تهیه می کنند و والدین را درگیر بحث هایی برای پیشرفت کودکان می نمایند.

بازی فرصت هایی را در زمینه ی حل مسأله، سوادآموزی،
مهارت های اجتماعی و ... به وجود می آورد. کودکان بیشترین دریافت را از طریق بازی دریافت می کنند.

ارزشیابی:

مربیان به طور مدام مشاهده می کنند، نظارت می کنند و هم از نظر نتایج به جمع آوری مدارک می پردازند. یادگیری کودکان را ارزشیابی می کنند و پیشرفت های آنها را به والدینتشان گزارش
می کنند.

کودکان از نظر توانایی ها، علایق و نیازهایشان با یکدیگر متفاوتند:

روند رشد مراحل یکسانی را دنبال می کند و هر کودک به طور طبیعی همه ی سطوح اساسی رشد را طی می کند. ولی تفاوت های کودکان ممکن است بر اساس عوامل متعددی چون ارثی، شرایط اقتصادی – اجتماعی، تفاوت های شهری – روستایی، کیفیت مدرسه یا فقدان آداب و سنن و... متفاوت باشد. بنابراین، برنامه های پیش از دبستان باید با در نظر گرفتن نیازها و تجربه های کودکان تنظیم شود.

تفاوت های کودکان:

شخصیت منحصر به فرد هر کودک باید شناخته شود و الگوی یادگیری خاص وی نیز شناخته شود و مورد نظر قرار بگیرد.

کودکان به طور ذاتی برای یادگیری انگیزه ی فراوانی دارند:

اگر چه کودکان یادگیرندگان فعالی هستند، ولی انگیزه در آنان، ممکن است به دلایل مختلفی چون محدودیت های محیطی، عدم امنیت عاطفی و فشارهای روانی تخریب شود. بنابراین بهترین یادگیری زمانی صورت می گیرد که انگیزه ی لازم در کودک به وجود آید. باید در ایجاد انگیزه برای کودکانی که مشکل دارند، طرح هایی تنظیم کرد.

یادگیری کودک در روند تعامل با یکدیگر افزایش می یابد:

کودکان مفاهیم شناختی و نیز اجتماعی را در جریان تعامل با یکدیگر، با بزرگترها و در برخورد با محیط پیرامون خود کسب می کنند. بنابراین فعالیت های گروهی در ارتباط با دیگران به یادگیری آنان کمک می کند.

ویژگی های برنامه های درسی پیش دبستان:

هر برنامه ی درسی ویژی سن خاصی می باشد. مسیر آموزش برای کودکان طبق دستورالعملی برای تعامل با کودک بکار گرفته می شود. به عبارت دیگر می توانید به سئوالات زیر پاسخ دهید:

الف- چه مطالبی را باید آموزش داد؟

ب- اولویت کدام است؟

پ- چگونه باید رفتار کودک را هدایت کرد؟

ت- ارتباط مؤثر مربی با والدین کودک چگونه است؟

اما باید دانست برنامه های درسی به طور لحظه ای تدارک دیده
نمی شود. بلکه برنامه های پویا، بر اساس هدف های کلی و معینی شکل می گیرد. مربی با تجربه باید بر اساس آن هدف ها عمل کند تا موفقیت های آموزشی بدست آید.

از آنجا که برنامه های کودکان را نمی توان در قالبی خشک و یکنواخت پیش بینی کرد و در عین حال نداشتن طر ح و نقشه ی قبلی هم موجب سرگردانی و اتلاف وقت می شود. مربیان باید برنامه ی خود را به بهترین وجه طراحی کرده و مناسب ترین برنامه را با توجه به نیاز کودکان تنظیم کنند. در چنین صورتی است که فرایند
برنامه ریزی درسی می تواند از ماهیت پویا و بازدهی کافی برخوردار شود. کودکان باید بدانند در طی روز برایشان چه اتفاقی خواهد افتاد و قرار است چه کارهایی انجام شود. قابلیت پیش بینی امور، کودکان را قادر می سازد از نظر ذهنی برای وقایع و رخدادهای بعدی خود را آماده کنند. به عبارت بهتر، می توانند با امور معمول و عادی روزمره خود را وفق دهند و به اصطلاح احساس مسئولیت کنند. در عین حال، تأکید بر جداول زمانی و انجام کارها در زمان مشخص، نباید آنچنان تحت الشعاع قرار بگیرد و نظم افراطی بر انعطاف پذیری غلبه نماید. پس با وجود منظم بودن
برنامه ها، می توان انعطاف پذیری را نیز در نظر گرفت. به ویژه در دوره های مختلف بازی، وقتی کودکان به فعالیت ویژه ای مشغولند، می توان زمان فعالیت را متناسب با طول توجه و علاقه و یا خستگی پذیری کودکان بسط یا کاهش داد.

ویژگی های برنامه ی خوب:

یک برنامه ی خوب به همه ی ابعاد وجودی انسان توجه دارد. برای مثال، برنامه ی درسی باید رشد جهات مختلف کودک را به صورتی هماهنگ مورد نظر قرار دهد. تنها در این صورت است که
یک برنامه ی درسی خوب می تواند به یادگیری واقعی و رشد شایستگی های کودک بیانجامد. پرداختن به جهات مختلف رشد، موفقیت در شکل دهی شخصیت کودک در بزرگسالی اهمیت دارد.

در زیر به توضیح بیشتر در موارد فوق می پردازیم:

1- رشد جسمی:

علاوه بر مهارت های ورزشی به پیشبرد اعمال معین و معمول روزانه مانند خوردن، استراحت کردن و شستشو را نیز شامل
می شود.

2- رشد عاطفی:

طریقه ی برخورد مناسب با مشکلات و دشوای ها در برابر ناملایمات زندگی، اعتماد به نفس، احترام به دیگران و موارد دیگر را شامل
می شود و در کل به بهداشت روانی او کمک می کند.

3- رشد اجتماعی:

آموزش قوانین و مقررات اجتماعی، آداب و رسوم، محدودیت ها، ارزش های فرهنگی، چگونگی برقراری ارتباط با دیگران و... است.

4- رشد ذهنی یا شناختی:

توانایی یادگیری مفاهیم مختلف رشد کلامی و فهم حل مسأله، سرگرمی و کنجکاوی و... است.

5- رشد قوای هنری و زیبا شناختی:

آموزش مهارت های هنری مانند: موسیقی، نقاشی، ورزش، سفالگری و کار با قیچی و کار با چوب و ... می باشد.

بنابراین، تنظیم یک برنامه ی درسی خوب در سال های اولیه ی کودکی، نیاز به یادگیری مهارت های مختلفی دارد.

برنامه ای متناسب با سطح توانایی های کودک:

از آنجا که یادگیری های کودک تا حد زیادی به یادگیری و دانسته های قبلی او بستگی دارد. هنگام تنظیم محتوای درسی برای کودک و پیشرفت قابلیت ها و توانایی های او حائز اهمیت است.

البته باید گفت: روند آموزش با توجه به سطح چیرگی و مهارت کودک شروع می شود. این اصل اساسی که سلسله مراتب یادگیری به نحوی است که هر مرحله از یادگیری بر اساس یادگیری مراحل قبلی استوار است و گام به گام انجام می گیرد.

در اجرای برنامه ی درسی (بازی) را محور اساسی کار با کودک قرار دهید:

عامل بازی در یادگیری کودک، سهم اساسی و مؤثری خواهد داشت. تحقیقات فراوان در سال های اخیر نشان می دهد، یادگیری کودکان از طریق رویکردهای بازی محور، به مؤثرترین وجه قابل مشاهده است.

برنامه های درسی خوب به انتخاب های شخصی و  استقلال کودکان ارزش می دهد. ارزش دادن به انتخاب های شخصی کودکان در اکثر مراکز پیش دبستانی امروزی وجود دارد. اینکه کودک می تواند انتخاب مناسب و مورد علاقه ی خود را آزادانه انتخاب کند. در این صورت است که کودک می تواند مسئولیت تصمیم های بعدی را به عهده بگیرد.

فعالیت های مختلف باید از تنوع برخوردار باشند و سطوح مختلف دشواری را در نظر بگیرند و از سطح ساده به فعالیت دشوارتر تنظیم شوند.

بنابراین، یک برنامه ی درسی باید از سطح ساده به دشوار ترتیب داده شود. اما برای اجتناب از کسالت و خستگی کودک به برنامه های محرک نیاز است. ایجاد توازن و تعادل در برنامه های این دوره نیازمند تنوع در تنظیم فعالیت اهمیت دارد. همچنین تنوع در برنامه موجب فراهم آوردن تجربه های گوناگون با ویژگی های فردی کودکان خواهد شد.

روند توسعه ی برنامه ی درسی با پیشرفت و دانش و مهارت کوک تناسب داشته باشد.

مهمترین عامل تعیین کننده در کیفیت برنامه، میزان دانش و اطلاعاتی است که به طور عملی برای رشد کودک به کار گرفته می شود.

زیربنای شخصیت کودک:

از آنجا که سال های اولیه ی زندگی کودک زیربنای شخصیت اوست، چنانچه تعلیم و تربیت کودک در این دوران به خوبی سامان یابد، امید می رود در آینده سرشت حقیقت جویی و فطرت الهی و.... در او رشد یابد.

اصول حاکم بر فعالیت های آموزشی دوره ی پیش دبستانی:

1- هماهنگ با اهداف و محتوای دوره ی ابتدایی باشد.

2- تفاوت های فردی و نقش جنسیتی مشخص شود.

3- فعالیت ها، تلفیقی و انعطاف پذیر باشد و متناسب با توانایی ها، نیازها و علایق فطری کودکان با رعایت عنصر بازی و شادی و نشاط کودکانه طراحی شود.

4- مشارکت و نقش فعال خانواده اهمیت دارد.

5- آموزش کودکان بر اساس مشاهده ی عملکرد گروهی آنان صورت گیرد.

6- به فرهنگ بومی و محلی توجه شود.

اهداف فعالیت های دوره ی پیش دبستان:

1- پرورش مهارت های جسمی حرکتی

2- پرورش روحیه و رفتار عاطفی

3- پرورش مهارت های ذهنی

4- پرورش صفات اخلاقی و رفتارهای اجتماعی

5- پرورش ذوق هنری و زیباشناسی

6- تقویت هویت ملی

7- پرورش مهارت های کلامی

8- ارتقاء سطح بهداشت و سلامت

9- اهمیت مراقبت و ایمنی

10- اهمیت محیط زیست و ارزش نگهداری از طبیعت

ناتوانی یادگیری:

نتیجه ی بررسی ها نشان می دهد بسیاری از کودکان نخستین بار در مدرسه زمانی که از عهده ی کسب مهارت های تحصیلی بر نمی آیند، ناتوانی در یادگیری مشخص می شود. این مشکلات با طرز
تفکر دانش آموز ارتباط دارد. این موضوع را می توان به موارد زیر دسته بندی کرد.

رفع مشکلات یادگیری:

1- بیان شفاهی

2- درک شنیداری

3- فهم بیان نوشتاری

4- درک مطالب خواندنی

5- درک تصاویر

6- درک استدلال کردن رابطه ی جزء با کل

7- درک محاسبات ریاضی به وسیله ی نمودار و تصویر

8- شناخت مفاهیم نظم کاربردی

9- ارتباط نظم با اطلاعات متن که به صورت شفاهی بیان می شود

10- فهم معمای متن درسی

11- ادراک رشته ای (زنجیره ی اطلاعات) از اطلاعات بدست آمده

12- بکارگیری راه حل های خلاقانه

13- مرتب کردن اطلاعات به روش خلاقانه

14- فهم سطح عملکرد مطلب خواندنی

15- بیان مسأله به روش جدید

16- محدودیت های حل مسأله

17- پیش بینی مسائل مختلف (بایدها و نبایدها)

18- تجزیه و تحلیل موارد خاص

19- طبقه بندی اطلاعات به دست آمده

20- پاسخ به مشکلات بعدی و راه حل های آن

21- ترکیب اطلاعات و تجربه های پیشین با اطلاعات جدید

22- تفسیر اطلاعات جدید

23- درک متوازن بین تمام اطلاعات بدست آمده

24- شناخت همسویی (چند بعدی) اطلاعات به منظور خاص

25- درک نسبت های اجزاء درس با یکدیگر

26- سازماندهی و مرتب کردن مطالب خوانده شده

27- یادگیری گام به گام و مرحله ای با زنجیره ای از اطلاعات

28- یادگیری و بازسازی مطالب خوانده شده

29- طرح های ابتکاری و پیشنهادی

30- چکیده و خلاصه ی مطالب (فلش کارت)

نکته: وقتی اطلاعات را به شیوه ای دسته بندی و زنجیره ای یاد
می گیرید، به خاطر آوردن اطلاعات آسان تر می شود.

دانش آموزان دچار ناتوانی های یادگیری بیش از نیمی از دانش آموزانی که از آموزش و پرورش ویژه بهره مند نمی شوند را به خود اختصاص داده است.

ناتوانی های ادراکی در تفکر:

شامل مشکلاتی است که به هر کدام از انواع کار ذهن مانند قضاوت، مقایسه، محاسبه، تحقیق و سئوال کردن، ارزشیابی، تفکر انتقادی حل مسأله و تصمیم گیری مربوط است.

نکته: در این راستا از آموزش مهارت های حرکتی غافل نشوید.

ویژگی های مربی پیش دبستانی:

1- توانایی ارتباط خوب و صحیح با کودک

2- روحیه ای شاد و ظاهری آراسته، اعتماد به نفس، صبر و
حوصله ی کافی برای آموزش به کودکان داشته باشد.

3- از سلامتی جسمی و روانی لازم برخوردار باشد.

4- قدرت بیان شیوا داشته باشد.

5- به اصول اخلاقی پایبند باشد.

رشد وجدان، اخلاق و مقیاس ارزش ها:

کودک در ابتدای تولد، نه (وجدان) دارد و نه مقیاس برای ارزش ها دارد. غذای گرم برای او ارزش اساسی دارد. به تدریج ارزش ها را درک می کند و خوب و بد را از هم تمیز می دهد. در دوره ی کودکی، کودک چون رشد کافی ندارد، باید کودک را از انجام کارهای بد منع کرد و به کارهای خوب تشویق کرد. باید به تدریج بچه ها را متوجه عمل خود کرد و به او کمک کرد تا خود و رفتار خویش را از هم جدا کند و متوجه شود اعمال گاهی خوب و زمانی بد است. ازاین طریق کودک متوجه قصد و اختیار می شود و به جای اینکه بعد از عمل متوجه نتیجه ی کار خود شود، قبل از اقدام آن را مورد بررسی قرار می دهد. وجدان اخلاقی همان قوه ی تشخیص است که به تدریج در کودک به وجود می آید. بعضی وجدان را میزانی می دانند که اعمال را هدایت می کند. میزان های اخلاقی ابتدا به وسیله ی والدین، بعد به وسیله ی گروه هم سن و معلم و سپس از طریق مطالعه در بچه ها به وجود می آید. وقتی پدر و مادر می خواهند در زمینه ی اخلاقی به
بچه ها کمک کنند باید خود نیز اعمال خویشتن را کنترل کنند. کودکان به طور کلی مراقبت اعمال بزرگسالان هستند و در اثر مشاهده ی رفتار آنها بسیاری از کارهایی را که در میان بزرگسالان معمول است را فرا می گیرند. مثلا بچه ها از والدین خود یاد می گیرند کجا دروغ بگویند، چگونه دیگران را فریب دهند، چگونه ریشخند کنند و یا اینکه چطور مانند یک مرد سنجیده عاقلانه رفتار کنند. این کار را از راه شبیه ساختن رفتار خود با والدین و ایفا کردن نقش آنها در خود تلاش می کنند. بنابراین کودکی که در حال رشد و نمو است، باید مقیاسی از ارزش ها برای خود به وجود آورد و در انتخاب ارزش ها از آن مقیاس استفاده کند.

یادگیری کودک پیش دبستانی:

آموزش ازطریق پیش دبستانی به گونه ای است که به رشد استدلال و تفکر خلاق و مهارت های اکتشافی کودک کمک می کند. تجاربی که برای حل مسأله و تفکر انتقادی مورد نیاز است، مورد توجه قرار
می گیرد. در این راستا فعالیت هایی که طراحی می شوند، ذهن کودک را برانگیخته و کودک را قادر می سازد تا به اکتشاف، خلاقیت، سئوال، حدس زدن، سعی کردن، عکس العمل مناسب را نشان دهد. این کار رغبت کافی را در آنها برمی انگیزاند. در نتیجه بهترین یادیگری بدست می آید. البته در تمامی مراحل اجرای این الگو، علاقه و توانایی کودک در نظر گرفته می شود.

تربیت تخیل:

از خصوصیات کودک در این دوره آمیختن واقعیات با آفریننده های خیال خویش است. این امر ممکن است مربی کم تجربه را بی جهت نگران کند. این قبیل مربیان باید به خاطر داشته باشند که تخیل
عالی ترین صفت انسان است.

گوش کردن به داستان:

کودک شیفته ی داستان ها و قصه های عجیب و غریب است. به
عقیده ی بسیاری از متخصصان مربی نباید در استفاده از قصه ها، داستان ها و افسانه ها تردیدی به خود راه دهد. به علاوه بعضی از مربیان با این تفکر که کودک واقعا به آن حد زود باور است که عامه تصور می کنند و از این راه خود را از تلاش فکری که لازمه ی تشخیص موقعیت های واقعی و خیالی است، رهایی می بخشد. اهمیت چندانی برای تخیل قائل نیستند. بهتر است که به چیزها سرسری نگاه می کند و پراکنده اندیش است خیال پردازی را تشویق کنیم و کودکی را که بیش از حد خیالباف است، برعکس با داستان ها و قصه های واقعی آشنا کنیم. اما قصه ها و داستان هایی که در کودک اضطراب ایجاد می کند ولو مورد علاقه ی کودک باشند، باید از زندگی کودک حذف شوند. با ارائه ی تجارب لذت بخش، کودکان به طور طبیعی تمایل و علاقمند و با رغبت بیشتری درگیر فعالیت ها هستند.

تصاویر بیان کننده ی داستان:

ابتدا تصویری را به کودک نشان بدهید. سپس از کودک سئوالاتی بپرسید. مثلا تصویر یک گربه را نشان بدهید که بالای درخت است و یک سگ در نزدیکی درخت است. از کودک بپرسید چرا گربه بالای درخت رفته است. جواب: گربه از ترس سگ بالای درخت رفته است یا جواب های دیگری مثل: شاید بلندی را دوست دارد و به خاطر همین بالای درخت رفته است و...

نکته: ابتدا صبر کنید کودک نظرش را ارائه دهد. سپس حس کنجکاوی او را برانگیزید و به تدریج او را به جواب اصلی راهنمایی کنید.

- تصویری را به کودک نشان دهید و از کودک بخواهید آنچه دیده است را به صورت داستان تعریف کند.

- داستانی را برای کودک بخوانید و از کودک سئوالاتی بپرسید. مثلا داستان دخترک کبریت فروش را بخوایند و از کودک بپرسید که دختر چه کاری باید می کرد و...

ارائه ی نظرات مختلف اهمیت دارد. مثلا دختر می توانست از دیگران کمک بگیرد. دختر می توانست چاله ای بکند و داخل آن چاله استراحت کند تا سرما اذیتش نکند. دختر می توانست داخل یک
جعبه ی چوبی شب را تا صبح استراحت کند و یا جواب های دیگر. هم این است که ذهن کودک را فعال کنید.

- داستانی را برای کودک بخوانید و از کودک سئوالاتی بپرسید. برای مثال سنجابی در جنگل به دنبال غذا می گشت. از بچه ها بپرسید. راستی بچه ها غذای سنجاب چیست؟ بعد از اینکه بچه ها پاسخ دادند. دوباره ادامه دهید.... تا اینکه یکدفعه روباهی سنجاب را دید. ناگهان سنجاب چشمش به روباه افتاد. دوباره از بچه ها بپرسید، بچه الان سنجاب چکار می کنه. وقتی بچه ها پاسخ داند، مثلا بالای درخت رفت. دوباره ادامه ی داستان را بخوانید و...

گوش دادن به جزئیات:

داستانی برای کودک بخوانید و درباره ی جزئیات داستان از او سئوال کنید. عبارت پرسش شما ممکن است به صورت سئوال هایی مانند چه کسی، چه چیزی، چه موقع، کجا و چگونه و... باشد.

پیش بینی داستان:

قسمتی از داستانی را که کودک به آن آشنایی ندارد را بخوانید. در نقطه ای حساس و هیجانی خواندن داستان را متوقف کنید و از کودک بخواهید اتفاقات بعدی را حدس بزند. یا اینکه داستان را تا آخر بخوانید و از کودک بپرسید چه پایانی برای داستان بهتر بود.

صحبت کردن با کودک:

زبان شفاهی که شامل گوش دادن و صحبت کردن است، اولین و عمومی ترین شکل زبان است. با وجود این در تمرین های آموزشی غالبا زبان شفاهی غفلت می شود. همچنین از تصاویر غفلت می شود و قسمت مهم دیگر که متن است مورد توجه قرار نمی گیرد.

نکته: مطلب را شکسته و آن را به صورت خُرد (شاخه های اصلی و فرعی) تبدیل کنید. یعنی متن را به واحدهای کوچک و بزرگ تقسیم کنید و ارتباط آنها را کشف کنید.

تعلیم را در سطح کودک شروع کنید:

تعلیم می بایست با کودک از نقطه ای شروع شود که او می تواند به راحتی به آن پاسخ دهد. در ابتدا تکلیف ها ساده ارائه شود و به تدریج دشواری و پیچیدگی تکلیف افزایش یابد.

نکته: هر تکلیف اغلب شامل یک سری از کارهایی است که باید به ترتیب انجام شود. یعنی اطلاعات را به  خرده واحدهایی در اندازه ی مطلوب گروه بندی کنید و یا طبقه بندی های مفهومی برای به خاطر آوردن مؤثر مفید است. اکنون اطلاعات را برای به خاطر آوردن با یک زنجیره ی پیوند اطلاعات دنبال کنید.

فرایند برنامه ی درسی:

برنامه ی درسی فرایندی بر مشاهده، تجزیه و تحلیل، ترکیب، ارزشیابی و سایر مهارت های ذهنی تأکید دارد. این مهارت ها در یک چهارچوب خاص قرار می گیرد. در حقیقت حل مسأله یکی از مهمترین مهارت هایی است که باید آموزش داده شود.

یکی از هدف های اساسی این دیدگاه پرورش استقلال عقلانی است. هدف برنامه ی درسی تقویت فرایند فهم مسأله است تا دانش آموزان بتوانند مسائل را بررسی نمایند. راه حل های گوناگون را از نظر بگذرانند و آنها را ارزشیابی کنند و یکی از راه حل ها را برگزینند. سپس آن را به اجرا بگذارند. توصیه ی آموزش مهارت حل مسأله در این نکته نهفته است که حل مسأله باید به صورت یک ماده ی درسی مستقل برای دانش آموزان مطرح شود.

تلقی نسبت به فرایند آموزش:

1- آگاهی معلم یا مربی و درک و فهم او از سطح رشد فراگیران

2- ارائه ی تکلیف با معما به نوآموزان

3- تکامل فراگیران با تکلیف یا معما با کمک معلم

4- احساس روحیه ی شادی و نشاط در کلاس

نکته: نوع آموزش باید با سطح رشد فراگیران سازگاری داشته باشد. آموزش پیش از دبستان پیش نیاز سال اول دبستان در نظر گرفته شده است و به یادگیرنده به عنوان یک عنصر فعال نگریسته می شود که با انجام انواع پروژه ها به تجدید ساختار ذهنی خود می پردازد.

نقش مربی:

مربی در شکل دادن به فضای حاکم بر ذهن کودک یا دانش آموز نقش اساسی دارد. مربی با استفاده از گوش دادن فعال و دریافت پیام ها، الگوی مناسب در بهره برداری از مهارت های ارتباطی را در اختیار کودک قرار می دهد. مربی باید نسبت به اندیشه های جدید با گشودگی برخورد کند و بدین ترتیب خود یک یادگیرنده باشد. مربی و کودک می توانند هر دو در این فرایند حضور داشته باشند.

تلقی نسبت به کودک:

1- کودکان از نظر توانایی ها، علایق و نیازهایشان با یکدیگر متفاوتند و به میزان متفاوت رشد می کنند.

2- کودکان به طور ذاتی کنجکاو هستند و برای یادگیری انگیزه ی فراوانی دارند.

3- آموزش قبل از دبستان بیشترین تأثیر را بر رشد ابعاد شخصیتی کودک دارد. بنابراین ابعاد گوناگون رشد عاطفی، جسمانی، اجتماعی و... به طور متوازن رشد یابند.

4- آموزش های قبل از دبستان تأثیر قابل توجهی بر عملکرد تحصیلی، سازگاری اجتماعی و... در دوره های بالاتر دارد.

5- تمام کودکان فعال و پرجنب و جوش اند. حتی تمام روز را
می توانند بدوند، بپرند و بازی کنند.

6- کودکان موضوعات گوناگون را به سبک ها و روش های متفاوت یاد می گیرند.

7- کودکان آمادگی لازم برای یاد گرفتن مهارت های گوناگون را بر اساس الگوی تعیین شده دارند.

8- خلاقیت در کودکان پیش دبستانی برای کودک جذاب است.

9- خود مداری از خصوصیات برجسته ی کودک پیش دبستانی است.

10- بازی عاملی است که از طریق آن به تعادل روحی و یکپارچگی و هماهنگی می رسد.

11- هر کودک با تجارب گوناگونی وارد کودکستان می شود. بنابراین فراهم کردن محرک های متنوع می تواند موجب پیشرفت آنها بر اساس تجارب پیشین باشد.

12- کودکان دوره ی پیش دبستانی اکثرا تخیلی هستند و این تخیل زمینه ی  مساعدی برای بروز خلاقیت و نوآوری است.

اصول حاکم بر الگوی برنامه ی درسی:

1- برنامه ی درسی باید به اقدام هدفمند در کودکان بینجامد.

2- برنامه ی درسی به اصل توجه و تجربه، عمل کردن، ترتیب مراحل توجه می کند.

3- برنامه ی درسی باید به آموزش مهارت های اولیه زندگی مانند نظافت، نظم، احترام به دیگران، ارتباطات گروهی، رعایت حق تقدم، اصل استقلال طلبی و ... کمک کند.

4- برنامه ی درسی باید به تفاوت های فردی هر کودک و شناخت استعدادها و توانایی های فردی اهمیت دهد.

5- برنامه ی درسی باید موجب عزت نفس، احساس ارزش، خود اتکایی، سلامت و امنیت فردی در کودک کمک کند.

6- برنامه ی درسی باید به تأمین یک وضعیت حمایتی دو جانبه از سوی مربی و والدین برای رشد و تکامل کودک توجه کند.

7- برنامه ی درسی باید به حفظ بهداشت روانی کودک توجه کند.

8- برنامه ی درسی باید فعالیت هایی را در نظر بگیرد که موجب خلاقیت کودک شود.

9- برنامه ی درسی باید اهداف و برنامه های پیش دبستانی را با اهداف و برنامه های دبستان تطبیق دهد و پیش نیاز لازم برای ورود به دوره ی ابتدایی فراهم کند.

10- برنامه ی درسی باید قوه ی مشاهده ی کودک را تقویت کند.

11- برنامه ی درسی باید با سطح توانایی های کودک هماهنگ باشد.

12- برنامه ی درسی باید به اصل پرورش شادی، مهربانی، نوع دوستی، استقلال فردی، حق شهروندی کودک توجه داشته باشد.

اهداف کلی و جزئی آموزش پیش دبستانی:

1- آشنا ساختن کودک با محیط فیزیکی مدرسه از قبیل ساختمان، دستشویی، کلاس، سالن و ... به منظور استفاده ی درست از
مکان های مختلف یادآوری شود.

2- رفع عدم تناقضات با همسالان

3- آشنا ساختن کودک به درک محیط مدرسه

4- آشنایی با نحوه ی رفتار با همسالان

5- آشنایی کودک پیش دبستانی با جو قانون در مدرسه

6- آشنایی مقدماتی با مطالب و آموخته های دوره ی دبستان

7- ایجاد شوق و رغبت برای ورود به مدرسه

8- مهارت توانایی سازش در مرحله ی آموزش

پرورش مهارت های مختلف به کودک:

1- پرورش افرادی که خلاق، نوآور و کنجکاوند

2- پرورش نظم ذهنی به نوآموز تا با اراده ی خود آموزش را دنبال کند

3- پرورش خود پنداره ی مثبت

4- پرورش توانایی حل مسأله

5- پرورش مهارت های تحلیلی

6- آشنایی کودک با هنرها (موسیقی، نقاشی، سفالگری، کار با خمیر، کار با کاغذهای رنگی و...)

7- پرورش تفکر علمی و قابل انعطاف

8- آشنا کردن کودکان با الگوهای خلاق مانند: نویسندگان، هنرمندان، موسیقی دانان، شاعران و مخترعان و...)

9- تقویت توانایی انتخاب آزاد

10- پرورش قدرت تمرکز و دقت

11- پرورش تفکر، ادراک و دانستن

12- پرورش قدرت درک موضوع

13- هدایت تخیلات کودک در جهت مثبت

پرورش رشد جسمانی کودک:

1- تقویت مهارت های عضلانی

2- تقویت ادراکی حواس پنجگانه

3- شناخت بهداشت روانی (مهارت برخورد با مسائل ناگوار)

4- آشنایی با انواع بازی های فردی و گروهی

5- تقویت مهارت های حرکات ظریف

رشد و تکامل نگرش اجتماعی کودک:

1- پرورش مهارت ایجاد ارتباط مثبت

2- پرورش حس مسئولیت

3- کمک به شناخت موقعیت های مختلف (اجتماعی/ فردی)

4- پرورش حس اعتماد به نفس

5- پرورش عادت های خوب

6- پرورش استقلال فردی در کودک

7- پرورش آگاهی های فردی

8- آشنایی با روش صحیح حل اختلاف با دیگران

9- کمک به رشد نوع دوستی

10- آشنایی با حقوق فردی دیگران

11- آشنایی با مقررات و قوانین راهنمایی و رانندگی

12- آشنایی با الگوی زندگی خوب

13- آشنایی با تأثیر و اهمیت مشاغل مختلف

14- آشنایی کودک به اینکه شغل آینده ی او به میزان تلاش و تحصیل وی بستگی دارد.

15- ایجاد عادت های پسندیده در کودک

16- کمک به رشد و مهارت توجه به انضباط فردی

17- پرورش احترام به دیگران، حتی اگر برخلاف میل ما باشند

18- تمرین نظم و ترتیب

19- آشنایی با خطرات و تهدیدات احتمالی

20- توانایی شناسایی عواطف مختلف و بیان آنها

21- توانایی کنترل رفتار خود به جای کنترل شدن توسط دیگران

22- آشنایی با حفظ محیط زیست

23- آشنایی با نقشه ی جهان و آشنایی کودکان با نام کشورها و قاره ها

مراحل پرورش رشد ذهنی کودک:

1- فراگرفتن مهارت های مختلف از طریق شناخت اصول اولیه و چگونه بکار گرفتن آنها با یکدیگر.

2- تحریک کودک و ایجاد مهارت استفاده از دانش های قبلی

3- پرورش مهارت تجربه کردن، اما نه به هر روشی (خطرناک نباشد)

4- پرورش قدرت مشاهده و بدست آوردن تجربه های مفید

5- شکوفا ساختن علایق تازه در کودک از طریق فراهم آوردن فرصت های جدید

6- آموزش مهارت هایی از قبیل:

الف- ثبت و تفسیر اطلاعات

ب- دسته بندی کردن اطلاعات

پ- طبقه بندی کردن اطلاعات

ت- فرضیه سازی

ث- آزمایش

ج- اندازه گیری

چ- کشف موضوع جدید

ح- در صورت نرسیدن به نتیجه سعی مجدد (کوشایی)

7- آموزش مهارت های اولیه کار با رایانه

8- توسعه ی توانایی ادراک اشیاء و عملکردهای مختلف

9- پرورش نظم ذهنی

10- آشنایی با نظم اجتماعی

11- رشد توالی جریان حل مسأله و استدلال

12- تقویت مفهوم اشکال هندسی

13- تقویت مفهوم اعداد ( یک دهان، دو چشم، پنج انگشت در هر دست، دو دست  دو پا، دو ابرو، یک انگشت سبابه و...)

14- تقویت مفهوم رنگ ها ( رنگ زرد مثل رنگ موز، لیمو، رنگ خورشید و... رنگ نارنجی مثل رنگ پرتقال و.... )

15- طبقه بندی و ردیف کردن از طریق بازی ها

16- شناخت مفهوم حافظه

17- آشنایی با ترکیب رنگ ها

18- آشنایی با ویژگی آدم های خوب و بد

19- آشنایی با ویژگی های آدم های منظم و...

20- آشنایی با ویژگی های آدم های دروغگو

کمک به رشد زبان آموزی کودک:

1- آشنایی با کلید واژه ها:

هنگامیکه برای کودک داستانی را می خوانید از کودک بپرسید. مثلا گرگ اول کدام بزی را خورد، کودک با فکر کردن می گوید شنگول، بعد بپرسید: شنگول کجا بود. کودک می گوید زیر میز و...

نکته: مراقب باشید کودک را زیاد خسته نکنید.

کمک به شناخت برقراری ارتباط بین اجزاء داستان:

2- آشنایی کودک با لحن های مختلف:

هنگامیکه داستانی را می خوانید سعی کنید با داستان پیش بروید و جایی که باید آهسته بخوانید (مثلا یک نفر آهسته نزدیک شد) و یا جایی که باید با صدای بلند بخوانید و جایی که باید با ترس بخوانید و...

3- آشنا ساختن کودک با حروف اول و آخر کلمه

4- پرورش مهارت های گوش دادن

5- آشنایی با شروع خواندن و نوشتن (شناخت تصویری حروف الفبا و از حفظ خواندن حروف الفبای فارسی و  انگلیسی)

آشنایی مقدماتی با جغرافیا:

1- کوه

2- رودخانه

3- جنگل و...

آشنایی مقدماتی با گیاهان:

1- ریشه

2- ساقه

3- برگ (انواع مختلف برگ ها)

4- گل

5- آشنایی کودکان با شکل درختان مختلف و...

آشنایی مقدماتی با جانوران کشورمان:

1- کجا زندگی می کنند.

2- غذایشان چیست

4- تفاوت های شکل های فیزیک جانوران

5- دشمن هر جانور

6- آشنایی کودکان با رنگ پوست و موی حیوانات

7- چه غذایی را بیشتر از همه دوست دارند و...

آشنایی مقدماتی با غذاها و میوه های مختلف و شناخت خواص آنها به زبان ساده: 

1- شلغم: برای سرما خوردگی مناسب است

2- هویج: برای تقویت سوی چشم مناسب است

3- پرتقال: ویتامین های مختلفی دارد و...

آشنایی کودکان با وسایل نقلیه ی عمومی:

1- ماشین پلیس

2- ماشین آتش نشانی

3- آمبولانس

4- هواپیما

5- کشتی

6- تاکسی (شناخت رنگ و طرح تاکسی های مختلف)

7- قایق (تفاوت قایق و کشتی)

آشنایی کودکان با مشاغل و شناخت وسایل مورد نیاز:

1- دکتر:  گوشی – دما سنج – فشار سنج – آمپول – قرص و...

2- نجار: میخ – چکش – اره – چوب – چسب – گیره و...

3- آشپز: قابلمه – ملاقه – کفگیر و....

آشنایی کودکان از اینکه چه کارهایی خوب است و چه کارهایی بد:

1- با مردم مهربان باشد.

2- با قریبه ها حرف نزند

3- به کمک آقا پلیسه از خیابان عبور کند

4- روی پله ها ندود و مراقب باشد

5- هنگام دویدن مراقب باشد زمین نخورد

6- با صدای بلند صحبت نکند

7- با دوستانش دعوا نکند

8- کارهایش را سر وقت انجام دهد

9- به پدر و مادر احترام بگذارد

10- صدای تلوزیون را زیاد نکند

11- دوستانش و دیگران را مسخره نکند

12-  هفته ای دو تا سه بار حمام برود

14- کاری نکند تا پدر و مادرش نگران شوند

15- آشنایی با رعایت نوبت

16- آشنایی با رفتارهای مطلوب و...

محتوای برنامه ی درسی پیش دبستان:

محتوای دروس پیش دبستانی شامل موضوعات متنوعی از قبیل: علوم طبیعی، ریاضیات پایه، علوم اجتماعی، حق شهروندی، زبان آموزی، تربیت بدنی، جغرافیا، هنر و خلاقیت و... می باشد که از این طریق فرصت های متنوعی ایجاد می شود. البته انتخاب محتوی به میزان توانایی کودک بستگی دارد. به همین جهت محتوای دوره ی آمادگی به عنوان پیش نیاز دوره ی دبستان می باشد.

محتوای علوم پیش دبستانی:

1- جهان پیرامون ما

2- آب و منابع طبیعی

3- صدا های اطراف ما

4- نظافت فردی (خوابیدن، شستن دست ها و صورت، تغذیه ی مناسب و...)

5- خوردن صبحانه بسیار مهم است

6- بهداشت دهان و دندان

7- آموزش رعایت پاکیزگی و نظافت

8- آموزش رعایت نکات ایمنی در خانه و بیرون از خانه

9- جانوران، شکل ها و اندازه های گوناگون

10- شناخت جانوران اهلی و وحشی

11- غذای جانوران ( بعضی جانوران گیاه خوارند و بعضی گوشت خوار هستند. یعنی جانوران دیگر را می خورند)

12- بعضی جانوران لانه می سازند

13- بعضی جانوران مهاجرت می کنند

14- قسمت های مختلف گیاهان ( ریشه، ساقه، برگ و...)

15- گیاهان در چه فصل هایی میوه می دهند

16- شناخت فصل های مختلف

17- نوع پوشش لباس در فصل های مختلف

18- آزمایش آب (یخ – آب – بخار)

19- گرما و نور زمین از خورشید است

20- در طول روز به یک اندازه گرم نیست

21- جانداران حرکت می کنند

22- چه چیزهایی بر روی آب می مانند و...

23- استفاده از چرخ در وسایل مختلف ( دوچرخ، ماشین و...)

24- آب را باید پاکیزه نگه داشت.

25- به جنگل ها و گیاهان صدمه نزنید

26- محیط زیست را تمیز نگه داریم

27- شناخت خاک، آب، باد، آتش

28- شناخت سنگ ها

29- استفاده های مختلف از خاک

30- تفسیر رشد موجودات زنده

31- شناخت مزه های مختلف ( ترش، شیرین، تلخ، شور)

32- آشنایی با لباس هر رشته ی ورزشی

33- مراحل رشد پروانه

34- مراحل رشد زنبور عسل و...

محتوای ریاضیات پیش دبستانی:

1- مقایسه ی اندازه ها: ( زیاد، زیادتر، زیادترین)، (کم، کمتر، کمترین)، (پر، خالی)، (نازک، ضخیم)، (چاق، لاغر)، (کوتاه، کوتاه ترین)،  (بلند، بلندتر، بلندترین)، (سبک، سبک تر، سبک ترین) و...

2- شناخت مکان ها: (بالا، پایین)، (دور، نزدیک)، (وسط، چپ، راست)، (زیر، رو)، (عقب، جلو)، (داخل، خارج) و...

3- آشنایی با خط: ( خط نازک، خط ضخیم)، (خط صاف، خط منحنی)، (خط باز، خط بسته)، ، خط مورب، خط راست، خط عمود، خط کج، خط موجی، خط لرزشی، خط بالا رونده، خط پایین رونده، خط بریده بریده و...

4- آشنایی با دسته بندی کردن: یک ظرف از نخود، لوبیا، عدس را جلوی کودک بگذارید و از کودک بخواهید تا هر کدام از حبوبات را با توجه به شکل و رنگ و اندازه داخل یک ظرف کوچک بریزد.

5- ردیف کردن: از کودک بخواهید عروسک ها را از کوچک به بزرگ کنار هم قرار دهد. این کار را می توانید با مداد رنگی های تراشیده و یا وسایل دیگر انجام دهید.

6- دسته بندی کردن: از کودک بخواهید اشیاء مختلف را که به هم ربط دارند در کنار هم قرار دهد و هر کدام را دسته بندی کند.

7- شناخت اشکال هندسی و مقایسه ی اندازه ها

8- شناخت مراحل رشد گیاهان

9- شناخت احتمالات

10- محتوای ریاضی با محوریت حل مسأله

11- مهارت اندازه گیری و تخمین زدن

12- تشابهات و تفاوت ها

13- ترتیب و ردیف کردن

14- شمارش و مفهوم آن ( از 1 تا 10)

15- شناخت هیچ یعنی صفر

16- شناخت سکه و اسکناس و تشخیص آنها از یکدیگر

17- استفاده از وسایل اندازه گیری (متر نواری، ترازو، ساعت)

18- استفاده از وسایل اندازه گیری غیر استاندارد (طناب، پیمانه، زمان سنج ماسه ای)

19- شناخت مراحل پختن بعضی از غذاها (مثلا پختن نان)

20- آشنایی با علائم راهنمایی و رانندگی

21- آشنایی با چراغ راهنمایی و رانندگی

22- رفتن به موزه و مکان های تاریخی

مهارت های زبان آموزی:

زبان آموزی توانایی در صحبت کردن منطقی و استدلالی می باشد.

- مهارت تشخیص حروف (آشنایی با شکل حروف)

- آموزش صحیح در دست گرفتن کتاب و مداد

- آموزش صحیح ورق زدن دفتر و کتاب

آگاهی از نظام واجی:

یکی از توانایی ها و استعدادهای لازم برای یادگیری خواندن توانایی تشخیص این مسأله است که کلماتی که می شنویم از ترکیب حروف و صداهای منفرد ساخته شده اند. این مهارت آگاهی از نظام واجی نامیده می شود. به طور مثال وقتی واژه ی خداوند را می شنویم. گوش آن را همچون ضرباتی از صدا می شنود. فردی که آگاهی واژی دارد،
می داند که واژه ی خداوند از شش صدا (یا واج) خ / د / ا / و / ن / د  ساخته شده است. کودکی که آگاهی واجی ندارد فاقد دستگاهی است که تشخیص دهد که واژه ی خداوند پنج صدای مجزا دارد. کودکانی که در یادگیری خواندن مشکل دارند، اکثر اوقات نمی دانند صداهای مختلف را چگونه با هم ترکیب کنند. آنها از تفکیک صداهای واژه ها و فهم ریتم هر کلمه ناتوان هستند.

ترکیب شنیداری:

توانایی  ترکیب عناصر آوایی منفرد یا واج ها به صورت ریتم خوانی انجام می شود. مربی می تواند با ضربه زدن ته خودکار بر روی میز، کودکان را با ریتم کلمات آشنا کند. برای مثال کلمه ی خ / دا / وند. یعنی ضربه ی اول و دوم نزدیکتر به هم و کمی مکث ضربه ی سوم  را بر روی میز بزنید. در این نوع ارتباط کلمات با یکدیگر، ریتم خاصی را ایجاد می کند. (مهارت سریع خواندن با آهنگ  لحن مناسب)

نکته: بعد از تمرین چند کلمه، می توانید ریتم جمله ها را تمرین کنید.

مهارت روانشناسی کودک:

1- آشنایی مقدماتی در برخورد با مسائل مختلف نسبت به درک و فهم کودک

2- نشان دادن تصورهای متنوع به کودک  و فهم ماجرای تصویر (تصویر خوانی)

3- آشنایی با صداهای مختلف حروف (تلفظ صحیح حروف)

4- تشخیص و تمیز صداهای کوتاه و بلند (فتحه، کسره، ضمه و...)

5- دورکی اشکال و تصاویر و همچنین از رو کشیدن تصاویر

6- چه کارهایی دیگران را ناراحت یا خوشحال می کند

7- مهارت صحبت کردن

8- استفاده از دفتر شطرنجی برای مقدمات نقاشی و نوشتن

9- پر کردن خط چین های تصویری و...

محوریت تربیت بدنی در پیش دبستان:

مربیان هنگام آموزش به کودکان، گاهی فراموش می کنند که کودکان باید بدوند و از عضلات خود استفاده کنند. بهتر است در زمان های مختلف به کودکان اجازه دهید تا اندام خود را به حرکت درآورند. کودکان باید خوب بدوند، بالا و پایین بپرند، روی یک پا بایستند، بچرخند، بپرند، بجهند و... این فعالیت ها واقعا حیاتی هستند.

1- آموزش پریدن

2- آموزش پرتاب کردن و گرفتن توپ

3- آموزش حرکات موزون

4- اجرای انواع بازی های با قاعده

5- اجرای حرکت های تعادلی

6- هماهنگی در استفاده ی مطلوب ازدست ها و...

آموزش هنر و علم و خلاقیت:

1- نقاشی آزاد

2- کاردستی و انجام کارهای چسباندن، رنگ کردن

3- جشن تولد فعالیت های گروهی

4- ساخت اجسام سه بعدی، پیکرسازی، سفالگری و... بدون راهنمایی

5- درست کردن کلاژ از وسایل دور ریختنی

6- استفاده از کاغذ رنگی و کار با قیچی

7- اجرای نمایش خلاق توسط کودک

9- انواع فعالیت ها در محیط باز و بسته ی مهد کودک، همراه با کودکان دیگر

10- ترکیب رنگ ها و درست کردن انواع رنگ های مختلف

11- کاشت گیاهان باغبانی توسط کودک

12- ایجاد گفتگوی آزاد و استفاده از روش بارش مغزی

13- نجاری و کار با چوب

14- تشخیص ساختمان ها و مکان های خاص  کارکردهای آنها. (پارک، فروشگاه، بیمارستان، کتابخانه و...)

15- شناخت احساسات گوناگون مثل (خشم، هیجان، خوشحالی و... در حد تشخیص و مراحل کنترل آن)

16- صحبت کردن درباره ی زمان برای انجام کارهای مختلف (صرف غذا، وقت خواب، وقت کلاس و...)

17- آشنایی با افرادی که در جامعه به دیگران کمک می کنند مانند جمعیت هلال احمر و... کمک به خانواده های فقیر و...)

18- استفاده از حالت های چهره، صدا و سایر موارد ارتباطی غیر کلامی برای برقراری ارتباط با دیگران

19- رشد اعتماد به نفس و شرکت در فعالیت های گروهی

20- تقویت رشد توانایی احترام به احساسات و حقوق کودکان دیگر

21- تقویت رشد توانایی گوش دادن به بزگترها و پیروی از دستورالعمل های آنها. همکاری با والدین و استفاده از نظرات آنها

22- تقویت رشد توانایی سازش با دیگران

23- تقویت عادات خوب ( مسواک زدن، حمام رفتن و...)

24- آشنایی با شغل های مختلف و پوشیدن لباس های شغل های مختلف در مهد کودک

25- آشنایی با لباس های محلی و گویش اقوام مختلف

26- آشنایی کودک با تقویم روز از طریق نصب تابلوی هواشناسی در کلاس و دستکاری این تابلو با توجه به هوای هر روز و آشنایی با آب و هوای مناطق مختلف

27- آشنایی با رسم و رسوم مردم ایران و جهان

28- آشنایی با نژاد های مختلف (سفید پوست، سیاه پوست و...)

29- آشنایی با جغرافیای استان های مختلف

30- آموزش سرود و نمایش در کلاس

31- تفاوت مردم روستا و شهر

32- ارتباط بر اساس توالی محل خانه، کوچه، خیابان، شهر و...

33- کشیدن نقشه ی خانه تا مدرسه

34- آشنایی با زحمات پدر و مادر، معلم و... (کارهایی که برای کودک انجام می دهند)

35- مباحثی از قبیل سلام کردن، نحوه ی احوال پرسی و...

36- تمرین و تکرار کلمات به صورت صحیح و آشنایی با صدای اول و آخر آنها یا اینکه هر کلمه چند حرف دارد و ریتم تلفظ آن چگونه است.

37- بحث پیرامون رابطه ی همبستگی میان افراد خانواده، فامیل، دوستان و...

38- ساماندی فهم ارتباط اجزای درس با یکدیگر

39- روش استفاده از شعر و موزیک

40- نقش و اهمیت گیاهان در زندگی

41- کاشت حبوبات و رشد مراحل مختلف

42- توصیف زیبایی گل و طبیعت

43- عوامل تولید آلودگی هوا کدام است؟

44- آشنایی با مزه های مختلف (ترش، شیرین، شور، تلخ و...)

45 – تفاوت چشمه و رودخانه

46- فعالیت هایی برای حواس پنج گانه (بویایی، چشایی، لامسه، شنوایی، بینایی)

47- فعالیت هایی مانند باغبانی و کاشت گیاه

48- فعالیت هایی مانند ساختن میز و صندلی با چوب

49- فعالیت هایی مانند ساختن مکعب و مخروط با مقوا

50- برانگیختن کنجکاوی و علاقه در کشف تجربه

51- آشنایی با گل پژمرده، برگ خشک و...

52- آزمایش یخ، آب، بخار

53- بردن کودکان به باغ وحش و باغ پرندگان

54- فعالیت هایی برای آشنا کردن کودکان با یک ماه قمری (هر شب ماه کامل تر می شود و بعد از پانزده روز ماه کامل می شود و دوباره به تدریج کوچک می شود  تا اینکه یک شب کاملا ناپدید می شود و...)

55- تجربه ی  پختن و پزهای خیلی ساده مثل پخت نان (گندم، آرد، خمیر، زمان، درجه حرارت و...)

56- نشان دادن مراحل رشد گیاه با تصاویر واضح

57- نشان دادن مراحل از خواب بلند شدن کودک و دست و رو شستن و صبحانه خوردن و به مهد کودک رفتن با کارت هایی که تصاویر این مراحل بر روی آنها مشخص است. سپس از کودک بخواهید این مراحل را به ترتیب روی میز بچیند.

58- نشان دادن مثال هایی از اعداد (سن، پلاک خانه، روز، ماه، سال، شماره تلفن، تعداد حاضرین و غایبین و...

59- دسته بندی و طبقه بندی اشیاء با توجه به ویژگی های خاص

60- شمردن و حدس زدن اینکه کدام دسته از اشیاء بیشتر، کمتر و یا مساوی با دسته ی دیگر هستند.

61- مقایسه ی دو اشیاء تقریبا هم شکل با یکدیگر

62- ساخت ماکت

63- آشنایی کودکان با آب های جاری، جوی ها، رودخانه، دریا، اقیانوس، برکه، چشمه و...

64- آشنایی کودکان با نقش آب و خورشید در فعالیت های کشاورزی

65- قصه سازی با استفاده از ترتیب تصاویر

66- خواندن سرودها و آوازهای کودکانه با استفاده از موسیقی

67- مهارت خوب صحبت کردن

68- بازی با کارت ها

69- فعالیت برای تشخیص آلات موسیقی ساده از طریق صدا (طبل، فلوت، پیانو، سازدهنی و...)

70- استفاده از حالت چهره، تن صداهای مختلف (پیر، جوان، مریض، ناراحت، خوشحال و... برای برقراری ارتباط با دیگران

71- از کودکان بپرسید فکر می کنند چه زمانی نیاز به کمک دارند

72- فعالیت هایی مانند نمایش گروهی و خلاق

73- آموزش روش منطقی برای دفاع از حقوق خود در برابر سایر کودکان

74- انجام کارهای عملی برای آموزش مهارت های زندگی

75- آشنایی با ترازو و دماسنج

76- آشنایی کودکان با ابزارهای مختلف (آچار، پیچگوشتی، امبردست و...)

77- آشنایی با ابزارهای شغل های مختلف (پزشک، آتش نشان و...)

78- ارائه ی مجلات کودک

79- اهمیت دادن به نظرات و پیشنهادهای کودک

80- ایجاد محیطی آزاد و برانگیزاننده برای آزادی بیان او

81- همکاری و مشارکت با کودک

82- آشنایی با وسایل شخصی (لیوان، دستمال و...)

83- نشان دادن حل نشدن بعضی از اشیاء در آب و...

84- آشنایی با مواد خطرناک (بنزین، گازئیل، نفت و...)

85- آشنایی با حیوانات دریایی (انواع ماهی ها)

86- آشنایی با گل های مختلف (شکل، رنگ، اندازه، بو )

87- مفاهیم فضایی بالا، پایین، زیر، رو، جلو، عقب و...

88- مفهوم اندازه، سبک، سنگین، پر، خالی، کم، زیاد و...

89- مفهوم مرتب کردن مثلا رنگ آبی را از کم رنگ تا پر رنگ در چهار خانه های شطرنجی (مربع های کوچک) از کمرنگ تا پر رنگ در ده مرحله انجام دهد.

90- رابطه ی جزء و کل

91- ارائه ی راه حل برای حل مسائل روز

92- آشنایی با تضادها ( روز / شب، سیاه / سفید، چاق / لاغر، سرد / گرم، چاله / کوه،تاریک / روشن و...)

93- چگونه می توان در آب، برق، گاز صرفه جویی کرد

94- درباره ی آنچه در ساحل وجود دارد با کودکان گفتگو کنید

95- درباره ی آنچه در جنگل وجود دارد با کودکان گفتگو کنید

96- نقاشی با وسایل مانند مداد رنگی، آب رنگ، گواش، رنگ روغن، برگ درختان، کاغذ های رنگی، گلبرگ گل ها، نقاشی با انگشت و...)

97- چه چیزهایی در آب شناور می مانند و چه چیزهایی زیر آب
می روند

98- چگونه باران و برف در آسمان تشکیل می شود

99- چه مواد غذایی را با آب می پزند ( گوشت خام / حبوبات سفت)

100- دو ظرف هم حجم با شکل ظاهری متفاوت انتخاب کنید و یکی از ظرف ها را پر از آب کنید و آب آن را در ظرف دیگری بریزید تا کودکان متوجه حجم یکسان هر دو ظرف شوند.

101- آشنایی با ترازو

102- استفاده از ترازو در موارد مختلف

103- اندازه گرفتن قد و وزن کودکان در کلاس

104- آشنایی با حیواناتی که هم در آب زندگی می کنند و هم در خشکی

105- آشنایی با حیواناتی که منقرض شده اند

106- آشنایی با حیواناب عظیم الجسه (فیل، نهنگ و...)

107- آشنایی با حیوانات شاخ دار ( گاو، گوزن و...)

108- کدام حیوان عسل دوست دارد؟

109- کدام حیوان هویج دوست دارد؟

110- کدام حیوان گردو دوست دارد؟

111- کدام حیوان در مناطق سرد زندگی می کند

112- کدام حیوان بر روی درخت زندگی می کند؟

113- کدام جای پا برای چه حیوانی است؟

114- آشنایی با صداهای مختلف حیوانات

115- یک تنگ آب را پر از آب کنید و از پشت تنگ آب، نشان دهید که دست هایش بزرگتر شده است (آشنایی مقدماتی با زره بین)

116- بریدن و چسباندن برگ درختان و گل ها روی کاغذ (نقاشی)

117- بازی نقش دکتر، مریض، خوشحال، ناراحت و...)

118- از کودک بپرسید اگر کسی ناراحت است چکار باید بکنیم

119- پر شدن بادکنک و خارج شدن جریان هوا از بادکنک

120- استفاده از طبل برای آشنا کردن کودک با ریتم

121- آشنایی با زمین لرزه، سیل و...)

122- توپ در اندازه های گوناگون در اختیار کودکان بگذارید

123- پرتاب کردن به سوی هدف

124- استفاده از شابلون و نمونه سازی

125- حفظ تعادل چوب بر روی انگشت

126- از کودکان بپرسید از بازی تعادل چه چیزی یاد گرفتید. جواب اینکه ما باید در خوردن، خوابیدن، خرید کردن، صحبت کردن و... رعایت اعتدال را بکنیم

127- بازی انداختن توپ در حلقه

128- تقلید حرکات حیوانات

129- کدام حیوانات سم دارند و کدام پنجه و چنگال و چرا؟

130- تقلید حرکت کسی که بار سنگینی برداشته یا بار سبک و...

131- تقلید از کسی  که شنا می کند و درآوردن صدای موج باد با دهان

132- خواندن شعرهای کودکانه با استفاده از ریتم گرفتن با دست ها

133- پرتاب کردن توپ به دیوار و گرفتن

134- شوت کردن توپ به دیوار و با یک پا کنترل کردن

135- تقلید حرکات حیوانات مختلف

136- چه حیوانی گردنش از حیوانات دیگر درازتر است؟

137- چه حیوانی گوش های بزرگی دارد؟

139- چه حیوانی....

140- تقلید آدم پرخور

141- تقلید آدم خجالتی

142- تقلید آدم قوی

143- تقلید آدم ضعیف

144- تقلید آدم زورگو

145- تقلید آدمی که فکر می کند (گذاشتن انگشت اشاره روی سر به معنای فکر کردن)

146- شناخت عیب آدم های زورگو

147- بازی کردن نقش آدم های مختلف توسط کودک

148- طراحی با حبوبات

149- تشخیص تصور دور و نزدیک

150- تجربه ی دماهای مختلف (سرد، ولرم، گرم، جوش و...)

151- آموزش رفتارهای اجتماعی به وسیله ی نمایش

152- یادآوری فعالیت های روزمره

153- آموزش چیزهای جدید و تازه

154- استفاده از ساعت برای تخمین کاری که کودک می خواهد انجام دهد

155- بازگو کردن سئوالاتی از قبیل، اگر به مدرسه رفتید و یک نفر به شما زورگفت چکار می کنید و سئوالاتی از این دست.

الف- خودم اقدام می کنم

ب- به معلم می گویم

پ- به پدر و مادرم می گویم

ت- من هم زور می گویم

ث- به او حرف های بدی می زنم

ج- با فکر کردن مسأله را حل می کنم و... (کدام راه حل بهتر است!؟)

شناخت مفاهیم قبل از دبستان:

برای علاقه مند کردن کودکان به ریاضیات، بهتر است ابتدا مفاهیم را از حالت انتزاعی به دنیای واقعی بکشانید. آنچه دانش ریاضی به ما یاد می دهد توانایی غربال کردن، گلچین کردن و ترکیب کردن و توالی منطقی اطلاعات است.

1- آموزش شکل های هندسی و نقاشی با کاموا

2- استفاده از قطره چکان برای درست کردن ابر (پنبه و...)

3- شناخت کارکرد اشیاء مختلف

4- شناخت صدای حیوانات

5- شناخت رد پای حیوانات

6- راه رفتن انواع حیوانات

7- ویژگی های هر یک از حیوانات

8- شناختن مشاغل

9- بریدن کاغذ با استفاده از قیچی (شکل های هندسی)

10- شناخت رنگ ها

11- شناخت طعم مواد غذایی

12- شناخت اشکال هندسی و کاربرد آنها

13- شناخت میوه ها (رنگ، طعم و...)

14- شناخت انواع درختان (شکل برگ ها)

15- پیدا کردن شکل های دایره در لباس (دکمه ها با فاصله های مساوی)

16- نتیجه ی یک داستان جالب

17- توصیه های یک داستان جالب

18- کاربرد خاص هر یک از وسایل نقلیه

19- استفاده از تصاویر و گفتگو درباره ی آنها

20- شناخت نوع غذای جانوران

21- شناخت انواع گل ها (طرح، رنگ، بو)

22- جورچین

23- تصاویر جانوران را از مجلات بریدن و بر روی مقوا بچسبانید

24- به وسیله ی یک جعبه ی کفش یک آپارتمان چند طبقه درست کنید

25- آموزش نقاشی

26- شناخت داخل میوه ها

27- مرتب کردن از کوچک به بزرگ و برعکس

28- تقسیم ده عدد میوه بین  پنج نفر و از این قبیل کارها

29- شناخت مفاهیم: سریع – آهسته، بلند – کوتاه، سبک – سنگین، چاق – لاغر، شب – روز، خورشید – ماه، سفید – سیاه، گریه – خنده، تفاوت اسم دختر و پسر و...

30- بازی با طبل و گزیلفون

31- نقاشی با ماسه، مدادرنگی و...

32- آشنایی با حشرات

33- وسایل و ابزارهای مشاغل مختلف

34- لمس کردن، احساس کردن، شناختن

35- با چشم بسته اشیاء را شناختن

36- شناخت حواس پنج گانه (شنوایی و...)

37- کار با کاغذ رنگی

38- شناخت انواع ورزش ها

39- شناخت صدای وسایل نقلیه

40- بازی با عروسک خیمه شب بازی

41- تأتر کودک

42- شناخت وسایل آشپزخانه ( آنهایی که خطرناک نیستند)

43- شناخت انواع ظرف ها (شناخت کاربردهای آنها)

44- تفاوت حوله و پارچه

45- شناخت نقش پرهای پرندگان

46- آشنایی با انگشتان دست و پا

47- خاصیت آهن ربا

48- ویژگی های فصل ها

49- فرق رودخانه و دریا

50- ارتعاش طبل

51- بازی تعادل (مداد روی انگشت)

52- ترازو و وزن کردن

53- بازی با ترکیب رنگ ها (گواش)

54- تفاوت گوسفند و بز

55- کدام یک تند تر می روند (دوچرخه – موتور – ماشین)

56- تفاوت شکل میوه ها (خیار – موز، سیب – پرتغال و...)

57- آشنایی با ریتم و آهنگ

58- تیله بازی

59- روی یک پا ایستادن

60- شناخت وسیله های ماشین ( چرخ ها، بوق، فرمان، چراغ ها و...) و دلیل کاربرد هر یک از آنها

61- تفاوت رنگ ماشین ها ( رنگ زرد تاکسی)

62- تفاوت هواپیما و ماشین

63- تفاوت خیابان و کوچه

64- تفاوت لباس زن و مرد

65- شناخت انواع کلاه ها

66- آموزش بازی اوریگامی (هفت تکه ی هندسی که با آن وسایل مختلف را می سازند. مثل هواپیما، خانه و...) این بازی برای تقویت حافظه، بالا بردن خلاقیت و تقویت هوش ریاضی و... مفید است.

از کودک بخواهید (زوج و فرد) اعضاء بدن را با هم مقایسه کند. مثلا دو تا دست، دو تا چشم، دو تا ابرو، یک بینی، یک دهان و...

امیداورم این کتاب مورد پسند صاحب نظران و معلمان و مربیان قرار بگیرد.

پایان